België Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
6 Maandblad juni 20 01
Vlaanderen staat in Europa
BEELD-SPRAAK FOTO : DOORBRAAK
Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
VERTALEN IS VERRADEN
EXTREEM-RECHTSEN EN HUN GAULEITER ZINGEN GLUNDEREND HUN LIJFLIED ‘EIGEN VOLK, BESTE VOLK’ TERWIJL HUN KOLONNES DOOR GENT OPMARSJEREN.
DE
3
Prof. Jacques Claes vindt dat we recht hebben op een beleid, gegrond en gegroeid in eigen taal.
LAATSTE BELGISCHE OVERWINNING? 4-5
GRENS VOORBIJ
H et is een bewogen maand geweest in Vlaanderen. De redacteurs van De Morgen zijn waarschijnlijk zelf verschoten van wat ze in politiek Vlaanderen teweeggebracht hebben. Een paar honderd oud-oostfronters komt al sinds het einde van de oorlog samen. Het is een groep die blijven hangen is in het verleden. Blijven steken in het politiek correcte van hún tijd. Het is een groep die langzaam uitsterft. Johan Sauwens - niet de onverstandigste in de Vlaamse Regering - had beter moeten weten. Dit is niet de plaats waar toekomstgerichte politiek gemaakt wordt. Maar de collectieve politieke reactie op een situatie die al meer dan een halve eeuw bestaat, lijkt schromelijk overdreven. Men moet er niet teveel doekjes omwinden. De politieke strijd tegen het Vlaams Blok wordt elke verkiezing verloren. En de stemmen om de oppositiepartij dan maar op een andere manier te bestrijden, worden luider. De weigering om samen met het Vlaams Blok te besturen - het cordon sanitaire - ligt binnen de grenzen van het democratische spel. Het wordt vooraf aan de kiezer gezegd, en je kan
geen enkele partij verplichten te besturen met een andere partij. De kiezer kan met die wetenschap beslissen voor het Vlaams Blok te stemmen. Of de schutskring de beste manier is om de opgang van het Vlaams Blok te stoppen, is een heel andere vraag. Tot vandaag heeft het alleen een averechts effect gehad. Maar de politiek gaat de laatste jaren nog een stap verder. De wetgeving en justitie, het staatsapparaat wordt ingezet tegen een oppositiepartij. Initiatieven worden opgestart om de partij financieel droog te leggen. Een minister in functie stelt voor om een “zwarte lijst” samen te stellen van “verboden boeken”. De samenstelling van raden van beheer, besturen en colleges wordt aangepast met als enig doel te vermijden dat Vlaams Blokkers bestuursfuncties krijgen. Het is een zeer gevaarlijke route. De politieke klasse ondergraaft hiermee de fundamenten zelf van het democratische spel, dat men wil verdedigen. Een democratisch stelsel dat zijn eigen basisregels overtreedt om te vermijden dat een oppositiepartij aan de macht komt, steekt een gevaarlijke grens over. Heeft de kiezer nog het laatste woord? Het wordt tijd dat men daar in Vlaanderen over durft te discussiëren. Dirk Laeremans hoofdredacteur
In Gent betoogde maar een halve partij voor het eigen VU-programma.
HET VINGERTJE VAN DI RUPO
7
Marc Platel over de Vlaams-onvriendelijke onzin van de nieuwe “Dieu” van de Parti Socialiste.
ONVREDE AAN DE DUITSE GRENS
8-9
Onderhuids wortelt een diepliggende frustratie: ook onze Duitstalige landgenoten vragen zelfbeschikkingsrecht.
EUROPA : GEVAARLIJKE POLARISATIE 10 Prof. Boudewijn Bouckaert kijkt vooruit op Europees voorzitterschap. Verhofstadt dreigt averij op te lopen tussen aanhangers van “socialistische superstaat Europa” en eurosceptische landen.
WAT HET PUBLIEK WÉL BEZIGHOUDT 11 Vlaamse Beweging betoogde in Gent onder SS-slagzin! Peter de Roovers loftrompet schalt over de hoofden van scherpzinnige perscommentatoren en politici.
DE GUCHT (1)
PERSWIJS Bart De Wever, partijbestuurslid VU, in De Standaard, 14 mei: ‘Het antifascisme werd uitgevonden als product van de communistische leugenfabriek om te legitimeren dat men het land omringde met prikkeldraad en dat de burgers scherp in de gaten werden gehouden door een Gedankenpolizei. Moet de democratie zich verdedigen? Ja, maar niet door zichzelf op te heffen in een orgie van morele hysterie en intellectuele verkleutering’. Roger Vanhoutte over het ontslag van Sauwens in GvA, 11 mei: ‘Dit ziet eruit als het ultieme gevecht om elke uiting van Vlaamsgezindheid te culpabiliseren, een proces dat al een paar jaar bezig is.’ Jean-Marie Dedecker in De Standaard, 19 mei: ‘Wie wordt beter van het hele opbod van politieke correctheid? Het is niet door het Blok te demoniseren dat we zelf betere democraten worden, hé. We maken onze eigen waarden kapot. Een holle slogan wordt tot staatszaak verheven.’ Mark Grammens in Journaal, 17 mei: ‘Afwijken van het politiek correcte denken, zoals dat door de Belgische en Vlaams-Belgische overheid en haar handlangers wordt gedefinieerd, is niet langer een vergissing, maar een misdrijf. (…) Aan het einde van de weg wacht een soort Latijns-Amerikaanse democradura, een combinatie van democratie en dictatuur, waarin kiezers nog wel naar de stembus mogen gaan, maar voorts niets meer te zeggen hebben, en de normale wettige middelen om het regime te wijzigen, ontbreken.’
