België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
7
Maandblad juli 2000
Vlaanderen staat in Europa
B EELD -S PRAAK
Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
NAASTENLIEFDE
3
De wereld een grote eenheidsworst? Goed dat er zoiets is al eigenheid en identiteit. Matthias Storme pleit voor een Belgische scheiding. WIEGT PAARS LINKS IN SLAAP? AFWACHTEN OF MEN KAN BLIJVEN LACHEN MET DE ACTIEVE WELVAARTSSTAAT VAN VANDENBROUCKE. LEES BLZ. 4-5-6.
F ABELTJE
Het
is me wat met die voetbalgekte. Wekenlang worden we geplaagd door media die het enkel over voetbal hebben. Shampoo- en chipsbedrijven vonden debiele spelletjes uit en mensen lopen rond met idiote hoeden. Door al dat voetbalgeweld mist u natuurlijk het échte nieuws.
Het begon met de koning. Die herinnerde aan zijn dramatische oproep van drie jaar geleden. Toen stelde hij dat Joegoslavië bewees dat nationalisme tot oorlog leidde. Hij werd bang als hij al die nationalistische Belgische vlaggen zag. ‘Het afzetten tegen de andere leidt tot oorlog’, vertelde hij. ‘Zoals de hooliganbeelden duidelijk bewezen...’ Commissaris Willockx pikte daar meteen op in: ‘Hoe kan je dit nu een Europees feest noemen?’ Hij dacht er sterk aan om de Europese vlag overal verplicht te maken en de nationale vlaggen af te schaffen en te verbieden. Dat zal de verstandhouding en de verdraagzaamheid zeker ten goede komen. De Liga van de Rechten van de Mens had ook kritiek. ‘Waar gaan we naartoe? In België worden eenvoudige stoelsmijtende hooligans al even erg aangepakt als staatsgevaarlijke betogers met een republikeinse affiche. Mensen worden
afgevoerd met C130-vrachtvliegtuigen. Mensonterend.’ De politie van Brussel was daarentegen wél tevreden. ‘Het was hard nodig dat onze mensen zich nog eens konden uitleven.’
STERFT LINKS IN HET CENTRUM? 4-5-6 Bedwelmt de actieve welvaartstaat de linkse gedachte ? Doorbraak infiltreert tussen paars, rood en groen. Met de hulp van Sleeckx, Tavernier, Gatz en klein links.
O Ook voor de groenen hoefde het hele spektakel niet. Al dat extra verkeer was niet goed voor de ozonlaag en van al dat nationalisme kreeg men de kriebels. Neen, het kampioenschap schoot volledig zijn Doel voorbij. SP en VLD hielden een gezamenlijke persconferentie. Ook zij zagen het niet echt zitten. De rijke Uefa steekt miljarden in zijn zak, terwijl de Belgische belastingbetaler alle kosten op zich moet nemen. ‘Een politiek van brood en spelen is niet aan ons besteed’, zo verklaarden SP en VLD. Waarna Stevaert aankondigde dat de treintickets naar de stadions dan toch gratis zouden zijn. In het kader van de ozonbestrijding. En ook Jan Hoet deed zijn duit in het zakje. ‘Ik vond het spektakel wel mooi’, vertelde hij aan Het Nieuwsblad, ‘maar bij al die Belgische vlaggen kreeg ik het toch heel eventjes koud.’ En alle bovenstaande mensen wensen de bevolking alvast een prettige Vlaamse feestdag. Net zoals wij overigens... Dirk Laeremans hoofdredacteur
EILAND IN DE ZON...
7
André Monteyne in de Caraïben. Tussen stervend Nederlands en levend Frans.
VLD
EN
FDF
10
Samen op een lijst in Brussel. Moet kunnen, vindt Manu De Rons (VLD). Horigheid, stelt Peter Lemmens (Vlaams Blok)
OMDAT
IK EEN MENING HAD...
11
Van Lannoy, Hemmerechts en Anthonis moest Ward Beysen (VLD) op de knieën in de hoek. Van Doorbraak mag hij er even uit. Omdat hij een mening heeft...
BEMOEIZUCHT
14
Wat is België nu, vraagt Peter De Roover in zijn Vrij-spraak. In een federatie beslist de meerderheid. Maar blijkbaar niet bij ons.
P
MAINGAIN EN BRUSSEL
E R S W I J S
Louis Michel in De Standaard, 7 juni: ‘Het lijkt vast te staan dat de komende decennia een centrum-rechtse coalitie geen kans maakt in Franstalig België. Dat ligt anders in Vlaanderen. Dat kan grote spanningen veroorzaken en ik zie daar geen oplossing voor’. Bart Brinckman in De Morgen, 27 mei: ‘Als de beslissing in hun kraam past, dan is Agalev er als de kippen bij om de vogeltjesdans op te voeren. Maar o wee in het andere geval: dan verworden de groenen tot een stelletje Calimero’s’. Eric Doncker in Het Belang van Limburg, 26 mei: ‘Het is algemeen geweten dat men zich in Wallonië minder ethische vragen stelt bij wapenleveringen... Toen extreemrechts aan de macht kwam in Oostenrijk, was Louis Michel ten zeerste verontwaardigd. En dus riep de minister op tot een boycot van Oostenrijk. Er van een berg glijden was al te veel. In Mexico werden en worden de mensenrechten geschonden. En dat blijkt dan ineens geen probleem te zijn.’ Yves Desmet in De Morgen, 26 mei: ‘Als Michel vindt dat zowel zijn collega-ministers als het voltallige parlement vooraan hun mond moeten houden over wapenleveringen, dan kan hij misschien beter naar Karinthië verhuizen en een front vormen met Jörg Haider.’ Stefaan De Clerck (CVP) in De Morgen, 13 juni: ‘Mijn grootste kritiek op de regering is dat de politiek op het niveau van een soap
organiseert. De dagelijkse politiek lijkt soms meer op Friends. “Het is ruzie, ik maak het af, maar nee, een dag later zien we mekaar toch weer graag”.’ “Knorpot” Ignace Eliano in De Standaard, 14 juni: ‘De titel van de toelichtingsfolder (van het Copernicusplan - red.) riekt al heel erg naar zwendel: “Elke Belg een stukje koning.” Hoe slim! Wat een geniaal cyroptogram! Wat een fonkelend briljante titel (...) Want hoeveel inspraak heeft de koning in .be? Hebt u ‘m? Met alles “helemaal akkoord” gaan, meer wordt er van een Saksen-Coburg niet verlangd. Hij is een vorst van schijn, net als deze enquête.’ Rolf Falter in De Standaard, 17 juni: ‘Er is, alweer, nog steeds, opnieuw, ten eeuwigen dage, le refinancement van het Franstalig onderwijs. Alweer is er een gat in de kas van de Franse Gemeenschap. Alweer knoeit men met leerlingenaantallen. Alweer moet niet Wallonië zelf, maar - via de federale overheid - ook Vlaanderen solidariteit betonen.’ Pol Van den Driesche in De Morgen, 10 juni: ‘Mogelijk nog meer dan de zogeheten communautaire vrede is het grondwettelijk verankerde compromis over de vrijheid van onderwijs een hoogst fragiele kwestie in dit moeilijke land. Wie raakt aan de vastgelegde taalgrens of, erger nog, aan de subtiele evenwichten uit het Schoolpact en zijn toepassingen, speelt met een vlammenwerper in de buurt van de Belgische vuurwerkfabriek.’
Olivier Maingain blijft voorzitter van het extreem-francofone FDF. ‘Mijn eerste prioriteit is ervoor te zorgen dat het FDF na de gemeenteraadsverkiezingen in 15 of 16 Brusselse gemeenten in de meerderheid geraakt’ (nu elf), zegt hij in Vers l’Avenir (29 mei). Hij pleit voor eenheid tussen Wallonië en Brussel. Hij staat samen op de lijst met de PRL van burgemeester FrançoisXavier de Donnéa en met de VLD.
MAINGAIN EN DE VLAAMSE RAND Maingain stelt ook zijn ultimatum over de Vlaamse rand (voor hem de ‘périphérie bruxelloise’). ‘Als de regering Verhofstadt zich niet garant stelt om de rechten van de Franstaligen in de rand rond Brussel tegen de Vlaamse regering te verdedigen, zullen de francofonen in de Rand hetzelfde lot ondergaan als de francofonen in Vlaanderen. (Vers l’Avenir, 29 mei). Dan komt de samenhang van de Belgische staat in gevaar, aldus Maingain, die ook steun zal zoeken bij de ambassadeurs van de Franssprekende landen en ‘via het Internationaal Agentschap in Parijs, dat strijdt tegen elke culturele discriminatie’ (Le Soir, 19 mei).
GUERRILLA OP EEN VULKAAN De Waalse pers lijkt Maingain van dichtbij te volgen. Na de vernietiging van de benoeming van drie Nederlandsonkundige leraars in WezembeekOppem (Sauwens) spreekt Le Soir van ‘La guéguerre des facilités’ (19 mei). ‘La périphérie est un volcan en activité’, titelt La Libre Belgique.Ook Hervé Hasquin, minister-president van de Franse Gemeenschap, spreekt over een “communautaire guerrilla van sommige ministers van de Vlaamse regering. (L’Echo, 19 mei)
WELCOME FLANDERS De VVB was dit jaar mede-laureaat van de driejaarlijkse cultuurprijs Van der Gucht. Met een prijs van 500.000 frank zet de stichting de strijdende Vlaamse Vereniging in de bloemetjes. De VVB had een internet-project “Welcome Flanders” ingediend, waarmee het Engelstalige informatie over Vlaanderen wil verspreiden. DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
2
DUUR ONDERWIJS?... De Vlaamse leerkrachten verdienen een pak minder dan hun Franstalige collega’s. Dat blijkt uit een OESOonderwijsrapport, dat de salarissen vergelijkt. (cijfers uit de FinancieelEconomische Tijd, 17 mei) Vlaanderen
Franse Gemeenschap
19.020
20.530
31.252
34.235
24.049
26.786
43.448
47.976
W+B Het aprilnummer van W+B - Wallonie/ Bruxelles - revue bimestrielle internationale édité par la Communauté française de Belgique et la Région wallonne, slaagt er niet alleen in de faciliteitengemeenten en de brede groene gordel rond Brussel tot haar ‘invloedszone’ te rekenen. Dit tijdschrift wordt vooral verspreid als informatieblad voor de internationale gemeenschap in Wallonië en buiten België. Bovendien maakt het Waalse gewest al sinds het verschijnen van Trends International keer op keer reclame in dit eveneens op de buitenwereld gerichte blad. Vlaanderen blijft gehuld in stilzwijgen...
