België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
6
Maandblad juni 2000
Vlaanderen staat in Europa
B EELD -S PRAAK
Afgiftekantoor Antwerpen X Baron Dhanislaan 18 2000 Antwerpen
DE
ONDRAAGLIJKE LICHTHEID
Specialiteit van het Huis. Slangen en Verhofstadt begraven confrontaties in lege compromissen. OVV-voorzitter Bob Wezenbeek over het Costa-containerpark.
SOCIALE VERKIEZINGEN. WIE DANST NAAR WIENS PIJPEN?
HET VLAAMSE
G ELD
lang failliet. Dat soort uitspraken is feitelijk al lang uit de mode. Het einde van de tunnel is bereikt en de koek is al lang weer aan het groeien. Het gaat goed in Vlaanderen. En dus ook in België. De zeven vette jaren, zoals voorspeld door Mozes Verplaetse. Nu mag er weer geschranst en gegeven worden. Gratis openbaar vervoer, meer loon voor de pakkemannen, meer loon voor de witte sector en binnenkort ook voor het onderwijs. Meer geld is altijd al de gemakkelijkste oplossing geweest. Dankzij dat potverteren mogen de jongeren van vandaag drie keer betalen: eenmaal om de schulden van de voorgangers af te betalen, eenmaal voor het pensioen van de voorgangers en eenmaal voor de kapitaalsopbouw van het eigen pensioen. Het minste wat je als belastingbetaler dan mag vragen, is dat men het “over de balk gooien” zou stoppen. En dat men structuren bedenkt die de verspilling stoppen. Waarom is het Franstalige onderwijs per leerling zowat het duurste ter wereld? Bekijk de kwaliteit van de taalkennis Nederlands van Franstalige politici, magistraten, dokters en prinsessen. Zijn die centen goed besteed?
FABRIEKJE
4-5
Vlaamse bedrijfsleiders zonder leeuwengezwaai, maar resoluut op zoek naar meer autonomie.
TEVEEL
Als de nv België een bedrijf was, was het al
3
Dankzij de nationale CAO’s gaan in Wallonië de lonen stijgen omdat in Vlaanderen de arbeidsmarkt krap wordt. Een extra handicap voor de Waalse ondernemingen. En de Vlaamse ondernemingen moeten “Rosettajongeren” opleiden die in geen velden of wegen te bespeuren zijn. Kan iemand vertellen wat daarvan de economische logica is?
HALLO,
MAG IK EVEN BRULLEN
6-7
Jean-Marie Dedecker, blauw en Vlaams, zonder gespleten tong: splits de sport; pariteit maakt alles kapot.
AFGESCHEEPT
8
Waarom werken er bij de vele overheidsdiensten, de Rijkswacht, NMBS, De Post en tutti quanti proportioneel tussen de 30% en 50% meer mensen in Wallonië dan in Vlaanderen?
Onze man in de Wetstraat dook onder water. Wat zag hij in het duister ? Een parlementaire onderzoekscommissie, op zoek naar gezonken scheepskredieten. Hij kwam wel weer boven water. De miljarden wellicht niet.
Dit land hangt aaneen met structuren die bijzonder inefficiënt, duur en voorbijgestreefd zijn. Als de nv België een bedrijf was, was het al lang opgesplitst.
CENTEN
We kunnen begrijpen dat sommigen krampachtig vasthouden aan een politieke eenheid. We verstaan dat sommige ouderen emotioneel moeite hebben met het uiteenvallen en dat ze er alle inefficiënties en kosten van België bijnemen.
TWEEMAAL
Maar in Vlaanderen groeit stilaan een generatie die de nonsens beu wordt. Inefficiënte structuren verdwijnen. En dat is maar goed ook. Dirk Laeremans hoofdredacteur
EN CENSUUR
10
Vrije markt en cultuur, partners in censuur. Jaja, zegt Jan Dumolyn (KP). Nonsens, zegt Paul De Grauwe (VLD). BEDROG
11
Ludo Abicht trekt twee maskers af. Eentje van de racisten, en eentje van de anti-racisten.
DE VLAAMSE
ONBEWEGING
14
De wereld kan hard zijn voor diegenen die niet meer willen winnen. En dat kan schadelijk zijn bij het ontbijt.
P
BLAUW MET FDF: GERUCHTEN?
E R S W I J S
Met de nakende gemeenteraadsverWim Delvoye (de man die zijn varkens tatoueerde en tot kunst verhief) in Druk, voorjaar 2000: ‘Onze varkens worden beter behandeld dan prins Filip. Daar is reden toe. Ze hebben meer charisma dan prins Filip.’ Patrick Janssens (SP-voorzitter) in Trends, 27 april: ‘’t Verschil in sfeer tussen het Vlaamse en het federale niveau is groot. Ik had me wel verwacht aan het communautaire aspect van een aantal begrotings- en financiële vraagstukken. Wat een misvatting! In België is alles communautair en dat verstroopt de besluitvorming.’ Bart Brinckman in De Morgen, 4 mei: ‘België is niet rijp voor een presidentschap, omdat op deze manier de taalgemeenschappen binnen de kortste keren elkaar in de haren vliegen.’ Steve Stevaert in De Morgen, 15 mei: ‘Eigenlijk verliezen we (de SP - red.) geen kiezers. Ze sterven gewoon uit. Ze worden ouder en ze gaan dood. Nog goed dat Vandenbroucke op Sociale Zaken zit. Meer sociale zekerheid garandeert een langer leven, zou houden we nog wat stemmen over.’ Gui Polspoel in Het Laatste Nieuws, 29 maart: ‘Als de dooddoener klopt en dit land enkel wordt samengehouden door een monarch, dan kan dit land voor mijn part ontploffen.’ Jos Colpin, perswoordvoerder Brussels parket, in Het Nieuwsblad, 7 mei, antwoor-
dend op de vraag waarom hij als rasechte Vlaming op zijn dagelijkse persbriefing enkel Frans spreekt : ‘Ik weet het, het zou niet mogen. Maar ik doe het puur om tijd te winnen voor mezelf en voor de aanwezige journalisten. Alle Vlamingen zijn tweetalig, maar er zijn helaas nog altijd Franstalige perslui die geen woord Nederlands begrijpen. Indien ik alles twee keer zou moeten uitleggen, zou die briefing eindeloos uitlopen’.
kiezingen krijgen de blauwe burgers het erg moeilijk in Brussel en VlaamsBrabant. In Dilbeek doet het gerucht de ronde dat de plaatselijke burgemeester Vlaams-Parlementslid Stefaan Platteau coalitieafspraken zou gemaakt hebben met de Union des Francophones. Hetzelfde werd op Ring-TV beweerd van de Vilvoordse VLD-burgemeester Willy Cortois. Die zou het FDF in de coalitie halen als Dehaene met zijn CVP-gevolg
Manu Ruys in Knack, 19 april: ‘Men durft aan Vlaamse kant de situatie niet onder ogen te zien. Wat hebben de Franstaligen allemaal in handen: buitenlandse zaken met nu ook landbouw en buitenlandse handel, binnenlandse zaken, fincanciën, defensie, het grootste deel van de legerstaf, voeg er de kroonprinses aan toe en de gouverneur van de Nationale Bank..., dat is een groeiend machtsbastion met daarin Louis Michel als centrale figuur.’
incontournable zou worden.
Luc Van den Brande in P-Magazine, 10 mei: ‘Het Vlaams Parlement is een interessante debatclub, maar een parlement zou ik het niet durven noemen.’
pleet door in de richting van een
BLAUW MET FDF: FEITEN In Wemmel stappen de Vlaamse liberalen dan weer mee op in de tweetalige lijst van burgemeester Geurts. En in Brussel treden VLD en FDF, samen met de PRL, in het gelid van FrançoisXavier ridder de Donnéa, die naar een tweede ambtstermijn uitkijkt. Dirk Achtens oordeel: ‘Het FDF slaat combekrompen anti-Vlaams racisme... Dat de VLD, als Vlaamse partij, wil samenwerken met dat FDF is dus geen teken van nieuwe openheid, maar van erger-
Robert Senelle in Knack, 2 mei: ‘Als de fiscale mededinging in het federale Europa bestaat, waarom dan niet in het federale België?....Fiscale autonomie is een levensnoodzakelijke voorwaarde voor de verdere economische ontplooiing van Vlaanderen. Solidariteit tussen de regio’s is noodzakelijk en bestaat in alle federale staten, maar in België hebben we niet langer te maken met solidariteit maar met een hold-up.’
lijke kortzichtigheid’ (DS, 13 mei)
JOBS MAKEN HET VERSCHIL België telde in april 365.974 werklozen. De werkloosheidsgraad bedraagt 6,4% in Vlaanderen, 16% in Wallonië en 17,2% in Brussel. De daling op jaarbasis van het aantal uitkeringsgerechtigde volledig werklozen (27.304 of 6,94%) is veel groter in Vlaanderen (afname: 14,4%) dan in Wallonië (3,9%). In Brussel was er zelfs een stijging met 2,5%. Ook de jeugdwerkloosheid wordt steeds meer een Waals probleem. Het aantal uitkeringsgerechtigde volledig werklozen jonger dan 25 jaar steeg er in april tot 32.787. In het noorden van het land nam ze af tot 18.172. Wallonië telt 100.993 langdurig werklozen, Vlaanderen 49.001 en Brussel 26.570. (cijfers federaal ministerie van Werkgelegenheid, DM, FET 4 mei) Francis Holderbeke van Steunpunt Werkgelegenheid, Arbeid en Vorming (WAV) becijferde dat Vlaanderen (60 procent van de beroepsbevolking) voor ongeveer 75 procent bijdraagt aan die toename van het aantal werkenden in België sinds 1994. (FET, 4 mei)
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
2
VLAAMSE SOCIALE VERZEKERING
DE
ONDRAAGLIJKE LICHTHEID
64% van de zelfstandige ondernemers in Vlaanderen kiest voor het onderbrengen van de gezinsbijslagen en de gezondheidszorg in een aparte Vlaamse sociale verzekering. 12% kan zich heeft geen mening terzake. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek van UNIZO, voorheen NCMV, dat bij haar leden peilde naar hun verwachtingen over de sociale zekerheid.
