2000.04.Doorbraak by Vlaamse Volksbeweging vzw

België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828

Maandblad april 2000

Vlaanderen staat in Europa

B EELD -S PRAAK FOTO DOORBRAAK

Afgiftekantoor Antwerpen X Baron Dhanislaan 18 2000 Antwerpen

ZELFVERZEKERD VOORUIT

Voor Manu Ruys neemt de ‘vervlaamsing’ van de reflexen in de brede bevolkingslagen toe. GUY VERHOFSTADT, MEER EN MEER DE PROMOTOR VAN DE “LINKSE HERGROEPERING” GENOEMD. ZIJN TOCH AL GEMATIGD VLAAMS PROFIEL ZIT ALVAST VERSTOPT IN EEN HEEL KLEIN BELGISCH COSTA-KOFFERTJE...

G EZOCHT:

CONSERVATIEVEN

eel meer nog dan de amusante discussie rond de bollen van het Atomium, heeft Johan Leman het recente nieuws gemaakt. De cavalier seul gooide een ondoordacht steentje in de kikkerpoel. Er werd meer dan een maand lang heftig politiek correct gekwaakt. En al die tijd volledig naast de kwestie.

Het was expliciet de bedoeling van Verhofstadt om een “leidende” partij op poten te krijgen. En dat betekende een Vlaamse - op het flamingante af - en conservatieve partij. Het VLD-project heeft velen in Vlaanderen begeesterd. Er zijn veel gesprekken geweest. Met mensen uit álle partijen. Een behoorlijk aantal mensen geloofden in het project en waagden de overstap.

Johan Leman, betaald door de Belgische staat om vooral het racisme te bestrijden, pleit ervoor dat CVP en VLD een aantal “aanvaardbare conservatieven” uit het Vlaams Blok zouden opnemen. Dat Leman daarbij zijn boekje te buiten ging, is evident. Het was ook niet de eerste keer. Maar dat is irrelevant.

Het bleek onvoldoende. De VLD erfde nog te veel van de oude PVV. De afkeer van de CVP en de jarenlange oppositiefrustratie zorgden ervoor dat Verhofstadt niet deed wat hij had moeten doen: een conservatief-Vlaamse coalitie met CVP en VU.

De vraag is niet of Leman een strategie tegen het Vlaams Blok moet ontwikkelen. De vraag is ook niet of er in het Vlaams Blok wel “democraten” rondlopen. De vraag is waarom er in Vlaanderen geen enkele traditionele partij is, die de “conservatieve” kiezer nog wil bedienen. Zeker nu het Vlaams Blok - vanuit zijn comfortabele cordon - de aanval inzet op de rechterflank van de VLD. De suggestie van Leman legt pijnlijk de vinger op de wonde: de VLD is in snel tempo bezig haar conservatieve achterban zenuwachtig te maken. Geen wonder dus dat VLD-bezieler Verhofstadt op ontploffen stond.

En dus zit Verhofstadt met een probleem. Hij weet dat. Iedereen weet dat. Maar hij houdt er niet van dat ook te horen. Zeker niet van een “betaald ambtenaartje”. Het wordt stilaan tijd om man en paard te noemen over de VLD. Doorbraak geeft in dit nummer wat merkwaardige aanzetten. Maar dat neemt natuurlijk niet weg dat de vraag blijft. Waarom sleept in andere landen de conservatieve partij de anti-migranten stemmen in de wacht, terwijl in Vlaanderen het omgekeerde gebeurt? Hallo? Heeft iemand daar een antwoord op? Dirk Laeremans hoofdredacteur

DE WEG KWIJT?

4-6

Conservatief Vlaanderen loopt verloren. Dat uitgerekend Johan Leman dat nu ontdekt. De politieke wereld staat vandaag een stuk linkser dan het electoraat. Hoe komt dat? Doorbraak zoekt het antwoord.

GEDRAAID

NAAR DE MACHT

6-7

Verhofstadt droomde van een brede conservatieve, liberale en Vlaamsgezinde partij, maar zijn VLD ontwaakt moeizaam in een progressieve coalitie. Het verhaal van een merkwaardige bocht.

BLAUWE MICHEL

Louis Saint Michel spartelt door de wereld als een internationale Lucky Luke, maar maakt voorlopig meer rook dan vuur.

FACILITEITEN

AFGESCHAFT!

Auditeur Raad van State executeert Leo Peeters en wil tweetalige Rand rond Brussel. Maar VU-ministers willen de Zes even schudden in de Costa-koffer. Oef!

BRUXELLES NATIONALE

Uitbreiding luchthaven niet zonder gevaar. Marc Platel zweeft even over Zaventem, Vlaams en groen.

BOTERHAMMEKES

E R S W I J S

Jean-Marie Dedecker in De Morgen, 26 februari: ‘Mocht iedereen die in Antwerpen werkt vooraf zijn werkgever op Blok-sympathieën screenen, er zou nogal een werkloosheid zijn, zeker.’ Hoofdredacteur Luc Van der Kelen in Het Laatste Nieuws, 6 maart: ‘Als in de Vlaamse steden, die door het Vlaams Blok dreigen te worden ingenomen, de burgers niet een gevoel van veiligheid kan worden geboden, omdat Franstalige politici hervallen in een oude politieke cultuur vol simplistische standpunten, zal de vraag naar een eigen Vlaamse justitie onafwendbaar worden. Waals politici à la Morael en Di Rupo spellen als een soort neopaternalisten – of moet ik zeggen neokolonialisten Vlaanderen de les, maar tegelijk eisen ze de financiering van hun gemeenschap op basis van Vlaamse economische prestaties. Van simplisme gesproken.’ Commentator Jeroom L. Heldring in NRC Handelsblad, 18 februari: ‘Is Vlaanderen werkelijk te klein om als aparte natie te overleven? Luxemberg, Estland en Slovenië zijn nog kleiner, en hun overlevingskansen staan er niet slecht voor.’ Pieter De Crem in Dag Allemaal, 18 maart: ‘De waarheid is dat paars-groen al 120 miljard geschenken heeft uitgedeeld. En er zit nog meer aan te komen. Waar gaat dat eindigen? Het zal ermee eindigen dat de volgende coalitie – wie daar ook moge in zitten – zal mogen beginnen met de belastingen te verhogen.’

Rolf Falter in De Standaard, 11 maart: ‘De botte communicatie van het Dehaenetijdperk blijkt vervangen door paars-groen Chinees theater, dat in de eerste plaats gericht is op de televisie, op de gemiddelde kijker met het verstand van een veertienjarige.’ Patrick Stouthuysen in Samenleving en Politiek (jg. 2000, nr. 1): ‘De meeste opinieleiders zijn nu eenmaal centrumlinks.’ Geert van Istendael in De Morgen, 9 maart: ‘We hoeven ons dus geen zorgen te maken over de toekomst van het Nederlands, onze taal is vijf keer groter dan het Fins. We zouden misschien beter eens in de leer gaan. De Finnen zijn bijvoorbeeld niet vervallen in onze heilloze gewoonte om voor ieder nieuw ding een Engels woord te gebruiken.’ Frans Crols in Trends, 9 maart: ‘De ruggengraat van de VLD is een poujadistische middengroep van bakkers, ambtenaren, kleine ondernemers, bedienden, zelfstandigen, vrije beroepen. Op VLD-congressen zie je de januskop van de partij met aan de ene zijde links-liberale, welbespraakte tenoren en aan de andere zijde de rechtsliberale basis zonder meeslepende woordvoerders om haar frustraties te uiten.’ Steven Somers (ex-journalist P-Magazine, nu woordvoerder van kabinet-Anciaux) in Focus Knack 15 maart: ‘Bert (Anciaux) is een partijloze figuur, net als ik.’

2000 is het jaar van Brussel culturele hoofdstad van Europa. Net nu komt FDF-schepen vertellen dat de Vlaamse middagfestivals Boterhammen in het park niet langer in het Warandepark kunnen plaatsvinden. De FDF-voorzitter roept hiervoor ecologische redenen in. Wie wou er ook weer bruggen slaan tussen de verschillende gemeenschappen in de hoofdstad?

VLAAMSE BOLLEN Dat sommige Brusselse politici Vlamingen doen verhuizen is geen uitzondering. Het Vlaams Komitee Brussel (huldiging minister Leo Peeters stadhuis, 1998), de Bond (Brussel-dag, 1999) en het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (meeting Heizel, 1999) kunnen hierover meepraten. Geen wonder dat het openbaar bod van minister Johan Sauwens op een paar oude bollen mislukte. Luc Demullier (Het Volk, 10 maart) herinnerde er de “Thielemansen en Beulemansen” aan dat Vlaanderen voor een fikse geldstroom richting hoofdstad zorgt. Wanneer doet de franskiljonse bourgeoisie ook dit geld weer richting Vlaanderen verhuizen?