LINKSE EENHEID De oproepen van het Antwerpse gemeenteraadslid Nadine Peeters (Socialistische Arbeiderspartij - SAP) voor een hergroepering ‘links van SP en Agalev’ krijgen weinig persweerklank. Allicht poging oneindig om een radicale roodgroene lijst van trotskisten (SAP), communisten (KP) en gelijkgestemde ultralinksen samen te brengen. Met het voor extreem-links teleurstellende beleid van SP en Agalev federaal (de actieve welvaartsstaat) en in Antwerpen in het achterhoofd, tekenden 150 Vlamingen een oproep Groen Links? Ja, natuurlijk!
LINKSE VERDEELDHEID Opmerkelijk is dat Nadine Peeters stelt ‘dat het eindelijk maar eens gedaan moet zijn met die sectaire verdeeld-
MEESTERS IN POLITIEKE SCHEIKUNDE In het jongste nummer van het prestigieuze Revue internationale et stratégique (uitgegeven door het Institut des Relations Internationales et Stratégiques) gaat het over “la prolifération étatique”, het steeds groeiende aantal staten. François Thual beschrijft de twintigste eeuw als “de eeuw der separatismen”. Prof. Joseph Yacoub voorspelt dat waar de twintigste eeuw reeds de ineenstorting van multi-etnische staten betekende, de eenentwintigste eeuw nog meer de eeuw zal zijn van de fragmentatie van de bestaande staten. En dit ondanks, of juist dankzij de globalisatie. In de Verenigde Staten richten steeds meer reclamecampagnes zich afzonderlijk op de verschillende etnische groepen, in plaats van op de gemiddelde Amerikaan. En welk bedrijf bij ons is nog zo dom om in zijn publiciteit niét te differentiëren tussen Vlamingen en Walen ? In de wetenschap begint de opvatting stilaan gemeengoed te worden dat fragmentatie, separatisme, regionalisering, etnisering, en andere “identitaire” stromingen het natuurlijke tegengewicht vormen voor de globalisering op meerdere terreinen. Het is blijkbaar enkel in Vlaanderen dat “identiteit” bij de publieke “smaakmakers” een vies woord is, althans wanneer het over de Vlaamse identiteit gaat. De Vlaamse Beweging predikt al vele jaren dat een grotere rol voor de volksgemeenschappen, en dus Vlaams zelfbestuur, de noodzakelijke keerzijde is van de vorming van een Europese Unie. Een man als oud-premier Dehaene is verstandig genoeg om dit, iets voorzichtiger uitgedrukt, maar goed onderbouwd, vandaag te verkondigen. Anderen blijven proberen hun reactionaire antivolksnationale houding als progressief te verkopen. Ze vergissen zich. In de natuurwetenschap noemt men diegene die de kennis bezit om nieuwe stoffen te maken paradoxaal genoeg
ook schei-kundigen. Men beseft daar immers maar al te goed dat, vooraleer zaken op een correcte manier te kunnen samenvoegen, men éérst correct moet scheiden. In dit land en Europa hebben wij nood aan politieke scheikundigen : mensen die beseffen dat vooraleer de Europese Unie verder wordt uitgebouwd, éérst een Belgische scheiding moet worden georganiseerd. Het is een ervaring die in dit land overigens op maatschappelijk vlak al ontelbare malen door de feiten werd bevestigd. Eerst na de “splitsing” van bevoegdheden of instellingen kon er in de meeste gevallen op ene normale manier samengewerkt worden met een buurvolk. Elfjuli moge ons herinneren aan een daad van politieke scheikunde uit 1302: de Brugse Metten. Zij herinneren er ons aan dat het essentiële uitgangspunt in de politiek nog altijd is, een onderscheid te kunnen maken tussen vriend en vijand. Goede nabuurschap berust steeds op wederkerigheid, en elke menselijke gemeenschap moet beginnen bij naastenliefde, niet bij verstenliefde. Wie in de politiek de passie preekt in de vorm van het opgeven van eigenbelang, ageert meestal uit eigenbelang. Slechts een volk dat zichzelf respecteert, en daardoor ook de andere volkeren in hun eigenheid respecteert, zal daartegenover nog gerespecteerd worden. Laat 11 juli dan ook op de eerste plaats een dag zijn van zelfrespect - en om die reden de eis van zelfbestuur hoog houden.
prof. Matthias E. Storme
vervolg blz. 13
3
DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
C OMMENTAAR
Salaris omgerekend in dollar Beginwedde onderwijzer Maximumsalaris Onderwijzer Beginsalaris Hoger Secundair Maximumsalaris Hoger Onderwijs
G EZOCHT:
PAARS
CONCEPT STEELT CENTRUM VAN
CVP
R ODE ZOEKTOCHT IN V LAANDEREN W ETSTRAAT
L
oopt politiek Vlaanderen vast in het centrum? Vlaanderen kent geen conservatieve partij, tussen midden en uiterst rechts. Doorbraak had het hierover in het aprilnummer. En hoe staat het met links in Vlaanderen? Of overheerst het liberalisme zo sterk, dat Vlaanderen ook geen linkerzijde meer telt? Slokt paars rood op? Wat is de Europese dimensie? De rol van Klein Links? Komt er eindelijk ruimte langs links voor een zelfbewuste Vlaamse houding? Doorbraak op speurtocht bij de linkerzijde. Doorbraak vroeg het rode (en belgicistische), maar uitgerangeerde boegbeeld van de Vlaamse socialisten Jef Sleeckx of links nog bestaat in Vlaanderen. ‘Te veel partijen kruipen inderdaad in het centrum bijeen. Ik zie wekelijks via voordrachten en debatten nog enkele honderden mensen en daar hoor je vaak dezelfde klacht. Jef, wie is nu eigenlijk nog wat aan het verdedigen? Veel partijen hebben geen profiel meer, maar hun kiezers hebben dat nodig. De SP heeft veel van haar profiel verloren, en dat is jammer. Die actieve welvaartsstaat doet daar geen goed aan. Ik heb mijn kameraden destijds al gewaarschuwd: ge moet niet zo hoog oplopen met die Blair, da’s een grote showman. En over Schröder moet men ook niet blazen...’
Dé paarse term die het vandaag goed doet is “actieve welvaartsstaat” (AWS). Zowel Frank Vandenbroucke als Guy Verhofstadt eisen het vaderschap op voor dé paarse modeterm. Ze vullen het begrip wel wat anders in. De eerste ziet er het einde in van de verzorgingsstaat, de tweede wil ook een welvaartsstaat voor wie niet werkt. Het blijft allemaal erg vaag. Tegenstellingen worden weggeredeneerd. Baas, werkman en milieuactivist: ze kunnen wel door één deur. In de praktijk lijkt er niet zozeer een synthese te groeien, maar mag iedereen wel op tijd een doelpuntje scoren. De inhoudelijke botsingen nemen toe, maar het anti-CVPcement is nog steeds van prima kwaliteit. De CVP wordt door het AWS-concept ook op een originele manier in de hoek gedrukt. Is het centrum niet van oudsher CVP-terrein? De partij wil al sedert haar ontstaan de klassetegenstellingen overbruggen. Het paarse concept steelt de kerngedachte van de CVP. DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
Op en rond 1 mei leek het even of de socialisten over de absolute meerderheid beschikken. Het stuur ging uitgesproken naar links: belastingsvermindering in centen in plaats van procenten, 35-urenweek, Zilverfonds voor behoud van de pensioenen, loslaten van de loonnorm. Voor de Jongsocialisten zijn belastingen een herverdelingsinstrument. Vermogens, meerwaarden en internationale speculatie moeten afgeroomd worden. Vande Lanotte vindt het maar niets dat inkomens uit beurstransacties onbelast blijven.
AGALEV FOTO DOORBRAAK
JEF SLEECKX: DE SP HEEFT VEEL VAN HAAR PROFIEL VERLOREN
ACTIEVE WELVAARTSSTAAT
Wonderboy Steve Stevaert lukt stunt na stunt. Maar vele SP’ers noemen hem de rode Anciaux. Populair, charismatisch, maar niemand koppelt hem aan het concept SP. ‘Zit er wel een lijn achter zijn stuntwerk?’, vraagt een liever anoniem blijvende SP-mandataris zich af. Er is nood aan profiel. Partijwoordvoerder Pascal De Coene noemt de SP de maïzena van de regering. Ze bindt wel, maar niemand proeft er iets van.
EN LINKS? Het maatschappelijke programma van de regering heeft een duidelijk profiel. Ze trekt de linkse kaart. Gezin en traditie spelen geen rol meer in het regeringsbeleid, het is al individualisering dat de klok slaat. Sociaal-economisch is de verwarring veel groter. Klein links is eensgezind in het afwijzen van de AWS (zie kader blz.6), maar speelt geen rol van betekenis. De SP zit in moeilijke papieren. De moeder der verkiezingen kostte weer een pak stemmen. Handig politiek gemanoeuvreer hield de partij aan de macht. Maar de malaise duurt voort. Volgens peilingen zakt de partij morgen naar de vijfde plaats. VUB-politoloog Stouthuysen ziet de bestaansgrens van de partij naderen. De klassieke SP-aanhangers vliegen als mussen in twee richtingen. De ‘kleine man’ zoekt zijn heil in het duidelijke taal sprekende Vlaams Blok. De progressieve intellectuelen bewegen naar Agalev. Dat geeft ook Jef Sleeckx toe.