SPLITSING ADVOCATEN Ruim 900 Vlaamse advocaten waren aanwezig op de Vlaamse advocatendag van de Vereniging van Vlaamse Balies (VVB), die veertien Vlaamse balies
We werken aan de actieve welvaartstaat; de combinatie van een hogere activiteitsgraad, meer jobs en een stevig sociaal netwerk, het staat al decennia lang in studieboeken en ook in regeerakkoorden, maar het krijgt nu plots het etiket van een nieuwe economie.
overkoepelt. Voorzitster Geneviève Boliau pleitte er voor snelle afschaffing van de volledig verlamde Nationale Orde van Advocaten en de oprichting van een Vlaamse en een FransDuitstalige Orde. De Nationale Orde is volgens haar ‘morsdood’, opgedoekt, heeft gebouwen verkocht, personeel ontslagen, en een schuldenput van 70 miljoen.
‘Als
goede
spaarzame
Vlamingen hebben wij reserves opzij-
“Men” mag discussiëren over nieuwe politieke recepten, zoals over een Zilverfonds. De burger denkt een gladiatorengevecht te bekijken, en de premier zegt dat pas verdeeldheid en ruzie leiden tot een échte oplossing, anders en beter dan het klassieke compromis dat niemand pijn doet. Intussen bakt hij op dezelfde wijze compromissen als zijn voorgangers.
gezet om ons deel te betalen, maar langs de andere kant zien we minder enthousiasme. De Walen stellen de splitsing uit omdat ze geen fondsen hebben voorzien.’
MALADE? Dat er in Brussel met de dag meer schort aan de taaltoestanden, is een open deur intrappen. Niet alleen wie als Vlaming in een Brussels ziekenhuis terechtkomt, mag hopen op een Vlaamse of ten minste een Nederlands-
Er zijn ook geen uitslaande communautaire branden meer. Dat was zo in de voorbije jaren, in de periode van het “omgekeerde federalisme”, dat van de confrontatie. Er is nu in de eerste plaats een nieuwe overlegstructuur nodig, intergouvernementele fora om - samen de macht uit te oefenen. Zo klinkt het uit de mond van de premier. Confrontaties krijgen een nieuwe naam; maar ze worden wel begraven. Enzovoort.
kundige verpleger of arts. Maar ook Vlamingen die het slachtoffer zijn van gewelddaden hebben het niet makkelijk. Blijkt immers dat de drie wetsdokters in Brussel alledrie Franstalig én Nederlandsonkundig zijn.
het unitaire schaakbord. Het is een versterking van de federale RSZ-structuur en de Vlamingen betalen er het meest voor. De splitsing van de Belgische Dienst voor Buitenlandse Handel is een nep-operatie. Landuyt verklaart dat er Vlaamse CAO’s komen, in weerwil van het feit dat Vlaanderen maar op één domein, dat van de vorming, een CAO kan sluiten. Om de gerechtelijke achterstand in Brussel weg te werken, komen er meer dan twintig voornamelijk Franstalige rechters bij, die geen taalexamen moeten afleggen. En straks komt er een bevraging over de werking van de openbare diensten, in de stijl van “valt de regen naar beneden of naar boven”? (Zouden we op die formulieren niet beter schrijven dat we voor een onafhankelijk Vlaanderen zijn? En ze dan natuurlijk terugsturen?) De Costa is het containerpark voor de federale regering. Al wat haar het leven gedurende haar vierjarige bestuurstermijn kan verzuren, wordt gedumpt in het eindeloze gepalaver van de Costa, een gesprek zonder tijdschema of agenda. De Vlaamse regering is een filiaal van de federale. De Vlaamse ministers laten het allemaal zoet over zich heen gaan. Is Bert Anciaux trouwens niet de Vlaamse minister met de grootste aaibaarheidsfactor? Diezelfde man maant ons bovendien aan niet te hoog van de toren te blazen omdat “amper 3% Vlamingen wakker ligt van Vlaanderen”. De lichtheid van woorden. Het verbergen van een overtuiging. Waarden-vrij zijn...
BELGISCHE RECUPERATIE Dat is de nieuwe taal van Slangen, en dus ook van Guy Verhofstadt. Het laatste aangesneden thema, de staatshervorming, belangt mij erg aan. En wat is daar eigenlijk de werkelijkheid?
De ondraaglijke lichtheid van het bestaan. Heeft Milan Kundera dat boek geschreven, of Noël Slangen ? Zou de laatste daarvoor wel knap genoeg zijn?
TOUR DE FRANCE De Ronde van Frankrijk zou - volgens Spoorslag, het tijdschrift van het Vlaams Komitee Druivenstreek - in 2002 worden afgesloten in Overijse. Zowel de Vlaamse regering als de Franse organisatoren zouden hierover al beslist hebben. Benieuwd of dit kadert in het
De recuperatie of re-unitarisering van Belgie wint aan kracht. Voluit. Frank Vandenbroucke breidt zijn socialezekerheidsdomein uit, over de grenzen van gewesten en gemeenschappen heen. Hij recupereert. Het Zilverfonds van Vande Lanotte is een nieuwe zet op
Bob Wezenbeek voorzitter Overlegcentrum Vlaamse Verenigingen
nieuwe Vlaanderen-Europa 2002-project van Patrick Dewael. vervolg blz. 13
3
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
C OMMENTAAR
hierin niet terugvinden en zo’n 18%
De lichtvoetigheid waarmee de regering Verhofstadt zich door het politieke landschap beweegt, is verrassend. Dankzij een uitgekiend PR-advies van Noël Slangen slaagt de regering erin om - vaak lege - dossiers tot voorbeeldige en ideale oplossingen om te dopen.
VEV
WIL
VLAANDEREN
IN TOPLIGA VAN DE WERELDECONOMIE
ONDERNEMERS
ZONDER TAMTAM NAAR MEER AUTONOMIE
COMMUNAUTAIRE DIMENSIE In oktober 1999 maakte een studie van de situatie in 14 Europese regio’s duidelijk dat Vlaanderen economisch goed scoort, maar dat een aantal zaken duidelijk beter kunnen: een regio moet een duidelijke identiteit hebben (a), de sociale partners moeten in sociaal overleg vlot samenwerken (b), er moet een consensus zijn over een langetermijnvisie (c). Vlaanderen scoort vooral op die laatste twee punten zwakker.
FOTO TRENDS
E CONOMIE
K
arel Vinck is out, Jef Roos is in. Het Vlaams Economisch Verbond (VEV), de Vlaamse werkgeversorganisatie, heeft een nieuwe voorzitter. Doorbraak schoof de Vlaamse thermometer onder de arm van de VEV-studiedienst. Wat willen de Vlaamse ondernemers? Dat het Vlaanderen goed gaat. Problemen die dit belemmeren moeten opzij worden geschoven. Ook het probleem dat “België” heet?
gie voor Vlaanderen uit te bouwen) moet zorgen voor economische groei, werkgelegenheid en sociale cohesie. De politieke klasse kan niet alles alleen trekken en moet terugvallen op meerdere gesprekspartners: mensenrechtenorganisaties, milieuverenigingen, socioculturele groepen, zeg maar het hele middenveld. De doelstellingen moeten concreet en meetbaar zijn. Wanneer halen we een werkgelegenheidsgraad van 70%, hoe en wanneer moet de werkloosheid weg, hoe bestrijden we de armoede... De sociale partners zijn er volop mee bezig. Dewael ook. In het najaar worden de eerste concrete resultaten van dit overleg verwacht.
DE VLAAMSE ONDERNEMERS: ANDERE KOPZORGEN DAN HUN COLLEGA’S IN WALLONIË
Jef Roos had het in zijn maiden-speech over “duurzame ontwikkeling”, een evenwicht tussen economische, ecologische en sociale taken. Uittredend voorzitter Karel Vinck gaf aan De Standaard toe dat hij dicht aanleunde bij de concepten van de huidige regering. De Vlaamse werkgeversorganisatie flirt paarsgroen aan tegen de Derde Weg van Tony Blair en Frank Vandenbroucke. ‘In theorie wel, maar in de praktijk loopt het toch anders’, relativeert Jan Van Doren, adjunctdirecteur van de VEV-studiedienst. Van Doren kleurt het werkgeversplaatje in: ‘Er is te weinig aandacht voor duurzame werkgelegenheid, voor plichten naast rechten, er wordt te weinig gepraat over werkbereidheid, vorming, aanpassing van het stelsel van de brugpensioenen, een langetermijnvisie die ons wapent tegen de vergrijzing. De welvaartskoek moet er blijven, maar we zijn met almaar minder actieven om die koek te bakken. De werkgelegenheidsgraad moet omhoog, het pensioenstelsel moet herbekeken worden, en best via alternatieve financiering.’
