België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
9
ISSN 0012-5474
Maandblad Oktober 2000
Vlaanderen staat in Europa
Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
ALLEN TEGEN ÉÉN Het
Vlaams Blok speelt in zijn verkiezingspropaganda bijzonder graag het “allen-tegen-één”thema uit. David tegen Goliath. De “underdog” die sympathie uitlokt. En de andere partijen laten ook geen gelegenheid voorbijgaan om de partij blijvend in de schijnwerpers te zetten. Maar de inzet van 8 oktober is niet het Vlaams Blok. De werkelijke inzet van déze verkiezing is de CVP. Die partij is er tot op heden niet in geslaagd zich als een oppositiepartij te gedragen. Het blijkt aartsmoeilijk om de partij een écht programma te geven, en bij zowat elk standpunt stelt de anti-CVP-lobby zich de vraag waarom de partij dat dan niet gedaan heeft toen ze het nog kon.
EEN COMMENTAAR
3
Manu Ruys over verkiezingen, paarsgroen, amnestie en een toekomstvisie voor de Vlaamse Beweging
STEMMEN
OP DE
FRONTLIJN
4-6
Is de taalstrijd gestreden? In Brussel, de Zes, de Gordel en Voeren worden straks de Vlaamse stemmen gewogen. Doorbraak in vogelvlucht over bedreigd gebied. VERKIEZINGEN IN 1950. DE PAARSE COALITIE GEBRUIKT TEGENWOORDIG HANDIGER METHODEN OM DE CVP BUITEN SPEL TE ZETTEN.
Paars ruikt bloed. De huidige coalitie doet er alles aan om met deze verkiezing de lokale ruggengraat van de CVP te breken. Er heerst een hoerastemming. Elke partij mocht om de beurt haar miljardenballonnetje de lucht in laten. Van die “plannen” is geen tien procent betaalbaar, maar dat doet er niet toe. Zolang de kiezer maar het idee heeft dat het met deze ploeg opeens allemaal weer wél kan. Geen ruzies tot acht oktober. De Wetstraat gonst intussen van de scenario’s en theorieën. Is er een overleg tussen de kringen rond Verhofstadt en de invloedrijkste politieke journalisten van de VRT, De Morgen, De Standaard en Knack? Wil Verhofstadt bij een goede uitslag aansturen op nieuwe verkiezingen, zodat hij de Volksunie en/of de groenen kan buitenwippen? Hebben VLD en SP een nationaal akkoord om in zoveel mogelijk grote steden samen te besturen en de CVP eruit te gooien?
De CVP heeft op nationaal vlak géén tegenzet klaar. De partij heeft nooit serieus oppositie gevoerd en durft geen potten te breken. En bovendien wordt ze op zowat alle vlakken overtroefd door het Vlaams Blok. Kritiek op het geflopte asielbeleid? Op de communautaire toegevingen? Op de fiscale discriminatie? Op de begrotingsuitgaven? Geen schijn van kans om zich geloofwaardig te profileren. Gemeenteraadsverkiezingen laten bijzonder veel ruimte voor duiding. Want met welke uitslag vergelijk je? Vergelijk je met cijfers of met verwachtingen? Het is moeilijk om te weten wat de kiezer in het stemhokje gaat doen. Maar je hebt geen kristallen bol nodig om te weten wat de media daarvan gaan maken: paars wint, de CVP verliest zwaar en het Vlaams Blok stagneert in Antwerpen. Allen tegen de CVP. In de Wetstraat 89 moet men zich heel alleen voelen. Dirk Laeremans hoofdredacteur
EU-KLEINTJES IN DE HOEK?
8
De Europese Unie is aan herschikking en uitbreiding toe. Maar de kleine lidstaten moeten hun soevereiniteit verdedigen.
CVP
NA OF VOOR DE VAL?
9
Oppositievoeren en CVP heten, het gaat moeilijk samen. De partij laat zich gewillig van de macht houden. Komt 8 oktober na of voor de val?
EÉN
MILJOEN PER
BRUSSELAAR
10
Is Brussel voor de Vlamingen een verloren zaak? Trends-directeur Frans Crols kruist het woord met Brigitte Grouwels (CVP) in een ja/neen.
DE
TWAALF PROVINCIES
11
Straffe taal bij de CVP-jongeren: wég de chaotische Belgische staatsstructuur. Tweeledigheid troef. En Brussel en Duitstalig België worden provincies. Koert Debeuf in een vrije tribune.
INDRUKWEKKENDE
OMSLAG
12
Peter De Roover opent in Vrij-spraak een enveloppe van Verhofstadt. En het boekje van Michel, het blanke evenbeeld van Kabila.
P
MOBILITEIT
E R S W I J S
Jan Verheyen in Ché, augustus: ‘Prinses Mathilde zal best wel een braaf meisje zijn, maar ze is dus wel fout getrouwd; met de minst charismatische vertegenwoordiger van een familie die ondanks in de kolonies bijeengeplunderde fortuinen er nog steeds geen graten in ziet te parasiteren op de staat. Foei, bah, en met pek en veren het paleis uitdrijven, die hap. Ze is wellicht nog onnozeler dan ze eruitziet.’ Frans Crols in Trends, 10 augustus: ‘Vanop de planeet Mars lijken alle Europeanen op elkaar. Dichterbij duiken de verschillen en de stereotypen op. Zij zijn geen inbeelding, maar feiten en weerspiegelingen van eeuwenoude eigenheden.’ Willy Claes in Humo, 8 augustus: ‘Je kunt er niet aan voorbij dat Louis Michel zijn missie als informateur misbruikt heeft: hij heeft niet alleen geïnformeerd maar ook in grote mate geformeerd. Het is Michel die Verhofstadt eerste minister gemaakt heeft, en dat moet zich wel laten voelen in de machtsverhoudingen binnen de regering.‘ Prof. Kris Deschouwer in De Standaard, 12 augustus: ‘Ik zoek vergeefs naar argumenten om het behoud van de monarchie, van België en van de nationale feestdag in termen van democratische waarden te duiden.’ Marcel Van Nieuwenborgh in De Standaard, 2 september: ‘We leven in een curieus land, lezer. Officieel mag je als kandidaat geen bic of sleutelhanger uitdelen, maar je mag wel, vlak voor verkiezingen,
aan de bevolking 130 miljard belastingverlaging offreren en gratis openbaar vervoer garanderen.’ Kees Middelhoff in Neerlandia, september 2000: ‘Wat ik afschuwelijk vind vanwege dat programma “Tien voor Taal”, is dat ze iedere keer zeggen: “Dat is dan 100 punten voor Vlaanderen en 120 punten voor Nederland, hip, hip, hoera.” Dat wij in Nederland en in Vlaanderen de verschillen tussen Noord en Zuid zo accentueren! Daar heb ik altijd voor gewaakt. De overeenkomsten zijn veel bepalender voor de toekomst dan die verschillen (...) Het lijkt eerder dat het om een wedstrijdje tussen Vlamingen en Nederlanders gaat en dat de taal als zodanig niet aan de orde is.’ Frans Crols in Trends, 17 augustus: ‘Vlaanderen schat hem (Louis Michel - red.) fout in; hij ontvangt extra krediet, want spreekt zo mooi Nederlands (toch hoogst normaal voor een topminister?). Michel zwaait de plak over Verhofstadt, Dewael, Chevalier en Boutmans. Hij is een Napoleon in het diepste van zijn gedachten. Michel maakt de Belgische schimmigheid in de wereld nog meer onoplosbaar.’ Guy Tegenbos in De Standaard, 22 augustus: ‘Sinds de partij (CVP - red.) in de oppositie verzeild is geraakt, heeft ze zelfs haar draai nog niet gevonden. Zij draait het spreekwoord om. Voor haar lijkt het moeilijker te zijn vanop de kant te roepen naar de stuurlui, dan het stuur zelf in handen houden.’
Johan Sauwens lanceerde op 25 augustus een oproep om Waalse werklozen in Vlaanderen in te zetten. Vlaanderen telt 70 000 knelpuntvacatures en 7,5 % werklozen. Wallonië en Brussel respectievelijk 21,1 en 20,5 %. Waals minister van Werkgelegenheid Marie Arena (PS) reageerde. Voor haar is mobiliteit een recht en geen plicht. Ze wees er ook op dat Wallonië ook 30 000 knelpuntvacatures telt.
SLAGBOOMEFFECT Uit cijfers van minister Onkelinx blijkt dat maar een paar tienduizend Vlamingen en Walen over de taalgrens pendelen. Voor Geert Bourgeois het bewijs dat de taalgrens economisch een heus slagboomeffect heeft. Dat doet hem vermoeden dat de ‘Belgische economische en monetaire unie enkel in wetteksten bestaat’. Vlaanderen en Wallonië hebben een verschillend economisch profiel (o.a. inzake productiekosten en werkloosheid) en het verschil groeit. Ze hebben dus nood aan een eigen arbeids- en loonbeleid. ‘Alleen dan wacht Wallonië een nieuwe economische toekomst’, aldus de VU-voorzitter.
LES EXTRÈMES SE TOUCHENT Ex-gedetineerde Horst Mahler, in een vorig leven leider van de Rote Armeefraktion (RAF) - de zogenaamde Baader-Meinhoffgruppe die in de jaren zeventig Duitsland in een rode terreurgreep hield - is overgestapt naar de Nationaldemokratische Partei Deutschlands. Deze extreem-rechtse partij is momenteel kop van jut in Duitsland en wordt bedreigd met een permanent verbod. Mahler nodigde alle Duitsdenkenden uit hem te volgen als ze zich voor Duitsland willen inzetten.