4
Vult Agalev het linkse gat in? Jos Geysels bespreekt Giddens’ boek (zie kader) in De Morgen en vindt het allemaal vaag. Hij spreekt over een “hype”, een modeverschijnsel. Sleeckx zegt aan Doorbraak dat Agalev voor velen de partij van de solidariteit is geworden. Doorbraak legde het oor te luisteren bij Jef Tavernier, Agalev-fractieleider in de kamer. Hij noemt Agalev uitgesproken links. ‘Maatschappelijk staan wij voor een open en verscheiden maatschappij, voor verdraagzaamheid tegenover vreemdelingen en nieuwe stromingen. We moeten preventief omgaan met de verschillen tussen de mensen, in plaats van repressief.’ Maar ook sociaal-economisch mikt Agalev naar links. ‘Minder klassiek links in de zin van het biefstukkensocialisme. Wel links in de zin van het scheppen van gelijke kansen’, aldus Tavernier. Agalev wil een afgeslankte, maar tegelijk sterke overheid die regels oplegt, maar niet egalitair gaat doen. Tavernier kent zijn AWS-klassieken, want ‘de sociale zekerheid moet een middel zijn om mensen te activeren, maar niet werken mag niet voordeliger zijn dan wel werken. Het systeem moet ook betaalbaar blijven. Het gratis-dit
WAAR LIGT VLAANDEREN?
De SP mag dan met Agalev in de regering zitten, wanneer er een barst komt in het groene schild, dan vliegen de scherpste pijlen uit de SP-kokers. Vlaams parlementslid Robert Voorhamme peutert met een duivels genoegen in de Doel-wonde van Agalev.
De progressieve VU-vleugel zal dan haar Vlaamse standpunten zwaar moeten milderen. Mensen als Anciaux lijken daar geen moeite mee te hebben. Het zal ook moeten, want de linkerzijde weet Vlaanderen nog steeds niet echt liggen. Het Zilverfondsidee wil niet alleen de pensioenen veilig stellen, maar ook de Belgische sociale zekerheid. Leo Peeters weet welke prijs men binnen de SP betaalt voor een Vlaamse opstelling. Renaat Landuyt leerde de les en maakte de kust weer Belgisch. Toch zal links in Vlaanderen het debat niet kunnen blijven ontwijken.
Nochtans. Inhoudelijk groeit er ruimte voor een linkse bundeling in Vlaanderen. Het Sienjaal van Norbert De Batselier en Maurits Coppieters is bijna vergeten, maar mensen als SP-voorzitter Patrick Janssens, Steve Stevaert, Jos Geysels of de kringen rond Bert Anciaux en Sven Gatz (zie kaderstuk) vinden elkaar inhoudelijk. Brengen een volgende SP-nederlaag, een electorale Doel-opdoffer voor Agalev en verdere onduidelijkheid binnen de VU nieuwe kansen?
Hoe links is het om de monarchie door dik en dun te verdedigen? Hoe lang kan links de contextverschillen tussen noord en zuid blijven negeren? Dirk De Wilde schrijft in De Morgen na het afsluiten van een akkoord voor de nonprofitsector: ‘De eisen voor lineaire arbeidsduurverkorting en vervroegde pensionering zijn in Franstalig België nog veel meer de referentie. Aan Vlaamse kant is het aanvoelen veel sterker dat de eisen van gisteren niet het antwoord zijn op de vragen van
R
O D E
Z O E K T O C H T
I N
E
dariteit, rechtvaardigheid en een actieve rol van regeringen in een wereld van de fundamentele globale veranderingen en economische omvormingen stevig kan verankeren.’
Enerzijds hebben we de aanhangers van het Neue Mitte, de Third Way met Blair, Kok en Schröder. Zij zitten op de lijn van de Britse socioloog Anthony Giddens (zie ‘Paars De derde weg’, Houtekiet, 176 blz.) die opvalt met uitspraken als ‘Vandaag heeft niemand nog een alternatief voor het kapitalisme.’ Geen uitspraken waarvan klassieke socialisten dolgeestdriftig worden.
De Franse premier Jospin of de gewezen SPD-voorzitter Oscar Lafontaine wedden op een meer klassiek socialistisch paard. Ook oervader Blair krijgt het soms moeilijk, zoals pijnlijk bleek bij de verkiezing van Labour-dissident ‘rode Ken’ Livingston tot burgemeester van Londen. Een ander twistpunt betreft de houding tegenover de globalisering. Giddens staat er ronduit positief tegenover. Maar voor vele volbloed socialisten blijft het symbool voor liberale overheersing. Protesten van ongebonden jongeren op mondiale topontmoetingen in Seattle en het mondaine Zwitserse Davos, hekelen juist het onbegrensde wereldkapitalisme. Oude socialistische waarden als collectiviteit, anti-individualisme, verzet tegen ongebreidelde persoonlijke verrijking,
5
FOTO DOORBRAAK
JEF TAVERNIER: “AGALEV IS UITGESPROKEN LINKS” morgen.’ (4 maart) Steve Stevaert krijgt de wind van voor met zijn Vlaamse zorgverzekering en loopt op juridisch verzet bij de Franstaligen. En nu de CVP ook op het Vlaamse zijspoor zit, kan de angst voor minorisatie in Vlaanderen wellicht opgeborgen worden in het museum. Welke vernieuwer laat op dit vlak een frisse wind door de linkerzijde waaien? PDR, KDr en JVdC
U R O PA
Nooit eerder was Europa zo rood als vandaag. In bijna alle EU-lidstaten zitten de socialisten in de regering. Maar nooit eerder was de betekenis van de term “socialist” onduidelijker.
Volgens Giddens helpt de oude welvaartsstaat met zijn grootmoedige tussenkomsten juist armoede en werkloosheid vereeuwigen. Hij vat zijn verhaal in Die Welt (18 oktober 1999) als volgt samen: ‘Het alternatief voor beiden (staatsbureaukratisch socialisme en marktfundamentalisme) noem ik de Derde Weg. Mij gaat het om de modernisering van de sociaal-democratie, het gaat erom hoe men waarden als soli-
W ETSTRAAT
en gratis-dat principe van de bepaalde SP’ers - van gratis openbaar vervoer tot afschaffing kijk- en luistergeld - zint ons niet. Die dingen moeten betaald worden en er is geld nodig. Ten slotte onderscheiden we ons ook door onze ecologische doelstellingen. Niet alleen vandaag telt, maar ook de toekomst’, zo zegt nog de fractieleider van de Groenen in de Kamer.
komen in de globale “one world” sterk onder druk. Het besef groeit dat de natie de bakermat vormde voor de uitbouw van de verzorgingsstaat en de democratie. Het verlies van het ene zou wel eens kunnen leiden tot het verlies van het andere. Ook Giddens is niet blind voor dat probleem en stelt uitdrukkelijk dat de globalisering moet vervolledigd worden met een versterking van de regionale structuren. Volgens hem ‘verdwijnt de nationale staat niet, en naarmate de mondialisering voortschrijdt, wordt de reikwijdte van de overheid over het geheel bekeken eerder groter dan kleiner.’ (Paars, blz. 42) De vaststelling dat de sociaal zwakkere verliezers van de globalisering hun oude linkse partijen verlaten voor extreem-rechts, kan evenmin genegeerd worden. Links biedt bij die kiezers geen geloofwaardige verdediging tegen de onrust die de globalisering veroorzaakt bij de kleine man. De relatie links/natie blijft dubbelzinnig.
DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
G
AT Z
E N
D E
K R O O N J U W E L E N
want de rechts-denkenden zijn achter andere horizonten verdwenen: naar VLD, CVP en Blok’.
W ETSTRAAT
‘Ik ben alvast voorstander van ontplooiingsliberalisme, dat zich onderscheidt van het blauwblauwe rechts-liberalisme. In ons links zijn onderscheiden we ons van de overheidsgezinde SP en van de betuttelende waardenpartij CVP. Over hoe we onszelf nu best definiëren moet echter dringend en ernstig worden gepraat. Links-liberaal, sociaalliberaal, progressief, radicaaldemocratisch... Het kan inderdaad allemaal wat verwarrend overkomen.’ SVEN GATZ: VOOR MIJ IS DE VU EEN CENTRUM-LINKSE PARTIJ Welke rol speelt de Volksunie in de zoektocht van links Vlaanderen? Brussels VUparlementslid Sven Gatz organiseerde op 13 mei een opgemerkt colloquium over wat hij noemt “de Vierde Weg”. Het leverde hem een bolwassing op van voorzitter Bourgeois. Gatz aan Doorbraak: ‘Met het colloquium wou ik geen interne afrekening binnen de partij, wel discussie en positionering over de Vierde weg. Voor mij is de VU een centrum-linkse partij,
VA
N D E N B R O U C K E
Volgens Gatz leeft de Vlaamse strijd niet meer bij de jongste helft van de bevolking. Ook Vankrunkelsven meende op het colloquium dat de VU zich niet mag terugtrekken op haar kroonjuwelen. Yves Desmet (De Morgen) riep er op niet langer te ‘mekkeren’ over de laatste 5% van de staatshervorming. Die komt er volgens hem vanzelf.
Misschien kunnen Vlaams-nationalisten die dossiers beter onder de neus van pers en publiek duwen dan discussies te voeren met termen als “integraal federalisme”, waar nauwelijks iemand iets van begrijpt. Gatz: ‘Misschien “vertalen” we dat te weinig. Feit is, dat er binnen onze partij nog veel stof voor discussie is. Voor mij mag dat nu al, maar gezien de gemeenteraadsverkiezingen wellicht wat later worden...’
zal
dat
Probeert de VU de linkerzijde Vlaamsgezind te maken of willen vooraanstaanden in de partij het in eigen rangen overblijvende Vlaamsgezinde potentieel naar links lokken?
