1996_04_Doorbraak_Taktivist by Vlaamse Volksbeweging vzw

BelgiĂŤ-Belgique P.B. Antwerpen X

8/2828

Vlaa/11se Volksbewegilfg - (:aal-;lktie-Ko/11itee

IIIEM 'PAUKESLIG daar

PLAT

ligt alles

0__

triangel trommels PAUKEN rennen razen rennen razen RENNEN .~,

~u.

violen

celli

bassen koperen

razen

STOP! drama in volle slag hoeren slangen mannen het gezin wankelt de

werpen

zich

fabriek

eerIike

wankelt

eer wankelt ligt er begrippen V ALLEN \-1:'

\\P-

Maandblad - 39 ste jg. nr. 4 - I mei 1996 - afgiftekantoor Antwerpen X Baron Dhanislaan 18, 2000 A'pen - ISSN 00 12-5474

DE 'AI(1'IVIST

en nieuw project om de tanden In te zetten We /atftfteft vaft Oftze feestdag weer eeft momc« t lf1al<eft OIf1de batterijeft op te Iade».

Vlaamse vrienden, Dat de rol van de Vlaamse Beweging niet uitgespeeld kan zijn, moet vaststaan voor iedereen die de actualiteit een klein beetje volgt. De droevige berichten uit Brussel haalden de pers. Aan het Waalse veto tegen een eigen Vlaams banenplan werd in de Vlaamse pers ook ruim aandacht besteed. Op zich zijn het al verbijstering wekkende redenen genoeg om het nut van de Vlaamse Beweging te bewijzen. Maar dan vergeten we ook die lange reeks van pesterijen (en erger) die de kranten niet halen. Vandaag komt mij ter ore dat de Vlaamse school in Wemmel tijdens de paasvakantie het bezoek kreeg van een bende vandalen. Het bleek echter niet over gewone vernielzuchtige hooligans te gaan, maar over politiek geïnspireerd crapuul dat op de schoolmuren antiVlaamse slogans spoot en verder een hoop materiële schade toebracht. Ik heb daarover in de Vlaamse pers geen woord gelezen. We kunnen ons nochtans het gehuil voorstellen indien iets soortgelijk zou gebeuren in een Franstalige school in Voeren bijvoorbeeld. De journalisten zouden hun afschuw uitschreeuwen over het feit dat schoolkinderen in politieke geschillen worden meegesleurd. Nu blijft iedereen blind en doof.

Doodsklokken Tegelijkertijd presteert het tijdschrift Ons Erfdeel van Jozef Deleu het om de doodsklokken te laten luiden over de Vlaamse Beweging door een Vlaamse hoogleraar in Nederland, Jo Tollebeek. Op zich zou zo'n ontleding interessant zijn, ware het niet dat de man er zich toe beperkt om de gekende reeks clichés op een rijtje te zetten. Een zestal auteurs krijgt de kans om erop te reageren. Slechts één van hen, Manu Ruys, kan beschouwd worden als uitgesproken Vlaamsvoelend. Verder gaat het o.m. over de hoofdredacteur van De Morgen, Yves Desmet, de beroeps-antiflamingant Marc Reynebeau en Adriaan Verhuist, ooit nog anti-Egmonter, maar intussen vermoeid tot het besluit gekomen dat de Vlaamse

nr. 4 . I mei I 996

Beweging aan het eind van haar opdracht is gekomen. Vanuit de Vlaamse Beweging krijgt geen enkele woordvoerder het weerwoord. We lezen met belangstelling en een gezonde zin voor zelfrelativering elke ernstige kritiek aan het adres van de Vlaamse Beweging. Maar onbeheerste en op clichés steunende kwaadaardige aanvallen laten ons koud. Wat zetten wij daar tegenover? We kunnen hier alleen voor de VVB spreken. Waar er onenigheid heerst zetten VVB'ers zich in om nieuwe eendracht tot stand te brengen. Maar men kan niet alle tijd en energie besteden aan diegenen die niet meer mee willen. Ons recept bestaat uit andere ingrediënten. Wij willen opbouwend en hard werken aan een Vlaamse Beweging die er staat. De meeting en de campagne van het Aktiekomitee Vlaamse Sociale Zekerheid, opgezet onder impuls van de VVB, zijn daarvan uitstekende voorbeelden. Met de VVB als drijvende kracht werken we samen met anderen aan politieke bewustmaking. Vele VVB'ers werken ook keihard aan het inhoudelijke aspect. Ik noem slechts de congrescommissie Europa en vandaag vooral de taakgroep Vorming, die in mei een heus VVBboek voorstelt (zie blz. 3). Zo is Vlaams Bewegen plezant. Opbouwend en gezamenlijk ervoor zorgen dat men niet naast de Vlaamse Beweging kan kijken.

30 juni In dit 40ste bestaansjaar van de VVB hebben we nog andere pijlen op onze boog. Ik wil hier een heel bijzonder initiatief aankondigen, dat weer een nieuwe impuls moet geven aan onze vereniging en ons gedachtengoed. Op vele plaatsen worden zeer lofwaardige 11 juli-vieringen georganiseerd. Vele VVB'ers werken daar aan mee of trekken zelfs de kar. Dikwijls wordt daarbij gemikt op een breder publiek, met een breder programma. Daar is niets op tegen. In tegendeel: 11 juli moet een feestdag zijn voor alle Vlamingen. Maar we voelen het allemaal aan: het zout in de "patatten" ontbreekt. De periode geeft soms een vermoeide indruk en

motiveert te weinig. Er gaat te weinig impuls van uit, ook vanwege de Vlaamse Beweging. Alle verenigingen stellen een 11 juli-boodschap op en daar blijft het bij. Er is geen speerpuntmoment meer. Zonder de bredere en bravere initiatieven te willen tegenwerken, willen wij het geheel toch aanvullen door de spits van de 11 juli-periode aan te scherpen. Daarom heeft de algemene raad van de Vlaamse Volksbeweging beslist om dit jaar, op onze 40ste verjaardag, een nationaal treffen te organiseren om de 11 juli-periode op te starten. Op zondag 30 juni, in de namiddag, blazen wij verzamelen om de spits af te bijten (in de tijd) en er weer een spits aan te zetten (naar inhoud). Deze eerste manifestatie van wat een traditie moet worden, vindt uiteraard plaats in onze hoofdstad, in Brussel. We schotelen een gevarieerd programma voor, met een duidelijke boodschap, maar gericht op het ganse gezin. Vanaf volgend jaar moet dit strijdbaar familiefeest uitgroeien tot dé 11 julimanifestatie van Vlaanderen. Beste vrienden, mijn handen jeuken al. Voor de VVB en de Vlaamse Beweging ligt hier weer een nieuw, praktisch en zinvol project om de stem van de Vlaamsbewusten te versterken. Het zal weer veel werk vergen (en geld, zie blz. 7), maar ik ben ervan overtuigd dat de VVB, en allicht alleen de VVB, dit aankan. Wanneer wij het echt willen, kunnen wij Vlaanderen binnen enkele jaren een massaal bijgewoonde manifestatie aanbieden rond onze nationale feestdag. We kunnen van onze feestdag weer een moment maken om de batterijen op te vullen. Wij besturen de locomotief, die de hele periode moet trekken. Wie wil meewerken kan zich uiteraard aanbieden. Maar iedereen kan nu al beginnen ronselen, want op 30 juni moet het Vlaams vuur hoog oplaaien in Brussel. De doodsklokken worden dan van de toren gehaald, om plaats te ruimen voor de ver galmende klokke Roeland, zodat iedereen zal weten: ze zijn er weer, de Vlaamse Bewegers. Mortsel, 12 april 1996 Peter De Roover alg. voorzitter

Dit jaar vieren wij de veertigste verjaardag van de VVB. Op 30 juni doen we dat massaal in Brussel. Maar we beperken ons niet tot één manifestatie, we grijpen deze verjaardag aan om het hele jaar door de activiteit van de VVB nog op te drijven. Het begon al met de voorstelling van de tweeeen heid Doorbraak -Taktivist. Dit feestjaar starten wij ook de uitgave van VVB-boeken. Elkjaar zal één VVB-boek van de persen rollen. Hiermee willen wij een beetje tegengas geven op de stroom van anti-Vlaamse Bewegingspublicaties. Onze taakgroep Vorming werkt nu anderhalf ja'ar lang aan het project dat zal voorgesteld worden als het eerste VVBboek. In 'De Stukken van de Puzzel', zo heet het boek van 144 blz., behandelen een negental auteurs uit VVBkringen een reeks schrijvers en filosofen die zich hebben beziggehouden met de 'nationale gedachte'. De wereld is een puzzel en de volkeren vormen er de stukken van. Hoe wordt over die stukken gedacht? Daarover gaat 'De Stukken van de Puzzel'. Wij nodigen alle Doorbraak-lezers uit om op vrijdag 24 mei 1996 aanwezig te zijn op de officiële voorstelling van dit boek. Professor Eric Ponette verzorgt de feestrede, onze voorzitter Peter De Roover overhandigt de eerste exemplaren en samensteller Frank IIsbroux geeft een bespreking van de inhoud van het boek. Aansluitend ontmoeten we elkaar op een receptie. De toegangsprijs bed raagt 100 fr., maar de aanwezigen kunnen dat bedrag diezelfde avond nog recupereren door het boek aan te schaffen. Normaal kost het 495 fr. (+ 50 fr. verzendingskosten), maar op 24 mei kan het gekocht worden voor 395 fr. De voorstelling vindt plaats in Kasteel Steytelinck, St. Bavostraat te Wilrijk (Antwerpen). Kan u niet aanwezig zijn? Bestel het dan nu door 495 fr. + 50 fr. verzendingskosten te storten op rekeningnummer 409-9521741-71, met vermelding: stukken van de puzzel.