Rolf Falter in De Standaard, 21 april: ‘Centrum-links regeren is in Vlaanderen voor liberalen en christen-democraten een recept voor een electoraal pak slaag. Centrum-rechts een recept voor hevige stoornissen met Wallonië.’ Patrick Janssens (SP) in Knack, 25 april: ‘Als socioloog en als SP-voorzitter zeg ik met volle overtuiging: een samenleving zonder links-rechtstegenstelling is een contradictio in terminis. Want dat zou een samenleving zijn zonder gevecht over de verdeling van de middelen. Dat is uitgesloten.’ Jef Geeraerts in Knack, 25 april: ‘Ik zou bijna wensen dat dat klooster (in Opgrimbie - red.) er blijft, omdat het een permanent bewijs zal zijn van de obscure macht die het Belgische koningshuis nog altijd uitoefent in dit land.’ Martine Payfa, FDF-burgemeester van Watermaal-Bosvoorde in De Morgen, 2 mei: ‘Dertig jaar, en niet één communautair probleem (in haar gemeente - red.). Ik vrees dat de problemen nu beginnen. Ik kan me geen moment herinneren waarop de nood aan een sterk FDF zo sterk was als nu. De partij zou wel eens haar tweede jeugd kunnen beleven.’ Jef Valkeniers (VLD) in De Standaard, 27 april: ‘Ik ben hier juist een ambtenaar van het Beknopt Verslag tegengekomen, die hier al meer dan dertig jaar werkt. Ik heb hem gevraagd wat hij denkt van het huidig parlement. Hij had maar één woord nodig: bezigheidstherapie.’
Wie als VLD’er Karel De Gucht tussen pot en pint al eens een kritische opmerking geeft over het weinig indrukwekkende federale beleid, krijgt wel eens volgende repliek te horen: ‘Guy is eigenlijk de eerste minister van twee landen.’ Hier moet geen tekeningetje bij.
DE GUCHT (2) Geen wonder dat De Gucht Sauwens pas wou royeren toen hij te horen kreeg dat er een bezwarende video-opname bestond. De VLD-voorzitter kent het ondertussen alom verguisde SintMaartensfonds maar al te goed. In 1985 maakte hij als EU-parlementslid deel uit van de parlementaire onderzoekscommissie naar het heroplevende racisme en fascisme en redigeerde een lijst met “te mijden” organisaties. In het ontwerp van dat verslag werd het SMF opgenomen. Pas na schriftelijk protest van o.a. Karel De Gucht, werd het beruchte fonds van de lijst geschrapt. (H. Gijsels e.a., Het Vlaams Blok 1938-1988. Epo, 1989, blz. 99.)
BABY Als we de terzake doorgaans goed ingelichte Luc Vander Kelen, hoofdredacteur van Het Laatste Nieuws, mogen geloven, werd de aankondiging van de geboorte van een nieuwe Coburg-telg vervroegd om premier Verhofstadt ter wille te zijn. Het nieuws zou op het goede moment gebracht zijn, om de aandacht van een aantal interBelgische (lees: communautaire) problemen af te leiden. Ter herinnering: de dag voor de aankondiging betoogden 7000 Vlamingen in Gent tégen het Lambermontakkoord. (HLN, 8 mei)
GEBOORTECIJFER De milleniniumbabyboom 2000 is uitgebleven. Nog nooit werden in Vlaanderen zo weinig baby’s geboren. Oorzaak: er zijn almaar minder vrouwen tussen 20 en 40 jaar en die stellen bovendien hun eerste zwangerschap almaar vaker uit tot latere leeftijd (nu 29 jaar, in 1990 26jaar). Wie ooit één lesje demografie heeft gekregen, weet dat dit effect zichzelf versterkt. Niet dat we pleiten voor een minister van Boem Boem, maar welke gemeenschap vindt dit een prettig vooruitzicht? Kind en Gezin durft wel al pleiten voor betere randvoorwaarden, opvang en werksituatie (DM, 19 mei). Alle begin is moeilijk…
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
2
Ondanks alle Friese regionalisme, blijken de Friezen de hardste Nederlandse patriotten te zijn die wel houden van wat Nederlands vlagvertoon. Op Koninginnedag, de herdenking van de Bevrijding, verjaardagen van de Oran-
LINKS EN LINKS Premier Verhofstadt zei dat hij een onderzoek wil laten instellen naar de “links” tussen wat hij nazistische groeperingen noemt en het Vlaams Blok. Het Vlaams Blok doet die verklaringen af als ‘lafhartig, leugenachtig en kwetsend voor de 600 000 Vlamingen die voor het Vlaams Blok hebben gestemd’.
MENEERKE RUBBENS De Standaard maakt er een gewoonte van illustere onbekenden een breed forum te bezorgen. Manu Claeys, mocht in het blad al dagenlang overgaan tot de allerindividueelste expressie van zijn allerindividueelste emotie. Schoon proza over Vlaanderen. Na de antiLambermontbetoging mocht André Rubbens, oud-journalist van Belga en SP-medewerker zichzelf ook onsterfelijk maken. De democratische Vlaamse Beweging betoogde in Gent tegen Lambermont, en daar was ook het Vlaams Blok, was hem opgevallen. ‘Afstand van nemen’, luidde zijn oordeel. Dank u, mijnheer pastoor?