PIJNLIJK Het Vlaams Blok heeft op internet een nieuw e-magazine gelanceerd. Ze hebben daarbij niet gekeken op een adres min of meer, want heel wat mensen merkten plots dat ze ongevraagd op die lijst stonden. Nu is dat op zich niet spectaculair - de verleiding om te spammen is altijd groot. De organisator van dienst had echter zijn
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
2
N IETS
VALT STIL
De burger verwacht niet veel van
De partijbesturen verwachten geen hoge schokgolven. Er wordt uitgekeken naar de evolutie van het conservatieve en rechts-radicale kiezerscorps, maar de wil om het Blok in de verdoemenis te houden, is sterker dan ooit. De regeringspartijen hebben de toestand onder controle. Alleen in de CVP heerst enige nervositeit; stemmenverlies kan er de kwestie van het leiderschap stellen. De kandidaat-mandatarissen is het vooral te doen om de profilering in de media. Om de electorale tv-show die amuseert, niet informeert. Zelfs de ministers voeren er hun nummertje op. Zij willen ook primus zijn in het eigen nest. De lokale uitslagen zullen de kabinetscoalities landelijk nauwelijks beroeren. Paarsgroen staat sterk, wellicht voor jaren. Verhofstadt en Dewael waken erover dat de zwakste schakel in de constructie - de broze Volksunie in de Vlaamse regering - niet breekt. De Costa mag dan al een miskleun zijn - het woord is van Dehaene - de getemde nationalisten handhaven hun ministers en laten zich paaien met het vooruitzicht op het megaplan van Verhofstadt.
huiswerk slecht gemaakt en geen wachtwoord op zijn verdeellijst gezet. Resultaat: zowat iedereen kon olijk meegenieten van alle reacties. Een antifascist maakte meteen gebruik van de open kans om zijn eigen webstek aan te kondigen. Als die antifascist nu nog zijn hersens had gebruikt en - zoals twee anderen - bij zijn berichtje een
De premier speelt het handig. Hij beweert zonder verwijl te willen realiseren wat de CVP beloofde en niet uitvoerde. De discriminatie ten nadele van de gehuwden wordt opgeheven, er komt in de herfst een herziening van de financieringswet met meer fiscale autonomie voor de gewesten en er zal worden gepraat over een verdere hervorming van de staat. De CVP zit er wat radeloos op te kijken. Waar kan zij nog aan oppositie doen? Zij weet zelfs niet, of zij de vrije school nog moet verdedigen, nu ook het katholieke onderwijsnet blijkbaar aan zijn identiteit lijkt te twijfelen. Hoe speelt de Vlaamse Beweging op die ontwikkelingen in? Is zij bij machte het debat te voeden en erop te drukken? De jongste tijd werd zij andermaal door malaises gekweld. Er was ruzie aan de top van sommige pressiegroepen. De verzoeningsstrategie, uitgetest door het IJzerbedevaartcomité, is goed bedoeld, maar levert averechtse resultaten op. Patriottisch België wijst de uitgestoken hand af. Flaminganten die een halve eeuw geleden onrechtmatig door de Belgische staat gestraft werden, voelen zich opnieuw gekwetst en miskend, nu door eigen mensen. In de onlangs verschenen, luxueus uitgegeven Encyclopédie du Mouvement Wallon wordt Rexistenleider en hoger SS-officier Degrelle doodgezwegen. De Waalse Beweging heeft niet gecollaboreerd. Zo eenvoudig ligt dat daar. De Vlaamse Beweging daarentegen koestert de masochistische behoefte om schuld te bekennen en boete te doen. Zij gaat eraan voorbij dat het officiële België nooit excuses heeft aangeboden voor de vernietiging van de IJzertoren, de ontsporingen van repressie en epu-
ontvangstbevestiging gevraagd, had hij meteen een groot pak e-adressen van het Vlaams Blok gekregen.
LA CÔTE Het Taal-Aktie-Komitee heeft de voorbije zomer actie gevoerd aan de kust.
3
ratie, de systematische achterstelling van de Nederlandstaligen in het staatsbestel. De uitspraken over wat de generatie van de huidige tachtigers dacht en deed in een oorlogsperiode, waarover sommige historici wat te eenzijdig oordelen en de jeugd tendentieus of helemaal niet wordt ingelicht, zijn onvolledig, betwistbaar, weinig relevant en dus problematisch. Vlaanderen is in volle evolutie. Wat komt op ons af? Over die vraag dient de Vlaamse Beweging zich te bezinnen. Wat met de Waalse buurschap? Wat met de zogenaamde hoofdstad van Vlaanderen, waar de Nederlandstaligen weldra een verwaarloosbare minderheid vormen? Wie verdedigt de belangen van Vlaanderen in Europa? Hoe staan wij tegenover dat onvoltooide Europa dat cultureel en etnisch een historische metamorfose ondergaat? Hoe, ook in de eigen samenleving, de toenemende spanningen tussen een geestelijk aftakelende christelijkhumanistische gemeenschap en de militante moslimgroepen opvangen? Beschikt de Vlaamse Beweging over de hersens, de politieke kracht, de instrumenten en de brede toekomstvisie om de fundamentele problemen aan te kunnen?
Manu Ruys
‘Onze kust, gastvrij maar Vlaams!’, zegt Tak. Tak vraagt dat de horecazaken die hun zaak een Nederlanse naam geven beloond zouden worden en vraagt dat in het vernieuwde Plopsaland attracties bediend zouden worden door Nederlandstaligen. vervolg blz. 13 DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
C OMMENTAAR
de komende verkiezingen. Hij heeft wel belangstelling voor wat in zijn gemeente gebeurt, meer dan voor de nationale dossiers, maar reageert sceptisch op wat de politici beloven. Beter bestuur na acht oktober? Opnieuw netheid in de verloederde stadswijken? Minder gedoogbeleid? Een degelijke waterafvoer waar overstromingsgevaar dreigt? Alleen een naïeveling gelooft in spoedige verbetering.
ACHT
OKTOBER IN
L EVEN
BRUSSEL,
DE
ZES
EN
VOEREN
AAN DE FRONTLIJN
W ETSTRAAT
Op ten minste drie frontlijnen moeten Vlaamse mensen opboksen tegen de opdringerigheid van de francofonie. Brusselse Vlamingen worden in hun hoofdstad als minderheid gedoogd en krijgen wat geld toegestopt. In de zes faciliteitengemeenten wordt het uitkijken naar de resultaten van enkele Vlaamse eenheidslijsten. De infiltratie in de Vlaamse Gordel gaat door. De kans is groot dat Vlamingen op 8 oktober alleen in Voeren breed zullen lachen. Huub Broers (lijsttrekker Voerbelangen), Jan Walraet (voorzitter van de Conferentie van Vlaamse mandatarissen in de Zes) en Bernard Daelemans (voorzitter VVB-Brussel) blikken vooruit. Bij de jongste verkiezingen behaalden de Vlamingen 78 van de 651 zetels in de negentien Brusselse gemeenten. Een situatie die sinds 1970 nauwelijks is gewijzigd. Hoe zit het nu? Daelemans: ‘In 1976 gingen de Vlaamse partijen nog in 18 gemeenten gezamenlijk naar de verkiezingen. Nu gebeurt dat nog nauwelijks. O.a. omdat men in geen geval een coalitie wil met het Blok. Voorts gaan veel Vlaamse traditionele partijen samen met Franstalige zusterpartijen en ten slotte zijn er een paar gemeenten (Brussel-stad en Molenbeek), waar Vlaamse partijen samen gaan met PRL-FDF’. Koppeling Vlaamse aan Franstalige lijsten Partij SP-PS CVP-PSC Agalev-Ecolo VLD-PRL
Aantal koppelingen 15/19 13 11 10
Vanwaar die nieuwe tendens? Daelemans: ‘Die is ingegeven door de nationale partijbesturen. Guy Vanhengel (VLD) geeft er volgende verklaring voor: met Vlaamse eenheidslijsten belandden onze verkozenen in een Vlaams-vijandige omgeving, waar tegen de overmacht toch niet op te boksen viel. Nu zijn hier en daar best goede beleidsafspraken te maken of krijgen de Vlamingen sneller een schepenzetel toegeschoven’. In Brussel is de situatie voor de Vlamingen erg verschillend? Daelemans: ‘Zeer heterogeen. In gemeenten als Anderlecht (tien Vlaamse verkozenen in 1994) is de situatie redelijk positief. Het OCMW-ziekenhuis werkt er conform de taalwetgeving. DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
FOTO DOORBRAAK
DE VLAAMSE HOOFDSTAD. ELKE VERKIEZING WAT MINDER VLAAMS. In Ganshoren is er zelfs pariteit in het schepencollege en wordt de taalwet goed nageleefd. Vlamingen krijgen in sommige FDF-gemeenten hun bibliotheken, hun subsidies voor eigen verenigingen en instellingen. Maar anderzijds zijn er situaties zoals in Oudergem, waar nog welgeteld één Vlaamse verkozene zetelt of in Etterbeek, waar de toestand voor Vlamingen veel minder gunstig ligt. In Brussel-stad kun je als Vlaming perfect in eigen taal bij de overheid terecht, maar in Elsene en Schaarbeek is de taaltoestand een schande’. Eu-burgers mogen stemmen. Wat wordt het? Daelemans: ‘Van de 132 000 EU-burgers zijn er maar 10 000 ingeschreven voor de verkiezingen. Brussel is voor de meesten dus een tijdelijke werkplaats. De Vlamingen hoeven niet noodzakelijk schrik te hebben van het stemrecht voor EU-burgers. De meesten weten wel dat de communautaire politiek
4
hier gevoelig ligt en ze houden zich afzijdig van het wespennest. Toch kunnen die tienduizend stemmen met of tegen de Vlaamse aanwezigheid in Brussel een rol spelen. In vergelijking met wat in Voeren is gebeurd, is hier in Brussel nauwelijks aandacht geweest voor een campagne om die kiezers voor een Vlaams standpunt, laat staan voor een Vlaamse keuze bewust te maken.’ De genaturaliseerden zijn met meer? Daelemans: ‘Vergeleken met 1994 gaan in Brussel nu zo’n 70 tot 80 000 “nieuwe Belgen” naar de stembus. Vooral van Maghrebijnse en Turkse afkomst. Die groep is groter dan het aantal Vlaamse kiezers. Het is moeilijk in te schatten wat het effect zal zijn, maar we nemen aan dat ook die genaturaliseerden meer kans op succes, invloed en eventueel machtsverwerving zullen verwachten van de sterkere, Franstalige lijsten. Enkele Vlaamse lijsten doen pogingen om nieuwe Belgen op te nemen, maar daar zijn de betekenisvolle plaatsen natuurlijk schaars. En het resultaat van het Vlaams Blok. Hoe sterk komt die partij uit de stembusslag? Hoeveel ontevreden Brusselaars, ook Franstaligen, kan het Blok bereiken? Daelemans: ‘Het is een feit dat het Blok de enige partij is die voor de algemene groep ontevredenen een alternatief biedt. Het Front National is organisatorisch versplinterd en heeft nauwelijks nog een structuur. Het Blok daarentegen investeert veel in propaganda, en neemt ook Franstaligen op de lijst op. Dat kan een verrassing opleveren.’ Daelemans blijft optimistisch over de ontwikkelingen in Brussel. Er is volgens hem een positieve kentering in de mentaliteit van veel Franstaligen. Het Nederlandstalig onderwijs in Brussel (nu ook het lager onderwijs) bloeit en dat kan ook op de lange termijn gunstige gevolgen kan hebben. Veel Franstalige Brusselaars lijken ook in te zien dat ze voordeel kunnen halen uit de beter draaiende Vlaamse economie, uit meertaligheid - waarvoor ze in eigen scholen te weinig inspanningen doen. Ook veel buitenlanders (EU, genaturaliseerden en asielzoekers) zijn niet blind voor die economische realiteit. ‘Vlaanderen en vooral Vlaams-Brabant moeten een magneet zijn om Brussel bij Vlaanderen te houden’, zo besluit hij.