"De dodendans van de Vlaamse Beweging", zo noemt een Vlaamse hoogleraar in Ons Erfdeel de "stervensweeën van de Vlaamse Beweging". Je moet niet al te veel kranten of boeken openslaan om te kunnen lezen wat er allemaal mis gaat met de Vlaamse Beweging. De boodschap is in vele gevallen merkwaardig dezelfde: de Vlaamse Beweging is dood, ze heeft geen zin meer en ze moet hoogstdringend het geweer van schouder veranderen. Afgezien van de eigenaardig grote belangstelling voor een "stervende" beweging valt vooral één zaak op: de dramatische bespiegelingen komen vooral uit de hoek van "Vlaamse intellectuelen" die in vele gevallen met de Vlaamse Beweging geen voeling, laat staan affiniteit hebben. En even voorspelbaar als de aangekondigde doodsstrijd volgt steeds de boutade: "de Vlaamse beweging moet. .. ", uiteraard aangevuld met de prioriteitennota van de spreker van dienst. Men zou er psychologische bespiegelingen kunnen aan vastknopen: over Vlaamse intellectuelen die overhoop liggen met hun eigen denkbeelden van 28 jaar geleden; over een elite die langzaam tot het besef komt dat de idee van een onafhankelijk Vlaanderen -horresco referens- misschien geen slechte oplossing is; of over een Vlaanderen dat worstelt met zijn nieuwe identiteit en zijn oude complexen. De Vlaamse Beweging wordt in toenemende mate bevolkt met jongere mensen, die van deze complexen alvast weinig last hebben. Langzaam maar zeker groeit de consensus over een nieuw project en groeit het zelfvertrouwen; en we hebben al langer de ervaring dat de ideeën die rijpen binnen die beweging vroeg of laat door heel Vlaanderen overgenomen worden. De boodschap dat het niet goed gaat met de Vlaamse Beweging zou wel eens meer kunnen zeggen over de boodschappers dan over de Beweging. Dirk Laeremans. Hoofdredacteur.

Professor Guido Fauconnier van de KU Leuven in Het Volk van 1.4.1996: Er loopt iets verkeerd met onze taal. De Anglomanie slaat toe in de wetenschap. Zo worden er bij ons congressen georganiseerd, gericht op de Nederlandssprekende onderzoeksgemeenschap waarvoor exclusief in het Engels promotie wordt gemaakt. (..) Professoren en navorsers dragen ook een culturele en maatschappelijke verantwoordelijkheid en dit houdt in dat zij niet alleen hun onderwijs en onderzoek ter harte moeten nemen, maar tevens de zorg moeten dragen voor hun moedertaal. Michelle Lamensch in Le Soir van 17.2.1996: 1999 wordt een zeer belangrijk jaar voor Brussel. Men zal weer over de financiering van regio's en gemeenschappen onderhandelen. Vlaanderen gebruikt de communautaire logica om onderhandelingen met de twee regio's te vluchten, waarvan de ene 100 % frankofoon is en de andere voor het overgrote merendeel. Als ze deze logica niet willen bevestigen moeten de frankofone Brusselaars één blijven en "hun" Nederlandstaligen aanmoedigen om de annexionistische opwellingen van Vlaanderen aan te klagen, zelfs als ze maar 3% van de Vlaamse bevolking uitmaken. Em. prof. Robert Senelle in De Standaard van 11.3.1996: Voor België slaat stilaan het onafwendbare uur van de waarheid. De Walen beseffen maar al te goed dat de staatshervorming sedert de jaren zeventig neerkomt op de geleidelijke afbrokkeling van het sedert 1830 bestaande Waals-francofone overwicht in de unitaire Belgische staat. Luc Demullier in Het Volk van 28.3.1996: Het was bijna gênant de Vlaamse ministerpresident bij de toelichting van het akkoord met de vakbonden en patroons voortdurend te horen zeggen dat "er overleg met de federale regering nodig is", dat hij "de federale regering uitnodigt ... '', dat men "aan de federale regering zal vragen ... " Voor zover nodig bewijst dit dat er bij de staatshervormingen iets mis is gelopen met de bevoegdheidsverdelingen. De Vlaamse vraag naar een nieuwe ronde in de staatshervorming, waarbij de kwestie van de homogene bevoegdheidspakketten centraal staat, is dus duidelijk meer dan een louter academische vraag. K.A.

nr. 4 . I mei I 996

lchter-activist van Ostaijen ( 1896-1928) }fet est/1/ishIlfCltt heelt het lIf oei/ijl< lIfet zijlt fI/1l1filtfl/1lttisch Cltfl/1f1eIlfCltt.

Antwerpen roept 1996 uit tot Van Ostaijen jaar en vergeet gemakshalve ziin flamingantische gedrevenheid. Renaat Van Beeck ging praten met kunstcriticus Jan Dhaese over Van Ostsiien, kunst en Vlaamse Beweging. Zoals andere steden in dit land heeft ook Antwerpen een Culturele Raad waarbij tal van socio-culturele verenigingen zijn aangesloten. Deze Raad wordt geacht het stadsbestuur de nodige adviezen over te maken ter bevordering van het culturele leven in onze Metropool. De Raad doet dat trouwens heel plichtbewust, maar de vele voorstellen en adviezen die van de Raad uitgaan worden meestal door onze stadsbestuurders straal genegeerd. Toch mag de Raad elk jaar een thema voorstellen dat dan door de politici kan worden gebruikt om daarrond een jaarlijkse show op te zetten. Uiteraard zijn die thema's erg voorspelbaar. Zo was dat voor 1995 "verdraagzaamheid" ! Bij het zoeken naar een geschikt thema voor 1996 is men gevallen op het feit dat een oud-werknemer van de Stad (klerk op het Stadhuis) precies

nr. 4 - 1 mei 1996

100 jaar geleden werd geboren en dat die man ondanks zijn erg korte leven (hij werd slechts 32 jaar) een voor Vlaamse begrippen bijzonder revolutionnaire literaire productie heeft nagelaten. Meteen werd 1996 uitgeroepen tot "PAUL VAN OSTAIJEN"jaar met volgende motivering: "Het herdenkingsprogramma Paul van Ostaijen 100 wil eigentijds en niet enkel de figuur, maar ook de geest van Van Ostaijen gedenken. Als kunstenaar voelde hij als geen ander de polsslag van de stad, de dynamiek van het modernisme en DADN+l en was hij in alles een sociaal bewogen non-conformist die afwees wat hij als kleinburgerlijk beschouwde ... (aldus Antwerps Cultuurschepen Eric Anthonis).

Establishment Dat klopt natuurlijk allemaal, maar toch is er een aspect van Van Ostaijen waarmee het establishment (vooral ter linkerzijde) het vrij moeilijk heeft, nm. zijn flamingantisch engagement. Want alhoewel helemaal niet Duitsgezind (integendeel), heeft Paul zich verbrand aan het Activisme en om te ontsnappen aan een gevangenisstraf is hij eind 1918 uitgeweken naar Berlijn, wat trouwens van grote betekenis zou zijn voor zijn verdere artistieke ontwikkeling. Die gevangenisstraf had hij opgelopen omwille van het feit dat hij in 1917 met een groep activistische jongeren de superfranskiljonse kardinaal Mercier bij diens bezoek aan Antwerpen had uitgefloten. Nu er rond deze non-conformist in hart en nieren een volgens sommigen (en ze hebben niet helemaal ongelijk) een "georkestreerde" stroom van evenementen en vieringen is opgezet, dachten wij er goed aan te doen om eens te informeren wat een echte Van Ostaijen-kenner daar zoal over denkt. Dus zijn we naar Gent getrokken om te horen wat de bekende Vlaamsgezinde kunstcriticus Jan D'Haese over hem weet te vertellen. Immers, 50 jaar geleden - toen er in Vlaanderen nauwelijks belangstelling voor Van

Het feestnummer

van De Goedendag

met zijn bijdrage 'Over het tragiese van de beweging'.

Ostaijen bestond - publiceerde de jonge D'Haese (toen noodgedwongen onder een schuilnaam) reeds uitgebreid over deze boeiende figuur. Ik vertel hem hoe tijdens de laatste algemene vergadering van de Antwerpse Culturele Raad een brave man "gedichtjes" van Van Ostaijen kwam voordragen. D'Haese zet zich recht en begint onmiddellijk ritmisch te declameren: "Pruisies, Pruisies, Pruisies" en jè hoort zo in het ritme van het Ostaijen-vers het dreunen van Duitse soldatenlaarzen door de Bezette Stad. Meteen is de toon gezet. Jan D'Haese wijst op de grote ritmische kracht van de poëzie van Van Ostaijen, die net zoals die van Gezelle geroepen is om op muziek te worden gezet. Van Ostaijen's gedichten moeten volgens Jan D'Haese worden gebracht op een manier dat zij precies weergeven wat hij zelf gewild heeft. In zijn eerste periode was dat expressionistisch, naast de gedichten van bijv. een Wies Moens. Later gaat hij daarvan weg en wil hij af van het "ik" , van de zogenaamde" belijdenispoëzie" .