In de beruchte brief tijdens de voorzittersverkiezingen vond Bert Anciaux dat met de communautaie thema’s maar 3%
K O P
VA N
J U T
V O O R
In alle geschriften van Klein Links in Vlaanderen over de Actieve Welvaartsstaat, wordt met een beschuldigende vinger gewezen naar minister Frank Vandenbroucke (SP). Hij heeft de Derde Weg vanuit Oxford geïmporteerd in België. Hij is voor ultralinks Vlaanderen de collaborateur met de neoliberale Guy Verhofstadt. Hij zal de sociale zekerheid afbouwen...
tuees die meeheulen met het neoliberalisme.’ (Doorbraak, maart). Voor de linkse filosoof betekent de actieve welvaartsstaat van Frank Vandenbroucke in de praktijk ‘een heel snelle ontwikkeling van huishoudpersoneel, chauffeurs, bewakers, tuinmannen, keukenpieten, garçons... Allemaal feodaal dienstpersoneel voor de rijken, die steeds sterker worden.’ (Solidair, 7 juni)
De vele “marxistische” partijen en groeperingen hebben het moeilijk met de “centrumpolitiek” van de actieve welvaartsstaat. Voor hen is dit weinig meer dan een mooi verpakt staaltje neoliberalisme. Waaraan - tot hun grote woede en ontgoocheling - SP en Agalev graag meewerken, zonder zelfs de eis naar vermogensbelasting hard te maken.
De eeuwige contestanten van de maoïstische Partij van de Arbeid zijn uiteraard ook gekant tegen de actieve welvaartsstaat. De partij publiceerde eerder dit jaar de brochure Omkeren. Een dwarse kijk op paarsgroen. Voor de “echte communisten” is het duidelijk: ‘de sociaal-democratische kopstukken doen een knieval voor het liberalisme.’
De ongebonden spreekbuis van roodgroen Vlaanderen - prof. Jaap Kruithof verwoordde het niet mis te verstaan: ‘Ik verfoei de SP en Agalev. Dat zijn prosti-
En ook de sinds een paar jaar opnieuw oplevende KP (Communistische Partij Vlaanderen) plaatst kritische kanttekeningen bij de actieve welvaartsstaat.
DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
van het kiespubliek kan bereikt worden. Anderzijds blijkt uit elke peiling dat de VU juist met die thematiek vereenzelvigd wordt. Een merkwaardig standpunt ook in een tijd dat er nauwelijks politieke dossiers zijn waarin Franstaligen en Vlamingen niét tegenover mekaar staan. Meer Vlaanderen is toch beter bestuur? Gatz: ‘Ja, dat klopt natuurlijk. We zijn dat misschien wat uit het oog verloren. Maar bij de brede bevolking leeft dat niet’.
6
U I T E R S T
L I N K S
In een mededeling van 23 februari jl. luidt het: ‘we moeten voor ogen houden dat het in de eerste plaats het systeem bevestigd (sic); het is een stap verder in de richting van de winstlogica waarop het systeem gebaseerd is. De actieve welvaartstaat heeft (en bevestigt) het winstprincipe als leidraad, niet de welvaart of welzijn’. Ook het toonaangevende Vlaams Marxistisch Tijdschrift nam stelling tegen de Derde Weg. ‘Tracht de sociaaldemocratie haar politiek en ideologisch onvermogen niet te verdoezelen, en kunnen ze blijkbaar niets anders dan het neoliberalisme aanhangen? (...) De derde weg”-ideologie bekritiseert niet fundamenteel ons huidig economisch handelen als oorzaak van vele mistoestanden. Marginale “correcties” kunnen deze niet wegnemen. Zijn sociaaldemocraten daarvoor stekeblind, of zijn ze vergeten wat sociaal en democratisch is?’ (VMT, maart 2000)
NEDERLANDS
GEBREK AAN ZELFRESPECT
D E VERBEULEMANSING S INT M AARTEN
VAN
Wie de grens tussen Sint Maarten en Saint Martin oversteekt, wordt in het
WAAROM? Volgens ons ligt de fundamentele oorzaak bij de strategische ligging van Sint-Maarten en het Nederlandse gebrek aan zelfrespect. Het eiland ligt tussen Cuba, Panama en PuertoRico, dus pal binnen de Amerikaanse militaire zone in Midden-Amerika. SINT-MAARTEN/SAINT MARTIN. CARAÏBISCH EN EXOTISCH. NEDERLANDS EN FRANS IN EEN ZEE VOL AMERIKAANS... Het Caraïbeneiland Sint-Maarten is het kleinste eiland ter wereld dat tussen twee landen verdeeld is: Sint-Maarten met een oppervlakte van 34 km2 en (officieel) 32 000 inwoners, behoort tot de Nederlandse Antillen en wordt bestuurd vanuit Curaçao, terwijl Saint-Martin (54 km2 en 27. 000 inwoners) een onderprefectuur is van het Franse departement Guadeloupe.
DE GRENS
Hoe klein ook het eiland, het verschil tussen beide gedeelten is opvallend. Sint-Maarten is een stedenbouwkundige warboel, waar kriskras door mekaar fastfoodtenten, benzinestations, autokerkhoven, banken, speelhuizen en protestantse kerken van alle slag naast oerlelijke betonconstructies staan. Je zou nog bewondering krijgen voor de Brusselse stedenbouw. Elke week lost een Amerikaanse of Japanse pakketboot een karrenvracht toeristen die zich in de taksvrije winkeltjes van de rommelige en smerige hoofdstad Philipsburg storten en dan weer verdwijnen. Maar voor de rest is er weinig te beleven: voetpaden zijn omzeggens onbestaande, alles staat in het teken van de auto. De inwoners en de ambtenaren spreken meestal Nederlands, maar de opschriften zijn behoudens zeldzame gevallen in het Engels.
Typisch: het enige natuurreservaat van het eiland ligt op het Franse gedeelte. In Philipsburg doet de directrice van een piepklein museum heroïsche pogingen om iets van het Nederlandse erfgoed te bewaren, maar zij krijgt hiervoor niet de minste steun van de overheid. In Marigot werd in 1993 een klein, maar naar de modernste didactische normen ingericht museum ingehuldigd door de “maire” en de voorzitster van de regionale raad van Guadeloupe. Blikvanger is een graftombe van de Arawaks, de eerste bewoners van het eiland, ontdekt door archeologen van de universiteit van Leiden. En alhoewel veel autochtonen thuis Engels spreken, is het straatbeeld overal Frans.
Zodra je de grens oversteekt, bemerk je het verschil: Saint Martin is groener, de wegen zijn beter, de dorpjes hebben karakter. De hoofdstad Marigot is een Provençaals dorp met exotische accenten, waar het aangenaam kuieren is langs de boetieks en restaurantjes, de kleurrijke vroegmarkt, de jachthaven.
Landen als Frankrijk en Groot-Brittannië konden hun gebieden verdedigen tegen de Amerikaanse druk (ook het buurlandje Anguilla - 9000 inwoners - behield zijn Brits-exotische aard). Nederland daarentegen, dat na de Tweede Wereldoorlog in de wereld niet meer meetelde, en al evenmin de wil had om de eigen taal en cultuur te verdedigen, liet Sint-Maarten over aan zijn lot, d.w.z. aan Amerikaanse maatschappijen en ontwikkelaars. Nederland zelf heeft Sint-Maarten zielloos en toeristisch waardeloos gemaakt. Op 23 juni houdt Sint-Maarten een grondwettelijk referendum. Vermoedelijk opteren de kiezers voor een rechtstreekse band met Nederland, los van Curaçao, naar het voorbeeld van Aruba. Of het veel zal verbeteren is twijfelachtig tenzij Nederland, zoals Frankrijk, opkomt voor die unieke tropisch Nederlandse cultuurgemeenschap die tot voor de oorlog bestond en waarvan alleen nog foto’s in het museum van het Franse Marigot getuigen. André Monteyne
Over de reden van dat kwaliteitsverschil tussen beide landsdelen ver-
7
DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
B UITENLAND
Nederlands welkom geheten. Het welkomsbord staat op Frans gebied. Het zijn de eerste Nederlandse woorden die je op het eiland ontmoet. In SintMaarten moet je met een vergrootglas naar Nederlandse opschriften zoeken. Nochtans is het Nederlands er de officiële taal.
schillen de meningen. Sommigen beschuldigen de verwoestende orkaan Luis van 1995. Maar natuurgeweld pleegt niet aan de grens te stoppen. Anderen vinden dat Curaçao, dat instaat voor de verdeling van de Nederlandse staatstoelagen, SintMaarten stiefmoederlijk behandelt. Maar ook Saint-Martin klaagt over Guadeloupe. De alomtegenwoordige maffia en corruptie worden eveneens met de vinger gewezen. Maar is dat niet gevolg verwarren met oorzaak?