DE ZES Rond Brussel wordt het uitkijken naar de resultaten in de zes faciliteitengemeenten. Er zijn Vlaamse eenheidslijsten in Kraainem, Sint-Genesius-Rode, Wezembeek-Oppem en Linkebeek.
In Wemmel, sociologisch de meest Vlaamse van de Zes (41% Franstalige stemmen in ‘88) zijn er nog twee Vlaamse lijsten, eentje zonder het Blok en een minilijst van het Blok zelf. Maar VLD (lijst burgemeester Geurts) en Agalev (met Ecolo) opteren er voor taalgemengde lijsten. Drogenbos heeft geen specifiek taalgekleurde lijsten. Hoe liggen de Vlaamse kaarten in de Zes op middellange termijn? Jan Walraet: ‘De situatie is niet schitterend, dat hoeven we niet te ontkennen. Sociologisch gaat de Vlaamse aanwezigheid achteruit, al verschilt dat van gemeente tot gemeente. Onze jeugd trekt weg omdat de grondprijzen hier almaar stijgen. Ook de Frans-
F RANSTALIGE
LIJSTEN IN
Die Europeanen zijn maar matig in gemeentepolitiek geïnteresseerd? Walraet: Dat is duidelijk. Er zijn 6399 potentiële EU-kiezers. Daarvan hebben er zich 1084 ingeschreven, naargelang de gemeente zo’n 15 tot 20%. Hoe dat beeld in de toekomst zal evolueren is onduidelijk. Maar vast staat dat Vlaanderen best inspanningen zou doen om aan die mensen duidelijk te maken dat ze in Vlaanderen leven. Worden Vlamingen in de Zes dan niet wat moedeloos? Neen. De cijfers zijn niet rooskleurig, maar daartegenover staat dat het besef groeit dat onze gemeenten definitief verankerd zijn in Vlaanderen. Zelfs Franstaligen lijken dat te aanvaarden. De rondzendbrieven van toenmalig minister Peeters hebben hun effect niet gemist. Ook de splitsing van de provincie Brabant is positief. Op middellange termijn ben ik dus niet zo pessimistisch, op voorwaarde dat de Vlaamse druk op dit dossier aanhoudt. Is daar enige reden tot twijfel? Nu niet. Maar de Vlaamse Regering moet klare taal blijven spreken. Het defederaliseren van gemeente- en provinciewet is een moeilijk commu-
V LAAMS -B RABANT (1994)
Gemeente
%
Naam lijst
Linkebeek Kraainem Sint-Genesius Rode Drogenbos Wezembeek-Oppem Wemmel Overijse Beersel Tervuren Dilbeek Sint-Pieters-Leeuw Zaventem Hoeilaart Grimbergen Vilvoorde
75,3% 74,5% 54,7% ? 41,8% ? 31,7% 22,8% 16,7% 16,2% 15,5% 14,9% 13,9% 13,8% 9,0%
Machelen Meise Asse
7,1% 7,1% 3,1%
LB LB IC-GB Alleen tweetalige lijsten Sterke tweetalige lijsten FDF en sterke tweetalige lijsten Union FDF, PRL, PS Union Union P.F. (tweetalige SPS lijst) U.F. Union Union FDF en enkele kleine tweetalige lijsten Samen Union Union
5
nautair dossier. Er kan geen sprake van zijn dat er onder druk van de Franstaligen een aparte regeling zou komen voor de Zes. We rekenen hier op een consequente en onvoorwaardelijke steun van de Vlaamse partijen, van de provincie Vlaams-Brabant en van de Vlaamse regering. De Vlaamse Beweging houdt hier best de zaak goed in de gaten. Ten slotte hopen we dat Vlaanderen fors gaat investeren in de Zes en de Rand. Met de beperkte middelen die wij hebben, kunnen wij alleen het niet aan.
VOEREN Hoe zit de situatie in Voeren? Zowat het enige gebied waar Vlaanderen een electoraal succes kan behalen. Huub Broers: Met de gewone Franstalige inwoners verbetert de verhouding zeer zeker. Velen van hen hebben ons “gevonden” en spreken terug met ons in ons dialect. Wij vinden dat een positieve evolutie. De gemeenteraden daarentegen blijven in feite een schertsvertoning en de burgemeester is niet bepaald een toonbeeld van het grootste democratische gehalte. Dat men net voor de verkiezingen de Vlaamse verenigingen wat handgeld toestopt, is voor ons een onsmakelijke electorale stunt. Bovendien worden hun subsidies afgeroomd naar lage bedragen en zijn ze niet gebaseerd op welk reglement dan ook. Wat zijn de verwachtingen voor de gemeenteraadsverkiezingen? Broers: De verwachtingen zijn zeker positief. De uitslag zullen we evenwel pas echt kennen op acht oktober. Je mag het vel van de beer nooit verkopen voor hij geschoten is. We gaan nog hard werken om die overwinning te behalen. Vanwaar het hoog aantal inschrijvingen van Nederlanders (86%)? Voor ons is dat hoge aantal inschrijvingen van Europese burgers - vooral Nederlanders en in merendeel Limburgers - geen echte verrassing, eerder een prettige ervaring. Wij waren ook al in het verleden fervente voorstanders van het kiesrecht voor Europese inwoners. We gingen daarmee tegen een bepaalde en volgens ons te negatieve inschatting in. Onze visie was dat je hen positief moet benaderen in plaats van hen af te stoten. Er zijn 560 inschrijvingen op 640 potentiële kiezers. Dat zijn overwegend autochtone Voerenaars DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
W ETSTRAAT
In Kraainem kunnen de Vlamingen profiteren van het feit dat de Franstaligen voor het eerst met twee lijsten opkomen. In Sint-Genesius-Rode is er opnieuw een Vlaamse eenheidslijst. Hier is een lichte vooruitgang mogelijk. In Wezembeek-Oppem is het koffiedik kijken. De VLD gaat er samen met de PRL. Linkebeek is een erg kleine gemeente waar wellicht weinig verschuivingen te noteren zullen vallen.
taligen ondervinden dat vooral EUburgers zich hier komen vestigen. Migranten van een zeer rijke soort, die zich bovendien niet integreren in het socio-culturele leven van de gemeente.
W ETSTRAAT
die hier al jaren wonen en met ons lief en leed delen in onze verenigingen, het sociale leven, tot zelfs de politiek. Het was niet verwonderlijk dat wij echt opgeroepen hebben om actief mee te doen en gebruik te maken van het politieke recht waarover ze beschikken. De Happarts spreken van omkoping en verwijzen naar massale geschenken voor Nederlanders? Wat is de stand van zaken in het verhaal van de heisa rond de steun van Marnixring (Belang van Limburg, bezoekjes, brochure Limburg...). Broers: ‘Onzin! We hebben ons daar nooit door aangesproken gevoeld en wisten vanaf het begin dat de Happarts en hun aanhang geen schijn van kans zouden hebben als ze een klacht indienen. Het enige resultaat dat ze ermee bereikten, is dat nogal wat Nederlanders zich door hun uitspraken gekrenkt voelen. Je moet het maar meemaken dat je voor de eerste keer gaat stemmen en al meteen ervan beschuldigd wordt dat je je liet omkopen.’ Zou de uitslag voor OCMW opvallend anders kunnen zijn omdat daar de Nederlanders niet mogen meestemmen? Zit daar eventueel een “cohabitation” aan te komen?
DE
HARDE
mogen stemmen. Een Nederlandse inwoner heeft daarom een procedure opgestart in kort geding bij zowel de burgerlijke rechtbank als bij de Raad van State. We wachten ongeduldig het resultaat af.
KUNNEN DIE TWEE BRAVE HAPPARTJES STRAKS GENIETEN VAN EEN RUSTIGE OUDE DAG IN EEN VREDIG VLAAMS VOEREN?
Wij denken dat we de OCMWverkiezingen ook zullen winnen omdat het verschil daar al honderd stemmen minder groot is en omdat we ook daar - zoals voor de gemeente - rekenen op een vooruitgang bij de Belgische kiezers. Maar we geven de moed nog niet op om ook dat stemrecht af te dwingen. Het kan toch niet dat de OCMW-wet zegt dat de gemeentekiezers ook OCMW-kiezers zijn en dat Europese inwoners zelfs in het OCMW mogen zetelen... maar dus niet zouden
CIJFERS
In de negentien Brusselse gemeenten schommelt het aantal Vlaamse verkozenen al sedert een dertigtal jaren rond de 12%. In 1970 behaalden 64 Vlamingen een zetel op 513 raadsleden (12,5%), in 1994 waren het er 78 op 651 (12%). Dat leren we uit de samenvatting van een onderzoek van het Brusselse VLD-gewestraadslid Guy Vanhengel dat dateert van augustus. In Doorbraak van november 1994 telde onze redactie slechts 69 Vlaamse raadsleden, een terugloop tot 10,5%. TV-Brussel sprak toen van een klein verlies met 1%. Het is maar hoe je het bekijkt. Een terugval van 78 verkozenen naar 69 betekent een verlies van 12% van de mandaten. Hoe Vanhengel aan 78 zetels komt is onduidelijk. Wie zijn studie grondig bekijkt en de verkozenen die hij aangeeft per Vlaamse partij optelt, komt aan... 68,5 zetels (verkozenen die slechts drie jaar zetelden, worden aangerekend voor een halve zetel). Een telfoutje van de VLD? We houden onze volgende lezersrubriek in het oog, waarin Vanhengel het verschil mag verklaren. In de zes faciliteitengemeenten boekten de Franstalige lijsten in 1994 weer een sterke vooruitgang. In Drogenbos is vergelijken moeilijk, want daar bestaan alleen tweetalige lijsten. In Kraainem gingen de Franstaligen met 2 zetels vooruit (74,5% van de stemmen), in Linkebeek met één zetel (75,3%), in Sint-GenesiusRode met 2 zetels (54,7%), in Wemmel met 2 zetels (10,6%, de rest zijn tweetalige lijsten) en in Wezenbeek-Oppem met 2 zetels (41,7%). In totaal wonnen ze er dus 9 zitjes bij. Alleen Voeren gaf goed Vlaams nieuws. José Happart was in 1982 nog goed voor een meerderheid van 10 zetels op 15. Vanaf dan gaat de Vlaamse lijst er alleen nog op vooruit. 1988 gaf een verhouding 9/6 en in 1994 verschrompelde het verschil tot 1 zetel (8/7). De kloof bedroeg toen nog zowat 270 stemmen. Wordt het gat op 8 oktober gedicht?
