1999.01.Doorbraak

België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828

1 Maandblad januari 1999

Vlaanderen staat in Europa

Afgiftekantoor Antwerpen X FOTO WIM VAN CAPELLEN

Baron Dhanislaan 18 2000 Antwerpen

GROUWELS WIL BRUSSELS

4

MINISTER WORDEN

Minister Brigitte Grouwels heeft zich de laatste twee jaar sterk geprofileerd WILLY CLAES, 23 DECEMBER ‘98. ZONDER COMMENTAAR

als verdediger van de belangen van de Brusselse Vlamingen. Ze steekt niet

TIJD

VOOR EEN

DOORBRAAK

Het duurt geen zes maanden meer voor de moeder van alle verkiezingen de goede en slechte punten gaat uitdelen aan echte en vermeende politici. En net alsof Sinterklaas voor de deur staat, doen de kindjes hard hun best om nog heel even braver te zijn dan de rest. Wie populair is krijgt lekkers, wie onbekend is de roe. Morgen vervoert men gratis, en als het even kan, zetten PWA’ers morgen de oudjes op de bus.

Het grote verkiezingsspektakel doet soms even vergeten dat onze politiek meestal hopeloos achterloopt op wat er de facto al gebeurd is. Wie de problemen pas oplost als ze zich stellen, moet niet verwonderd zijn dat de oplossingen jaren te laat komen. Als ze er überhaupt al komen.

Maar tijden veranderen. Europa zet Vlaanderen voor nieuwe uitdagingen: de vergrijzing, de migratie, de kennismaatschappij vragen een aanpak die anders is dan vroeger, en hoe gaan we om met diegenen die de alsmaar sneller razende trein dreigen te missen?

In Vlaanderen staat een generatie klaar die volledig in het Nederlands is opgegroeid, die beschikt over een bloeiende economie en die een internationale openheid tentoonspreidt waar vele Euro-pleiters een serieuze punt aan kunnen zuigen. Het is die generatie die de antwoorden moet geven. Die generatie wil af van al te oude

complexen. Ze wordt mondig en vraagt structuren die werken. België voldoet niet aan dat criterium en verdwijnt dus. Er zijn efficiëntere manieren om de solidariteit met Wallonië te organiseren.

Maar welke relatie gaat Vlaanderen aan met haar hoofdstad? Met Wallonië? Met Nederland? Met Europa? Waar wil Vlaanderen naartoe? Het debat woedt volop, dikwijls ondánks vele politici.

Politiek is meer dan de wetstraat. De beslissingen worden elders genomen, de ideeën rijpen in andere middens. Doorbraak wil u vanaf nu maandelijks die informatie geven. Ruimte voor bedrijfsleiders, professoren, journalisten, politici en andere opiniemakers. Ruimte voor discussie en opinie. En vooral: ruimte voor vernieuwing.

Doorbraak wordt gemaakt zonder grote middelen, met een ploeg jonge mensen die – onafhankelijk van de partijpolitiek – hún bijdrage willen leveren tot de discussie over het Vlaanderen van de 21e eeuw.

Is er immers een boeiender thema te bedenken?

Dirk Laeremans Hoofdredacteur

onder stoelen of banken dat ze de CVP-lijst in Brussel wil trekken. Adieu Chabert? - Een vraaggesprek.

NOG ZES MAANDEN

6

Onze man in de wetstraat geeft u een overzicht van het politiek schaakbord, zes maand voor de verkiezingen. Wie heeft welke posities ingenomen?

EEN ROOSSENSPLAN?

7

Antoon Roossens lanceerde zijn idee voor een Marshallplan voor Wallonië.

De meningen in Vlaanderen zijn verdeeld.

EEN DRIEHOEKSVERHOUDING

8

Europa is een ietwat eigenaardige constructie,

betoogt

rechtsdecaan

Boudewijn Bouckaert. Moet Vlaanderen een Belgisch kostuum aantrekken om te kunnen meespelen?

EXIT ALBERT FRÈRE

11

Met de verkoop van Petrofina zet baron Frère het Belgisch establishment serieus in de kou. Van je vrienden moet je ‘t hebben.

P

VEREIN

E R S W I J S

Gérard Deprez in De Morgen, 12 december 1998: ‘Wallonië is goed voor een derde van de bevolking maar creëert slechts een kwart van de rijkdom en haalt amper een vijfde van de investeringen binnen. De werkloosheid ligt drie keer zo hoog als in Vlaanderen.

In zo’n situatie is het normaal dat Vlamingen zich afvragen hoe lang de Walen nog op hun kosten blijven leven. ()Ik wil geen Wallonië dat leeft op de kosten van Vlaanderen en Europa.’

Brigitte Raskin in Randkrant, december 1998: ‘Het invoeren van de faciliteiten was een stommiteit, zo’n typisch Belgisch handeltje van geven en nemen dat een probleem regelt zonder het op te lossen.’

Jean-Marie Dedecker in Standaard Magazine, 18 december 1998: ‘Al onze nationale sportbonden worden paritair bestuurd. Een absurditeit omdat 80% van de atleten uit Vlaanderen komt, () maar toch hebben de Franstaligen het voor de helft voor het zeggen. Eigenlijk zijn ze vooral ballast.’

Johan Anthierens in Karat van december 1998: ‘Wat België betreft is nogmaals gebleken dat Vlaanderen los wil van België, dat onderhand alle partijen dat laten doorschemeren. Ik vind dat zeer onplezierig omdat ik politiek Vlaanderen nog altijd zie als een rechtse natie en omdat er weinig weerwerk komt tegen die dominantie van rechtse flaminganten. () Volgens mij zal die Belgische realiteit inderdaad niet lang meer standhouden.’

Marc Van Peel in De Finaniceel-Economische Tijd, 21 november ’98: ‘De regio’s moeten de mogelijkheid hebben om op verschillende wijze in te spelen op een verschillende economische realiteit. Het zal gaan om een ander België, maar de Belgische context blijft bestaan’.

Louis Michel in Humo, 10 november 1998: ‘Ik ben geen vragende partij voor een nieuwe staatshervorming. En als de Vlamingen er toch per sé één willen, zullen ze daar een prijs voor moeten betalen.’

Magda De Galan (minister van sociale zaken) in Le Soir, 21 december 1998: ‘Om het lot van de ouderen te verbeteren of om de psychiatrie te hervormen, zitten we met 14 ministers aan tafel. Als ik daarover iets zeg, beweert men dat ik pleit voor homogene bevoegdheidspaketten.() Als Jadot pleit voor herfederalisering, ga ik voor 100% akkoord.’

Erik Donckier in Het Belang van Limburg, 16 november 1998: ‘Omdat ze (de Waalse politici – red.) zelf amper iets presteren, hebben ze de Vlamingen maar tot vijand nummer één gepromoveerd om zichzelf dik te maken ten overstaan van hun achterban.’

Prof. Jef Vuchelen (VUB) in Trends, 3 december 1998: ‘Theoretisch vind ik weinig argumenten tegen een verregaande regionalisering van de vennootschapsbelasting.

Uiteindelijk beschikken de gewesten over dezelfde autonomie binnen het Belgisch geheel als België binnen Europa.’

In Duitsland bestaat sinds ongeveer één jaar een Verein zur Wahrung der Deutschen Sprache. De nationale voorzitter, een professor in de statistiek aan de universiteit van Dortmund, heeft al enige successen geboekt. Zo “verduitsten” kledingfabrikant C&A en Deutsche Telekom (onze Belgacom) onder druk van de VWDS hun reclamecampagnes eerder dit jaar (Time Magazine).

VU-ID De alliantie tussen de Volksunie en ID21 is een feit. Op het alliantiemoment waar de samenwerking beklonken werd, werd Vlaamse soevereiniteit als een breekpunt voorgesteld.

Ook ID-21-voorman Vincent Van Quickenborne schaarde zich achter de OVV-tekst ‘VLAANDEREN STAAT IN EUROPA’.

Een aantal VU-militanten had echter zelf voor een Leeuwenvlag moeten zorgen, want daar was het toch lang zoeken naar, in de Antwerpse Arenbergschouwburg.

VU-ID (BIS) Op datzelfde alliantiemoment verklaarde Bert Anciaux enkel Nederlandstalige kiespropaganda te voeren in Brussel. Hij kreeg er heel wat applaus voor. De dag ervoor drukte VLD-volksvertegenwoordiger Guy Vanhengel ons nog op het hart dat een tweetalige campagne zou gevoerd worden voor de open stadslijst van VLD, VU-ID21 en onafhankelijken.

Ze hebben daar nog één en ander uit te praten.

PRESTIGIEUZE PRIJS

C

O L O F O N

Doorbraak is een uitgave van de Vlaamse Volksbeweging vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus).

Hoofdredacteur: Dirk Laeremans - Eindredactie en redactiesecretariaat: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Jan Van de Casteele, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Hans Michiels, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Bram De Schepper.

Redactie-adres: Baron Dhanislaan 18, 2000 Antwerpen. Tel (03) 216 45 24 - Fax (03) 248 21 83 - e-post: doorbraak@vvb.org - internet: www.vvb.org/doorbraak.

Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden.

Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling.

Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via Internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement.

Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement.

U kan ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-ledenadministratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging toegestuurd.

DOPING In Vlaanderen zijn er ca. 2000 dopingcontroles per jaar. In Wallonië moet de eerste nog gebeuren.

Doorbraak is lid van de unie van de uitgevers van de periodieke pers.

Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Baron Dhanislaan 18, 2000 Antwerpen.

nr. 1 - januari 1999

De Visser-Neerlandiaprijs van het ANV gaat dit jaar o.m. naar het Vlaams Komitee voor Brussel. Toeval wil dat het VKB in ’99 ook zijn 65ste verjaardag viert. Naar aanleiding van deze twee gelegenheden wordt het VKB gehuldigd in de Gotische Zaal van het Stadhuis van Brussel op vrijdag 12 februari om 20 uur.

