2000.11.Doorbraak

België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828

10

ISSN 0012-5474

Maandblad November 2000

Vlaanderen staat in Europa

B EELD -S PRAAK

Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem

WEGWIJZERS VOOR DEMOCRATIE FOTO REPORTERS

3

POLITICI EN PARTIJEN VASTGEROEST? HET LIJKT EROP DAT ZE ZWAAR IN DE KOSTEN ZULLEN KOMEN VOOR DE AANPASSING VAN LEDENLIJSTEN EN ALLERLEI DRUKWERK...

Dat er maar één richting is waarin de goede, ideologisch correcte mensen kunnen marcheren, gelooft Matthias Storme niet. Een commentaar.

K ONIJN

WOORD HOUDEN

Een

week ná de verkiezingen, een bijzonder goed gekozen moment, heeft het onze regering behaagd om ons te laten weten wat ze de komende jaren van plan is. Doorbraak had een aantal maanden geleden beweerd dat er van de twee grote doelstellingen - belastingverlaging en communautaire doorbraak - van Verhofstadt niets in huis zou komen. Ik heb me vergist. Hij heeft een konijn uit zijn hoed getoverd.

Op het vlak van de belastingen is het nieuws ronduit spectaculair te noemen. De belastingen wórden verlaagd. Ik ben zelf nog niet zo lang belastingbetaler, maar een échte verlaging is bij mijn weten nog nooit gebeurd.

Het moet zijn dat de politiek inderdaad het langverwachte licht ziet schijnen aan het einde van de crisistunnel. Zowaar de crisisbijdrage wordt geleidelijk afgeschaft. Zoiets doe je natuurlijk niet vooraleer je zeker weet dat de crisis voorbij is. Over een jaar of twee heeft men zekerheid. In 2003 - handig voor de volgende verkiezingen - zullen we zelfs een verschil voelen in de portefeuille.

Het zal misschien aan mij liggen, maar het enorme belastingkonijn dat Verhofstadt nu al verkiezingen lang met veel tromgeroffel zit aan

te kondigen, is nogal magertjes uitgevallen.

Hetzelfde kan gezegd worden van het tweede grote levenswerk van Verhofstadt I: de Grote Communautaire Doorbraak (let op de hoofdletters). Nu ging het allemaal gebeuren. Tijd om communautair te oogsten. En er is een akkoord gekomen. Wat uit de hoed komt, lijkt echter niet in de verste verte op het konijn dat het Vlaams Parlement quasi unaniem had getekend en dat - mag het herhaald worden - een minimumkonijn - excuseer programma -werd genoemd. Over de (zeer beperkte) splitsing van de sociale zekerheid, de vertegenwoordiging van de Vlamingen in Brussel en de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde hoort geen mens nog een woord.

Maar goed. Alleen al het naakte feit dat er een belastingverlaging komt en dat er een communautair akkoord is, is voor velen een staande ovatie waard. En misschien grenst het wel aan het absolute mirakel om in België überhaupt een dergelijk resultaat te kúnnen produceren.

Maar het verschil tussen de show en het uiteindelijke konijn is toch wel erg opvallend.

Is het misschien daarom dat nogal wat kiezers haasje-over hebben willen spelen?

Dirk Laeremans hoofdredacteur

4-5

Wat zei Verhofstadt nu al weer? Alle problemen opgelost, ook het communautaire? Zijn verdwijntruck overtuigt niet. Het Vlaams Parlement wordt toch niet dement?

RISICOLOZE IMITATIE

6

Muziek in identiteit in klank. Mogen we nog zingen in de taal van ons moeder?

HOOP EN WANHOOP IN DE RAND 7 Marc Platel kruipt in de stembus van de Vlaamse Rand. Hij houdt er een dubbel gevoel aan over.

KEUVELEN

OVER HERVERKAVELEN

8

De Vlaamse politieke wereld wordt een hutsepot. Een blik op het avontuur van de VU.

RECHT

11

OF PLICHT

De KAJ vindt dat opkomstplicht zinvol is. Bart Somers (VLD) vindt dat niet.

NAAR

EEN

VLAAMSE

SECESSIE

12

In een vrije tribune legt Paul Beliën uit waarom hij begeesterd is door het woord secessie.

P

BUITENLAND

E R S W I J S

SP-voorzitter Patrick Janssens in De Standaard, 30 september over de moeizame vernieuwing van zijn partij: ‘Het was even wennen. In één afdeling zeiden ze me vlakaf: dat moet gij ons niet komen vragen, dat moet gij ons vertellen.’

Elio di Rupo in Knack, 18 oktober: ‘Wij kunnen niet dulden dat op een moment dat Wallonië zich herstelt, Vlaanderen maatregelen neemt die fiscale ongelijkheden creëren. Vlaanderen is mooi, rijk, en een van de welvarendste regio’s in de wereld. Wat wil men nog meer? It’s not so bad, is it?’

Derk-Jan Eppink in De Standaard, 20 oktober: ‘Johan Leman verwart racisme met populisme. Met een dergelijke begripsverwarring kan men de halve Wetstraat dagvaarden. (...) Indien de doctrine-Leman zou worden toegepast, zou Tobback niet in het Leuvense stadhuis zitten maar in LeuvenCentraal.’

Boudewijn Bouckaert in Trends, 19 oktober: ‘In een Bont versus Blok-situatie worden alle leden van de bonte coalitie onderworpen aan mogelijke politieke chantage van de coalitiepartners. Het normale wapen dat men kan gebruiken tegen politieke chantage (met een ander in zee gaan) is immers weggevallen. Deze situatie van wederzijdse chantage maakt Bont zo instabiel dat het vroeg of laat op de klippen moet lopen en men het anti-Blok-kartel moet opheffen. Deze situatie doet zich in Antwerpen bijna voor.’

Noël Slangen in De Morgen, 23 september: ‘Als morgen de CVP zich zou ontbinden, denk ik dat de meeste mensen die in de CVP zitten zich wel ergens bij één van de regeringspartijen zouden kunnen vinden.’

Stefaan De Clerck in De Morgen, 7 oktober: ‘De actieve welvaartsstaat waar de huidige coalitie zich op beroept, is een schoolvoorbeeld van een achterhaalde, want al grotendeels gerealiseerde uitdaging. Het stichtingsprogramma van de CVP uit 1945 handelde in wezen daarover. Wij noemden dat de sociale markteconomie’.

Boudewijn Van Peteghem in De Standaard, 21 oktober: ‘Niemand behalve misschien Guy Verhofstadt zelf gelooft nog dat de federale regering dossiers stuk per stuk bekijkt en oplost.

Marathonvergaderingen, al dan niet in kastelen, behoren tot het erfgoed van de Belgische politiek. We weten vandaag met zekerheid dat een andere formatie in de Wetstraat 16 - ze mag dan al totaal onuitgegeven zijn - niets zou veranderen aan die manier van werken.’

Marie-Paule Quix, kersvers VU-gemeenteraadslid in Brussel-stad, in Het Laatste Nieuws, 22 september: ‘We zijn al lang niet meer de radicaal communautaire partij waarvoor velen ons willen verslijten.’

Jaak Van Assche, acteur en VU-gemeenteraadslid in De Morgen, 29 september: ‘Ik erger mij meer aan politici die er alles voor doen om BV te worden dan aan BV’s die in de politiek stappen. Ik catalogiseer “onze” minister Anciaux ook onder die eerste groep.’

Dirk Sterckx in De Standaard, 21 oktober: ‘Ook in onze fractievergaderingen zijn er Nederlandse collega’s die koppig altijd opnieuw in het Engels beginnen. (...) Ik weiger altijd koppig.’

Misschien is het weinigen opgevallen, maar ook in Wallonië waren er op 8 oktober verkiezingen. Wie de hele avond naar VRT en/of VTM heeft gekeken, heeft nauwelijks een woord over onze zuiderburen gehoord.

Wallonië is de facto totaal buitenland.

Een beetje eigen volk eerst, uit schrik voor de zappende kijker?

PEILING Een Leuvens onderzoeksbureau peilde “telefonisch” 750 Antwerpenaren.

Resultaat: Blok 24%, Agalev 20%, dat zou het worden. Het werkelijk resultaat was wel even anders. Dat Knack dergelijke amateuristische peilingen andermaal opneemt, is onverstandig.

Dat een grote televisiezender als VTM koppig aandacht blijft besteden, tot diep in de namiddag, aan een foute exit-poll, terwijl onderaan op het scherm heel andere échte resultaten doorrollen, is ronduit ergerlijk. Prof.

Jaak Billiet (KU Leuven) heeft al vaker gesignaleerd dat de non-respons bij dergelijke bevragingen 30 tot 50% bedraagt.

FREYA Evenmin verkwikkend is het gedrag van Bracke en Crabbé,. In het voetspoor van hun (pep)talkshowcollega’s willen ze via hun gezongen vragen hun politieke sympathieën aan de kijker opdringen. Hier en daar geven ze ook wel een kandidaatje een sympathieke duw in de rug. Minister Van den Bossche heeft vaak dapper beweerd zich zindelijk afzijdig te willen houden van de gemeentepolitiek. Zou hij via zijn vrienden in een of ander genootschap al hebben geweten dat de VRT van zijn mooie dochter wel een bekende Vlaminge wou maken?

CORDON Het besef dat het cordon sanitaire tegen het Vlaams Blok geen oplossingen biedt in het terugdringen van de “zwarte zondvloed”, dringt sinds 8 oktober tot steeds meer opiniemakers door. Derk-Jan Eppink, adviseur van de Nederlandse EU-commissaris Frits Bolkestein in De Standaard van 18 oktober: ‘Het cordon droogt het Blok niet uit. Integendeel: het mobiliseert steun.

De regeringspartijen deden alsof er niets aan de hand was en de media werden verzocht het Vlaams Blok te DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

2

D EMOCRATIE : In

Na de jongste verkiezingen kwam er ook een andere strekking naar boven, die met de zopas genoemde schijnbaar in tegenspraak is : de tendens om juist zo ruim mogelijke meerderheden te vormen in de schepencolleges. Deze tendens is interessant, doch m.i. slechts zinvol onder twee wezenlijke voorwaarden die vandaag niet vervuld zijn.