IJZERBEDEVAARTGEROMMEL Het IJzerbedevaardersforum is springlevend en roert zich weer, zo schreef De Morgen (26 feb.). Het Forum, dat in 1998 de verzoening bewerkstelligde tussen bedevaartcomité en Vlaamsradicalen, blijft waken over de uitvoering van het akkoord. Het schreef vorig jaar al een brief aan Lionel Vandenberghe en klaagde over de “lauwe koers” van de vorige IJzerbedevaart. De brief geraakte noch in de Algemene Vergadering, noch in het Dagelijks Bestuur. Het Forum schreef onlangs dan maar alle leden van de algemene vergadering aan. Op de jongste Algemene Vergadering van het IJzerbedevaartcomité bleek dat de groep rond Van den Berghe voorlopig geen gesprek zoekt met het Forum. Het vredesthema en de uitbouw van het museum in de IJzertoren lijken voorrang te krijgen op het aanscherpen van het Vlaams-radicaal profiel van de manifestatie. vervolg blz. 13

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

JEUGD

GIDSEN NAAR ONGECOMPLEXEERD VLAANDEREN

K LAAR

ZIEN EN VERDER STAPPEN

De kennis van de geschiedenis,

LANGE WEG De wettelijke vastlegging van de taalgebieden en de taalgrens dateert van de jaren 1962-1963. Daarna werd geëxperimenteerd met adviserende gewestraden. In 1970 werd de taalgrens verankerd in de grondwet, wat er in feite een binnenlandse staatsgrens van maakte. In 1973 werden de in Vlaanderen gevestigde bedrijven verplicht het Nederlands als voertaal te gebruiken. In 1980 ontstonden de instellingen van gemeenschappen en gewesten. In 1993 werd België een federale staat. In de periode 1996-1999 werkte een commissie van het Vlaams parlement krachtlijnen uit voor een volgende staatshervorming. Het leidde kort voor de parlementsverkiezingen tot de goedkeuring van een toekomstgerichte resolutie. In die halve eeuw viel veel Belgisch cement weg, onder meer de kolonie, de militaire dienstplicht, de nationale munt, de beslissingsbevoegdheid inzake defensie en buitenlandse zaken. De Katholieke Universiteit Leuven werd gesplitst; de Vrije Universiteit Brussel volgde kort daarop. De macht van het unitair-Belgisch georiënteerde Kerkinstituut stuikte ineen. Separatisme is niet langer een taboewoord. Het be-

‘IN 1970

WERD DE TAALGRENS

VERANKERD IN DE GRONDWET, WAT ER IN FEITE EEN BINNENLANDSE STAATSGRENS VAN MAAKTE’.

Is er een punt gezet achter de hervormingen ? De nieuwe kabinetscoalitie steunt op Waalse krachten die de status-quo beschouwen als uitzonderlijk voordelig voor hun regio en dus onaanraakbaar en onbespreekbaar. De coalitie zet zich ook af tegen de christen-democratie, die eindelijk van het bewind kon worden verwijderd. Ze wil aantonen dat wat de CVP deed, verkeerd was. Vandaar de neiging om de communautaire problemen, waarop een Luc van den Brande zich opvallend profileerde, naar het achterplan schuiven.

CENTRUM-LINKS Ook wordt het Belgische partijenstelsel geconfronteerd met de bezetting van het politieke middenveld door een nieuw centrum-links, terwijl er (nog) geen conservatieve partij voor een tegenwicht zorgt. Het Waalse immobilisme, de paarsgroene allergie voor de CVP en de mogelijke herschikking van het politieke landschap bepalen tijdelijk de verhoudingen en de ontwikkelingen in de Wetstraat.

sef vermindert niet. De ‘vervlaamsing’ van de reflexen in de brede bevolkingslagen neemt toe. Een minpunt is dat sommige redacties van dagbladen zich hier afstandelijker opstellen dan vroeger, maar dat euvel wordt opgevangen door het engagement van de politieke week- en maandbladen. Er is geen reden tot pessimisme of ontmoediging. Alleen dient op het vlak van de besluitvorming een klare visie FOTO WIM VAN CAPELLEN te worden ontwikkeld op doel en middelen, strategie en tactiek. De Vlaamse opiniemakers die op de volksvertegenwoordigers kunnen en moeten drukken, beschikken over alle gegevens van de grote dossiers. Er groeit een consensus over de band van Vlaanderen met Brussel, de hoofdstedelijke subregio die het economische verlengstuk is van de as Antwerpen-Mechelen-Zaventem. Vlaanderen en Brussel zijn aangewezen op een enge, op termijn waarschijnlijk confederale, samenwerking. Ook wordt Vlaanderen steeds zelfbewuster in de uitbouw van een autonome relatie tot Nederland. Het kan uitgroeien tot een regio-staat binnen Europa. Hoofdzaak is dat wij ons niet vergissen van tegenstander, de problemen niet dramatiseren, maar blijven opkomen voor een open en ongecomplexeerd Vlaanderen dat zichzelf bestuurt en ook op internationaal vlak door Vlamingen vertegenwoordigd wordt. Klaar zien en zelfverzekerd verder vooruitgaan. Dat is wat de jeugd mag verwachten van de gidsen. Manu Ruys

Bedreigen die toestanden de verdere verzelfstandiging van Vlaanderen? De internationalisering van het Belgische bedrijfsleven zet door. Binnen Europa blijven de regio’s overal naar verdergaande autonomie streven. Geruisloos schuiven Vlaanderen en Nederland in allerlei economische sectoren dichter naar elkaar. Het Vlaamse identiteitsbe-

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

C OMMENTAAR

ook van de allerjongste, is schamel. Het geheugen van de mensen is kort. Wat heeft de burger onthouden van al wat hier in de tweede helft van de 20ste eeuw is gebeurd ? Heel weinig. De jongeren weten er niets van. Daarom zijn uitspraken over de actualiteit dikwijls zo ongegrond, zo foutief. Waar ik dezer dagen ook kom, hoor ik zeggen : ‘Na de snelle hervormingen van de voorbije jaren is de Vlaamse verzelfstandiging stilgevallen. De ‘Beweging’ is voorbij. Het doek valt over Vlaanderen.’ Is het een correcte diagnose ? Laat mij vooreerst de snelheid van die hervormingen relativeren.

drijfsleven werd alsmaar Europeser, multinationaler. Het is een indrukwekkende balans, maar de realisaties kwamen er in fazen, niet in ijltempo. Ze lagen verspreid over decennia.

CONSERVATIEF VLAANDEREN

W IE

ONTBREEKT

TREKT AAN DE JACKPOT ?

D OSSIER

ohan Leman smeet de steen in de kikkerpoel. Het Vlaams Blok boekt succes omdat Vlaanderen geen conservatieve partij telt. Waarom is conservatief een scheldwoord in een land waar vele kiezers daadwerkelijk conservatief zijn? En wie vult het gat op? Het Vlaams Blok groeit buiten het eigen publiek omdat ‘Vlaanderen geen echte conservatieve partij (telt). Er is geen duidelijke driedeling progressiefcentrum-rechts. Wie als behoudsgezinde kiezer duidelijkheid wil, ziet één partij: het Vlaams Blok.’ De woorden van Johan Leman (GvA, 17 februari) bleven niet onopgemerkt. Leo Tindemans (DS, 12 februari) en VUBpolitoloog Patrick Stouthuysen (Samenleving en Politiek, 2000/1) zeggen ongeveer hetzelfde. In Trends (11 november) schreef Boudewijn Bouckaert, professor in Gent en politiek incorrecte VLD’er, daar al eerder over. Leo Tindemans wil aan Doorbraak kwijt - voorzichtig, want hij wil geen spektakel maken zegt hij ons - dat onze democratie in crisis verkeert. Hij stelt vast dat we dikwijls niet meer weten waar partijen eigenlijk nog voor staan. Er lijkt nog zo weinig verschil te zijn. Kleurloosheid troef.

DOET HET TERZAKE? De links-rechtstegenstelling is verouderd, hoor je wel eens. En doet het nog terzake, vraagt Hubert Van Humbeeck in Knack (15 maart)? Uiteraard is politiek te subtiel om samen te vatten op een eendimensionele links-rechtsas. En de wereld is erg in beweging. Wat vroeger links of rechts was, is het vandaag niet meer. De termen vragen een nieuwe invulling. Zoekperiodes bieden onscherpe lijnen. Dat vaststellen en beweren dat we leven in een maatschappij waarin politieke programma’s per definitie vergrijzen rond een soort centrum-eenheidsgedachte is niet hetzelfde. In de meeste landen dient de term “conservatief” als neutrale aanduiding van een eerbare politieke stroming. In elk land is de invulling anders. GrootBrittannië en de Scandinavische landen hebben partijen die ook in hun naam Conservatief zijn. Bij de Duitse CDU/CSU vormt het conservatisme één van de pijlers (zie kader). Pasqua en de Viliers pogen in Frankrijk het gat tussen centrum- en extreem-rechts in te vullen. Berlusconi probeert hetzelfde in Italië. Frits Bolkestein voerde het idee zelfs praktisch - en met succes - uit in de Nederlandse politiek.

VLAAMS CONSERVATISME Maar in Vlaanderen ligt het anders. Behalve het Vlaams Blok ‘situeren alle partijen zich centrum-links’, stelt Stouthuysen. ‘Die consensus vinden we evenwel niet bij het kiezerscorps. De politieke wereld staat vandaag een stuk linkser dan het electoraat’. Hoe komt dat? VERKIEZINGEN VAN TOEN DE CVP ALS RECHTSE PARTIJ TEGENOVER LINKS (LIBERALEN, SOCIALISTEN, COMMUNISTEN) STOND.

