België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
2
Maandblad februari 1999
Vlaanderen staat in Europa
B EELD -S PRAAK
Afgiftekantoor Antwerpen X Baron Dhanislaan 18 2000 Antwerpen
FOTO WIM VAN CAPELLEN
NOG
4
VIER MAANDEN
Onze man in de Wetstraat schuift mee over het politieke schaakbord, vier maanden
voor
de
verkiezingen.
Verhofstadt zou zich in Brussel wel eens VERHOFSTADT
ZOU ER GRAAG BIJ ZIJN NA
13
kunnen mispakken.
JUNI.
BRUSSEL
KWIJT OF NIET?
6
Wordt Brussel de prijs voor een onaf-
P OKER
IN
B RUSSEL
Nu de Belgische frank uit onze portemonnee verdwijnt, blijkt België opnieuw een stukje inhoud te verliezen. Stellen dat het Belgische ballonnetje langs twee kanten leegloopt, is niet bijster origineel meer. Ook het buitenland heeft dat begrepen. De respectabele Financial Times schetste in een weekendbijlage (16/17 januari) een bijzonder pessimistisch beeld over het voortbestaan van ons koninkrijk aan de Noordzee. Afgezien van de bedenking dat het toch zo vreselijk jammer is dat twee volkeren niet kunnen samenleven, blijft er voor de auteur van dienst alleen de vraag over wat er dan met Brussel gaat gebeuren? De vraag kan natuurlijk ook worden omgedraaid: ‘Wat wil je met Brussel doen bínnen België?’. De slagkracht van het Brussels gewest met zijn negentien koninkrijkjes, is op zijn minst twijfelachtig. De moeilijkheden stapelen zich op, de financiële problemen worden groter. Vlaanderen is in Brussel nog aanwezig, maar almaar minder vertegenwoordigd. Het onveiligheidsgevoel neemt niet af en een ernstig integratiebeleid is – op zijn zachtst gezegd – nog niet voor morgen. En hoe lang duurt het
nog voor Europa zijn hoofdstad naar het oosten verplaatst?
hankelijk Vlaanderen? Enkele reacties
De discussie móet dus worden gevoerd. Op demografisch vlak liggen de Vlaamse kaarten in Brussel niet schitterend, maar de francofonen hebben nog méér redenen om zich zorgen te maken, met name over hun economische troeven.
voorzitter Ivan Mertens.
Hoe zwaar bluft Franstalig Brussel als Olivier Maingain (FDF) liever een onafhankelijk Brussel uitroept dan de hoofdstad van Vlaanderen te worden? Komen er binnen België nog betere tijden voor de Brusselse Vlamingen? Kunnen we überhaupt het risico lopen dat francofoon Brussel zijn chantage hard maakt? Of moeten we het risico nemen en de kaarten op tafel vragen? Ook in Brussel zijn er op 13 juni verkiezingen. Daar zou – dixit Knack – het Vlaams Blok een “hallucinante” sprong vooruit kunnen maken. De desinteresse van veel Vlaamse politici voor de Brusselse problematiek heeft daar veel mee te maken. Wie met denkoefeningen, het zoeken naar oplossingen en het opstellen van strategieën wacht ‘tot het probleem zich stelt’, heeft nog vier maanden respijt. Dirk Laeremans hoofdredacteur
op een opmerkelijk artikel van VVB-
VLAANDEREN
EN ZIJN CENTEN
8
Het dossier fiscale autonomie: meer dan fiscale snoepjes? Dehaene luistert niet naar Demeester. Wil de echte CVP nu opstaan?
RATTACHISME
UITGELEGD
10
Sommige Franstaligen willen naar Frankrijk. Laten gaan of niet? Pauwels versus Pauwels.
ISLAMIETEN: VLAAMS OF BELGISCH
11
Een uitdagende stelling van Jaak Peeters in onze vrije tribune: de houding van de Belgische intellectuelen zal straks zorgen voor Bosnische toestanden.
LITERATUUR
EN NATIE
14
We blijven het liefst onze eigen schrijvers lezen.
P
VLAGGENVERTOON
E R S W I J S
Neil Buckley in The Financial Times, 16 januari 1999 (in een speciale bijlage over België): ‘Het “compromis à la belge” verzwakt het land enorm. Angst om de delicate evenwichten te doorbreken houdt België tegen om vitale hervormingen door te voeren, tot men ze niet langer kan verbergen. Meer en meer tekenen wijzen er echter op dat het Belgisch compromis ten einde loopt.’ Jos Bellinckx (voorzitter VEV comité Brussel) na zijn aanstelling op 20 januari: ‘Brussel heeft een groeistrategie nodig om zijn beloftevolle internationale toekomst waar te maken. En ik wil onze Franstalige vrienden meteen geruststellen: wij beogen geen overnamebod, wel een joint venture met een echte 50/50 verhouding. Niet meer, maar ook niet minder.’ Philippe Busquin in La Libre Belgique, 1617 januari: ‘Ik geloof niet dat men energie moet verspillen aan institutionele vragen. We hebben reeds in 1993 over wezenlijke hervormingen onderhandeld: men gaat dit niet elke tien jaar doen. En de Vlamingen? Zij moeten dit aanvaarden als ze in een rechtsstaat willen blijven.’ Jos Geysels in Knack, 23 december 1998: ‘We hebben geen probleem met een verdere staatshervorming binnen een federaal verband. We zijn anti-confederaal. (...) Ik ben voor fiscale autonomie.’ Prof. Eric Suy in Uit, december 1998: ‘Wat wij hier in België geschapen hebben, is van-
uit staatkundig oogpunt een monster. Je hebt gemeenschappen, gewesten, halfslachtige instellingen, en Brussel. Dat gaat niet. Er moet een zeer duidelijke staatsstructuur komen van een echte federale staat.’ André Denys in De Standaard, 9 januari: ‘Toen we een referendum hielden en we 400.000 antwoorden kregen…vroeg tachtig procent naar meer bevoegdheden voor Vlaanderen. De VLD speelt een voortrekkersrol inzake fiscale autonomie.’ Louis Michel in La Libre Belgique, 15 januari: ‘Er is op federaal vlak geen enkele materie meer die niet van ver of van dicht met de communautaire kloof verbonden is. Het lijkt me veel belangrijker, ook inzake de economische materies, vooreerst het belang van de Franstaligen in beschouwing te nemen. (…) De Franstaligen tellen gewoonweg niet mee.’ Prof. dr. Roger Blanpain in De Standaard, 18 januari: ‘Het debat over een verdere overdracht van federale bevoegdheden naar de Vlaamse regio’s kan moeilijk uit de weg worden gegaan, nu de Europese Economische en Monetaire Unie en de euro ten volle gaan spelen. De vraag rijst of Vlaanderen geen eigen loonbeleid moet voeren, met eigen cao’s, eigen arbeidsrecht, sociale zekerheid. (…) Anders gezegd: de Emu zal de verdere federalisering in ons land sterk in de hand werken.’
We kregen wat reacties binnen op ons kortje van vorige maand, waarin we schreven dat de Leeuwenvlag op het VU-ID21 alliantiemoment ‘ver te zoeken’ was. Onder meer Laurens Appeltans vond dat we ‘zwaar uit de bocht’ gingen door ‘een bericht uit ‘t Pallieterke zonder enige kritische zin te kopiëren.’ Onze redacteur was echter wel degelijk aanwezig. Net als de leeuwenvlag overigens, maar vanop de persbanken sprong die niet bepaald in het oog. Om dan te schrijven dat ze ‘ver te zoeken’ was, was misschien eventjes té letterlijk.
DEHAENE VLAAMS? In de diensten van federaal eersteminister Jean-Luc Dehaene werken er 111 Franstalige en slechts 96 Nederlandstalige contractuelen. In het departement Financiën bedraagt het aantal Nederlandstaligen 52,26%. Op het ministerie van Justitie zijn de aantallen: 851 Fanstaligen en 721 Nederlandstaligen. Waar woont de grote meerderheid in dit land ook al weer?
BRUSSEL Brigitte Grouwels trok Vlaanderen rond met een project om Brussel bekend en bemind te maken. Op het slot van die tournee werden de conclusies bekend gemaakt van een vrijblijvende enquête onder de belangstellenden voor de tournee. Hieruit blijkt dat meer dan 40% van de Vlamingen de Vlaamse zichtbaarheid in Brussel wil zien verhogen. De grootste problemen in de hoofdstad zijn voor hen het communautaire vraagstuk (21,4%) en het verkeer (21,7%). (DS, 21 jan.)
MINDER BELASTINGEN Veel belastingplichtigen hebben recht op een vermindering van hun onroerende voorheffing, maar weten dit niet of vergeten ze aan te vragen. De Vlaamse overheid int die belasting vanaf 1999 zelf en de verminderingen zullen nu automatisch worden toegekend. ‘Als Vlamingen recht hebben op belastingverminderingen, dan horen zij dat te weten’, zegt minister Wivina Demeester (DS, 10 jan.)
LIEFDE DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
OP
VALENTIJN 2
WAALSE IDENTITEIT (1) Het Waalse Gewest en de Waalse Beweging – met het Institut Jules Destrée op kop – spenderen veel tijd, geld en energie in hun zoektocht naar de Waalse identiteit en de promotie daarvan. Aan de Naamse universiteit is er bijvoorbeeld een interfacultaire cursus opgericht: Wallonie, réalités et perspectives. De cursus heeft veel succes en niet enkel bij studenten.