Sprekers zijn o.m. VKB-voorzitter Joost Rampelberg, Hugo Weckx en minister Brigitte Grouwels.

2

PS In heel wat gemeenten in Vlaams-Brabant buste de PS een wel zeer vreemd pamflet. Hierin wordt de Vlaamse overheden verweten een ‘guerillastrijd tegen de communautaire vrede’ te voeren, ‘een op wraak berustend nationalisme te scheppen’ en niet afkerig te staan tegenover het ‘neo-fascistisch getinte Vlaams Blok’.

De PS stelt zichzelf en de Franstalige politiek en cultuur gelijk met ‘vrijheid, gelijkheid, broederlijkheid’ en zet die nobele waarden tegenover de Vlaamse ‘onverdraagzaamheid, xenofobie en onrechtvaardigheid’. De PS is initiatiefnemer van een wet die racistische partijen dotaties wil ontzeggen.

INTEGRATIE Met het EU-stemrecht tegen de achtergrond, hebben de CVP-afdelingen van Tervuren, Hoeilaart en Overijse de handen in elkaar geslagen en een ‘Gemeenschappelijke verklaring m.b.t. de opvang en de intregratie van anderstalige inwoners’ opgesteld. Deze drie gemeenten tellen elk meer dan 10% eurocraten. Benieuwd wat het zal worden.

’98 Wie de Nederlandstalige versie van het nieuwe besturingssysteem Windows98 installeert, krijgt daar na een tijdje de vraag in welk land hij zich bevindt.

Daarbij krijgt de gebruiker een schier oneindige lijst keuzes. Wie in België woont, kan kiezen tussen België (Frans) en België (Waals). Bill Gates weet blijkbaar ook weinig van de situatie af.

PEILINGEN Driemaandelijks publiceert de Libre Belgique haar stemverwachtigen. In Brussel geeft die peiling aan het Vlaams Blok bijna evenveel stemmen (4,5%) als CVP (2.6%) en VLD-VU-ID21 (2,4%) samen.

Het Front National zou 5,1% van de stemmen in de wacht slepen.(LLB-FET)

STRATEGISCHE

VERSTANDHOUDING

De kritiek op de maatschappelijke ordening en op de staat waarin wij leven, wordt scherper. De ontevredenheid is hoorbaar in brede bevolkingslagen. De politieke top beseft het. Na de verkiezingen komt er een nieuwe onderhandeling over bepaalde knelpunten met betrekking tot de fiscaliteit, de sociale zekerheid, de openbare veiligheid.

Ook een verdere opdeling van de staatsmacht is dan aan de orde. Dat sommige bevoegdheden die nu nog federaal zijn, naar Vlaanderen en Wallonië worden overgeheveld, lijkt waarschijnlijk. Er zal ook gesproken worden over de bijdrage van de deelstaten in de Belgische schuldaflossing. Zal het Vlaamse aandringen op doorzichtigheid in de subsidiëring van Brussel en Wallonië dan nog worden genegeerd? Dat punt ligt erg gevoelig. Over de cijfers wordt getwist. Zeker is dat de deelstaten ten dele fiscale autonomie zullen krijgen. De Vlaamse minister van Financiën, mevrouw De Meester, maakt er een strijdpunt van. Haar partij kan haar niet afvallen.

Het statuut van Brussel, de positie van de Nederlandstaligen binnen het hoofdstedelijke gewest en de relatie van dit laatste tot Vlaanderen en Wallonië: ook deze kernproblemen zullen straks aan bod komen.

Slaagt de onderhandeling, dan zou het Parlement de basis van een confederale ordening kunnen leggen. Mislukt zij, dan zet de ontwrichting van België door en verzwaart de hypotheek die nu al zo erg drukt op de toekomst van de Vlaams-Waalse buurschap.

X1

VERWORVENHEDEN

Uit een spreekbeurt van X1 in Brugge op 11 december 1998 bleek dat haar getuigenis verschillende malen verkeerd werd verstaan of geïnterpreteerd omdat Franstalige ondervragers of chefs vaak onvoldoende Nederlands verstonden.

In Le Soir schrijft ereprofessor Constantin Brodzki dat Vlaanderen tot de tweede wereldoorlog een paradijs was, dat een internationale uitstraling had dankzij zijn Franstalige kunstenaars en auteurs. ‘Onder het voorwendsel van taalverdediging haalt de Vlaamse Beweging ge-

3

Aan francofone zijde wordt beweerd dat men daar geen vragende partij is. Intussen groeit er een frontvorming die duidelijk anti-Vlaamse trekken vertoont. In Vlaanderen blijft zo’n frontvorming uit, wat in het perspectief van de post-electorale onderhandeling een gevaar inhoudt.

Voor de Vlaamse Volksbeweging ligt hier een taak weggelegd. Zij beschikt over nieuwe middelen, gemotiveerde leden, een jong leiderskader. Zij is nu de ruggengraat van de Vlaamse ontvoogdingsbeweging. Zij dwingt opnieuw ontzag af en kan als een toekomstgerichte pressiegroep optreden. Het is niet haar opdracht zich over partijpolitieke programma’s uit te spreken. Zij dient diegenen te verenigen die een betere staatsstructuur nastreven.

Het ideologische debat over de vraag hoe de Vlaamse samenleving straks dient te functioneren, moet niet in haar rangen worden gevoerd. Dat is een thema voor de politieke partijen, voor de denkgroepen die het intellectuele debat voeden. De VVB moet een platform bieden waar Vlamingen van alle strekkingen samenwerken om Vlaanderen een betere staatsstructuur te bezorgen.

In die verbeterde structuur moet dan op democratische wijze worden beslist hoe het volk wordt bestuurd.

In afwachting moet bij voorrang worden gestreefd naar strategische verstandhouding. De Vlamingen mogen zich niet van tegenstander vergissen.

Manu Ruys

leidelijk Brusselse en Waalse verworvenheden uit mekaar, hevelt het beste over naar Vlaanderen en “verkoopt” de rest aan het buitenland. Voorbeelden: Congo dat nu een Amerikaans protectoraat is, Ruanda, dat onder invloed van Vlaamse missionarissen snel verengelst en in Brussel legt men het nutteloze Vlaams op aan de bedrijven die als gevolg daarvan wegkwijnen.’ nr. 1 - januari 1999

BRIGITTE GROUWELS

BRUSSEL

AMBIEERT EEN

BRUSSELS

MINISTERSCHAP

IS EEN PERMANENTE UITDAGING

Naar de verkiezingen in Brussel wordt met spanning uitgekeken. Hoeveel Vlamingen blijven er nog over in Brussel en haalt Johan Demol voor het Vlaams Blok een blokkeringsminderheid binnen? Maar vooral, waar moet het naartoe met Brussel? Doorbraak sprak met Vlaams minister Brigitte Grouwels.

U heeft er nu anderhalf jaar opzitten.

Heeft u iets kunnen doen?

Brussel is terug op de politieke agenda gekomen. Ik heb de bijzondere taak om mijn collega’s op de institutionele situatie en mogelijkheden te wijzen. Men kent Brussel niet echt in Vlaanderen, en ik heb permanent een oriënterende, waarschuwende rol. In Brussel moeten wij aandacht hebben voor een betere communicatie: zichtbaar maken wat de Vlamingen in Brussel doen. De Vlaamse Regering zet daar nu middelen tegenover.

Eind januari zal er een meertalig blad in alle bussen van Brussel zitten om de anderstaligen de Vlaamse dynamiek te tonen. En ik hoop ook nog een aanzet te kunnen geven om het fameuze ConGROUWELS: MINSTENS ÉÉN DERDE VLAMINGEN IN DE BRUSSELSE RAAD.

tact- en cultuurcentrum uit te bouwen tot een structuur die de band tussen de Vlamingen en de andere gemeenschappen kan aanhalen. En aan de andere kant Brussel bij de Vlamingen te promoten.

Vanuit de Vlaamse regering kunnen wij nog enorm veel doen om de Vlamingen een nog ruimere plaats te laten innemen dan nu het geval is. Dat kan perfect met de huidige bevoegdheden. En nu we de kans krijgen om rond een aantal thema’s aan tafel te gaan zitten, moeten we verder durven gaan.

Wat staat op uw verlanglijstje?

De Vlamingen zijn dynamisch aan het werk in Brussel.

Ik zie heel wat positieve dingen gebeuren, maar de politieke vertegenwoordiging in Brussel zie ik zwart in. Daar

P

R O F I E L

Brigitte Grouwels is reeds sinds haar studententijd met politiek bezig. Ze verhuisde eind jaren ’70 vanuit Limburg naar Brussel en werd daar in ’92 lid van de hoofdstedelijke raad. In ’95 volgde ze Jos Chabert op als Brussels raadslid en als Vlaams parlementslid. Sinds half ’97 is ze Vlaams minister van Brusselse Aangelegenheden en Gelijke Kansenbeleid. Ondanks haar “klein” departement (ze heeft slechts 3 voltijdse ambtenaren), profileerde ze zich zeer sterk in die Vlaamse regering. Haar verzet tegen het onvoorwaardelijk EU-stemrecht bracht haar in conflict met de top van de CVP, maar deed haar populariteit bij de Vlamingen in Brussel sterk stijgen.

FOTO WIM VAN CAPELLEN

nr. 1 - januari 1999

4

moet absoluut iets gebeuren, zodat we niet van verkiezing tot verkiezing achteruitgaan, tot de Vlamingen niet meer op een ordentelijke wijze vertegenwoordigd zijn.

VLAANDEREN MOET GEEN BRUSSEL.