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

Het antwoord is meervoudig. De vakbonden speelden bij de partijontwikkeling bij ons een unieke rol. Weinig

landen kennen een vakbondsrealiteit op levensbeschouwelijke breuklijnen. Hier steunen beide klassieke volkspartijen op een stevige vakbondsvleugel. Een CVP met een belangrijke syndicale stand, kan niet voor het conservatisme kiezen. ACW en Boerenbond vormen een geldmacht, waar de CVP aan vasthangt, zegt een journalist aan Doorbraak. De CVP overschat het electorale belang van het ACW, vindt hij. ‘De kaders zitten grotendeels bij Agalev en het voetvolk stemt erg verdeeld. Ik betwijfel of het de CVP veel stemmen zou verliezen als de band met het ACW gelost wordt’. Daarnaast is er het Belgisch fenomeen. Nogal wat Vlaamsgezinden situeren zich in het behoudende segment van het politieke spectrum. Maar vele conservatieven zijn dan weer erg Belgisch gezind en, consequent conservatief, koningsgezind. Die kloof verhindert een eventuele samenwerking tussen de behoudende krachten heel erg. En wie zou voor het evenwicht in Wallonië moeten zorgen? Een extreemfrancofone PRL, waarvan de leiders het voortouw nemen in de kruistocht tegen de nieuwe Oostenrijkse regering? Succes en uitsluiting van het Vlaams Blok spelen ook mee. Wie kritiek heeft op de centrum-linkse consensus, loopt het risico mee verketterd te worden. ‘Extreem-rechts, rechts, conservatief: alles wordt op één hoop gegooid’, meent Tindemans (DS, 12 feb.). Zo ontstaat een soort zelfcensuur. Politici als Marc Eyskens vinden het belangrijker zich af te zetten van uiterstrechts dan te werken aan een basis voor een politiek conservatisme. Dat “intellectuelen” links zijn, is geen typisch Vlaams fenomeen. Alle opinieleiders zitten links van het centrum, schrijft Stouthuysen. ‘Er bestaat geen rechts-intellectuele traditie meer na het afhaken van de katholieke intellectuelen sedert de jaren ‘60’, zegt ons een behoudende VLD’er. Links is slim en rechts is dom, zo luidt de overheersende opvatting. En wie wil zich dom opstellen? Verder is er het fenomeen van de overheersende ‘puberisering’ in het maatschappelijke debat. In een boutade samengevat: vroeger kleedde een achttienjarige zich als een veertiger, om er bij te horen. Nu kleedt een veertiger zich om dezelfde reden als een achttienjarige. De adolescentencultuur

domineert. Als Bert Anciaux zich tegen “het gezag” in aan de kant schaart van piercing-dragende pubers, dan verkiest de rest van de politieke wereld (op een nuancerende Marleen Vanderpoorten na) te zwijgen. VLD-voorzitter De Gucht stelde enkele maanden geleden in Knack voor de meerderjarigheid op 16 te brengen. Zestienjarigen zijn niet behoudend.

U I T S L A N D

Het geldschandaal dat de Duitse christen-democraten teistert heeft één voordeel. Binnen de CDU wordt ernstig en fundamenteel nagedacht over de toekomst. De Duitse kwaliteitskrant Die Welt visie te geven. Friedrich Merz, opvolger van Schäuble als frac-

WIE VULT HET GAT OP? Enkele jaren geleden profeteerde Norbert De Batselier dat de SP de 21ste eeuw niet haalt. De plaats zou worden ingenomen door een rood-groene combinatie. De respons op zijn Sienjaal leek aanvankelijk mager. Figuren als Patrick Janssens, Jos Geysels en Bert Anciaux lijken die combinatie nu de facto te realiseren, voorlopig (?) nog over de partijgrenzen heen. Binnen de CVP staan mensen als Moreels en Anthonis daar heel dicht bij. Verhofstadt koos voor het pragmatisme, nadat zijn aanvankelijke rechts-liberale aanval op de meerderheid faalde. Centrum-rechts ontstaat een gat in de politieke markt. Bouckaert noemt het de ‘jackpot’ van de politiek. Wie vult het gat op? ‘Ofwel vult de CVP het gat op, ofwel het Vlaams Blok’, meent een vooraanstaand journalist. Maar naast de genoemde band met de vakbond stelt zich voor de CVP een tweede probleem: het gebrek aan figuren die de conservatieve stroming willen leiden. ‘Tindemans is oud en out; Eyskens is voorzichtig en redeneert Belgisch; Herman Van Rompuy rekent op een korte oppositieperiode en wil dat per-

FOTO REPORTERS LEMAN GOOIT STEEN IN DE KIKKERPOEL

tieleider,

vat

het

fundament

waarop de partij steunt als volgt samen: ‘sociale markteconomie, Europese integratie, rechtsstaat en FOTO DOORBRAAK

een vaste band met de waarden die onze christelijke avondland-

TINDEMANS, DE LAATSTE CONSERVATIEF?

cultuur kenmerken. Zo zijn en blijven wij in de beste betekenis

spectief niet in gevaar brengen; Delcroix is weg; de jongeren profileren zich niet. Eric Van Rompuy misschien?’ Hij spreekt het vraagteken heel uitdrukkelijk uit. Een alternatief is er evenwel niet, vindt hij. ‘Een partij op basis van een godsdienst is achterhaald’, gaat hij verder, ‘en conservatieve intellectuelen worden zenuwachtig.’ Pieter De Crem meent tegenover Doorbraak dat de ‘enkelingen binnen onze partij’ die naar centrum-links willen zich vergissen. Maar hij ziet de toekomst van de partij in het centrum liggen.

van het woord conservatief.’ Alois Glück, fractieleider van de zusterpartij CSU in de Beierse landdag, stelt de vraag: ‘Wat betekent voor ons vandaag “conservatief’”? Conservatief in de zin van leerervaring, als verankering en “beheimatung” als stabiliteitsfactor in een tijd van omwentelingen, als belangrijke bijdrage tot identiteitsvorming - nooit was dat zo belangrijk als in deze periode van globalisering.’ Hij noemt familie, duurzaamheid en subsi-

De journalist verwijst anderzijds naar een onmiskenbare beweging bij het Vlaams Blok. De naam Guido Tastenhoye valt nadrukkelijk. Daarover ondervraagd door Doorbraak zegt die, sprekend in eigen naam, dat zijn partij moet evolueren tot een Vlaamsnationale, conservatieve, democratische waardenpartij. Een mondvol en meteen een grote ambitie, die in het interview met Frank Vanhecke (DS, 11 maart) niet wordt tegengesproken. Het Vlaams Blok ruikt nieuwe kansen, nu de VLD zich bekeert tot een centrumlinks beleid dat vele van haar kiezers niet zouden wensen. De CVP, zo rekent het Blok, blijft weifelend op meerdere poten hinkelen tot het omvalt. Maar volstaat een operatie “70 punten wegmoffelen”? Knack-directeur Van Humbeeck vindt alvast dat een “schone” conservatieve partij, als ze er al moet komen, meer hoort te zijn dan ‘Vlaams Blok zonder 70-puntenplan’. De pers staat niet te springen om het Blok de ruimte te laten innemen.

diariteit als kernpunten. Twee voorbeelden die volstaan om vast te stellen dat de term conservatief in Duitsland als positieve aanduiding van de burgerlijke partijen wordt gebruikt. Uit peilingen blijkt dat een kwart van de Duitse kiezers zich kan voorstellen voor een Haider-partij te stemmen. Toch krijgt geen enkele partij rechts van de CDU/CSU voet aan de grond. Van de legendarische Beierse CSU-voorman Franz Josef Strauß is de uitspraak bekend: ‘Rechts van de CDU mag er geen plaats zijn voor democratisch gelegitimeerde partij.’

vervolg blz. 6

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

D OSSIER

nodigt kopstukken uit om hun

D OSSIER

VLD NIET VERGETEN De Volksunie wordt door niemand genoemd als kanshebber op deze markt. Ze heeft daar ook de ambitie niet voor. Maar de VLD mag niet te snel uitgeschakeld worden. Een Leuvense politoloog put uit de geschiedenis. Vroeger stond de PVV rechts, de BSP links en de CVP daar tussenin. De VLD verschoof naar het centrum en boekte succes. ‘Maar als De Gucht voorstelt om de belastingen met 10% te verminderen, dan is dat een signaal naar de rechtervleugel: wij behartigen ook uw belangen.’ Een door ons aangesproken VLD’er situeert De Gucht weliswaar links-liberaal, maar ook politiek erg verstandig. ‘Als hij aanvoelt dat de partij langs de rechtervleugel schade oploopt, dan zal hij zich snel aanpassen. Er is trouwens nog ruimte binnen deze regering. De VLD stelt zich nu te soepel op. Ze kan nog “rechtse” klemtonen leggen vooraleer de partners echt moeilijk gaan doen.’ Die “rechtse” ruimte binnen de regering lijkt vooral het fiscale en sociaal-economische beleid te betreffen. Op die terreinen geeft de linkerzijde dan weer dikwijls forfait. Algemeen worden de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen als belangrijke test gezien. Doet de VLD het slecht, dan komt de nu onderhuidse kritiek naar boven. Het is bekend dat Patrick Dewael zich niet echt goed voelt als ‘zaakwaarnemer voor de federale stabiliteit’ en liever een combinatie met de CVP had opgezet. Rik Daems is evenmin een grote supporter van de bestaande regering. Dat hij bij de portefeuilleverdeling karig werd bedeeld, kan een voordeel worden. Verwilghen kreeg wel een grote post, wat hem des te kwetsbaarder maakt. Daems kan op zijn kleurloze departement weinig schade oplopen. Nieuwe afspraak na 8 oktober? PDR m.m.v. JvdC en KDr.

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

LIBERALEN

VAN BLAUWZWART NAAR PAARSGROEN

BOCHT VAN DE

VLD

Juni

1991. Guy Verhofstadt leest ‘De consensuskraker’, een artikel in Nucleus. Dat conservatief-katholieke opiniemaandblad pleit sinds zijn tweede nummer in 1990 voor een ‘conservatief-liberale-christelijke alliantie’. De consensuskraker is Verhofstadt, die opgeroepen wordt komaf te maken met de onmacht van de burger, en een nieuwe partij van de burger moet oprichten. Een partij die de “burgerlijke” conservatieven van CVP, PVV, VU en Vlaams Blok moet verzamelen. Toen ontstond het vernieuwingsproject dat later VLD zou gedoopt worden. Verhofstadt nam vrij snel contact op met Paul Beliën, hoofdredacteur van Nucleus. Of het niet mogelijk was rond het blad een groep conservatieve christenen te verzamelen die samen met hem aan een nieuw politiek project wou werken. Een project dat de conservatieve meerderheid in Vlaanderen opnieuw politieke macht moest geven...

LODE CLAES Vrij snel zaten Beliën en Verhofstadt rond de tafel met ex-VU’er Lode Claes. Die had halfweg de jaren ‘70 al de oprichting van een grote, centrumrechtse volkspartij besproken, onder meer met PVV-voorzitter Frans Grootjans, VU-voorman Hugo Schiltz en CVP’er Jan Hendrickx . Na het Egmontpact (1977) was Claes uit de VU gestapt en richtte hij de Vlaamse Volkspartij op. Claes wou daarmee al een voorzet geven tot een nieuwe conservatieve partij in Vlaanderen, een Vlaamse variant van de Beierse CSU.