VLAAMSE SCOUTS De Vlaamse Scouts in Brussel tellen terug 1000 leden. Na een korte maar intensieve campagne 1000 in 2000, slaagden de Brusselse afdelingen van het VVKSM erin hun ledenaantal terug op te krikken. Bovendien organiseerden de Brusselse scouts tijdens het laatste weekend van april een Brussel-dag voor scouts uit de rest van Vlaanderen. Om de Vlaamse scouts duidelijk te maken dat Brussel niet de sombere, onveilige en onvriendelijke stad is. (DM, 30 april)
TAAL
TOT PARLEMENT
EN TAAL
Zonde dat het treinongeval in Pécrot blijkbaar niet alleen een taalincident, maar bovendien een taalaccident geworden is. In de snelle wereld van techniek wordt verstaanbaarheid cruciaal. Mannen en vrouwen in verkeerstorens van luchthavens - aiguilleurs du ciel heten ze onvertaalbaar in het Frans - krijgen grijs haar van het gekraakte Engels dat zij door de strot geduwd krijgen. In ons gezegend land met zijn twee (of drie) talen riskeer je aan het raakvlak van de linguïstieke plateaus vervelende trillingen te krijgen. Daar kun je geen loopje mee nemen, vooral als het om treinen gaat. Je kunt daarover, als op vele andere plaatsen in dit land, gaan bekvechten. Maar bekvechten is in seinhuizen niet de taal die hoort. Als er efficiënt moet gesproken worden, waarom dan niet in het Engels? Vehiculaire - zuiver instrumentele - talen zijn vaak nuttig, nodig, onmisbaar zelfs. Latijn is eeuwenlang zo’n taal geweest en Oost-Afrika had zijn Swahili. Laat dergelijk Engels dan maar primitief, bijna naïef worden. Als het maar duidelijk is. Taal, die naam waardig, is echter méér. Echte taal is meer dan communicatie. Taal is grond en erts voor denken en voelen. Het is niet zo dat wij eerst, als een soort van engelen, glashelder denken om dan verder die gedachten in pasklare, wachtende woorden en zinnen neer te leggen. Alsof je met je gedachtegoed een netjes afgebouwd huis binnenstapt: sleutel op de deur. In het Grieks denken leidt tot een ander gedachtegoed dan denken in het Latijn. In kunst doet zich hetzelfde voor. Neem het geweldige beeld van Mozes in de Sint-Pieterskerk in Rome. Je kunt je toch niet voorstellen dat Michelangelo dit beeld kant en klaar in zijn hoofd had en dat hij zich daarna de vraag ging stellen:
voer ik die Mozes nu uit in marmer of uit terra cotta of in hout. Onwezenlijk. Hij bedacht, dacht en zag zijn beeld in marmer. Marmer heeft, mede met de hand en het oog van Michelangelo, het aanschijn van het beeld bepaald. Zo is het ook en vooral in de politiek. Om te beginnen op federaal niveau. In zijn doen en laten geleid en bepaald worden door wetten en decreten die in een andere taal bedacht en gedacht worden, is letterlijk een vreemde, zo niet een vervreemdende zaak. Men kan natuurlijk vertalen. Maar vertalen is verraden. Bij poëzie ruiken wij het probleem, maar in de politiek halen wij argeloos verdachte lucht in. Op lange termijn veroordeelt men zich tot korte adem. Burgers, die naam waardig, hebben recht op beleid, gegrond en gegroeid in eigen taal. Federaal, in de huidige vorm, kan dat niet. Taal is meer dan filologie. Taal is levensadem. Ook binnen de eigen taal geldt dit beginsel. Uit politiek correcte taal - een astmatische aandoening die ons spreken aantast - ontstaat een denken en een beleid waarin mensen verzieken tot amechtigheid. Prof. Jacques Claes
HIJ KOMT, HIJ KOMT…
CHARLEROI-MECHELEN 1-0
Prinses Mathilde is zwanger. In een interview, voorafgegaan door vier vergaderingen met de entourage van de prins, konden de journalisten vernemen dat “hij” komt in de herfst. ‘Een bloemlezing van de belangrijkste
Als Charleroi een licentie krijgt voor volgend voetbalseizoen, maar dat met geld (300 miljoen) van de Franse Gemeenschap (lees: Waalse politici) heeft klaargespeeld, maakt Mechelen van die zaak een politieke en/of juridische
chelen’. ‘Een club zonder schulden die heeft gekozen voor de weg van de schoonmaak, wordt feitelijk gestraft. Wallonië wil met politieke druk een club in eerste klasse houden (ministerpresident Jean-Claude Van Cauwenberghe is ook PS-gemeenteraadslid in
standpunten die prins Philip inneemt, heeft zowat de lengte van een smsbericht’, verheldert De Morgen (21 mei)
kwestie. Dat zegt burgemeester Bart Somers, die spreekt over ‘een communautaire oorlogsverklaring aan Me-
de stad). ‘Waals belastinggeld zou ervoor zorgen dat KV degradeert’, aldus nog Somers (DM, 15 mei)
Vervolg blz. 14
3
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
COMMENTAAR
jes… vlaggen maar liefst 45% van de Friezen. En dat zijn er heel wat meer dan elders in Nederland. (Elsevier)
VAN PÉCROT
FOTO DOORBRAAK
VLAGVERTOON
VLAANDEREN
KAN STRAKS ELECTORAAL ORDE OP ZAKEN STELLEN
WINT BELGIË
VOOR DE
WETSTRAAT
LAATSTE MAAL? ‘Vlaamse beweging wint laatse maal’. Dat schreeft De Morgen de dag na de anti-Lambermontbetoging van 6 mei. Het is weinig waarschijnlijk dat de krant gelijk krijgt. Goedgekeurd of niet, na de ultieme Lambermontstemming wordt dit land weer wakker met dezelfde problemen. België draait vierkant. Voor nagenoeg elk politiek, sociaal-economisch of maatschappelijk probleem bedenken de Vlamingen andere oplossingen dan de Franstaligen. En Verhofstadts communautaire aanpak was bedroevend ouderwets en francofoongericht. De premier kan - tussen allerlei halfslachtige compromissen door misschien nog enkele maanden de lijmpot blijven tussen blauw en rood/ groen en tussen noord en zuid. Maar het ziet er meer en meer naar uit dat Vlaanderen binnenkort via de stembus orde op zaken stelt. En dan zou het wel kunnen dat met Lambermont België voor de laatste maal heeft gewonnen. FOTO : DOORBRAAK
van Bourgeois, die lijdzaam moest toezien hoe de kleine middengroep onder impuls van Borginon richting Anciaux werd gesleept. Zondag 6 mei scheen de zon in Gent. De groep-Bourgeois in de betoging en Danny Pieters in de Zevende Dag (VRT) kregen haar op de tanden. Lambermont-bis, no passeran. ‘De vier steken hiermee de Rubicon over. Een weg terug bestaat niet meer’, had De Standaard correct gespeculeerd (4 mei). Maar even later stak de meerderheid van de partijraad een andere grens over. Meer partijraadsleden dan Bourgeois graag had, bleken gehecht aan het voortbestaan van de partij waarin ze jaren hebben gewerkt. Een middengroep - niet groot, maar “in de kering” van cruciaal belang - bleek bereid communautaire compromissen te aanvaarden. Bourgeois en zijn “bende” hebben dat geweten. De partijraad is een instrument, waarin vier voormalige voorzitters op allerlei manieren hun fans hebben verzameld. Een paar voorbeelden: •De VUJO, in heel Vlaanderen nog enkele leden sterk, heeft in de partijraad tien afgevaardigden, die bovendien in geen geval representatief zijn voor hun generatiegenoten in de partij. •De Brusselse VU, in de negentien gemeenten nog 150 leden sterk – het West-Vlaamse Izegem alleen telt al veel meer leden – is als arrondissement oververtegenwoordigd.