Wies Moens Dat brengt hem trouwens in conflict met Moens, waarbij ongetwijfeld ook het feit speelde dat hij verbitterd

was omwille van het succes dat iemand als Moens toen had en dat hem niet werd gegund. Hij zuivert zijn dichtkunst van alle persoonlijke ontboezemingen. Zij wordt het pure opwekken van stemmingen, het oproepen van weemoed en melancholie. Poëzie moest een zuivere weergave zijn van de taal door klanken, door muziek en ritme. Daarom bewonderde hij Gezelle. Vele gedichten van Guido Gezelle zijn zuiver muziek zoals bijv. zijn verklanking van de gierzwaluwen met de weerkerende" i" -klank. Een schoolvoorbeeld daarvan in onze tijd is ongetwijfeld de prachtige verklanking van het "0, krinklende, winkiende waterding" door kleinkunstenaar Will Ferdy. Dat was de voedingsbodem van de poëzie van Van Ostaijen en dat maakte hem tot een buitenbeentje in die jaren van tijdens en na de eerste wereldoorlog. De Vlaamse literatuur was toen immers sterk "heimat" -gebonden. Van Ostaijen daarentegen was "de pionier van de moderne Nederlandse literatuur die als kunstcriticus en essayist de vinger legde aan de pols van de Europese cultuur, een pols die sloeg op het ritme van de jazz. De dandy Van Ostaijen provoceerde de brave burgerman, de flamingant stampte tegen de zere schenen van de Belgische politiek". Dit fragment uit de door de Stad Antwerpen aan Van Ostaijen gewijde brochure tekent de man ten voeten uit. Ook Jan D'Haese wijst op de grote diversiteit in zijn kunstenaarschap. Hij was niet alleen bezig met literatuur maar had ook een universele belangstelling voor bijv. muziek en vooral voor beeldhouwkunst. Hij trad op als kunstcriticus, theoreticus, tentoonstellingsmaker en kunsthandelaar. De grote doorslag voor zijn veelzijdige belangstelling werd ongetwijfeld gegeven door zijn verblijf in

1>C

Ji m ftU'.2. ee, che.t

Berlijn (van 1918 tot 1921 : toen kreeg hij amnestie i). Daar kwam hij in contact met mensen die op de Europese kunstscène een belangrijke rol speelden of toch iets te zeggen hadden en hij kwam naar Vlaanderen terug met een bagage die men hier niet had.

Communisme Het chaotische Berlijn van onmiddellijk na de oorlog was een broeinest van armoede en ontberingen,maar ook van allerlei socio-culturele denkbeelden die zich tijdens de oorlog ontwikkeld hadden, bijv. de grote pacifistische stroming, de sterke socialistische invloeden, de doorbraak van het communisme. Berlijn was een smeltkroes van allerlei avantgardistische stromingen in de kunsten: de futuristen, de dadaïsten: allen waren zij daar aanwezig, terwijl men in Antwerpen nauwelijks wist wat er op de Europese kunstscène bewoog. Toch hebben ook hier in de jaren twintig mensen zoals een Seuphor, een Jozef Peeters e.a. - gegroepeerd rond het tijdschrift Het Overzicht - pogingen ondernomen om aansluiting te vinden met de internationale kunststromingen. Opvallend was hoe in die periode ook Fransschrijvende Vlaamse auteurs als een Verhaeren, Maeterlinck e.a. uitkomen voor hun Vlaamse identiteit. Jan D' Haese wordt bitter wanneer ik hem erop wijs hoe de huidige generatie van Vlaamse kunstenaars die zich dankzij de Vlaamse Beweging complexloos in het Nederlands kunnen uiten, thans hun Vlaamszijn verloochenen. Vlaamse kunstenaars worden door de Vlaamse Regering uitgestuurd als "Cultureel Ambassadeur" van Vlaanderen en gaan overal in het buitenland vertellen dat zij" Belgen" zijn. Nergens is de Belgische recuperatie zo sterk als in de

hid: ~

dot-(: dL 11 c' rt: ..2.~J... V-o-",,-ik 1..û<.

-W-4..M. 0""-

D,1~

jJi.1>fu...~:t.~

~ J~ c.k

(')->->.

2o.re..d

w-~ ~

n.1..u.

t:k ~~

nUl: »cea.

huidige Vlaamse artistieke middens. Met aandrang vraagt Jan D'Haese dat de Vlaamse Volksbeweging aandacht zou schenken aan dit hoogst verontrustende feit. Nu het woord recuperatie is gevallen wijs ik op wat het links-flamingantische blad MEERVOUD schrijft over Van Ostaijen's nationalisme. Zelf zegt Van Ostaijen in zijn eigen spelling:

:De Xebef Va/1

Ostaijen was

ee/1 ecltte grote meneer.

Nasionalisme, beredeneerd en geen sentimenteel geklets, is het uitgangspunt van onze generasie (Van Ostaijen in 1916).

Strovuur Nooit is hij hierop teruggekomen, ondanks ettelijke persoonlijke crises en artistieke evoluties. Volledig juist, zegt Jan D'Haese, die echter grote reserves heeft ten opzichte van de bewering van MEERVOUD, nm. dat de Vlaamse Beweging Vlaanderens natuurlijke weg is via het Groot-Nederlandse naar het socialisme en niet naar de conservatieve beweging van Verschaeve en Dillen. Zoiets kun je

PLOTS

leven i.v.m. Van Ostaijen niet zeggen, repliceert D'Haese. Je kan niet weten hoe iemand die in 1928 op 32-jarige leeftijd overleed, later zou zijn geëvolueerd. Dit is "wishful thinking" en daarmee moet je erg voorzichtig zijn. Tot slot drukt Jan D'Haese de hoop uit dat de huidige Van Ostaijengekte geen strovuur zal blijken te zijn en hij vraagt zich af of er over pak weg twee jaar nog over Van Ostaijen zal worden gesproken. Want het kleine Vlaanderen blinkt niet bepaald uit door het koesteren van de eigen grote kunstenaars. En de rebel Van Ostaijen was een ECHTE grote meneer!

{+)Dadaïsme: avantgardistische literaire en artistieke beweging, ontstaan uit een protesthouding tegen de culturele en sociale

conventies

tt .••. -:...,,'.

Renaat van Beeck.

nr. 4·1 mei 1996

de oorlog.

en tegen

ultureel of niet ,Catelt wij 8uropa da« l1iet op eelt ecol1omische, maar op eel1 culturele fUl1deril1g bouwel1.

Louis Baeck was 35 iesr lang een vooraanstaande economist van de KU Leuven. Bi] de iongste Euro-verkiezingen kandideerde hl] voor de CVP. "Europa-bericht" heet het maandblad van het bureau van de Europese commissie in Vlaanderen. Wanneer een Euro-supporter (Baeck) kritische Euro-taal vertelt in een officieel Euro-tiidschtitt (Europa-bericht, februari '96) dan staan wi] daar bii stil. rakter van Europa als het hoogste goed. Ik pleit dus voor de europeanisering van Europa in plaats van de amerikanisering. ,

Big is beautiful De jongste jaren traden er veranderingen op die ons noodzaken om op een andere manier naar Europa te kijken, meent Baeck. Na de oorlog staken twee grote mogendheden" de kop op. Europa verdween in het niet. 'Aangezien in die tijd het idee "big is beeutiiu!", d. w.z. samenkomen om grootschalige economieën te realiseren, steeds meer aanhangers vond, achtte Europa het noodzakelijk zijn maatschappelijk project gestalte te geven door een grote markt te creëren. (...) Op die manier zou men het paradijs op aarde creëren. Alle Europeanen zouden het met de grote interne markt beter krijgen.' Maar de tijden zijn veranderd. 'De werkloosheid is enorm. De groei stelt niet veel voor. De makers van Europa lopen tien jaar achter. Nu zegt men inderdaad: "Big was beeutiiul, but small is beeutiiul", Zelf ben ik van oordeel dat alleen een combinatie van de twee "succesiu!" is! Het grootschalige denken is achterhaald. (...) Wat is het nut van een Europa van 25 of 30 landen? Hoe groter je wordt, hoe zwakker. Niemand zou zich in een dergelijk uitgebreid Europa nog herkennen. Het zou slechts het Europa van de koopman zijn.' Wat stelt prof. Baeck tegenover dat vroegere idee? 'De culturele verscheidenheid! Ik ben ervan overtuigd dat het model waar wij van uitgaan aan het veranderen is. Wij gaan anders denken. Steeds meer cultureel in plaats van sociaal. De sociale correctie van de samenleving ruimt plaats voor de culturele correctie. Het nieuwe probleem is de identiteitscrisis van de verschillende culturen.' H