De eerste is dat een zo ruim mogelijke meerderheid slechts gezond is wanneer daarnaast ook de rechtstreekse inspraak van de bevolking versterkt wordt door ruimere mogelijkheden referenda af te dwingen en de uitslag ervan te doen naleven.

De tweede is dat men polarisatie nog meer in de hand gaat werken indien de uitvoerende macht (schepencollege, regering) geen afspiegeling vormt van àlle fracties van een zekere omvang,

negeren. De politiek-mediatieke drooglegging zou er, in combinatie met sterke economische groei en een positieve sfeer in het land, vanzelf toe leiden dat het Blok in het vergeethoekje zou terechtkomen. Die tactiek is op 8 oktober afgestraft’.

zonder exclusieven. Dat is het Zwitserse model: alle partijen met minstens 10 % van de vertegenwoordigers zijn vertegenwoordigd in de regering.

Nu lijkt het er wel op dat men juist van de verwezenlijking van deze twee wezenlijke voorwaarden géén werk wil maken. Verruimde coalities zijn veeleer een alibi om geen referenda te moeten houden, en doelen zeer duidelijk op de uitsluiting van welbepaalde delen van het kiezerskorps.

KANALISEREN Nochtans zou de combinatie van genoemde elementen wellicht het democratische weefsel kunnen versterken en de werking van de democratie kunnen verbeteren: polarisering “kanaliseren” in een meerderheidsstelsel - in plaats van ze in de hand te werken door uitsluitingsmechanismen - en dit laatste ernstig laten corrigeren door rechtstreekse democratie.

Ontsporing van referenda kan worden tegengegaan door de ontvankelijkheid ervan te laten afhangen van de volledigheid van de vraag: zo moet de initiatiefnemer van een referendum over een beslissing die geld kost, tegelijk aangeven waar dat vandaan moet komen.

De reactie van de politici op de verkiezingen was vaak bedroevend (er zijn uitzonderingen). Valt de uitslag tegen, dan komen onmiddellijk voorstellen boven om het kiesstelsel te wijzigen, niét in de zin van een grotere inspraak van de bevolking (zoals hierboven voorgesteld), maar enkel om resultaten te bekomen die meer in de richting gaan van wat de gevestigde macht wil. Opnieuw bestaat de neiging om zich een ander kiezerskorps te vor-

GEZEIK Ook bij Knack blijkt de frank stilaan te vallen. Filip Rogiers stelt erg kritische vragen aan het adres van kunstenaars en journalisten. ‘Het gros van de tegen extreem-rechts agerende kunstenaars vermeit zich vooral in verwaande praatjes. Dat het “de wereld” ofte de samenleving niet redt, tot daar aan toe, maar

3

men, is het niet door te gooien met naturalisaties, dan maar door afschaffing van de opkomstplicht of invoering van stemrecht voor nietEuropeanen.

Maar democratie betekent dat een land niet noodzakelijk slechts in één richting kan bewegen. Democratie in Europa betekent dat méér Europa ook eens kan worden afgewisseld door minder Europa, en een nej in een referendum dus tot een andere reactie mag leiden dan enkel maar ‘uitstel is geen afstel’ of ‘er is maar één goede richting’.

Democratie in Vlaanderen betekent dat een politiek van méér rechten van een bepaalde soort ook eens kan worden afgewisseld door een politiek van minder rechten van die soort - om ruimte te scheppen voor meer van een andere soort. De gedachte dat er maar één richting is waarin de goede, ideologisch correcte mensen kunnen marcheren noemde Michael WALZER (Thick and thin, p. 8-9) niet voor niets met een verwijzing naar KUNDERA’s Ondraaglijke lichtheid van het bestaan “linkse kitsch”. Democratie daarentegen is het recht van een volk om zijn weg te gaan, desnoods tegen de wil van de machtigen in.

prof. Matthias E. Storme

het heeft ook geen spatje waardevolle kunst opgeleverd. Het is zo zinvol als het geklaag in bruine kroegen over klagende mensen die verkeerd stemmen.

Of het gezeik in de media over zeikstemmers’. Waarmee hij Yves Desmet en companen van De Morgen bedoelt.

(Knack, 18 oktober) vervolg blz. 13 DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

C OMMENTAAR

een commentaar bij de parlementsverkiezingen van 1999 vroeg ik het debat over het meerderheidsstelsel bij de verkiezingen te openen, omdat Vlaanderen behoefte heeft aan een politieke herverkaveling. Na de jongste gemeenteraadsverkiezingen is de politieke herverkaveling in Vlaanderen blijkbaar eindelijk bespreekbaar, en pleit de Waalse Minister-president voor een meerderheidsstelsel. Een meerderheidsstelsel zou in ieder geval de vicieuze cirkel doorbreken, waarbij een welbepaalde ideologie (meestal “links” genoemd) zich omzeggens zeker van de macht verzekerd weet door 15% van de kiezers totaal onmondig te maken.

MEER DAN ÉÉN RICHTING !

SINT-HEDWIG

heid van het Vlaams Parlement zich kon scharen (zie kader).

GEWOGEN EN TE LICHT BEVONDEN

V LAAMSE

PARTIJEN : WOORD HOUDEN

W ETSTRAAT

Nieuwe en ingrijpende stappen in de Vlaamse staatsvorming zijn meer dan noodzakelijk. Op 3 maart 1999 keurde een grote meerderheid in het Vlaams Parlement vijf resoluties voor de komende staatshervorming goed. Geen “radicaal” programma, wel een uitgetekend minimumprogramma. Maar de vijf resoluties boden wel een Vlaamse consensustekst én werden ook door VLD en Volksunie mee goedgekeurd. Doorbraak legde het SintHedwigakkoord dat premier Verhofstadt op 16 oktober bereikte op de weegschaal. Een analyse.

Het staatshervormingdossier is complex, technisch en begeestert niemand.

Uitleggen dat we met z’n allen beter worden van minder België en meer Vlaanderen, is een moeilijke opdracht.

Grondwetspecialist en prof. emeritus Senelle zette de zaken onlangs nog eens op een rijtje in een artikel in de Financieel-Economische Tijd: ‘De geschiedenis leert dat het unitaire België er niet in geslaagd is een beleid te voeren dat voor alle gebiedsdelen en de twee taalgemeenschappen aanvaardbaar was’. Federalisme is voor hem in wezen een territoriale oplossing om het samenleven van volkeren met een verschillende cultuur mogelijk te maken Vlaanderen kreeg via de vroegere staatshervormingen eigen bevoegdheden (economie, werkgelegenheid, onderwijs en vorming, milieu, huisvesting, gezinsbeleid, mobiliteit, stedenbeleid), maar geen eigen fiscaliteit om dit beleid te ondersteunen.

DE

Minder dan 10% van de Vlaamse ontvangsten komen uit eigen belastingen (de rest zijn dotaties, een ander woord voor subsidies, vanuit België). Ter vergelijking: in andere federale landen komt ongeveer de helft van de inkomsten uit eigen belastingen; en gemeenten halen 44% van hun inkomsten uit eigen fiscale ontvangsten.

Alleen met “eigen” inkomsten kan Vlaanderen een “eigen” beleid voeren.

Op economisch vlak verschuift veel naar het Europese niveau, maar is anderzijds een efficiënt regionaal beleid (micro-eonomisch niveau) van levensbelang. Vlaanderen is Wallonië niet. Aan beide gebieden een identiek economisch en sociaal beleid en een identieke fiscaliteit opleggen, is decadent. Het leidt tot inefficiëntie, verspilling, zinloze compensaties, wafelijzers.

Keren we terug naar de doelstellingen waarachter de democratische meerder-

RESOLUTIES

a) het federale staatsmodel moet tweeledig zijn en Brussel moet een specifiek statuut krijgen. b) Vlaanderen moet bevoegd worden voor alle gewestbelastingen. De deelstaten (het Vlaams Parlement bedoelt hiermee Vlaanderen en Wallonië) moeten volledig bevoegd worden voor de personenbelasting. Voor Brussel moet een specifieke regeling worden uitgewerkt. c) Het federale staatsmodel dient gebaseerd te zijn op een fundamentele tweeledigheid, met daarnaast Brussel met een specifiek statuut. Brussel moet een tweetalig hoofdstedelijk (stads)gewest zijn; hoofdstad van Vlaanderen, met een gewaarborgde vertegenwoordiging van beide taalgroepen. d) Goed bestuur is maar mogelijk bij duidelijke bevoegdheidsafspraken (“coherente bevoegdheidspakketten”). Vlaanderen moet bevoegd worden over lokale en provinciale besturen (gemeenten en provincies), over gezondheidsen gezinsbeleid, sociaal beleid, wetenschaps- en technologiebeleid, buitenlandse handel, telecommunicatie, spoor, binnenvaart, statistiek, ontwikkelingssamenwerking, landbouw, tuinbouw, visserij. e) Het federale bestel (lees: België) mag zich niet mengen in deelstaten.

DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

4

De behoedzaam voorbereide resoluties toonden vooral dat een meerderheid in Vlaanderen via meer autonomie een beter en werkzaam (zelf)bestuur wil.

Daarnaast bleven ook de jongste jaren allerlei studiediensten en drukkingsgroepen kritiek uitoefenen op de geldstroom naar Wallonië (en het Brussels Gewest), die ongeveer 330 miljard per jaar bedraagt.

DE JAARLIJKSE GELDSTROOM VLAANDEREN-WALLONIË a) sociale zekerheid: 115-118 miljard b) federale belastingen: 27 miljard c) dotaties via de financieringswet: 42 miljard d) afbetaling intrestlasten staatsschuld: 143 miljard Totaal: 330 miljard per jaar Bron: VEV-studie 1996, KB-studie De Boeck en Van Gompel, AKVSZ.

VERHOFSTADT Na de dioxinecrisisverkiezing ging de wereld er anders uitzien. De regeringVerhofstadt wilde vooral zichzelf lanceren en schoof alle communautaire problemen door naar de Conferentie voor de staatshervorming (Costa). Toen bleek dat de Costa geen vaart kreeg in het proces, greep premier Verhofstadt zelf in. Eerst met zijn SintElooisakkoord (dec. 99), de resultante van een geheimzinnige verkiezingsovereenkomst met Louis Michel. De Franstaligen kregen meer geld voor hun onderwijs.