SCHRIK HEBBEN VAN

Zet u daar cijfers op?

Gewestelijk moeten we toch minimum één derde hebben. Vanaf één derde speel je mee, en wordt de werkbaarheid van de raad tenminste wat groter. Het gemeentelijk niveau zal wel het moeilijkst te onderhandelen zijn.

Geen fusie?

Voor het bestuur van Brussel zou dat het beste zijn, maar ik weet dat de weerstanden bij de Franstaligen daar huizenhoog zijn. En we zullen toch wel ergens een vergelijk moeten vinden.

En over een minimumvertegenwoordiging kan dat wel?

Dat is blijkbaar bespreekbaar. En zowel in de PRL als in de PS zijn er stemmen opgegaan in die zin.

In ruil voor meer federaal geld Brussel is niet onbemiddeld, hé? Het zijn eigenlijk de Franstaligen geweest die een aanslag op de Brusselse kas gepleegd hebben. Zij hebben de Franse gemeenschap in Brussel willen financieren. Gezien de Franse Gemeenschap niet bereid was om geld op tafel te leggen voor de Brusselse Franstaligen, heeft men in ’93 trekkingsrechten uit de Brusselse kas geëist. En dus verdwijnt elk jaar 3 miljard volgens de 20-80 regel uit de gewestkas. Dat had kunnen besteed worden om van Brussel een leefbare stad te maken.

In Wallonië heeft men blijkbaar niet veel over voor Brussel?

De band tussen Brussel en Wallonië ligt blijkbaar anders dan die tussen Vlaanderen en Brussel. Het uiteengroeien van Brussel met Wallonië gaat veel sneller dan het uiteengroeien van Brussel met Vlaanderen.

Ondertussen leeft men al wel maanden in Brussel zonder Vlaamse meerderheid.

Ik ben daar ook niet gelukkig mee. Maar ze is te wijten aan de Vlaamse partijen zelf. Dit is een nooit geziene situatie. Ik denk dat iedereen daar paf van staat.

Na de verkiezing krijgt het Vlaams Blok misschien een blokkeringsminderheid in Brussel. Heeft men langs Vlaamse kant zo een scenario al bekeken?

We kunnen na de verkiezingen in ieder geval niet verder op die manier. Er zijn geen kant-en-klare scenario’s voor het geval het Vlaams Blok dit kan blokkeren. Iedereen kent de mogelijkheden van de wetgeving. Dit wordt een zeer moeilijke situatie.

En het Vlaams Blok in de regering?

Dat wordt niet overwogen. Het is wel zo dat in Brussel de Vlaamse taalgroep haar coalitie maakt en de Franstalige de hare.

Wij hebben geen inspraak in de Franstalige coalitie en omgekeerd. Als we een regering kunnen vormen zonder het Blok, doen we dat, anders zitten we in een serieuze patstelling. Als er geen regering kan gevormd worden, is de vraag wat er wel nog kan functioneren in Brussel. Het Brussels beleid zit dan strop.

En dus wordt Brussel onregeerbaar?

Daar zal men op dat ogenblik serieus over moeten nadenken. Maar nu ligt daarvoor nog geen scenario klaar. We trachten het in elk geval te vermijden.

Maar een regering met het FDF kan wel?

De Franstalige kant maakt haar regering en daar hebben wij niks in te zeggen.

En in de federale regering?

De CVP heeft het niet gemakkelijk met het FDF. Het is niet evident dat deze partij mee in een regering zal zitten. Ze zitten wel vastgeklonken aan de PRL, maar regeringsverantwoordelijkheid…?

Dus geen ministers?

Daar ziet het wel naar uit, ja. Het is onvoorstelbaar, zo een partij die stelt dat de Vlamingen in de eigen hoofdstad geen recht hebben om fatsoenlijk deel uit te maken van het bestuur. Zij gaan zeer ver in hun opties. Ik heb gezegd dat het FDF een racistoïde partij is, en dat voelen de Vlamingen allemaal aan. Zij blijven zeggen dat Brussel een Fransta-

D

E

S T R I J D

O M

B

R U S S E L

In ’95 haalde de CVP in Brussel ruim 13.000 stemmen (24% van de Vlaamse stemmen in Brussel - 3% van de Brusselse stemmen). Volgens (Franstalige) opiniepeilingen zou dat teruglopen tot respectievelijk 18 en 2,5%. In ’95 trok kopman Jos Chabert de lijst, maar binnen de CVP is er zeer sterke druk om de zwakke Chabert opzij te schuiven. Brigitte Grouwels is alvast kandidaat voor het lijsttrekkerschap. De lijsten worden officieel pas in maart samengesteld.

U kandideert opnieuw voor de Brusselse Raad?

De lijst is nog niet gevormd. Maar ik heb laten weten dat ik kandidaat ben voor het lijsttrekkersschap van de Brusselse CVP-lijst.

Tegen Chabert?

Chabert is ook kandidaat. Ik neem aan dat dit aanleiding zal zijn voor discussie, over wat de beste lijst zou zijn.

U wil dus minister worden in Brussel?

Ik wil de band tussen Vlaanderen en Brussel versterken. De Vlaamse regering kan veel doen in Brussel, maar ook in Brussel zitten veel hefbomen voor de Vlamingen. Ik sta niet afwijzend tegen een ministerschap in Brussel. Maar ik hou alle opties open.

lige stad is en moet blijven, en er dus geen plaats is voor de Vlamingen. De dag dat zij een andere taal gebruiken zullen wij onze mening bijstellen.

Maar het FDF blijft wel een factor in Brussel. En vele Franstaligen denken er ook zo over…

Ik zou willen dat de Vlamingen ophouden Brussel te bekijken als een Franstalige stad. Als de Vlamingen Brussel zouden benaderen als hun hoofdstad en zich als zodanig zouden gedragen door bijvoorbeeld hun taal te spreken, dan zou hier vanzelf veel oplossen. Ik ben soms verbaasd hoe men uit Vlaanderen naar Brussel kijkt.

Agalev

VU 7% 10%

CVP 23%

SP 18% VB 22% VLD 20%

Heeft men in Vlaanderen Brussel al niet lang opgegeven?

Een aantal Vlamingen die heel gehaast zijn om Vlaanderen los te zien van België, die laten Brussel vallen. Ik sta daar van te kijken. Op het moment dat men als Vlamingen machtig wordt en veel te bieden heeft, gaat men een internationaal centrum opgeven waar men vandaag macht uitoefent. Ik begrijp dat niet.

Men moet eens duidelijk uitleggen waar Brussel dan wel thuishoort. Ik hoor soms zeggen dat Brussel de Vlamingen verhindert te doen wat zij graag willen doen. Onlangs hoorde ik nog dat de Vlaamsvoelenden in Brussel de laatsten zijn die de Vlaamse onafhankelijkheid in de weg staan. Ik ben bijna van mijn stoel gevallen. En ik weet dat dat leeft.

Vlaanderen kán zijn weg alleen gaan.

Brussel zou zeer veel verliezen. Maar Brussel is zo een boeiende stad. Het verhindert dat Vlaanderen zich in een zelfgenoegzaamheid opsluit. Brussel is een permanente uitdaging om onszelf waar te maken. En daar moeten we geen schrik van hebben.

DL.

DE STEMMENVERDELING IN 1995 ONDER DE VLAAMSE LIJSTEN. IN ZETELVERDELING GAF DIT: 3 CVP, 2 VLAAMS BLOK, 2 SP, 2 VLD EN 1 VU.

5

nr. 1 - januari 1999

NOG

ZES MAANDEN

RIEN

NE VA PLUS?

De verkiezingen van zondag 13 juni werpen hun schaduw lang vooruit. Alle partijen, de ene openlijker dan de andere, manoeuvreren zichzelf in een uitgangspositie die hen winst moet opleveren. Ze zijn volop bezig met de lijstsamenstelling, of hebben deze cruciale fase voor wat de verkiesbare plaatsen betreft al achter de rug. Ze spannen Bekende Vlamingen voor hun kar, werken aan de programma’s en proberen de agenda van de Wetstraat zo goed mogelijk op hun leest te schoeien. Een overzicht.

Voor de generatie die vandaag het roer van de VLD in handen heeft, en zeker voor voorzitter Guy Verhofstadt, vormen de verkiezingen van 13 juni de laatste kans. Wat voor de VLD telt, is niet zozeer het stembusresultaat.

Verhofstadt en co zullen in de eerste plaats getaxeerd worden op het feit of ze de liberalen opnieuw aan de macht brengen. Als dit niet lukt, hebben liberale coryfeeën als Verhofstadt, Patrick Dewael, Rik Daems, André Denys en nog een rist anderen hun laatste kans verspeeld om (nog) eens minister te worden.

De VLD zal daarom alles doen om een goed verkiezingsresultaat te halen, en zal zich daarna soepel opstellen in de fase van de regerinsvorming. De partij zet haar stemmentrekkers op de meest efficiënte plaatsen: Verhofstadt en Verwilghen op de kop van de Senaat.

Annemie Neyts, VRT-journalist Dirk Sterckx en senior Willy Declercq, die zijn derde plaats met veel stemmen zal moeten verzilveren, trekken de Eurolijst. Verschillende BV’s als Walter Grootaers of judo-coach Jean-Marie De Decker staan ook op de lijsten.

GUY VERHOFSTADT : LAATSTE KANS

Om de kansen op regeringsdeelname te verhogen, smeedde Verhofstadt een alliantie met de VU. Beide partijen koppelden zich aan elkaar: de één belooft niet in een regering te stappen zonder de ander. Hoe sterk de alliantie is, zal pas na de verkiezingen blijken.