Louis Baeck opent met een aantal zeer kritische bedenkingen bij de amerikanisering van Europa, die de naoorlogse periode tekent. 'Als Amerikaanse jongeren hun haar op een bepaalde manier gingen knippen, deden de Europese jongeren meteen hetzelfde. Intellectuelen gebruikten voordien in hun redevoeringen Latijnse woorden, nu Engelse. Persoonlijk vind ik dergelijke naäperij absurd.' Tussen Amerika en Europa ziet Baeck een fundamenteel verschil: 'Terwijl Amerika in het universalisme, het kosmopolitisme gelooft, dit is hetzelfde systeem voor iedereen met de Verenigde Staten als model, beschouw ik het multiculturele ka-

Op de zogenaamde Intergoevemementele Conferentie die zopas van start ging, wordt Maastricht geëvalueerd en gaan de Eurobonzen op zoek naar de juiste Euroweg. Maastricht werd bekokstoofd buiten het zicht van de publieke schijnwerpers. Dit keer moet het publiek zich in het debat mengen. Daar Wil de VVB aan meehelpen. In het najaar organiseren wij daarom een Eurocongres. In Doorbraak maken We intussen ruimte voor interessante visies op Europa.

nr. 4 . I mei I 996

Geen Europese beschaving '... overal zien wij hetzelfde zoeken naar de identiteit. Laten wij Europa dan niet op een economische, maar op een culturele fundering bouwen. Alle grote denkers hebben beweerd dat de burger zich Europeaan gaat voelen. Vergeet dat maar! Er is geen Europese beschaving. Europa is een geheel van beschavingen. Men voelt zich in de eerste plaats Catalaan, Vlaming, Waal, Schot, ... En dat is momenteel een beweging die als een pletwals door onze samenleving gaat.' De vragensteller van Europa-bericht wil weten hoe dat moet worden opgebouwd, maar krijgt lik op stuk van Baeck. 'U hebt het weer over planning. Denkt u echt dat men een continent kan opbouwen zoals een bouwvakker een muur optrekt? Het culturele Europa zal uit zichzelf ontstaan of helemaal niet ontstaan ... En het zal er heel anders uitzien dan het Europa van al deze wijze mannen.' Baeck vat zijn visie tot slot nog eens samen: 'Het kosmopolitisme is mislukt. De volkeren bestaan. Noem het neo-nationalisme, etnisch-culturalisme of hoe u ook wilt, maar dat is de realiteit. Het culturele Europa, dat betekent de erkenning van de verscheidenheid en de mogelijkheid dingen samen te doen met respect voor de andere. Rijkdom is niet assimilatie of unitarisme. Rijkdom is het contact met de andere in zijn mens zijn. Het is de synergie van de culturele verscheidenheid. De wereld van morgen dient in de eerste plaats multicultureel te zijn in plaats van mercantilistisch en technocratisch. In plaats van de mensen in grote gehelen vast te hechten, in plaats van één Europa, zie ik drie of vier aan elkaar verwante Europa's: het oorspronkelijke Europa van de 6, centraal-Eutope, enz. De ideale schaalvorming is de etnisch-culturele. Dat is misschien het Europa uit de Middeleeuwen, maar zonder dat Europa verliezen we allemaal onze ziel!'

vvn

40joaf

Samen strijdbaar

vieren

Eind 1993 richtten wij de Vrienden van de Vlaamse Onafhankelijkheid op. Ongeveer tweehonderd mensen maken nu deel uit van deze exclusieve club. Zij boden ons de mogelijkheid om een spaarpotje aan te leggen. Die centen gaan we nu gebruiken. IVI eteen een reden om ook Vriend(in) van de Vlaamse Onafhankelijkheid te worden?!

De Vlaamse Volksbeweging bestaat dit jaar 40 jaar. Voor ons is deze verjaardag een reden om een aantal nieuwe activiteiten en initiatieven op te zetten. Het koninginnestuk wordt u voorgesteld in Vizie(r). Op 30 juni openen wij met de VVB de 11 juliperiode met een grote manifestatie. Deze eerste uitgave wordt een feestelijke '40 JAAR VVB'-ontmoeting. Het wordt meteen het nul-nummer van wat de volgende jaren moet uitgroeien tot een mooie traditie.

brengen financieren we elk jaar een dynamische, feestelijke en strijdbare openingsmanifestatie voor onze enige nationale feestdag. Vele handen maken het werk licht. Vele kleine stortingen maken de geldstroom groot. De techniek van de Vrienden van de Vlaamse Onafhankelijkheid is eenvoudig. U geeft aan uw bankinstelling een doorlopende opdracht om maandelijks een klein bedrag (minimaal 100 fr.) over te schrijven op onze rekening. Dan wordt u Vriend(in) van de Vlaamse Onafhankelijkheid en maakt u het mogelijk dat we in Vlaanderen weer een grote en strijdbare manifestatie krijgen in de periode van onze nationale feestdag. Zo kunnen we de 11 juli-periode uit de sfeer van de middelmatigheid tillen. U ontvangt tevens een exclusief geschenk, wordt opgenomen in de lijst van mensen die de jaarlijkse manifestatie patroneren en krijgt jaarlijks een fiscaal attest, ZQ-

Geschenk voor jarige WB Deze manifestatie zal natuurlijk geld kosten. Wat denkt u van dit voorstel: de VVB nodigt iedereen uit om mee de 40ste verjaardag te vieren en we zorgen met z'n allen voor het verjaardagsgeschenk door massaal toe te treden tot de Vrienden van de Vlaamse Onafhankelijkheid. Met de middelen die we daarmee samen-

dat u de gift kunt aftrekken van uw belastingen. De methode is interessant, voor u en voor ons. Wij ontvangen op regelmatige basis een stroom geld en u voelt er vrijwel niets van (geeftoe: elke maand 100fr.). Tevens kunt u uw doorlopende opdracht op elk ogenblik stopzetten (wat wij niet hopen). Vul vandaag nog onderstaand formulier in en geef het af bij uw bankinstelling.

r------------------------------.--~-,

DOORLOPENDE

OPDRACHT

Ondergetekende (naam en voornaam):

met adres (straat, huisnummer, postnummer en gemeente):

houd(st)er van rekeningnummer:

bij (naam van de bankinstelling):

geeft hiermee opdracht om de (dag van de maand) ...... 860-0097655-55

het bedrag van

van elke maand vanaf (maand en jaar) fr. over te maken op rekeningnummer

van de VVB vzw, B. Dhanislaan 18,2000 Antwerpen met mededeling:

Deelname aan de actie Vrienden V.O. Ik kan deze opdracht ten alle tijde weer stopzetten.

Datum en handtekening:

I I I I I I I I I I I I I I I I I I I ~

nr. 4 . I mei I 996

DE VAKBLADZIJDEN

• Woensdag 6 maart: TAK-militanten voeren voor de gebouwen van het Brussels Hoofstedelijk Gewest actie om de pesterijen en de provocaties van de franskiljonse Brusselse regering aan de kaak te stellen. • Vrijdag 8 maart: TAK verzorgt een vormingsavond voor de Vlaamse Vlagge te Diksmuide. • Zondag 10 maart: TAK neemt deel aan massabijeenkomst van het AKVSZ over de splitsing van de sociale zekerheid. • Zondag 17 maart: Naar aanleiding van de opening van het Vlaamse parlement voeren TAK en VVB actie om het onafhankelijkheidsstreven van onze politici wat aan te wakkeren.

VAN DE COMMUNAUTAIRE

DWARSLIGGER

Onze 'Vlaamse' instellingen !? Het Vlaams parlement Naar aanleiding van de opening van het Vlaams Parlement, voerde TAK-VVB op 17 maart een actie aan de ingang van het riante complex om onze Vlaamse politici duidelijk te maken dat de ontvoogdingsen onafhankelijkheidsstrijd van Vlaanderen nog lang niet gestreden is. Onder ruime persbelangstelling scandeerden een dertigtal militanten leuzen aan het adres van onze dierbare verkozenen en van Minister-President Luc Van den Brande. De militaire politie was er vlug bij om de militanten op een veilige afstand te houden. Maar dat kon de actievoerders er zeker niet van weerhouden om even later het federaal parlement op een symbolische wijze per opbod te verkopen. De Brusselse politie, die deze voorstelling

niet echt kon apprecieren, beëindigde deze actie met een ware commandostijl. Acht militanten werden opgepakt en in Brusselse cellen vastgehouden. De Brusselse burgemeester had duidelijk laten verstaan dat de TAK -VVBmilitanten zeker niet onrniddelijk zouden worden vrijgelaten. Maar onder druk van Willy Kuijpers en Bart Laeremans werden de actievoerders reeds om 18u.30 vrijgelaten. Vijf uren cel voor staatsgevaarlijke individuen is toch wel een uiterste minimum. Laat ons nu alvast hopen dat het Vlaams parlement de motor wordt van het onafhankelijkheidsstreven van Vlaanderen.

Koen Bulens

• Dinsdag 26 maart: Een TAK -delegatie woont de gemeenteraad te Kraainem bij. • Donderdag 28 maart: TAK voert andermaal actie tegen Exploration du Monde te Wevelgem.