MANIFESTATIES VAN DE VLAAMSE B EWEGING : KRIMPENDE VOLKSVERGADERINGEN VAN OUDE KAAKSLAGNATIONALISTEN ? SOMMIGE JOURNALISTEN NEMEN HUN WENSEN VOOR WERKELIJKHEID...
Op het moment dat deze Doorbraak in de bus valt, is D-day achter de rug. Dan heeft de Kamer (donderdag 30
dien werd de strijd voortgezet binnen de kleine kring van de partijraad. In 1999 besliste die partijraad, ook al
mei) gestemd over het eerste luik van het Lambermontakkoord en weten we hoe laat het is.
nerveus over een VU-regerings-deelname, Bert Anciaux géén minister te laten worden. Hij werd toch minister. Een teken aan de wand.
De Vlaming kan zich een oordeel vormen over zijn vertegenwoordigers. Ook over het stemgedrag van de diverse groepen binnen (en straks buiten?) de Volksunie. Geert Bourgeois heeft binnen de partij een strijd gestreden, maar het uiteindelijk niet gehaald. Even zag het er voor hem erg goed uit, toen de leden hem in januari 2000 voorbij opponent Vankrunkelsven duwden. De Izegemnaar werd voorzitter. Maar na-
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
Op 30 januari 2001 verwierp die raad nog de Lambermontakkoorden (69 tegen 61) die de VU-ministers hadden goedgekeurd. Anciaux en Vankrunkelsven moesten opnieuw onderhandelen .. Maar in mei kwam de kentering. De balans sloeg over in het voordeel van Fons Borginon. Op 3 mei keurde de partijraad Lambermont en het Brussel-akkoord goed (78 ja/67 neen/2 onth). De machtsstrijd binnen de VU verliep in het nadeel
4
•Zo’n twintig medewerkers op kabinetten, in de parlementen en op de partij zijn stemgerechtigd. Daarvan staan er maar drie bekend als Bourgeois-gezind. Anciaux kon er dus redelijk gerust in zijn. De minister van cultuur - achter een lach of een traan altijd schranderder dan velen vermoeden - heeft het middenveld van zijn partij handig bespeeld.
ID: DUBBEL WAPEN Een beetje geholpen door de affaireSauwens werd ID een dubbel wapen. Anciaux-kameraad Sven Gatz mocht het graf van Sauwens delven. Meteen een ideale aanleiding (afleiding) om ID21 even buitenspel te zetten en zo het VU-centrum en een deel van de IDtegenstanders te verleiden. Maar in de platformtekst Heimwee naar de toekomst had de Anciaux-groep al onthuld dat ‘de relatie op een attente waakvlam’ wordt gezet (DS, 16 mei).
Dat men zich niet vergisse: een dag na de overwinning op de partijraad van 19 mei zei Anciaux al dat ID terug welkom was, van zodra de VU van het Bourgeois-kamp was bevrijd en volop een ‘progressieve, vooruitstrevende’ partij was geworden. (Zevende Dag VRT en VTM-nieuws, 20 mei). Gatz had overi-
“weinig uniek” is. ‘Stel u voor dat een Agalev-kopstuk, bij de voorstelling van zijn politiek project, zich in derde orde ook nog een beetje tot het ecologisch gedachtengoed bekent’, aldus Bart De Wever. (persmededeling van 80 jonge VU-militanten, 9 maart)
EN NU
ALLIANTIES Dat men zich ook niet vergisse over wat Anciaux en Vankrunkelsven zeiden over hun toenadering tot andere partijen, koepels of allianties (Anciaux’ vriend Stevaert spreekt liever over “kiesverenigingen”, DM 21 mei). ‘Mag niet, uitgesteld tot na de volgende verkiezingen’, liet de partijraad noteren. ‘Randvoorwaarden zijn vandaag nog niet vervuld’, schreef Fons Borginon in zijn tekst De Bakens Verzetten… De volgende dag hoorden we een paar VUtenoren al duidelijk anders fluiten. ‘Het zal niet anders kunnen, want alleen zijn we te zwak’. De groep Anciaux-Vankrunkelsven heeft voldoende laten blijken dat hij het “Vlaamse project” wil laten verstik-
Hoe heeft de groep Bourgeois in de Kamer gestemd? Wat wordt het eerste doel? Met een onthouding dreigen de radicale VU’ers te verdwijnen in de anonimiteit van hun theatraal partijapparaat. Wie na een betoging onder het motto “Woord Houden” een politieke knieval doet, kan het wel schudden. Dat is geen eervolle houding, maar hypocrisie, zeggen voormannen uit de Vlaamse Beweging. Ofwel wachten de radicalen tactisch op de definitieve boedelscheiding om nadien een radicalere weg in te slaan. Dat gebeurd best niet onder de vorm van een nieuwsoortige “nieuwe democrati-
AF-KEER Vlamingen zullen uit het onverkwikkelijke VU-lijdensverhaal onthouden hebben dat nogal wat Vlaamse oud-strijders zonder veel nuance afstand namen van de vroegere vrienden, standpunten en symbolen. Was het niet Bert Anciaux die uitriep ‘Het is België of de democratie’ (VU-congres 1997), of zei dat het ‘gewestelijk statuut voor Brussel een vergissing was die moest worden rechtgezet?’ (Laatste Nieuws, 9 mei 98). Was het niet Vic Anciaux die schreef dat ‘de politieke collaboratie moest geïntegreerd worden in de geschiedenis van het vlaamsnationalisme?’ (13 sept 97)? Waren het niet Nelly Maes en Vic Anciaux die het in 1996 nog vanzelfsprekend vonden dat Vlaanderen en Wallonië zelf hun belastingen zouden innen en afspreken hoeveel ze daarvan aan de confederatie en de hoofdstad zouden afstaan? Vond niet Hugo Schilz dat het Vlaams Parlement zichzelf moest uitroepen tot grondwetgevende vergadering, zodat een Vlaamse Grondwet kon worden opgesteld? (Tienpuntenplan VU, februari 1996). Dat de grenzen van een redelijke solidariteit overschreden waren. Dat de gezondheidszorg, het werkgelegenheidsbeleid en de ondernemingsfiscaliteit Vlaams moesten zijn? (De Standaard, 26 mei 1997). Was het niet de WIJ die schreef dat ‘als het met de Franstaligen niet democratisch kan, het dan maar democratisch moet zonder de Franstaligen’ (9 mei 96)? Was het niet de VU die een defederalisering van justitie vroeg (Congres Laat de democratie nooit meer zwijgen, november 1997) Vandaag aplaudisseert de VU voor het verzetten van bakens, waardoor de ‘interbelgische kwestie op middellange termijn pas in de tweede orde moet komen’ (De Bakens verzetten, Fons Borginon, 18 mei). Het valt te betwijfelen of die nieuwe “ordening” een wervende gedachte is.