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
Dat blijkt uit de onsamenhangende geluiden die het paarsgroene orkest de jongste tijd produceert. De violen zijn verre van gestemd. De euforische inloopperiode is achter de rug. Alle ministers willen scoren. Volgens Dirk De Wilde maakte het Planbureau met een recent rapport een einde aan het paarsgroene feestje: met het oog op de overheidsschuld en de vergrijzing (meer pensioenen en gezondheidszorg) worden beschikbare marges best niet uitgegeven (De Morgen, 10 mei). Vande Lanotte wil die opsparen en beleggen in het Zilverfonds, Ecolo wil die uitgeven. Is de grote poenoorlog begonnen? Zet Vande Lanotte met die gigantische spaarpot (4 700 miljard frank) “binnen” de federale sociale zekerheid - zoals De Morgen schrijft - de Vlaamse Beweging een stevige neus? Wat met de Vlaamse zorgverzekering? En hoe hard schudden de privé-verzekeringsmaatschappijen met het slinken van een jonge bijkomende markt - aan de blauwe boom? Toch blijft het VEV optimistisch. Een Vlaamse Conferentie (een idee van Karel Vinck om een langetermijnstrate-
4
Als hierin beterschap komt, kan een kleine regio, een klein land in de mondiale economie het verschil maken. De stelling wint veld dat politieke beslissingen best en snelst genomen worden op het niveau van homogene groepen. Van Doren: ‘De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) bevestigde die stelling: klein, homogeen en goede samenwerking tussen de spelers, dat telt. En kijk dan even welke landen economische het best presteren: kleine, homogene landen als Denemarken, Nederland, Ierland, Portugal en Oostenrijk.’ België draait vierkant. Vlaanderen kan werken aan zijn economische ontwikkeling, maar versnippering van bevoegdheden tussen federale en regionale overheden belemmert een coherent - sociaal - beleid. Een beleid uitstippelen dat bovendien twee verschillende sociaal-economische werelden moet verzoenen, is om extra-moeilijkheden vragen. Als de zwakke partner ten slotte zijn beleid wil opdringen aan de sterkere, is het hek van de dam. Dat ondervond minister van Arbeid Laurette Onkelinx (PS) met haar Rosetta-banenplan.
WALLONIË Moet Wallonië de werkloosheid terugdringen, dan moet Vlaanderen volgens Van Doren vooral snel werk kunnen maken van het nijpende tekort aan actieven. Als dit probleem niet snel wordt opgelost, zullen we onze groei niet kunnen bestendigen. De demografische toename van de beroepsbevolking van de jongste jaren is stilgevallen, de vrouwenparticipatie eveneens. De stelsels van vervroegde uitstap (brugpensioen e.d.) moeten worden herbekeken. De mentaliteit bij werknemers én werkgevers moet veranderen. Tegelijk moet blijvend aan de productiviteit worden gewerkt.’ Een beroep doen op massale immigratie heeft volgens Van Doren weinig zin.
al aardig wat kunnen doen voor een verlaging van de arbeidskosten. En Wallonië zou misschien iets meer inspanningen kunnen doen om de kosten (gezondheidszorg, gezinsbijslagen, werkloosheid en pensioenen) te beperken. Het heeft terzake in elk geval opvallend andere visies.’ Voorts verdient Vlaanderen meer fiscale autonomie. ‘Alle dividenden van de economische groei blijven nu hangen bij de federale overheid. Als de personenbelasting en de vennootschapsbelastingen via fiscale autonomie de gemeenschappen (meer) ten goede komen, kunnen die zelf het beste economische beleid voor de eigen regio uitstippelen. Dat is een democratisch basisprincipe, want het brengt het beleid dicht bij de doelgroep. Vlaanderen kan dan zelf beslissen hoe zuinig het wil zijn, en wat het met zijn centen wil doen.’
daag vanzelfsprekend. Dat zal ook blijken op de Vlaamse Conferentie in het najaar. Het VEV steunt op een brede beweging. Bedrijfsleiders hebben veel meer dan vroeger een Vlaamse reflex. Dat vertaalt zich niét in uitbundig leeuwengezwaai, maar in een vastberaden wil om het Belgische model aan te passen.’ De nieuwe VEVvoorzitter Jef Roos heeft in zijn maiden-speech dezelfde klemtonen gelegd. ‘Er is vandaag binnen het VEV niet veel discussie over de richting die we uit moeten, wel over de beste tactiek. De unitaire structuur van België is een handicap. We weten dat bepaalde Belgische kringen hevig weerwerk bieden en we weten ook dat de we best grotere inspanningen doen om de publieke opinie in dit dossier op onze kant te krijgen, want de dossiers zijn technisch en ingewikkeld. We zijn er dus inderdaad nog niet’, besluit Jan Van Doren. René De Feyter, oud-gedelegeerd bestuurder van het VEV en ex-voorzitter van Uitgeversbedrijf Tijd stelde het bij zijn afscheid alvast scherper. ‘België hoeft niet meer, Vlaamse onafhankelijkheid is gezond en verdedigbaar’. Leeft deze finale oplossing ook in bredere kringen van Vlaamse ondernemers? En is de rest alleen tactisch zwijgen? Jan Van de Casteele
Volgens Van Doren groeit in Wallonië het inzicht dat sociaal-economische autonomie voor het zuiden van het land belangrijk is. In Wallonië liggen de lonen 4% onder het Vlaamse niveau, de productiviteit 10% lager. Dat betekent dat de productiekosten in Wallonië per eenheid/product hoger liggen. Een fiscaal-sociaal eenheidsstelsel is dus eigenlijk nadelig voor hen, want een concurrentiële handicap in het huidige Belgische bestel. Daarnaast groeit in Vlaanderen de kritiek op de blijvende transfers. Van Doren verwijst in een recente studie over ‘impliciete of verdoken geldstromen via de federale sociale zekerheid en de federale begroting. Wallonië draagt minder bij, maar krijgt meer. Edwin De Boeck en Johan Van Gompel (KBC-studiedienst) ramen die tranfers op 153,3 miljard frank per jaar, waarbovenop de transfer van 33 miljard van Vlaanderen naar Brussel komt (cijfers 1996). Vlaanderen zou hiermee
FOTO VEV
Meer info: VEV-studies: Jan Van Doren, ‘Staatshervorming: wat en waarom?’, december 1999.
JAN VAN DOREN; ‘KIEMEN VAN EEN NIEUWE VISIE ZIJN GELEGD. REGIONALE DIFFERENTIATIE IS VANZELFSPREKEND. FISCALE AUTONOMIE EN HET HERBEKIJKEN VAN DE TRANSFERS DUS OOK’
VEV GELEIDELIJKE STAPPEN Hoe groot is de invloed van een werkgeversorganisatie als het VEV? Uittredend voorzitter Karel Vinck heeft ondervonden dat een maatschappij moeilijker te herstructureren is dan een bedrijf. Het is een tanker, die moeilijk in beweging is te krijgen. Het vergt tijd en veel geduldig werk. In Trends (11 mei) pleit hij een paar dagen later overigens voor een ruimere, nieuwe visie. Het doel moet zijn: Vlaanderen in de ‘topliga’ van de wereld brengen. Van Doren: ‘De balans is positief. De kiemen van een nieuwe visie zijn gelegd. Regionale differentiatie is van-
5
Het VEV is de economische tak van de Vlaamse Beweging. Stichter (1926) was de Vlaamsvoelende en sociaal bewogen Lieven Gevaert. Vernederlandsing van het bedrijfsleven en Vlaamse economische machtsverwerving waren zijn doelstellingen. Vandaag wil het VEV welvaart en welzijn van Vlaanderen doen toenemen. De bij het VEV aangesloten bedrijfsleiders komen uit bedrijven die ongeveer de helft van de Vlaamse privé-werkgelegenheid vertegenwoordigen.
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
E CONOMIE
Is het VEV over de afgang van het Rosetta-plan gematigd positief, Onkelinx van haar kant trok met haar 1-meivoorstellen inzake 35-urenweek duidelijk de andere kant uit. ‘Hoe ver kun je gaan met het treiteren van je partner? Je kunt moeilijk verwachten dat dat geen littekens nalaat op de blauwe huid’, stelt De Morgen (6 mei). Ook de Vlaamse socialisten en de vakbonden kwamen rond 1 mei met toeters en trompetten uit de catacomben. Minder werken, 12 000 frank minder belastingen voor iedereen, melk en honing... Karel De Gucht reageerde koel. Njet.
JEAN-MARIE DEDECKER : BLAUWE FLAMINGANT ZONDER SCRUPULES
hoe Mathildeke daarin wordt opgevoerd. Laken, daar hangt een hele
‘O NNOZELE
PARITEIT MAAKT ALLES KAPOT ’
machinerie rond, hé. Een georkestreerd belgicisme dat transfers van kapitaal in stand moet houden. En dat terwijl het toch de Vlamingen zijn die in het koningshuis in de jaren vijftig hebben gered.
VU was overigens niet groot in die
Kunnen uw grote liberale vrienden lachen met uw standpunten? Verhofstadt noemde me in het begin “onze republikein”. En Dewael vindt mijn standpunt goed onderbouwd. Trouwens, het blauwe fabriekje staat toch voor vrije meningsuiting?
dagen, toen de VLD in de oppositie zat. Die partijen mogen voor mijn part
Waar plaatst u zich tussen de
samensmelten, maar dan moet de VLD
VLD-vleugels? Politiek correct
wel weer echt Vlaams worden. De ver-
denken over maatschappelijke
schillen die er nu zijn, zijn maar details.
thema’s is aan u niet besteed? Ik ben een Vlaamse sociaal-liberaal. Dat sociale is niet nadrukkelijker aanwezig
SENAAT
in de SP dan in de VLD. En politiek cor-
Een vitaal vechter als Dedecker
rect? Ik zeg graag waar het op aan komt.
verwacht je niet meteen in de
Of het nu gaat over het onnozele gedoe
Senaat?
over zoveel vrouwen op lijsten - straks is de eerste plaats voor een politieker, de
De
Senaat
productief
tweede voor een vrouw, de derde voor
genoeg. Het zou een reflectiekamer
een homo en de vierde voor een traves-
moeten worden voor grote maatschap-
tie - of over een hardere aanpak van de
pelijke problemen. Dat kan evenwel
drugs- en geweldcultuur, of over om het
niet in de huidige structuur. De senaat
even wat.
moet
werkt
opgesplitst
niet
worden
in
een
Vlaamse en een Waalse senaat. FOTO REPORTERS
S PORT
A
‘ ls ‘t voor de Vlaamse zaak is, zijt ge welkom’. Jean-Marie Dedecker, senatorjudotrainer-zaakvoerder en “stoute mond” komt graag voor zijn mening uit... Hij noemt zichzelf een blauwe flamingant, voelt zich goed in het politieke “schietkraam” en maakt werk van een belangenvereniging voor sportlui. In een staat met twee snelheden en visies vindt hij de splitsing van de sportbonden vanzelfsprekend. En de kroontjes van Laken mogen er zijn, maar moeten hun politieke mond houden.