AGALEV PROBEERT DE POSITIE VAN GEGEERDE BRUID TE HOUDEN

De VU gaat op haar beurt scheep met ID21, een samenraapsel van ambitieuze jongeren die inhoudelijk weinig meer te bieden hebben dan hun ‘radicaal-democratische’ overtuiging. Het is twijfelachtig of de pogingen van alliantievoorzitter Bert Anciaux om ID uit te bouwen tot een valabel alternatief voor de gevestigde politiek de toets van de kiezer zal doorstaan. In VU-middens valt geregeld onvrede te horen bij militanten die jaren werk beloond hadden willen zien met een gunstige plaats op de lijst. Dat zangeres Margriet Hermans met de deur in huis viel, doet volgens niet weinig VU’ers de geloofwaardigheid van de VU-ID-alliantie evenmin goed.

De steeds onverholener progressieve nationalisten stellen zich geregeld op als de werkelijke verdedigers van de kleine man. Het doel: het SP-electoraat aantasten. Vlaams fractieleider Paul Van Grembergen joeg in het begrotingsdebat de socialisten in de gordijnen door hen te verwijten te weinig aandacht te hebben voor de Vlamingen die niet aan de rijkgevulde Vlaamse tafels aanzitten.

EXPERIMENT FOTO DANN

nr. 1 - januari 1999

Langs progressieve zijde komt Agalev ook met een experimentje aandraven:

6

de progressieve nationalist Ludo Abicht, lijstduwer voor het Vlaams Parlement in Antwerpen, geeft de progressieve VUkiezer voor het eerst een valabel alternatief bij de groene partij.

Die partij heeft veel geleerd van de verkiezingsnederlaag van ’95. Agalev werkt voortaan ook met boegbeelden: Mieke Vogels trekt de Senaatslijst, Patsy Sörensen de Europese lijst. Met twee Antwerpse schepenen maakt Agalev werk van de vervrouwelijking van de politieke kopstukken. Van de groenen wordt gezegd dat ze de ideale partner vormen om een eventueel afgestrafte roomsrode regering te depanneren.

Agalev ontkent niet klaar te staan voor een regeringsdeelname, maar probeert zich evenmin regeergeil op te stellen.

Zolang Agalev die positie van gegeerde bruid kan aanhouden, slaagt ze erin de partij ook tijdens de verkiezingscampagne mee te laten spelen. In ’95 was dat allerminst het geval: het Agustaschandaal deed toen veel groene kiezers overstappen of terugkeren naar de SP, die van zichzelf vond dat ze nodig was en daarmee ook succes boekte.

De SP hoopt dit exploot in juni te herhalen: de partij stelt zich op als roodbruin-groen: de rode Tobback moet het traditionele SP-electoraat behouden. De federale vice-premier Luc Van den Bossche volgt het vrij harde beleid van Tobback en Johan Vande Lanotte inzake de asielzoekers, wat de uittocht naar het Vlaams Blok moet stoppen. De groene Vlaamse minister-vice-president Steve Stevaert moet groene kiezers verleiden.

Die zijn gevoelig voor zijn handhavingsbeleid inzake ruimtelijke ordening. Stevaert brengt een consequentie in de praktijk waar groenen afgunstig op zijn. Al verwachten de meeste waarnemers dat naarmate de verkiezingen naderen er minder zonevreemde villa’s tegen de vlakte zullen gaan. Stevaert omzeilde ook een andere klip die zijn groene imago schade kan toebrengen: hij slaagde erin de Vlaamse regering te laten beslissen nog niets te beslissen over de verlenging van de startbaan van de luchthaven van Deurne.

Met een tweetalige campagne gaat het Blok ook onomwonden op zoek naar Franstalige kiezers. In Brussel ligt na de ineenstorting van het extreem-rechtse Front National een electoraat van dertigduizend FN-kiezers op een alternatief te wachten. Weinigen verwachten dat het Blok in haar doelstellingen om Brussel onregeerbaar te maken, zal slagen. Maar niet weinigen houden er flink rekening mee dat de Vlaamse partijen naar het Antwerpse voorbeeld na 13 juni 1999 een monsterverbond tegen het Blok zullen moeten smeden.

FOTO DOORBRAAK

LUDO ABICHT GEEFT EEN GEZICHT AAN HET

Van de kleinere partijtjes verwachten de groten weinig hinder te zullen ondervinden. Alleen Vivant zou voor een verrassing kunnen zorgen.

PROGRESSIEF NATIONALISME.

De CVP liet totnogtoe van alle partijen het minst in zijn kaarten kijken. Premier Jean-Luc Dehaene zal als boegbeeld weer eens de zware taak hebben om het beleid van de roomsrode regering te verkopen. Hij heeft inderdaad iets gedaan: België in de Europese Monetaire Unie geloodst. Maar Dehaenes palmares vertoont - voor verschillende doelgroepen – een sterke negatieve balans: de Dutroux-affaire en de Witte Mars, de omgekomen Nigeriaanse vluchtelinge Sémira Adamu, het EUstemrecht, de status-quo in de hervorming van de sociale zekerheid… het wordt uitkijken met welke slogan de CVP haar beleid aan de man zal proberen te brengen.

Het Vlaams Blok zit volgens vele waarnemers en politici – maar dan onofficieel – in een zetel. De vluchtelingenkwestie, de operatie drooglegging, enkele schokkende criminele feiten, de onvrede over het sloopbeleid… de vraag is niet langer of het Blok er garen zal bij spinnen, maar hoeveel. Vooral dan in Brussel staat er veel op het spel. Slaagt het Blok er daar in een meerderheid van de Vlaamse zetels te behalen, dan zorgt de rechts-radicale partij voor een Belgisch ‘rien ne va plus’. Het is immers ondenkbaar dat de Franstalige partijen in Brussel met het Vlaams Blok de hoofdstedelijke regering zullen willen vormen. Het Blok mikt op die toestand van onregeerbaarheid: commissaris Demol is de geknipte figuur als de redder van een volgens veel (kandidaat-) Blok-kiezers verloederde, gecriminaliseerde, door allochtonen overspoelde hoofdstad.

ALS DE CVP EEN OPLAWAAI KRIJGT, KAN MICHEL WEL EENS PREMIER WORDEN.

VAN DEN BOEYNANTS En Wallonië ? Kort samengevat voorspellen de peilingen en de politieke waarnemers een verkiezingsoverwinning voor de PRL-FDF-MCC van Louis Michel (PRL), Olivier Maingain (FDF) en Gérard Depres (MCC). De PS zal wellicht achteruit gaan en Ecolo zou forse winst boeken. De PSC dreigt van de kaart geveegd te worden.

deraal niveau kunnen bepalen. In de omgeving van Michel wordt al luidop gedroomd van minister- en kabinetsfuncties. Michels formatie lijkt ‘incontournable’ te worden in Brussel. Afhankelijk van het resultaat van de verschillende partijen in Wallonië zal ook daar het PRL-kartel in de regering stappen. Dan wordt het uiterst moeilijk Michel nog van de federale macht weg te houden. Dit hoeft nog niet te betekenen dat dan ook de VLD in de federale regering zou treden. Michel verkies een asymmetrische regering zonder de VLD niet, maar als hij moet kiezen, kiest hij voor zichzelf en niet voor de VLD. In het hart van Michel leeft nog een andere stille hoop. Indien de CVP bijvoorbeeld een oplawaai zou krijgen, kan Michel – die vlekkeloos Nederlands spreekt – wel eens de eerste Franstalige premie van het land worden sedert Van den Boeynants in… 1979.

Tot daar het koffiedik kijken en het gespeculeer. Want natuurlijk is het onmogelijk om nu al verkiezingsresultaten te voorspellen. Nog niet alle kandidaten werden in stelling gebracht, de programma’s zijn nog onbekend, het is nog raden naar de campagnes. En bovenal: op zes maanden kan er nog veel gebeuren.

In de volgende nummers gaan we op een en ander verder in.

I&C

Het electorale resultaat van Wallonië zou wel eens de regeringsvorming op fe-

P

O L I T I E K

O P

H E T

N E T

…

Neem nu een gratis abonnement op de VVB-internetdiensten.

Hermes - persmededelingendienst: Ontvang rechtstreeks de originele en volledige tekst van de politieke persmededelingen die via Hermes verspreid worden. Schrijf u nu in op www.vvb.org/hermes Diogenes - e-zine: Ontvang gratis tweewekelijks het grootste politiek e-zine in Vlaanderen, met interessante verwijzingen en nieuwtjes uit de internetwereld.

Schrijf u nu in op www.vvb.org/diogenes Vlaamse Persselectie: Maandelijks worden een aantal artikels uit de Vlaamse pers vertaald in het Frans, Engels en Duits en verstuurd naar de buitenlandse journalisten en naar honderden geïnteresseerden in de hele wereld. Neem uw gratis abonnement op www.vvb.org/fps.

7

nr. 1 - januari 1999

TWEE-SPRAAK

EEN ‘MARSHALLPLAN’

VOOR

WALLONIË?

Vlaanderen versast jaarlijks 200 tot 400 miljard frank (al naargelang de berekening) naar Wallonië. Wallonië zelf wordt daar niet beter van, want de kloof tussen noord en zuid groeit nog jaarlijks aan. Antoon Roossens pleit er daarom voor om de transfersommen om te buigen naar een groot investeringsplan. Hij noemde het een ‘Marshallplan”, al begint men in de wandelgangen meer en meer over het “Roossensplan” te spreken. Moet Vlaanderen zo een plan opzetten?

NEEN Het plan beseft alvast dat Wallonië ook morgen nog aan Vlaanderen zal grenzen. Er zullen hoe dan ook economische verhoudingen blijven bestaan tussen beide grote restdelen van wat eens België was. Vlaanderen zou niet gediend zijn met een economisch rampgebied aan de zuidgrens.