sche Vlaams-nationale beweging”. Dat idee lijkt niet meer te zullen zijn dan een “contra-ID’tje” van Eric Defoort. Er is voorlopig nog geen nood aan een nieuwe Vlaamse Beweging. Dat moet Defoort op 6 mei in Gent ook wel hebben gezien. De huidige Beweging omvat allicht een aantal malloten en marginale groepjes, maar ze is even goed een koepel van mensen van allerlei opinies, generaties, partijen, die nog meer dan genoeg redenen hebben om Vlaams te bewegen. Een beweging waar Filip Dewinter met “partijklauwen” moet afblijven, maar meteen ook een beweging die zich niet in eigen voet schiet door “modieus” op de kar te springen van de lijkwagen van het cordon sanitaire.
HERVERKAVELING In een tijd dat je zowat aan alle terrastafeltjes mensen hoort zeggen dat ze nog best in staat zijn om zélf te denken, kunnen nieuwe politieke formaties en herverkavelingen best boeiend worden. De indruk ontstaat dat het paarsgroene licht lang genoeg heeft geschenen. Beide VU-strekkingen (we laten de onbeduidende centrumgroep even buiten beschouwing) zullen voor de volgende verkiezingen nog aan een politieke speurtocht beginnen. Want noch de groep-Anciaux-Vankrunkelsven, noch de groep-Bourgeois kunnen alleen voort. Beide hebben verloren en verliezers hebben electoraal geen sex-appeal. Anciaux en Vankrunkelsven spelen een “progressieve, vooruitstrevende” joker uit. Maar op het ‘progressieve’ front wordt het straks behoorlijk drummen. Vermoedelijk wordt het kort voor de verkiezingen de spurt naar de zekerheid. Anciaux kan zijn verkoopprijs nog wat opdrijven en kan nog een paar kanten uit, maar Vankrunkelsven wordt algemeen aan de start verwacht bij de (nieuwe) SP. Maar wat doen de anderen?
ORANJEHOFGROEP Van de groep-Bourgeois (Oranjehofgroep) mag worden verwacht dat hij in samenwerking met dissidenten uit andere partijen iets nieuws probeert te laten bloeien. Zoniet zal het Vlaams Blok nog maar eens een lading gedesillusioneerde VU’ers binnenhalen. Heeft hij daarvoor de nodige mensen, de logistieke structuur?
JVdC
5
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
WETSTRAAT
gens vooraf al gezegd dat als de goeien het op de partijraad zouden halen ‘een nieuwe samenwerkingsvorm niet uitgesloten was’ onder de vlag ‘democratisch Vlaams-nationalisme en links sociaal-liberalisme’ (DS, 15 mei).
ken in de rook van een zogeheten “vernieuwend” project van “radicale democratie en sociale rechtvaardigheid”. Honderd VU-mandatarissen, kaderleden en actieve militanten schreven op 9 maart al dat dit project “schraal”,
Bovendien wordt het uitkijken hoe de groep-Bourgeois-Defoort zich zal profileren op een moeilijk actieterrein. Ook hier is weinig evident. Vlaams-radicaal, dat wordt een zekerheid. Maar in welke richting wordt het visnet uitgeslagen? Door welk aas worden ze zelf gelokt? Het is geen geheim dat er iets gist bij de onte-
WETSTRAAT
vreden achterban van de VLD. Maar ook bij die van de CVP en het Vlaams Blok. Als het sociaal-economische profiel scherp wordt uitgekleurd, hangt er boven de Oranjehofgroep een kleurrijke regenboog. Van Defoort, Van Hoorebeke en Loones, tot Brepoels, Bourgeois en Pieters. Veel opvattingen. Dat wordt een moeilijke oefening.
VERSCHUIVING Politiek draait om macht. Macht komt uit de loop van verkiezingen. Paars geraakte in Vlaanderen na de jongste verkiezingen - deels door Verhofstadts truuk met de (dioxine)kip - met de hakken over de sloot. Een kleine verschuiving rond de as van het centrum volstaat om Verhofstadt te doen wankelen en paars te doen kantelen. Daar om die as moet dus de strijd gewonnen worden. Concreet: een kleine groep ex-VU’ers en malcontente VLD’ers kan bij een stembusgang (of voordien) voor een grote politieke verschuiving zorgen. Zou de groep-Bourgeois zijn mand aan de linker- of rechterzijde van het centrum willen plaatsen? Jan Loones zegt te willen aansluiten bij de meest ‘progressieve, separatistische groep’ (DS, 16 mei). Eric Defoorts uitspraken (“modern, maar niet modieus”, “Vlaams-nationaal, maar niet anaal”) geven een aparte invulling aan het radicaal flamingantisme. ‘Ik geloof niet dat er ruimte is voor de Volksunie in het zogenaamde “centrumrechtse gat in de markt”, geprangd tussen VLD, CVP en Vlaams Blok’, schrijft Fons Borginon. Geldt dit ook voor de groep-Bourgeois?