U zegt u goed te voelen in de
RAVOTTEN
paarse coalitie, maar uw uit-
Over sportopvoeding in het alge-
spraken over de dotaties voor het
meen bent u ook niet te spreken?
“Disneyland van de Coburgs”, over de Nederlands-onkundige Mathilde, “onze nieuwste versie van Onze-Lieve-Vrouw” deden nogal wat stof opwaaien?
‘t Is zielig. We stellen niets meer voor. En de weinige goeie die er nog zijn, zoals Fredje, Ulla en Gella, worden weggepest. Begeleiding en steun zijn een ramp. Ondertussen zitten we met
Ik merk dat na mijn uitspraken meer
een generatie lichamelijke analfabeten
en meer anderen ook hun mond dur-
en pillenslikkers. Als ge voorstelt een
JEAN-MARIE DEDECKER:
ven opendoen. De VU toont zich sterk,
uur per dag sport op school in te
‘SPLITSING VAN SPORTBONDEN IS VANZELFSPREKEND’
het zoontje van Tobback en Pieter De
voeren, gaat het land op zijn achterste
Crem begeven zich plots ook naar de
poten staan. Het gaat niet alleen om de
politieke vuurlinie. Ook zij beseffen dat
medailles, maar om de hele maatschap-
Wat kwam er eerst: uw sympathie voor de VLD of uw keuze voor de politiek?
driekwart van de bevolking over die
pelijke
koningszaak denkt zoals ik.
jonge gasten mogen niet meer in de
Ik steek niet weg dat ik aan politieke shopping heb gedaan. De politici kwamen me zoeken, Van Peel (CVP) op kop. Op Agalev na zijn ze allemaal langs geweest. Het scheelde geen haar of ik zat bij de Volksunie, want ik kom uit een Vlaams nest. Maar door het getreuzel van Bertje werd het uiteindelijk de VLD. De kloof tussen VLD en
zoals ze zijn. Op 31 mei komt prins
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
We moeten de zaken durven zeggen Laurent ook naar de senaat. Senator van rechtswege... Laat me niet lachen. Goed dat Leopold II zijn kinderen en bastaardkinderen niet naar de senaat stuurde, want dan had die partij de meerderheid...
gezondheidscultuur.
Onze
bomen kruipen van Agalev, niet meer zwemmen want het water stinkt, niet meer ravotten, niet meer met de fiets rijden, want ‘t is te gevaarlijk. De gezondheid van een hele bevolking gaat naar de vaantjes. Vanwaar uw Vlaamse microbe?
Maar ja, hier is veel georkestreerd. Kijk
Vlaams voelen en denken is sociaal
naar de heisa rond de Rode Duivels,
voelen en denken. Dat heb ik van in
6
mijn collegetijd. In België foetert het
koningshuis en de Nationale Voetbalbond, dat zijn de laatste restjes cement die België nog aaneenhouden...
niet meer. Het land draait niet, want alles wat ge maar kunt bedenken wordt
‘T ZEETJE
verlamd door communautaire comproEn dan dat belachelijke argument dat we internationaal niet meer zouden meetellen na een splitsing... Tsjechen en Slovaken haalden na de splitsing meer medailles dan voorheen. Denemarken, met zijn vijf miljoen inwoners, werd toch Europees kampioen voetbal!
missen. Die onnozele pariteit maakt alles kapot. Ik heb dat het best ervaren in de sport. Vlaanderen telt 80% van de topsporters, maar moet zich op veel terreinen neerleggen bij een verstikkende pariteit. Bij de begeleiders, in de arbitrage, in het BOIC... De frustratie hierover was nooit zo groot als in 1997 bij de hele heisa rond de selectie van Inge Clement.
En de problemen inzake internationale vertegenwoordiging?
De Walen vragen altijd het dubbele, de
Die zijn relatief. Enerzijds beoefenen sporters hun sport als individu (tennis) of als schakel in merkenploegen. Kunstmatig voor het landje rijden, dat wordt dan pijnlijk belachelijk, kijk maar naar Sven Nijs op het WK Veldrijden. Anderzijds kunnen de federaties perfect worden gesplitst om voor bepaalde grote competities zoals de Olympische Spelen in overleg de sporters aan te duiden.
Vlamingen gewoon waar ze recht op hebben. Daar moet geen tekeningske bij, de Vlamingen worden altijd geneukt. Noem mij één federale sportkoepel waar het goed draait tussen Vlamingen en Walen... Er is er geen. Daarom moeten
we
de
sport
consequent
opsplitsen, ook in het voetbal. Het
V Er zit beweging in de sportwereld. Vlaamse beweging. Wij met z’n allen zorgen we ter ondersteuning van de sport via gemeente, provincie en hogere overheid voor een behoorlijk pak centen. Vroeger kwamen die uit de Belgische zak, sinds de staatshervorming uit de Vlaamse zak. Johan Sauwens (VU-ID) kijkt toe op inkomsten en uitgaven. Dat sport een Vlaamse bevoegdheid is, is niet onlogisch. Vlaanderen is immers ook bevoegd voor jeugdbeleid en onderwijs. En in de Belgische babbelbox was er altijd wel gekrakeel tussen leeuwen en hanen. Of op z’n minst onverschilligheid voor wat de overkant in een andere landstaal in ellenlange vergaderingen te vertellen had. Een aantal sportbonden, waaronder drie grote kleppers (en vooral de bestuurders daarvan), spartelden tegen en bleven «Belgisch» denken. Maar de weerstand slinkt en minister Sauwens timmert voort aan de weg: efficiënt, dus Vlaams besturen. Sportbonden zijn particuliere organisaties en kunnen niet verplicht worden te splitsen, maar de vorige Vlaamse regering drong daar al op aan. Zowat negentig bonden (o.a. volleybal, tennis, atletiek, judo) zijn al gesplitst. Andere aarzelden (voetbal, wielrennen, basketbal, en een paar kleintjes zoals de paardensport en boksen).
L A A M S C H E
S P O R T
Sauwens wil ook die laatste in de goede richting duwen, en koppelt zijn (Vlaamse) centen aan een splitsing. En ook al hebben die in princiep een rist eigen inkomsten (lidgelden, tickets, sponsors, televisierechten, Lotto,...), het overheidsgeld laten ze niet graag liggen. De voetbalbond zou na splitsing bij maximale samenwerking op 36 miljoen kunnen rekenen, de basketbalbond op 25 miljoen. Handig voor de financiering van trainers, secretariaat, sportkampen, enzomeer. De wielerbond heeft het al begrepen en splitst op 1 januari 2001. Volgens woordvoerders op het kabinet Sauwens evolueren ook de onderhandelingen met basketbalbond en voetbalbond in de goede richting. Na Euro 2000 komt het dossier weer op tafel. ‘De druk van de basis groeit, de meeste clubs beseffen wat er aan de hand is. Ook Wallonië, via Adeps, stuurt aan op een splitsing.beseft stilaan dat splitsing - eigen potje koken - een goede zaak is’, aldus de woordvoerder. De liga’s kunnen hun nationale koepel en hun nationale competitie en kampioenschappen eventueel behouden, want voorlopig kunnen enkel landenteams naar de Olympische Spelen of internationale kampioenschappen. ‘Handbal is gesplitst, maar er is nog een nationale handbalcompetitie. Tennis is gesplitst, maar er is een goed beleid en er zijn toch
7
De link tussen sport en nationaal gevoel interesseert je maar matig? Sport kan makkelijk zonder nationale kleuren. Die vlaggetjes en wimpelkes, dat zegt mij niet veel. Het gaat hem om de essentie. Voor mij is die blauw en Vlaams... JVdC
? goede prestaties?. Het afvaardigen van Vlaamse ploegen gebeurt reeds in sommige sporttakken in het kader van bepaalde interlands (vb. atletiek). De deelname aan grote internationale competities wordt echter bepaald door de internationale sportbonden die zich vaak spiegelen aan de houding van het IOC. Het opsplitsen van de nationale competities staat wel op de agenda en in een verdere toekomst is niet uitgesloten dat Vlamingen en Walen met eigen teams naar internationale competities trekken. De Britten hebben met Engeland, Schotland, Noord-ierland en Wales al altijd vier voetbal- en rugbyteams, Tsjechen en Slovaken, maar ook veel Balkanstaten gaan nu afzonderlijk naar de Spelen’., aldus nog de woordvoerders op het kabinet Sauwens. Ook het Belgisch Olympische en Interfederaal Comité (BOIC) werd gevraagd te splitsen, maar daar is de weerstand groter. Deze instelling (een beetje een bank, met een portefeuille van 436 miljoen frank aan beleggingen) is een geval apart. Net zoals een met uitsterven bedreigde soort journalisten dat stijf staat van chagrijn omdat Sauwens de “Vlaamsche Sport” deftig en efficiënt wil organiseren (Hans Vandeweghe in De Morgen, 20 mei) JVdC
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
S PORT
U duwt de VLD-lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen in Oostende. Waar ligt uw hart? De golfslag van de zee gaat boven de mufheid van het rode pluche in de Senaat, en hier is nog veel werk. Vande Lanotte heeft met geld van de gemeenschap Oostende een facelift van vijf miljard frank aangesmeerd, maar hiermee zijn hier enkel wat rimpels weggenomen. Er is meer nodig. Oostende moet een congresstad, een toeristische topstad en een cultuurstad worden. Vrije tijd is de toekomst. Oostende heeft hiervoor de troeven in handen.