Er blijven enkele bezwaren. Op het tactische vlak blijft het Roossensplan in de rechte lijn die het Vlaamse standpunt bij alle communautaire onderhandelingen heeft bepaald: Vlaanderen stelt zich de vraag hoe het de eigen eisen kan laten aanvaarden ten zuiden van de taalgrens. Het suggereert zelfs een prijs voor

JA De Vlaamse souvereiniteitsgedachte wint veld. Vaak is deze echter ingegeven door een morele verontwaardiging over “onrechtvaardige geldoverdrachten” naar Wallonië. Pleidooien voor het droogleggen van de Belgische transfers staven echter slechts het beeld van het “egoïstische Vlaanderen.” Het bemoeilijkt het vinden van een Vlaamse consensus. En het maakt het voor de Walen onmogelijk om mee te stappen in een separatistisch scenario. Tenzij men een àndere vorm van solidariteit kan in de plaats stellen. Daarover gaat het Marshallplan.

Het Belgisch conflict wordt thans teveel gezien als een Vlaams-Waals conflict en te weinig als een conflict van Walen en Vlamingen tegen de Belgische staat.

Nochtans leert de economische geschiedenis van Wallonië dat de verantwoordelijkheid voor de huidige economische rampspoed in Wallonië grotendeels gelegen is bij de oude Belgische financiële nr. 1 - januari 1999

dat Vlaamse eisenpakket. Dit in contrast met de voorzichtige houding van de meeste Franstalige partijen, die op het publieke forum voorwenden geen belangstelling te hebben voor verdere onderhandelingen, maar in de stilte van hun studiediensten nauwkeurige berekeningen laten aanmaken.

En nog een dit: wat heeft Wallonië aan financiële hulp wanneer er geen grondige keuze voor een ander beleid wordt gemaakt? Bedenk wat het toedraaien van de geldkraan op onderwijsgebied aan fundamentele veranderingen teweeggebracht heeft. En wat voor nut heeft het dat de Vlaamse overheid geld bezorgt aan de Waalse overheid met het oog op de reconversie van Wallonië,

elite. Toen wereldwijd de technologische ontwikkelingen een nieuw type industrie en vooral postindustriële economieën tot stand bracht, ging deze evolutie totaal aan Wallonië voorbij. Er werd geen enkele inspanning gedaan om in Wallonië zelf aan economische reconversie te doen.

Zoals algemeen wordt erkend, brengen de miljardenoverdrachten Wallonië geen baat. Integendeel, op die manier verhindert men het op gang komen van een nieuwe dynamiek. Voor een economische gezondmaking heeft Wallonië nood aan investeringskapitaal. Zolang dit investeringskapitaal niet voorhanden is, heeft Wallonië weinig andere keuze dan het Belgisch model met hand en tand te verdedigen.

Dat eindigt pas als Vlaanderen de politieke maturiteit aan de dag legt om Wallonië een redelijk aanbod te doen. Dit houdt in dat de Belgische “solidariteits”mechanismen worden opgedoekt, en dat er een verdrag komt van staat tot

8

wanneer iedereen weet dat net overdreven staatsinmenging en gebrek aan initiatief ons buurland in de knoei hebben gebracht?

Dat is dan ook de sterkte van de variante op het Roossensplan die geen overheidshulp, maar een privaat investeringsfonds voorstelt. Hier moet wel op het gevaar voor onze Vlaamse economie gewezen worden. Moeten wij wel voor het ontstaan van een hoogtechnologische concurrent aan onze grens betalen? Er staan mensen en projecten genoeg te springen om een beetje meer in onze eigen industrie en onderzoek te investeren, temidden van de bikkelharde concurrentie op wereldvlak.

Frederik Pieters Oud-praeses KVHV-Leuven

staat waarin Vlaanderen zich verbindt tot het aanleveren van de investeringsfondsen. Vlaanderen boekt op drie punten winst: ten eerste kan het dan een eigen economische politiek voeren. Ten tweede krijgt het een interessante handelspartner als zuiderbuur. Ten derde wordt door een akkoord met Wallonië de Brusselse francofonie voorgoed buiten spel gezet.

Voor een goed begrip: het “Marshallplan” – misschien beter “solidariteitsplan” genoemd – maakt virtueel een einde aan de Belgische staat: gelijktijdig moeten immers alle sociaal-economische en fiscale bevoegdheden worden overgedragen naar Vlaanderen en Wallonië.

Bernard Daelemans MeervoudRedacteur

VRIJE TRIBUNE

VAN

DE REGEN IN DE DROP?

B

elgië evaporeert. Niet zonder gevoel van Schadenfreude wordt deze uitspraak van Rob Falter door Vlaamsgezinden geciteerd. België vervluchtigt echter in twee richtingen: in centrifugale richting naar de deelstaten, in centripetale richting naar de EU-instanties toe. Moet Vlaanderen niet dringend gaan nadenken over haar relatie met Europa?

De vraag is of anti-Belgische Schadenfreude wel een goede raadgever is op het vlak van de institutionele evolutie. Wat immers uit de Belgische pot naar Europa toe verdampt, verdwijnt zo goed als zeker uit de toekomstige Vlaamse pot. Dat zou er bijvoorbeeld kunnen toe leiden dat Vlaanderen misschien wel de Belgische pot moet verdedigen tegen de centripetale Europese beweging, teneinde voor een toekomstig Vlaams zelfbestuur nog enige substantie te verzekeren.

BELGEN EN GRIEKEN Uit een Dimarso-enquête, uitgevoerd in oktober van dit jaar, blijkt dat in de meeste landen het vertrouwen van de burger in de eigen nationale instellingen groter is dan in de Europese. Bij de Belgen, Grieken en Italianen ligt dit omgekeerd, maar dit is niet te danken aan een sterke Europese loyauteit maar aan de erg lage appreciatie van de nationale instellingen (Knack 11 november 1998).

Alhoewel een Europees gemeenschapsbewustzijn, dat trouwens ouder is dan de EEG en de EU, niet kan ontkend worden, blijken ook in Europa de nationale loyauteiten dominant te blijven.

De hoofdrol is hier trouwens weggelegd voor de constante belangenharmonie tussen de Franse en Duitse politieke elites, die mekaar vinden in een economisch onzinnig landbouwbeleid, een

S

NEDERLAND, VLAANDEREN, WALLONIË EN LUXEMBURG: DE LAGE LANDEN MOETEN IN EUROPA MET ÉÉN STEM SPREKEN.

streven naar beperking van fiscale competitie, een opleggen van dure sociale zekerheidsstelsels ten einde de competitie van landen met een goedkoper arbeidsaanbod tegen te gaan en sinds kort in een megalomaan Keynesiaans stimuleringsbeleid.

BREUKEN IN DE UNIE Het is zeer gevaarlijk de bevoegdheden van de Europese instanties steeds maar uit te breiden. Door het vergroten van de macht der Europese instellingen maakt men Europa niet Europeser, maar verhoogt men de kans dat bepaalde coalities van nationale belangen andere nationale belangen in de verdrukking brengen, wat uiteindelijk kan leiden tot breuken in de Europese Unie.

Om dit te voorkomen is het belangrijk dat de Europese instanties zich bewust worden van hun belangrijke maar tevens begrensde opdracht. De groei van Europa mag niet opgevat worden als een permanent institutioneel kanniba-

P E L R E G E L S

Deze opiniepagina’s van Doorbraak staan open voor iedereen. Vanaf volgende maand zullen hier ook uw lezersbrieven gepubliceerd worden. We kunnen niet garanderen dat álle brieven geplaatst kunnen worden, dus hou het liefst bondig. In de vrije tribune laten we maandelijks iemand aan het woord die rond een actueel thema een persoonlijke bijdrage kwijt wil. Een vrije tribune telt maximum 3000 tekens. De redactie houdt het recht om inzendingen te weigeren of in te korten. Al uw reacties zijn welkom per post bij Doorbraak, Baron Dhanislaan 18, 2000 Antwerpen, per fax op (03) 248 21 83 of per e-post bij doorbraak@vvb.org.

lisme van de EU-instanties ten opzichte van de lidstaten, zoals Jacques Delors het blijkbaar voorhad, maar als het streven naar een goed evenwicht tussen Europees-confederale instellingen enerzijds en de lidstaten anderzijds.

In deze fundamentele discussie over de toekomst van Europa’s instellingen heeft Vlaanderen geen stem. De Vlaamse politieke elite is uitsluitend begaan met de doorgroei van de Vlaamse autonomie in België. In de plaats van een onvruchtbaar doorbomen over een ‘Europa der Volkeren’ of ‘Europa der Gewesten’, lijkt het me vruchtbaarder een Europees beleid te ontwikkelen rondom de volgende drie krachtlijnen: 1) opkomen voor een confederaal Europa dat rekening houdt met de bestaande nationale entiteiten. In dit confederaal Europa kunnen vreedzame procedures voorzien worden van interne en externe secessie; 2) de ontwikkeling van een strategische alliantie met Eurokritische (dus niet anti-Europese) krachten in Europa, in het bijzonder met Engeland; de oude Vlaams-Engelse alliantie kan hier terug nieuw leven worden ingeblazen; 3) de uitbouw van een NederlandsVlaams-Waals-Luxemburgse confederatie in Europa, die het mogelijk maakt dat de Lage Landen in Europa met één stem spreken, zodat een hegemonie van Duitsland en Frankrijk wordt voorkomen.

‘VLAMING

ZIJN OM EUROPEEËR TE ZIJN’ aldus het gevleugelde woord van August Vermeylen. Op institutioneel vlak kunnen we als Vlaming geen Europeeër zijn. Om op het Europese toneel te mogen acteren dienen we als Vlaming eerst een Belgisch kostuum aan te trekken.

We doen dit niet zo graag, dus laten we de Europese rollen over aan zuiver Belgische acteurs die meewerken aan een Europese constructie die de Vlaamse bevolking van de regen (het Belgische centralisme) in de drop (het Europese centralisme) dreigt te brengen.