WAALSE IDENTITEIT (2) Denise Van Dam, een Vlaminge verbonden aan de universiteit van Namen, onderzoekt al geruime tijd het “regionaliteitsgevoelen” van de Walen. Sinds een jaar of wat is men in Wallonië begonnen met het onderzoek naar verscheidene scenario’s: ‘voor een onafhankelijk Wallonië, voor een hechtere samenwerking met Brussel, voor een Franstalige gemeenschap, voor een aanhechting met Brussel of Frankrijk’. De schrik zit er in Wallonië in dat Vlaanderen vroeg of laat het Belgische staatsverband opzegt. En daar wil men in het zuiden op voorbereid zijn.
STIEFMOEDER BEU In een hechte as Wallo-Brux, gelooft de sociologe niet. ‘Sinds verscheidene jaren is er een echt offensief van de Brusselse intelligentsia aan de gang tegen de Waalse Beweging.’ Die laatste wordt als nationalistische navelstaarderij afgeschilderd. Met een sterk tegenoffensief als gevolg. ‘Ik denk dat de Brusselse technocraten bang zijn voor de opkomst van een Waalse identiteit.’ Ze zijn bang dat de BrusselsFranstalige cultuur plaats zal moeten ruimen voor de Waalse. Dit alles versterkt het Waalse identiteitsgevoelen. ‘Op dit moment is de vijandrelatie stilaan aan het verschuiven van WalloniëVlaanderen naar Wallonië-Brussel. In de Waalse Beweging of in de Waalse maatschappij wordt niet zozeer Vlaanderen nog als de vijand of de tegenstrever ervaren, maar komt het conflict eerder te liggen tussen Brussel en Wallonië.’ Wallonië is zijn Brusselse stiefmoeder meer dan beu. (De Nieuwe Gemeenschap)
B RUGGEN JA , MAAR
BOUWEN , VANOP HET LAND
In zijn groots werk The clash of civilizations and the remaking of world order beschrijft professor S. Huntington o.a. hoe de politieke scheidslijnen in onze tijd opnieuw meer en meer totstandkomen op grond van culturele, etnische en religieuze lijnen, en in het bijzonder samenvallen met scheidslijnen tussen “beschavingen”. Sinds het einde van de Koude Oorlog is de vraag ‘aan welke kant sta je’ vervangen door een veel fundamenteler vraag: ‘wie ben je?’. Huntington legt uit dat staten die meerdere culturen omvatten, die hoofdzakelijk territoriaal van elkaar gescheiden zijn, met grote waarschijnlijkheid uiteen zullen vallen. Waar anderzijds cultuur en grondgebied niet samenvallen, is het gevaar voor genocide of gedwongen migratie groter. Nog interessanter voor onze toestand wordt Huntington waar hij het heeft over “verscheurde” of “cultureel schizofrene” volkeren. Dit zijn volkeren die moeite hebben met hun toebehoren tot een beschaving; de leiders van die landen zien ze als een “brug” tussen twee culturen, terwijl waarnemers ze vooral als Januskop zien. Waar Huntington met zijn essay de hele wereld wil omspannen en het dus vooral heeft over volkeren die twijfelen tussen twee “beschavingen” (bv. Turkije tussen de islam en het avondland WestEuropa, Mexico tussen Noord- en Latijns-Amerika) gaat zijn stelling ook op lager niveau op, bij volkeren die twijfelen tussen belangrijke varianten van éénzelfde beschaving, zoals bv. de Latijnse en de Germaanse variant van onze Europese beschaving. Hoeveel belgicistische Vlamingen immers geloven niet nog steeds dat Vlaanderen een “brug” moet zijn tussen twee culturen en dus maar in België moet blijven? Deze geestestoestand is het gevolg van de pogingen van het binnenlandse Establishment vanaf
3
1830 (grootgebracht onder de Franse bezetting), weliswaar niet om het Vlaamse verleden geheel te verloochenen, maar wel om Vlaanderen geheel te verfransen – vroeger voornamelijk in taalkundige zin, nu veeleer in een ruimere culturele zin – en zo te doen overgaan van de Nederlandse (Germaans-Angelsaksische) naar de Latijnse wereld. Die latinisering is grotendeels, maar niet helemaal mislukt en die elite heeft daardoor – opnieuw in de woorden van Huntington – ons land en onze huidige elite geïnfecteerd met een culturele schizofrenie, die maakt dat wij anders dan de meeste volkeren nog steeds niet weten wie we zijn. Nog altijd is een deel van onze Vlaamse “elite” meer bezig om Vlaanderen zoveel mogelijk in te kapselen in een in wezen Latijns cultuur- en denkpatroon (de hele problematiek van de hervorming van het gerecht kan onmogelijk los daarvan worden gezien!), in plaats van het de zelfstandigheid te geven van waaruit het op voet van gelijkheid met alle Europese culturen kan omgaan. ‘Een brug is een kunstwerk dat twee vaste landen verbindt, maar onderdeel van geen van beiden is’. Op een brug kan men geen wortel schieten, ik wens niet te wonen op een brug, maar op vaste grond. Vlaanderen moet bruggen bouwen, verbindingen met ander landen en culturen en de culturele uitwisseling bevorderen tussen volkeren op voet van gelijkheid. Daartoe hebben we nood aan Vlamingen die in staat zijn om bruggen over te steken en terug te komen. Maar om een brug te kunnen bouwen moet men eerst een stevig land hebben. Een land Vlaanderen.
Prof. Matthias E. Storme
DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
B LAUW
BLOED
V ERHOFSTADT
MISPAKT ZICH IN
Op zijn jongste nieuwjaarsreceptie – dit jaar door heel wat minder kopW ETSTRAAT
stukken bijgewoond – stak ex-VLD-coryfee Leo Goovaerts het niet onder stoelen of banken. ‘Trouw’ aan zijn ‘liberale principes’ heeft hij ‘nog een verrassing in petto’. Gaat Goovaerts solo? De eensgezindheid in de VLD is de jongste weken wel erg ver te zoeken. Niet het minst in Brussel, waar werd afgerekend met wie niet langer in de pas van de voorzitter liep en zich weigerde neer te leggen bij de discipline die Verhofstadt deze dagen oplegt.
NA
HET VERTREK VAN
MONTEYNE EN DE ELIMINATIE GOOVAERTS IS DE BURGERLIJKE ÉN VLAAMSGEZINDE VLDVLEUGEL ONTHOOFD. VOOR DE VAN
DONKERBLAUWE ACHTERBAN LIJKT Na een interview in de Gazet van Antwerpen van 4 januari jl., waarin Goovaerts zijn kritiek op Verhofstadt niet verhulde, werd de gewezen liberale penningmeester vriendelijk bedankt voor gewezen diensten en iets minder vriendelijk de deur gewezen. Daarmee werd alle mogelijke kritiek vrijwel onmogelijk en werden partijvrienden Rik Daems en Marc Verwilghen zelfs genoodzaakt hun handtekening onder het doodsvonnis van Goovaerts te plaatsen. Welke rampen zouden anders boven hun hoofden hebben gehangen? Het rommelt in de VLD. LEO GOOVAERTS: ‘U
FOTO VLD
DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
HOORT NOG VAN MIJ.’
DE
PRL
B RUSSEL nam einde november vorig jaar ontslag uit onvrede met de oprichting van de stadslijst van VU-ID21 en VLD in Brussel. Een ‘eenzijdige linkse’ lijst, zei hij, die de burgerlijke vleugel van de VLD ‘verweesd achterlaat’. Een feit dat alleen maar versterkt wordt nu ook Goovaerts de laan werd uitgestuurd. Dubbel verlies dus voor Verhofstadt in Brussel. Goovaerts weg, Monteyne weg en heel de burgerlijke én Vlaamsgezinde – zeg maar ‘volkse’ – vleugel onthoofd.
HET ENIGE ALTERNATIEF
Waarom is Verhofstadt tot de wanhoopsdaad overgegaan om een machtig man als Goovaerts politiek te breken? Tenzij hij het nodig vond om zijn rechterhand Vanhengel in Brussel van zijn politieke vijand nummer één te verlossen. Maar welk belang heeft Verhofstadt hierbij? Hij kan er alleen maar bij verliezen.
CONFLICT Goovaerts was van 1989 tot 1997 penningmeester van de VLD. Hij kent de partijkas. Beter dan wie ooit. En hij slaagde er ook in om die kas te spijzen. Sinds hij de financiën niet meer beheert, gaat het er in de partij heel wat slechter aan toe. Goovaerts was ook één van de twee verkozenen in het Brusselse parlement. En wellicht knelt daar het schoentje: het eeuwige conflict tussen Guy Vanhengel en Leo Goovaerts. Dat ze elkaar niet kunnen luchten, is bekend. Het ging zelfs zo ver dat de achterban die beide heren mee naar het nationale congres van 24-26 april 1998 meebracht, tegen elkaars amendementen stemde. En daar bleef het niet bij. Het derde Brusselse liberale kopstuk – de “Europese” Annemie Neyts laten we hier buiten beschouwing – André Monteyne, die een medestander van Goovaerts is, werd vorig jaar het leven zuur gemaakt door Vanhengel, die zelfs de subsidies van Monteynes Vlaams Komitee voor Brussel eventjes in gevaar bracht. Ondertussen heeft Monteyne de VLD al verlaten. Deze verbeten flamingant
4
Monteyne werd ondertussen al gepolst door CVP-minister Jos Chabert. Bij de CVP zat de vrees er tot voor het buitenspel zetten van Goovaerts dik in dat de VLD-VU-ID lijst de grootste Vlaamse partij zou worden. Waardoor Chabert het ondervoorzitterschap van de Brusselse executieve aan zijn neus zou zien voorbijgaan. Monteynes steun aan de CVP zou dat kunnen verhinderen. Maar omdat Monteyne vriendelijk gevraagd werd om bij eventuele overstap zijn eurokritische ideeën achter te laten, lijkt de kans heel klein dat de liberaal daar zijn kans zal wagen. Tenzij Brigitte Grouwels er het pleit zou winnen en de lijst zou trekken. In dat geval zou de overstap van de Brusselse libe-
DE
STEMBUS IN
‘95
VLD 11.034 stemmen 1. Annemie Neyts 4.071 36,9% 2. Leo Goovaerts 1.129 10,2% 3. André Monteyne 879 8%
1e opvolger: Guy Vanhengel 425 3,85% Stemmenaantal behaald door VLDverkozenen in de Brusselse Hoofdstedelijke Raad.
raal naar de CVP makkelijker zijn. Zoals het ook makkelijker is voor de verweesde VLD-kiezers om voor Grouwels te stemmen dan voor de weinig geprofileerde Chabert.