SCHRIK De hetze tegen de Vlaamse Beweging in Franstalige en politiek-correcte milieus, bewijst voldoende dat paars België schrik heeft van een verschuiving van ideeën en domme paniekreacties vertoont. Hoe
sneuvelen? Dat een ander minister zich belachelijk maakt met een “ideetje” over een boekenverbranding…? Even voordien “scoorde” Anciaux al met de stelling dat Bourgeois en co de filosofie van “eigen volk, beste volk” verpersoonlijken (15 mei), terwijl Vankrunkelsven vond dat Bourgeois in Humo ‘de fraseologie van het Vlaams Blok hanteerde’. Wie zei daar ook weer iets over holle slogans of
mei), maar onder meer zijn krant houdt de schijn-eenheid in stand.
over gemene uitvallen? Borginon, die dan weer zijn eigen leeuwenvlag wil verbranden, was ook weer de trappers kwijt.
De Vlaamse Beweging, maar ook het voormalige Vlaams Parlement hebben duidelijk gemaakt in welke richting het wél moet: eerlijke solidariteit, echte fis-
‘Hoe anders verklaren dat Verhofsatdt maar blijft verkondigen dat de communautaire onrust na Lambermont zal zijn bezworen? En dat hij zo blij is dat hij zich straks weer met de échte problemen mag bezighouden. ‘Wat bedoelt hij hiermee? Het drugsbeleid? De homohuwelijken? De beeldenstorm in de gerechtsgebouwen en de katholieke scholen?’, vraagt Paul Geudens schamper (GVA, 7 mei)
cale autonomie, behoorlijk (zelf)bestuur via de splitsing van dossiers waarover beide deelstaten van mening verschillen, een degelijke regeling voor Brussel… Met Lambermont, goedgekeurd of niet, wint België misschien wel voor de laatste maal. Het grote werk kan na de volgende verkiezingen beginnen. Alleen een “andere” Vlaamse meerderheid lijkt die taak op zich te kunnen nemen. ‘België is ontstaan met een opera. Het
FRANCOFOON FRONT Na de volgende verkiezingen komen er nieuwe onderhandelingen. Er zijn geen redenen om aan te nemen dat er voor Walen en Vlamingen geen discussiestof meer zal opduiken. ‘Bijna dertig jaar lang was het hervormen van dit land bezigheid nummer één van zij die het hoorden te besturen’, klaagt Douglas De Coninck (DM, 2
INBRAAK
zal ten onder gaan aan een komedie’. We willen best blijven geloven dat de voorspelling van Paul Van Grembergen (25 januari 1982 in de Vlaamse Raad) een werkelijkheid wordt.
Jan Van de Casteele
BIJ
RONDUIT
Sympathisanten van Geert Bourgeois - sinds november vorig jaar verenigd in de groep Ronduit - corresponderen met mekaar via het internet. Net voor de partijraad van 19 mei werd in hun elektronische archief (lisbot) ingebroken. ‘Mensen uit de kring rond Bert en Patrik hebben voor hun inbraak gebruik gemaakt van het e-postadres van een lisbotlid en zijn erin geslaagd het paswoord te achterhalen. Alle berichten die Bourgeois-sympathisanten onderling verstuurden werden weggeplukt’, aldus een correspondent. ‘Wat gebeurd is, is illegaal, want een inbreuk op de wet op informaticacriminaliteit (feb 2001). We hebben strafklacht met burgerlijke partijstelling ingesteld’, aldus Piet De Bruyn, lid van het arrondissementeel bestuur Leuven en initiatiefnemer van Ronduit. Nog voor de partijraad van zaterdag 19 juni bevestigden partijmensen uit het kamp Anciaux aan Doorbraak dat de ‘verfoeilijke’ correspondentie van hun tegenstanders ruim rondslingerde in hun kamp. Op de voornoemde partijraad zijn de gegevens niet gebruikt, noch ter sprake gekomen. ‘Natuurlijk niet. Verspreiding had de zaak alleen maar erger gemaakt’, zegt men bij Ronduit.
anders te verklaren dat op commando van één krant een VU-minister moet
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
Lambermont of niet: degelijk bestuur wordt maar mogelijk als er een definitieve oplossing komt voor de bestuursproblemen. Lambermont is geen goed akkoord, want niemand begrijpt het. Het is het zoveelste kromtaalcompromis.
JVdC
6
LAND
ZO
VAN
MAAS
EN
WAAL
ZIT DAT DUS
!!
Er bestaat in Nederland - net als in de staat België trouwens - zoiets als een
matie, zoals gezegd, opgeslagen is in al-
Welnu: kennelijk gebeurt dat soort dingen in Nederland niet minder, al zou men verwachten dat zulks in een dergelijk land niet hoeft.
matie bovendien meestal met stapels irrelevante informatie vermengd is,
De Nederlandse justitie zit al enkele ja-
lerlei computerbestanden ligt het voor
IK
BEN KWAAD
tie voorgesteld
regels te ontwikkelen
om zulks allemaal in vorm te gieten. ‘Echter’, verklaart Korthals, ‘aan zeer
commissaris toestemming heeft gegeven om die op te eisen.’
moet de justitie aan de eigenaar van de bestanden vragen om haar bij te staan, anders wordt het werk onoverzichtelijk. Nu zijn bestandenbeheerders door-
Wat als bijvoorbeeld een internetklant
EN
Dus heeft Minister Korthals van Justi-
volgens verschillende, soms specifieke programmatuur. Omdat nuttige infor-
komen over lieden wier wandel bijzondere aandacht trekt. Omdat veel infor-
SAMBER
om echte, gekende criminelen gaat?
Die bestanden functioneren namelijk
gaans wel geneigd geweest om die hulp te bieden, maar ze zijn er wel steeds minder gerust in.
VAN
Over iedereen of alleen maar als het
privacygevoelige gegevens zoals iemands godsdienst, ras, gezondheid, seksuele leven, lidmaatschap van een vakbond of politieke partij, mag justitie alleen komen als de rechter-
de hand deze computerbestanden te raadplegen. Maar zo simpel ligt dat niet.
ren aan te dringen op een wetgeving die haar in staat stelt op een snelle en doeltreffende manier aan informatie te
LAND
neer mag justitie informatie krijgen?