TUSSEN
VERLEDEN EN TOEKOMST: ELFJULI BLIJFT EEN FEEST
‘V LAANDEREN
E LFJULI
IN DE VITRINE PLAATSEN ’ Wie de grens tussen Sint Maarten en Saint Martin oversteekt, wordt in het Nederlands welkom geheten. Het welkomsbord staat op Frans gebied. Het zijn de eerste Nederlandse woorden die je op het eiland ontmoet. In SintMaarten moet je met een vergrootglas naar Nederlandse opschriften zoeken. Nochtans is het Nederlands er de officiële taal. FOTO DOORBRAAK
ALS ER TE FEESTEN VALT MAG ER WEL WAT SYMBOLIEK ZIJN Voor veel Vlamingen is 11 juli al sinds het van vorige eeuw een moment van herdenken, denken en vooruitzien, maar ook van feesten. Dat is dit jaar niet anders. Doorbraak hoorde het van verschillende Vlamingen. Wat Patrick Dewael van plan is met zijn feestelijkheden wordt pas duidelijk op 11 juli. Professor Herman Balthazar, gouverneur van Oost-Vlaanderen. ‘Je hoeft nog geen Vlaams-nationalist of volksnationalist te zijn om elf juli te vieren. Alle politieke richtingen moeten daarin kunnen meegaan, het moet een pluralistisch gebeuren zijn. Volksnationalisme is de wijze waarop men eigen wortels vertaalt in dagelijks politiek gedrag. Op zich is daar niets op tegen. Dat begrip hoeft nog niet meteen een tegenstelling te zijn met pacifisme en internationalisme. De Frontbeweging heeft ze aan mekaar gekoppeld, maar voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog is er veel fout gelopen. Toen ik in 1964 als jong BSP’er pleitte voor een officiële gemeentelijke viering was dat nog niet vanzelfsprekend. Niet voor de toenmalige socialisten, maar evenmin voor de CVP’ers. Voor die laatsten was 11 juni toen ‘hun’ feest. Minimalisten en maximalisten en verschillende interpretaties zijn er altijd
DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
geweest. Ook vandaag. Van belang is dat Vlaanderen economisch sterk en volwassen is geworden. De Vlaamse Beweging staat in haar realisaties veel verder dan de radicalen in de jaren dertig ooit hadden durven dromen.’ Deinzenaar Herman Maes, een van die vele voorzitters van gemeentelijke en stedelijke culturele raden : ‘Als je ziet wat voetbal overal aan nationaal sentiment losmaakt, blijkt dat wij Vlamingen wat onderkoeld zijn. Het combattieve is er een beetje af, de Vlaamse Beweging heeft veel gerealiseerd, maar ze moet op haar hoede blijven. We hebben erg lang moeten vechten om de taalwetten te krijgen, nadien en nu nog om ze te doen toepassen. Het kan geen kwaad daar nu en dan eens op te wijzen. Waarom zou Elfjuli niet naar het verleden verwijzen ? Die dag geeft het feest een brede culturele betekenis. Het stoort mij dat dit blijkbaar niet evident meer is. Misschien omdat elfjulivieringen zo “officieel” worden, maar meteen ook wat onverschilliger, vlakker en minder combattief.’ De Brugse burgemeester Patrick Moenaert legt de link tussen zijn stad en het internationale niveau : ‘Brugge heeft onze naam en faam ten opzichte
8
van het buitenland met hand en tand verdedigd. Niet met conventionele wapens, zoals in 1302, maar door Vlaanderen met onze culturele, sportieve en economische troeven in de internationale vitrine te plaatsen. Het Belfort werd “werelderfgoed”, Brugge wordt in 2002 Culturele Hoofdstad van Europa, economisch een goede zaak, en Brugge kreeg vier Euro-2000 wedstrijden. Brugge verdedigt Vlaanderen door zich gastvrij op te stellen en een internationale wind over ons vlakke land te laten waaien’. Jean-Marie Staelens, algemeen secretaris van de vzw Elfdaagse VlaanderenEuropa, die voor de Elfdaagse zo’n 16 miljoen frank toelagen verdeelt : ‘De bedrijvigheid rond elf juli is toegenomen. Vooral Richard Celis (VCK) en de regeringen Van den Brande hebben voor een nieuwe impuls gezorgd. Dit jaar doen zo’n 175 gemeenten mee met de Elfdaagse. Vorig jaar waren er dat nog 204. Wellicht vooral omdat de huidige regering Dewael de feestperiode inkortte (1 tot 11 juli). De 2002 achter onze naam is verdwenen, idem voor vlaggen, t-shirts enzomeer, maar de ondersteuning van gemeenten en van diverse manifestaties, festivals en evenementen blijft nagenoeg op peil, en dat zou ook de volgende jaren zo blijven. Op 11 juli weten we meer over de nieuwe plannen van Dewael.’ Luc Van den Brande, voormalig minister-president: ‘Het is heel natuurlijk dat elk volk, elke gemeenschap even achteruitkijkt. Maar meteen moet ook verleden en heden kritisch worden geëvalueerd. Waar zijn we mee bezig ? Elfjuli gaat ook over het vastleggen van een strategie voor de toekomst. Het project Vlaanderen Europa 2002 getuigde daarvan. In een globale wereld zijn regionale gemeenschappen de voeding om zaken in beweging te brengen. Elfjuli mag ons gerust het “thuisgevoel” geven. Maar het moet ook een open Vlaanderen zijn dat anderen graag en goed ontvangt. De cultuur- en volksverbonden manifestaties en feestelijkheden zijn hier zeker in die periode zeker hun plaats. Wat groeit aan de basis mag van de Vlaamse overheid best een steuntje krijgen. Luk Van Nieuwenhuyzen (Vlaams Blok): ‘Meer dan ooit heeft een Vlaamse Feestdag zin. We volgen met belangstelling wat Dewael er wil van maken. De initiatieven moeten van onderen komen, en steun krijgen, en niet omge-
Vincent Van Quickenborne (VU&ID) : ‘Ik ben niet onder de indruk van feestdagen, maar ga toch naar de viering in Kortijk, uit “curiositeit”. Toch was een van mijn eerste parlementaire initiatieven de vraag om van 11 juli een officiële vrije feestdag te maken. Bij veel mensen leeft dat toch. Als romantisch herinneringsmoment zegt het me niet veel, maar wel als een tijdstip van bezinning : waar willen we met Vlaanderen naartoe ? Ik heb in enkele historische geschriften ook wel gelezen dat Waalse broeders in 1302 meestreden tegen de Fransen, dus relativeer ik een en ander. Die dag mag er voor mijn part symboliek zijn, maar die moeten we ook modern durven vertalen en niet in forse toespraken. Laat Jan Hoet eens zoiets aanpakken...’ JVdC
S
P O R E N F E E S T
Op dinsdag 11 juli organiseert de Vlaamse Volksbeweging een Nationaal VVB-sporenfeest op het Katelijneplein in Brussel. Om 18 uur spreken Guido Moons, de nieuwe VVB-voorzitter, en Guido Naets, ex-journalist met vlinderdasje, ex-perschef van het Europees Parlement. Om 18.40 uur optocht naar de Grote Markt, en deelname aan de samenzang van de officiële viering. Nadien nog meer muziek met Dirk Brossé en orkest (filmcomposities) en Will Tura. Het Sporenfeest eindigt weer op het Sint-Katelijneplein met een folk- en ambianceoptreden van Lezzamie.
L EZERSBRIEVEN Er kwamen veel reacties binnen op de Vrije Tribune van Ludo Abicht in het juninummer van Doorbraak. We moeten ons beperken tot een selectie uit de kritiek ‘Het is de vraag hoeveel procent van hun indrukwekkend kiezerskorps achter de separatistische eis staat’, schrijft Abicht. Voor hem draagt het Blok een ‘ masker’. Het succes van extreem-rechts heeft veel meer te maken met het falen van de traditionele politici! Als we het over maskers hebben, laten we dan ook de media ter sprake brengen. De BRT mag dan nu wel VRT heten, of hij ook een Vlaamse reflex heeft, is een andere zaak. Meningen die in Doorbraak of Meervoud een forum krijgen, zijn in de media bijna taboe. Geen woord over de invloed van de royaltyprogramma’s van VTM of de vraag welke politici worden uitgenodigd om in de quizzpanels zitting te hebben. Ik hoop dat het volk slim genoeg is om dergelijke dingen te doorzien. Joris Jansegers Mere
Stellen dat het radicale Vlaamse standpunt van het Blok een masker is voor het racisme is een walgelijke verdachtmaking. De realiteit is dat het Blok een ernstig gevaar betekent voor het francofone Belgische regime. Het francofone establishment voert langs de media een hevige hetze tegen de partij die de Vlaamse onafhankelijkheid nastreeft. Ik vermoed dat Abicht als voorbeeldige democraat het deel van de bevolking ondemocratisch vindt, dat niet zijn eigen stemgedrag heeft. De meeste Blokkiezers zouden niet achter de separatistische eis staan. Heeft Abicht de kiezers van het Blok ondervraagd ? Lode Carleer Duffel
Wij mogen ons niet laten vangen door hen die zichzelf democraten noemen. Zij hebben een geheime agenda. Een Franstalige politicus heeft trouwens bevestigd dat het hen niet te doen is om de racistische politieke standpunten van het Blok, maar wel om de antiBelgische politiek Albert Pardon Deurne
Sterk Graag wil ik Abicht gelukwensen. Een moedig standpunt. Met de huidige "debatsfeer" zijn er maar twee groepen mensen. De goeden en de slechten. Je bent
9
voor of je bent tegen. Abicht zet zich af tegen beide kampen. En dat zal levert hem gegarandeerd weinig vrienden op. Niet in het Blok-kamp, waar elke kritiek op het migrantenstandpunt taboe is, en niet in het "progressieve" kamp waar elk spoor van een Vlaams reflex meteen fascistisch is. Het vereist een sterke persoonlijkheid om géén kamp te kiezen. Ann Vandenberghe Kortrijk
Volgens Abicht is het zich verzetten tegen de vreemdelingeninvasie die onze eigenheid bedreigt, geen nationalistische reflex. Enkel verzet tegen vervreemding door verfransing is dat wel ? Het Blok uitsluiten, betekent de Vlaamse macht verzwakken en die van de Belgische machthebbers versterken. Gil De Corte Brasschaat
Doorbraak lijkt het eens te zijn met Abicht, die onlangs te zien was aan de kant van de ware theaterprofeten. Krijgen de “racisten” een kans op repliek ? Dries Vanwijnsberghe Hemiksem
ANDERE PLANEET ? Bij het lezen van het standpunt van Jan Dumolyn (KP) - tweespraak over Vrije Markt en cultuur - partners in censuur, Doorbraak juni - moet ik denken aan mijn jeugdjaren. Hitler, Mao, Stalin... Dat Jan Dumolyn blij is dat hij in een land leeft waar het markt-dogmadenken hem doet overkomen als kwam hij van een andere planeet. J.F. Lanaken
BEDRIJFSLEIDERS Sinds de taalwetten van 1932 is Vlaanderen een eentalig gewest. Het is spijtig dat het bedrijfsleven in Vlaanderen deze trend niet volgt. Dan zouden buitenlanders beseffen dat ze zich in een ander taalgebied bevinden en misschien de nodige eerbied opbrengen voor onze taal. Uiteraard moet men niet kleingeestig doen en blijft talenkennis een pluspunt. Maar, Vlaamse bedrijfsleiders: laat uw Vlaamse fierheid zien. Michel Billiau Komen
DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
O PINIE
keerd. Hoofddoel moet blijven: onze identiteit uitbouwen en uitdragen. Samenwerking met Vlamingen voor wie het einddoel niét de onafhankelijkheid is, moet kunnen. Dat er op de IJzerbedevaart over einddoel problemen waren, is niet onze schuld. Het is jammer, maar voor Lionel Van den Berghe hoorden wij er niet meer bij. Dat kan niet. Voorts moeten we er wel voor zorgen dat ook de jonge mensen onze manifestaties aantrekkelijk vinden. Maar ik ben er gerust in : identiteitsbesef, dat gaat op en af. Naarmate globalisering en Europa aan macht winnen, groeit meteen ook de belangstelling voor eigen identeit en eigen symboliek.’