Nationale TAK-verantwoordelijke: Bart De Valck Eeuwfeestplein 17,3090 Overijse tel.: 02/687 58 61 Alle steun is welkom op rek. nr. 930-0022599-62 en TAK-boetefonds rek. nr. 979-2576514-05

I ------------.------------nr. 4· 1 mei 1996

Het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest Een dertigtal actievoerders verzamelde op woensdag 6 maart aan de gebouwen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Na de jongste pesterijen en provocaties van de Franstalige Brusselse regeringsleiders, besefte zowat iedereen dat deze actie meer dan nodig was. Toen we bijna op de plaats van het gebeuren aankwamen, werden we echter opgemerkt door een indrukwekkende, getipte (?) horde rijkswachters. Onze TAKwoordvoerder werd op een nogal hardhandige wijze opgepakt. De resterende TAK -militanten waren door de blitz-actie van de rijkswacht een beetje het noorden kwijt, en dachten dat de actie in het water ging vallen. TAK zag zich genoodzaakt om met de rijkswacht te onderhandelen, maar kreeg toch toestemming om de actie uit te voeren. Zelfs onze woordvoerder mocht onze rangen vervoegen, en kon zelf een woordje plaatsen voor het zeer talrijk opgekomen perspubliek. Zware scheepskettingen werden aan de

hekkens van het gebouw bevestigd, vergezeld van twee spandoeken waarop de tekst te lezen stond: Vlamingen laten zich niet uit Brussel verdrijven en Gesloten wegens anti-Vlaams racisme. Ook de aankondiging van Hasquin in Carrefour werd aan de hekkens bevestigd, maar werd overspoten met de slagzin: Zjirinovsky - Hasquin één strijd. De ontbrekende Vlaamse Leeuw mocht van de ordetroepen niet aan de officiële vlaggemast worden gehesen, niettegenstaande de Waalse Haan, de Brusselse Iris en de Europese sterrenvlag er wel hingen. Na het scanderen van een aantal leuzen en het zingen van de Vlaamse Leeuw werden de militanten opgepakt en kregen ze gratis logies in hotel "Leuvenseweg". Na enkele uurtjes brommen, werden de militanten op vrije voeten gesteld. Het was een geslaagde actie en hopelijk gaan onze Brusselse politici zich wat strijdvaardiger opstellen. Patriek De Loecker

Exploration du Monde ... Donderdag 28 maart was het weer eens verzamelen geblazen in Wevelgem. Zowat 120 militanten stroomden samen om de laatste filmvoorstelling van Exploration du Monde van het seizoen wat luister bij te zetten. De ordediensten waren ook van de partij en hadden eveneens flink gemobiliseerd. Het beloofde een spannende voorstelling te worden. De vertoning ging over "Arctique, Canada" en werd verzorgd door de heer Saint-Hilaire. Tot zover de culturele nood van het gebeuren. Intussen hadden de militanten post gevat voor de verschillende ingangen van het cultureel centrum. Op een erg ludieke manier werd aan de bezoekers duidelijk gemaakt dat Exploration in Vlaanderen niet welkom is. Sommige persorganen stelden dat het een "minder fraaie bedoening" was. Maar wie er bij was, kon duidelijk vaststellen dat ook heel wat bezoekers de humoristische interventies van onze militanten konden appreciëren. Toen de toeschouwers hun plaatsen hadden ingenomen, ontplooiden TAK en VVB hun activiteiten in de straten van de Westvlaamse gemeente. Een aantal kruispunten werden bezet, waarop de rijkswacht met massale uitvallen, geëscor-

teerd door een waterkanon, reageerde. Het werd een kat-en-muis-spel, dat de hele avond duurde. Tijdens de bezetting van de kruispunten, vonden twee opgewonden automobiltisten het blijkbaar nodig om door de versperring van onze militanten te rijden. Gelukkig zonder veel erg. Onze actievoerders kwamen er met de schrik van af. Dat onze acties vruchten afwerpen, werd door verschillende onafhankelijk van elkaar staande bronnen bevestigd. Het toeschouwersaantal was met de laatste voorstelling reeds spectaculair gedaald. De rijkswacht en BOB hielden het bij een vijftigtal bezoekers, terwijl de organisatoren en sommige persmensen er zowat honderddertig telden. Wat het juiste cijfer ook mag zijn, de geruchten doen de ronde

dat Exploration in Wevelgem het hazenpad zal kiezen en hun activiteiten volgend jaar in het Kortrijkse zullen organiseren. Wat het ook wordt, we houden u zeker op de hoogte. Intussen heeft er zich ook het één en ander achter de schermen afgespeeld. We mochten brieven ontvangen van burgemeester Gilbert Synaeve, minister Luc Martens en Geert Bourgeois (Volksvertegenwoordiger van de VU) i.v.m. de voorstellingen van Exploration. Over de heer Bourgeois niets dan lof. Maar de heren Martens en Seynaeve lieten het afweten. Beide heren werpen zich op als waterdragers van de Fransdolle, Wallo-Brusselse organisatie Exploration. Zoiets zou in Wallonië ondenkbaar zijn. Julien Borremans

nr. 4 . I mei I 996

Roeken Kafka en de Belgische nachtmerrie Bruno SCHOENAERTS, De Belgische Justitie. Een Kafkaiaanse Nachtmerrie, Analyse & Remedie, Mys & Brees, Gent,

1995, 383 blz.

Dit is een bespreking, niet zozeer van een boek, wel van een hoofdstuk uit een boek. Het hoofdstuk draagt de titel 'Aanzet tot deiederalisering justitie' en het boek handelt over het falen van ons gerechtelijk apparaat. Uit de term "defederallsering" blijkt al dat de auteur veel belang hecht aan een juridisch correct taalgebruik. Federaliseren betekent immers: samenbrengen tot een verbond waarbinnen de delen of leden een zekere zelfstandigheid behouden. Bij een defederalisering gebeurt de omgekeerde beweging en treden de delen of leden uit een al bestaand verbond. "Defederaliseren" betekent dus "splitsen". Bruno Schoenaeris let niet alleen op zijn juridisch taalgebruik. Hij gebruikt zijn taal ook frequent genoeg om vaak op een (in alle betekenissen) meesterlijke wijze - een vlijmscherpe analyse neer te zetten van "ons" gerechtelijk stelsel. Meester Schoenaerts is in de eerste plaats een advocaat, pas daarna ook jurist en politicus, wat duidelijk te merken is en van het boek eerder een fascinerend pleidooi dan een doordacht essay maakt.

Nederlands

In het werk lopen verschillende rode draden. Eén ervan is de systematische vergelijking tussen de Nederlandse en Belgische justitie. In Nederland bestaat een goed systeem van rechtshulp voor minvermogenden, in België niet. In Nederland kan de winnende partij haar advocaatskosten ruimschoots verhalen op de verliezende partij, in België niet. In Nederland kan ieder geschil beslecht worden binnen een vrij korte termijn, in België niet. Enzovoort ... In het hoofdstuk over de defederalisering, komt de auteur tot de kern van de zaak en zoekt hij naar een verklaring voor al die opmerkelijke verschillen. Die verklaring is eenvoudig: "onze" ministers van justitie waren decennia lang, nagenoeg onafgebroken, uitsluitend Franstalig. Dat het Ministerie van Justitie, uitgerekend op het allerhoogste niveau, continu in handen is van anderstaligen, werkt vervreemdend voor Vlaanderen. De auteur schreef z'n hoofdstuk tijdens het PSC-tijdperk Wathelet, een tijdperk dat talrijke juristen inderdaad

Paul Van Ostaijen Marc Reynebeau, Dichter in Berlijn: de ballingschap van Paul Van Ostaijen

(1918-1921). Groot-Bijgaarden, Globe, 1995. 11I,

264 blz. Gen., 695 fr.

Op de golven van de herdenkings-i. koorts van de honderdste geboortedag van Paul Van Ostsiien verscheen er een biografische studie over zijn Berlijnse jaren. Eind oktober 1918 nam de toen 22-jarige Van Ostaijen, in het gezelschap van zijn vriendin Emma C1ément, de wijk naar Berlijn. Op 12 mei 1921 keerde hij vereenzaamd terug naar Antwerpen. Omwille van zijn activistische drijverijen was hij in november 1920 tot acht maanden cel veroordeeld. Gelukkig hoefde hij zijn gevangenisstraf niet meer uit te zitten. Het voorliggende boek is van de hand van journalist Marc Reynebeau, auteur van het enkele maanden eerder verschenen en omstreden. Het klauwen van de leeuw. In zijn nieuwe boek, ingedeeld in twaalf hoofdstukken, laat hij ons indringend kennisma-

nr. 4 . I mei I 996

model

als erg Kafkaiaans hebben ervaren. Intussen kreeg een CVP-er de weinig dankbare taak om de nagelaten puinhoop op te ruimen. Op die machtswisseling wordt in het boek al geanticipeerd wanneer Schoenaerts zich de vraag stelt wat er zou gebeuren indien nu eens een Vlaming minister van justitie zou worden en hervormingen zou voorstellen naar het Nederlandse model? Die vraag wordt beantwoord met een nieuwe vraag: Heeft het nog veel zin het Belgische model in stand te houden? Tot en met het Hof van Cassatie ziin alle magistraten opgedeeld in taalrollen. Is het te veel gevraagd dat de gemeenschappen zelf hun magistraten zouden benoemen zonder te passeren langs de duistere gangen van de Belgische politiek? Met die vragen komt de auteur tot een overtuiging die menig VVB-er al lang koestert: Het is miin overtuiging dat de gemeenschappen er alle belang bl] hebben de Belgische gang van zaken te verlaten (blz. 222). Erwin Meulepas