De beetgenomen en zenuwachtige Volksunie werd in de pas gehouden met een halfslachtige regionalisering van landbouw en buitenlandse handel (lente 2000) en verdoofd met de belofte van Verhofstadt dat er op 17 oktober een nieuw communautair akkoord zou zijn.

In zijn beleidsverklaring zou Verhofstadt nieuwe stappen zetten en bepalen in welke mate Vlaanderen de volgende jaren een echt autonoom beleid zal kunnen voeren. Verhofstadt door almaar meer critici een “bekende Vlaming in de regering Michel” genoemd - blijft op grote afstand van de Vlaamse resoluties, die zijn VLD

nochtans mee goedkeurde en feitelijk niet vergaand genoeg vond.

ONFATSOENLIJK Maar er is meer.. In het akkoord werden stappen gezet die fundamenteel ingaan tegen de beginselen zoals die door het Vlaamse Parlement werden geformuleerd. De regeringspartijen gooien hun beloften overboord en zondigen tegen een basisbeginsel van de democratie. Dat komt neer op onfatsoenlijk beleid en kiezersbedrog. a) het gaat in tegen de tweeledigheid van België. Het Brusselse gewest wordt gelijkwaardig behandeld als Vlaanderen en Wallonië, tegen de uitdrukkelijke wens van het Vlaams Parlement in. b) de fiscale autonomie is erg beperkt en bovendien bijzonder ingewikkeld ingekleurd (geen 25% van de personenbelasting, zoals Patrick Dewael vroeg, ook geen volledige overheveling van de personenbelasting zoals partijvoorzitter De Gucht wou, maar slechts 6%.)

Inzake vennootschapsbelasting (o.a. het VEV, de Volksunie en deels ook de VLD waren hier voorstander van) is er geen wijziging. Ze blijft volledig Belgisch.

Bovendien komt aan de geldstroom vanuit Vlaanderen geen einde. Er wordt geen werk gemaakt van een doorzichtige solidariteitsregeling, zoals Dewael enkele weken eerder nog voorstelde met zijn op het Duitse Finanzausgleich geënte model. Meer nog: de transfers naar het zuiden worden nog verhoogd.Van een overheveling van (delen van) de sociale zekerheid naar de gemeenschappen is geen sprake. Van een eigen Vlaams sociaal beleid dus ook niet.

c) Over de Vlaamse aanwezigheid en Vlaams medebeheer in Brussel: geen woord. Zowel inzake fiscale autonomie als de overheveling van gemeente- en provinciewet wordt Brussel volwaardig mee bevoegd ; wat de drieledigheid van het koninkrijk betonneert en de Vlamingen in Brussel gijzelt. d) Gemeente- en provinciewet zijn gedefederaliseerd, maar dat was al jaren geleden toegezegd in het SintMichielsakkoord (1993). De werkelijke bevoegdheid over de gemeenten met een bijzonder taalstatuut (faciliteitengemeenten) ligt bij het Arbitragehof en de Raad van State, en dat zijn tot nader order federale instellingen. Hierover kan geen compromis gesloten worden.

Olivier Maingain (FDF) beloofde hier trouwens vuurwerk in het Kamerdebat.

VERENGD Over de andere Vlaamse eisen uit genoemde resoluties zoals onder meer de grondwettelijke autonomie voor de deelstaten, overheveling van wetenschapsbeleid, spoorinfrastructuur, regionale uitbating, binnenvaart en gezondheids- en gezinsbeleid wordt in alle talen gezwegen. Een beetje verrassend is de gedeeltelijke splitsing van ontwikkelingssamenwerking. Die komt er dus wél (ook al in 2004), maar is een Waalse eis.

Verhofstadt heeft het debat verengd tot de fiscale autonomie en de gemeenteen proviciewet. Vlaanderen mocht veel ambitieuzer zijn en had het taktische feit dat de Franstaligen geld nodig hebben, niet voorbij mogen laten voorbijgaan.

5

Van alle Vlaamse kranten was de Financieel-Economische Tijd het scherpst: ‘Het Lambermontakkoord toont nog maar eens aan dat het de Franstaligen zijn die in deze coalitie de lakens uitdelen. Niet voor niets is de architect van paars-groen Louis Michel.

De Vlamingen moeten zich blij voelen met een dode mus.’ Ook Gazet van Antwerpen bleek niet geestdriftig.

De Morgen supportert voor Verhofstadt in termen van ‘een zeer verregaand akkoord’ en een ‘communautaire krachttoer’ en wil ‘geld geven voor beelden van het zure smoeltje van Herman Van Rompuy’.

Stijlvol ondertekend door Walter Pauli (17 okt.).

JVdC KDr.

WOORD

HOUDEN

De Vlaamse Volksbeweging (VVB) startte na 17 oktober een campagne waarin ze alle Vlamingen oproept zich in het debat te mengen én te eisen dat de politici hun “woord houden”. Zij moeten zich ten minste houden aan de basisconsensus die op 3 maart 1999 werd bereikt. Op zaterdag 9 december is er een grote meeting in de Bosuil in Overijse.

Ook het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen hekelde de inhoud van het akkoord op een persconferentie en roept de Vlaamse partijen op de wetsontwerpen die voor de uitvoering zullen worden ingediend niet goed te keuren.

Wie meer informatie wilt, steun wil verlenen of wil meehelpen kan terecht bij de VVB (tel. 03 366 18 50, fax 03 366 60 45, secretariaat@vvb.org).

Info is te vinden op de webstek www.vvb.org.

DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

W ETSTRAAT

Zijn nieuw communautair akkoord (Lambertmont-, triatlon-, maraton- of Sint-Hedwigakkoord, 16 oktober) is er ondertussen. Het programma van het Vlaams Parlement wordt maar erg gedeeltelijk uitgevoerd. De Vlaamse regeringspartijen zullen betogen dat later nog volgende stappen kunnen worden gezet. Theoretisch klopt dat uiteraard. Maar... de ervaring leert dat Franstaligen maar willen onderhandelen als ze in acute geldnood zitten.

Daarom ook dat nu (al) een akkoord kon worden gehaald. De Franse gemeenschap zit immers op zwart zaad en was al een tijd op zoek naar extra middelen voor haar onderwijs.

Vlaanderen is bevoegd voor gezondheidspreventie, maar heeft geen eigen financiële middelen om een gezondheidsbeleid te voeren. Vlaanderen is bevoegd voor gezinsbeleid, maar de enige hefboom - de gezinstoelagen blijft in federale handen, zodat Vlaanderen geen initiatieven kan nemen om bv. denataliteit en veroudering aan te pakken. ‘Het status quo is verplicht en wordt zelfs voorgesteld als een progressieve gedachte’, stelde Roger Van Houtte al in een bijdrage over de Kleurennota (GvA, 7 juli).

“Belgische instituten” hebben het jongste jaar niet nagelaten hun best te doen om de Vlaamse dynamiek en eigenheid af te remmen (Albert II), te bagatelliseren (De Morgen) of te scandaliseren (Michel, Di Rupo) .

ENGELS

IN HET OOR: GEEN DRAMA, MAAR OOK GEEN ZEGEN

M UZIEK

IS KLINKENDE IDENTITEIT Thielman Susato, Antwerps musicus en drukker, zich op over het gebrek aan Nederlandse liederen en de populariteit van liederen in het Latijn, Frans en Italiaans. Is de pletwals van Anglo-Amerikaanse muziek vandaag nog erger? Enige alertheid lijkt wenselijk. Muziek is ten slotte klinkende identiteit. De toestand is ernstig, maar niet hopeloos.

De optimisten verwijzen naar het aanbod: Tien om te Zien. Het betere werk van Tura, Clouseau of Raymond, Gorki of de Kreuners, de folkrevival met Kadril, Laïs of Ambrozijn, “klassiekers” als Verminnen, Vermandere, Vandevelde of De Wilde...

Anderen zijn kritischer.

Jari Demeulemeester, directeur van de muziektempel Ancienne Belgique (AB): ‘De groten die u noemt, worden een dagje ouder. De heropleving in de folk lijkt al over de top heen. Het Vlaamse zwerfgebied is klein en we zitten in de greep van de verangelsaksing.

Nederlands is de 5de taal in de wereld, de taal van 22 miljoen mensen. We moeten ze bewaren en bewaken, zeker in Brussel, anders zijn we straks ons geheugen kwijt’.

LAIKDEWINT Zijn alle kritische reacties op het Angelsaksische Eurovisie-songfestival waar Vlaanderen met Like the Wind probeerde te winnen - dan zo onbezonnen? Vlaanderen werd er bij zijn laatste deelname te kakken gesteld voor vijfhonderd miljoen kijkers, zo simpel is dat. Zelfs toenmalig minister van Cultuur Luc Martens (CVP) vond Vanessa Chinitors liedje ‘krachtiger’ in het Engels...

FOTO REPORTERS

C ULTUUR

Gezongen Nederlands, het is niet evident. In de 16de eeuw reeds wond

SEXY ‘Veel jonge muzikanten vinden het Nederlands blijkbaar niet sexy genoeg, zeggen dat het Engels beter “swingt”.

Maar de waarheid is dat ieder beginnend groepje hier Nirvana achterna wil’, voegt de AB-baas eraan toe.

Of “Vlaams” Engels beter is, is weer een ander verhaal. “Ebbenhouten” Wigbert formuleert het zo: ,,Een Schotse vriend heeft me doen beseffen dat ik in het Engels niet over de clichés heen geraakte. Wat schrijf jij toch voor nonsens, zei hij. De combinatie van woorden die je gebruikt, betekent iets helemaal anders dan wat je wil zeggen.

Waarom schrijf je niet in je eigen taal?’

(Het Nieuwsblad, 16.04.97) Frank Vander Linden van De Mens antwoordde op een wat verwonderde vraag over zijn Nederlands op Marktrock Leuven: ‘Nederlands is nu eens ne keer toevallig mijn moedertaal... En u, welke taal spreekt u met uw moeder?’.

DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

CLOUSEAU, SUCCES IN EIGEN TAAL, MINDER IN HET ENGELS De overheid zou volgens Demeulemeester samen met de industrie aan tafel moeten gaan zitten.