E R W I L G H E N
&
D
A E M S
Beide politici zijn niet bepaald de dikste vriendjes van Verhofstadt en co. Daems won feitelijk de voorzittersverkiezingen, door van bijna niets plots ondervoorzitter te worden in juni 1997. Ook hij was een pionier van de vernieuwing – tegen Decroo, en pikte heel wat kiezers weg bij Verhofstadt. Het zou voor minder niet
W ETSTRAAT
En het Vlaams Blok? In september al fluisterden Brusselse Vlaams Blokkers dat ze Monteyne hadden gestrikt. De overstap van Monteyne zou voor het Brusselse Blok een groot winstpunt zijn. Commissaris Demol en de bekendste flamingant van de hoofdstad op één lijst. Monteyne - bovendien een volbloed democraat die geregeld als UNOgezant verkiezingen in de Balkan volgt – hakte einde januari de knoop door.
V
boteren tussen beiden. En Verhofstadt versus Verwilghen, dat is een verhaaltje zonder einde. Dat het niet goed gaat tussen hen, is duidelijk. Ze mogen zelf het tegendeel beweren en de schuld van de niet-publicatie van hun met grote trom aangekondigde boek op journalist Hugo Camps steken. Niets is minder waar. Al op de Boekenbeurs fluisterden redacteurs van Uitgeverij Houtekiet dat beide liberale voormannen samen niet rond de tafel konden zitten om een boek te schrijven…
Wellicht wachten sommigen nog de definitieve samenstelling van de lijsten af. En zal de politicus, die Monteyne in hart en nieren is, aan dat initiatief kunnen weerstaan? Dat hij in dat geval voor Goovaerts kiest, staat als een paal boven water!
heel wat Brusselse gemeenten waar de liberalen zuiver tweetalige lijsten indienden. De PRL lijkt het enige alternatief. Maar met welk resultaat? De Vlaamse gemeenschap in Brussel verder afzwakken? Daar lijkt het voorlopig op. Tenzij Goovaerts alsnog met een eigen lijst opkomt en de schade tot een minimum kan beperken.
VERRASSING
FOTO DOORBRAAK
ANDRÉ MONTEYNE: ‘IK
VOEL MIJ NIET THUIS IN HET
VLAAMS BLOK’
Het Vlaams Blok ‘is niet mijn familie’ en dus trekt hij zich terug uit de “gewestelijke” politiek en wil zich vooral op zijn gemeente Jette toeleggen. Ondermeer met de bedoeling in 2000 klaar te staan met één Vlaamse eenheidslijst. Misschien zit er dan wel een schepenzetel in… En toch blijft een andere mogelijkheid open. Leo Goovaerts liet in zijn nieuwjaarstoespraak verstaan dat hij nog voor een verrassing kan zorgen in Brussel. Beide liberalen hebben ondertussen een aantal mensen uit de “burgerlijke VLDvleugel” verzameld. Om te onderzoeken of ze een alternatieve liberale lijst zullen indienen in Brussel. De beslissing wordt binnenkort genomen.
Verhofstadt zou nog voor verrassingen kunnen staan in Brussel. Want wat zal de kiezer doen? Wie zich gecharmeerd voelde door het vernieuwingsproject, is er nu al aan voor de moeite. Wie warm liep voor het communautair verregaande programma, kan moeilijk op Vanhengel stemmen, die – hoe Vlaamsgezind hij ook is – het derde gewest door dik en dun blijft verdedigen. En de klassieke, rechtse, burgerlijke liberaal herkent zich al helemaal niet in de progressieve stadslijst waarmee de VLD de verkiezingen ingaat. Het rekensommetje VLD 2 zetels ‘+ VU 1 zetel, zal dit keer géén 3 opleveren.’
I&C (De auteur is politiek journalist)
GUY VANHENGEL: EENZAAM
IN
BRUSSEL
Blijft de vraag wat een groot deel van de typische “donkerblauwe” achterban van de Brusselse VLD zal doen. Kiezen voor de centrum-linkse stadslijst ligt niet voor de hand. De CVP lijkt ook uitgesloten, omdat die Brusselse liberalen in grote getale militant vrijzinnig zijn. Het Vlaams Blok kan aanspreken met het veiligheidsthema, maar vormt voor deze vrijzinnige en vaak belgicistische democraten geen partij. Blijft er – voorlopig – één optie open: de PRL. Tenslotte hoor je op de beruchte nieuwjaarsrecepties van Goovaerts evenveel Frans als Nederlands praten. En waren er voor pakweg tien jaar trouwens nog
5
FOTO DOORBRAAK
DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
T IJD
VOOR EEN DEBAT
B RUSSEL
VOOR
V LAANDEREN
LATEN KIEZEN
Ivan Mertens, voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging, schreef in Gazet van Antwerpen een opzienbarend artikel (zie kader). Doorbraak confronteert vooraanstaanden uit de Vlaamse Beweging en politici uit de twee partijen die opkomen voor een Vlaamse staat, met zijn stellingen.
?
Vlaams-Brusselse politici in dat België als tegengewicht voor minorisatie sterk aan belang verliest en dat een sterke band met Vlaanderen noodzakelijker wordt dan ooit.’
FOTO DANN
Jarenlang stelde hij zelf de vragen, nu vraagt Doorbraak de kersverse Vlaams Blokker Guido Tastenhoye om een reactie. ‘Naar de Vlamingen is het een verkeerd signaal de indruk te wekken dat we bereid zijn Brussel op te offeren in ruil voor Vlaamse onafhankelijkheid. Naar de Franstaligen vind ik dit signaal wél goed: denk niet dat je ons met Brussel kunt chanteren. Ik zag het artikel dan ook liever in de Waalse pers staan’, aldus de ex-journalist. ‘We moeten erkennen dat een groeiende groep binnen de Vlaamse en zelfs Vlaamsradicale Beweging het zinloos vindt om ons nog verder voor Brussel in te spannen.’ Zijn partij is daar tegen en vindt dat een volk dat bereid is de eigen hoofdstad prijs te geven het niet waard is soeverein te worden.
KAN VLAANDEREN
HET ZICH VEROORLOVEN OM
BRUSSEL
Joost Rampelberg, voorzitter van het Vlaams Komitee Brussel, reageert voorzichtig, maar is duidelijk in zijn standpunt: ‘Ivan Mertens moet dit bedoeld hebben als een sarcastische sneer naar Maingain. Een onafhankelijk Vlaams Gewest - dus zonder Brussel – is een verminkt Vlaanderen en heeft nooit tot de doelstellingen van de Vlaamse Beweging behoord.’ ‘Indien dit een VVB-standpunt is, dan respecteer ik de autonomie van de vereniging’, zegt Lionel Vandenberghe. Hij wil wel ,,persoonlijk’’ reageren op een ,,persoonlijke’’ stelling van Mertens. ‘Ik vind het gevaarlijk om in een politieke context redeneringen te ontwikkelen die bol staan van veronderstellingen.’ Vandenberghe erkent de inspanningen die de Vlamingen in en rond Brussel leveren om hun positie te verstevigen en houdt niet van beweringen als ‘we zijn Brussel toch kwijt’. Dat de Brusselaars voor hun portemonnee DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
DE KEUZE TE LATEN?
en dus voor Vlaanderen zullen kiezen noemt hij ‘een onbewezen stelling. De Brusselaars zouden wel eens voor de Europese portemonnee kunnen kiezen en die is nog méér gevuld dan de Vlaamse.’
ENKELE VOORAANSTAANDEN UIT DE VLAAMSE BEWEGING BEPERKTEN ZICH TOT EEN ZEDIG ‘GEEN COMMENTAAR’. VU-voorzitter Patrick Vankrunkelsven vindt het positief ‘dat Mertens de illusie wegneemt dat wij ons laten chanteren met Brussel.’ Hij vindt wel dat ‘wij het ons niet kunnen veroorloven om Brussel zomaar aan z’n lot over te laten.’ Voelt Vankrunkelsven bij Vlaams-Brusselse politici de neiging om zich op het eigen gewest terug te trekken?, Vroeger wel. Nu zien de
6
OPEISEN OF VERLEIDEN ? Hoe reageert Ivan Mertens op die reacties? ‘Je moet mijn artikel lezen samen met wat Maingain eerder in GvA verklaarde. Ik werk aan een strategie die moet leiden naar een Vlaams-Waals scheidingscontract. De essentiële vraag gaat niet over Brussel. Hoe kunnen we voor Waals perspectief zorgen buiten België, zonder dat Vlaanderen zichzelf moet schaden?, daar gaat het om.’ Laat Vlaanderen Brussel los? Neen, we beschikken over alle troeven om de Brusselaars te verleiden bij het maken van hun keuze, als we ze juist uitspelen. ‘Opeisen’ is - afgezien van het ondemocratisch karakter ervan - zeker niet de juiste weg en leidt tot afwijzing en verbittering. Met de juiste strategie is Brussel geen belemmering om België op te ruimen en is het opruimen van België geen beletsel om Brussel voor Vlaanderen te laten kiezen. Dat is de kern van mijn betoog. A.N.