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
6
Vlaamse Voerenaars hadden hun eigen schepen. Heeft die effectief iets kunnen doen? Wat is het belang van een schepenmandaat? Kunnen na verkiezingen de rollen omgekeerd worden? Broers: ‘Hij heeft wel impact gehad buiten Voeren omdat men in Limburg en Vlaanderen wel rekening hield met zijn functie. Op gemeentelijk vlak had hij vooral een controlerende rol en verrichtte hij veel studie- en opzoekingwerk dat de partij nu ten goede kan komen. Van Happart kreeg hij indertijd wel bevoegdheden, zij het beperkt, maar de huidige burgemeester nam hem die af. De rollen zullen na 1 januari waarschijnlijk omgekeerd zijn en we zullen zien of de Retour à Liègeschepen bereid is met ons samen te werken.’ Hoe zou Voerbelangen omspringen met Retour à Liège en francofonen? Revanche? Poets wederompoets? Of een andere aanpak? Broers: ‘Zeker geen revanche. Dat is met unanimiteit beslist door de algemene vergadering van Voerbelangen. Wij zijn het principe “oog om oog en tand om tand” ontgroeid. Wij zullen hen behandelen zoals alle andere Voerenaars. Dat lijkt ons de beste methode om hen anders te doen denken. We hebben er al ervaring mee. Het is niet voor niets dat wij al drie verkiezingen na elkaar vooruitgingen, zowel in stemmenaantal als in zetels. Mag ik eraan herinneren dat wij in 1982 tegen een verschil van 705 stemmen en een 105 zetelverhouding aankeken. Dat werd in 1988 teruggebracht tot 532 en 9-6 en in 1994 tot 269 en 8-7. Als dezelfde trend zich nu verder zet bij de Belgen dan zouden we dus zeker moeten winnen. Zeker met de positieve hulp van de Europese inwoners.’ Peter De Roover Jan Van de Casteele
ANGELSAKSISCHE
VLOEDGOLF OVERSPOELT TRADITIE
Het Algemeen Nederlands Zangverbond is met 600 aangesloten koren de grootste van de vier Vlaamse koorzangfederaties. Koenraad De Meulder (ANZ) weet dat er nog zo’n 45 000 tot 50 000 zingende Vlamingen zijn.
H OE
DOOD IS HET V LAAMSE LIED ? Het Nederlandstalige lied is uit de gratie. Dat zegt Jari Demeulemeester,
wel, maar daartegenover staat respect voor de traditie. De tekst van de Vlaamse Leeuw is een draak. Maar men moet die zaak ook niet overdrijven. God save the Queen en het Nederlandse Wilhelmus hebben een religieuze inslag, maar op de Proms of rond de voetbalvelden stoort niemand zich daaraan en gaan de mensen ermee uit de bol. De Marseillaise is bombastisch tot en met, maar heb je de Fransen horen zingen op het voetbalkampioenschap? In Vlaanderen is de politiek-culturele macht niet bepaald in handen van mensen met veel Vlaamse reflex’.
Mensen die het allemaal TOEN WILLEM ZONG... hebben meegemaakt, worIN WELKE VARIANTE GAAT HET ZINGEN DOOR? den er wat melancholisch TE TRADITIONEEL bij. Hoe dood is het Vlaamse OF TE NIEUW? lied? Antoine De Meyer (zoon van ‘Om het wat karikaturaal te stellen: de Willem): ‘De Angelsaksische vloedgolf huidige muzikale opvoeding moet verstikt het kleinschalige. De media zitafstappen van examenvragen als “Wat ten in de dwangbuis van het commeris de naam van de vrouw van John ciële geweld, dat het kleinschalige en Lennon”, om maar een voorbeeld te volkse marginaliseert. Duizenden geven. Naast de overheid hebben ook kaartjes hebben we naar de BRT-VRT de koorfederaties, jeugdverenigingen verstuurd met de vraag om het en cultuurraden een taak. Vandaag Vlaamse lied aan bod te laten komen. worden we door een commercieel en Bij ons thuis was het secretariaat van vooral Angelsaksisch apparaat geïndochet Zangverbond gevestigd. Het haalde trineerd. We pleiten niet voor het weinig uit. Eigen volksliederen krijgen omgekeerde, maar voor respect en de hier geen kans meer. Waarom niet? nodige aandacht voor de dingen die Wie de tv- en radiozenders in de buurhier gemaakt werden en worden’, zo landen een beetje volgt, weet dat het besluit De Meyer. daar wel kan.’ Verbleekt het traditionele Vlaamse lied niet onder een poederlaag van romantiek en meligheid of bombastisch taalgebruik? De Meyer: ‘Sommige dingen natuurlijk
Als traditionele Vlaamse liederen nog ergens aan bod komen, is het in de studentenclubs en op manifestaties als elfjuliviering, Zangfeest en IJzerbedevaart. En deels nog in de koren.
7
‘Jawel, er is een merkbare vergrijzing, maar die is niet dramatisch. Koorformaties worden gemiddeld kleiner, maar gevarieerder en beter. Defaitistisch mogen we niet zijn. Er wordt nog veel in eigen taal gezongen en gecomponeerd. Het traditionele volkslied heeft niet meer de kracht dat het in de eerste helft van de vorige eeuw had, maar kleinkunst en folk leunen daarbij aan’, aldus De Meulder. Het traditionele volkslied wordt wel nog gekoesterd in het Zangfeest. De Meulder: ‘Zoals we op Nekka geen polyfonie presenteren, gaan we op het Zangfeest het traditionele publiek niet “bruskeren”. Dat heeft zijn rechten. Wel ondervinden we dat het Vlaamse liedmateriaal nauwelijks aangroeit. In scholen wordt niet of weinig gezongen. In gezinnen evenmin.’
STUDENTENCLUBS Hoedanook, het traditionele lied verliest terrein. Een biotoop waar het wel nog aan bod komt is het studentenmilieu. Van de Leuvense studentencodex gaan er bij het KVHV jaarlijks nog zo’n 2 à 3000 over de toonbank. ‘Bij de clubs - veel minder bij de faculteitskringen - valt de kennis van het repertorium nog mee. En dat repertorium respecteert toch de traditie. Bij herdrukken zijn de wijzigingen vrij beperkt’, zegt men daar. Een probleem is wel de negatieve beeldbezoedeling door een aantal “zuipclubs”, die irriterend ver afwijken van de oude cantus- en clubtraditie. Misschien kan nog duidelijk(er) afstand nemen van dit gelal en een afgewogen zoektocht naar “vernieuwing in de traditie” het traditionele lied nog even overeind houden. En velen nu en dan nog eens het plezier bezorgen van de altijd wat mystieke samenzang. JVdC De tentoonstelling Willem De Meyer en de Vlaamse Liedbeweging heeft plaats in de gebouwen van het ADVN in de Lange Leemstraat 26 in Antwerpen, van 7 tot 29 oktober. Info: 03 - 237 93 92.
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
C ULTUUR
directeur van de Ancienne Belgique. De organisator van Boterhammen in de Stad wil dat overheid en industrie weerwerk bieden tegen de stormram van het Engels. In Antwerpen loopt dezer dagen de tentoonstelling “Willem de Meyer en de Vlaamse Liedbeweging” (zie kader). Daar klagen de initiatiefnemers over de teloorgang van het oudere traditionele Vlaamse lied. Loopt het wel allemaal zo’n vaart? In dit nummer van Doorbraak staan we even stil bij het traditionele lied. In het novembernummer begeven we ons tussen Nederlandstalige kleinkunst, folk, pop en rock. Willem De Meyer (1899-1983) was leraar, bibliothecaris, inspecteur van volkszang, koorleider, gaf concertvoordrachten, maakte langspeelplaten, organiseerde festivals, maar ging vooral de geschiedenis in als ontembare voorzanger, zangpedagoog en propagandist van het Vlaamse lied. Honderden keren stond hij met zijn accordeon voor volle zalen. In de jaren dertig organiseerde hij de eerste Vlaams-nationale zangfeesten en lag hij mee aan de basis van het VlaamsNationaal Zangverbond.
ZANGFEEST
DE EU
BESCHERMT EN BEDREIGT DE TOEKOMSTIGE
VLAAMSE
STAAT
D E E UROPESE U NIE , B UITENLAND
EEN NOODZAKELIJK KWAAD ? De EU wil uitbreiden van 15 tot 27 landen. Er zouden drie Baltische staten (Estland, Letland, Litouwen) vijf centraal-Europese landen (Polen, Hongarije, Tsjechië, Slovakije en Slovenië) twee Balkanstaten (Roemenië en Bulgarije) en twee Middellandse-Zeestaten (Malta en Cyprus) moeten bijkomen. De bevolking van de EU zou met 27% van ca. 375 miljoen naar ca. 475 miljoen stijgen, het BNP van de EU daarentegen slechts met 8 % . Om de EU beheerbaar te houden zouden de vertegenwoordigingen in de Europese Commissie, de Raad van Ministers en het Europees Parlement moeten worden teruggeschroefd. De soevereiniteit die België zo opgeeft, is later waarschijnlijk ook voor het onafhankelijke Vlaanderen verloren.