Centra, jeugdhuizen en theaters moeten ingezet om het eigen Nederlandstalige repertoire te ondersteunen en te ontwikkelen. Voor jongeren moeten er workshops komen met bekendere namen, componisten en arrangeurs.

Walter Evenepoel van de Vlaamse Volksmuziekfederatie (140 groepen) verwijst naar de almacht van de media. ‘Donna, Studio Brussel, zelfs Radio 1 en 2... Ze draaien allemaal mee in dat commerciële circuit. Zangertjes zijn er de melkkoe van de producers

6

die hen via Sabam leegmelken. Het zogenaamd progressieve blad Humo werkt daar driftig aan mee en “leert” ons wat we moeten goedvinden.

Sommige Humo-schrijvers zijn precies beschaamd dat ze hier wonen. Een zeldzame keer kan een groep als Laïs dat cordon doorbreken, maar buiten De Grote Boodschap (Radio 1) en een paar programma’s op Radio 3 is er voor ons weinig plaats.’

In Frankrijk moeten radiozenders 40% eigen, Franstalige muziek draaien.

Vlaams minister van Cultuur Bert Anciaux noemde dit al ‘vanzelfsprekend’ en zei dat het cultuurbeleid van de Vlaamse Gemeenschap niet dient om het commerciële circuit te ondersteunen. Maar één zinnetje verder neemt hij al weer afstand van het ‘opsluiten in de eigen cultuur’, en ‘het beschermen van een geïsoleerd eiland’ (DS, 16.02.00).

Volgens VRT-woordvoerder Paul De Meulder heeft de openbare omroep geen quota. ‘Ik schat dat we over alle netten 20% Nederlandstalige muziek programmeren. Van 10% op Studio Brussel tot ongeveer 30% op Radio II. En hiermee spelen we in op de vraag van onze luisteraars. Frankrijk is een groot taalgebied, Vlaanderen is voor meer echt wel te klein. Ook in landen als Denemarken of Noorwegen overheerst nu enkel de Angelsaksische muziek.’

Vlamingen hoeven niet te pleiten voor een verstarde cultuurpolitiek of tegen culturele diversiteit. Maar ze zijn best weerbaar tegen het commerciële cultuurapparaat, dat geen greintje respect heeft voor culturele identiteit. En weerbaar ook tegen sommige opiniemakers die daar de spot mee drijven, en gedwee met het Geld collaboreren.

Misschien moeten zij zich eens afvragen hoe sociaal het is het jonge volkje - waarvan een groot deel nauwelijks Engels snapt - te overspoelen met onverstaanbare teksten.

In het Vlaanderen van Anciaux mag er nog een beetje plaats zijn voor traditie, eigen identiteit en eigen taal. Of het nu om het (volks)lied gaat, of om Vlaamse folk, pop of rock. Tegen een onbeheerste globalisering (Global Culture) in.

Misschien kan ook dat een aspect zijn van Anciaux’ ‘democratie van de cultuur’, waarvan we binnenkort toch wel resultaten verwachten...

Jan Van de Casteele

VERKIEZINGSUITSLAGEN

MOETEN CORRECT GEANALYSEERD WORDEN

“H OOP EN WANHOOP ” V LAAMSE R AND

IN

D

De Voerense euforie mag er best zijn.

Tenminste als we de Voerense uitslag durven lezen zoals die echt is, als we willen aanvaarden dat die uitslag alleen mogelijk was door de Nederlandse presentie in Voeren. Het Voerense OCMW bijvoorbeeld blijft in handen van die van Retour à Liège.

Waarom dit “boosaardig” voorbehoud?

Zeker niet om de pret te bederven, wel omdat ook Vlamingen verkiezingsuitslagen moeten durven “zien” en zich niet alleen beperken tot gelukkig makende optelsommetjes of pijnlijke aftrekoefeningen.

In de Vlaamse faciliteitengemeente Kraainem behoudt de Vlaamse lijst haar vijf zitjes. Mét behoud van een Vlaamse schepen zoals tijdens de vorige gemeentelijke legislatuur.

Driemaal hoera dus? Zeer zeker, maar ook meteen een oranje knipperlicht.

De Vlaamse lijst verloor immers een 250 stemmen, haalde het schepenambt met amper een tiental stemmen overschot en krijgt tegenover zich een overweldigende Union-meerderheid.

Vlaamse hoop in Kraainem omdat de Vlamingen er houden wat ze hadden?

Natuurlijk, maar toch ook Vlaamse wanhoop.

In de buurgemeente Wezembeek-Oppem zitten ze intussen aan Vlaamse kant in zak en as: een zetel verlies is niet niks, zeker als je er maar vier hebt. Maar wie zijn de eerste schuldigen? Als de V(laamse) LD’ers van ter plaatse in plaats van met de ex-burgemeester de Grunne samen op electorale stap te gaan - niet meteen de meest fanatieke Vlamingenvriend - ook dit keer op de Vlaamse lijst waren gebleven, dan was de schade zonder twijfel veel minder geweest.

UNION-OLIEVLEK Het fransdolle Union - een samengaan van PRL, PSC en FDF, maar eigenlijk het FDF van de Vlaamse rand - met de intussen ook in Vlaanderen “beruchte” burgemeester Van Hoobrouck aan het hoofd, werd er intussen als het ware geplebisciteerd. Het belooft: twee aan mekaar geplakte faciliteitengemeenten (Kraainem en Wezembeek-Oppem) in handen van een absolute Unionmeerderheid. Terwijl in de Vlaamse buurgemeente Zaventem datzelfde Union ook dit keer terrein wint. Een geografisch duidelijk zichtbare Unionolievlek op de Vlaamse landkaart.

Ook in de vier andere faciliteitengemeenten is de plaatselijke Vlaamse uitslag niet altijd alleen maar een kwestie van optellen en aftrekken. Een Vlaamse zetel extra in Linkebeek bijvoorbeeld, maar ook daar met Vlaams stemmenverlies. Twee Vlaamse gemeenteraadsleden meer in de Vlaamse faciliteitengemeenten, zelfs twee schepenen extra, het is mooi meegenomen, maar het zijn niet altijd echte winstcijfers.

HET 120.000-FABELTJE De Franstalige pers blijft intussen oorverdovend discreet over de Unionuitslagen in de andere Vlaamse randgemeenten buiten de “zes”. Op die Franstalige redacties weten ze waarom.

De zo gevreesde feitelijke Franstalige machtsovername in de druivengemeente Overijse bijvoorbeeld komt er niet. De toch zo Frans- en anderstalige vriendelijke CVP-burgemeester Schamp werd door de gezamenlijke (let wel, de “gezamenlijke”) Vlaamse oppositie van Overijse 2002 de electorale laan uitgestuurd. Meer nog, Union moet in Overijse liefst 423 stemmen of één zitje

7

in de gemeenteraad van deze Vlaamse gemeente inleveren. En dat is niet de enige Vlaamse plaats waar Union geen reden heeft om victorie te kraaien.

Union heeft dus niet meteen een succesrijke 8ste oktober achter de rug. De partij verdwijnt in die brede Vlaamse rand (nog) niet van het Vlaamse politieke toneel, maar weet dat er van een verdere doorbraak geen sprake is.

Althans dit keer niet.

KNIK Er is een zichtbare negatieve knik in de door Vlaanderen zo gevreesde curve. In 1994 waren er Unionlijsten in een tiental Vlaams-Brabantse gemeenten en die waren er dit keer ook. Zes jaar geleden waren die samen goed voor afgerond 26.900 stemmen, op 8 oktober haalden die de tien lijsten samen 26.117 stemmen. Als ons elektronisch rekenmachientje ons niet in de steek laat, is dat een verlies van meer dan 800 stemmen. Winst en verlies liggen gespreid over de tien, maar het uiteindelijk resultaat is duidelijk negatief.

Mits heel veel goede wil kunnen de Vlamingen in de zes faciliteitengemeenten spreken van een zekere statusquo. In de brede Vlaamse rand droogt de Franstalige Union-olievlek uit.

Vraag is nu wat nu met die 120.000 “verdrukte” Franstaligen in die brede Vlaamse omgeving rond de hoofdstad?

Met niet veel meer dan 26.000 kiezers die zich - verspreid over tien gemeenten - uitdrukkelijk als Fransdol aanmelden, moeten onze Franstalige buren ons toch eens uitleggen hoe men aan dat cijfer komt? Zelfs met die van de zes erbij, met de Franstaligen op tweetalige lijsten en de duizenden Euro-stemmen er bij, is 26 000 nog altijd geen 120 000.

Dus toch ook Vlaamse hoop in die Vlaamse rand?

Marc Platel Kraainem

DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

V ERKIEZINGEN

ie van Voeren zijn tevreden over 8 oktober. En terecht. Vlaanderen neemt eindelijk het bestuur over van deze “Vlaamse” gemeente. Net geen vijftig jaar na de overheveling van Voeren naar Vlaanderen, het is niets te vroeg.

In de zes faciliteitengemeenten kunnen Vlamingen hooguit spreken van een zekere status-quo. In de brede Vlaamse rand lijkt de Franstalige Unionolievlek dan weer uit te drogen. Hoop en wanhoop dus, in die Vlaamse Rand.

KEUVELEN

OVER HERVERKAVELEN

B ACK

TO THE FUTURE

verengelsing van het politieke landschap, maar de geciteerde oude filmtitel past schitterend in wat zich op dit ogenblik bij verschillende partijen afspeelt. Met wie doen ze het? Waarom doen ze het? Hoe doen ze het? En blijven ze het doen? Een vette kluif voor Jambers, maar ook voor politieke recensenten. Wij richten de schijnwerpers in de eerste plaats even op de Volksunie.

Neen, de VU staat niet in de etalage.

Aldus de reactie van voorzitter Geert Bourgeois na het publieke overnamebod dat Stefaan De Clerck namens de CVP op een persconferentie had gelanceerd. De CVP wil vernieuwen, en de kiezers (en mandatarissen) van de VU zijn van harte welkom. De CVP wil zelfs haar naam veranderen, als dat van enig nut zou zijn. Met meer nadruk op de V, die dan niet meer zou staan voor volk maar voor Vlaams. De oude truc met de wortel die voor de neus van de ezel wordt gehouden.