VREDELIEVEND ZELFBESCHIKKINGSRECHT MOET VLAAMSE BOODSCHAP ZIJN
E UROPA HIELD GEEN K OSOVO FLOPT
WOORD ,
B UITENLAND
De Navo verdreef in een oorlog het Joegoslavië van Milosevic uit Kosovo (maart tot juni 1999). Kosovo werd opgedeeld in een Amerikaanse, Britse, Duitse, Franse en Italiaanse bezettingszone. Het kreeg een voorlopig VNbestuur onder de Fransman Kouchner. Hij zou een Kosovaars bestuur uitbouwen en een internationale politie van 5000 man krijgen. Maar vooral de Europese landen hielden geen woord. Van dat internationale ambtenarenkorps kwam weinig in huis, en er zijn nog altijd maar 2000 internatonale politieagenten. De VS ontdekken dat ook de Albaneestalige Kosovaren geen lieverdjes zijn. Hun verzetsbeweging UCK regeert het land in wezen lokaal en regionaal. Het werkt samen met het Kosovaarse Beschermingskorps (TMK) dat door de Navo uit de militaire vleugel van het UCK werd opgebouwd. In september vorig jaar werd het UCK officieel opgeheven. Het TMK heft nu illegale belastingen, bedreigt politieagenten en foltert Serviërs en zigeuners. Bovendien werkt het TMK samen met de lokale maffia, die veel bordelen opzet met seksslavinnen uit Oost-Europa. De maf-
fia van etnische Albanezen voert ook drugs uit Turkije en Macedonië in, om ze langs Albanië naar Bari, Ascona en West-Europa uit te voeren. Kosovo is een draaischijf van de West-Europese drugshandel geworden. Daarbij komt dat UCK en TMK ook een opstand van de meerderheid van 70.000 Albaneestaligen in januari Zuid-Servië bij Presevo, Medvjeda en Bujanovac wilden opstartten. Servië stuurde er politieversterkingen naar toe. De WestEuropeanen gaven de VS te kennen dat ze het TMK hier moesten intomen. De drie genoemde plaatsen liggen aan de grens van de Amerikaanse sector. En de VS-Kfor viel in maart vijf opleidingskampen van het TMK binnen.
ETNISCHE ZUIVERING Ondertussen heeft de mensenrechtenexpert van de VN voor Kosovo, de Tsjech Dienstbier, duidelijk gesteld dat in Kosovo een etnische zuivering ten koste van de Serviërs is geschied. Op 2 miljoen Kosovaren waren er voor de oorlog nog 200 000 Serviërs, nu zijn er geen 100 000 meer. De Navo stopte de etnische zuivering door de Serviërs, maar werkte de etnische zuivering door de Albaneestaligen in de hand. Inmiddels is de splitsing tussen beide zich ook spontaan aan het vol-
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
8
trekken. In de Franse sector in NoordKosovo hebben de Serviërs het toezicht op de Trepca-mijn, die de grootste rijkdom van Kosovo vormt. Ook hebben ze het oosten van de stad Kosovska Mitrovica in handen. In het stadsdeel ten westen van de Ibar-rivier wonen de etnische Albanezen. Toen de etnische Albanezen in maart naar het oostelijke deel wilden terugkeren werden ze door de Serviërs verdreven. De Franse Kfor reageerde niet en ondersteunde de actie van de internationale politie in Mitrovica evenmin. De Franse Kfor bestendigt dus de scheiding, en de VS liet in april weten geen troepen buiten de Amerikaanse sector te willen inzetten. In de praktijk is Noord-Kosovo de enige streek met plaatsen waar de Serviërs gerust en de etnische Albanezen niet gerust kunnen leven. Dat de Navo en de VN de houding van de Franse Kfor gedogen, komt neer op een stilzwijgend aanvaarden van de etnische opdeling. Men had de hele oorlog kunnen voorkomen indien men van meet af aan tot een staatkundige splitsing tussen beide cultuurgemeenschappen was overgegaan. Dat ware een eenvoudige toepassing van het zelfbeschikkingsrecht geweest.
VLAAMS OPSPLITSEN Grotere staten schuwen het zelfbeschikkingsrecht en de staatkundige afsplitsing van culturele groepen. Want de VS (zwarten, indianen, Spaanstaligen), het Verenigd Koninkrijk (Welschen, Schotten en katholieke Noord-Ieren). Frankrijk (Corsicanen, Catalanen, Basken, Occitanen, Bretoenen, Vlamingen en Elzassers), en Spanje (Catalanen, Basken, Galiciërs en Andaloesiërs) voelen zich dan onzeker. Wij Vlamingen zullen het voorbeeld geven van hoe men vredelievend een staat opsplitst en dan internationaal en vooral voor de eigen bevolking een betere en stabielere toestand bekomt. Wij Vlamingen moeten leren onze politieke ervaringen en doeleinden uit te dragen. Het zelfbeschikkingsrecht voor álle volkeren, ook voor Serviërs en etnische Albanezen, is bovendien de beste manier om ons eigen zelfbeschikkingsrecht te waarborgen. Marcel Gunst
WAARHEID
SCHEEPSMILJARDEN ZAL NOOIT WORDEN GESCHREVEN
S CHIP
IS AL LANG GEZONKEN
G
PRO 1. De nieuwe onderzoekscommissie gaat veel beter voorbereid van start dan de meeste van haar voor-
guren van enkele jaren geleden. En Verhofstadt hoeft niet te verbergen dat hij een opgeklopt politiek dossier heeft gemanipuleerd.
gangers. Twee jaar geleden al hield de commissie Werkgelegenheid en Economische Zaken een aantal hoorzittingen over het dossier van
‘TE
VEEL GROEPEN
de scheepskredieten. Dat resulteerde
HADDEN ER PROFIJT BIJ:
in een uitgebreid verslag waarnaar
SCHEEPSBOUWERS, BANKEN,
nu kan worden teruggegrepen.
POLITICI, PARTIJEN’.
Zo kreeg De Batselier bij zijn ondervraging al meteen een paar vervelende, maar goed gedocumenteerde vragen in de schoot geworpen, die hij duidelijk niet had verwacht. Een groot verschil met de vroegere KSonderzoekscommissie
van
het
Vlaams Parlement, waar de commissieleden zich herhaaldelijk tot de pers moesten wenden om aan bepaalde informatie te geraken. Zo was het toen mogelijk dat tijdens een gedenkwaardige hoorzitting de kabinetschef van Van den Brande, Johny Cornillie, de commissieleden gewoon uitlachte. Zoiets zien we nu zo snel nog niet gebeuren. 2. Er zijn geen (grote) scheepswerven meer in België en de politici staan niet meer onder druk van de publieke opinie en wilde stakingen om nog nieuwe miljardenputten te maken voor een sector die op sterven na dood is. Dat zou een onafhankelijk onderzoek meer kans moeten geven. 3. Ook het politieke klimaat is grondig veranderd met het aantreden van
MAAR : DE CONTRA’S 1. Diezelfde VLD weet dat ze geconfronteerd zal worden met de vraag wie het systeem van de scheepskredieten doorheen de jaren heeft uitgemolken. En dan komt men steeds bij dezelfde grote families terecht, zoals Saverys, Leysen, Cigrang. Kleur ? U raadt het : blauw. En welke federale minister keurde in de jaren ‘80 nog een aantal scheepskredieten goed voor de rederij van de fameuze Rosenfeld, alhoewel er toen al duidelijke tekenen waren dat er van alles met die man niet in orde was? De Croo Herman, eerste burger van dit land. (De Vlaamse regering werd pas in ‘89 bevoegd voor het dossier). Niet alleen de CVP en de SP hebben dus boter op hun hoofd. De zwarte piet kan naar hartelust worden doorgeschoven, en dat zal wellicht tot gevolg hebben dat in de uiteindelijke conclusies van de commissie de kool en de geit worden gespaard.
paarsgroen. De greep van de CVP via de kabinetten bij voorbeeld - is er niet meer of is sterk verminderd. De SP hoeft niet meer te zwijgen, integendeel, ze kan met de VLD front vormen tegen de CVP-topfi-
2. De commissie heeft maar zes weken de tijd om de nodige getuigen te ondervragen en haar verslag te schrijven. Zelfs met de hoorzittingen van twee jaar geleden is dat
9
3. Het is duidelijk dat een aantal centrale figuren of organisaties zoals de NMKN en Gimvindus, die het voorbije decennium een belangrijke rol speelden bij het beheer van de verleende scheepskredieten, zullen vragen om achter gesloten deuren te worden verhoord. Het reglement van de onderzoekscommissie voorziet dat sancties zullen worden onderworpen tot met een derde loonverlies. De Batselier himself is die regel komen toelichten bij de installatie van de commissie. Een tekening hoeft er niet bij zeker? 4. Er lopen op dit ogenblik niet minder dan 7 gerechtelijke onderzoeken in Antwerpen en Dendermonde naar dossiers waarmee de scheepswerf Boel of de scheepskredieten tout court nauw verweven zijn. Een onderzoekscommissie mag het gerecht niet hinderen. Heel wat belangrijke aspecten van fraudedossiers blijven dus wellicht onder het stof van het parket verborgen.
CONCLUSIE En dat hoeft ook niet te verwonderen, want de echte waarheid over de scheepsbouw en de scheepsmiljarden na de Tweede Wereldoorlog zal nooit worden geschreven. Te veel groepen hebben er profijt bij gehad : scheepsbouwers die zelf een rederij begonnen of opkochten om aan goedkoop geld te geraken, de banken die ht spel meespeelden, politici die de “werkgelegenheid” op ten dode opgeschreven werven bleven verdedigen, en last but not least : de politieke partijen die ongetwijfeld de nodige verkiezingsfondsen in het bekken van Schelde en Rupel hebben bijeengegaard. Het verbaast ons niet dat aan het systeem van de goedkope scheepskredieten pas een einde kwam toen de strenge wet Dhoore verborgen giften aan partijen ongenadig kastijdde. Iko De auteur is politiek journalist
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
B UITENLAND
aat de nieuwe onderzoekscommissie van het Vlaams Parlement over de scheepskredieten slagen waar de dioxinecommissie van de federale assemblee jammerlijk heeft gefaald ? Worden er grove schandalen blootgelegd én de politieke verantwoordelijken voor het falen ? Het schip is ons inziens al lang gezonken, maar we zetten toch even de pro’s en contra’s op een rijtje
een waanzinnig tijdsbestek. De reden is duidelijk: de commissie mocht in geen geval in de buurt komen van de fatidieke verkiezingsdatum van 8 oktober. Geen nieuwe dioxineverkiezingen ! Geen nieuwe schandaalsfeer !