HET
ZIJ ZO!
Op 15 januari schreef Ivan Mertens in GVA het artikel “Wordt Brussel de prijs voor de staat Vlaanderen? Het zij zo!”. FDF-voorzitter Maingain zegt dat Brussel de prijs wordt voor Vlaanderens onafhankelijkheid. Volgens Mertens kan Vlaanderen op twee manieren reageren. Ofwel België dan maar laten voortbestaan en blijven opdraaien voor de transfers naar Wallonië en Brussel. Ofwel België splitsen, en…Brussel kwijtspelen, maar eveneens de transfers naar Brussel’. ‘Vlaanderen heeft zijn keuze al gemaakt: het gaat onontkoombaar voor een eigen staat, op korte termijn en in goed overleg met Wallonië. En is de prijs hiervoor Brussel? Wel, het zij zo (…). De Vlamingen zijn Brussel toch al kwijt. En we kunnen het maar één keer verliezen…’. Het zal volgens Mertens niet lang duren ‘voor dit Brussel uiteenvalt in een aantal verpauperde gemeenten die elkaar het licht in de ogen niet gunnen (…) De enige vraag die blijft, is of Maingain zelf of zijn zoon met de bedelnap in de hand opneming in Vlaanderen zal komen vragen.’ Maar misschien zijn niet alle Brusselaars even dom als Maingain en kiezen ze ‘voor het gezond verstand, voor hun portemonnee, voor Vlaanderen dus. Ze zullen dan welkom zijn, ook in hun eigen taal’. Mertens besluit: ‘Als Brussel de prijs voor een onafhankelijk Vlaanderen is, dan is dit voor de Vlamingen duur, maar betaalbaar. De prijs die Brussel dan zou moeten betalen, namelijk het verlies van Vlaanderen, is integendeel…onbetaalbaar. Aan Brussel de keuze!’. De discussie over Brussel lijkt geopend. Ook onze lezers kunnen over dit dossier hun mening kwijt in het VVB-praatcafé dat we over die zaak op het internet openhouden. Ons adres: www.vvb.org/doorbraak.
VAKBONDEN STAPJE VOORRUIT Binnen de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (Serv) zijn VEV en NCMV duidelijk gewonnen voor verdere federalisering. De Vlaamse vakbondsvleugels van ACV en ABVV lijken voorstander van een voorzichtig stapje in de richting van meer autonomie. Servvoorzitter Xavier Verboven (ABVV) heeft het over ‘deelaspecten die kunnen worden bekeken’. Wetenschappelijk onderzoek wél, fiscale autonomie een beetje, ziekteverzekering en kinderbijslag ‘in ieder geval niet’. Vraag is tot welk Servcompromis dit kan leiden. (DM, 23 jan.)
GEHANDICAPT In Wallonië is één volwassene op 33 erkend als behoeftige gehandicapte, in Vlaanderen 1 op 45. Dit heeft te maken met het hoger aantal armen in Wallonië, maar volgens Guy Tegenbos ‘voorzeker ook met een verschillende beoordeling van de dossiers’. De dossiers worden behandeld door gescheiden diensten die ieder hun “rechtspraak’’ ontwikkelen. (DS, 5 jan.)
ZWITSERSE LEERMEESTERS Uit het antwoord van de minister van transport op een vraag van VU-vertegenwoordiger Karel Van Hoorebeke bleek dat Sabena op 1 maart 1998 243 Nederlandstalige en 194 Franstalige piloten tewerkstelde en dat de verhouding bij het cabinepersoneel 1018 Nederlandstalig versus 493 Franstaligen bedroeg. Sinds de overname van Sabena door Swissair is in dat opzicht flinke vooruitgang geboekt.
POLITIEK
ZWAAR ZIEK Wordt maar nooit zwaar ziek gedurende het weekeinde, als je in de Vilvoordse regio woont. Het Van Helmontziekenhuis in Vilvoorde, dat verantwoordelijk is voor het medisch urgentieteam, slaagt erin compleet Nederlandsonkundige geneesheren met dit interventieteam mee te sturen.
TWINTIG MILJARD Om de nadruk te leggen op haar goede beheer, kondigde de Vlaamse regering met niet weinig trots aan dat de begroting van 1998 met een boni van 20 miljard frank werd afgesloten. Het Vlaams Komitee voor Brussel vraagt een aanzienlijk deel hiervan te investeren in de versterking van de Vlaamse aanwezigheid in Brussel. Het is de bedoeling van het VKB meer Vlamingen in Brussel te doen wonen, de rampzalige files terug te dringen, een bijdrage te leveren om de financiële middelen van de hoofdstad te verruimen en via het onderwijs de Vlaamse toekomst in Brussel te verzekeren.
VISIE ONTWIKKELEN Karel Vinck, de leider van de Vlaamse werkgevers (VEV) vindt dat een goed sociaal-economisch beleid een verdere staatshervorming vereist. Hij roept Wallonië op om daarover samen een visie te ontwikkelen. Meer autonomie is nodig ‘voor een beter bestuur en beide zijn nodig om de solidariteit tussen de gewesten te verzekeren’ (DS, 5 jan.)
OP
HET
N E T ...
Neem nu een gratis abonnement op de VVB-internetdiensten. Hermes - persmededelingendienst: Ontvang rechtstreeks de originele en volledige tekst van de politieke persmededelingen die via Hermes verspreid worden. Schrijf u nu in op www.vvb.org/hermes Diogenes - e-zine: Ontvang gratis tweewekelijks het grootste politiek e-zine in Vlaanderen, met interessante verwijzingen en nieuwtjes uit de internetwereld. Www.vvb.org/diogenes Vlaamse Persselectie: Maandelijks wordt een aantal artikels uit de Vlaamse pers vertaald in het Frans, Engels en Duits en verstuurd naar de buitenlandse journalisten en naar honderden geïnteresseerden in de hele wereld. Neem uw gratis abonnement op www.vvb.org/fps.
7
DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
D EHAENE
LEERT NIET VAN
WAARHEEN
D EMEESTER
NU ,
FOTO WIM VAN CAPELLEN
W IVINA ?
E CONOMIE
I
‘ k ben ietwat verbaasd over de gretigheid waarmee hier gepleit is om zelf belastingen te kunnen heffen. Wij met de federale regering proberen daar juist vanaf te geraken.’ Herman Van Rompuy bewees op het recente colloquium van de Vlaamse overheid over meer fiscale autonomie dat ook hij geestig uit de hoek kan komen. ‘Ik weet wel dat het probleem iets ingewikkelder is dan dat, maar die uitsmijter moet u mij toch gunnen.’ Het colloquium over fiscale autonomie (december vorig jaar) kwam er vooral dank zij Vlaams minister van begroting Wivina Demeester. Wetenschappers en financiële specialisten sloegen er spijkers met koppen. Het financieringsmechanisme van gemeenschappen en gewesten is vrij ingewikkeld (zie kader). Eind november 1998 kwam er in de commissie Staatshervorming van het Vlaams Parlement een moeizaam compromis tot stand over Vlaamse fiscale eisen bij volgende onderhandelingen. Enkele grote lijnen: • Volledige bevoegdheid van de gewesten voor de gewestbelastingen. • Gedeeltelijke of volledige overheveling van de personenbelasting naar de deelstaten. • Het grotendeels federaal houden van de vennootschapsbelasting met mogelijkheid voor ristornering. • Het (liefst) federaal houden van de BTW, onder meer omdat daar een deel van naar Europa gaat. De commissie is op dit ogenblik bezig met de eindredactie van de tekst, die daarna nog naar de voltallige vergadering van het Vlaams Parlement moet. Eerste minister Dehaene liet onlangs (bij Roularta in Zellik) aanvoelen hoever men voor hem kan gaan. Onder meer met de zinsnede ‘…als we opteren voor meer fiscale autonomie voor de deelgebieden, wat mij wenselijk lijkt ‘. Wil hij meer fiscale materie aan de gemeenschappen en gewesten afstaan? Het lijkt er eerder op dat de premier heeft ingezien dat – aan Vlaamse zijde en in zijn eigen partij – het thema een conditio sine qua non is geworden bij een nieuwe fase in de staatshervorming. Maar in de speech van Dehaene was door zijn woordvoerster niet de frase ‘wat mij wenselijk lijkt’ onderstreept, maar wel de paragraaf daarboven: dat er bij komende onderhandelingen, geen ruimte is voor dure akkoorden met DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
meer uitgaven’. Met andere woorden: meer fiscale autonomie, ok, maar dan zo minimalistisch mogelijk. WIVINA DEMEESTER: ‘LIEVER
MAXIMALISTISCH In dit minimalistische model worden alle gewestbelastingen volledig overgedragen naar en geïnd door de gewesten. Voor de federale schatkist kan dat trouwens een neutraal resultaat hebben, als de ristorno’s uit de personenbelasting evenredig zouden worden verminderd. Al naargelang de bron zou het gaan om 50 tot 80 miljard. Alvast niet de grote ingreep waar de Vlaamse Beweging op te wachten zit. Wivina Demeester van haar kant, pleitte bij de voorstelling van de Vlaamse begrotingsresultaten nogmaals voor het maximalistische model, waarbij niet alleen de gewestbelastingen, maar ook de personenbelasting volledig wordt overgeheveld. De gezondheidszorg moet naar de gemeenschappen gaan, met in Brussel keuze voor welk stelsel men kiest.