CVP

O P V R I J E R S PA D

Nu Verhofstadt zijn aanvankelijk project heeft verloochend, luidt Mark Eyskens de klokken: paars-groen beantwoordt niet aan de verwachtingen van de VLD-kiezers. ‘Ik sluit niet uit dat extreem-rechts bij deze evolutie wint. De christen-democraten moeten verhinderen dat de ontgoochelden van de VLD een station te ver rijden. In de plaats van af te stappen aan de CVP-halte, dreigen heel wat misnoegden door te reizen naar het Vlaams Blok... Door in zee te gaan met een rood-groene tandem is hij (Verhofstadt - Doorbraak) de promotor van een linkse hergroepering’. (Financieel-Economische Tijd, 21 maart)

De Vlaamse Volkspartij , door Verhofstadt de voorloper van de VLD genoemd (Trends, 24 juni 1993), was electoraal geen succes. Na enkele voorbereidende gesprekken met o.m. Leo Camerlynck en Serge Grysolle, bracht Claes, altijd al een bruggenbouwer geweest, op 1 oktober 1991 opnieuw een brede schare conservatieven, christen-democraten, liberalen en Vlaams-nationalisten samen. Mét Guy Verhofstadt, die ook dit project van de 1-Oktobergroep met aandacht volgde. (zie kader)

ZWARTE ZONDAG Vooral de immense verkiezingsoverwinning van het Vlaams Blok op 24 november 1991 gaf de doorslag. Verhofstadt had eerder in het in alle krantenwinkels verspreide Burgermanifest opgeroepen tot radicale politieke vernieuwing. Plannen om een nieuwe partij op te richten waren niet langer uit de lucht. De contacten met Claes werden intenser. Het besef dat de PVV uitbreiding moest zoeken ter rechterzijde, groeide. En er waren genoeg misnoegde CVP’ers of ontgoochelde VU’ers die konden worden aangesproken... Hoewel hij slechts twee keer op de 1Oktobergroep aanwezig was, waren er wel meer dan twintig gesprekken tussen 15 juli 1991 en 15 oktober 1992 met Paul Beliën - tussen haakjes de echtgenoot van huidig Vlaams-Blokkamerlid Alexandra Colen . Het was de PVV-voorzitter menens. Beliën, die eerder gewerkt had aan een beginselverklaring voor Claes’ groep, was ook betrokken bij de redactie van de beginselverklaring van de VLD. Bovendien polste hij in opdracht van Verhofstadt

Gerolf Annemans naar zijn bereidheid over te stappen. Zoals bekend, hield de Vlaams-Blokker de boot af.

1-OKTOBERGROEP

FOTO ARCHIEF DE ASSE VAN CLAES KLOPT OP DE BORST VAN VERHOFSTADT...

PVV-VU In het voorjaar van 1992 kreeg alles een nieuwe wending. Op 24 februari kreeg Verhofstadt groen licht van zijn partijbureau om te werken aan een nieuwe partij. Gesprekken tussen Verhofstadt en VU-voorzitter Gabriëls lekten uit in de pers. Een groot deel van de 1-Oktobergroep - an sich een groep overtuigde flaminganten - stond hier positief tegenover. De conservatieven van o.m. Nucleus voelden hier minder voor. Hadden PVV en (een deel van de) VU immers de abortuswet niet mee goedgekeurd? De contacten tussen VU en PVV verliepen steeds intenser. Gabriëls verliet de Volksunie en richtte het Centrum voor Politieke Vernieuwing (CPV) op, dat eerder dacht aan een grote Vlaamsgezinde, sociaal-liberale formatie. Een D66-plus zeg maar. De weg van de rechtse verruiming werd sluipend verlaten. Verhofstadt richtte duidelijk zijn pijlen op dit centrum, hoewel hij de 1-Oktobergroep bleef volgen en steunen.

EN DAN... DE VLD Van 12 tot 15 november 1992 werd de nieuwe partij boven de doopvont gehouden. Van de oorspronkelijke grote centrum-rechtse volkspartij was niet veel sprake meer. De naam “Vlaamse Liberalen en Democraten” het voegwoord was een uitvinding van de 1-Oktobergroep om de verruiming te duiden - bleef behouden. Het toetreden van Gabriëls met zijn centrum,

Pierre Chevalier (SP), Stefan Ector (VU), André Geens (VU) en plaatselijke linksliberale lijsten, zoals de Aalsterse Vrije Demokraten van huidig ID21-parlementariër Jean-Marie Bogaert, maakten het plaatje scherper. Claes was aanwezig, maar werd geen lid. De alliantieplannen van de Nucleusgroep en de hoop van de 1-Oktobergroep op een grote Vlaamsgezinde rechtse partij waren begraven. Velen vonden de oprichting van de VLD een gemiste kans, enkelen traden toe tot de partij, o.m. Serge Grysolle en Marleen Van Waeyenberghe, die zelfs lid werd van het partijbureau van de VLD. De nieuwe Forza-Flandria-oproepen naar samenwerking tussen VLD, VU, de rechtervleugel van de CVP en het Blok in 1994 en 1995 van Beliën, Trends-directeur Frans Crols en Boudewijn Bouckaert, kregen geen gehoor in de Melsensstraat. Claes zelf hield het einde 1996, meer dan een jaar na de voor de VLD teleurstellende Europese verkiezingen voor bekeken. Zijn denktank kwam nog wel tweemaandelijks samen, maar voor hem was de VLD in de kiem mislukt. In een van zijn laatste columns in Trends stelde hij nog hoop in de partij als alternatief. Maar feitelijk geloofde hij er niet meer in.. Met zijn overlijden op 17 februari 1997 stierf ook zijn 1Oktobergroep een stille dood.

Leden van de redactie-adviesraad van Trends zijn met een sterretje (*) aangeduid. Adviesraadsleden als de diplomaat Jan Hendrickx en de Nucleus-leden Fernand Keuleneer en Andries Van den Abeele (voorzitter van het West-Vlaamse Verbond der Kristelijke Werkgevers) waren nooit aanwezig op de 1-Oktobergroep.

KDr.

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

D OSSIER

De vergaderingen van de 1-Oktobergroep, de wieg van de VLD als brede conservatieve, liberale en Vlaamsgezinde partij, vonden plaats in de redactielokalen van Trends. Niet toevallig, want Claes was al sinds jaren voorzitter van de redactie-adviesraad van dat economische magazine. Vele leden van die adviesraad waren ook lid van de oktobergroep, of traden later toe tot de nieuwe partij. (zie kader)

Op de ledenlijst van de denktank van Lode Claes vinden we: journalist Paul Beliën*, publicist Gerard Bodifée, de Gentse hoogleraar Boudewijn Bouckaert*, huidig ANV-voorzitter Leo Camerlynck, Coudenberggroepvoorzitter Jean-Pierre De Bandt, de latere Leuvense liberale senator prof. dr. Paul De Grauwe, exparlementariër van de antibelastingpartij RAD Thomas Delahaye*, topkaderlid bij het VBO Luc De Paepe*, huidig Antwerps havenschepen Leo Delwaide (die volgens trouwe leden nooit opdaagde), advocaat Serge Grysolle (die zowat optrad als secretaris van de groep), toenmalig Trends-redacteur Luc Hanssens*, Nucleus-voorzitter Pieter Huys*, chef van de staatsveiligheid Albert Raes, de Antwerpse notaris Luc Rochtus, voorzitter van het Verbond van Vlaams Overheidspersoneel Paul Stoppie, natieman Bruno Valkeniers, gewezen VVP-bestuurslid en huidig provincieraadslid in Oost-Vlaanderen prof. dr. Chris Van Sumere, Marleen Van Waeyenberghe (zuster van Piet), bedrijfsleiders Francis De Beir en Koen De Prijck, de gewezen VVP-secretaris Renaat (René) Jacobs, Trends-redacteur en prof. Guy Clémer*, Paul Verhaeghe* van het Verbond van de Voedingsnijverheid, de katholieke Vlaams-nationalist Edwin Truyens, KBC/Almanijtopman Guido baron Declercq, én Verhofstadt himself. Ook prof. Herman de Dijn, de Leuvense filosoof, en CVP’er Johan De Roo waren één keer aanwezig.

SPEKTAKELDIPLOMATIE

DOORSPEKT MET BINNENLANDSE BIJBEDOELINGEN

M ICHEL

HEEFT ZIJN HOOFDDOEL NIET BEREIKT

B UITENLAND

Haiders succes bij de jongste verkiezingen in Oostenrijk (okt. ‘99) bracht zijn uiterst-rechtse FPÖ samen met de christen-democratische ÖVP in een Oostenrijkse regering. De andere lidstaten van de Europese Unie bevroren de bilaterale betrekkingen op het niveau van de ambassadeurs en weigerden steun voor internationale kandidaturen. Maar de EU heeft nog altijd de instemming van Oostenrijk nodig voor haar uitbreiding en voor alle andere domeinen die eenstemmigheid onder de 15 lidstaten vereisen. Opvallend was de voortrekkersrol die België in deze zaak speelde. De vraag is of Michel met zijn spektakeldiplomatie internationaal heeft gescoord. Zijn binnenlands doel lijkt allerminst bereikt.

PRECEDENT

De Belgische minister van Buitenlandse Zaken Michel nam het voortouw in het afkondigen van de EUsancties tegen Oostenrijk. Hij wierp zich helemaal op als een Europees kampioen van de mensenrechten toen hij ook nog eens de vrijlating van Pinochet in het Verenigd Koninkrijk wilde tegenhouden. Maar het waren niet alleen de Vlaamse media die snel voelden dat Michel met dit humanitair beleid vooral het Vlaams Blok een hak wil zetten. De “democratische en antiracistische” strijd tegen het Blok lijkt ingegeven door de angst van Franstaligen voor het Vlaamse onafhankelijkheidsstreven van die partij. Want die Vlaamse onafhankelijkheid zou het einde kunnen betekenen van de geldstroom naar Wallonië.