Boudewijn Bouckaert De auteur is decaan van de rechtsfaculteit van de Rijksuniversiteit Gent en bezieler van de liberale denkgroep Nova Civitas.

9

nr. 1 - januari 1999

FOTO DOORBRAAK

BOEKEN

BOERENKRIJG De Boerenkrijg spreekt tot ieders verbeelding. Verschillende generaties Vlamingen bekeken dit stukje vaderlandse geschiedenis noodgedwongen door een 19de-eeuwse romantische bril. Of het nu om Consciences Boerenkrijg ging of om een aflevering van de Vlaamse Filmkes, de lezer kreeg een heroïsch, geromantiseerd verhaal voorgeschoteld.

DE BOERENKRIJG IS ALTIJD EEN GEROMANTISEERD VERHAAL GEBLEVEN.

Wat tweehonderd jaar lang moeilijk lag, kan nu blijkbaar wel: wetenschappelijke geschiedschrijving over de Boerenkrijg.

Het Davidsfonds publiceerde recent een boek van de hand van de Gentse professor Luc François, al jaren bezig met deze materie, en een hele schare wetenschappelijke medewerkers. Het doorprikt een groot aantal, nog steeds wijdverspreide mythes.

De Boerenkrijg was immers niet die georganiseerde onafhankelijkheids- en vrijheidsbeweging die men er graag van maakt(e). Het betrof eerder een amalgaam van ongestructureerde lokale opstandjes, geïnspireerd door economische, religieuze en andere motieven.

DE BOERENKRIJG. TWEEHONDERD JAAR FEITEN EN werpt een interessant en vaak vernieuwend licht op het fenomeen Boerenkrijg en wat literatoren er achteraf van gemaakt hebben.

(HM)

FICTIE

L. FRANÇOIS E.A., DE BOERENKRIJG. TWEE EEUWEN FEITEN EN FICTIE.

DAVIDSFONDS, 200 BLZ., 795 FR.

VAN JOOST VAN DER AA TOT DE ZWIJGER Een meesterwerk. Ongetwijfeld. Maar zoals elk meesterwerk is ook de NIEUWE ENCYCLOPEDIE VAN DE VLAAMSE BEWEGING (NEVB) niet volmaakt. Vijfentwintig jaar na het verschijnen van de ‘eerste’ Encyclopedie van de Vlaamse Beweging nr. 1 - januari 1999

ligt nu een nieuwe, geactualiseerde en vooral gecorrigeerde versie in de boekhandel. Mét cd-rom. Gecorrigeerd is deze NEVB zeker. Maar correct is ze daarmee nog niet. Wat vooral opvalt, is het gebrek aan coherente eindredactie.

De grootste onvolmaaktheden duiken op bij de recente geschiedenis van de Vlaamse Beweging. Treffend daarbij is het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen. Volgens het ene lemma zou het OVV de jongste jaren aan kracht hebben ingeboet omdat het niet meer pluralistisch is (de VOS, VTB-VAB, Willemsfonds en Vermeylenfonds verlieten het OVV), volgens een andere redacteur heeft het OVV de jongste jaren meer slagkracht gekregen. De VOS is opnieuw toegetreden, zo lezen we, en o.m. het Liberaal Vlaams Verbond en het progressieve Vlaams Agrarisch Centrum zijn lid (net als de VTB-VAB trouwens).

niets af aan het feit dat hiermee weer eens geschiedenis is geschreven. Niettemin is de NEVB een onmisbaar werkstuk, zoals de vorige – mét haar foutjes – dat óók was. Nu nog hopen dat er een formule wordt uitgewerkt – bijvoorbeeld via Internet en het tijdschrift Wetenschappelijke Tijdingen – om de NEVB blijvend te annoteren en te actualiseren.

Overigens, als u wil weten wie of wat Joost van der Aa en De Zwijger zijn, moet u zeker de NEVB raadplegen. Anders blijft u op uw honger zitten.

(KDr)

NIEUWE ENCYCLOPEDIE VAN DE

VLAAMSE

BEWEGING.3 DELEN, LANNOO, 3800 BLZ. 4990 FR.

ZOALS ELK MEESTERWERK IS DE ENCYCLOPEDIE NIET VOLMAAKT.

Dat er één en ander aan de eindredactie mangelt, blijkt ook uit de auteurslijst.

Zo is de eminente historicus Lode Wils in het colofon omgedoopt tot Ludo Wils. Het IJzerbedevaardersforum is herdoopt tot IJzerbedevaartsforum en elders weer tot IJzerbedevaartforum. En de Vlaamse Volksbeweging is de ene keer pluralistisch en democratisch en in een ander lemma extreem-rechts.

Kinderziektes of het gebrek aan een coherente eindredactie? En nog: wie stelde de criteria op om sommige Vlaamse parlementsleden wel, en andere niet op te nemen? Waarom kreeg Eddy Baldewijns wel een lemma en Theo Kelchtermans of Patrick Dewael niet? En wie meer informatie wil over de inspirator van het Vlaamse politieke en culturele leven in Voeren, moet tevergeefs zoeken naar Guido Sweron. Ook bij de biografische notities is de uniformiteit zoek. Want waarom sommige personen of verenigingen er geen meekregen, blijft evenzeer een raadsel, en laat de meer geïnteresseerde lezer in de kou staan.

Dit alles had men kunnen vermijden door een stevige en doortastende eindredactie op de 3800 bladzijden los te laten. Een gemiste kans! Maar dat doet

10

BRAAF De Europese constructie blijft een onafgewerkt huis. Het heeft nog maar pas enkele grote hervormingen achter de rug en kijkt opnieuw aan tegen enkele belangrijke uitdagingen. De gewone burger vindt z’n weg niet meer in het kluwen van instellingen en procedures en hier wil Philippe de Schoutheete, die gedurende tien jaar de permanente vertegenwoordiger van België bij de Europese Unie was, met zijn boek BEZIELD EUROPA een antwoord op bieden.

Hij schreef een vlot lezend boek voor wie met het Europese project en haar spelregels wil kennismaken. Wanneer de Schoutheete schrijft dat hij met dit boek geen originaliteit nastreeft omdat ‘de ideeën met betrekking tot de Europese aangelegenheden al zo vaak op de discussietafel ontleed zijn vanuit alle mogelijke invalshoeken’, legt hij de vinger op de wonde. De Schoutheete durft niet ingaan tegen de pensée unique die tot vandaag het debat over Europa bevriest. Een gemiste kans.

(BDS)

P. DE SCHOUTHEETE, BEZIELD EUROPA. LANNOO, 192P., 595 FR.

EXIT ALBERT FRÈRE

SLIMMER

DAN DE

BELGISCHE

STAAT

“Doemdenkers,” waren ze. En “naïevelingen” ook. De Vlaamse verankering? Niet meer van deze tijd. De Standaard noemde de auteurs van een werkje dat wees op de negatieve invloed van Franse ondernemingen op het Belgische kapitalisme, “ziekelijk paranoïde”. Dezelfde auteur verwees naar Albert Frère als een na te streven voorbeeld. Een ondernemer, zoals Vlaanderen er spijtig genoeg geen heeft. Goed twee jaar later is het vertrouwen van het establishment in Frère volledig zoek geraakt.

1998 was een sleuteljaar voor het Belgische kapitalisme. De Generale Maatschappij - moederonderneming van de strategisch uiterst belangrijke energiegroep Tractebel -verdween van de kaart als autonome holding en wordt vandaag volledig gecontroleerd vanuit Parijs, hoofdkwartier van Suez. Baron Frère verkocht recent ook Petrofina, met een omzet van 727 miljard de grootste onderneming in België, aan het Franse Total.

ring. Frère wierp zich op als controle-aandeelhouder van de overkoepelende Groep Brussel Lambert. Jarenlang was de bank de speelbal van een consortium onder leiding van de zakenman tot het werd verkocht aan de Nederlandse ING Groep.

Baron Frère is overigens niet aan zijn proefstuk toe. Bijna steeds paste de Karolinger dezelfde strategie toe: met politieke steun greep krijgen op een bepaalde onderneming in het kader van een “verankeringsstrategie” en die onderneming op het gepaste moment met een fikse meerwaarde verkopen.

Hetzelfde liedje bij de overnamepoging van de Franse verzekeraar AXA op de concurrent Royale Belge. Ook hier schoot witte ridder Frère de Belgen te “hulp”. Om Royale Belge later in stukjes met een serieuze meerwaarde te verkopen aan het even Franse UAP (later opgeslorpt door ... AXA). En bij Tractebel en Petrofina kocht Frère zich in, om zijn aandelen later te verkopen aan de Generale Maatschappij (het Franse Suez, met andere woorden) en Total.

Dat gebeurde bijvoorbeeld in de jaren zeventig, bij de start van zijn internationale carrière. Tegen de afspraken in (het “plan Claes” waar de privésector de verlieslatende staalfabrieken naar de staat doorschoof) brachten de Generale Maatschappij en Frère met de steun van PS-topman André Cools hun staalbelangen onder bij de gefusioneerde staalgroep Cockerill-Sambre. Frère vroeg en kreeg het monopolie over de -wel rendabele- commerciële activiteiten van de Waalse staalsector. Twee miljard kostte het de Belgische staat later om hem uit te kopen. Onlangs nog getuigde PS-kopstuk Guy Mathot in Knack dat Cools en de Waalse socialisten zich volledig hadden verkeken op de “Waalse verankering” van Albert Frère.

WITTE RIDDER Hetzelfde proces deed zich later mutatis mutandis voor bij de Bank Brussel Lambert, waar met de steun van de toenmalige minister van financiën een Canadese kandidaat-overnemer werd geweerd in het kader van de Belgische veranke-

FRÈRE STOORT ZICH NIET AAN EEN GEGEVEN WOORD.