H
E T
ZELF BELASTINGEN HEFFEN.’
Het heeft er echter alle schijn van dat de violen in de CVP beter gestemd beginnen te geraken op de toon van orkestmeester Dehaene. Want Demeester schrijft letterlijk in haar analyse: ‘Maar zelfs in het minimalistische model is de uitdieping van de fiscale autonomie zeer belangrijk (onderlijning door ons, nvdr) omdat het twee belastingen betreft, verkeersbelasting en registratierechten, die één van de grootste uitdagingen betreffen voor Vlaanderen bij het begin van de volgende eeuw, namelijk de mobiliteit.’ Stout gesteld komt dat neer op een paar fiscale snoepjes voor wie minder met de wagen rijdt of een woning koopt dichter bij het werk.
F I S C A L E
I.Ko (de auteur is politiek journalist)
K L U W E N
Sinds 1989 bestaan er acht gewestbelastingen en één gemeenschapsbelasting. De deelgebieden halen de meeste van hun inkomsten uit ristorno’s (of terugstorting) van de federaal gebleven personenbelasting of dotaties uit de eveneens federale BTW-pot. Slechts drie zgn. gewestbelastingen zijn volledig in handen van de gewesten. Het gaat dan om dergelijke belangrijke materies als spelen en weddenschappen, belasting op automatische ontspanningstoestellen, en openingsbelasting op slijterijen van gegiste dranken. De inkomsten uit erfenisrechten en de onroerende voorheffing worden weliswaar volledig overgedragen, maar de federale regering houdt het laatste woord over wàt kan worden belast. De registratierechten vloeien maar voor 41,5 procent naar de gewesten terug, en de verkeersbelasting steekt de federale overheid volledig in eigen zak. Er is maar één echte gemeenschapsbelasting, het kijk- en luistergeld, en alhoewel de gemeenschappen die sinds kort zelf innen, blijft de wetgeving federaal. In ’98 kreeg Vlaanderen (Gewest en Gemeenschap samen) 33 miljard uit de gewestbelastingen en 17 miljard uit het kijk- en luistergeld. Dat was negen procent van de Vlaamse begroting (zowat 570 miljard). Maar liefst 89 procent van de Vlaamse middelen komt uit de federaal gebleven personenbelasting en BTW. Vergeten we niet dat de opbrengsten van vennootschapsbelasting, douane, accijnzen en sociale bijdragen helemaal in de nationale schatkist blijven. De vennootschapsbelasting was vorig jaar goed voor zowat 245 miljard frank.
8
D E D UITS -B RITS -F RANSE
MACHTSDRIEHOEK
D UITSLAND
KOMT LOSSER VAN F RANKRIJK V
Sinds de jaren ’90 verschuift het DuitsFranse machtsevenwicht duidelijk ten voordele van Duitsland. De val van het IJzeren Gordijn (1989) en de Sovjet-Unie (1991) maken weer Duitse beïnvloeding mogelijk in Midden- en Oost-Europa. Duitsland krijgt dus een Oost-Europese invloedszone ten geschenke, terwijl Frankrijk zijn Afrikaanse invloedszone van zich ziet weggroeien. Want Parijs verliest zijn greep op Franstalig Afrika. De frank van de Communauté française d’Afrique (CFA) wordt onderuitgehaald, o.a. omdat Parijs door de euro deze frank niet meer kan ondersteunen, en dit beleid bovendien te duur werd. Vroeger kochten de CFA-landen vooral in Frankrijk, en Parijs bepaalde hun economisch beleid.
Toch staat ook Duitsland wrevelachtig t.a.v. Frankrijk. Duitsers vinden het nu vernederend dat Duitsland vier decennia lang (van de jaren ’50 tot en met de jaren ’80) zichzelf wilde rehabiliteren in Europa via de Duits-Franse vriendschap, en Frankrijk daarbij de mooie rol liet spelen. Maar de Duitsers gaan nog niet zover het Duits in de EU-instellingen al te gaan bevorderen ten koste van het Frans.
GOED NIEUWS Duitsland losser van Frankrijk is voor Vlaanderen goed nieuws. Want indien we onafhankelijk worden, valt anders te vrezen dat Duitsland aan Frankrijk – voor zijn verminderde invloed – een zoethoudertje toestopt in de vorm van meer politieke armslag in België. Brussel zou dan losgemaakt worden uit Vlaanderen, en doorheen een koppeling met Wallonië door Parijs beheerst worden, of in een ander scenario een onafhankelijke/zelfstandige EU-hoofdstad “Brussels D.C.” worden. Vlaanderen moet dan optreden, want beide scenario’s zijn voor de Vlamingen een ramp. Marcel Gunst
HET
MINSTE DAT
VLAANDEREN
KAN DOEN, IS DE ONDERLINGE VERHOUDINGEN VAN DEZE DRIE NAUWLETTEND IN DE GATEN HOUDEN.
DUITSLAND
En ook de diplomatieke invloed van Frankrijk taant, omdat in Afrika met Franse soldaten ter plekke allerlei bewindsvormen steunen nu veel riskanter wordt. De oorlogen in Rwanda (1994) en in Congo (1997 + ‘98) tonen duidelijk aan dat Zwartafrikaanse legers veel slagkrachtiger werden. En zonder militair en economisch overwicht in Franstalig Afrika zal Frankrijk het Frans in dat werelddeel niet kunnen redden. En dan wordt het Frans gewoon een taal als het Italiaans, zonder internationaal gebruik.
Wat ze wel doen, is door spectaculaire bedrijfsovernames Frankrijks ster doen verbleken. In 1998 nam Bertelsmann het Amerikaanse Random House over, Daimler-Benz nam Chrysler over, de 3de VS-autobouwer, Deutsche Bank nam Bankers Trust over, de 8ste VSbank, en BMW nam het Britse Rover in 1997 en het Britse Rolls-Royce in 1998 over. Daarentegen mislukten Frankrijks grote bedrijfsuitbreidingen allemaal (Air France, Crédit Lyonnais en Suez).
Daarbij komt dat sinds de invoering van de euro in 1999 het Duitse monetaire beleid de hele EU overheerst. De Europese Centrale Bank in Frankfurt moet immers vooral op zijn Duits tegen de inflatie vechten, en niet in de eerste plaats de tewerkstelling bevorderen door bvb. renteverlagingen om de geldhoeveelheid en de bestedingen op te drijven. En aan die euro hangt tevens een Stabiliteitspact vast, dat de euro-lidstaten in hun begrotingstekort en overheidsschuld beperkt, wat de Fransen ook al hoog zit, omdat het de rol van de Franse staat inperkt.
Wat Duitsers en Fransen verder verwijdert, is dat de Duitse hoofdstad in mei a.s. van het Rijnlandse Bonn naar het Oost-Duitse Berlijn verhuist, veel verder van Parijs weg. Tenslotte wil Duitsland, dat in de 1ste helft van 1999 de EU-voorzitter is, in de bevroren EUbegroting zijn eigen aandeel verminderen, en voor het bekostigen van de EUuitbreiding in onderhandeling (Estland, Polen, Tsjechië, Hongarije, Slovenië en Cyprus) binnen de EUbegroting bepaalde delen afslanken (landbouw, steun aan Zuid-Europa), wat de Fransen helemaal niet zint.
BIJ HET
9
DICHTER
VK
De Duitsers zoeken meer contact met het Verenigd Koninkrijk (VK). Landsverdedigingsondernemingen zoals Daimler Aerospace en British Aerospace werken nauw samen, en de samenwerking tussen de beurzen van Londen en Frankfurt (juli ’98) schiep een nieuwe Europese beurs. Veel meer dan de Rijnlander Kohl kijkt de nieuwe (okt. ’98) kanselier Schröder, een Sakser uit Noord-Duitsland, naar het VK. Hij moedigt het VK aan in zijn nieuwe houding om nu toch Europese militaire samenwerking buiten de NAVO te bevorderen (nov. ’98). Duitsland en het VK blijven aansturen op fusies van grote Europese landsverdedigingsondernemingen. En alhoewel er tussen beiden nog stenen des aanstoots zijn (o.a. de EU-belastingsharmonisatie die Duitsland wil invoeren) wordt de Duits-Franse as toch meer en meer vervangen door een Duits-BritsFranse driehoek.
DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
D IPLOMATIEK
laanderen ligt al eeuwen tussen drie grotere buren, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk (VK) en Frankrijk. Wanneer Vlaanderen onafhankelijk wordt, kan de houding van deze drie doorslaggevend worden. Het minste dat Vlaanderen daarom kan doen, is de onderlinge verhoudingen van deze drie nauwlettend in de gaten houden.
T WEE - SPRAAK
I N - SPRAAK
R ATTACHISME : O PLOSSING VOOR WALLONIË ?
(G)EEN LEEUWENVLAG
O PINIE
Onder “rattachisme” verstaan we het streven van sommige Franstaligen in België om het gebied waar zij wonen opnieuw (re-) aan te hechten (attacher) bij Frankrijk. Een eigenaardig woord voor een eigenaardige zaak. Noch in Van Dale, noch in de Petit Larousse wordt het vermeld. Het is dus een typisch Belgische term, uit de wereld van journalistiek en polemiek. Hoe reageert Vlaanderen op die zuidwaartse blik? De meningen zijn verdeeld...