PROBLEMEN Kleine landen zouden bijvoorbeeld hun vaste commissaris bij de Europese Commissie kwijtspelen. Er zijn nu twintig commissarissen, één voor elke lidstaat, terwijl grotere staten (D, Fr, VK, It, Sp) recht hebben op twee. Met twaalf lidstaten erbij, zouden er 32 commissarissen zijn, en dat kan niet. Hetzelfde geldt voor het Europees Parlement, dat nu al 626 leden telt. Uitbreiden tot boven de 700 leden mag niet. Dus moet het aantal Europese volksvertegenwoordigers worden herleid. En ook in de (Europese) Raad (van Ministers) zal het stemmenaantal meer afgestemd worden op het bevolkingsaantal (nu vijf groten ieder tien stemmen. Luxemburg twee stemmen). De “oververtegenwoordiging” van kleine lidstaten zoals de drie Beneluxlanden zal sneuvelen. Voorlopig weigert België ieder positieverlies. Frankrijk is nu voorzitter van de EU (juli-dec. 2000), maar het ziet er niet naar uit dat men op de EU-top van Nice (dec. 2000) tot een oplossing komt. En na het Zweedse voorzitterschap (eerste helft 2001) krijgt België als EU-voorzitter de kans om dat te regelen (tweede helft 2001). Toch moeten we met de uitbouw van de EU voortmaken. Alleen de EU kan Europa’s nationale verdeeldheid goedmaken. Tijdens de Kosova-oorlog bleek de bespottelijke militaire zwakheid van de Europeanen. Ook economisch staan wij Europeanen er zwak voor. De euro heeft sinds janu-
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
ari 1999 25 % van zijn waarde tegenover de dollar, en 30 % van zijn waarde tegenover de yen verloren. De kapitaalmarkten beoordelen de euro niet op de Europese economie, maar wel op de Europese eenmaking, en die slabakt. En we zitten in een handelsoorlog met de VS. De Wereldhandelsorganisatie WTO stond de VS toe om in 1998 voor 300 miljoen dollar handelssancties tegen ons te nemen omdat de EU bananen van de Lomé-landen bevoordeelt, en hormonenvlees weigert.
KLEINE
LIDSTATEN MOETEN
HUN SOEVEREINITEIT VERDEDIGEN
De EU vroeg de WTO toen om de belastingvoordelen te veroordelen voor Amerikaanse firma’s zoals Boeing en Microsoft, die uitvoeren vanuit nepfirma’s in Guam of Barbados. En de WTO laat de EU nu toe om voor 4 miljard dollar (13 keer méér) handelssancties tegen de VS te nemen. Tijd om de Europese rangen te sluiten.
BEDREIGEND Dat belet niet dat de EU tegelijkertijd haar kleine lidstaten bedreigt. Op aanstoken van België (!) namen veertien EU-lidstaten strafmaatregelen tegen Oostenrijk. In januari had uiterst-rechts daar met de christendemocraten een regering gevormd. Die sancties waren weliswaar symbolisch, en werden in september opgeheven. Een groep van drie “wijzen” vond ze ongerechtvaardigd. En door zijn
8
vetorecht kon Oostenrijk EU-hervormingen blokkeren. Maar acht maanden lang heeft de EU Oostenrijk toch maar het recht ontzegd om een eigen, democratisch gekozen regering te vormen. De EU heeft hier de soevereiniteit van een kleine lidstaat bedreigd. Vlaanderen moet hier nota van nemen.
OPLOSSINGEN Vlaanderen moet België aangepaste oplossingen doen verdedigen. Iedere cultuurgemeenschap moet minstens één commissaris in de Europese Commissie behouden. Het stemmenaantal in de Raad van Ministers en in het Europees Parlement moet proportioneel groter blijven dan dat van sterkere staten. Alleen door dit beginsel kunnen kleine lidstaten hun soevereiniteit verdedigen. Meerderheidsbeslissingen mogen nooit de culturele aangelegenheden of de basisbeginselen betreffen. Daar blijft eenparigheid vereist. Het Handvest van Grondrechten, voorgelegd op te informele EU-top van Biarritz (oktober) zou de culturele diversiteit, het zelfbeschikkingsrecht van iedere cultuurgemeenschap en de proportionele oververtegenwoordiging van kleinere cultuurgemeenschap in de instellingen moeten erkennen. Ook het recht op uittreding, de culturele uitzondering (altijd vetorecht) en de ongeldigheid van om het even welke verordening, richtlijn, beschikking of aanbeveling die niet in de officiële taal van de lidstaat is opgesteld, zou hierin moeten worden opgenomen. Een alternatief is de twaalf nieuwe leden er bij te nemen zonder eerst de EU-instellingen te hervormen. We kunnen de Commissie van 32 commissarissen en dat Parlement van bijna 800 leden desnoods nog nadien hervormen. Laat de praktijk maar uitwijzen of dat echt niet werkt, en of de grote lidstaten hier geen voorwendsels zoeken om hun macht te vergroten. Met een groot aantal talen zou de EU zogezegd ook niet werkzaam zijn, en tot nu toe ondervond niemand daar enige hinder van. Marcel Gunst
DE
MOEILIJKE KOERS VAN DE LOYALE OPPOSITIE
D E CVP- BOOT
NIEUWE GENERATIE
ZWALPT
E
daarbij dat het grootste deel van de hedendaagse pers een stevige boon heeft voor paarsgroen, en de CVP vaak ongemeen hard wordt aangepakt. Dat bleek enkele weken geleden nog eens toen de op de rand van de FOTO DOORBRAAK psychiatrie verkeDORPSPOLITICI UIT MECHELEN EN VILVOORDE. UITGEGLEDEN OVER DE rende Reginald DIOXINE VAN SLANGEN EN MICHEL. WAT IS HUN PARTIJ NOG WAARD? Moreels zijn (?) partij de ezelsstamp Het oppositievoeren gaat de CVP nog toediende. In plaats van de zaken te altijd niet goed af. Gezien hun oude duiden zoals ze waren, en erop te wijzen beleidstraditie hadden de christendat vooral Moreels zelf eerste hulp nodig democraten na dertien juni vorig jaar en had, werd De Clerck door het verzahet aantreden van paarsgroen, gehoopt melde persgilde (en vooral door radio en te kunnen blijven wegen op het beleid. TV) op het matje geroepen omdat de Stefaan De Clerck stelde een “loyale CVP op sterven na dood zou zijn. Dit is oppositie” in het vooruitzicht. Pas naareen houding die een waarachtig mate duidelijker werd dat verschillende onafhankelijke pers totaal onwaardig is. partijen van de nieuwe coalitie daar In plaats van de geloofwaardigheid van absoluut geen oren naar hadden en de de CVP in vraag te stellen, zouden veel CVP voor eens en voorgoed wildens journalisten beter eens in eigen boezem breken, kwam in die houding aarzelend kijken en zich bezinnen over hun eigen verandering. geloofwaardigheid.
COMPLICATIES Maar snel en vooral gevat reageren, daarvan is meestal nog geen sprake. Marc Van Peel houdt in de Kamer regelmatig sterke conférences, maar veel zoden aan de dijk zet dat allemaal niet. Bovendien zijn er een aantal complicaties. Een pijnlijke frustratie voor de CVP is dat oppositiepartijen in regel in de media veel minder of veel minder frappant aan bod komen dan de regerende meerderheid. Een probleem waar de VLD overigens zelf het voorbije decennium zwaar mee heeft geworsteld. Komt
Een ander voorbeeld: als Dehaene verklaart dat hij persoonlijk gewonnen is voor migrantenstemrecht in 2006, maar dat in zijn partij een aantal mensen daar nog van moet worden overtuigd, dan wordt die uitspraak buiten proportie uitvergroot, alhoewel Dehaene daarmee niets anders heeft gezegd dan toen hij nog premier was. De CVP is nu eenmaal een standenpartij, en het is niet omdat het ACW (de strekking waartoe Dehaene behoort) al kant gekozen heeft, dat ook de meer conservatieve ondernemersvleugel zonder meer dat standpunt overneemt.
9
Daarmee raakt hij een gevoelige snaar bij Herman Van Rompuy, die, als de CVP nog mee in de regering had gezeten, samen met Dehaene opnieuw de eerst viool zou hebben gespeeld. Van Rompuy mag zijn verdere ministeriële ambities wellicht opbergen, want het ziet er niet naar uit dat een coalitiewissel snel op handen is. En dat valt hem zwaar, want alhoewel hij naar buiten overkomt als een stuurs en somber iemand - wie zou daar nog op willen stemmen? - is hij voor wie hem beter kent een vaak geestig en in elk geval een bekwaam en erg intelligent politicus. En zoals Herman Van Rompuy zijn er velen in de CVP, ook op het lokale vlak.
MIDDENVELD? Naast die generatiewissel is er het gegeven dat de CVP net zoals meer en meer andere partijen voornamelijk het middenveld bespeelt. Dat maakt het moeilijk om zich te profileren, maar een optie voor een meer rechtse of conservatieve koers ligt moeilijk gezien de politieke correctheid die in dit land zoveel opgeld maakt. In Antwerpen probeert Van Peel de roep voor meer veiligheid te combineren met meer openheid voor de migrantengemeenschap. Het ene sluit het andere uiteraard niet uit, maar of dat de Vlaamse kiezer kan bekoren, moet nog worden uitgemaakt. En wat gaat Stefaan De Clerck doen na de verkiezingen? Wordt hij bij de genade van de kiezer burgemeester van Kortrijk en laat hij het voorzitterschap voor wat het is? Bronnen binnen de CVP laten verstaan dat De Clerck beide (eventuele) functies wel degelijk met elkaar zou combineren. Hij zou eerstdaags zelf een uitspraak doen in die zin. Want ook op dat punt is duidelijkheid dringend nodig, wil de CVP niet verder de mist ingaan. Iko
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
W ETSTRAAT
ind augustus pakte PRL-minister van financiën Reynders uit met zijn fameus belastingplan. Hij nam iedereen in snelheid, inclusief de CVP die aanvankelijk alleen maar haar goedkeuring kon hechten aan het voorstel, omdat het terugdringen van de fiscale discriminatie van gehuwden centraal stond. Het duurde een week voor de CVP-top voldoende kritische bedenkingen op papier had gezet om de pers bijeen te kunnen roepen. Om dan natuurlijk vast te stellen dat de journalisten vooral antwoord wilden op één vraag: waarom plots die kritiek na de welwillende reactie van een week daarvoor.