FOTO DOORBRAAK

W ETSTRAAT

Vergeef ons de Engelse aanhef hierboven. We mikken zeker niet op een

MAAR... ... in de hele herverkaveling van het politieke landschap is op dit ogenblik de grootste onzekerheid troef. Naast de Volksunie en de CVP heeft ook de SP te kennen gegeven dat ze zich een ander profiel wil aanmeten. Ook die partij zoekt een nieuwe lente en een nieuw geluid.

DREIGENDE NEERGANG?

GEERT BOURGEOIS VOOR MOEILIJKE DUBBELE TAAK: BELGIË SPLITSEN, VU LIJMEN

Intussen worstelt de Volksunie wel met een zware interne crisis. De partij is er niet in gelukt de verdeeldheid te verbergen die op de bijeenkomst van het uitgebreide partijbestuur in De Panne naar boven is gekomen. De VU slaagde er bij de voorbije gemeenteraadsverkiezingen niet in zich te handhaven. Er waren weliswaar lokale uitschieters, maar zeker in de grote steden en de (kleinere) centrumsteden kreeg de partij klappen toegediend.

Bourgeois mag weliswaar in Izegem prat gaan op een goede score, maar heeft niet kunnen waarmaken wat Patrik Vankrunkelsven vorig jaar wél vermocht: de VU op landelijk vlak opnieuw doen vooruitgaan. De alliantie met ID21 blijft troebel en de persoonlijke ambities van Bert Anciaux dreigen eens te meer een wig te drijven in de wankele combinatie van traditionele Vlaamsgezinden en would-be vernieuwers.

bij de verkiezing van Bourgeois tot voorzitter, zijn duidelijk nog lang niet geheeld. De verschillende kampen staan duidelijk wantrouwig tegenover elkaar. Het is ver van zeker dat Geert Bourgeois erin zal slagen de uiteenlopende strekkingen opnieuw met elkaar te verzoenen. Mogelijk zal een ander boegbeeld de rol van bemiddelaar op zich moeten nemen. Dat moet dan wel iemand zijn die er de voorbije tijd in geslaagd is zich buiten de interne ruzies te houden. De naam valt van Hugo Schiltz of Johan Sauwens. Het “comité der wijzen” dat nu is opgericht (Paul van Grembergen, Jan Loones, Herman Lauwers), wordt onvoldoende sterk geacht om op zijn eentje zo’n bemiddelingsopdracht tot een goed einde te brengen.

Anciaux ontkent dat nu met klem, maar in De Panne is door hem en een aantal anderen wel degelijk gepleit voor toenadering tot andere partijen.

De discussie verliep in een bitsige atmosfeer. De wonden die zijn geslagen DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

maakt dat er plaats in zijn partij voor wie het beu is bij de Volksunie, doet de VLD dat op een veel verdokener manier. De liberalen zoeken op dit ogenblik volop achter de schermen naar contacten met vooraanstaande VU-mandatarissen. Verhofstadt zou daar in eigen persoon bij betrokken zijn. Dat hoeft geenszins te verbazen, als men bedenkt dat de premier zich in verschillende gemeenten persoonlijk met de coalitievorming heeft bemoeid.

INTUSSEN... ... is het niet enkel de CVP die naar VUkiezers lonkt. We vernemen uit goede bron dat ook Verhofstadt en co grote belangstelling hebben voor het VUkiezerspotentieel. Maar de VLD doet het op een andere manier dan de CVP. Terwijl De Clerck openlijk bekend-

8

De oorverdovende overwinning van het Vlaams Blok op 8 oktober is de openingszet geworden van een stevig spelletje schaak. Niemand kan nog naast het thema van de veiligheid heen. En met een nieuwe vloedgolf van economische migranten uit de toekomstige EU-lidstaten voor de deur lijkt het spel rond naamsveranderingen en snel-snel herschreven politieke programma’s bijna een achterhoedegevecht. Een strijd waarin de Volksunie drastische keuzen zal moeten maken.

Het klinkt mooi dat ‘ook de maatschappelijke pijler van de partij zal moeten worden bijgeschaafd’ (dixit eens te meer Geert Bourgeois), de realiteit is dat de VU antwoorden dient te geven op deze dubbele vraag: hoe kan het Vlaams-nationalisme de uitdaging van een steeds snellere globalisering aan, en hoe kan tegelijkertijd de lokroep van andere partijen en van persoonlijke ambities worden weerstaan? Het worden geen gemakkelijke dagen en weken daar op het Barrikadenplein.

Iko

OVERVERTEGENWOORDIGING KLEINE CULTUREN IN EU NIET OPGEVEN

K LEINE

LANDEN MOETEN BLIJVEN FRONT VORMEN

De Duitse minister voor Buitenlandse Zaken Fischer stelde de EU een

En binnen de EU moeten we het culturele uitzonderingsrecht, de culturele voorrang op andere materies, de culturele omschakelingsplicht voor verhuizers (cfr. Zwitserland) en het culturele afscheidingsrecht verdedigen.

De meest onmiddellijke zorg blijft echter de institutionele oververtegenwoordiging van kleinere culturen.

BIARRITZ-NICE De meest radicale toekomstalternatieven wijzen hier duidelijk een trend aan. Het Europa van morgen lijkt zich te richten op de VS-structuren.

Dat komt ook realistisch over, want met zoveel lidstaten (15 + 12?) is het moeilijk om over iets anders eens te geraken dan over een gekend en beproefd model. De Europese Raad (of “Raad van de EU”) zou dan een Senaat worden en het Europese Parlement zou dan een Huis van Afgevaardigden worden, net zoals in de VS. En de voorzitter van de Europese Commissie zou rechtstreeks verkozen worden en zelf zijn regering samenstellen, ook weer zoals de president in de VS. Een eenvoudig en helder beeld. En de ervaring wijst uit dat dergelijke beelden het meestal halen.

VS-MODEL? Voor kleine cultuurgemeenschappen zoals Vlaanderen zou dit betekenen dat we onze proportionele oververtegenwoordiging, zoals die nu in de Europese Raad, de Europese Commissie en het Europese Parlement bestaat, gedeeltelijk moeten opgeven. Een Huis van Afgevaardigden zoals in de VS heeft immers volksvertegenwoordigers voor iedere deelstaat per bevolkingsgrootte.

In een analoog Europees Parlement zouden grotere staten zoals Duitsland met meer dan 80 miljoen inwoners meer volksvertegenwoordigers krijgen, en wij minder.

Maar indien de Europese Raad een soort Amerikaanse Senaat zou worden,

dan is de proportionele oververtegenwoordiging van kleine staten (en cultuurgemeenschappen) daar tenminste verzekerd. Want in de VS-Senaat heeft Nebraska met 1 miljoen inwoners twee senatoren, evenveel als de staat Californië, met 30 miljoen inwoners.

En die Europese Senaat moet welteverstaan zeggenschap krijgen over de gehele wetgeving.

Wat het rechtstreeks verkiezen van een president en de samenstelling van zijn regering betreft, kunnen we dan soepel zijn.

Waar kleinere culturen dan weer eisen kunnen stellen is in de samenstelling van de Europese ambtenarij. Om te verhinderen dat de moedertaalsprekers van de werktalen bevoordeeld zouden worden, moeten we culturele contingenten van ambtenaren instellen.

Bovendien zou het Engels als wereldtaal de voorlopige werktaal moeten worden. We moeten een directorium van werktalen (Engels, Duits, Frans, Italiaans, Spaans) vermijden. Later, wanneer de VS en het Engels niet meer dominant zijn, kan die werktaal door een Europese taal zoals het Esperanto of een andere Europese kunsttaal worden vervangen.

Let wel, niet alleen de proportionele oververtegenwoordiging van kleinere cultuurgemeenschappen vrijwaart onze identiteit. We moeten ook wereldwijd het zelfbeschikkingsrecht, de culturele diversiteit en de subsidiariteit (bevoegdheden op laagst mogelijke niveau) promoten.

9

Op de informele EU-top te Biarritz (14 okt.) stelde Frankrijk namens de 5 grotere lidstaten (D, Fr, It, VK, Sp) voor om het aantal commissarissen in de Europese Commissie te beperken (nu 20, elke lidstaat 1, grotere ieder 2).

De grotere landen zouden hun tweede commissaris opgeven. Er zou een “roulatie” van commissarissen worden ingesteld. Duitsland aanvaardde zelfs dat er soms geen Duitse commissaris zou zijn. België vindt dat zonder Duitse of Franse commissaris de Commissie geen gezag bezit. En de kleinere landen rekenen altijd op de Commissie om hen tegen de grotere te verdedigen.

Natuurlijk willen de grotere de Commissie nu verzwakken. En de keerzijde van de medaille is dat ze in de Europese Raad dan een stemmenweging willen overeenkomstig hun bevolking. Daarmee gaat de proportionele oververtegenwoordiging van kleinere lidstaten (en cultuurgemeenschappen) verloren.

In Biarritz hebben de kleinere landen van de EU voor de eerste maal samen front gevormd. Ze weigeren halsstarrig hun commissaris in de Europese Commissie op te geven. Laten we duimen dat ze hun front op de formele EU-top te Nice (dec.) weten te behouden. De proportionele oververtegenwoordiging van kleinere cultuurgemeenschappen in Europa’s eenmaking mag onder geen beding worden opgegeven.

Marcel Gunst

DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

B UITENLAND

langetermijnvisie voor (12 mei). Hij wilde een Europees Parlement dat zou bestaan uit vertegenwoordigers van de nationale parlementen. Hij had ook graag een tweede kamer, waar elke staat twee stemmen zou krijgen, zoals in de Amerikaanse Senaat, of een gewogen aantal stemmen, zoals in de Duitse Bondsraad. Fischer stelde ook voor om de Europese Commissie uit te bouwen tot een Europese regering die ofwel uit nationale regeringen, ofwel uit een rechtstreeks verkozen president zou bestaan die zelf zijn regering zou samenstellen. Welnu, die alternatieven verschaffen tenminste een visie, en daarmee weten wij Vlamingen waartegen we onze identiteit op termijn moeten verdedigen. Aan ons om hier lessen uit te trekken.