T WEE - SPRAAK
O PINIE
MEE
MET HET
FDF? ÇA
JAMAIS!?
De VLD Brussel besliste om bij de komende gemeenteraadsverkiezingen in Brussel met het FDF in zee te gaan. Schadelijk voor de belangen van de Vlamingen in Brussel? Neen, zegt de Brusselse schepen Manu De Rons (VLD). Natuurlijk wél, vindt gemeenteraadslid Peter Lemmens (Vlaams Blok).
JA Als het initiatief niet uitgaat van een beginselvaste Vlaamse partij, dan zijn tweetalige lijsten PETER LEMMENS in Brussel niet aangewezen, want ze leiden tot een onaanvaardbare horigheid. Zeker als men met het FDF onder hetzelfde dak kruipt. Tweetalige lijsten zijn niet per definitie uit te sluiten. Vooreerst uit pure noodzaak. Met uitzondering van het Vlaams Blok (en dan nog slechts in een beperkt aantal gemeenten) is vrijwel geen enkele Vlaamse partij nog in staat om op eigen kracht een verkozene te behalen. Maar ook om principiële redenen. Beschouwen we Brussel als een Vlaamse stad, dan dienen we de (autochtone) inwoners ervan noodzakelijkerwijze ook als Vlamingen te beschouwen, zelfs al zijn het dan grotendeels verfranste Vlamingen. Via tweetalige lijsten kunnen we een deel van deze mensen voor Vlaanderen terugwinnen. Alles hangt er dus van af wie de initiatiefnemer is, wie de voorwaarden stelt, de kandidaten selecteert, kortom wie de macht bezit. Gaat het initiatief uit van een beginselvaste Vlaamse partij, dan zijn tweetalige lijsten best een aanvaardbare zaak. In het andere geval zeggen wij echter duidelijk “neen”. De ervaring leert immers dat Vlaamse verkozenen op Franstalige tweetalige lijsten (maar ook Vlaamse gemeenteraadsleden die in een Franstalige meerderheid zetelen) totaal wil- en/of machteloos zijn om enig Vlaams belang te verdedigen of om ook maar iets voor de Brusselse Vlamingen gedaan te krijgen. Vrijwel steeds moeten zij zich tot oneerbaar politiek gedrag DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
verlagen om hun Franstalige broodheren ter wille te zijn van wie immers hun herverkiezing en de hen toebedeelde postjes afhangen. Twee voorbeelden uit Brussel-stad. Het Festival de la Francophonie en het feest van de Franse Gemeenschap krijgen een aanzienlijke toelage. Het Festival van Vlaanderen en het feest van de Vlaamse gemeenschap krijgen niets. Dient de Vlaamse oppositie hierop amendementen in, dan stemmen de Vlaamse partijen in de meerderheid tegen. De lijst kan moeiteloos verder worden aangevuld. De Vlamingen in de meerderheid hebben één, hooguit enkele alibi-dossiers, maar ook die zijn zeer relatief. Dergelijke “Vlaamse” gekozenen doen dus meer kwaad dan goed. Zij wekken de schijn van een Vlaamse machtsdeelname, hoewel deze er helemaal niet is. Zij zetten de Vlaamse gemeenschap vaak te schande door hun onaanvaardbare horigheid t.a.v. hun Franstalige broodheren wanneer het communautaire zaken betreft. In dat geval zeggen wij dus duidelijk “neen” aan tweetalige lijsten. Peter Lemmens Vlaams-Blokgemeenteraadslid Brussel-stad
NEEN De Vlamingen schatten de Brusselse situatie niet altijd goed in. Al tientallen jaren MANU DE RONS lang hebben zij zelf schuld aan de verfransing van Brussel. Ze investeerden er te weinig. Ook nu nog. Denken in termen van veroveren en heroveren, heeft trouwens geen zin. Dat lukt toch niet.
10
Brussel is een stad met 135 000 inwoners, waarvan amper 17 tot 18% Nederlandstaligen. Er zijn maximaal 13 000 Vlaamse kiezers in Brussel. Verdeel dat over de partijen en je beseft hoe moeilijk het wordt een zetel te halen. Vlamingen moeten niet pessimistisch zijn. Het belang van het Nederlands in Brussel neemt toe. Er wordt spontaner Nederlands gesproken, ook in de horeca en de overheid. Veel Franstalige Brusselaars sturen hun kinderen naar Nederlandstalige scholenNog nooit zijn zo veel Vlaamse verenigingen op het stadhuis ontvangen. Alle Franstalige ministers proberen tegenwoordig voor TV Brussel Nederlands te spreken. Het wantrouwen tegenover Brussel is onterecht. Maingain (FDF) krijgt natuurlijk af en toe een oprisping, en speelt “zijne cinema”. Een wat flauwe reactie, omdat zijn vader destijds een belangrijke functie niet kreeg omdat hij Nederlandsonkundig was. Voor zijn stommigheid in verband met het conflict met de Bond van Grote en Jonge Gezinnen heeft hij trouwens van de Franstaligen genoeg onder zijn voeten gekregen. Maar hij is vaak wel handelbaar. De KVS kreeg een pak geld. Maingain was niet tegen. Ik ben ervan overtuigd dat ik als Vlaming veel kan bereiken op de lijst van de Donnéa. Dat die lijst een federatie aanging met FDF en MCC, tant pis. Negen op tien van de kandidaten zijn perfect tweetalig. Ik stel vast dat in veel andere van de 19 Brusselse gemeenten stilaan gekozen wordt voor onze weg. Goede relaties onderling én met de beide taalgemeenschappen zijn nodig. Onder meer omdat de aanpak van de grootstadproblemen zo dringend is. Ik geloof erin dat de Vlamingen vooruit gaan in Brussel, dat Brussel effectief meer tweetalig wordt. Omdat ook de meeste francofonen beseffen dat ze Vlaanderen uiteindelijk ook nodig hebben. De Vlamingen hebben meer reden om zich zorgen te maken over de randgemeenten. De taalsituatie daar, dát wordt een heikel probleem. Manu De Rons Schepen Brussel (VLD)
V RIJE T RIBUNE
G EEN V OORZITTER H OGESCHOOL , OMDAT IK EEN MENING HAD
O
Na van de verrassing bekomen te zijn, stemde ik in. Ik zag er de kans in om een rijke ervaring in het onderwijs in de praktijk te brengen. Mijn onderwijsprofiel leek me duidelijk genoeg om de uitdaging aan te gaan. Niet alleen was ik leraar van vorming (regent Nederlands-geschiedenis Rijksnormaalschool Lier 1963), maar ook kleurde ik zowel het nationale als Vlaamse onderwiFOTO DOORBRAAK jslandschap in de jaren ‘80 met mijn verzet (vanuit de meerderWARD BEYSEN: LINKS MOET MONOPOLIE IN KUNSTWERELD OPGEVEN heid) tegen het beleid van wijlen minister Daniël Coens Het voorzitterschap van de Hogeschool (de lat gelijk leggen) en het onbegrip vormde daartoe de gelegenheid bij uitdat ik verwoordde in de Schoolpactstek. commissie omdat, toen al, de FranstaOm het doel te bereiken werd door ligen er niet in slaagden de leerlingen links Vlaanderen een heuse campagne te tellen. opgezet. De Morgen stelde zijn kolommen overdadig ter beschikking, te beginnen met de voorpagina. Dat ook Een voorpagina-lek in De Standaard De Standaard het spelletje meespeelde, (“Ward Beysen kandidaat-voorzitter leek me minder voor de hand liggend. Antwerpse Hogeschool”) zette de toon. Aan de aantrekkingskracht van de Was het dezelfde Ward Beysen niet die, Lannoye’s en de Antonissen viel blijkin september 1998 nota bene, het aanbaar moeilijk te weerstaan. durfde kritiek te leveren op de verkrachtingsscène van een moeder door haar zoon in het theaterstuk De Liefhebber. Kon Vlaanderen het gedoDe kunstopvatting van de Lannoye’s, gen dat iemand die daarover wat te de Antonissen, om de Hemmerechtsen vertellen had, in 2000 voorzitter zou niet te vergeten, is nu eenmaal zo uniworden van een Hogeschool? verseel dat het anderen verboden
CULTUUROFFER
VRIJE MENINGSUITING?