Frère stoort zich dus niet echt aan het gegeven woord. Hij koopt met de steun van het establishment een onderneming, zwaaiend met de Belgische vlag.

Een paar jaar later verkoopt hij dat bedrijf aan de meestbiedende uit het buitenland.

DOEMDENKERS Het spel van Frère in België is vandaag uitgespeeld. Alle belangrijke ondernemingen die hij controleerde, heeft hij ondertussen verkocht. Hetzelfde zal waarschijnlijk nog gebeuren met Tractebel en Union Minière, ondernemingen die nog worden “gecontroleerd” door de Generale Maatschappij. Ook de rol van de Société Générale is uitgespeeld, al beweert burggraaf Etienne Davignon geen manager, maar intussen een lobbyist voor overheidscontracten en -concessies voor Tractebel - krampachtig het tegendeel.

11

Op nog geen tien jaar tijd is de hele Belgische economische structuur er volledig anders gaan uitzien. Het verankeringsdebat dat nog geen vijf jaar geleden in Vlaanderen op gang kwam, heeft een volledig nieuwe draai gekregen. De strategische sectoren (olie, gas, elektriciteit, water) zijn verkocht, terwijl ook de banksector helemaal niet meer Belgisch is.

Vlaanderen kan de ondernemingen Tractebel, Royale Belge en co. - laten zijn wat ze zijn. Het mag hen zéker geen voordelen (concessies, contracten, ...) meer toekennen. Daarmee zal de invloed van deze bedrijven, ook partijpolitiek en ideologisch, op den duur verschrompelen. Hun elitaire netwerk heeft geen economische poot meer om op te staan.

Vlaanderen beschikt ondertussen zélf over grote groepen (KBC, Bacob/Artesia) of industriële en hightech-ondernemingen (Agfa-Gevaert en LHSP). Nieuwe netwerken nemen de positie van de oude in. De Vlaamse economische elite wordt een feit. België wordt in die kringen afgeschreven als een “schuld uit het verleden”.

Het Belgisch establishment is de grote verliezer geworden van het dubbelspel van Baron Frère. Van je vrienden moet je ‘t hebben.

H. van Heeserbergen

B

A R O N

F

R È R E

De relatie tussen Frère en het Belgisch hof was allerminst hartelijk. Wijlen koning Boudewijn had allerminst respect voor de man. Pas na diens dood kreeg Frère een baronstitel. Dat gebeurde met de steun van Willy Claes. Die zei ooit over Frère: ‘Indien België zo’n dozijn managers van het kaliber Frère had, zou ons strategisch (economisch) belang veel groter zijn.’ En de liefde was wederzijds, want Frère verklaarde: ‘Limburg met zijn werkloosheid kan op de Groep Brussel Lambert rekenen. En Claes weet dat.’ Wie weet heeft van één significante investering van Frère in Limburg, gelieve ons te contacteren.

nr. 1 - januari 1999

BELGIË

DOOR DE OGEN VAN DE BUITENLANDSE PERS

EEN

DURE ECHTSCHEIDING

De Belgische politiek wordt gevolgd in het buitenland, zoveel is zeker. Zowat alle ons omringende landen houden de interne Belgische strubbelingen in de gaten. Toch blijken bij nader toezien de buitenlandse “kwaliteits” media niet altijd even goed geïnformeerd. Onlangs verscheen zowel in LE MONDE DIPLOMATIQUE als in de FINANCIAL TIMES een bijdrage over België.

Le Monde Diplomatique ziet in zijn artikel DE VERPLETTERENDE KOST VAN DE BELGISCHE ECHTSCHEIDING (september ‘98) overal in België massale werkloosheid, een toenemende verarming, en een overheid die enkel Maastricht-criteria nastreeft. Le Monde betoogt dat de Vlamingen nu wel rijker zijn en alle Belgische zenuwcentra onder toezicht houden, maar dat het toch Wallonië was dat vorige eeuw de nationale rijkdom produceerde. En nu neigen de Vlamingen egoïstisch naar zelfstandigheid of zelfs onafhankelijkheid.

Toch wil de bevolking dit niet, en de kloof tussen burgers en politiek verbreedt. De Belgische echtscheiding zal de Vlamingen niet lukken: de Vlamingen verkopen immers 70% van hun productie in Wallonië (fout: ca. 60% van het Belgische BBP wordt uitgevoerd - MG). De Vlamingen willen ook de Belgische overheidsschuld opsplitsen.

Maar dat wordt duur, want volgens Le Monde zijn de Vlamingen voor die schuld zelf zwaar verantwoordelijk, want vooral de Belgische politieke cultuur van vergelijken en verzuiling leidde tot verspillingen.

WEINIG OM HET LIJF De Vlamingen moeten beseffen dat ze hun economie hoe langer hoe minder

PIJNLIJK OM TE ZIEN HOE EEN KWALITEITSKRANT UITSCHUIVERS KAN MAKEN.

zelf beheersen, nu o.a. Franse firma’s grote delen van de bankwereld en de voedingsindustrie hebben opgekocht, buitenlandse firma’s er de helft van de tewerkstelling verzorgen en België bovendien zijn macht aan de EU verliest.

Volgens Le Monde heeft de Belgische echtscheiding dus weinig om het lijf.

Le Monde weet blijkbaar niet dat Belgen rijker zijn dan Fransen (BBP/hoofd in koopkrachtpariteit in ’95), of dat Wallonië vroeger nooit solidair met Vlaanderen was (enkel in zeer geringe mate met Brussel). Het is pijnlijk om te zien hoe een kwaliteitskrant dergelijke uitschuivers kan maken.

Doorheen de tekst toch één goed besluit: Le Monde denkt immers dat de communautaire spanningen in België vooral onenigheid over het fundamentele maatschappijmodel weerspiegelen.

Ook leuk is dat de redenering rond Brussel schijnt te impliceren dat bij een Belgische echtscheiding Vlaanderen automatisch Brussel overneemt. Gezien de rest van het artikel vooral door een Waalse bril bekeken is, is dit op zijn minst merkwaardig te noemen.

PROZAÏSCH Het België-overzicht van de Financial Times (11/98) is heel wat prozaïscher. België wordt er bewonderd voor het bereiken van de Maastricht-criteria en het toetreden tot de Euro, ondanks het uitgangspunt (een begrotingstekort van 13,4% in ’81 en een overheidsschuld van 135,2% BBP in ’93) en de nog steeds monsterachtige nr. 1 - januari 1999

12

overheidsschuld (119% BBP in ’98). De Financial Times meent dat die prestatie België zal beschermen tegen verdeeldheid.

Bewondering ook voor het hoge BBP/ hoofd (25.446$) en de relatief hoge groeiverwachting voor 1999. Verder is de Financial Times blij dat België zijn teveel aan banken saneert. Politieke consequentie worden daaraan niet verbonden.

De Financial Times beschrijft uitvoerig de crisis en de hervormingen van gerecht, politie en rijkswacht, hervormingen die België zullen stabiliseren. Inzake de staatshervorming beklemtoont de krant dat de meerderheid der Belgen de staat niet wil opdelen.

Een apart artikel prijst Wallonië, ondanks zijn moeilijkheden, aan bij buitenlandse investeerders. De Walen krijgen daarbij veel lof voor hun “meertaligheid.” Een tweede artikel beschrijft hoe het Franse Usinor het Waalse Cockerill Sambre overneemt. En een derde artikel meldt dat o.a. het Britse Smithkline Beecham in Rixensart tesamen met SB Biologicals Wallonië 71% van België’s biotechnologisch inkomen verwezenlijkt. Vlaanderens Plant Genetic Systems en Innogenetics veranderen daar niets aan.

De andere kant volgt dan plots in een klein artikeltje vol superlatieven over Vlaanderen. Flanders Language Valley wordt Europa’s antwoord op de Silicon Valley genoemd en er zouden overal in Vlaanderen zulke valleien als paddestoelen uit de grond schieten. Bovendien lijkt Vlaanderen het land van een ongehoord aantal hooggeschoolde meertaligen.

Zowel Le Monde als de Financial Times bekijken België bewust of onbewust door een Waalse bril. Vlaanderen wordt gezien als een bedreiging voor België.

Niet dat dat onjuist zou zijn, maar Vlaanderen moet uitleg verschaffen en t.a.v. Engelsen en Fransen werken aan een bruikbaar imago.

Marcel Gunst, diplomaat 7 december 1998

TRANSFERS Nieuwe studies brengen de transfers van Vlaanderen naar Brussel en Wallonië verder in kaart. Op een recent colloquium over fiscale autonomie, georganiseerd door het kabinet Demeester, blijkt uit een studie van KBC dat de transfer via de sociale zekerheid van Vlaanderen naar Brussel gestegen is van 6, 6 miljard in 1990 tot 33,2 miljard in 1996.

BAD MARRIAGE In een speciale editie van Time over Europa behandelt ene Luc Sante België.

Onder de titel A house divided vergelijkt de auteur België met ‘a bad marriage’. ‘De achtergrond van het probleem is dat de Nederlanssprekenden in het noorden rijk en relatief goed georganiseerd zijn. Zij zijn het beu om de Franssprekende Walen uit het Zuiden mee te zeulen. Die zijn arm en zeer slecht georganiseerd.’ Om te besluiten met: ‘Ik ben even zwak als de andere Belgen. Ik heb er geen oplossing voor. Geef me ondertussen maar een pint.’

SHERRY In tegenstelling tot de Walen zijn de Vlamingen sherrydrinkers. 85% van de in België beschikbare sherry wordt door de Vlamingen gedronken, 10% door de Brusselaars en 5% door de Walen.