JA
NEEN
Dat het rattachisme in Wallonië ,,leeft’’, blijkt regelmatig uit verklaringen van hooggeplaatste Waalse politici. Het is geen nieuw verschijnsel. Onder meer onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog sprak het Waals Congres zich, mede onder invloed van de Franse geheime dienst, bij meerderheid uit voor aanhechting bij Frankrijk. Vandaag is er in Wallonië geen meerderheid voor aansluiting bij Frankrijk, wel een belangrijke minderheid.
Geen enkel gebied in België waar nu Frans wordt gesproken maakte ooit deel uit van Frankrijk. Het is dus onzin te beweren dat Wallonië (en Brussel ?) historisch bij Frankrijk horen. Ook etnische of taalkundige argumenten kunnen het rattachisme niet onderbouwen. Van de Waalse dialecten hoort alleen het Henegouws bij het Frans, meer bepaald bij het Picardisch. De andere ontwikkelden zich zelfstandig, naast het Frans, uit het Gallo-Romeins, met een grote Germaanse inslag.
De Europese ,,staatshervorming’’ werd geleid werd door de taalverscheidenheid. Taalgroepen werden staten en elke afwijzing hiervan creëert moeilijkheden. Ernaar streven Wallonië te ,,incorporeren’’ in Frankrijk, beantwoordt aan de logische structuur voor Europa. De moeilijke economische toestand van Wallonië hindert de evolutie van Vlaanderen naar onafhankelijkheid. Als Wallonië kiest voor Frankrijk, worden deze economische problemen geïntegreerd in Frankrijk en op termijn opgelost. De heel-Nederlandse overtuiging in Vlaanderen (en Nederland) staat zwakker dan het rattachisme. Wij hebben geen ministers of partijbonzen die zich in die zin uitspreken. Maar zoals steeds bij de grote stappen voorwaarts in de Vlaamse Beweging, kan Wallonië de stootkracht geven voor een ontwikkeling in die zin. Zoals de eentaligheid in Vlaanderen er kwam omwille van de eentaligheid van Wallonië, of economische autonomie op vraag van _ de Walen. Kortom, succes voor het rattachisme in Wallonië zal het heelNederlandse streven in Vlaanderen aanmoedigen. Prof. Dr. Herman Pauwels Universiteit Gent
DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
Het Franstalige rattachisme kan verwijzen naar de aanhechting bij Frankrijk van de volledige Zuidelijke Nederlanden in 1795. Vlaanderen en Luxemburg bij Frankrijk. Een horror-scenario. Onbespreekbaar. Blijft de mogelijkheid dat met rattachisme uitsluitend de aanhechting van Wallonië bij Frankrijk bedoeld wordt. Alhoewel het geenszins zeker is dat de rattachisten déze minimale doelstelling nastreven – ze zijn verdacht vaag over de territoriale uitgebreid van hun streven – verdient dit scenario ernstig te worden genomen. Wie, zoals de Vlaamse Beweging, zich beroept op het zelfbeschikkingsrecht der volkeren, moet dit ook aan de Walen gunnen. Maar het is allesbehalve in ons (Vlaams) belang dat Frankrijk zich tot aan de poorten van Brussel zou uitstrekken. Bovendien moet worden geëist dat het Duitstalige gebied en de provincie Luxemburg hun eigen weg mogen gaan. Daar is volgens opiniepeilingen immers om en rond de 40 % gewonnen voor een aansluiting bij, resp. een hereniging met het Groothertogdom. Voor Vlaanderen is deze laatste vorm van rattachisme zeker de interessantere. Luc Pauwels Hoofdredacteur Tekos
10
In het nr. 1 van uw vernieuwd maandblad – dat overigens aantrekkelijk aandoet – heb ik mij in een paar stukjes geërgerd. In de inleiding wordt beweerd dat u onafhankelijk van de partijpolitiek staat, en dat vind ik goed. Maar op blz. 2, in de stukjes over VU-ID, blijkt dat toch niet helemaal het geval. U schrijft dat op het alliantie-moment in Antwerpen, waar de samenwerking VUID21 werd beklonken, de leeuwenvlag echt ver te zoeken was. ’t Pallieterke had er zelfs helemaal géén gezien… Welnu, ik was daar aanwezig en ik heb zonder moeite die vlag naast de Europese vooraan zien hangen, op de beste plaats waar mogelijk. In het volgende stukje maakt u zich vrolijk over de discussie die er zou zijn tussen de VU en de andere partners op de Brusselse lijst in verband met het ofwel eentalig of meertalig campagne voeren. Maar over die andere zogezegde ,,Vlaams-nationale’’ partij wordt met geen woord gerept. Die maakt reeds een hele tijd tweetalige reclame en haar Franse teksten komen niet altijd overeen met de Nederlandse, om zo de Franstalige kiezers niet te veel af te schrikken. Waarom kritiek op de ene en niet op de andere? Dries De Smet, Kessel-Lo Nvdr: voor een reactie op dit schrijven, zie blz. 2
MINISTER VAN STAAT Indien u het nog eens nuttig zou achten de foto van een Belgische minister van staat of een andere belgicist te publiceren in Doorbraak, hoeft u die Doorbraak niet naar mij te zenden. Jos Huybers, Aalst
KLEINE VOLKEREN In uw ,,vrije tribune’’ stelt professor Bouckaert voor Europa een oplossing voor die te veel lijkt op de Bourgondische visie, die voltooid verleden tijd is. Deze ,,Bourgondische’’ idee lag ook aan de basis van de Benelux-gedachte en precies de Walen, met hun angst voor Nederlandse dominantie, hebben er voor gezorgd dat dit ,,probeersel’’ een zachte dood is gestorven. Wallonië en Luxemburg lijken niet bepaald bezielende partners om het Frans-Duitse machtsblok in Europa weerwerk te bieden. Ik ben voorstander van een blok van kleine volkeren. Waarom de blik niet eens naar het noorden gericht? De Scandinavische landen
V RIJE
Gil De Corte, Brasschaat
MARSHALLPLAN VOOR WALLONIË Moet Vlaanderen in Wallonië investeren? Dat is zowat de vraag omtrent het al dan niet voorzien van een “Marshallplan”. Want de gewone transfers, zoals we die vandaag kennen en waar het gros van de Walen niet eens beter van wordt, ziet niemand zitten. Althans niet in de Vlaamse Beweging. De vraag is of Vlaanderen (via investeringsfondsen?) in een buurland moet investeren, met alle gevaren voor eigen economie en tewerkstelling. Het komt mij voor dat er weinig toekomstgericht werd geïnvesteerd met de middelen die de jongste jaren vanuit de Europese Unie naar Wallonië zijn gevloeid. Tenzij dan dat er bedrijven uit Vlaanderen werden gedelocaliseerd. En dat kan toch niet de bedoeling zijn? Luk Van Nieuwenhuysen Ondervoorzitter Vlaams Parlement
ZO EEN DOORBRAAK HOEF IK NIET Wat mij meest stoorde is dat u het in uw tijdschrift over alle mogelijke partijen heeft, behalve een. Blijkbaar vindt u het nodig mee te doen aan het wraakroepende cordon sanitaire. Is het correct de enige partij die echt naar ‘Vlaanderen - staat in Europa’ streeft dood te zwijgen? Dat een politica van de partij die Vlaanderen reeds meerdere malen verkocht heeft uitgebreid haar zeg mag doen stuit tegen de borst. Bij de boekbesprekingen acht uw redacteur het nodig mee te heulen met de geschiedenisvervalsers die, vanuit anti-nationalistische overwegingen, de Boerenkrijg, de eerste manifestatie van onze nationale trots na de Guldensporenslag, willen reduceren tot een reeks opstootjes van Middeleeuwse hooligans. Conscience en De Bruyne zouden zich omkeren in hun graf ! Aan de reclamefoto van een wegens corruptie veroordeeld anti-Vlaams politicus maak ik liever geen woorden vuil. Zo een Doorbraak hoef ik niet ! H.V., Hasselt
H YPOCRIETE
INTELLECTUELEN MAKEN VOLGENDE OORLOG Vlaanderen – en heel West-Europa – leeft onder het gezag van een intellectuele bovenlaag waarvan het optreden principieel hypocriet is en de kiemen bevat voor een nieuw conflict in Europa. Deze uitdagende stelling wil ik hieronder aannemelijk maken. Wie bereid is te refereren aan het conflict in Bosnië, beseft dat dit conflict een sterke etnische component bevat. ExJoegoslavië was het gedwongen samenwonen van volkeren, die het niet altijd even goed met elkaar konden stellen. Bovendien heeft er zich sedert vele generaties een belangrijke islamitische minderheid gevestigd, voornamelijk in Bosnië en Kosovo. De sterkte van de Westerse verschillende en zich daarvan afsluitende islamcultuur is in Bosnië erg geprononceerd en associeert zich aan etnische elementen. Elke dag opnieuw vernemen we hoe in dit onstabiele deel van Europa etnische, culturele en religieuze elementen met elkaar botsen. Het valt te betwijfelen of de islam in onze streken een even grote mate van afsluiting voor invloeden van buitenaf kan volhouden. Men mag verwachten dat de islam zich hier langzaam naar een Westerse vorm transformeert. Dat proces zal verschillende generaties duren. Intussen dreigt de spanning tussen autochtonen en allochtonen op te lopen. Een botsing tussen beide groepen vòòr er zich een Westerse Islam heeft kunnen vormen, is echt niet ondenkbaar. Daarenboven hebben de meeste allochtonen géén boodschap aan de spanningen tussen Vlamingen en Franstaligen. Zij zijn in “België” komen wonen, worden tot Belg genaturaliseerd en zijn “Belgen”. Ze willen dat ook zijn, onder meer omdat ze weigeren stelling te nemen in het nationaliteitenconflict. Daarom groeien zij uit tot de enige nog bestaande echte Belgen, hetgeen men in Laken c.s. met genoegen constateert. Geen wonder dat men ons in die milieus met racismewetten om de oren slaat. Toch leert Bosnië ons een les: òf “onze” islamieten worden “Westers” en worden een deel van onze gemeenschap, òf zij vormen een aparte groep met etnische kenmerken, en dan krijgen wij een conflict zoals in Bosnië.