Het optreden van Michel heeft er ondanks alles toe geleid dat de EU-lidstaten zich voor het eerst zijn gaan inlaten met de democratische samenstelling van een regering in een andere EU-lidstaat. Gaat de soevereiniteitsoverdracht van de lidstaten aan de EU in de richting van EU-inmengingsrecht?

LOUIS MICHEL DE EERSTE WEET MET FRANCOFONE INSPIRATIE EN

MICHEL WIL BELGIË WEER ‘UNITAIR’ IMAGO GEVEN EN BLOK AFREMMEN. ZIJN

DOEL LIJKT NIET BEREIKT.

Het kan niet ontkend worden dat Michel het belabberde imago van het België der Oneindige Schandalen met zijn humanitaire spektakelbeleid wat heeft opgesmukt. Maar hij heeft zijn hoofddoel allicht niet bereikt. Internationale kwaliteitsmedia als The Economist (26 feb.) en de International Herald Tribune (6 maart) hadden het wel over Michels diplomatieke aanpak, maar zetten de tegenstellingen tussen Vlamingen en Franstaligen extra in de verf. Michel noemde skivakanties in Oostenrijk immoreel, meldde de IHT, maar terwijl enkele Franstalige scholen hun skivakanties daar afzegden,

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

federatie PRL-FDF-MCC (Deprez) die de Vlaamshatende racisten van het FDF omvat. Onder dergelijke omstandigheden de wereld een lesje in mensenrechten lezen, moest slecht aflopen, zeker als in een reactie op al die ijver hier en daar verwezen wordt naar een staat “vol omkoopschandalen“, die bovendien in de vervolging van zijn pedofielen zwaar tekortschiet.

GALLISCHE EMOTIE ZIJN VRIENDEN TE KIEZEN

moesten de Vlamingen er alleen mee lachen. Als Michel België weer een “unitair” imago wilde geven, lijkt dit, gezien de reacties in de internationale pers, mislukt. Als Michel de mediatieke salonfähigkeit van het Vlaams Blok wilde afremmen, is ook dat doel niet bereikt.

INCONSEQUENT Het ontging weinigen dat Michel in Zwart-Afrika een gaullistisch prestigebeleid wil voeren en daarbij dictators als Kabila vriendschappelijk bejegent. Bovendien had Michel geen bezwaar tegen totalitaire communisten, of tegen de Italiaanse uiterst-rechts die in 1994 toch ook in de Italiaanse regering zetelden. Ook in het buitenland werd opgemerkt dat Michels verdediging van de mensenrechten nogal ‘selectief’ was. Dat geldt ook in binnenlandse context, waar hij voorzitter is van de

Als Michel met zijn kleine EU-lidstaat dit een andere kleine EU-lidstaat aandoet en Oostenrijk zelfs uit de EU wilde werken, betekende dit dat hij er openlijk naar streefde de regering in Oostenrijk te wijzigen. Dat is een gevaarlijk precedent. Middelgrote EUlidstaten kunnen het benutten om de kleinere EU-leden hun wil op te dringen. Midden-Europese kandidaten voor de EU, zoals Hongarije en Tsjechië, toonden zich hierover bezorgd. Met het humanitaire spektakelbeleid van Michel kan een klein land zich internationaal wat profileren. Indien het niet zo inconsequent was en doorspekt met binnenlandse bijbedoelingen, had men het beter kunnen waarderen. Het is met een humanitaire spektakeldiplomatie dat het onafhankelijke Vlaanderen later wereldwijd het zelfbeschikkingsrecht van volkeren zou kunnen verdedigen. Maar dat moet dan zonder het Gallische emotionalisme van Michel, en zonder het gebrek aan doordachtheid, integriteit en volharding van het impulsbeleid van de laatste maanden. Marcel Gunst

VLAAMSE

REGERING EN

van de Raad van State klachten in kortgeding tegen de rondzendbrief afgewezen, maar in beroep zijn de Franstaligen naar de tweetalige Kamer van de Raad kunnen stappen, en daar luidt het oordeel dus anders.

MET EI IN DE BROEK

D E F ACILITEITEN WORDEN AFGESCHAFT ! Ja, u leest het goed: de faciliteiten worden inderdaad afgeschaft. Ze zijn ook

Het is intussen genoegzaam bekend hoe het advies van de auditeur-generaal in de media is geraakt. Voor wie het niet weet even een korte samenvatting. De Franse Gemeenschap heeft destijds klacht neergelegd tegen de rondzendbrief van minister Leo Peeters (SP) en wordt in het dossier vertegenwoordigd door advocaat Marc Uytendaele. Die is sinds vorig jaar de nieuwe halve trouwboek van Laurette Onkelinckx. Volià, veel meer woorden moeten we dus niet meer aan het lek vuilmaken. Via de geëigende PSkanalen beschikte ook de RTBf pijlsnel over het advies, lang voor het op het kabinet van huidig Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden Johan Sauwens was aangekomen.

NIET VERWONDERLIJK Het verbaast natuurlijk niet dat de PS het document heeft laten lekken. Neem conclusie 4.4.4.4: ‘Wij stellen vast dat de rondzendbrief in strijd is met de taalwetten; dat artikel 25 van de gecoördineerde taalwetten in feite een gelijkwaardige behandeling voorschrijft bij contacten met de buitenwereld, van de taal dus gebruikt door de betrokken burger, het Nederlands of het Frans.’ Met deze paragraaf worden de faciliteitengemeenten meteen door de heer Roelandt tot tweetalige zone uitgeroepen, en welke Franstalige partij zou daarbij niet juichen? Maar toen we op de RTBf hoorden dat het ging om de ‘auditeur-général flamand’, geloofden we eerlijk gezegd onze oren niet. Toch bleek na enig checken dat de RTBf gelijk had: Roelandt staat wel degelijk op de Nederlandse taalrol, woont in de buurt van Aalst, en heeft gewerkt op verschillende federale CVP-kabinetten. Nou moe! Heeft Dehaene iets tegoed van Verhofstadt en moet er ‘t een en ‘t

ander worden ontmijnd? Of hangt Roelandt zijn huig simpelweg naar de wind: het Vlaams Gewest laten betalen voor het belang van de nieuwe meesters op federaal vlak?

INTERPRETATIE Eerlijk gezegd hadden we er anderzijds niet op gerekend dat Leo Peeters en de Vlaamse regering van de Raad van State gelijk zouden krijgen. Wel hadden we een ietwat mildere toon verwacht. Dat zit zo. De Vlaamse regering heeft nooit verborgen dat haar rondzendbrief géén verplichtend wettelijk karakter had of kon hebben. Ze mag nu eenmaal geen taalwetten opleggen. Het ging dus om een interpretatieve rondzendbrief. Aan de gemeentebesturen werd uitgelegd hoe volgens de Vlaamse regering de officiële documenten en eventuele vertalingen moesten worden verstrekt. Trouwens, toen Leo Peeters optrad tegen Wezembeek-Oppem, dat zijn inwoners de formulieren voor huisvuilbelasting toch automatisch in de gewenste taal had bezorgd, toen deed hij dat via een technische omweg. Het gemeentebestuur werd niet gepakt op de tweetalige gang van zaken, wel op het feit dat het de gemeentesecretaris/ontvanger verplicht had een welbepaalde procedure te volgen voor de inning, terwijl het strikt gezien tot diens eigen bevoegdheid behoort om uit te maken hoe de procedure verloopt.

EXECUTIE Behoorlijk wat juridische spitstechnologie allemaal, en dat liet toen al vermoeden dat de Vlaamse regering niet echt ongenaakbaar sterk stond. Weliswaar hebben de vijfde en de twaalfde (Nederlandstalige) Kamers

AFLOOP Zover zijn we nog wel niet, en ook sommige Franstaligen beseffen dat, zoals Christian Van Eycken, de FDFburgemeester van Linkebeek. Die was opvallend gematigd in zijn commentaar. Van Eycken was één van de hardste roepers destijds toen Columberg (herinnert u zich hem nog?) hier zijn voorlopige rapport kwam voorstellen. Korte tijd later maakte de Raad van Europa kipkap van het rapport en werd Van Eycken en co in de Franstalige pers verweten een “Waterloo” te hebben geleden. En dus wordt het applaus deze keer nog even in beraad gehouden. Wat niet wegneemt dat ze bij de Vlaamse regering en bij de Volksunie al met een dik ei in de broek zitten.Want hoe gaan ze in hemelsnaam nog een poot hebben om op te staan als de Raad van State het Vlaamse standpunt uiteindelijk terugfluit? Komt daarbij dat Sauwens, net als Teddy-Bert, toch o zo graag minister blijft. En dus heeft hij Geert Bourgeois, die nog alles moet bewijzen, al laten verstaan dat in geval van nood de hele kwestie naar de Costa kan. Ad calendas graecas, wil dat zeggen, want zie je de Franstaligen in de Costa al onderhandelen over een uitspraak van de Raad van State die in hun voordeel uitvalt? Iko De auteur is politiek journalist.

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

W ETSTRAAT

niet meer nodig nu auditeur-generaal Michel Roelandt van de Raad van State in de betreffende gemeenten de officiële tweetaligheid wil invoeren. De Volksunie krijgt een tijdbom bij onder haar krent. Gelukkig is er nog de vuilbak van de Costa!

Maar nogmaals, dan hadden we een formulering verwacht die te veel gezichtsverlies aan beide kanten zou hebben vermeden. Zo in de zin van: welja, de Vlaamse overheid mag gerust rondschrijven hoe zij één en ander ziet, maar de (Franstalige) gemeentebesturen zijn daar helemaal niet door gebonden. Nu staat er kort en bondig (4.4.4.6): ‘De Vlaamse minister van Binnenlandse Aangelegenheden is zijn bevoegdheid te buiten gegaan’. Als de Raad van State het advies van de auditeur volgt, komt die zin neer op een publieke executie.