Berlijn

ken met het Antwerpse activistische jongeren milieu, het revolutionaire Berlijn, zijn contacten met het Duitse avant-gardemilieu, zijn relaties met Vlaamse expressionisten als Oscar en Floris Jespers, Paul Joostens en Jas Leonard, en het wel en wee (huisvestingsproblemen, geldgebrek, isolement, artistieke mislukkingen, ...) van zijn onderwerp, die zichzelf in Berlijn bombardeerde tot "officieus ambassadeur van het flamingantisme". Van Ostaijen hield zich in Berlijn niet bezig met de Duitse politiek, maar des te meer met de Vlaamse Beweging. Hij schreef er artikels en grotesken die o.a. in het frontersdagblad Ons Vaderland verschenen. In zijn ogen diende de Vlaamse Beweging aan volksverheffing op Europees niveau te doen, en zich af te zetten

van het burgerlijk individualisme en materialisme. Later zag hij de Vlaamse strijd als hulpmiddel voor een communistische machtsverwerving. Van Ostaijen bleef zijn flamingantisch engagement evenwel getrouw. Hij behoorde tot een generatie waarvan ook Herman van den Reeck, Geert Grub en Wies Moens deel uitmaakten. In het uitdiepen en beschrijven van al deze aspecten is Reynebeau op zijn best. Voor een deel kon hij hierbij putten uit moeilijk toegankelijke briefwisseling. Dichter in Berliin is een onderhoudend en interessant boek. Het blijft echter uitkijken naar de al zolang beloofde Van Ostaijen-biografie van Henri-Floris Jespers. Pieter Jan Verstraeten

1)ossier

mythe van de Frontbeweging?

In bepaalde historische kringen is het tegenwoordig bon ton de Vlaamse Beweging stilaan te herleiden tot een mythe. Eén van de vele Vlaams-nationalistische mythen zou de IJzertragedie zijn. Mistoestanden en ontevredenheid bestonden wel, maar zouden geen louter Vlaams fenomeen geweest zijn. De bewering van de flaminganten dat het IJzerleger uit 80% Vlamingen zou bestaan hebben, zou sterk overdreven zijn. Jan Cauwenberghs, militiespecialist, keek voor ons de toenmalige rekrutering na, en vergeleek ze met de militaire gebeurtenissen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Militiewetten Bij de algemene mobilisatie van het Belgisch leger werden vijftien militieklassen opgeroepen. De klassen 1898 tot 1908 behoorden tot het lotingsysteem, wat o.a. de mogelijkheid inhield van vervanging, meestal tegen betaling. Omdat deze loting lokaal gebeurde, was ze ongeveer een weerspiegeling van de nationaliteitenverhouding in België. Vanaf 1909 werd de beperkte algemene dienstplicht ingevoerd in België. Dat betekende dat slechts één zoon per gezin zijn legerdienst moest doen. Dit systeem bevoordeelde het kroostrijke, want katholieke, Vlaanderen. Pas op de vooravond van de Eerste Wereldoorlog werd de persoonlijke algemene dienstplicht ingevoerd, zoals die in afgezwakte vorm bleef bestaan tot 1994.

De mobilisatie In augustus 1914 werden 233.698 soldaten opgeroepen. Slechts 179.077 (77%) van de opgeroepenen meldden zich effectief. Midden augustus was bijna geheel Wallonië en Brabant reeds onder de voet gelopen. Vandaar dat de meeste afwezige opgeroepenen Walen waren. Ook de rekrutering van oorlogsvrijwilligers kon enkel gebeuren in het onbezette noorden van het land. Op 28 september zetten de Duitsers de aanval in tegen "vesting Antwerpen" . Op 1 0 oktober trok het Belgisch leger zich terug op stellingen aan de IJzer. Toen het leger zich volledig had terug getrokken, bleven slechts 93.000 soldaten over van de 179.000: 9.000 waren gesneuveld, 15.000 buiten gevecht door verwonding en ziekten,

30.000 waren krijgsgevangen en 32.000 waren geïnterneerd in Nederland. Het leger dat van oktober 1914 tot februari 1915 stand hield aan de IJzer, bestond voor 59% uit Vlamingen.

Heropbouw van het leger De oproeping van de klasse 1914 en de rekrutering van oorlogsvrijwilligers in september 1914 gebeurde uitsluitend in de provincies Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen. De latere lichtingen 1915 tot en met 1918 werden uitsluitend in het onbezette West-Vlaanderen gerecruteerd. Dit wil echter niet zeggen dat al deze opgeroepen en bewuste Vlamingen waren, integendeel. Vele soldaten uit de hogere burgerij en middenklasse waren verfranste of tweetalige Vlamingen. Uit hun rangen werden de officieren, onderofficieren en technici gerecruteerd. Volgens onze berekening zou de aanvoer van nieuwe rekruten na januari 1915 bestaan hebben uit 86% Vlamingen. Hierdoor bestond op het einde van de oorlog het Belgische leger uit 75% Vlamingen.

De eerste linie De soldaten in de loopgrachten waren bijna allen infanteristen. Meer naar achter lagen de artilleriestellingen. Buiten de gevechtszones waren de hoofdkwartieren, de logistieke eenheden, de medische dienst, de administratie, de opleidingscentra, enz.

gevestigd. De kennis van het Frans was de eerste vereiste om een administratieve taak te vervullen of officier te worden. Dankzij een technische scholing kon men overgaan naar een he-

den achter het front. Deze scholing gebeurde uiteraard in het Frans. Walen of Vlamingen met een hogere (Franstalige) opleiding hadden dus meer kans. Wie middelbare studies had gedaan, kon zeker zijn van een kaderfunctie en wie bovendien voldoende geld en relaties had, kon die aanwenden om van het front weg te blijven. De anderen waren veroordeeld tot vier jaar frontdienst. Dat waren de eenvoudige jongens, boeren, mannen zonder opleiding of scholing en vaak ook ongeletterden. Zij kwamen allen bij de infanterie, "hetkanonnevlees", terecht. Dat waren de Vlaamse frontsoldaten. De nieuwe rekruten - voor 86% Vlamingen - vernieuwden de infanterie voor 80% en de artillerie voor 50 à 60%. De bewering van de Frontbeweging dat de frontsoldaten voor 80% uit Vlamingen bestond, kan dus kloppen. Dat het kader bijna uitsluitend Walen betrof is echter onjuist. Wellicht vormden de geografische Vlamingen hier ook de meerderheid. Maar door hun anti-Vlaamse houding waren ze vaak fanatieker dan de echte Walen. De verdrukking van de meerderheid Vlamingen door een Franstalige minderheid in het Belgisch leger gedurende de Eerste Wereldoorlog is géén mythe die tot stand kwam vanuit de Vlaamse Beweging. De geschiedenis heeft ook haar rechten.

:De verdruk/dftg ÎS gééft JHytke vaft de VlIlIlJHse bewegÎftg.

Foto Documentatiecentrum Belgisch

J. Cauwenberghs

nr. 4·1

mei 1996

leger.

le bussen leiden naar Brussel Openbaar vervoer is in. Net als de bescherming van de groene ruimte. Het nieuwe plan dat in Brussel en Vlaams-Brabant -of moeten we het groot-Brussel noemen- op stapel staat, wordt er onder dat mom bij het publiek ingelepeld. Maar het Gewestelijk Express Net (GEN) dat de verkeerschaos in Brussel moet oplossen, is de verkeerde oplossing voor het verkeerde probleem. Brussel is voor vele Vlamingen slechts "het kantoor aan het einde van de autoweg". Van acht tot vijf is Brussel een levende stad, een grotendeels Vlaamse stad zelfs; van vijf tot acht is ze leeg. Met alle gevolgen vandien voor het sociale weefsel van de stad en natuurlijk voor de verkeersknoop die elke dag strakker aangetrokken wordt. En die er in de komende jaren zeer zeker niet op zal verminderen.

Kurieren am Symptom Het Franse studiebureau Sofretu dat vooral in de Parijse voorstadsnetwerken inspiratie vindt, heeft de oplossing gevonden: een groots opgezet investeringsplan voor openbaar vervoer moet die verkeersknoop ontwarren. Het GEN moet tegen het jaar 2005 rond de NMBS een gigantisch netwerk van openbaar vervoer van en naar Brussel in het leven roepen, waarbij vanuit alle voorsteden (!) van Brussel zo snel en zoveel mogelijk

londerzeel

Voorstadsnet Brussel

Den<lermonde 0

!<alst

Mechelen Nekkerspoei

Haach\

mensen van en naar Brussel vervoerd moeten worden. Het prijskaartje wordt geraamd op 60 miljard. De werkelijke kostprijs zal dus wel ergens rond de 150 miljard liggen. Uiteraard grotendeels te betalen door de federale en de Vlaamse overheid, die daarna ook nog eens voor de exploitatieverliezen van anderhalf miljard mogen opdraaien. Want de pendelaars zijn toch vooral Vlamingen, nietwaar? Het probleem in Brussel is in sé niet de verkeersstroom, maar de groeiende onleefbaarheid van de stad, gecombineerd met een overconcentratie van administraties. Wat is het nut van een vervoersplan dat er louter op gericht is om Brussel om acht uur vol te proppen en om vijf uur leeg te halen? Het GEN bestrijdt de Brusselse symptomen, maar doet in wezen niets aan de problematiek van Brussel, integendeel. Het officiële Vlaanderen bedriegt zichzelf als het denkt dat het Brussel Vlaamser gaat maken door een paar duizend extra ambtenaren uit ZoerleParwijs en Galmaarden in betonnen blokken in Brussel neer te planten. Als Vlaanderen een Brusselbeleid wil voeren, dan moet dat erop gericht zijn om het weer een leefbare stad te maken voor Vlamingen; dan moet men een woonpolitiek voeren, geen deportatiepolitiek.