T WEE - SPRAAK

SCHAF

DIE STEMPLICHT MAAR AF...?

O PINIE

Net als na vorige overwinningen van het Vlaams Blok duikt ook nu weer de idee op om de stemplicht (eigenlijk: opkomstplicht) af te schaffen. De Vlaamse kajotters (KAJ) zijn daar vierkant tegen. De VLD is uitgesproken voor. KAJ-voorzitster Leslie Vandebos versus Bart Somers, de jonge Mechelse komeet van de VLD.

NEEN KAJ wijst de idee om de stemplicht af te schaffen resoluut af: LESLIE VANDEBOS

1. Het uitgangspunt - de stemplicht afschaffen om het Vlaams Blok te counteren - zit niet snor. Enerzijds valt nog te bezien welke partij de grote verliezer wordt bij de afschaffing van de stemplicht.

Anderzijds is het Blok al lang niet meer alleen dé partij van de foertstemmers alleen. Het wordt meer en meer een brede (extreem) rechtse volkspartij die ook veel ethisch-conservatieve kiezers binnenhaalt. En die kiezen duidelijk en bewust voor het maatschappijproject van het Blok.

2. Het is niet moeilijk te voorspellen wie bij afschaffing van de stemplicht vooral zal afhaken: lager geschoolden, jongeren, randgroepen. Omdat ze de politiek niet begrijpen, omdat het politiek debat zich boven hun hoofden afspeelt.

Als KAJ vinden we dat het kiezerskorps de hele bevolking moet vertegenwoordigen. Elke burger moet bij elke verkiezing tenminste een reflectie maken over de politiek en een standpunt bepalen, ook als is dat “foert!”. De politiek moet uitgedaagd worden om daar een passend antwoord op te zoeken.

3. In een democratie hebben burgers (alle, niet alleen de happy few) rechten maar ook plichten. Je wordt verplicht om tot je 18 naar school te gaan, te stoppen voor een rood licht, een veiligheidsgordel te dragen... Democratie is belangrijk genoeg om aan stemgerechtigden te zeggen: jullie worden verplicht om daaraan mee te werken.

4. Ervaringen in het buitenland spreken voor zich. Waar stemplicht niet bestaat, is er nog nauwelijks DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

50% participatie bij verkiezingen.

In de VS vertegenwoordigt die 50% vooral de betere middenklasse en hogere klasse. De kloof tussen arm en rijk is er dan ook heel veel dieper dan in België, waar ook de ‘minsten’ via hun stem hun rechten (beter) verdedigd zien.

5. Voor de ‘ontevreden’ kiezer is deze maatregel een slecht signaal. Alsof de ‘democratische partijen’ niet naar hun stem willen luisteren. Een deel van de extreem-rechtse kiezers blijft ook vandaag nog in de verloederde buurten wonen, blijft werkloos, kampt met onveiligheid.

Zij voelen zich - ondanks de overtrokken zegebulletins van de regering - nog altijd in de kou gezet door de gevestigde politiek.

6. De afschaffing van de stemplicht lijkt ons - zeker nu - volledig naast de kwestie. De ontzettende scores van het Vlaams Blok moeten eerst diepgaand en correct geanalyseerd om de koe bij de juiste horens te vatten.

7. Het lijkt ons straf dat bepaalde partijen de stemplicht willen afschaffen terwijl in ons land nog niet eens elke belastingbetaler stemrecht heeft. Migranten krijgen op vandaag nog steeds niet de kans om te participeren aan de democratie. We willen deze eis niet koppelen aan het resultaat van het Vlaams Blok, maar gewoon als een basisrecht aankaarten.

Leslie Vandebos, Voorzitster KAJ Vlaanderen

JA De opkomstplicht afschaffen blijft een van onze betrachtingen. En het moge duiBRIGITTE GROUWELS delijk zijn dat dit VLD-standpunt niets te maken heeft met het Vlaams Blok. Het dateert van ons eerste VLD-congres (Burder-

10

democratie) in 1993. Gaan speculeren over het feit dat dergelijke maatregel het Blok zou schaden is irrelevant, even waardeloos als de opiniepeilingen en exit-polls rond verkiezingen.

Binnen de wereld van politieke democratieën is België een van de weinige landen die koppig vasthoudt aan dit verouderde principe.

Het deelnemen aan verkiezingen vinden we natuurlijk wel belangrijk. Het is een burgerplicht, maar die mag niet onder dwang worden opgelegd. Voor ons gaat het meer om een moreel dan om een juridisch principe. Er mogen geen sancties staan op het niet-deelnemen. De mensen verplichten om een mening te hebben en in een hokje te gaan staan, is voor een liberaal een ondraaglijke gedachte.

Dat foertstemmen een signaal zijn klopt, maar het niet deelnemen aan verkiezingen, een lagere participatie, is ook evenzeer signaal, is ook een politiek statement. Lagere participatie verplicht de politieke partijen toch ook om “aandacht te hebben” voor de thuisblijvers, de afhakers, de niet-geïnteresseerden en om te proberen van die te overtuigen om toch te gaan stemmen?

Welke inhoud heeft een stem die onder verplichting is uitgebracht? Het klassieke verhaal dat in het andere geval “de zwakkere” kiezers vooral zouden thuisblijven en dat dit het belang van die zwakkeren zou schaden - een vaak door de socialisten verteld verhaal - klopt niet. Het kan gewoon omgekeerd worden! In landen zonder opkomstplicht - kijk naar onze buurlanden - doen de socialisten of sociaaldemocraten het veel beter dan de SP hier in Vlaanderen, die met 16% een van de kleinere broertjes in die familie is. Omgekeerd zou je ook kunnen stellen dat het eigenlijk de liberalen zijn die belang hebben bij het instandhouden van de opkomstplicht, want wij halen hier veel hogere scores dan de liberalen in de meeste andere Europese landen zonder stemplicht.

Kortom: Nederland, Scandinavië, Duitsland en Frankrijk... dat zijn toch geen ondemocratische oorden? En zo’n verschuiving hoeven we bij afschaffing van de verplichting nu ook niet te verwachten. Hier halen we mét verplichting 90% participatie. In Nederland bij kamerverkiezingen 8085%. Afschaffen dus!

Bart Somers Kamerlid VLD

L EZERSBRIEVEN

V RIJE T RIBUNE

DEENS NEEN

BRUSSELAARS UITKOPEN Frans Crols pleit in Doorbraak (okt.) voor het opgeven van Brussel, nog voor de strijd gestreden is. Dit defaitistsiche, demoraliserende en isolationistische standpunt keur ik ten stelligste af. Ik vraag mij trouwens af wat het nut kan zijn van het verspreiden van zulk proza. De man maakt kennelijk misbruik van zijn bekendheid op economisch vlak. Brussel is voor ons niet de hoofdstad van “Vlaanderen”, maar van de Zuidelijke Nederlanden. Het Nederlands moet er als bestuurstaal ten minste een gelijkwaardige plaats krijgen als het Frans.

Herman Jansseune Voorzitter Werkgemeenschap De Lage Landen

TRIUMVIRAAT Goed dat Doorbaak niet terugdeinst voor de doctrine Slangen-Verhofstadt-Michel. Ik heb het jongste jaar al dikwijls ondervonden dat de media aan de voeten liggen van dit triumviraat. Misschien kunnen ze nog wat verder speuren naar de ware toedracht rond de dioxinecrisis. In januari 1999 - al geruime tijd voor het uitbreken ervan - waren er sporen die leidden naar de streek van Roeselare en middens van het Algemeen Boeren Syndicaat (ABS). Ook toen al was duidelijk dat veel liberalen plots lief werden voor de groenen.

Bernard Delange Waregem

BOLWERK Uw maandblad is natuurlijk Vlaams en strijdvaardig, maar toch regelmatig een bron van ergernis. Geregeld lees ik openlijke of verkapte kritiek op de vreemdelingenhouding van het Vlaams Blok. Opvallend ook hoe zeldzaam VB-mensen een forum krijgen in uw blad. Het lijkt erop dat u nog steeds denkt dat Brussel enkel moet heroverd worden op de francofonie, maar niet schijnen te snappen dat Brussel intussen een bolwerk van NoordAfrika en de islam aan het worden is. Dat zult u niet tegenhouden door mee te huilen met de multicul-democraten, uit angst om bij de bozen te worden gezet en te worden uitgespuwd door de correcten.

Gil De Corte Brasschaat

N AAR

EEN

V LAAMSE

Het valt op dat in Vlaanderen zo weinig intellectueel denkwerk wordt verricht rond het thema van de staatkundige secessie. Er zijn mij terzake slechts twee Vlaamse academische boekwerken bekend, Separatisme - Conflict tussen twee projekten voor natievorming van Liesbeth Hooghe (KUL, 1989) en Naar een nieuwe interpretatie van het Recht op Zelfbeschikking van Neri Sybesma-Knol en Jef Van Bellingen (VUB, 1995).

Indien men er de internationale literatuur over het thema “secessie” op na slaat, valt pas echt op hoe pover het in Vlaanderen is gesteld. Wat het meest verbaast, is dat de buitenlandse werken terzake bij ons nauwelijks bekend zijn.

Zelfs klassieke auteurs, zoals John C. Calhoun (1782-1850), de Amerikaanse jurist die op indrukwekkende wijze het recht van gebiedsdelen verdedigde om uit een staatkundige unie te treden, zijn hier onbekend. Studenten die Vlaamse rechtsfaculteiten verlaten, hebben van Calhoun nog nooit gehoord. Wat wil je echter van universiteiten die gefinancierd worden door de Belgische Staat?

Om deze lacune te vullen, zijn we dit najaar van start gegaan met het driemaandelijkse blad Secessie.

Vlaanderen mag zich niet met een kluitje in het riet laten sturen. Wat andere volkeren in Europa toekomt, komt ook ons toe. Wie had vijftien jaar geleden gedacht dat de Letten, de Slovaken of de Kroaten nog sneller onafhankelijk zouden zijn dan wij?

Gaan ons straks ook de Schotten de loef afsteken? Die vrees bekruipt mij telkens ik de slogan ‘Vlaanderen, staat in Europa’ hoor verkondigen. Het is niet voldoende om staat te zijn. Men moet ook soeverein zijn.