STRAKS

OOK

IN HET CORDON?

L EZERSBRIEVEN

O PEN

DE INTELLECTUELE GEVANGENIS

DELHAIZE

O PINIE

Vlaams-nationalisten vormen een minderheid. Natuurlijk, en geen probleem toch? De rooien, de blauwen en de groenen zijn dat ook. In een democratie kan ieder zijn ding doen. Maar voor eerstgenoemde groep liggen de inquisiteurs op de loer. Een mooie illustratie hiervan is de reactie op de samenwerking van Gentse JongSocialisten met Vlaams-nationalisten n.a.v. de Blijde Intrede van Filip en Mathilde. Dat verbond werd met het cordon-mes doorgenknipt. Voorzitster Caroline Gennez zette in De Morgen (9 maart) uiteen waarom. Samenwerken met een ‘Republikeins Forum’, waaraan ook leden van de Vlaams-Nationale Studentenunie (VNSU), het Taalactiecomité (TAK) en de Vlaamse Volksbeweging (VVB) meewerken heeft volgens haar bij veel De Morgen-lezers terecht kwaad bloed gezet. Om enige uitleg gevraagd, bij voorbeeld via een toelichting in Doorbraak, maakt Gennez rare sprongen. Die verenigingen zijn toch extreem-rechts? Het Taalactiecomité is toch gebonden aan het Vlaams Blok? De VVB-voorzitter, dat is toch die Matthias Storme? Ja, er is wat werk aan haar inzicht en kennis van de Vlaamse beweging. Als haar verduidelijkt wordt dat de Doorbraak niet partijpolitiek gebonden is, en dat haar rijpere teamgenoten Freddy Willockx, Yves Desmet, Ludo Dierickx en Yves Bossuyt in alle hoffelijkheid een bijdrage aan dit opinieblad hadden geleverd, grijpt ze naar een bizarre noodrem: Doorbraak laat toch ook al eens een Blokker aan het woord?... Eens benieuwd of ze dit doordenkertje ook hanteert als de JongSocialisten naar VTM of VRT worden ontboden. De lieve vrouw van de JongSocialisten maakt er een potje van. De Vlaamsnationale strijd is niet democratisch en sociaal. ‘Vroeger wel, nu niet meer’, luidt haar laatste oordeel. Een perfecte illustratie van wat Jef Maton, de oud-ondervoorzitter van de VU in de Financieel-Economische Tijd (16 maart) het risico van “criminaliseren” en “banaliseren” noemde.

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

Maton moest ongetwijfeld niet ver zoeken om te vernemen dat de Paus ‘extreem-rechts’ is (zei een theoloog in TV-Express), dat voormalig VU-ondervoorzitter prof. Eric Defoort een ‘conservatieve trol’ en later een ‘Haideriaan’ en derhalve een Hitleriaan is (zei Oostenrijk-expert Rik Coolsaet). VUnationalisten worden binnen het ‘cordon sanitaire’ gejaagd, met hetzelfde gemak waarmee destijds flaminganten met concentratiekampen werden geassocieerd en nadien de dierentuin in gejaagd. Maton stelt dat deze begripsverwarring de grens tussen VU en Vlaams Blok vervaagt. Dergelijke onzindelijke redeneringen worden behalve in linkse kringen ook door belgicisten en door sommige Franstaligen met plezier gehanteerd. De Vlaams-nationalisten binnen de Volksunie kunnen dit aanklagen, maar hun verweer zal overtuigender zijn als ze afstand nemen van de ongenuanceerde en fundamentalistische benadering van het Blok. Ook door de VU-voorzitter die in een onbewaakt moment aan een partijverbod moet hebben gedacht. De Vlaams-nationalisten binnen het Blok kunnen dit aanklagen, maar hun repliek zal sterker zijn als ze afstand nemen van de ongenuanceerde benadering van het migrantenvraagstuk, die door bepaalde hardliners wordt uitgedragen. Als de hogepriesters van het Grote Gelijk in beide partijen wordt gewezen op hun voor Vlaanderen nefaste dogma’s, kan krachtig voortgewerkt worden aan een de Vlaamse staatsvorming. Ook al is niet iedereen daar voorstander van. I&C

Wat er ook bij Delhaize veranderd mag zijn, niet z’n starre anti-Vlaamse houding. Hij beschouwt ons als tweederangsklanten en gaat stug door met in Brussel jong personeel in dienst te nemen dat geen woord Nederlands kent. Voor de Colruyt geldt dat in Brussel helemaal niet: daar is het volledige personeel tweetalig. Daarom de vraag aan alle klanten van dit bedrijf om de paasinkopen niet bij Delhaize te doen Piet Paardekooper Leiden

DE WAAL DICTEERT Aangaande de beslissing van de “Vlaamse” deelregering inzake Vlaanderen-Europa 2002 kunnen we kort stellen : wat de Waal dicteert, voert Dewael uit. Daniël Goes Oostende

VAN 2002 TOT VU De primaire hetze tegen het Vlaams Blok heeft ook tot gevolg dat er in Vlaanderen geen andere meerderheid kan tot stand komen dan in Wallonië. In Vlaanderen bestaat er een sociologische “centrumrechtse meerderheid” (VLD+CVP+Blok). Met de VU erbij behaalt die zelfs 70% van de stemmen. De socialisten en extreemlinks (Agalev) hebben enkel belang bij het instandhouden van het zgn. cordon sanitaire. Dewael kan zo gans Vlaanderen blijven pesten, onder meer door het Vlaamse culturele programma “Vlaanderen-Europa 2002” af te schaffen. De VU zou beter terug de Vlaams-nationale kaart trekken in plaats van een politieke concurrent te willen laten verbieden door een politiek rechtscollege. Want waar gaat dat verbod eindigen? De belgicisten kunnen ook voorstellen om alle partijen die de politieke staatsstructuur van België ter discussie te stellen, financieel droog te leggen. VU’ers zijn immers geen graag geziene gasten bij het Belgisch establishment. Men wordt er enkel tijdelijk getolereerd om het overleven van de Belgische staat veilig te stellen. Luc Van den Weygaert Hove

ZAVENTEMAKKOORD

VERHOOGT DRUK OP

VLAAMS-BRABANT

“B RUXELLES -N ATIONALE ”, NIEUW H ERTOGINNEDAL ? De

We zullen het in Vlaanderen geweten hebben dat Zaventem een Vlaamse gemeente is met een luchthaven die uit haar voegen breekt, die haar Vlaamse naam niet mag dragen en een dodelijke bedreiging vormt voor wat nog overblijft van het Vlaams-groene VlaamsBrabant. Anders gezegd, het straks nog grotere Zaventem als de historische dijkbreuk in de Vlaams-Brabantse grens met het tweetalige Brussel. Laat één zaak duidelijk zijn: we willen echt niet terug naar de tijd van de postkoetsen en dito duiven. Onze Vlaamse twijfel is dus zeker niet ingegeven door een voorhistorische grasgroene zucht naar de tijd van toen. Want Vlaams is onze levensgrote twijfel over de overhaaste plannen van het paarse kabinet rond de verdere uitbouw van Zaventem. Zeer zeker, het ging om die zeer moeilijke beleidskeuze tussen voor de omwonenden nachten doorslapen of nachten met ooit wel eens iets minder lawaaierige maar eventueel meer vliegtuigen. Het ging dus zeker niet om nog meer Bruxelles-Nationale op VlaamsBrabants groen grondgebied. Zo werd het ons in ieder geval niet verkocht.

HET

AANTAL VLIEGTUIGBEWEGINGEN BLIJFT

TOENEMEN: IN MET

5,6%

1999 OPNIEUW EEN STIJGING 311.980 (BRON: BIAC).

Vlaanderen moet wel goed weten wat het onomkeerbare gevolg is van deze stille sluipmoord op de Vlaamse omgeving van de formeel nog altijd Vlaamse gemeente Zaventem: • nog minder Vlaams en groen in Vlaams-Brabant • overmorgen nog minder Vlamingen die in Vlaams-Brabant blijven wonen • over een paar jaar een nieuwe smeekbede naar nog meer bedrijfsterreinen in dat deel van VlaamsBrabant en nog meer ruimte voor het veeltalige Bruxelles-Nationale. En dat samen met de electorale rekening voor het EU-stemrecht.

TOT

Waarom dan die gedwongen verhuizing van de luchtmacht uit Melsbroek in ruil voor nog meer (internationale en dus anderstalige) bedrijven? Waarom die zachte dwang op de tegenpruttelende omwonenden om tegen een zacht prijsje op te hoepelen? Waarom dan die goed ogende ouverture om de grond waar nu mensen wonen om te dopen tot fabrieksterreinen?

WIE

Dat is nu eenmaal de tol die we moeten betalen voor de economische vooruitgang, zo zegt men mij, en ik wil dat niet eens ontkennen. Men kan geen omelet bakken zonder voldoende eitjes te breken.