Een ander obstakel ligt dan weer binnen de CVP zelf, waar de oude garde plaats zou moeten maken voor de nieuwe generatie. Een proces dat - gezien de menselijke natuur - traag en met tegenzin verloopt. Een van de “coming men” is ongetwijfeld het Ieperse kamerlid Yves Leterme, die zich meer en meer opwerpt als begrotings- en belastingspecialist van de partij.
T WEE - SPRAAK
B RUSSEL
VERLIEZEN , SO WHAT ?
Moeten
JA Er zijn niet te veel staten in Europa, er zijn er te weinig. Willen de Verenigde Staten van FRANS CROLS Europa (VSE) ooit de democratische machtsspreiding en legitimiteit bekomen van de Verenigde Staten van Amerika (de enige federatie die al meer dan 200 jaar stand houdt), dan dienen er 75 min of meer gelijke Europese staten te ontstaan. Dit houdt bijvoorbeeld in dat Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk de weg volgen van de deelsoevereiniteit voor landsdelen. Dat verkleint de bestaande discriminaties tussen de kleine en de grote landen van Europa.
FOTO DOORBRAAK
O PINIE
zes miljoen Vlamingen Brussel loslaten, omdat die stad van Vlaanderen is vervreemd en nog amper 80 000 Vlamingen telt. Ja, zegt Frans Crols. Neen, vindt Brigitte Grouwels.
De verzelfstandiging van Vlaanderen wordt steevast afgeremd met de dreiging ‘dat we dan Brussel verliezen’. So what? Zes miljoen Vlaamse burgers laten zich beknotten in hun bewegingsvrijheid door de denkbeeldige macht in Brussel en door 80 000 Vlaamse Brusselaars. De macht van de Vlamingen in Brussel is jaren geleden verspeeld door de Vlaamse politieke partijen. Vandaag zijn er hooguit 80 000 Brusselaars die verwant zijn met de Nederlandse cultuur. 90% van Brussel staat vijandig of zonder belangstelling tgo. Vlaanderen. Die meerderheid mag, noch kun je, tegen haar wil dwingen om het onafhankelijke Vlaanderen te volgen. De Ierse independentisten kozen tachtig jaar geleden tussen 1) onafhankelijkheid van het grootste deel van hun land én afstand van Ulster of 2) helemaal niets bereiken. Hun keuze was de republiek op het leeuwendeel van het eiland. De katholieke radicalen
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
Geef de Vlamingen van Brussel die niet kunnen of willen aarden in de ex-tweetalige hoofdstad van België een verhuispremie van één miljoen frank per kop. Dat kost Vlaanderen hooguit 80 miljard frank. Later zullen de Brusselaars ontdekken dat Vlaanderen een democratie is en blijft. Daarop kan er een nieuwe band ontstaan. Kijk, om het parallellisme verder te trekken, naar de nieuwe relaties die moeizaam, maar zeker, groeien tussen de Ierse republiek en Ulster. Frans Crols Directeur Trends
FOTO DOORBRAAK
Vlaanderen bezit de ideale afmetingen en economisch-politieke rijpheid, plus een gedeelde cultuur en taal om één van de 75 staten van een VSE te worden. Als het ten minste zijn houding durft uit te klaren ten aanzien van Brussel.
keerden zich daarop met de wapens tegen de meerderheid van Ulster (dit is geen goedkeuring van de discriminatie van de katholieken). Met als gevolg: dood en haat.
NEEN
Frans Crols wil onze toekomst als staat in Europa veiligstellen door de ‘80 000 BrusseBRIGITTE GROUWELS laars die verbonden zijn met Vlaanderen’ een verhuispremie van één miljoen frank te geven, zodat ze Brussel verlaten, en Vlaanderen met hen. Waarom niet de Franstalige Brusselaars uitkopen, desnoods voor twee miljoen frank? Alle gekheid op een stokje... want het gaat hier inderdaad om gekheid. Ten eerste gaat het om veel meer dan om de Brusselse Vlamingen, met hoeveel ze ook mogen zijn. Afstand doen van Brussel betekent ook het opgeven van een belangrijk deel van ons Vlaamse historische en culturele erfgoed. Het betekent afstand doen van de Europese hoofdstad en van onze plaats in die hoofdstad. Het betekent de Vlaamse aftocht uit een nationaal en internationaal politiek en economisch zenuwcentrum. Het betekent het wegsnijden van het hart van Vlaanderen.
10
Denkt men écht dat je Brussel kunt opgeven zonder gevolgen voor de rest van Vlaanderen? Waar in het volgebouwde Vlaanderen moeten ‘80 000’ Brusselse Vlamingen hun huizen bouwen? Moet het kwart miljoen Vlamingen die in Brussel werken grensarbeiders worden, of gaan we de bedrijven ook uit Brussel weghalen? Wie zal ervoor zorgen dat men uit Hasselt per spoor nog vlot via de Brusselse Noord-Zuidverbinding in Oostende geraakt? En gelooft men dat Brussel een eiland kan worden in Vlaanderen zonder dat de druk op de Vlaamse Rand vergroot? Hoe lang na de Brusselse Vlamingen zullen de Vlamingen uit Sint-Genesius-Rode en andere randgemeenten hun koffers mogen pakken? Als Vlaanderen begint met Brussel op te geven, zal het merken dat het veel meer zal verliezen dan enkel wat lastige Brusselaars. De hele probleemstelling is trouwens vals. Het probleem is niet dat de Brusselse Vlamingen de rest van Vlaanderen gijzelen. We zouden trouwens geflatteerd moeten zijn als men denkt dat wij met een half dozijn parlementariërs het hele Vlaamse staatkundige denken domineren! Dat is natuurlijk niet zo. Het probleem ligt niet (alleen) bij de Brusselaars. Het ligt bij de hele Vlaamse Gemeenschap, die voor de uitdaging staat om voor zichzelf een toekomst uit te werken die Brussel, als (hoofd)stad, volledig binnen Vlaanderen sluit. Wie die uitdaging uit de weg gaat, vindt niet de Vlaamse weg naar Europa, maar zit op een dwaalspoor. Het wordt tijd dat Brussel integraal deel uitmaakt van het Vlaamse denken. Gebrek aan assertiviteit en vastberadenheid is één van de verklaringen voor de houding van Crols e.a.. Men is gemakkelijk ontgoocheld in de Brusselse Vlamingen, omdat ze niet 24 uur op 24 op de barricaden staan, maar men is vaak zelf niet in staat om op de weinige momenten dat men met Brussel in contact komt zelf een consequente Vlaamse houding aan te nemen, bijvoorbeeld door consequent Nederlands te praten. Brigitte Grouwels CVP-fractievoorzitter Brusselse Hoofdstedelijke Raad Vlaams Volksvertegenwoordiger
L EZERSBRIEVEN
V RIJE T RIBUNE
DE HELFT VOORBIJ
T WEE
Vreemd genoeg blijkt dit niet uit jullie publicaties. Zo slagen jullie er in het julinummer van Doorbraak in niet één keer een vrouw te interviewen of te citeren. Meer nog, de enige vrouw die de eer heeft in dit nummer te worden afgebeeld, is een hippe juf in een publicitaire advertentie. Erg cliché, beste heren! Meent Doorbraak dat de helft van de Vlamingen niets te melden heeft inzake Vlaamse thema’s? Of gaat de Vlaamse Beweging gezwind voorbij aan de helft van haar doelpubliek? Kristin De Winter a.i. voorzitter VU-vrouwen
FRIESLAND Graag een reactie op het artikel Groetnis ùt Fryslân (Doorbraak, sept.) Ik heb jarenlang mijn (zeil)vakantie doorgebracht in Friesland en ben het derhalve 200 % eens met Peter De Roover. Zijn verklaring voor dat fenomeen zal zeker een grond van waarheid bevatten, maar er zijn er nog meerdere. Een paar voorbeelden: De collaboratie gedurende de Tweede Wereldoorlog heeft niet alleen onze symbolen, maar jammer genoeg de hele Vlaamse Beweging bij de gewone man in de straat in diskrediet gebracht. Men kan daarover van menig verschillen, maar het is voor mij de laatste 50 jaar een dagdagelijkse vaststelling. Het koppelen door een politieke partij van het gerechtvaardigde streven naar onafhankelijkheid aan een bedenkelijk migrantenstandpunt heeft deze negatieve houding van de gewone man tegenover onze Vlaamse Leeuw nog versterkt. Onze belgicistische tegenstrevers maken maar al te graag gebruik van de wapens die wij hen zelf aanreiken. Kan je ze ongelijk geven?
De andere Vlaams-nationale partij compromitteert onze rechtvaardige strijd. Ik ben pessimist? Inderdaad. Jan Neef Varsenare
Sinds de eerste grote stappen in de staatshervorming van 1970, is het debat hierover niet meer gestopt. De discussies rond faciliteiten, rond bevoegdheden, stemprocedures en de verdeling van de gelden nemen de laatste decennia de helft van de politieke energie in beslag. Dit heeft twee ernstige gevolgen: ten eerste ontneemt het ons de tijd om ons bezig te houden met veel zaken die echt belangrijk zijn, ten tweede zijn we in een kluwen van bevoegdheden en instellingen verzeild geraakt dat niemand nog begrijpt. De bevoegdheidsverdeling is momenteel een ware chaos. Het inschrijven van werklozen gebeurt bijvoorbeeld door de VDAB en is dus Vlaamse materie, het schorsen van werklozen is de verantwoordelijkheid van de RVA en is dus federaal. Het opsluiten van jeugdige criminelen in een gesloten instelling is een Vlaamse bevoegdheid, maar het opsluiten van diezelfden in een gevangenis is federale materie. Het is zelfs zo erg dat de meeste parlementsleden er zelf niet meer aan uit kunnen! Vooral de situatie van Brussel is hier problematisch. Welke inwoner van ons land begrijpt het kluwen waarin Brussel zich op dit ogenblik bevindt? Een Vlaamse Brusselaar die in Ukkel woont bijvoorbeeld, moet met volgende besturen rekening houden: de gemeente, het gewest, de Vlaamse gemeenschap, de Vlaamse gemeenschapscommissie en de gemeenschappelijke gemeenschapscommissie in Brussel en de federale regering. Je moet al een specialist zijn om te weten waar je met een probleem moet aankloppen. Die situatie is duidelijk een zware rem op de vooruitgang van zowel Vlaanderen als Wallonië. Het zorgt er ook voor dat mensen zich met geen enkel bestuur meer kunnen identificeren. Als men dus iets wil doen aan deze fel onderschatte kloof tussen burger en staat, is een vereenvoudiging van de staatsstructuur noodzakelijk. We doen een voorstel.