T WEE - SPRAAK
V RIJE
-
Een zogenaamd Netwerk van Europese Cultuursteden riep vrijdag 5 mei uit tot een dag tegen de censuur. In Antwerpen werd een heus censuurbestuur samengesteld. Een affichagecampagne had als slogan: ‘Vrije markt en cultuur - partners in censuur’. Achter de beweging zitten mensen als Geert Buelens, Rudi Laermans, Gie Van den Berghe. Jan Dumolyn (KP) staat achter die visie. Senator Paul De Grauwe (VLD) vindt het nonsens.
JA
Vooreerst: wat betekent “vrije markt”? Het wordt al snel duidelijk dat het hier een ideoloJAN DUMOLYN gische fictie betreft voor een systeem dat men beter als “kapitalisme” omschrijft: de veralgemeende warenproductie voor winst en accumulatie. Niet iedereen is even “vrij” op die markt. Niet iedereen heeft een even “vrije” toegang tot kapitaal of kennis. Werkelijke vrijheid is onmogelijk zonder een minimum aan gelijkheid. Bekijken we de “vrije markt” niet enkel als een economisch systeem, maar als een volledige maatschappijvorm, dan merken we dat de meerderheid van de landen waar die vrije markt radicaal wordt toegepast ofwel dictaturen zijn met een platte overheidscensuur, ofwel formele democratieën met een iets beter gemaskeerde censuur. Denk maar aan de vrijheid van meningsuiting in Turkije... En ook in parlementaire democratieën bestaan er bepaalde vormen van censuur. Er bestaat een “absolute, legalistische” definitie van censuur en een “relatieve, materialistische” benadering van dat begrip. In ons Westerse staatsbestel komt het eerste zeer weinig voor. Maar de Vlaamsgezinde lezers van dit blad (en andere republikeinen) weten maar al te goed wat het begrip “relatieve censuur” betekent, wanneer het over het koningshuis gaat... Censuur op cultureel vlak is voor de politieke en economische machthebbers grotendeels overbodig om hun macht uit te oefenen. Laat die zotte DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
kunstenaars maar aanklodderen voor hun beperkt publiek. De massacultuur is wél stevig onder controle. Hier werkt de “marktfilter” als relatieve censor. Iets wat niet commercieel genoeg is, kan eventueel voor een kleine elite, maar hoeft niet op het grote publiek te worden losgelaten. FOTO TRENDS
FOTO KP
O PINIE
MARKT EN CULTUUR PARTNERS IN CENSUUR ?
Op wetenschappelijk vlak oefent het bedrijfsleven via haar subsidiekranen en winstprincipes overduidelijk een relatieve censuur uit op het onderzoek. Journalisten bedrijven vaak zelfcensuur. Als je niet de juiste dingen schrijft, word je gemarginaliseerd en raak je uiterst zelden in de massamedia met je opinie of analyse. Dat heeft Noam Chomsky in verschillende publicaties aangetoond. Er is geen échte censuur, maar als je wat vertelt dat ingaat tegen de “pensée unique” van het markt-dogmadenken, bekijkt men je alsof je van een andere planeet komt. Jan Dumolyn KP
NEEN De stelling van de cultuurpessimisten is belachelijk. Ze hebben blijkbaar geen benul van geschiedenis maatschapPROF. PAUL DE GRAUWE en pelijke stelsels. Eigenlijk zijn zij zelf het levende bewijs van het tegendeel van hun stelling. Ze mogen de grootste onzin verkopen en moeten helemaal niet bang zijn dat ze daarvoor in de problemen komen. In andere tijden, of elders in de wereld zou dat niet het geval zijn.
10
Neem nu hun kritiek op de kijkcijfers. Die weerspiegelen toch de voorkeur van miljoenen mensen? Wie dat al censuur noemt, doet aan begripsverwarring. Kritiek geven op de media en het culturele aanbod gebeurt vaker, vooral in kringen van cultuurpessimisten. Maar de essentie is dat je vandaag de ruimste keuze hebt. Wie zin heeft in diepzinnige onderwerpen kan best zijn gading vinden. Ik heb geen problemen als ik nu boeken van Seneca wil lezen of van Japanse auteurs. Op televisie kan ik, als ik dat wil, filosofische gesprekken volgen in het Duits en het Engels. Maar moet ik ongelukkig zijn omdat een meerderheid van mensen andere keuzes maakt? De vrije-markteconomie op die aspecten aanvallen, getuigt van een intolerante mentaliteit. In onze maatschappij kunnen mensen zonder problemen totaal uiteenlopende visies, voorkeuren, opinies hebben. Ik mag tegen God zijn of zeggen dat ik in 125 goden geloof, hier en nu kom ik daar toch niet meer mee in de problemen? Al twintig jaar hoor ik dezelfde jeremiades tegen de vrije markt. Feit is dat in het verleden nog nooit zo’n ruim en ongecensureerd aanbod aan informatie makkelijk toegankelijk is geweest als nu in onze Westerse maatschappij. Bij veel mensen schept dat verwarring, een gebrek aan houvast. Vele mensen hunkeren naar zekerheden. Voor velen censureert de vrije markt niet voldoende. Zijn de cultuurpessimisten ten slotte in hun kritiek niet in tegenspraak met zichzelf? Hoor ik niet in hun kringen vaak oproepen om dit of dat te verbieden, omdat het niet “politiek correct” zou zijn? Doen ze hiermee zelf niet aan censuur? Het cordon sanitaire is volgens mij geen goede manier om het Vlaams Blok te bestrijden. Integendeel, het maakt die partij sterker. Mag ik dat straks nog zeggen? Als negationisten de jodenvervolging ontkennen vind ik dat een grote dwaasheid, maar moet ik hen verbieden dat te zeggen? Laat hen in hun dwaasheid, ze schaden mij niet. Prof. Paul De Grauwe VLD-senator
L EZERSBRIEVEN
V RIJE T RIBUNE
FLATERWATER
T WEE
In Doorbraak nr. 5 schrijft u op bladzijde 3, dat “klaterwater” voor “correction fluid” staat. Dat behoort “flaterwater” te zijn. Roger Bryssinck Voorzitter Vrienden van Zuid-Afrika vzw
Omdat we het ermee eens zijn dat
MASKERS
Lionel denkt dat zij die betrokken waren in de repressie mogen vergeten worden. Hij wil ze vervangen door een niet-Vlaams-nationalistische massa. Hij pleit voor verzoening. Met de idealisten in het verzet zou er misschien geen probleem zijn, maar wat met het zogezegde verzet van het laatste uur?
Ik denk dat er op zich niets mee verkeerd is, zolang dit “beeld” min of meer aan de werkelijke inhoud van een partij of beweging beantwoordt. In twee gevallen, die als het ware elkaars spiegelbeeld vormen, gaat het mijns inziens echter om een gevaarlijk bedrog.
LIONEL
Als men de Bedevaart wil redden, moet men terug naar de bron. Het memoriaal van de Vlaamse ontvoogding mag niet als een toeristische attractie beschouwd worden. Jan De Wilde ere-voorzitter V.O.S. West-Vlaanderen, 20 jaar commissaris van het IJzerbedevaartcomité
ROMANTIEK Ook Vlaamse liberalen, en zelfs groenen en socialisten stellen de laatste tijd vast dat in dit land alles “communautair” geladen is en tot conflicten met Franstaligen leidt. In het kielzog van die partijen registreert Doorbraak, al te vaak koeltjes. Dit en dat loopt verkeerd en meer Vlaanderen zou efficiënter bestuur toelaten. Plooit de Vlaamse Volksbeweging terug op het klinische discours van de “koude Vlaamse reflex”? Oké, dat aspect speelt een rol. Maar de Vlaamse Beweging is meer. Velen “voelen” zich Vlaming en willen ook aandacht voor de warmte van de symboliek, voor traditie en verleden, voor de eigen cultuur. De media mogen zonder scrupules Belgische en royalistische koorts in de bevolking jagen. Flaminganten moeten zonder scrupules vaker “de leeuw uithangen”. In de twee betekenissen van het woord. Peter Smessaert Leuven (e-post)
De zogenaamde Vlaamsgezinden, die het masker van het radicale flamingantisme opzetten om hun racistische inhoud te verkopen, hebben niets, maar dan ook niets met de democratische emancipatiebeweging, die de Vlaamse Beweging oorspronkelijk was en in feite altijd gebleven is, te maken. Jammer genoeg kunnen ze aansluiting vinden bij een ernstige verglijding van een representatief gedeelte van die beweging in de jaren dertig en veertig, die resoluut of schoorvoetend voor het (Italiaanse, Franse, Portugese) fascisme of zelfs het Duitse nationaal-socialisme gekozen heeft en daarmee de hele emancipatie ei zo na gewurgd heeft. Ook al was dat niet de bedoeling. Zolang deze racisten hun waar mogen blijven verkopen als een legitieme vorm van volksnationalisme of iets dergelijks, moeten we niet op sympathie van de democratische bevolking rekenen voor een vernieuwde en slagkrachtige Vlaamse Beweging Het is trouwens nog de vraag, hoeveel procent van hun indrukwekkend kiezerskorps écht achter de separatistische eis staat. Omgekeerd krijg ik steeds meer het vermoeden dat een aantal van mijn “antiracistische” medestanders in feite
11
Ook hier wordt alles domweg of uitgesproken sluw door elkaar gehaald, en de noodlottige dictatuur van het politiek correcte spreken en denken maakt een eerlijke confrontatie hierover bijna onmogelijk. Nochtans zal het niet volstaan de discussie binnen democratische Vlaamsbewuste kringen te voeren - ook daar kan het nuttig zijn -, ze moet op het bredere democratische forum, waar de beslissingen (zouden moeten) getroffen worden, worden uitgevochten. Democratische flaminganten (er bestaan in feite geen andere) moeten eindelijk de moed opbrengen, het “Vlaamsgzinde” masker van uiterst rechts af te rukken en hen niet langer als lastige maar reële bondgenoten te beschouwen, want dat zijn ze niet, integendeel. Vlaams-bewuste progressieven moeten op hun beurt durven, het antiVlaamse gehalte van heel wat “antiracistische” vertogen als ondemocratisch en in feite... racistisch aanklagen en mogen zich niet langer door deze krachten laten gebruiken. In beide gevallen gaat het niet op, je mond te houden “voor de goede zaak”. Racisme en een anti-Vlaamse houding kunnen per definitie nooit een goede zaak zijn of worden, dat zou er nog aan ontbreken.