Structuurplan Vlaams-Brabant Ondertussen is ook de provincie VlaamsBrabant druk doende met het uitwerken van een "structuurplan". Onder leiding van de Leuvense professor Louis

nr. 4 . I mei 1996

Albrechts werkt de provincie aan een plan voor ruimtelijke ordening dat een antwoord moet geven op het Brusselse Gewestelijk Ontwikkelingsplan (GewOP) en het Waalse PRAT. Dat "structuurplan" moet op termijn de gewestplannen vervangen, die ooit een "groene gordel" rond Brussel wilden leggen. Met dit structuurplan lijkt niets erop te wijzen dat er minder gaten in de kaas zullen zijn: ook nu weer staan projectontwikkelaars, plaatselijke politici en bedrijfsleiders op de eerste rij om de plannen te laten aanpassen aan de "plaatselijke noden", zeg maar die van de betonlobby. Maar dat is weer een ander verhaal. Wat in de eerste nota's omtrent het structuurplan het meest verwondert, is de lippendienst van de provincie Vlaams-Brabant aan het GEN. Vlaams-Brabant lijdt het meeste onder de stadsvlucht uit de kantoorstad Brussel, zowel wat betreft de verfransing als de verdringing van het groen. Als het de bedoeling is om de verstedelijking te beperken en de open ruimten te vrijwaren, moet men al serieuze hersenkronkels laten spelen om dit GEN te steunen. We spreken dan nog niet eens over de verdere verfransing van de ring. Gelukkig beginnen ook in VlaamsBrabantse middens stilaan vragen te rijzen over de opportuniteit van één en ander. Als Vlaams-Brabant ergens behoefte aan heeft, dan is het niet aan een éénrichting afhankelijkheid van Brussel, maar aan de uitbouw van regionale centra en een openbaar vervoer dat die centra met mekaar verbindt. Wie vandaag met het openbaar vervoer naar een naburige gemeente wil, moet eerst naar Brussel; gemiddelde snelheid dikwijls lager dan vijf km per uur. De bal ligt in het kamp van de Vlaamse beleidsmakers, zowel op Vlaams als op Vlaams-Brabants niveau. We hopen dat onze politici nu eindelijk eens hun eigen beleid gaan maken. Dirk Laeremans

I 1

Lombecq

Lidmaatschap

Frans

Een Tandarts uit "Lombecq Ste Catherine" kreeg een vriendelijke brief van Belgacom Directory services die hun "données" "gracieuzement" wou inpassen in de "Prochain guide Belgacom". Onze tandarts uit de rue de I'église (anc. Kerkstraat) schreef een boze brief naar BOS. En als u gedacht had dat het privébedrijf BOS zich zou verontschuldigen voor zoveel onbeschoftheid, dan had u het mis voor.

Een Volksunie-afdeling liet ons weten dat men "goed geïnformeerd wenst te blijven over wat leeft en beweegt binnen de Vlaamse Beweging" en dat men het" roerend eens is dat de splitsing van de sociale zekerheid naar voor geschoven wordt. En meteen werd de afdeling lid van de VVB.

Een lezer uit Brussel ergert zich aan de Franstalige vermeldingen in het telefoonboek van sommige Vlaamse kandidaten, lijsttrekkers van een Vlaams-nationale partij bij de gemeenteraadsverkiezingen in 1994. Men kijke in de Belgacom gids op blz. 316, 384 en 396.

Ambiorix Een schoenen fabrikant met Gallische allures maakt één tweetalige folder voor heel het land en neemt als bedrijf met "Wereld niveau" (Iet op de grote W) met verwondering kennis van een Dilbeekse klacht hierover. Ze vegen dus blijkbaar hun voeten aan de taalsituatie in België.

Sagen en spookverhalen

Pijp

De VVV "De Voerstreek" pakt voor het nieuwe seizoen uit met twee themawandelingen waarbij de wandelaar het gezelschap krijgt van een geluidsband waarop -soms in het sappig plaatselijk dialect- volksverhalen, spookverhalen en anecdotes over de Voerstreek verteld worden. Neen, Happart komt er niet in voor, zelfs niet als spook. Alle inlichtingen bij Guido Sweron: (041) 81 0972.

Via het PBS-systeem (03 248 18 24) vroeg een kijker waarom de voorzitter steeds met pijp op de foto wou. "De voorzitter lijkt mij zonder pijp mannelijk genoeg voor alle niet-rokers." De voorzitter liet weten dat hij de pijp ooit nog wel eens aan Maarten zou geven.

Humor Het IJzerbedevaartkomitee stelt met "Humor in de Vlaamse Beweging" een nieuwe tentoonstelling op in de IJzertoren tot 11 november. Er zal gelachen worden in Diksmuide.

Alle teksten en activiteiten vind u 24 op 24 op ons prikbordsysteem: 03/248.18.24

Tweetaligheid Laurette Onkelinx wenst, zoals zijzelf, dat de Franstaligen binnen zes jaar tweetalig zijn. La Dernière Heure heeft een onderzoek gedaan bij Walen en Franstalige Brusselaars en wat blijkt? Twee derde van de Walen opteert voor het Engels als tweede taal en één derde voor het Nederlands. Bij de Brusselaars kiest 47% voor het Nederlands, dus nagenoeg de helft. Een ramp voor de stormtroepen van FDF-er Maingain.

Denktank

Per testament Een fiscaal geschoolde lezer maakt ons attent op het feit dat met giften per testament geen successierechten verbonden zijn. Onze hoofdredacteur heeft meteen al zijn bezittingen per testament aan de VVB geschonken en hoopt van u hetzelfde.

Bevlagging Vervang alle Belgische symbolen door Vlaamse, zo raadt ons Jos Wouters aan. En hij voegt er meteen aan toe dat leeuwevlaggen en zelfklevers bij hem verkrijgbaar zijn. Alle inlichtingen op (052) 33 59 89.

Terwijl laatstgenoemde al wat Vlaams is uit Brussel wenst te gooien, heeft de Brusselse Kamer van Koophandel een denkgroep opgericht in het kader van de volgende fase van de staatshervorming. Deze denkgroep moet nagaan hoe de Brusselse ondernemingen in de toekomst kunnen samenwerken met hun economisch hinterland. De invloed van een eventuele toenadering Wallonië-Brussel wordt in vraag gesteld, maar een parallelle toenadering met Vlaanderen is even belangrijk of misschien belangrijker aangezien het cliënteel van het gros van de bedrijven in de commerciële sector voor twee derde Vlaams is.

Crisis in de franskiljonspers Onlangs werd door de Rechtbank van Koophandel

van Antwerpen

de NV La Semaine

d'Anvers failliet verklaard. Deze vennootschap was de uitgever van het gelijknamig weekblad, de enige nog bestaande Franstalige publikatie in Antwerpen. Volgens de uitgever was het aantal lezers niet gedaald, alleen de publiciteitsinkomsten kenden een diepe terugval. Toch bestaat de intentie om vooralsnog een nieuw Franstalig weekblad op te richten indien men genoeg sponsors vindt. Volgens slecht ingelichte bronnen is de VVB geïnteresseerd om dit gat in de markt op te vullen met een Franstalige editie van Doorbraak, onder de naam La Rupture (Frans voor 'doorbraak van viiandige linies'). . Vlargus.

nr. 4 - 1 mei 1996

VVB-rA K-activiteiten Dinsdag 30 april 1996 18:30 u. VVB-Grimbergen. Winterverbranding. Gemeenteschool Beigem. Contact: J. Laeremans, 02/269.48.84.

Vrijdag 31 mei 1996 20:00 u. Vlaamse Vlagge. Volkeren in West-Europa. Zaal 3 sleutels, Jozef !I-straat 48, Oostende. Contact: G. Naeye, 051/54.56.39.

Dinsdag 30 april 1996 20:15 u. VVB-Kalmthout. Vlaamse onafhankelijkheid, voordelen en gevaren. Taverne Cambuus, Heidestatieplein 10, Heide-Kalmthout. Contact: Jan Stas, 666.58.55.

Zondag 2 juni 1996 08:30 u. VVB-Mortsel. Jaarlijkse Voerprocessie. Parking achter station Oude God, Liersesteenweg, 2640 Mortsel. Contact: Herman Keersmaekers, 03/455 21 47.