Dáár komt de aap dan ook uit de mouw: informatie zoals politieke gezindheid is weliswaar privé, maar wordt kennelijk massaal opgeslagen. Anders hoefde justitie geen speciale machtiging om ze op te kunnen vragen. Zo zit dat dus !! Jaak Peeters
een klacht neerlegt tegen een internet-
MAAS
I
k ben inderdaad kwaad op onze Waalse buren. Niet op de Waalse inwoners van Andenne, Tubize of Arlon. Wel heel erg boos op sommige Waalse “BV’s”. Zoals die mijnheer di Rupo, de nieuwe “Dieu” van de Parti Socialiste. Boos omwille van de arrogante Vlaams-onvriendelijke onzin die de man uitkraamde tijdens de intussen al wat vergeten Sauwens-oorlog. Je probeert zelf positieve interesse vol te houden voor het Waalse gebeuren. Natuurlijk niet zo intens als oudcollega Guido Fonteyn dat nu al zolang volhoudt, maar toch. Je tracht positief gebruik te maken van de hier geboden gastvrijheid om actieve belangstelling los te werken voor die aan de andere kant van de taalgrens. En let wel, die interesse is echt niet goedschiks kwaadschiks. Terloops, zopas nog een Histoire de la Wallonie gevonden (en gekocht) tijdens een zoveelste strooptocht langsheen de hoofdstedelijke adressen voor oude boeken. Het was mij inderdaad niet bekend dat Wallonië een toch al eeuwenoud historisch gegeven blijkt te zijn. Vandaag ben ik dus écht boos. Zoals die mijnheer di Rupo zijn Vlaamse buren de les spelde. Over hun blijkbaar aange-
boren rechtse geaardheid, over hun fascistische geduld met extreem-rechts, over de tekortkomingen van het onderwijs in Vlaanderen tegenover uiterstrechts en alles wat door mijnheer di Rupo daar nog wordt bijgesleurd. En waarom? Omdat Johan Sauwens de nog altijd niet te verklaren onhandigheid beging om naar een bijeenkomst te gaan waar hij, zacht uitgedrukt, beter was weggebleven. Kopje scheef, strikje goed op zijn plaats, een meer dan keurig maatpak, helemaal niet boos wel streng vermanend als een bezorgde vader - uw “lichaamstaal” (!) - probeerde di Rupo zijn Vlaamse buren uit te leggen hoe hij wilde dat zij het voortaan zouden aanpakken. Tenminste als die Vlaamse buren nog langer met het “democratische” Wallonië onder hetzelfde Belgi-
7
sche afdak wilden blijven samenhokken. Di Rupo wilde voorkomen dat zoals een ander Franstalige betweter schreef een Vlaamse regering nog ooit een zitje zou vrij houden voor een ‘vriend van de nazi’s’. Mijnheer di Rupo, uw donderpreek maakte geen enkele indruk. Integendeel, uw hautaine uitval doet ons nog maar eens de vraag stellen waarom u en uw gelijkgezinde Waalse vrienden nog langer wachten om eindelijk de echtscheiding te vragen. Al meer dan een eeuw lang maakt u plannen, schrijft u teksten, stemt u moties over “la séparation” en toch blijft u aan dat extreem-rechtse Vlaanderen vastklitten. We willen u echt niet tegenhouden eindelijk te doen wat u en uw vrienden al zolang aankondigden. Vandaag minder dan tevoren: wij zijn immers heel boos. Omdat u zelf nog maar eens bewees dat samenleven met de Waal Elio di Rupo bijzonder moeilijk is. Marc Platel
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
DE BUREN
Bij de bank weet men heel precies hoe solvabel u en ik zijn, wees daar maar zeker van. De Belgische staatsveiligheid legt al sedert jaren dikke dossiers aan over het doen en laten van allerhande “verdachte” personen, zoals - onder meer - Vlaams-nationalisten.
zijn klant heeft geschonden? En wan-
BIJ
privacywetgeving. Dat is een regelgeving die de overheid, en dan voornamelijk justitie, verbiedt zomaar lukraak en naar vrij goeddunken te snuffelen in allerhande persoonlijke dossiers van particulieren. Banken, verzekeringsinstellingen, werkgevers: overal zit er over ieder van ons een stapel persoonlijke informatie opgeslagen.
leverancier omdat die de privacy van
DUITSTALIGE GEMEENSCHAP
ONGENOEGEN VLAAMS GELD
NIET GELUKKIG MET
LAMBERMONT
GESUST MET
van zijn kant, beweert enkel te vragen waar de Duitstalige Belgen recht op hebben.
Duitstalige Gemeenschap is niet gelukkig met het Lambermontakkoord. Toch steunt ze het akkoord omdat ze daardoor vers geld krijgt van Vlaanderen. Het ongenoegen van de Duitstalige Belgen is te wijten aan het feit dat de gemeenschap geen nieuwe bevoegdheden krijgt.
Net zoals de Vlaamse kranten, staan de Duitstalige kranten bol van de artikels over de staatshervorming. Heinz Warny, hoofdredacteur van de Belgische Duitstalige krant Grenz-Echo is een voorstander van het Lambermont-akkoord. Bijgevolg wijst hij in een opiniestuk een deel van de Volksunie met de
FOTO : DOORBRAAK
WETSTRAAT
De
vinger: ‘Vitten en klagen levert niets op, het is in het belang van de Volksunie zelf dat ze het akkoord goedkeurt, zodat zowel Vlaanderen, Wallonië als de Duitstalige Gemeenschap meer zelfstandigheid krijgen.’ De mening van de Duitstalige politici is genuanceerder en onderhuids wortelt bij hen een diepliggende frustratie. De overdracht van alle provinciebevoegdheden aan de Duitstalige Gemeenschap is het minste wat we gehoopt hadden’, zegt ons ministerpresident van de Duitstalige Gemeenschap, Karl-Heinz Lambertz (SP). Ik ben dus niet gelukkig met de overheveling van de gemeente- en provinciewet naar de gewesten. De Duitstalige Gemeenschap is geen gewest, bijgevolg gaan alle bevoegdheden naar het Waals Gewest en houdt men geen rekening met ons.’ Op de vraag of hij en zijn regering dan de groep rond Geert Bourgeois steunen, reageert hij afwijzend. ‘Nee wij steunen Bourgeois niet. We steunen immers het Lambermont-akkoord omdat we hierdoor een herfinanciering van onze gemeenschap bekomen.’