Terloops weze er aan herinnerd dat ik de kritiek op de verkrachtingsscène formuleerde omdat deze zitting van decadentie “ten tonele” werd gevoerd tijdens een opendeurdag in aanwezigheid van kinderen. Dien ik er bovendien aan te herinneren dat de feiten zich voordeden enkele maanden nadat Dutroux uit de gevangenis was ontsnapt?Hoe durfde een liberaal zijn nek uit te steken in deze hoogstaande culturele beleving? Deze liberaal moest vroeg of laat geofferd worden op het cultuur-altaar.
wordt daarover zelfs maar een mening te hebben. Cultureel links eist nu eenmaal de kunst en de macht om te beslissen wat kunst is, gewoon voor zichzelf op. Dat zulks leidt tot een verschraling van het culturele landschap zal de linksen een zorg wezen. Hoelang nog zullen diegenen die het daar niet mee eens zijn (en geloof me vrij, dat zijn er veel meer dan men denkt) zich nog blijven verstoppen in de loopgrachten? Wordt het niet de hoogste tijd om duidelijk te poneren dat ook anderen dan de Lannoye’s, Antonissen en Hemmerechtsen een
11
De vrijgekomen tijd zou best ingevuld worden om in gesprek te treden met dat deel van de publieke opinie dat het kotsbeu is voortdurend de les te worden gespeld door een groep die zweert bij de “self-fulfilling prophecy”. Voorwaarde is uiteraard wel dat men het gesprek ernstig wil voeren, wat inhoudt dat men het eigen ideaal niet als onvoorwaardelijk uitgangspunt postuleert. Van een soortgelijk gesprek is men in Vlaanderen veel te lang gespeend gebleven, niet alleen omdat elkeen die het maar aandurfde de waarden van het door links gedomineerde kunst- en cultuurproject in vraag te stellen meteen bedolven werd onder een pletwals van vaak unfaire polemieken, maar ook omdat “de anderen” - het strijden beu? - de schouders ophaalden voor al dat linkse woordengeweld. Artistiek en academisch links hebben van de leemte gebruik en vooral misbruik gemaakt om de goegemeente te doen geloven dat zij en zij alleen de dragers waren van het zogenaamde multiculturalisme. Mijn hoop is dat de hetze rond het voorzitterschap van de Antwerpse Hogeschool een bijdrage leverde om eindelijk het intellectuele en culturele veld te helpen verbreden, opdat we geleidelijk zouden evolueren naar een echte open en tolerante samenleving. Ward Beysen Europarlementslid VLD
Ward Beysen is geen voorzitter geworden van de Hogeschool Antwerpen, een van de vijf gemeenschapshogescholen. Bij de oprichting van de Hogeschool, vijf jaar geleden, werd de politieke afspraak gemaakt dat het voorzitterschap de VLD toekomt en dat de voorzitter van de liberale partij persoonlijk de aanstelling regelt. Beysen liet weten dat hij door Karel de Gucht was aangezocht om de stoel warm te houden voor de kabinetschef van minister van Onderwijs Vanderpoorten. (FET, 26 mei)
DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
O PINIE
p een blauwe maandag stelde VLD-voorzitter Karel De Gucht mij, totaal onverwacht, de vraag of het ‘niets voor mij zou zijn’ om Minister van Staat Andries Kinsbergen op te volgen aan het hoofd van de Antwerpse Hogeschool.
mening over kunst mogen hebben? Is het ogenblik niet aangekomen waarbij artistiek en academisch links haar macht over definities van kunst, haar quasi-mono polie inzake toegang tot de media en haar invloed om opinies te sturen opgeeft?
B OEKEN
VLAANDEREN IN 2020 Antwerpenaren denken bij het getal 2020 aan het Kiel, een groep mensen verzameld door Bart Van Waesberghe ziet het als een symbooljaar. Ze schreven er een boek over, uitgegeven door het intussen uiteengevallen Nationalistisch Verbond. ‘De Vlaamse media zullen met dit project moeten inzien, dat de Vlaamse Beweging niet de achterhaalde beweging is waar zij het zo vaak over hebben, maar een moderne, efficiënte en toekomstgerichte kracht waarvoor zij zich niet hoeven te schamen’, lezen we in Geert Wouters’ inleiding. Geen kleine ambitie en we durven er aan twijfelen dat ze daar zelfs maar een beetje in slagen. Politiek correcten met slecht karakter kunnen beweren dat Erik Goris, Dirk Hoebeek en Jaak Peeters tegen de parlementaire democratie pleiten en Marcel Gunst voor een eenheid met Duitsland. En daar gaat dan de ‘moderne kracht’. Wie ongedwongen kennis wil nemen van een reeks interessante denksporen, komt met dit boek aan zijn trekken. Het wil...een aanzet tot debat zijn. Het heeft inhoudelijk alles om daar in te lukken. Maar wie wil het debat voeren? Het valt op hoe dit en soortgelijke schrijfsels dikwijls geïsoleerd staan en zelden voortbouwen op andere werken uit de Vlaamse Beweging. Het artikel van Jaak Peeters over ‘het verlangen om in waarheid te leven’ is heel erg Peeters. Hij gaat de beschouwende toer op en brengt sterke argumenten aan om het gelijk aan te tonen van wat maatschappelijk als fout dient beschouwd te worden. Eerder theoretisch, maar onmisbaar bij het leggen van het fundament. De lezer krijgt ook concreter materiaal aangeboden: economie, ruimtelijke economie, jongeren, onderwijs, sociale zekerheid, justitie, Vlaanderen-Nederland en diplomatie. Daarnaast wordt nagedacht over “de grens”. Twee besluiten dringen zich op. Dé Vlaamse kijk op de toekomst bestaat niet. Vlaanderen zal even verscheiden en pluralistisch zijn als andere landen en dus zal ook Vlaanderen niet de ene nationale waarheid kennen. Dat blijkt ook uit dit boek: het liberalisme van Frans Crols tegen de grens van het genoemde trio; de principiële eurokritische houding van bijvoorbeeld Peeters en de veel eurogezindere DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
stellingen van Gunst. Het gaat dus wel degelijk over visies, in het meervoud. Geen bijbel voor een eenheidsgedachte.
VISIES IN
OP
VLAANDEREN
2020. EEN
AANZET
TOT DEBAT.
NATIONALISTISCH
lands in Frankrijk en Frans in Nederland zijn daarbij de hoofdmoot, maar daarnaast is een ruim aanbod aan Vlaamse en Nederlandse cultuur in Frans-Vlaanderen voorzien. De bijdrage van Frank Moulaert en Jean-François Stevens over de enorme evolutie die Rijsel de laatste twee decennia heeft doorgemaakt is echter de meest intrigerende bijdrage. Aanbevolen lectuur. DL
VERBOND, 1999, 259
BLZ.,
695
FR.
Na het boek van Jambon en ondergetekende over de noodzaak van de Vlaamse onafhankelijkheid vormt dit werk het derde deel van wat een triptiek zou kunnen zijn: hoe richten we die Vlaamse staat in? Het middelste boek, hoe wordt Vlaanderen een staat, ontbreekt nog steeds. De droge vaststelling dat het in de sterren geschreven staat dat het zover komt, en wel heel snel, kan niet volstaan en blijft een zwaktebod. Dit boek is alvast de moeite, brengt stevig denk- en feitenmateriaal aan en de initiatiefnemers die de moed hadden om dit debat aan te gaan, verdienen gelezen te worden. PDR
CHAPEAU Al 25 jaar geeft de Stichting ons Erfdeel een jaarboek uit over de Franse Nederlanden. Voor de 25ste editie hebben ze er alvast iets speciaals van gemaakt. Een lijvige klepper van 440 bladzijden in plaats van de gebruikelijke 256 en dit jaar (eindelijk) van een moderne lay-out en illustraties voorzien. “Chapeau” is het woord dat daarbij onmiddellijk in gedachte komt. Het boekwerk bevat zware - wetenschappelijk verantwoorde - lectuur, maar is niettemin in de meeste bijdragen bijzonder leesbaar geschreven. Neder-
DE JEUGD VAN TEGENWOORDIG Tijdens het derde Vlaams Welzijnscongres dat in februari vorig jaar plaatsvond, stonden de jongeren centraal. Het congres stond stil bij de invloed van en betrokkenheid bij de vriendkring, het onderwijs, het stedelijk gebeuren, de media en de sociale ongelijkheid. In een laatste hoofdstuk is heel wat interessant cijfermateriaal gebundeld. De beeldvorming over de jongeren duikt daarbij steeds terug op. Zo is er bijvoorbeeld het verschil in benadering tussen het ideaalbeeld van de reclamewereld enerzijds en het problematische beeld van het druggebruik, te vroege seks, roekeloos verkeersgedrag ... anderzijds. Realiteit en perceptie lijken nogal eens uit elkaar liggen. Het is de verdienste van de verschillende auteurs dat ze heel wat clichés over ‘de jeugd van tegenwoordig’ terzijde schuiven en dit in goed onderbouwde bijdragen. Maar dit is tevens het zwakke punt van het boek. Veer 10 acht 10 ademt teveel een academisch sfeertje uit. Het is een boek over jongeren, maar zeker niet voor jongeren - alle citaten van jongeren in de kantlijn ten spijt. Na het lezen van enkele bladzijden, geeft het overgrote deel van de jeugdige lezers er zeker de brui aan. Het is spijtig dat een boek waarin sterk gepleit wordt voor een sterkere betrokkenheid van de jongeren, er niet in slaagt toegankelijker te zijn voor de jeugd. BDS
DE FRANSE PATRICK ALLEGAERT, BART VAN BOUCHAUTE (RED.), NEDERLANDEN, VEER 10
ACHT
10. DE LEEFWERELD
VAN JONGEREN.
25E JAARBOEK 2000. GARANT, 352 STICHTING ONS ERFDEEL, 440
BLZ.,
1275
FR.
12
BLZ.,
1130
FR.
vervolg van blz. 5 heid. Er mogen dus geen exclusieven gesteld worden’. Daarom reikt ze allicht voor het eerst in de geschiedenis - de hand naar aartsvijand nummer één, de Partij van de Arbeid (PVDA). Op een eerste trefdag van alle linkse krachten in Antwerpen, daagden de PVDA’ers echter niet op. In het Gentse bolwerk van KPVlaanderen werd alvast afwachtend gereageerd. Niets vastpinnen op 8 oktober, en bovendien de linkse kiezers niet verder verdelen, luidt daar het tactische antwoord. Vandaar dat een aantak KP’ers terug te vinden is op lokale SP- of Agalevlijsten of roodgroene samenwerkingsverbonden.
VERKEER(D) Einde mei ging de NMBS van start met een nieuwe dienstregeling. ‘Ontgoochelend’, volgens het Verbond van Vlaams Overheidspersoneel. Terwijl de bedrijven in Zaventem schreeuwen om betere bereikbaarheid om nieuwe mensen te kunnen aantrekken, vindt de NMBS het niet nodig om rechtstreekse lijnen van Leuven, Vilvoorde of Mechelen te laten rijden.