Woensdag 1 mei 1996 13:30 u. VVB-Mechelen. Bosbloemenwandeling Hallerbos bij Dworp. Einde voorzien om 18u. Vertrek parking Colomalaan Mechelen. Contact: WVan der Donckt, 015/ 42.09.37.

Maandag 3 juni 1996 20:00 u. VVB-Gent. Hoe Vlaams is de CVP? Het Pand, Onderbergen 1, 9000 Gent. Contact: L. Schaumont, 09/226.28.54.

Vrijdag 3 mei 1996 20:15 u. VVB-Lokeren. Zuidafrikaanse avond. Cultureel Centrum - Torenzaal, Torenstraat, Lokeren. Contact: E. Van den Broele, 09/349.19.32. Vrijdag 3 mei 1996 20:00 u. VVB-Brugge Rand. Het Nederlands in onze steden. Zaal Van Volden, Boeveriestraat, 8000 Brugge. Contact: B. Van Waesberghe, 050/38.24.78.

Dinsdag 18 juni 1996 20:15 u. VVB-Kalmthout. Kleinkunstavond. Taverne Cambuus, Heidestatieplein 10, Heide-Kalmthout. Contact: Jan Stas, 666.58.55. Donderdag 20 juni 1996 20:00 u. VVB-Beerse. Brussel geen/ wel hoofdstad van Vlaanderen. Hotel Viane, Korte Vianenstraat 2, 2300 Turnhout. Contact: Lode Smit, 014/61.34.13.

Zaterdag 4 mei 1996 14:00 u. VVB-Wevelgem. 800 jaar Wevelgem. Kerkportaal, Grote markt, Wevelgem. Contact: M. Demeyere, 056/41.05.40. Woensdag 8 mei 1996 20:00 u. VVB-Grimbergen. Vlaamse Beweging en Multiculturele Samenleving. Cultureel Centrum (kleine vergaderzaal), Gemeenteplein, Strombeek-Bever. Contact: K. Drabbe, 02/251.64.16. Donderdag 9 mei 1996 20:00 u. VVB-Turnhout. Vlaanderen, Nederland, Europa. Hotel Viane, Korte Vianenstraat 2,2300 Turnhout. Contact: Lode Smit, 014/61.34.13. Vrijdag 10 mei 1996 20:00 u. Vlaamse Vlagge. Het proces Irma Laplasse. 't Fort Diksmuide (naast Yzertoren). Contact: G. Naeye, 051/54.56.39. Vrijdag 10 mei 1996 20:00 u. VVB-Mere. PoĂŤzie-avond rond Alice Nahon. Hof ten Dale, Kerkveldstraat 52, Mere. Contact: W. Jansegers, 053/83.01.50. Vrijdag 10 mei 1996 20:00 u. VVB-Mechelen. Algemene ledenvergadering met wijnproef. De Pekton, Van Beethovenstraat 1,2800 Mechelen. Contact: Wim Van der Donckt, 015/42.09.37.

OfficiĂŤle voorstelling van het boek

'De Stukken van de Puzzel'. Vrijdag 24 mei, 20 u. Kasteel Steytelinck, St. Bavostraat Wilrijk (Antwerpen). Aansluitend ontmoeten we elkaar op een receptie. De toegangsprijs bedraagt 100 fr.

Zaterdag 25 mei 199620:00 u. Vlaamse Vlagge. Cantus. Lokaal van VNJ, Peterseliestraat 100, Brugge Inkom 400 fr, drank inbegrepen. Inschrijving gewenst op rek.nr. 474-3208121-77, vermelding 'cantus'. Contact: G. Naeye, 051/54.56.39.

VAN UNDEN

Alle drukwerken Begrafenissen Ceremonie wagens Stationsstraat 9 2830 Willebroek Tel. 03/886 92 93 Fax 03/8869293

nr. 4 . I mei I 996

Oude Brusselsestraat 4 1750 Lennik-Tel. (02)532.09.40

Sch iIderscentru Jan De Vogeleer VERFGROOTHANDEL Tel.: 09/227.80.90

mbVba

Kaapse wijnen zijn gave) zachte) zonovergoten unjnen Hunfinesse en uitmuntendheid vinden hun oorsprong in de buitnegewoon gunstige klimatologische en geografische invloeden op de Kaap. Daarom zullen ze zelfs een verwend gehemelte onmiddellijk inpalmen. Kaapse wijnen zijn een onvergetelijke ontdekking voor wie het boeket van goede wijnen (fijn, robuust of stevig) weet te appreciëren, en daarbij graag een prettige prijs betaalt, als dat kan ... EN DAT KAN! Kaapse wijnen geefje zeker en vast een tien. Doe een proefbestelling. Wij schenken U klare wijn.

Kaapimport

DELEEUW Tarantellastraat 1 1080 Brussel Tel. (02) 4116888

Kamers met alle comfort en zicht op zee. Het hele jaar open.

Vers en diepvries moerelei 127 2610wilrijk

Albert I wandeling 41 - 42 8400 Oostende Tel. (059) 706507 - Fax (059) 80 78 51

sportverbanden breukbanden aderspat- en steunkousen

tel. 03/827.12.78 03/827.38.30 fax 03/830.56.32

roomijs en sorbets groenten, aardappelprodukten vis, schaaldieren gevogelte, wild, vlees snacks en bereide produkten desserts, deegwaren bakkerijgrondstoffen gerookte verse produkten, garnalen oliën en mayonaise

alles voor thuisverzorging buik- en ruggordels orthopedische sandalen wendt u tot

A.B.C. ANTWERPS BANDAGIST CENTRUM Boechoutsesteenweg 15, 2540 HOVE,

Tel. 03/455.94.62

Statielei 18, 2640 MORTSEL, Tel. 03/449.96.61

Norbert en Jeanine Van Renterghem - Verheedt Oosteinde 15 - Zaffelare - Tel. (09) 355 6840

nr. 4·1 mei 1996

H.B.M. SPAARBANK N.V.

Hoe goed bent u verzekerd tegen de wet van Murphy?

SPAARBANK

Uw Vlaamse partner voor: spaarrekeningen - kasbons termijndeposito's hypothecaire kredieten

Murphy

Wij werken exclusief samen met vrije, zelfstandige agenten die kunnen rekenen op een volledige service en uitstekende commissielonen. Nieuwe agentschappen zijn bij ons steeds welkom.

zegt:

als er iets mis kàn gaan,

gaan. Bij de KB komt u erachter bent.

We maken

verzekeringen

er samen

THUIS

Op zoek naar een gouden juweel doch u betaalt niet graag te veel? Juwelenhandel Verbeelt in Eeklo biedt u: buiten

konkurentie. - Zowel

klassieke

als eigentijdse

juwelen,

dikwijls

vervaardigd

eigen atelier. - Overname

of ruilen

van uw oude gouden

juwelen

pakket

verzekeren

tegen de wet

van Murphy.

H.B.M. SPAARBANK Kipdorp 21 2000 Antwerpen Fax: 03/233.27.75 - Tel.: 03/231.47.70

aan prijzen

met u één waterdicht

van. Dat is de wet van de KB:

u zo goed mogelijk

- Een zeer ruime keus aan 18 K. gouden juwelen

dan zàl het ook mis

of u wel tegen alles verzekerd

BIJ

DE BANK

VAN HIER

(KREDIETBANK)

HOUTBEWERKING André & Jan Baert

of oud goud

tegen nieuwe juwelen. - Aan leden van de VVB een di rekte korting van 20 %

%~~~~ Oostveldstraat 239 A • 9900 Eeklo • tel. 09/377.99.29 Open van 10- 12 en 14- 18 u .• zondag

Oudeveldstraat 149 9080 Lochristi (Zaffelare) Tel. (09)355 5931 Fax (09)355 21 31

14-1 8 u .• maandag gesloten.

~~!~(~~GV.Z.W. 11 lmQ)Lid

VORMINGSCENTRUM LODEWIJK DOSFEL

van de unie van de uitgevers van de periodieke pers

V.Z.w.

Verantwoordelijk uitgever: Peter De Roover, Baron Dhanislaan 18, 2000 Antwerpen Hoofdredacteur:

Dirk Laeremans

Nationaal VVB-sekretariaat, hoofdbestuur Baron Dhanislaan 18,2000 Antwerpen, Tel. 03/216.45.24 - Fax 03/248.21.83

en abonnementendienst:

Jaarabonnement: 500 fr. te storten op rekening 409-9521741-71 van de VVB-administratie, 2000 A'pen. Advertentietarieven op aanvraag. Giften vanaf 1.000 fr. zijn fiscaal aftrekbaar via steunrekening: 906-0100133-15 (met vermelding van uw rijksreg. nr. of geboortedatum; zelfstandigen/vennootschappen: BTW-nummer)

nr. 4· 1 mei 1996

secretariaat:

Omwentelingsstraat 13, 1000 Brussel tel. 02/219.25.00 - fax 02/217.35.1 0

- cursussen: aanbod voor groepen, verenigingen en afdelingen rond geschiedenis Vlaamse Beweging, staatshervorming, Europa der volkeren, gemeentebeleid - reizen om te leren: Brussel, frontstreek '14-'18, Voeren, faciliteitengemeenten, Eupen, taalgrens, Straatsburg, FransVlaanderen, "Vlaams"Amsterdam enz. - Sprekerslijst: politieke en maatschappelijke thema's