Secessie, in de staatkundige betekenis, is het proces waarbij een regio zich afscheidt van een staat om na een formele proclamatie een eigen zelfstandige staat te vormen. De definitie van het woord secessie vereist twee zaken: een de facto én een formele afscheiding. Een toestand waarbij een

11

SECESSIE

bepaald gebied een eigen bestuur krijgt, is geen secessie. Ook niet wanneer deze situatie quasi-permanent wordt.

Taiwan heeft al meer dan een halve eeuw een ander bestuur dan China, maar Taiwan, alhoewel de facto afgescheiden van China, maakte zich nooit formeel uit het Chinese staatsverband los. China dreigt trouwens met oorlog indien Taiwan formeel de onafhankelijkheid uitroept.

Palestina bevindt zich in dezelfde situatie. Er bestaat een eigen Palestijnse staat, met Arafat aan het hoofd en met ambassades in het buitenland, maar de formele onafhankelijkheid van Palestina werd reeds keer op keer uitgesteld om Israël niet voor het hoofd te stoten. Net als Taiwan, staat ook Palestina bijgevolg onder curatele. Als een volk wil kunnen zeggen: ‘Wij beslissen zelf én soeverein over ons lot’, dan mag het dergelijke betutteling waarbij een formele uitroeping van de onafhankelijkheid niet wordt geduld, niet verdragen.

Het volstaat dus niet dat een staat een eigen bestuur heeft en diplomatieke vertegenwoordigers, opdat een staatkundige secessie voltrokken zou zijn.

‘Vlaanderen, staat in Europa’ ruikt naar Europese betutteling. Straks komt Europa ons verhinderen dat wij formeel onze zelfstandigheid uitroepen. Je voelt op je klompen dat het die richting uitgaat. Ik wens méér voor mijn land. Ik wens een de vrijheid van de Zwitsers, de Noren, de Denen - het recht om “neen” te zeggen aan België, maar ook “neen” aan Europa. Weg met de Belgische curatele, maar ook met de Frans-Duitse. Daarom ben ik een Vlaamse secessionist.

Paul Belien, jurist en beroepsjournalist, is hoofdredacteur van het kwartaalblad “Secessie”

DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

O PINIE

Na het Deense neen bij het jongste Euro-referendum zei Louis Michel ‘dat de EU politiek te weinig gedaan heeft om de Denen te overhalen ja te zeggen’. Wat een huichelarij. Hij zelf heeft er met zijn antidemocratische bemoeizucht tegenover Oostenrijk de resterende twijfelaars in Denemarken massaal in het neen-kamp geduwd. ‘De twijfel over het nut van Europa zal nu alleen maar toenemen’, zei Michel. Juist. Onder andere door zijn schuld.

Lode Wuyts Lille

B OEKEN

FOUTE VADER Adriaan Verhulst leidde 20 jaar lang het liberale Willemsfonds. Ook toen kon het fonds niet beschouwd worden als voortrekker in de Vlaamse Beweging, maar het speelde, in tegenstelling tot vandaag, wel een belangrijke rol in die beweging. Verhulst behoorde tot de oprichters van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen en onder zijn leiding bestreed het Willemsfonds mee het Egmontpact. Minder bekend is dat Verhulsts vader tijdens WO II een vooraanstaande collaborateur was in het Gentse, nadat hij in WO I als activist al de zijde van de Duitsers koos.

Voeg daarbij dat zoon Adriaan een gekend Gents hoogleraar is, vader van het Cultuurpact en een actieve rol speelde binnen de PVV en het wordt duidelijk dat geschriften van hem de moeite waard zouden kunnen zijn.

Bij Uitgeverij Pelckmans verscheen zopas Zoon van een “foute” vader, waarin Verhulst zijn jeugdjaren en de verhouding tot zijn vader beschrijft.

Het vlot geschreven boek mag aangeraden worden voor wie belangstelling heeft voor het collaboratiefenomeen, de liberale inbreng in de naoorlogse Vlaamse Beweging en het liberalisme in het algemeen. Hij brengt ook sfeerbeelden over de repressie. Zoon Verhulsts getuigenis is meer dan de moeite waard, omdat hij niet kan gerekend worden tot de categorie van mensen die zelf ooit in de verleiding kwamen om Duitsgezind te worden, maar anderzijds als actieve Vlaamsgezinde toch niet gedreven wordt door wraakgevoelens of zou willen afrekenen met de Vlaamse Beweging als zodanig.

Het interessantse deel betreft zijn jeugdherinneringen, die een goede tekening geven van het Gentse milieu en een genuanceerd, maar geen goedkeurend, beeld van de collaboratie (van zijn vader). Adriaan houdt afstand van vader Willem, die hij beschrijft als een vrijzinnige, gezellige Antwerpenaar.

Adriaan beseft ‘dat aanvankelijk idealistische Vlaamsgezinde motieven aan de basis van zijn optreden hebben gelegen en hij geenszins van nature een vuige fascist was, laat staan dat hij winstbejag nastreefde’. De auteur komt niet tot een verklaring voor vaders houding. De psychologie van de collaborateurs verdient een studie, meent

DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

hij. Zijn blijvende vraagtekens verklaren misschien ook waarom zijn vader grotendeels uit het boek verdwijnt na diens veroordeling tot levenslang.

Verhulst verhaalt dan nog enkele andere aspecten uit zijn latere leven, die nogal beknopt worden behandeld en niet echt in dit werk passen.

1) Dit feilloos vertaalde boek gaf me zeker in de eerste twee hoofdstukken een déjà-lu-gevoelen. Het leek wel een remake van De uitbuiting van de holocaust van Gie van den Berghe (Houtekiet, 1990), die eerder ook al de ideologisering en commercialisering van de judeocide op de korrel nam.

We stellen vast dat deze genuanceerde man en principiële tegenstander van de collaboratie het raadsel van zijn vader niet kan ontwarren. Daaruit kunnen we meteen leren dat een zwart/wit-oordeel over zwart en wit uit de oorlogsperiode ons niet dichter bij de waarheid brengt.

2) Hoewel zeer goed onderbouwd en met talloze voorbeelden gestaafd, en ik dit boek enkel kan aanbevelen, rijst de bedenking dat dit boek maar kon geschreven én massaal verkocht en vertaald worden, dankzij de Holocaust (mét hoofdletter, m.a.w. de industrie errond). Of nog: feitelijk maakt de auteur zélf deel uit van de Holocaust.

Waarmee het niet zo is dat ik Finkelsteins discours geen krediet geef.

Integendeel.

PDR

ADRIAAN VERHULST, ZOON

VAN EEN

“FOUTE”

VADER,

PELCKMANS, 140

BLZ.,

550

FR.

HOLOCAUST-INDUSTRIE Weinig boeken konden het afgelopen jaar op zoveel belangstelling rekenen, als The Holocaust-industry van de linkse joodse professor Norman Finkelstein.

Nog voor de vertaling naar het Nederlands, die sinds 1 oktober ook een feit is, besteedden alle Vlaamse kranten en tijdschriften er al aandacht aan. Voor wie meer aandacht had voor het strikje van Crabbé of de borsten van Big Brother-Betty volgt hier een kernachtige samenvatting.

Finkelstein onderscheidt twee “holocausten”. Het echte, historische gebeuren: de Endlösung op de Europse joden tijdens WO II. Anderzijds de Holocaust - mét hoofdletter - zoals die gepropageerd en voorgesteld wordt door een geldzuchtige officiële joodsAmerikaanse lobby die op veel goodwill mag rekenen van het VS-establishment.

Net die lobby en haar Holocaust klaagt Finkelstein in zijn boek scherp aan.

Daarbij drie bedenkingen.

3) Het derde hoofstuk peilt vooral naar de schuldbetalingen van vooral Zwitserland en Duitsland maar ook het arme Oost-Europa. Hier blijkt maar hoezeer bepaalde lobby’s, met de steun van de Amerikaanse regering, een heel mercantiele bezigheid werden voor de leiders ervan. De joodse slachtoffers zelf blijven in de kou staan. En bij de rekensommetjes die worden gemaakt, wordt het aantal slachtoffers van de shoah exponentieel verhoogd.

Waardoor de Holocaustindustriëlen objectieve bondgenoten worden van de holocaustontkenners.

Finkelstein besluit dat de ‘gewone geschiedschrijving van de mensheid’ nog ‘talloze afschuwelijke hoofdstukken vol onmenselijkheid’ kent, die evenzeer moeten worden onderzocht.

‘Vandaag de dag is het de uitdaging om de nazi-holocaust terug te brengen tot een rationeel onderwerp van onderzoek.’ Alleen al door dit politiek weinig correct pleidooi, wordt de joodse hoogleraar in hetzelfde kamp geduwd als de negationisten. Finkelstein is duidelijk fout. Omdat hij tegen de ‘uitverkoop van de holocaust’ is...

KDr.

NORMAN FINKELSTEIN, DE HOLOCAUSTINDUSTRIE.

158

12

MENS

EN

SCHILT/GLOBE, BLZ.,

699

FR.

vervolg van blz. 3

GELD

STINKT NIET

REMEDIE EN ZIEKTE Nova Civitas, de klassiek-liberale debatclub van prof. dr. Boudewijn Bouckaert (U.Gent) gaat nog verder: ‘Men moet zich durven de vraag stellen of het cordon sanitaire niet meer schade berokkent aan de democratische orde dan het fenomeen dat men ermee wil bestrijden. Kortom, is de remedie niet erger dan de ziekte?’ Nova Civitas komt tot de conclusie die Johan Leman eerder uitten: er is in Vlaanderen nood aan een ‘geciviliseerde’ rechtse, conservatieve partij. De 13bladzijden tellende tekst van Nova Civitas vindt u op www.novacivitas.be.

De vele taalfouten moet u er wel bij nemen.