DE E-CARTOON Begin juni lanceerde de webstek van de Vlaamse Volksbeweging een nieuw ezine. Of beter, een e-cartoon. Huistekenaar Fré maakt wekelijks een politieke cartoon, die je -natuurlijk mits inschrijving - gratis wekelijks in je postbus vindt. Inschrijven en bekijken van de reeds geplaatste cartoons kan op www.vvb.org/freedaardig. Overigens kan je dan meteen ook inschrijven op de andere e-diensten van de VVB: persmededelingendienst Hermes, politiek e-zine Diogenes, de maandelijkse Vlaamse Pers Selectie en politieke poëzie Pasquino. Alle info op www.vvb.org.
BRUSSEL VLAAMS Een meerderheid binnen de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie is van oordeel dat er van Vlaamse zijde meer inspanningen nodig zijn voor de promotie van Brussel. Totnogtoe is het nog te veel een zaak van de Franstalige Gemeenschap in de hoofdstad. In die mate zelfs dat de (tweetalige) dienst voor Toerisme en Informatie van Brussel allesbehalve Nederlandsvriendelijk is. Geen wonder, van de Franse Gemeenschap krijgt deze dienst 30 miljoen per jaar. Van de Vlaamse...
SCHONE
ROMMEL
Net voor het verstrijken van de tijd, waarop mijn maandelijkse bijdrage verondersteld wordt per e-post verzonden te zijn, krijg ik van de hoofdredacteur het voorstel wat over de voetbalgekte van deze dagen op mijn blanco blijvende blaadjes neer te pennen. In voetbaltermen wou ik meteen forfait geven. Tricolore beschouwingen zijn immers allesbehalve mijn dagdagelijkse bezigheden en nog veel minder mijn nachtelijke beslommeringen. Ik wil er liever in de lijn van onze oud-voorzitter geen woorden aan vuil maken. Er kunnen wel wat binnenpretjes af wanneer ik van mijn kleinzoon mag horen dat hij in de klas een tricoloor dundoek heeft moeten tekenen. Koppig als hij is, heeft hij er meteen het bijltje bij neergelegd en met gekruiste armen de door de Vlaamse Gemeenschap betaalde leerkracht koen verklaard waarom hij zijn doorgaans drukke werkzaamheden en kapoenenstreken staakte. Mijn vrouw heeft hem daarna met haar niet overdreven pedagogische felicitaties nog wat assertiever gemaakt . Zijn oudere broers wisten al van wanten en stelden hem voor in de toekomst bij dergelijke opdrachten het hele spel met een schaar te kortwieken. Censuur heet dat. In diezelfde geest verwonderde het me niet dat zij voor een paar dagen bij een uitstapje met een eerder royalistische grootoom en groottante hun commentaar op het veelkleurig vlagvertoon aan vele huizen lucht gaven. Mijn oren tuitten rood. Een balsem op die familiale wonde en een minimale voetbalassociatie boden mij vanmiddag evenwel twee Italiaanse schonen. Ik was met een oud-schepen van een faciliteitengemeente herinneringen aan het ophalen toen zij met hun Fiat voor ons halt hielden. Raampje open en een schuchtere vraag in het Frans. Wij betuigden meteen in het Nederlands onze hulpvaardigheid. De belle donne schakelden meteen over naar verstaanbaar Nederlands om te zeggen dat ze Italiaansen waren en op zoek naar een slager. Niet om hun vleselijke lusten te bevredigen maar om zich in te schrijven voor een rommelmarkt. Daar moet ik zeker bij zijn als die twee schonen op de rommelmarkt komen, dacht ik bij mezelf. Ik heb het hun niet uitdrukkelijk gezegd maar in het Italiaans gefeliciteerd met hun voetballende calciatori en hun Nederlands, dat heel wat tricolore landgenoten nooit over hun lippen krijgen. Con i saluti di Wilhelmus
3 miljoen.
MAINGAIN FDF-voorzitter en kamerlid Olivier Maingain plant een voorstel tot grondwetsherziening met de bedoeling de sociale zekerheid federaal te betonneren. Niets nieuws onder de zon, op het eerste zicht. Niet zo de reactie van de CVP-jongeren, die in een persmededeling spreken van een ‘schaamteloos voorstel’ en ‘intellectueel incorrecte’
13
Maingain. De christen-democratische jongeren plaatsten meteen vraagtekens bij het samengaan van VLD en PRFFDF in enkele Brusselse gemeenten. De Jonge CVP’ers ‘zullen de Vlaamse belangen verder verdedigen om de toekomst van onze generatie te vrijwaren’. Tijdens vorige regeringen waren ze echter niet zo Vlaams getongd...
DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
V RIJ - SPRAAK
WAT
IS
UIT HET LAND EN WAAL
B ELGIE ?
Paul Stoppie, voorzitter van het Verbond van Vlaams Overheidspersoneel, broeit op een idee. De Vlaamse verenigingen moeten op 21 juli - waarom niet een keer op die dag? - in een open brief aan de Belgische overheden vragen om de knoop door te hakken: is België federaal of confederaal. Flauwe poging, horen we u denken. Alleen “extremisten” willen een confederatie. De gestelde lichamen die dit land recht houden zijn eensgezind federaal. Willockx is er voor, de koning is er ook voor en artikel één van de grondwet schrijft het letterlijk. We weten het: die grondwet wordt maar gevolgd als dat goed uitkomt, maar goed, het is toch artikel één. Een federatie dus, zo zal het weerklinken uit de verenigde stemmen van het Belgische establishment. Maar wel van twee één, vindt Stoppie. In een federatie telt het meerderheidsbeginsel. De pariteit tussen beide taalgroepen in de federale regering past bijvoorbeeld niet in die federale keuze. Door de verplichting de helft van de ministerportefeuilles toe te wijzen aan Franstaligen, krijgen zij een blokkeringsrecht in de federale regering. Veto’s en federaties: het gaat niet samen. Wetten met bijzondere meerderheden, nog zo’n aanfluiting van het federale beginsel. Wil men de veto’s in Europa niet juist zoveel mogelijk afschaffen? Welke deelstaat in Duitsland,
C
MAAS
REGENDRUPPELS
Verenigde Staten, Canada, Zwitserland... kan op z’n eentje federale wetgeving blokkeren? Geen dus, want dat zijn federaties. Dat beide belangrijkste samenstellende groepen van dit land, Vlamingen en Walen, elk over een vetorecht beschikken: er is wel iets voor te zeggen. Een voorgestelde wetgeving die manifest wordt afgewezen door één van beiden, kan geen wet worden voor het geheel. Logisch, duidelijk en verdedigbaar. Maar dan heet zo’n land een confederatie. Het is perfect logisch dat één van beide volksgroepen mag verhinderen dat een wet tegen haar zin wordt opgedrongen. Maar het is niet meer logisch dat ze de invoering van die wet in het andere deel kan tegenhouden. Dat is geen zelfverdediging, dat is agressie. In een confederatie is dergelijke bemoeizucht niet mogelijk. Kan het voorstel niet voor het geheel ingevoerd worden, dan houdt niets of niemand de lidstaat tegen om het voor het eigen grondgebied goed te keuren. Zo gek is die vraag van Stoppie dus niet. Eigenlijk kan er geen Belgisch antwoord op gegeven worden, zonder de onlogica van het land bloot te leggen. We vermoeden dan ook dat er geen antwoord op komt. Zo bezweert men communautaire duivels, leert de nieuwe politieke cultuur. Peter De Roover
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Dirk Laeremans - Eindredactie en redactiesecretariaat: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Jan Van de Casteele, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Bram De Schepper, Steven Vergauwen, Jürgen Constandt, Sooi Daems. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45 - e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.
DOORBRAAK nr. 7 - juli 2000
VAN
14
‘Als het regent in Den Haag, druppelt het in Brussel’, zo opende De Zevende Dag op 4 juni een debat over de toekomst van de Belgische monarchie. Als levend bewijs van die stelling was Thom de Graaf (D66) uitgenodigd. Hij kreeg het laatste woord: ‘Zo’n discussie als hier is in Nederland nog niet gevoerd!’. Met dit compliment gaf hij aan dat in Nederland schijn vaak bedriegt. Men stelt zich consensus tot doel, fnuikend voor elk debat. Toch valt het op dat links en rechts in politiek Vlaanderen steeds vaker Nederland opvoeren als lichtend voorbeeld: camera’s, flitskasten, pensioenfondsen, drugs en euthanasie. Marc Peeperkom, Nederlands correspondent in Brussel, schrijft treffend (Gazet van Antwerpen, 9 mei): ‘Geen week passeert zonder dat een Vlaams politicus op de knieën gaat voor het altaar van het poldermodel. Vreemd trekje, deze zelfverkozen overgave aan een voormalig onderdrukker.’ De Walen kent hij een sterker gevoel voor eigenwaarde toe. Het zuiden was voor de Franse Revolutie een standenstaat met een traditie van drie zelfbewuste standen, het noorden was een regentenonderneming met een conformistische burgerij. Dat botste helaas tussen 1815 en 1830. De Belgische grondwet voorzag in een sterke staat met grote waarborg van burgerlijke vrijheden. Paradoxaal kon Vlaanderen zich langs deze weg emanciperen. Intussen wonen veel Nederlanders in Vlaanderen, alleen al in Brussel zo’n 10.000. Steeds meer Nederlandse politieke partijen stichten Vlaamse afdelingen. Ook Oranje heeft al een tijdje vooruitgeschoven posten in Brussel; Hans van den Broek, Prins Constantijn en nu de vriendin van kroonprins Wille-Alexander, Maxima Zorreguieta, die bij de Deutsche Bank werkt. PvdA-econoom prof. Victor Halberstadt verzorgt haar “inburgering”. Hij is tevens secretaris van de Bilderbergconferentie. Oscar Henriks