11
FOTO DOORBRAAK
‘NIEUWE VLAMINGEN
OF NIEUWE
BELGEN?’
Echter: om “in te groeien” in de gemeenschap, moeten de autochtonen niet alleen de taal leren. Ze moeten lief en leed, de grote en kleine dingen des levens met hun buren en de mensen waaronder ze leven delen. “Integratie in de gemeenschap” betekent in Vlaanderen: Vlaming worden met de Vlamingen. Precies dàt wordt geprobeerd om te voorkomen. De dominante klasse in Belgique wenst immers dat de allochtonen zich met België zouden identificeren. Nog onlangs verklaarde een juriste van de Leuvense universiteit dat de allochtonen éérst voor het Belgisch parlement stemrecht zouden moeten krijgen. Dat is de zekerste weg om er “Belgen” van te maken. Waarom zouden ze nadien nog “Vlaming” worden? Met andere woorden: de heersende elite predikt met de mond de integratie van de vreemdelingen, maar verhindert diezelfde integratie door haar feitelijk politiek optreden. Dit is overigens de stelling van mijn boek “Waarde Landgenoten”. Als dit zo doorgaat, komen we terecht in een Bosnische toestand. We moeten de belgicisten stoppen. In ons aller belang. Jaak Peeters Publicist
DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
O PINIE
zijn groot, maar dun bevolkt. De auteur heeft weinig op met het idee van het Europa der volkeren. Maar de zelfstandigheidsgedachte is bij Basken, Bretoenen of zelfs bij Zuid-Vlamingen sterker dan bij de Walen. Ik zie die laatsten veeleer de grote broer uit het zuiden omarmen.
TRIBUNE
B OEKEN
DE LIJSTSTEM EN HET VOORSPEL De Nieuwe Politieke Cultuur (NPC) liet geen enkele politieke partij onberoerd. Wat niet betekent dat er over de hervormingen een consensus bestaat over de partijgrenzen heen. Een van de voorstellen die door sommige politici, academici en drukkingsgroepen naar voor wordt geschoven, is de hervorming of de afschaffing van de lijststem. De kopstem of lijststem is van toepassing bij de verkiezingen in België voor alle politieke niveaus. N.a.v. de 100e verjaardag van de lijststem gaf Acco een interessant boekje uit. Drie juristen benaderen de lijststem vanuit politiek en juridisch oogpunt. Hier blijkt nog maar eens dat de federale overheid de autonomie van de deelstaten onnodig beknot. De Vlaamse parlementsleden kunnen het systeem van de lijststem bij de verkiezingen voor het eigen Vlaams Parlement niet hervormen of afschaffen. Het is het federale parlement dat hierover beslist (met een tweederde meerderheid, waarvan een meerderheid in elke taalgroep). De wil om op dat terrein hervormingen door te voeren is in het Vlaams Parlement veel groter dan op federaal vlak (werkgroep Langendries). Duidelijk is ook dat de lijststem vooral een nuttig instrument is in het kader van de partijtucht. Als een kandidaat bij de eerstvolgende verkiezingen een verkiesbare plaats wil, kan hij/zij maar beter geen al te kritische houding aannemen tegenover de partijleiding die over de lijstvorming beslist. Iedereen die in de aanloop naar 13 juni het politieke gebeuren volgt, weet hoe belangrijk dit “voorspel” kan zijn… BDS B. BOUCKAERT, J. GEKIERE, B. LAMBRECHT,
Durnez, al meer dan vijftig jaar actief journalist, ziet een keuze uit zijn werk gebundeld in een prachtig uitgegeven boek. Cursiefjes, fragmenten uit eerder verschenen boeken, een keuze uit zijn kroniekjes, en lezingen… Vooral zijn relaas over de Vlaamse journalistiek konden we smaken. Eén citaat hieruit, verwijzend naar de bekende uitspraak “le journal, c’est un monsieur”: ‘Een krant is een journalistieke persoonlijkheid. Een persoonlijkheid met een eigen karakter, een eigen gezicht en dus een eigen mening. Een krant kan niet bestaan zonder journalisten.’ Maar ook: ‘De krantenwereld is kleiner geworden, telt minder titels, maar nooit heeft hij over zoveel technische en intellectuele mogelijkheden beschikt. De vraag is, of hij in verhouding ook zoveel persoonlijkheden in huis heeft.’ KDr
‘GASTON DURNEZ’, LANNOO, 252 BLZ. PRIJS BOEK: INFO BIJ BRAM OF LANNOO.
BEGRAFENIS?’,
ACCO, 69 BLZ., 495 FR.
GASTON DURNEZ: TERECHT EERBETOON Hij had al een lemma in de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging. En nu ook een huldeboek. Gaston DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
HERMAN VAN ROMPUY, ‘VERNIEUWING IN HOOFD EN HART.
EEN TEGENDRAADSE VISIE’, DAVIDSFONDS LEUVEN, 92 BLZ., 495 FR.
GEZELLE GEBALD Honderd jaar geleden stierf Guido Gezelle. 1999 is dan ook uitgeroepen tot het Gezellejaar. De uitgeverijen Pelckmans en Lannoo geven samen alle gedichten van Gezelle in één dundruk uit. Net geen 2000 bladzijden voor net geen 2000 frank KVDH GUIDO GEZELLE, ‘VOLLEDIG DICHTWERK’, PELCKMANS - LANNOO, 1998, 1963 BLZ., 1995 FR.
VOORSPELBAAR Herman Van Rompuy is een interessant politicus. Zoals veel van zijn christendemocratische voorgangers heeft ook hij af en toe behoefte aan wat filosofische bezinning, en wil hij die aan de wereld kond doen. Vernieuwing in hoofd en hart is hiervan het resultaat. Het is geen boeiend werk geworden. De “Tegendraadse visie” die Van Rompuy aan het papier toevertrouwt, is zo voorspelbaar CVP-gekleurd dat het soms slaapverwekkend wordt.
‘DE LIJSTSTEM 100 JAAR. EEN VERJAARDAG. EN EEN
overheersing’ en ‘Het handhaven van een staat bestaande uit twee volken is een boeiende onderneming (…en) België kan een voorbeeld zijn voor Europa’, zit hij toch heel dicht in de buurt. Een zo gedreven politicus als Van Rompuy zou beter moeten kunnen. DL
De meeste vernieuwingsvoorstellen van de andere partijen zijn slecht doordacht, onze politici hebben de jongste jaren fantastisch werk geleverd, we hebben het in Vlaanderen vreselijk goed, en wat er scheef loopt, ligt vooral aan de mentaliteit van de mensen en de samenleving. Ook over België heeft Van Rompuy een hoofdstukje op papier gezet. Men kan hem er niet direct van verdenken een Belgisch nostalgicus te zijn, maar met uitspraken als ‘De Belgische geschiedenis is eeuwenoud: de Belgische natie heeft enkel bestaan dankzij jarenlange
12
ONZE TAAL IN HET GROEN Het Genootschap Onze Taal bracht zijn eigen versie van het Groene Boekje. Een lijst met 40.000 woorden die een spellingprobleem kunnen opleveren (ook eigennamen en aardrijkskundige namen) met een overzicht van de Nieuwe Spelling in 124 regels. Een ‘must’ voor wie met taal bezig is. Jammer dat het genus nergens wordt vermeld. Onze Taal had gerust wat meer oog mogen hebben voor de taalgebruikers bezuiden de Moerdijk. KDr
‘SPELLINGWIJZER ONZE TAAL’.
CONTACT & WOLTERSNOORDHOFF, 623 BLZ., 500 FR.
IMPEACHMENT Professor Ludo Abicht, voorzitter van het marxistische Masereelfonds, wordt in deze laatste functie fel gecontesteerd door een aantal leden. Zij vinden dat hun voorzitter té Vlaamsgezind is. In een interne nota verwijten ze hem onder meer samen met Leo Tindemans hulde gebracht te hebben aan CVP’er Herman Suykerbuyk, volgens de contestanten ‘een notoir coryfee van het uiterst-rechtse Vlaams-nationalisme en van het uiterst-rechtse gedachtegoed tout court.’
D
E N
D I K K E
E N
D E N
D U N N E
...
Het verlengbaar politiek verstandshuwelijk tussen de twee dikke boezemvrienden Jean-Luc Dehaene en Louis Tobback is Guy Verhofstadt een doorn in het oog. Wellicht heeft “da joenk”, zoals tegenstrevers hem op het einde van zijn voorlopig laatste regeerperiode afschilderden, een poging gedaan om bij het Brabants trekpaard uit Brugge en Vilvoorde in het gevlei te komen of de Leuvense buldog Tobback naar Toscane te lokken. Tot op heden vruchteloos. Van Peel zong met La Voix de son Maître in een Concert Noble. Hij had het evangelisch en braaf over het geknakte riet, dat hij niet wou breken. Intussen bewierookte hij zijn big boss voor het kruim van onderdhaenige haenhangers. Was dat misschien geen vorm van triomfalisme, dat hijzelf als onchristelijk, maar erger nog, als contraproductief afschilderde? Bij Louis van Leuven liep de Gentse Guy nog een groter blauwtje. Onder respectieve scheldkanonnades. Rood dat roest en bruin afgeeft. Een man die plat op zijn buik kruipt. Een versleten 78-toerenplaat. Je begint met paars en je eindigt met bont en blauw. Paniekvoebal en ga zo maar door. Voor de kiezer net twee kakelende kippen, die zich intussen maar al te graag door dezelfde haan op de kop laten zitten.