11
We geloven , als CVP-Jongeren, in een vruchtbare toekomst voor Vlaanderen en voor Wallonië als enige twee deelstaten van het huidige België. Voor het nu bestaande gewest Brussel en de Duitstalige gemeenschap moet een taalzekerheidsstatuut worden voorzien. Het taalzekerheidsstatuut voor de Franstalige Brusselaars in de huidige negentien gemeenten en voor de Duitstaligen wil zeggen dat die inwoners het recht krijgen om zich in hun eigen taal uit te drukken ten aanzien van de overheid. Brussel en EupenMalmédy worden dan geen apart gewest of gemeenschap, maar twee nieuwe provincies. Door deze wijziging worden twee echte deelstaten gecreëerd met telkenmale één gebied met een taalzekerheidsstatuut. In de plaats van de talloze parlementen, raden en commissies, volstaat dan naast de Kamer en de Senaat, één Vlaams Parlement en één Waals Parlement. Het is voor iedereen geografisch en economisch evident dat Brussel dan de hoofdstad van Vlaanderen blijft. Alle problemen die tussen Brussel en Vlaanderen bestaan (ruimtelijke ordening, mobiliteit ...) worden zo in het belang van de mensen opgelost. De toekomstige problemen rond de fiscale autonomie krijgen hierbij meteen een oplossing. De CVP-Jongeren geloven dat een dergelijke nieuwe, eenvoudige staatsstructuur de werkbaarheid op alle niveaus sterk zal verbeteren en de betrokkenheid van de mensen bij de politiek alleen maar kan vergroten. We weten dat het nodig is. FOTO DOORBRAAK
Met de verkiezingen voor de deur heb ik het als Vlaams-nationalist terug erg moeilijk. De ene Vlaams-nationale partij is dat alleen nog met naam, voor de rest is daar op dit vlak niets van te verwachten.
DEELSTATEN , TWAALF PROVINCIES
Koert Debeuf Nationaal voorzitter CVP-Jongeren
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
O PINIE
De Vlaamse Beweging is door de jaren heen gedragen door sterke persoonlijkheden. In de voorbije decennia waren de bekendste persoonlijkheden onder deze “bewegers”’ vaak, zij het niet altijd, mannen. Maar altijd, vroeger en nu, waren er in de Vlaamsvoelende verenigingen of politieke partijen ook talloze vrouwen actief.
B OEKEN
AAN EEN OOR DOOF Ziet u het al gebeuren, een Franstalige uitgeverij die pakweg een boek van Geert Bourgeois, Gerolf Annemans of de Vlaamse Volksbeweging vertaalt, verspreidt en er massaal veel reclame voor maakt in verschillende kranten? Het omgekeerde kan wel. En gebeurt ook. Uitgeverij Van Halewijck verspreidt het politieke pamflet Mono-Vlamingen en Mono-Walen? Een essay van de Franstalige Brusselse arts Alain Maskens, die er niet in slaagt los te komen van het typische Franstalig-Brussels-Belgische denken dat ook het FDF typeert. ALAIN MASKENS, MONO-VLAMINGEN
EN
MONO-WALEN? DWAALWEGEN
EN
GEVAREN VAN MONOIDENTITAIRE IDEOLOGIEËN.
UITGEVERIJ
OCKEGHEM, 128 BLZ.,
590 FR.
Het resultaat is een onvoorstelbaar slecht gelayout boek, dat bovendien een letterlijke - en slechte - vertaling is uit het Frans, waarin zowat alle Vlaamse politici, journalisten en opiniemakers, die zich bewegen binnen de Vlaamse gemeenschap en zich daarmee ook identificeren net niet worden uitgescholden voor racisten. Niet dat de Brusselse arts geen schuttingtaal gebruikt. Hitler, de nazi’s, het fascisme en het racisme zijn nooit ver weg. Of wat dacht u hiervan: ‘Zijn de verantwoordelijken van het Bloso vergeten dat sportieve massamanifestaties met politieke doeleinden grote troeven waren van de hitleriaanse propaganda?’ De sportmanifestatie waar Maskens op doelt is de jaarlijkse Gordel, toch wel. Maskens essay is één grote afrekening met de huidige samenstelling van het federale Belgische koninkrijk. Hij walgt van de linguïstische opsplitsing in gemeenschappen en verwijt de Vlamingen taalnationalisten te zijn. Alsof de Franstalige Brusselaars met hun FDF niet bestaan. En hij rekent ook af met de gewestvorming, die eentalige gebieden creëerde. Ook dat is de fout van de stoute Vlamingen. Dat de Walen hiervoor vragende partij waren, om hun regio te vrijwaren van de tweetaligheid die ze Vlaanderen wilden opleggen, weet Maskens blijkbaar niet.
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
De auteur van dit boek is alvast aan één oor doof: het Franstalige. Maar hij spreekt gelukkig niet met gespleten tong. Wij wensen hem alvast nog veel succes als arts in zijn ‘eenheid van ziekenhuizen’ die Vlaams-, WaalsBrabant én Brussel volgens hem met elkaar delen. We weten al langer dan vandaag hoe laat het daar is... KDr.
DE GROTE TAALATLAS De taalhorizon van de Vlamingen met hun fameuze veeltaligheid blijft beperkt tot twee takken, Germaans en Romaans, van één taalfamilie, het Indo-Europees. Het fraaie kijkboek De Grote Taalatlas van Bernard Comrie e.a. bevat tal van weetjes over talen en schriften die de doorsnee Vlaming zelfs niet bij naam kent. Zo heeft het Tamil binnen de Dravidische (Zuid-Indiase) taalgroep een grotere zus, het Teloegoe, met ruim 60 miljoen sprekers; een ander zusje, het Kannada, telt er een 40 miljoen, en zelfs het Malajalam is groter dan het o zo “middelgrote” Nederlands. En dan loopt dit boek nog achterop in zijn cijfers: zo staat het Italiaans hier nog vijftiende op de wereldranglijst, maar het is inmiddels voorbijgestoken door Teloegoe, Koreaans, Vietnamees, Tamil en Marathi, de taal van Bombay. De gedeelde vijfde plaats van Arabisch, Bengaals en Russisch (na Chinees, Engels, Hindi en Spaans) met elk 150 miljoen is achterhaald: Russisch krimpt, Bengaals groeit, Arabisch is de snelste groeier ter wereld. Veel aandacht gaat uit naar de kleine talen, waarvan 90% het jaar 2100 niet zal halen, onder meer honderden talen van Papoea’s, Indianen en Australische oerbewoners. Het taallandschap van Tasmanië is wellicht een voorafspiegeling van Europa in de 22ste eeuw: alle Tasmaanse talen zijn te boek gesteld, dialect- en taalgrenzen zijn bekend, alleen zijn de talen (veelal samen met hun bewoners) uitgestorven. Men spreekt er alleen nog Engels en de talen van recente immigranten. K. Elst
BERNARD COMRIE E.A. DE GROTE TAALATLAS, SCHUYT, 224
BLZ.,
1390 FR.
12
SECESSIE Bij het horen van de term ‘secessie’, zullen allicht velen zich in de haren krabben. Die enkelingen nagelaten die in het secundair onderwijs opletten en zich nog iets herinneren van de Amerikaanse Secessie- of Burgeroorlog. Secessie is in die context trouwens best te begrijpen. Als een natuurlijke wantrouwen tegenover een te grote, te machtige staat, van welke een individu of een organisatie - of het nu een kerk of een deelstaat is - zich afkeert. Alexandra Colen en haar echtgenoot Paul Beliën startten kortelings een nieuw eigen blad: Secessie. Kwartaalblad voor de Studie van Separatisme en Directe Democratie. De directe democratie wordt uitgespit in een artikel waarin Beliën een Zwitsers kantonaal systeem voorstelt voor Vlaanderen. Mét directe democratie via referenda en gemeentelijke volksvergaderingen. SECESSIE IS VERKRIJGBAAR NA STORTING VAN EEN VRIJWILLIGE BIJDRAGE OP REK.
979-9529001-17 VAN
SECESSIE,
ANTWERPEN. EEN PROEFNUMMER KRIJGT U BIJ
SECESSIE,
LEMMÉSTRAAT 3, 2018 ANTWERPEN.
Separatisme neemt de hoofdbrok in in het eerste nummer, dat vooral over separatisme als fenomeen en denkrichting kritische stof wil bieden. Uitgangspunt: ‘Vooral in het laatste decennium van de 20ste eeuw kreeg de wereld er een massa staten bij. De rechtsgeldigheid daarvan wordt algemeen erkend. Maar op basis waarvan?’ Geen nood, dit is geen pleidooi à la B-Plus dat a priori gekant is tegen elke vorm van separatisme of secessie. Integendeel, hoofdredacteur Beliën wil vooral het fenomeen zijn plaats geven in de Nederlandse politieke literatuur. En door studie het fenomeen in Vlaanderen meer armkracht bezorgen. In die zin is het blad verplichte lectuur voor elke Doorbraak-lezer. Want het staat één centraal principe voor: ‘Meer Vlaanderen minder staat’. Beliën drukt het zo niet uit, maar zal er zich wel in kunnen terugvinden. Net als ik overigens. KDr
vervolg van blz. 3
VA N
PENSENKERMIS NAAR MILJARDENKERMIS
LA CÔTE ‘Quand les francophones ne seront plus les bienvenus à la mer, la Belgique n’existera plus’. Een uitspraak van Jean-Marc Nollet (Ecolo, onderwijsminister van de Franse Gemeenschap). Samen met de hoofdstad is de kust ongetwijfeld ‘la plus mixte des parcelles belges’, voegt La Lanterne daaraan toe (7 aug.). ‘Nog geen paniek, aan de kust verloopt alles voor ons nog snor. Afgezien van diegenen die van de Belgische kust een Vlaamse kust wilden maken, zijn er nauwelijks problemen. Maar in Antwerpen is het gebruik van het Frans al minder evident’, waarschuwt de Waalse krant. Ja, excellentie Renaat Landuyt heeft de hoofden weer op hol doen slaan...