In de race naar de eerste “echte” geluidsnorm voor de luchthaven van Zaventem is de provincie Vlaams-Brabant op 7 februari als eerste over de streep gekomen. De provincie had voorheen geen enkele bevoegdheid over het “federale” Zaventem, maar sinds kort heeft de luchthaven het statuut van “hinderlijk bedrijf” en moest het daarom een provinciale milieuvergunning aanvragen. De Bestendige Deputatie maakte ten volle gebruik van haar bevoegdheid en koppelde aan de milieuvergunning een aantal voorwaarden m.b.t. het vliegtuiglawaai, zowel ‘s nachts als overdag. De federale regering, waar de oren nog tuitten van het schotvoor-de-boeg van Isabelle Durant (verbod op nachtvluchten), zette dan maar een tandje bij en kwam op 11 februari over de streep met een veelomvattend akkoord waarin de kool en de geit gespaard blijven. Men maakt een begin met het terugdringen van

BEVOEGD

Doemdenken zeggen sommigen. Neen, gewoon het bange aanvoelen dat sommigen binnen Bruxelles er ook zo over denken. Dat die sommigen nu al aan de horizon de dag zien komen dat extra taalfaciliteiten voor al die anderstaligen in het Vlaamse Vlaams-Brabant zo goed als onvermijdelijk zijn, de dag dat zelfs de meest overtuigde Vlaming zal willen toegeven dat ten minste een geografische uitbreiding van BruxellesNationale niet meer te ontwijken is. Inderdaad, Zaventem Hertoginnedal.

ons

nieuw

Marc Platel

de lawaaihinder en de verdere ontwikkeling van de luchthavenactiviteiten (zie grafiek) blijft gewaarborgd. En de Vlaamse regering? Die heeft geen enkele bevoegdheid over die luchthaven op haar grondgebied en kopieert dan maar de geluidsnormen die het Brusselse Gewest al eind vorig jaar uitvaardigde om vliegtuigen boven Brussels grondgebied weg te houden. Verder slaagt de Vlaamse regering er maar niet in om een coherent luchthavenbeleid te ontwikkelen voor Oostende en Deurne (ja tunnel/neen tunnel), dit in tegenstelling tot het Waalse Gewest die de luchthavens van Charleroi-Gosselies en LuikBierset beschouwt als prioritaire groeipolen. Herman De Mulder

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

Z AVENTEM

discussie over de nachtvluchten resulteerde op 11 februari in het Zaventem-akkoord.(zie kader) De manier waarop dit plan door de federale regering werd samengebokst zonder enige inbreng van de Vlaamse regering, roept in Vlaams-Brabant vele vragen op. Niet alleen omdat het plan slaat op materies waarvoor het Vlaams Gewest exclusief bevoegd is (zoals mobiliteit en ruimtelijke ordening), maar ook omdat het de druk verhoogt op het Vlaamsgroene karakter van de omliggende gemeenten.

B OEKEN

NATIONALISMETRILOGIE Ignatieff, een Canadese journalist, is bezeten door etnische conflicten “all over the world”, trekt van land naar land, van natie naar natie, van etnische minderheid naar etnische minderheid en van burgeroorlog naar burgeroorlog. Niet dat hij automatisch de link legt tussen naties of nationalisme en burgeroorlogen. Integendeel. In zijn vorige in het Nederlands vertaalde werk, Waar het bloed kruipt (Contact, 1998, zette hij zich hevig af tegen die automatische associatie en hield hij een warm pleidooi voor een open en zelbewust patriottisme.

MICHAEL IGNATIEFF, ETNISCHE CONFLICTEN

HETMODERNE

GEWETEN. CONTACT, 238

BLZ.,

860

FR.

In het tweede deel van wat een trilogie lijkt te worden - zeer recent verscheen van zijn hand een derde “nationalismeboek” in het Engels: Virtual War - doet hij die gebieden aan waar etnische oorlog zowat een manier van leven geworden is. Zowel ex-Joegoslavië, Rwanda, Burundi, Afghanistan als Angola passeren de revue. Maar nu heeft hij het meer over het geweten en verantwoordelijkheidsgevoel van de westerse mens en zijn overheden. Waarom en wanneer die geraakt worden - dankzij of ondanks televisie en andere massamedia - door bepaalde conflicten en dan graag of niet - in de buidel tasten om “iets te doen”. Waarom en wanneer overheden de stoute schoenen aantrekken en politieman gaan spelen in door oorlogen verscheurende gebieden. Etnische conflicten en het moderne geweten is een bundeling boeiende, meeslepende en geëngageerde essays. Ignatieff appeleert aan diegene die het particularisme van pakweg NoordwestEuropa wil overstijgen. Maar slaagt er niet echt in te verduidelijken waarom de gemiddelde Vlaming wel voor Kosovo naar de portemonnee grijpt, maar dat niet doet voor Kigali. Ook staat hij niet stil bij de universelemensenrechtentheorie die in het kraam past van het twintigste-eeuwse

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

Europa, maar voor de slachtoffers waar ook buiten West-Europa of NoordAmerika een ver-van-mijn-bed-show is. KDr.

SCHANDALENBOEK De Nederlandse journalist Joep Dohmen trok zich tijdelijk terug uit de dagelijkse verslaggeving over het Nederlandse politieke toneel en zwerfde - als onderzoeksjournalist - een jaar lang in het Europees Parlement rond. Het resultaat is zowat een schandalenboek. Een opeenvolging van verhalen over vriendjespolitiek, corruptie, politieke benoemingen, te hoge vergoedingen, absenteïsme... De redacteur van NRC Handelsblad schiet niet zomaar in het rond, maar vertelt in verschillende hoofdstukken o.m. het verhaal van de moeizame hervorming van de vergoedingenregeling, het misbruik van de privilegies en het optreden van de medeplichtige ambtenaren en dit telkens min of meer chronologisch en goed onderbouwd. Vooral onthutsend is dat de manier waarop sommige Europese Parlementsleden zich ten koste van de Europese belastingbetalers verrijken, zo open en bloot gebeurd. Dat kan uit heel wat parlementaire stukken en bijvoorbeeld aanwezigheidslijsten worden afgeleid. De reactie van het Europarlement op het uitbrengen van deze mistoestanden door verschillende artikels en televisiereportages, was er meestal een van het afschermen tot het zoek raken van documenten. De zgn. “fiche d’alerte” van de hand van de voorlichtingskantoren in de lidstaten informeert over elke aanval of kritiek die in de nationale media verschijnt en is een van de duidelijkste voorbeelden van hoe het parlement met kritiek omgaat. Toch is de tendentieuze ondertitel van het boek - Vraag niet hoe het kan, profiteer ervan - het EU-Parlement onwaardig en dreigt dit een te simplistisch en ongenuanceerd beeld van dat halfrond op te hangen. Het brengt ook die integere politici in diskrediet die hun werk goed pogen te doen.

heerst. Het is bon ton om alle politici over dezelfde kam te scheren, een journalist van een kwaliteitskrant zou beter moeten weten. Het boek bewijst niettemin pijnlijk de nood aan meer dan een institutionele hervorming en een uitbreiding van de Europese Unie. Misschien kan minister Michel - die toch graag haantje de voorste is - volgend jaar tijdens het Belgische voorzitterschap van de Unie hier eens serieus werk van maken? BDS

JOEP DOHMEN, EUROPESE IDEALISTEN. KRITAK, 256

BLZ.

10 JAAR LIONEL Het IJzerbedevaartkomitee bunelde naar aanleiding van het tienjarige voorzitterschap van Lionel Vandenberghe zijn jaarlijkse toespraken op de IJzerweide, opgefrist met veel foto’s. Jammer genoeg koos men voor een A4formaat, wat minder goed in de hand ligt als bedlectuur. De stem van Diksmuide begint bij de maidenspeech van Vandenberghe - op 27 augustus 1989 - en eindigt met de IJzerbedevaart van 30 augustus 1998. Enkele van deze bedevaarten zullen in ieders geheugen gegrift staan. Zoals de 65ste Ijzerbedevaart van ‘92 tijdens dewelke Vandenberghe in de sfeer van het Sint-Michielsakkoord een duidelijke oproep deed voor een boedelscheiding - ‘Waalse vrienden, laten we scheiden’, een uitspraak die nog lang bleef nazinderen. Nadien volgden enkele woelige IJzerbedevaarten volgen die de tweespalt in de Vlaamse Beweging over de te varen koers pijnlijk onderstreepten. BDS DE STEM

VAN

DIKSMUIDE. IJZERBEDEVAARTKOMITEE, 64

Daarmee draagt Dohmen zijn steentje bij tot het antipolitieke en antiEuropese klimaat dat vandaag over-

BLZ.,

450

FR.

vervolg van blz. 3

ONDERWIJSGELD... In de Franstalige pers staan de jongste maanden regelmatig lange bijdragen over de financiële problemen van het Franstalige onderwijs. Het omstreden Sint-Elooisakkoord volstaat blijkbaar niet. Een paar Waalse politici wilden dit dossier terug op tafel gooien, maar leuk

D E

B A N

V A N

D E

R I N G

Uit doorgaans goed ingelichte bron kunnen we onze lezers een pas binnengelopen bericht in primeur geven. Minister Albert Emotionaux van de stam der Massaï’s in Kenia is na maandenlang aandringen toch voor de camera’s van de wereldpers willen verschijnen. Tot op heden heeft hij steeds die boot afgehouden terwijl andere ministers zich voor dezelfde camera’s voortdurend laten opmerken door mee te doen aan allerlei spelprogramma’s. Met zijn bekende bescheidenheid heeft hij zich niet willen mengen in andermans zaken.

om zien hoe ze werden teruggefloten door Di Rupo en andere handige tactici. ‘Zwijgen dat ge zweet, want we mogen de Vlamingen niet de indruk geven dat we eenmaal andermaal vragende partij zijn’, zo luidde de kritiek. Onderwijsminister Marleen Vanderpoorten lijkt Di Rupo nu te volgen in zijn vraag om - naast meer Vlaams - ook meer federaal geld. Een eerste succesje voor Di Rupo? Hadden nogal wat Vlaamse excellenties het Sint-Elooisgeld niet gekoppeld aan Vlaamse eisen inzake fiscale autonomie. En is die er al?