prof. Ludo Abicht
FOTO DOORBRAAK
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
O PINIE
Lionel Vandenberghe riep op tot “verzoening”. Hij erkende dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog binnen de Vlaamse Beweging donkere bladzijden werden geschreven. Hij vermeldde natuurlijk niet dat in de jaren ‘50-’60 en ook zelfs later het grootste deel van de leden van het IJzerbedevaartcomité onder de repressie had geleden en dat twee gezaghebbende idealisten onder hen, Hendrik Borginon en Jozef Coene, voorzitter van het comité geworden zijn.
politiek de kunst van het haalbare is, vinden we het maar normaal, dat politieke partijen en bewegingen een “imago” ontwikkelen, waarmee ze mensen van hun gelijk willen overtuigen. We vergeten daarbij dat “imago” oorspronkelijk een andere term was voor “masker”, specifiek de maskers die de (uitsluitend mannelijke) acteurs in de Oudheid op de scène droegen. Moet dit moderne “imago” dan ook onvermijdelijk een “masker” zijn?
meer anti-Vlaams of in elke geval antiVlaamsgezind zijn dan antiracistisch. De recente hetze rond Haider, waarbij constant verwezen wordt naar enerzijds Hitler en Auschwitz en anderzijds het Vlaams Blok, bevestigt dat vermoeden. Zorg ervoor elke uiting van Vlaamse autonomie, vanuit welke hoek ook, meteen naar het bruine verdomhoekje te verbannen, en je hebt er geen last meer van.
B OEKEN
LEVEN NA DE POLITIEK Sinds een aantal jaren is hij niet meer weg te denken uit het boekenwereldje. Gewezen CVP-voorzitter en ex-vice-premier Herman Van Rompuy (CVP) publiceert de jongste tijd steeds vaker boeken. Zelfs als er geen Boekenbeurs of verkiezingen in aantocht zijn, grijpt hij naar de pen. Uitzonderlijk voor een politicus in dit land. In tegenstelling tot zijn vorige boeken (o.m. Hopen na 1984 en Vernieuwing in hoofd en hart) is zijn jongste pennenvrucht geen essay geworden over tijdsgeest en politiek. In De binnenkant op een kier bundelde hij dagboekfragmenten. Van 30 augustus 1998 tot en met 31 december 1999. Het is een bloemlezing geworden van vaak uiterst individuele en spirituele gedachten en overpeinzingen over zichzelf, over het leven, over literatuur en films (Van Rompuy ontpopt zich in dit boek tot een ware filmliefhebber), over God en slechts weinig over politiek. Zoals hij zelf schrijft: ‘Het meest gebruikte woord in dit boek is “leven”. Veel meer dan om het even welk ander woord.’ Ergens schrijft de gewezen vice-premier: ‘Schrijven is zich voorbereiden op de dood’. Of de publicatie van deze dagboekfragmenten, of zijn originele webstek (www.hvanrompuy.com) daar ook onder hoort, geeft hij echter niet bloot.
H. VAN ROMPUY, DE
BINNENKANT OP
EEN KIER.
AVONDEN
ZONDER POLITIEK.
LANNOO, 165
BLZ.,
495
FR.
Een eerlijk gezegd vreemd en weinig bevredigend boekje. De vele kernachtige citaten, uitspraken en gedachten - het boek bundelt geen stukken levensverhaal, maar zeer kort genoteerde impressies - zetten vaak aan tot nadenken. Maar even vaak lees je er vluchtig over. Allicht omdat je als lezer in zo’n boek - net als in een bundeling metaforen - al snel op zoek gaat naar datgene waarmee je het eens bent, of naar wat je eigen ideeën schijnt te bevestigen. Zoals Van Rompuy ook zelf toegeeft dat een mens maar de boeken
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
leest ‘die men wil lezen. Men zoekt er de bevestiging in van zijn eigen gedachten en gevoelens’. KDr.
VLUCHT UIT DE EMOCRATIE
HUGO DE RIDDER, PERSVRIJDAL. LANNOO, 152 BLZ., PRIJS 650 FR.
Hugo De Ridder heeft de smaak te pakken met het schrijven van semifictieboeken. Met zijn jongste boek Persvrijdal heeft hij opnieuw zijn kijk op een aspect van het maatschappelijke en politieke gebeuren verpakt in een fictief verhaal. In 1995 verscheen van zijn hand reeds MontDucal, een biografictie uit de Wetstraat. Opnieuw vormt een kasteel het decor van het verhaal, maar ditmaal staat De Ridder stil bij de macht van de media. Als onafhankelijk publicist én met zijn ervaringen als oud-redacteur van De Standaard is De Ridder goed geplaatst om het hedendaagse mediagebeuren mediageweld? - vanop een zekere afstand gade te slaan. Over zijn analyse van de mediacratie moet u zelf oordelen, maar zo’n verhaalvorm biedt ontegensprekelijk het voordeel dat het vlotter leest dan een non-fictieboek dat hetzelfde onderwerp misschien te intellectualistisch en te veel met een waarschuwend vingertje zou moeten benaderen. Jammer genoeg is het verhaal iets minder sterk, waardoor het boek soms wat aan spanning inboet. Maar Persvrijdal is ongetwijfeld het lezen waard omwille van De Ridders scherpe analyse van de hedendaagse berichtgeving in de media, waarop de emocratie steeds meer greep krijgt. Hugo De Ridder durft stroomopwaarts te roeien. BDS
12
MET PIJP EN JENEVER Het is alweer enkele maanden geleden dat ik het nieuwste boek van Jacques Claes las. Het was winter en naarmate ik meer in het werk kwam, groeide de drang om pijprokend en jeneverdrinkend achter de open haard voort te lezen - ik gaf graag toe aan die drang. Zijn Claes’ Mijmeringen over de twintigste eeuw dan zo zeemzoeterig nostalgisch? Een stukje nostalgie vind je er wel in terug, zeemzoeterig is het zeker niet. Claes ontleedt vanuit zijn eigen leefervaring de veranderingen die onze samenleving deze eeuw doormaakte. We weten hoe diepgaand die waren, maar we beseffen het zoveel beter bij het lezen van teksten als deze. De auteur brengt de sfeer van toen zeer sterk over, waarbij details waaraan anderen achteloos voorbijgaan, juist het meest tekenend blijken te zijn. Jacques Claes is geen kritiekloze toejuicher van alles wat nieuw is. Er gingen ook heel wat goede en mooie dingen kapot. Maar Claes zit niet machteloos te treuren over de goede oude tijd. Hij tekent niet alleen de mooie hoekjes van toen. Claes maakt wel duidelijk dat goed en kwaad, mooi en lelijk dikwijls samenhangen en dat het ene dan niet kan uitgeroeid worden zonder het andere mee te vernietigen. De grondhouding van de pure conservatief? En wat vooral zo leuk is aan dit werk: Claes heeft zo de pest aan politieke correctheid. Vanuit zo’n instelling en met zijn talent ontstaat een boek dat menig adept van het conventional wisdom naar adem zal doen snakken (zoals bleek uit de azijnige bespreking die het boek kreeg in De Morgen). Lezen dus. PDR
JACQUES CLAES, MIJMERINGEN
OVER DE
TWINTIGSTE EEUW.
PELCKMANS, 1999, 174
BLZ.,
595
FR..
vervolg van blz. 5
MEER CENTEN VOOR FEESTDAG De Vlaamse regering trekt 21 miljoen frank uit voor de viering van de Vlaamse feestdag 2000. Dat is vijf miljoen meer dan vorig jaar. Ministerpresident Dewael en minister van Cultuur Bert Anciaux gaan op 11 juli het nieuwe project voorstellen dat Vlaanderen-Europa 2002, in 1993 opgestart door de regering-Van den Brande, moet vervangen. ‘Kennis en creativiteit’ staan daarin centraal.