VLAAMSE KINDEREN (1) Vlaanderen kampt met een acuut tekort aan buitenschoolse opvang. Kinderopvang is een exclusieve bevoegdheid van de gemeenschappen, maar de centen moeten onder meer komen van het federale Fonds voor Collectieve Uitrusting en Diensten. En daar is de kas leeg. Op vraag van Annemie Van de Casteele (VU&ID) antwoordde minister Vandenbroucke dat momenteel 46,71% van de middelen (1,5 miljard frank) naar Nederlandstalige projecten ging en 53% naar Franstalige. Vlaanderen zou 200 miljoen meer moeten krijgen. Van de Casteele diende een wetsvoorstel in om het federale fonds af te schaffen en de middelen in correcte verhouding (% kinderen tot 12 jaar) aan de gemeenschappen toe te wijzen.
VLAAMSE KINDEREN (2) Vlaanderen telde in 1999 nog 21 906 geboorten. Een diepterecord. In de jaren ‘60 waren er jaarlijks nog 80 000 geboorten. Het Vlaamse aandeel in de geboortestatistieken daalt hiermee naar 54,5%. Als die trend zich doorzet, is de bevolking van Vlaanderen tegen 2050 gehalveerd, zegt het Vlaams Blok. De partij wil door een toekomstgerichte en financieel aantrekkelijke nataliteitspolitiek de veroudering stoppen. Dat kan door een gunstig fiscaal klimaat voor gezinnen, door het toekennen van een opvoedersloon en degelijke, betaalbare kinderopvang, hogere kinderbijslag. Ook Wivina Demeester (CVP) pleit voor meer fiscale autonomie om de kinderbijslag ‘fundamenteel’ te laten stijgen, ‘omdat kinderen de toekomst van een gemeenschap bepalen’ (De Morgen, 9 sept.)
De bolletjeskermis komt eraan. Op acht oktober begiftigen we onszelf met een nieuwe gemeenteraad en een provincieraad buiten Brussel; in Voeren en de Zes zelfs met een OCMW-raad. Radeloos hoeven we dus niet te blijven. Alle burgers van dit land moeten hun voorkeurbolletjes rood gaan kleuren of schermenderwijs aanstippen. Zelfs de EU-burgers die zich inschreven, moeten hun democratisch steentje bijdragen om onze provincie-, stad- en gemeentehuizen te helpen bevolken. De bestuurders zullen er niet goedkoop van afkomen, de schepencolleges zullen poen kunnen scheppen. Sommige kleindorpse burgemeesters zullen tot financiële wanhoop van hun dorpsbegroting tot zesmaal meer verdienen. Grotere burgervaders- en moeders mogen minder opscheppen. Van elke verkozen jan en jeanne en alleman wordt verwacht dat hij of zij zich wat meer met zijn onderdanen zal bezighouden. Democratisch kunnen vijf partijvoorzitters al bij voorbaat hoog van de toren blazen. De club van vijf heeft nu al beslist dat zij en hun plaatselijke aanhangsels de volgende zes jaar niet zullen blokrijden en omzien: zeshonderdduizend en misschien meer kiezers moeten weten dat zij er voor spek en bonen zullen bijzitten. Want de winter staat voor de deur. Vroeger mocht men bij verkiezingen al eens bollen, ballonnen en hier en daar zelfs wat pinten en pensen uitdelen. Vandaag is dat bij wet verboden. Maar de lokale lijsten, aangevuld met bekende Vlamingen, kregen en krijgen nu de nationale en de miljardensteun van hun spitszusters en -broeders in de regering of de uitgerangeerde oppositie. Dagelijks, wat zeg ik, bij elk nieuwsbulletin, worden nieuwe miljarden op de kiezer losgelaten: van belastingverlaging tot belastingafschaffing, van het zoveelste nieuwe banenplan tot de zoveelste schenking aan het haast failliete Franstalig onderwijs. Leve de nieuwe politieke cultuur. Geef toe, na de jezuïetenstreken van lepe Herman Van Rompuy, die voortdurend de knip op de beurs hield om ons uiteindelijk de dure euro door de strot te duwen, was de verleiding groot om “morgen scheert en reist men gratis” aan de moegespaarde en overbelaste burger voor te houden. Na de broeksriemregering van Dehaene ligt ons lot nu in handen van een onafgebroken uitgeverij. Wij worden met z’n allen meegezogen in een miljardendans van onovertroffen oktoberfeesten. Het kiesvee mag zich laven op de Gentse Verhofstadtfeesten. Straks eindigt alles miljaardemiljaar met de dag van de lege portemonnee. En dat kan niet door de beugel van Wilhemus
PERFECTE PEILING
MUSEA
Op 8 oktober verkiezen we ook provincieraden. Een opiniepeiling die veel meer indruk zal maken dan die van die van de commerciële bureaus. Dat is alvast de mening van Philippe Moureaux, de PS-voorzitter van de Costa. Hij voorspelt dat indien de VLD wint en de CVP verliest, en als het verbond van PRL-FDF-MCC in de lift zit, eerste minister Guy Verhofstadt en vice-premier Louis Michel daar profijt zullen willen halen. Moureaux acht vervroegde parlementsverkiezingen dan niet onmogelijk.
Een aantal grote federale musea behoren tot de Federale Wetenschappelijke Instellingen en worden beheerd door éénzelfde beheerscommissie. Die commissie bestaat uit negen stemgerechtigde leden: zes Franstalige en drie Nederlandstalige. De totale beheerscommissie bestaat uit dertien Franstalige en acht Nederlandstaligen. De voogdijminister, de regeringscommissaris en de directeurgeneraal van de administratie zijn Franstaligen. (Respctievelijk Picqué, Ylieff en Beka).
13
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
V RIJ - SPRAAK
PAARS
UIT HET LAND EN WAAL
PATERNALISME
Verhofstadt was ooit een beeldenstormer, die de bevoogding van de burger ongedaan wilde maken. Hij kreeg pas opnieuw toegang tot de hoogste kringen, nadat hij voldoende bewijs had geleverd van politieke buigzaamheid. Toch bleef tenminste één onderdeeltje van zijn veelbesproken burgerrevolutie overeind: het referendum. Maar het establishment peperde Verhofstadt in dat referenda de kloof tussen beide volksgroepen pijnlijk scherp blootleggen. Dus moest hij ook bij die persoonlijke dada meer omzien dan rijden. Om toch de indruk te wekken dat hij er werk van maakt, kregen we enkele maanden geleden een indrukwekkende omslag in de brievenbus. Daarin werd naar onze mening gepeild over fundamentele vragen als: ‘moeten de overheidsloketten ook open zijn buiten uw werkuren?’ en ‘mogen ambtenaren u achter het loket afblaffen?’ Er ging een schok door de bevolking. Het opgewonden Belgische publiek miste zijn ontmoeting met de geschiedenis niet. Amper 90% nam niet de moeite om het formulier uit het pak andere reclamefolders op te vissen. De respons was zo overweldigend, dat de regering de hele rommel bij de eerstvolgende papierophaling in Brussel-centrum aan de deur zette. Het paarse geloof in de ontvoogde burger is groot, maar niet overdreven. Voor de argelozen was de eer gered. Er vond een raadpleging plaats.
C
Dat laatste restje fatsoen, dat zich uit in hypocrisie, is onze fijnzinnige topdiplomaat Louis Michel evenwel vreemd. Een Duitse EU-commissaris stelde in een onbewaakt ogenblik voor de Europeanen naar hun mening te vragen over de uitbreiding van de EU. De reactie van Michel tekent dit blanke evenbeeld van Kabila ten voeten uit. We citeren hem, maar waarschuwen lezers die waarde hechten aan politiek fatsoen. Zij zouden door wat volgt geshockeerd kunnen worden. Michel: ‘Een referendum over zo’n thema zou een debat openen met smerige argumenten over onder meer de islam, die alleen maar rechts in de kaart spelen.’ En dan wordt het nog sterker: ‘Onze westerse democratieën beschikken niet over voldoende middelen om een publiek debat over dergelijke onderwerpen in de hand te houden en te omkaderen.’ Wie zei ook alweer dat de tijd van het paternalisme voorbij was? Oh neen. Very Big Brother Michel is niet alleen watching, hij is ook thinking for you. Gemakkelijk, niet? Zou Michel tenminste de deugd van de rechtlijnigheid beoefenen? (In mensenrechtenkwesties duidelijk niet. Maar hoop doet leven.) Dan verwachten we een voorstel om de verkiezingen af te schaffen, want die openen steevast een debat met smerige argumenten...
MAAS
MEER TOEZICHT Sociologen vertellen ons dat een maatschappij onophoudelijk verandert. Dat lijkt op de Nederlandse samenleving wel erg sterk van toepassing. Uitgerekend in het land van de tolerantie wordt nu openlijk opgekomen voor een strenger toezicht op zware criminelen. Nadat enige tijd geleden in de Kamer sprake was van een verplichte begeleiding door sociale werkers van seksuele delinquenten, pleitte onlangs directeur Van der Valk, chef van het departement “reclassering” van Justitie, voor het instellen van een verplichte begeleiding voor zware geweldsmisdadigers. Tot op vandaag wordt de crimineel, na het uitzitten van de straf, aan de gevangenispoort gedeponeerd., en kan hij op eigen benen het gewone leven weer in. Volgens statistieken vervalt driekwart van de criminelen weer in het vroegere gedrag. Ze gaan aan de drank en de drugs en halen afschuwelijke dingen uit. De jongste jaren werden mensen als Chanel Eleveld uit Assen en Daniel van Cotthem uit Vlaardingen door dergelijke ex-gevangenen vermoord.. Herhaaldelijk uitten duizenden Nederlanders hun protest in besliste protestmarsen..
Peter De Roover
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Dirk Laeremans - Eindredactie en redactiesecretariaat: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Jan Van de Casteele, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Bram De Schepper, Steven Vergauwen, Jürgen Constandt, Sooi Daems. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45 - e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.
Een en ander heeft de ondernemende directeur van de reclassering nu het nodige poeder verschaft om voor een verplichte begeleiding op te roepen. De voorstellen zijn niet mis: de crimineel moet toestaan dat hij elke dag opnieuw door speciaal opgeleide begeleiders in ‘t oog wordt gehouden. Zijn drankgebruik wordt gecontroleerd. Hij moet verklaren waar hij kwam en weer ging. ‘Echt intensieve bemoeienis, twee jaar lang’, zegt directeur Van der Valk. En als de bajesklant opnieuw in de fout gaat? ‘Terug de gevangenis in’, luidt het verdict. Waarlijk: Nederland verandert snel. Jaak Peeters
Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem. ISSN 0012-5474
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2000
VAN
14