Sherry, een Vlaamse drank dus. Gelukkig zijn er nog statistieken. Vraag is natuurlijk welke gewestregering hier eerst op reageert. Een reclameverbod voor sherry misschien?

STERRENOORLOG Er is een communautaire rel in de maak bij de Star Wars fans. De Vlaamse fanclub is er niet over te spreken dat de Vlaamse kijkers moeten wachten op The Phantom Menace omdat de verdeler wil wachten tot ook de Franse gedubte versie klaar is. Amerikanen krijgen de film te zien in mei, overal elders in juli en in België komt Star wars pas in oktober. De Vlaamse fanclub roept op om de film in het buitenland te gaan bekijken en zo de film te boycotten.

UWE Wanneer de Union Walonne des Entreprises zichzelf voorstelt op internet, geeft het meteen een kaartje mee om aan de voorbijganger duidelijk te ma-

F

R O N T

D

E R

F

A C I L I T E I T E N G E M E E N T E N

Op 28 december heeft het FDF in Brussel een spoedcongres gehouden. Het was immers ondersteboven van het unanieme Vlaamse afwijzingsfront op zijn jongste voorstellen om Brussel met maar liefst zeventien Vlaamse gemeenten uit te breiden.

Vooral het opmerkelijke verzet van Brussels minister Chabert, met wie het FDF en zijn vrienden van de PRL nu al jaren haast probleemloos en taalhoffelijk samenwerken, kwam zwaar aan. Bovendien had het samen met de CVP ook aan de Octopus-tafel mogen zitten inktvissen. Als Vlaams minister Grouwels tenslotte stelde dat het FDF zijn zuurverdiende staatssteun dreigde kwijt te spelen, ging er bij Olivier Maingain eindelijk een belletje rinkelen.

Wellicht heeft de vredevolle kerstperiode hem tot een beter inzicht gebracht. Met wat zin voor historische reflectie heeft hij teruggedacht aan de tijd waarin hij zijn Nederlands in Leiden is gaan bijschaven.

Waarom dan niet het geweer van schouder veranderen, zoals sommigen dat zelfs in Doorbraak durven bepleiten? En inderdaad, op onnozele-kinderendag heeft het FDF nu zijn waar gelaat getoond. Ole com bove, zegt een Vlaams spreekwoord, en de Vlaamse afkomst van vele Van Eykens heeft hier zeker meegespeeld. Als sommigen al mochten verklaren dat het FDF een objectieve (racistische?) bondgenoot van het Vlaams Blok is, waarom zouden zij dan niet met een nieuwe partijnaam, Front der Faciliteitengemeenten, hun nieuwe marsrichting duidelijk maken?

ken waar Wallonië ligt. Brussel wordt daarbij meteen midden op de taalgrens gelegd. Hopelijk kennen de Waalse ondernemers meer van bedrijfsleiding dan van aardrijkskunde.

Aansluitend bij hun opzienbarende naamverandering hebben zij meteen radicale voorstellen gedaan om de Brusselse schuldenberg en die van de Franse Gemeenschap af te bouwen. Zij zijn vanaf die memorabele dag voorstander van de aansluiting van zeventien Brusselse gemeenten terug naar hun wortels - bij Vlaanderen.

Vooralsnog met faciliteiten voor de Franstaligen.

Op die manier wordt er ineens veel mogelijk.

Niet alleen stijgt het aantal faciliteitengemeenten rond de rest van het Brussels Gewest van zes naar drieëntwintig. Dan kunnen al de oud-Brusselse gemeenten naar hartelust samenwerkingsakkoorden met Vlaamse gemeenten afsluiten. Vlaanderen betaalt bovendien vorstelijk voor alles en nog wat, o.m. voor het Franstalig onderwijs in de faciliteitengemeenten. Zelfs de pedagogische inspectie is er in Franse handen.

Frans- en “tweetaligen” kunnen er naar hartelust burgemeester, schepen of raadslid worden en de subsidies aan Franstalige verenigingen zullen een hoge vlucht kennen.

Wanneer tenslotte de eerder rijke gemeente Ukkel, woonplaats van Johan Demol, met de stad Brussel in een meer dan afgeslankt gewest zou overblijven, dan slagen zij er wellicht in de gevreesde electorale afstraffing te ontlopen. En dan blijft de commissaris met zijn verhoopt ministerschap verweesd in het s-Ukkelstraatje zitten.

Je moet er maar aan denken.

Wilhelmus

de bank(taal) voor de Duitsers, (de taal van) het recht en het gerecht voor de Fransen…’ Als we nu eens gewoon alles in het Nederlands deden?

TWEETALIG

TAAL Ene Professor Ludo Van Der Heyden is zoals vele Franstaligen bedroefd dat het Engels zich opdringt als enige omgangstaal in Europa. In Le Soir pleit de professor er dan ook voor om te bepalen dat het Frans de enige juridische taal is van de Europese instellingen… ‘Er zou in Europa een soort werkverdeling moeten komen…de handels(taal) voor de Engelsen,

13

De vorst hield tijdens zijn kerstboodschap een pleidooi om het koninkrijk te behouden (we zouden er wel eens armer van kunnen worden). Ook pleitte hij ervoor de andere landstaal te leren beheersen. Wellicht werd hij daarin gesteund door zijn echtgenote. Die leerde in een ongelooflijke inspanning op een week tijd Nederlands, iets waar ze de voorbije decennia nooit in geslaagd is. nr. 1 - januari 1999

VRIJ-SPRAAK

EEN

WERELDGRONDWET

Op 11 november 1997 sprak Mark Grammens op een Colloquium van de Delta-stichting van Luc Pauwels. Ik hou van Grammens en Pauwels. Niet omdat ze steeds gelijk zouden hebben. Wel omdat ze wars zijn van de versmachtende politieke correctheid. Zij doen ook hun ding wanneer dat ingaat tegen het establishment. Van dat soort telt Vlaanderen te weinig exemplaren. In zijn referaat, opgenomen in het pas verschenen verslagboek, stelt Grammens dat ‘Kleine staten, kleine gemeenschappen, uit onmacht wellicht, toonbeelden van vredelievendheid’ zijn.

Zonder de Duitse eenmaking onder Bismarck bleef Hitler een lokale Beierse potentaat, die zelfs Tsjechoslowakije niet had aangekund. Hoeveel kleiner bleef de schaal van Stalins misdaden als Dzoegashvili zich tevreden moest stellen met Georgië? Wat was kolonialisme zonder Brits eenheidsrijk of uitgaande van de Ile de France op en rond de Seine? Mussolini zou niet meer zijn dan de titel van een eng hoofdstuk in de Kronijken van de Stede Milaan of Bologna. Zonder de overwinning van de Amerikaanse federalisten in de burger-

UIT HET LAND VAN MAAS EN WAAL

oorlog was Viëtnam nooit het slachtveld geworden, dat het wel werd. Er hadden zeker politieke drama’s plaatsgevonden, maar niet van de omvang, typisch voor deze eeuw.

Deze uitdagende stelling inspireert tot een leuke paradox. Autonomisten moeten, zeker vanuit de pacifistische en democratische tradities van de Vlaamse Beweging, opkomen voor een wereldgrondwet, een wereldrechtbank en een wereldleger met uitsluitend de naleving daarvan tot doel. Artikel één en enig van deze wereldgrondwet luidt dan: ‘Staten met meer dan 6 miljoen inwoners zijn onwettelijk, op straffe van ontbinding’.

Utopisch natuurlijk, maar het idee vormt wel een handige maatstaf voor de beoordeling van politieke projecten. De vorming van een Europese Eenheidsstaat gaat dan duidelijk in tegen de uitbouw van een betere wereld. En België wordt meteen illegaal.

(PDR) L. Pauwels (red.), Hoe overleven we de dekadentie? 3de Colloquium van de DeltaStichting. 113 blz.

GELDERS VOLKSLIED Niet zonder beroering kwamen de Staten (de provincieraad) van de provincie Gelderland op 11 november 1998 tot de keuze van een officieel volkslied.

Zo viel het lied van R. en J. van Riemsdijk af vanwege de tweede strofe (‘Waarons Vaderland bebouwd werd door de Saksische Germaan, Daar werd onze Stam geboren. Daar is Gelderland ontstaan.’). De liederen van Th. Colenbrander (‘dierbaar erfdeel der Bataven, Gelres lusthof wees gegroet’) en van de beroemde A. Staring (‘Ik ben uit Geldersch bloed; Geen vleitoon klinkt mij zoet’) haalden het ook niet.

Men koos het lied van C. Geerlings, dat qua taal archaïsch en zelfs gekunsteld is te noemen. Van een hertaling heeft men helaas afgezien: ‘Waar der beuken breede kronen Ons heur koele schaduw bieën; Waar we groene denne bosschen, Paarse heidevelden zien; Waar de blonde roggeakker En het beekje ons oog bekoort.

Daar is onze Vale-ouwe. Kostlijk deel van Gelres oord.’

Volgens de Gedeputeerde Staten (zowat onze Bestendige Deputatie) hoeft men zich voor chauvinisme niet meer te schamen: ‘Een volkslied straalt nu eenmaal iets van trots uit over het eigen gebied.’

NATIONALISME Het Gelders initiatief werd door de media geduid als de zoveelste uiting van opkomend regionaal nationalisme. Zo liep in september de voetbalwedstrijd Heerenveen-Feyenoord bijna uit op rellen. Terwijl het Friese volkslied werd gespeeld en de Friese spelers in de houding stonden, gingen de Rotterdammers door met hun opwarming. Nu de bestaande staten in Europa verdwijnen, krijgen volksliederen weer een belangrijke betekenis als uitdrukker en bewustmaker van eigen aard en cultuur.

Oscar Hendrikx Nijmegen, 28.12.98

nr. 1 - januari 1999

14