DE EI VAN KRUISHOUTEM Doorbraak suggereerde vorige zomer al dat de dioxineshow van Verhofstadt doorzichtig

was.

sleutel

van

Slangen paste op de voordeur van Dehaene en Guy I kon aan de slag. Paul Tant heeft nu in het (voorlopig?) laatste Kamerdebat over de kippen wel erg laattijdig gezegd waar het op aan kwam: de overhandiging van de notaDestickere was een geënsceneerde mediashow van de redder des vaderlands. Enkele bevriende topjournalisten hebben in een plat-commerciële concurrentiestrijd de CVP in beeld en

Maar nu de piercingfanaten samen met de producenten van chirurgisch staal en nikkelvrij titanium in West-Europa de forcing willen doorvoeren om het recht op doorboring en de verschijning daarmee in alle openbare en klaslokalen in een Europese richtlijn om te zetten, wil hij de Europese en meteen zijn eigen Massaï- bevolking waarschuwen voor ondoordachte massahysterie.’Ik heb’, zo verklaarde de minister van Jeugd, ‘voeling met de jeugd, die zich moet afzetten tegen de leefwereld, de normen en de smaak van volwassenen. Zij moeten zich niet conformeren, maar moeten tot kritische burgers opgroeien.’ ‘Toch blijven’, zo stelt de minister tot tranens toe bewogen, ‘de stamhoofden alhier de jonge mensen nu al eeuwenlang dwingen zich met steeds meer en zwaarder halsringen op te smukken. Daarom geef ik mijn volle steun aan twee jonge mensen die zich in de plaatselijke school van OuEsther-Lo niet langer willen laten ringeloren of liever ringelhalzen. Zij wensen niet langer meer met zo’n rinkelende winkelende halzending de klas continu te storen. Neen, zij willen rustig en ongestoord les kunnen volgen. Zij argumenteren terecht dat zij al veel te lang in de ban van de ring zijn geweest en dat zij zwaarwichtige redenen hebben om eindelijk de ring in de ban te doen. Zij hebben hierbij gelukkig de steun gekregen van hun medeleerlingen, die met z’n allen de ring in de handdoek hebben gegooid.’ ‘Wat heeft’, zo besluit Albert ge-ring-schattend, ‘nu in godsnaam de directie bezield om die “banden”loze protestanten met hun ontbloot en natuurlijk bovenlichaam een consilium abeundi te geven? Vroeger kon men terecht leerlingen van school sturen omdat ze de taal van de meesters weigerden te spreken en de voorkeur gaven aan hun onsmakelijk dialect. Nu ze echter hun halsbanden willen thuislaten voor buitenschoolse activiteiten omdat ze al genoeg te sleuren hebben aan hun zware boekenzakken, meent die kwiestenbiebel van een directeur dat hij zijn discipelen volgens het schoolreglement met goede zorg moet blijven om-ringen.’

woord gewurgd. Een beetje voorbarig, zo blijkt nu. Maar wel efficiënt, zo

Kan dit nog langer door de beugel, vraagt ook

blijkt nu. En het ei van Tant van

uw Wilhemus.

Kruishoutem... Het kwam rijkelijk laat.

BRIGITTE De gewezen minister van Brusselse zaken, Brigitte Grouwels (CVP) ergert zich aan het “non” van Freddy Thielemans (PS) op het voorstel van Sauwens om het Atomium op te kopen. ‘Vlamingen als ongewenste

er nog altijd niet bij te kunnen dat Vlaanderen en de Vlamingen in Brussel thuis zijn. Ze zouden het Atomium wel zonder verpinken verkopen of verhuren aan het eerste het beste internationale consortium, maar toch niet aan Vlamingen!’

vreemdelingen behandelen, heet dat niet xenofobie?’, vraagt ze zich af; ‘De negatieve

reacties

van

bepaalde

Brusselse milieus en beleidsverantwoordelijken doen denken aan de wijze

waarop

bepaalde

eigenaars

ongewenste vreemdelingen weren bij de verkoop of verhuur van een woning. Sommige Brusselse politici lijken

DE CVP WIL ALLE KANTEN UIT De CVP staat na de mokerslag van 13 juni 1999 nog niet rechtop. Moreels wil naar links, vrouwen meer vrouwen, jongeren meer jongeren, Dehaene naar de bedrijven, Smet naar Europa en

Martens naar de EVP, Van den Brande naar meer Vlaanderen, Eyskens weg van de fascisten, noem maar op. Een partij met duizend tongen, zo lijkt wel. Dat de CVP-jongeren zich een klein beetje zorgen maken bleek onlangs uit een ontboezeming van woordvoerder Koert Debeuf: ‘Herman Van Rompuy zegt dat de links-rechtstegenstelling is voorbijgestreefd, maar blijft desondanks de CVP een centrumpartij noemen, gewoon om de partij samen te houden. Blijkbaar beschouwt de CVP zich als een centrumpartij tot ze niet meer bestaat’ (De Morgen, 15 maart)

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

V RIJ - SPRAAK

M AILING

U IT HET LAND EN WAAL

GEDRAG

Binnen de Vlaamse Volksbeweging is een kleine maar zeer actieve groep “Voor 17 frank Vlaming”. Zij viert haar tiende verjaardag. Vieren is veel gezegd, want de groep is daarvoor te bescheiden en zoek nooit de voorgrond. Zij zet zichzelf niet in de bloemetjes, dus doe ik het hier graag, weliswaar symbolisch. De “17 frank actie” wil mensen aanzetten om per brief, fax of elektronisch te reageren tegen de verengelsing van onze maatschappij, in het bijzonder in de media. De formule is eenvoudig. Beperk uw maatschappelijke inzet niet tot steriel gekanker, maar laat jezelf horen. Hebben deze en soortgelijke acties zin? Natuurlijk, want de verengelsing is geen natuurwet, maar een maatschappelijke evolutie. En de maatschappij, dat zijn we zelf. Wanneer wij een tegensignaal geven, dan verandert het. En dan versterken we degenen binnen bedrijven die liever niet meespelen met die verengelsing. Sommigen willen graag van secretaresses management assistants maken en de VDAB lijkt daaraan mee te doen. Navraag leert dat binnen die VDAB een tendens bestaat om een Nederlands alternatief voor secretaresse te gebruiken. Staan die mensen geïsoleerd of niet? Acties als de 17 frank-actie kunnen het verschil maken.

Maar de lijdzaamheid gaat verder. Het al bij al jonge verschijnsel dat computer heet, zwemt in de Engelse terminologie. Da’s logisch, want het gaat over een wereldwijd fenomeen dat niet direct vanuit Vlaanderen gevoed wordt. Maar naarmate het gebruik ervan verbreedt, steekt de volkstaal uiteraard de kop op. Althans, wanneer de gebruikers dat willen. En flaminganten willen wel, maar weer hetzelfde probleem: doen ze er ook iets aan? Te weinig om de balans te doen overhellen. Een website wordt ook buiten Vlaamsgezinde kringen wel eens webstek genoemd. Aarzelend, maar toch. Het @-teken heet geregeld apenstaart (of is het apenkrol, daarover moeten we het natuurlijk wel eens worden). En de e-mail wordt steeds meer e-post genoemd. Woorden wekken, voorbeelden strekken. Ik stel buiten het flamingantische milieu vast dat mensen een reflex ontwikkelen om toch maar de Nederlandse termen (ook) te gebruiken, als ik in de buurt ben. Maar binnen Vlaamsgezinde kringen wordt er nog vlotjes gemaild. En dat vind ik nu echt mailig gedrag. Peter De Roover

Het 20ste-eeuwse Nederlandse pacificatiemodel dreef op een verenigingsen stichtingsstructuur (pers, gezondheidszorg, onderwijs, omroepen). Door volledige subsidiëring van deze private sector kreeg de overheid alle zeggenschap en kon zo haar politieke modellen van emancipatie en multicultuur aan de samenleving opdringen. Drastische bezuinigingen in de jongste jaren gaven die maatschappelijke instellingen nu prijs aan de brute krachten van de economie. Deze vernietigende dialectiek past de overheid ook op zichzelf toe. Sinds 15 jaar schuift de regering overheidstaken versneld af naar zelfstandige bestuursorganen (ZBO). Deze private rechtspersonen (stichtingen en vennootschappen) besteden inmiddels de helft van de publieke middelen! De ministeriële verantwoordelijkheid is hierdoor volledig uitgehold. Hans Charmant gaf onlangs een haarscherpe analyse in zijn artikel Privatisering. Alles uitbesteed, niemand verantwoordelijk, in Vrij Nederland (4 dec. ‘99). Al vijf jaar geleden stelde de Algemene Rekenkamer: ‘Het is bij die ZBO’s een warwinkel, tegen de chaos aan. Het is vaak duurder en minder efficiënt dan de overheid voorzag’. Ambtenaren gebruiken privatisering om hun loon te verhogen. Menig directeur van een van de 200 ZBO’s verdient meer dan de hoogste ambtenaar op een ministerie. De directeur van de Nederlandse Spoorwegen verdrievoudigde zijn salaris tot boven de 1 miljoen gulden.

O L O F O N

Doorbraak is een uitgave van de Vlaamse Volksbeweging vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Dirk Laeremans - Eindredactie en redactiesecretariaat: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Jan Van de Casteele, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Steven Utsi, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Bram De Schepper, Steven Vergauwen. Redactie-adres: Baron Dhanislaan 18, 2000 Antwerpen. Tel (03) 216 45 24 - Fax (03) 248 21 83 - e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: abonnementen@doorbraak.org Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-ledenadministratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de unie van de uitgevers van de periodieke pers.

Kok I verzelfstandigde alle rijksmusea, de rijksarchieven, de rijksgebouwendienst, de rijksmunt. In sommige gemeenten worden al openbare scholen geprivatiseerd. Nederland was het eerste land dat zijn posterijen naar de beurs bracht (1994). Momenteel houden de lagere overheden uitverkoop van de nutsvoorzieningen (gas, water, licht antennestystemen, vervoer, reiniging).

Oscar Hendriks

Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Baron Dhanislaan 18, 2000 Antwerpen.

DOORBRAAK nr. 4 - april 2000

M AAS

BRUTALE PRIVATISERING

mede-standers en weinig mede-werkers. Een brief versturen, een fax verzenden, het lijkt allemaal zo veel, niet?

Het werkt wel degelijk... als er ook gewerkt wordt. Dit soort acties heeft veel

VAN