FOTO WEVAKO LUDO ABICHT (R): ‘IN
VERKEERD GEZELSCHAP?’
LEGE SCHELP De Belgische Vereniging van de Dagbladuitgevers (BVDU) wordt herleid tot een minimale federale structuur. De Vlaamse dagbladuitgevers willen al langer een eigen, nieuwe organisatie om de eigen belangen te kunnen verdedigen. Binnen de BVDU komen nu afzonderlijke Vlaamse en Franstalige organisaties. (Tijdingen, januari 1999)
NIEUWE AANWINST In januari trad opnieuw een groene vereniging toe tot het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) toe. De Vlaamse Jeugdbond voor Milieu-en Natuurstudie – Natura 2000 mag zich nu rekenen tot het steeds groter wordende OVV.
Waarom lust Tobback Verhofstadt rauw? Tobback vindt van zichzelf en zijn partij dat hij en zijn werkgeefster de enige waakhonden zijn over de sociale zekerheid. Sedert Achille Van Acker die van onder de oorlog collaborerende Vlaams-nationalisten en ex-socialisten had afgeschreven, blijft dit terrein taboe voor anderen. Want socialisten alleen mogen dit sociale manna, door jan en alleman moeizaam bij elkaar gespaard, aan de massa uitdelen. Wie vragen heeft bij de besteding van deze honderden miljarden, waarvan er terloops gezegd steeds groter pakken van het spaarzame Vlaanderen naar het vegeterende Wallonië worden overgeheveld, krijgt van de Leuvense pandoerenbaas, steevast het verwijt de sociale zekerheid te willen afbreken. Reagan, Thatcher of Verhofstadt: één pot nat. Laat Guy Verhofstadt met zijn geplande 200 miljard loonlastenverlaging op de sociale zekerheid los, en het zal de kiezer blauwzuur opbreken, zo voorspelt de SP-kopman voor de Senaat. Zelfs het succesrijk voorbeeld van het Nederlands poldermodel van de paarse coalitie kan orangist Tobback niet bekoren. Liever onder de pluimen van Dehaene kruipen dan zelf Wim Kok gaan spelen. Nu ja, Tobback zegt van zichzelf dat zijn generatie afgeschreven is. Waarom dan zelf nog vitaal de eerste viool willen spelen? Bij al dat verbaal gekakel tussen Gwijde en Lode mogen hun respectieve ondervoorzitter Rik Daems en campagneleider Johan Vande Lanotte op akademischer niveau nu elk hún proffen - twee van u, twee van ons - loslaten op het jongste liberaal tewerkstellingsplan. En intussen mag de crème de la crème van de natie in een werkgroep vergaderen om de financiële weerslag van de verkiezingsprogramma’s van de door zichzelf zo betitelde “democratische” partijen door het Rekenhof of door het nog sterker gepolitseerde Planbureau te laten berekenen. Wij tellen er op. Tot zover de Zwetsstraatbeschouwingen van Wilhelmus.
LVV ZONDER BELGIË? Opmerkelijk hoe, in de besluitteksten van het congres Liberalisme een uitdaging in de 21ste eeuw van het Liberaal Vlaams Verbond, België totaal verdwenen is. Nergens wordt België nog als
een niveau van betekenis vermeld. Meer nog: ‘er zijn drie essentiële niveaus van organisatie voor de overheid: de directe leefomgeving, het volk en de beschaving: de gemeenten, Vlaanderen en de Europees-Atlantische wereld. (…)
13
Vlaanderen en de Europees-Atlantische instellingen hebben exclusieve, vastgelegde bevoegdheden, de gemeenten de residuaire bevoegdheid.’ Het LVV is altijd al de progressieve voorhoede van de liberale partij geweest… DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
V RIJ - SPRAAK
N ATIONALE
U IT HET LAND EN WAAL
VERSCHILLEN
VAN
M AAS
HET EINDE VAN DE PUBLIEKE SECTOR Nationale eigenheden betekenen steeds minder, … zegt men. Maar ze zijn taaier dan sommigen willen doen geloven, … zeg ik. In november drukte de Standaard der Letteren de top-10 lijsten van bestverkopende boeken uit elf landen af. Wim D’haveloose schrijft over GrootBrittannië en meent dat ‘nationale verschillen verwaarloosbaar’ zijn in de lijsten. De feiten spreken die mythe tegen. Evans’ roman De Wolvenlus staat in de Vlaamse (1), Italiaanse (2), Amerikaanse (3) en Britse (10) lijsten. Saramago, King en Frederikson halen in twee landen de top-10. Voor de rest heeft elk land een eigen literatuurvoorkeur, veelal met werk van eigen bodem. In de non-fictie kon maar één boek doordringen tot meer dan één lijst. De thema’s verschillen grondig per land, zijn dikwijls nationaal en er wordt vrijwel alleen gelezen in de landstaal (eventueel vertaald).
Nederlander (3) vormen de top van de fictielijst na Evans. Geeraerts, Hemmerechts of De Coninck tellen bij ons zoveel lezers omdat ze Vlaming zijn. De rest van de wereld heeft aan hun geschrijf geen boodschap. Dat geldt trouwens ook voor de meeste collega’s in andere landen. Acht Vlamingen en een buitenlander met een boek over Leopold II vullen de non-fictie top-10. Slechts één boek behandelt een nietnationaal thema. Vele subtiliteiten kunnen deze vaststelling nuanceren, maar niet tegenspreken. De lezers van die boeken vormen de intellectuele elite, die geacht wordt het meest gemondialiseerd te zijn. Het besluit moet als een vloek klinken in de oren van elke rechtgeaarde globalist: vele intellectuelen beweren globaal te denken, maar wanneer ze lezen, dan liefst boeken uit eigen land.
Niet één Waal kon zich in de gunsten van de Vlaamse lezer schrijven. Vier Vlamingen (2, 4, 5 en 10) en één
LAGE LANDEN G. Vereecke, directeur van het Vlaams Cultureel Centrum De Brakke Grond in Amsterdam, is er vast van overtuigd dat ‘Nederland en Vlaanderen aan het einde van de 20ste eeuw dichter bij elkaar gekomen zijn dan dat op enig ander moment van de geschiedenis het geval was. Het toenaderingsproces ver-
C
Peter De Roover
loopt langzaam, maar is onomkeerbaar.’ De directeur is echter blind voor de verschillen, maar die zijn volgens hem niet essentieel. Hij roept dan ook om oog te blijven hebben voor de ‘overeenkomsten, de verwantschappen en de daaruit voortvloeiende gemeenschappelijke belangen.’ (Neerlandia, dec. ’98)
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van de Vlaamse Volksbeweging vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Dirk Laeremans - Eindredactie en redactiesecretariaat: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Jan Van de Casteele, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Hans Michiels, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Bram De Schepper. Redactie-adres: Baron Dhanislaan 18, 2000 Antwerpen. Tel (03) 216 45 24 - Fax (03) 248 21 83 - e-post: doorbraak@vvb.org/doorbraak. Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-ledenadministratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging toegestuurd. Doorbraak is lid van de unie van de uitgevers van de periodieke pers. Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Baron Dhanislaan 18, 2000 Antwerpen.
DOORBRAAK nr. 2 - februari 1999
In de Nederlandse energiesector (elektriciteit en gas) zullen als gevolg van de liberalisering 6000 banen verloren gaan in de distributie en 1200 in de productie. Dit is een van de conclusies van een onderzoek dat drs. F. Fontijn (Moret Ernst & Young) op 19 januari presenteerde. Voorts pleit hij voor snelle privatisering van de energiebedrijven en strategische allianties met buitenlandse marktpartijen. De vrije energiemarkt is het gevolg van EU-richtlijn nr. 96/92/EG, waaraan de meeste EU-lidstaten op 19 februari 1999 moeten voldoen. België kreeg hiervoor 1 jaar uitstel. De 600 grootste afnemers (meer dan 2 Megawatt) zijn nu al vrij in de keuze van hun leverancier. De Nederlandse Spoorwegen kopen al de helft van de stroom in Duitsland. In 2002 mogen zo’n 50.000 middelgrote afnemers hun stroom ook vrij inkopen. In 2007 volgen de kleinverbruikers. De aandelen van de energiebedrijven zijn nu nog in handen van de lokale overheden. Pogingen om tot één Nederlands energiebedrijf te komen zijn gestrand. Terwijl tien buitenlandse bedrijven van plan zijn dit jaar de Nederlandse markt te betreden, blijft de politiek passief. Als er niets gebeurt, zal de kleine afnemer opdraaien voor de verliezen van de nutsbedrijven.
ABSURD De enige Franse energieproducent, Energie de France, met vrijwel uitsluitend kerncentrales, probeert om in andere landen binnen te komen. Maar ook het Brits-Nederlandse Shell probeert de openbare energiesector over te nemen en uit te groeien tot een integrale energieleverancier die energie opzoekt, wint, opwekt en aflevert in stopcontact en benzinetank. Eigenlijk is de werkelijkheid al absurder, want het Fries-Gelderse energiebedrijf Nuon begon vorig jaar met enorme investeringen in communistisch China. Daarmee trad dit overheidsbedrijf overigens in het voetspoor van de geprivatiseerde PTT die ging samenwerken met het Chinese leger! De burgers is daar nooit iets over gevraagd… Oscar Hendrikx Nijmegen
14