TOPSPORT Jacques Rogge, de Gentse kandidaatopvolger van Juan Antonia Samaranch (voorzitter IOC) mag in Knack soms komen uitleggen hoe nerveus hij wordt van de federale hervorming van de Belgische sport. De ‘handicap van de verdeeldheid’ is voor hem de oorzaak van het ‘Belgische falen’ op de Sydneyspelen. Een rare kronkel, schrijft de Wij terecht. De Belgische Voetbalbond is nog steeds unitair, maar daarom maken de Rode Duivels niet meer doelpunten! Sauwens werkt nu aan een Topsportplan voor Vlaanderen en een Instituut Topsport Vlaanderen.

Misschien wordt dat wel efficiënter dan het oubollige Belgische denken van Rogge.

AFSCHEID VAN VOORZITTER

EEN

Bij zijn afscheid als voorzitter van de Belgische Progressieve Socialisten heeft Luc Ryckaert nog even over evoluties in de Vlaamse pers. Ryckaert zegt tevreden dat België weer goed in de markt ligt. ‘Verhofstadt, die vroeger België vrijwel had opgegeven, gelooft vandaag in Belgische federale oplossingen’. Zo is er ook de bijsturing in De Standaard. O.m. hoofdredacteur Peter Vandermeersch is evenzeer gehecht aan België dan aan Vlaanderen. En in Het Laatse Nieuws zit het helemaal snor. Editorialist Luc Van der Kelen is er zelfs bestuurslid van de belgicistische groep B Plus. Volgens Ryckaert volgt Yves Desmet van De Morgen die trend niet. Hij heeft ‘helaas een simplistische en bevooroordeelde visie op de staatshervorming en deelt blijkbaar

Pecunia non olet, geld heeft geen geur, zo verkondigde keizer Vespasianus, die zijn lege schatkist met onder meer belastingen op de openbare toiletten liet vollopen. Nu liggen ontlasting en belasting taalkundig dicht bij elkaar en kan ik erin komen dat deze Romeinse keizer van het platteland zijn tijd haast 2000 jaar vooruit was en dat hij als groene alleenheerser ‘de vervuiler betaalt’ in de fiscale praktijk liet omzetten. Een mest-bank moet opbrengen, nespa Dua? Zijn leuke naam heeft de Fransen met enig gevoel voor esthetica en verbloeming op het idee gebracht die toiletten “Vespasiennes” te noemen.

Alleen al daarvoor zou je je op zo’n keizerlijke troon willen neerlaten om lucht te geven aan je bewondering voor de klassieke Oudheid.

Soms droom ik ervan dat onze keizerlijke gast weer in ons midden staat.

Wij zouden dan met hem in dit millenniumjaar niet meer naar de unieke kunsttentoonstelling Los Honores in Mechelen kunnen trekken om te laten zien met wat voor schoons van eigen bodem onze Keizer Karel zich overal in Europa dagelijks liet omringen. Daarvoor is het nu immers te laat.

We hebben gelukkig een alternatief. We zouden onze minister van Cultuur met de wereldpers erbij vragen dat hij Vespasianus bewonderend en tot de tranen toe bewogen zou rondgidsen in het MuHKA om daar de Vlaamse “Cloaca” te smaken en te genieten.

Misschien brengt dit drol-lig Vlaams kunstwerk de keizer die het Colosseum liet bouwen en Jeruzalem door zijn zoon Titus liet verwoesten, op het lumineus idee om de tegen 50 000 frank per stuk verkochte en in epoxyhars bewaarde producten van dit kunstwerk extra te laten belasten onder de slogan: “Tol op den drol”.

Of zou deze gierige keizer het misschien in zijn hoofd krijgen bij het aanhoren van de torenhoge toegangsprijs van 150 frank uit te roepen: ‘Gij kunt ermee de pot op.’

Wilhemus

het foutief cliché dat België ‘onvermijdelijk zal verdwijnen (verwasemen) ten gunste van enerzijds Vlaanderen en anderzijds Europa’. (BPS, augustus 2000)

SLAGBOOM Geert Bourgeois (VU) vroeg Laurette Onkelinx (SP) cijfers over pendelarbeid tussen de gewesten. 24 000 Vlamingen werken in Wallonië, 32 600 Walen (geen 3%) werkten in Vlaanderen. ‘De Vlaamse en Waalse arbeidsmarkten blijven dus opmerkelijk opgedeeld, het slagboomeffect gevormd door de taalgrens blijft bestaan. De Belgische economische en monetaire unie bestaat enkel op papier, vindt de VU en daarom moeten de deelgebieden meer economische autonomie krijgen.

Vlaanderen en, vooral, Wallonië, hebben nood aan een gedifferentieerd

13

beleid inzake de arbeids- en loonsvoorwaarden én inzake fiscaliteit.

Verschillende problemen vragen verschillende oplossingen. (Wij, 21 sept)

TANTE POST Tante post wordt door de overheid ruim gesubsidieerd om een stuk openbare dienstverlening te verzorgen. Het tijdig bezorgen van drukwerk is zo één van die taken. Brieven mogen één werkdag onderweg zijn, tijdschriften vijf. De vorige Doorbraak ging op de bus op 25 september en heeft ongeveer een kwart van de lezers pas bereikt op 9 of 10 oktober. Volgens tante post was de piek van het verkiezingsdrukwerk daarvoor verantwoordelijk. We hopen dat er voor de volgende verkiezingen iemand de Post op tijd op de hoogte brengt.

DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

V RIJ - SPRAAK

B EDROG

ALS POLITIEK SYSTEEM

Het vlees is zwak en niets menselijks is ons vreemd. Toch proberen fatsoenlijke mensen een aantal basisbeginselen te onderhouden. Ook al lukt het niet altijd volgens die basisregels te leven, toch blijven we ze nadrukkelijk naar voor schuiven. Eén van de uitgangspunten van een normale samenleving vormt het principe dat mensen hun woord houden. Dat lukt natuurlijk niet altijd. Maar een omgeving waar die evidentie voortdurend met voeten wordt getreden, kan onmogelijk serieus functioneren.

Als mensen altijd weer hun afspraken niet naleven en dat normaal gaan vinden, dan is het einde niet meer veraf.

Normale menselijke verhoudingen worden dan onmogelijk. Woorden verliezen hun betekenis, het geloof in de medemens verdwijnt, bedrog wordt de regel. Eerlijkheid wordt als zwakte gezien en vervangen door achterdocht en cynisme.

Bij zo’n ontwikkeling mogen mensen die belang hechten aan beschaving zich niet, nooit neerleggen. Wie een voorbeeldfunctie wil vervullen, moet in de eerste plaats zo’n tendensen afwijzen en in het eigen handelen meteen een andere weg moeten inslaan.

Het Sint-Hedwigakkoord van 16 oktober is tegen die achtergrond bekeken meer dan een Vlaamse nederlaag. Zo’n

C

manifeste demonstratie van woordbrekerij van de politici die dit land leiden, vormt een democratische en moreel dieptepunt.

Wanneer we dit akkoord leggen naast de vijf resoluties van het Vlaams Parlement van 3 maart 1999, enkele weken voor de verkiezingen en dus te beschouwen als een engagement tegenover de kiezer, het vergelijken met de verkiezingsprogramma’s van VLD en Volksunie, het toetsen aan het Vlaamse regeringsprogramma en aan de standpunten die minister-president Dewael tot enkele dagen voor het akkoord innam, kunnen we niet anders dan vaststellen dat het politieke bedrog tot systeem werd bevorderd.

Dat hierdoor de kloof tussen burger en politiek verbreedt, mag niet verbazen.

Meer nog. Het is de morele plicht van eerzame burgers om zich van zo’n politiek gedrag gedegouteerd af te wenden.

Een pers die dergelijke maatschappelijke en politieke degradatie niet vlijmscherp aanklaagt, omdat ze die afwijking bagatelliseert, is medeplichtig aan het bevorderen van bedrog tot normale vorm van politiek bedrijven.

We leren meteen, nog eens, dat in België alleen dat soort gedrag politiek haalbaar is. Een alternatief bestaat niet, tenzij het afschaffen van die onstaat...

Peter De Roover

O L O F O N

Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus).

Hoofdredacteur: Dirk Laeremans - Eindredactie en redactiesecretariaat: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Jan Van de Casteele, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Bram De Schepper, Steven Vergauwen, Jürgen Constandt, Sooi Daems.

Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45 - e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden.

Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling.

Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement.

Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement.

Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd.

Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.

Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.

ISSN 0012-5474

DOORBRAAK nr. 10 - november 2000

14

UIT HET LAND EN WAAL

VAN

MAAS

KIJKCIJFERTERRORISME Kijkcijfers zijn voor een TV-zender als een hellegericht. Dat is bekend. Maar een zender die het bestaat om voor de camera’s een “huwelijk” te arrangeren van een koppel dat elkaar voordien nog nooit in levende lijve gezien heeft, dat is wel het toppunt. De openbare plechtigheid van het huwelijk geldt in onze samenleving als de bekroning van een intiem proces tussen twee mensen die, na een vaak lange periode van wederzijdse verkenning, besloten hebben het leven met elkaar te delen.

Maar in het geval van Stefan Kerkhofs en Coby Bos - zo heten ze - is er van die intieme voorfase geen sprake. De stunt bestond er immers precies in dat dit huwelijk zonder enige voorbereiding plaats zou vinden onder het oog van duizenden televisiekijkende Nederlanders. De hele intieme dimensie van het huwelijk wordt weggeknipt. Wat rest is de openbare gebeurtenis.

Waarom is deze collectieve vorm van voyeurisme zo belangrijk? Zorgelijk stemt in deze zaak de teloorgang van het sacrale in de Nederlandse maatschappij. Want de intieme band binnen een echtverbintenis bezit volgens velen een sacrale betekenis.

Daarmee wordt bedoeld dat de meest diepgaande verbintenis die tussen mensen mogelijk is, deze tussen een man en een vrouw, een betekenis krijgt die de betekenis die de verbintenis voor de echtgenoten zelf heeft, verre te boven gaat. Maar deze betekenis is er niet meteen. Ze komt er slechts na een langdurig en moeizaam groeiproces .

Precies dit groeiproces werd in dit gearrangeerd huwelijk weggeknipt, uitsluitend met het oog op de kijkcijfers.

Daarmee werd het huwelijk van zijn sacraal karakter beroofd. Heeft de terreur van de kijkcijfers hiermee zijn maximale omvang bereikt?

Jaak Peeters