SPOOR REGIONAAL De christelijke vakbond ACV wil dat Vlaanderen meer inspraak krijgt in het spoorwegbeleid. Dat beleid is nu federale materie, maar de toestand in Vlaanderen inzake mobiliteit, economie, werkgelegenheid, is nu eenmaal anders dan in Wallonië. De NMBS besteedt vooral geld aan de uitbouw van het hst-net en aan goederenvervoer. ‘Om daarin verandering te brengen is het nodig dat de regio’s inspraak krijgen in dit federale dossier’, aldus Vital Peeters bij de voorstelling van het programma van de Vlaamse ACV-dagen, die in maart 2001 plaatsvinden. (DS, 28 april)
IN
DE
SCHOENEN
VAN
DE
KLEINZOON
Hij stak als jonge leraar met kop en schouders uit boven de twaalfjarige leerlingen van zijn klas. Hij kon de voor hem opgestelde rijen probleemloos overzien. Om hun de hand boven het hoofd te houden volstond het dat hij zijn hand op schouderhoogte uitstak. Meteen hield hij de hele bende eronder. In de loop van de volgende jaren zijn de verhoudingen stapsgewijs veranderd. Niet-hormonenvrij voedsel uit de gouden zestiger jaren zal wel zijn steentje hebben bijgedragen om hem pakweg na drie jaar humanioraonderwijs bij de rug-aan-rug-opstelling het pleit te laten verliezen. Als hij hen dan nog wilde overschaduwen, moest het met een vrij hoog opgestoken arm gebeuren. En vermits zoiets oorlogsherinneringen dreigde op te roepen, hield hij maar wijselijk zijn handen en zijn armen thuis. Vandaag mijmert hij als gepensioneerd leraar bij de klasfoto’s van toen: uit-stekend in die eerste jaren, primus inter pares, de eerste onder zijns gelijken, net vóór het beruchte ‘68, nadien allen nog maar vestimentair opvallend tussen zijn vergrote discipelen, die het schooluniform voor die andere uniforme jeans geruild hadden. Morgen zal zijn twaalfjarige kleinzoon bij het begin van diezelfde humaniora geen ruggenproef meer hoeven af te leggen. Grootvader zal meteen de duimen moeten leggen. Zijn schouders ophalen zal niet helpen. Of het zou moeten zijn dat de junior er op zijn blote voeten bijstaat en grootvader de tweedevoetsschoenen mag aanhouden die hij van zijn op grote voet levende nazaat heeft gekregen. Die zat al in nauwe schoentjes en in ruil voor die paar purperen briefjes communiecadeau mag hij zijn voorvader toch een voetje op-lichten. Met de verheven groeten van Wilhelmus.
SPOOR REGIONAAL (BIS) Anderzijds blijkt dat de aanleg van de hogesnelheidslijn (HSL) tussen Antwerpen en de Nederlandse grens bijna zes miljard frank duurder zou zijn dan gepland. Dat extra-geld zou Vlaams geld moeten zijn, al was afgesproken dat de HSL-factuur uit de federale kas zou worden betaald. De Standaard signaleert dat voogdijminister Isabelle Durant (Ecolo) liever geen extra-geld vraagt voor dit «elitaire» vervoermiddel. Dat zou betekenen dat Vlaanderen de centen moet afromen uit zijn enveloppe voor investeringen in het binnenlandse spoorwegnet. (DS, 15 april)
KINDJES Uit onderzoek van het Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudie blijkt dat het vruchtbaarheidscijfer in Vlaanderen (1,45 kinderen per vrouw) wel naar een erg laag niveau is gezakt. Turkse en Marokkaanse vrouwen hebben meer kinderen, maar ook hier tekent zich grote verandering af. Achttienjarigen van die nationaliteit geboren in 1970 hadden al 70% minder kinderen dan hun leeftijdsgenoten geboren in 1954. Vruchtbaarheidscijfer
UITVOER DRIEKWART VLAAMS De uitvoer van Vlaanderen steeg in 1999 met 3,3 procent. Wallonië zag zijn export met 2,7 procent teruglopen. (Cijfers Instituut voor de Nationale Rekeningen, 21 april). Het Vlaamse Gewest staat in voor 76,7% van de Belgische uitvoer, Wallonië voor 14,1%. (Trends, 27 april)
Vervangingsniveau nodig voor status-quo 2,1 kind/vrouw België 1,5 Vlaanderen (Belgische vrouwen) 1,45 Wallonië 1,66 Brussel 1,26 EU-burgers in België 1,44 Marokk. vrouwen 4,18 Turkse vrouwen 3,18
MIJNENVEGERS GETORPEDEERD De Franstalige liberalen zitten achter het schrappen van kustmijnenvegers, aldus de FET op 10 mei. Vooral langs Vlaamse kant bestaat er wrevel over de regeringsbeslissing, omdat die investering een compensatiedossier was voor de midlife-update van de F16’s, wat vooral de Waals-Brusselse industrie ten goede kwam. Het schrappen van het contract van 12 miljard zou de doodsteek zijn voor de Antwerpse scheepswerf SKB. Er wordt gezegd dat het schrappen van de bouw van de kustmijnenvegers de zoete wraak is van Franstalig België voor het Vlaamse verzet tegen het Joint Strike Fighter (JSF)programma (ontwikkelingsprogramma van nieuw gevechtsvliegtuig). (FET, 10 mei)
Bron: FET, 6 mei. Cijfers 1986-1990.
13
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
V RIJ - SPRAAK
D E V LAAMSE
ONBEWEGING
Sprekend voor een lokale afdeling van een Vlaamse vereniging, mocht ik op erg veel instemming rekenen toen ik een bepaald soort flamingant persifleerde. Het beeld dat ik ophing was nochtans niet echt vleiend. Maar blijkbaar wel heel herkenbaar. De toehoorders kenden de gespeelde figuur duidelijk niet alleen van horen zeggen. En waarom dacht u dat ik het typetje zo goed bracht? Juist. Op papier is het zoveel moeilijker. U moet er mijn grimassen dus bijdenken. Toch een schriftelijke poging. Het is ochtend. Iedereen zit aan de ontbijttafel. Geurende koffie, lekker eitje, krakende toast. Vader, die pas nog fluitend onder het stortbad stond, nipt van de hete koffie en slaat de krant open. Hij bladert meteen naar de opiniebladzijde, naar de lezersrubriek. Zijn oog valt op een brief met als opschrift: nationalisme (1). Hij leest de inleidende zin: ‘In zijn afkeurende analyse van het Vlaamsnationalisme slaat Ludo Dierickx de spijker op de kop.’ Vaders gezicht betrekt. Hij kijkt onderaan de brief en leest daar ‘Tongeren’. ‘Die achterlijke Limburgers’, sist hij. Zijn blik gaat verder naar ‘nationalisme (2)’. Hij leest: ‘Terecht hekelt Dierickx in zijn opiniestuk...’ Uit Wommelgem dit keer. Het goedkope nummertje Limburgerspuwen wordt als een ballon doorprikt. ‘Ook in Antwerpen wonen dus idioten’, zegt vader kwaad. Hij werpt de krant weg en klopt machteloos op tafel.
C
Daarop volgt een tirade tegen het onderwijs, de media en de regeringVerhofstadt. Maar zijn ochtend is wel serieus verknoeid. Van het goede humeur bleef geen spaander heel. Heeft vader gelijk? Wat zijn vaststelling betreft dat er in Antwerpen ook idioten wonen, zeer zeker. Dat niet alles in onderwijs en media deugt, zit ook niet ver bezijden de waarheid. En over de regering Verhofstadt zijn we het ook al eens. Van vaders gelijk kan niet eens zoveel afgedongen worden. En wat is het effect van zijn nummertje Vlaams bewegen? Een verhoogde cholesterol, een verfomfaaide krant en huisgenoten die er het hunne van denken wanneer vader “weer” bezig is. Als het echt tegenvalt zit er ook een koffiespat op vaders overhemd. En dat is het dan zowat. Waarom is de Vlaamse Beweging zo sterk aan de ontbijttafel, maar is de energie opgebruikt wanneer het er op aankomt naar buiten te komen? En zeggen dat vader met een treffende lezersbrief de ochtend van Dierickx en die knullen uit Tongeren en Wommelgem had kunnen verknallen. Wellicht heeft vader zijn antwoord al klaar. ‘Mijn lezersbrieven worden toch niet opgenomen.’ De wereld kan hard zijn voor diegenen die niet meer willen winnen. Peter De Roover
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Dirk Laeremans - Eindredactie en redactiesecretariaat: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Jan Van de Casteele, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Bram De Schepper, Steven Vergauwen, Jürgen Constandt, Sooi Daems. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45 - e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd.
VAN
MAAS
ENSCHEDE: EEN LES? Op 13 mei groeide een kleine brand in een vuurwerkopslag binnen een half uur uit tot nationale ramp: honderden woningen verwoest, honderden gewonden en voorlopig 17 doden.. Brandweer en toegestroomd publiek werden de dood ingestuurd. Na de ramp beweerde burgemeester Mans (PvdA) met droge ogen dat alle vergunningen in orde waren. Hij liet het rampterrein hermetisch afsluiten, verbood overlevenden hun verwoeste bezittingen te zoeken of om spullen te redden. Het oordeel van WDR-journaliste Maike Krefting was hard: ‘miserabele informatievoorziening en extreem slecht crisismanagement’. Via de media werd al gauw bekend dat de gemeente in 1999 een opslagvergunning voor 14 zeecontainers vuurwerk had verleend in strijd met alle voorschriften. Een corrupte majoor van het ministerie van defensie adviseerde daarbij. Tot verbazing van een VRT-verslaggever kwam de gemeenteraad na de ramp niet in vergadering bijeen. Wie (veel) betaalt mag (veel) regels overtreden, dat is traditie in dit land. De Noord-Brabantse milieu- en veiligheidskundige Ad van Rooij waarschuwt: ‘Malafide bedrijven werken samen met de overheid en vergiftigen daarbij letterlijk alles omwille van de winst voor enkelen. Deze collusie (misdadige belangenverstrengeling) heeft reeds zodanige vormen aangenomen dat Belgische bedrijven zich door Nederlandse criminelen laten misbruiken: aarde voor de Brusselse ring, vet voor Verkest, houtspaanders voor unilis, champignonmest voor de landbouw; allemaal giftig afval dat Vlaanderen onder het mom van “schone grondstof” kocht in Nederland. Nog geen gemeentebestuurder, nog geen minister heeft verantwoording genomen en is vrijwillig afgetreden. Is politiek verworden tot een dodend spel? Oscar Hendriks
Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2000
UIT HET LAND EN WAAL
14