‘Die financiering is onder meer nodig om de financiële lasten van het onderwijs te dragen. Het Duitstalige onderwijs kent een sterke opleving omdat een stijgend aantal kinderen van ingeweken Duitsers naar Belgische scholen gaat. Ook veel Franstaligen gaan naar school in de Oostkantons. Dit komt omdat in de randgemeenten van Duits-
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
MINISTER-PRESIDENT L AMBERTZ IS NIET L AMBERMONT, MAAR BUIGT VOOR GELD.
GELUKKIG MET
talig België de jongste jaren zeer veel jonge Duitstalige gezinnen zijn komen wonen, waardoor de nood aan kennis van het Duits in de Waalse randgemeenten stijgt.’ De immigratie van Duitstalige gezinnen is het gevolg van een kettingreactie. Duitsers uit de streek rond Aken verdringen de Duitstalige Belgen in de buurt van Eupen, Raeren en Kelmis van bouwgrond. De Duitstalige Belgen verdringen dan op hun beurt de Walen in de randgemeenten van de Oostkantons. De nieuwe financiering van de Duitstalige Gemeenschap steunt - zoals die voor de andere gemeenschappen - op een leerlingentelling, die het Rekenhof controleert. Daardoor komt geleidelijk meer geld vrij van de federale overheid (610 miljoen frank). Het Waalse Gewest doet daar jaarlijks 44 miljoen bovenop. Tussen de Duitstalige Gemeenschap en het Waalse Gewest sluimert al lang een conflict. De Franstaligen aanvaarden de eisen van Lambertz niet en verwijten hem dat hij stiekem bezig is een Duitstalig Gewest te creëren. Lambertz
8
DUITSTALIG GEWEST Het is nu natuurlijk de vraag of de rest van de Duitstalige Gemeenschap er ook zo over denkt. Lambertz is minister-president van een paarsgroene coalitie. Net zoals op federaal vlak zitten de christen-democraten(CSP) in de oppositie. Volgens CSP-fractiesecretaris JeanClaude Franken steunt de oppositie op een paar punten na - de meerderheid. Zowel de regerings- als de oppositiepartijen hebben een resolutie van de Duitstalige Gemeenschapsraad op 17 april ondertekend. In de tekst hamert de raad op haar eis voor meer bevoegdheden. De Duitstalige Belgen willen onder meer gemeente- en provinciebevoegdheden, een eigen samenwerkings- en ontwikkelingsbeleid, en beslissingsrecht over het kijk- en luistergeld. Hiermee steunt de Duitstalige Gemeenschap een wetsvoorstel van de VUkamerleden Danny Pieters en Ferdy Willems om een provincie “OostBelgië” te creëren en de desbetreffende bevoegdheden te laten uitoefenen door de Duitse Gemeenschapsraad en -regering. De CSP gaat iets verder in haar eis voor meer eigen bevoegdheden dan de Duitstalige Regering en wil op termijn een soort van Duitstalig Gewest creëren. Momenteel is de Duitstalige Gemeenschap volgens Franken een onderafdeling van het Waalse Gewest. De partij is er ook niet over te spreken dat de Duitstalige Regering mogelijks in de toekomst uit vijf ministers in plaats van drie zou bestaan. ‘Dat is te omslachtig en maakt regeren alleen maar moeilijker.’
CATASTROFE Rudolf Pankert van de regionalistische Partei der Deutschsprachigen Belgier (PDB) spreekt zelfs van een catastrofe. ‘Lambermont komt aan geen enkele eis van de Duitstalige Gemeenschap tegemoet. Integendeel: het statuut van de Duitstalige Gemeenschap wordt zo ernstig gedevalueerd dat dit nog onmogelijk in het federale België is in te pas-
sen. België draagt de Duitstalige Gemeenschap met het Lambermontakkoord volledig over aan het Waalse Gewest. Met de overheveling van de gemeente- en provinciewet naar het Waalse Gewest, laat België de Duitsta-
ons altijd gesteund in onze ontvoogdingsstrijd en was unaniem toen ze haar wetsvoorstel in de Kamer indiende voor meer bevoegdheden voor onze gemeenschap. We zijn ervan overtuigd dat ondanks alle interne proble-
lige Belgen aan hun lot over.’
men die de partij momenteel heeft, ze ons ook in de toekomst zal steunen.’ De Duitstalige Belgen vragen dus duidelijk om zelfbeschikkingsrecht.. Geert Van Remoortere
WEGWIJZER OOSTK ANTONS In de zogenaamde Oostkantons wonen 70 000 mensen die hoofdzakelijk Duits spreken. In hun hoofdstad Eupen, zetelt de Raad van de Duitstalige Gemeenschap (25 raadsleden) en de Regering van de Duitstalige Gemeen-
Gentges (PFF) van de liberale partij en Hans Niessen van Ecolo.
schap (3 ministers). De Duitstalige Gemeenschap is wel degelijk een gemeenschap en is bijgevolg niet be-
de oppositie. De PDB streeft onder meer naar de ontvoogding van de Duitstalige Gemeenschap, de vor-
voegd voor gewestelijke aangelegenheden. Voor haar plaatsgebonden bevoegdheden is ze afhankelijk van het Waalse Gewest. De Duitse Gemeenschapsraad beslist wel autonoom over culturele en persoonsgebonden aangelegenheden, zoals werkgelegenheid, gehandicaptenbeleid, media, sport, onderwijs en
ming van een afzonderlijk Duitstalig kiesarrondissement en naar economische autonomie, los van Wallonië. Zij ijvert ook voor meer Duits taalgebruik in openbaar bestuur, onderwijs en rechtswezen.
vorming, cultuur en toerisme, jeugd en gezin, gezondheid, sociale zaken monumenten en landschappen. Net zoals op federaal niveau, bestuurt een paarsgroene coalitie de Duitstalige Gemeenschap. De Duitstalige Raad wordt geleid door een nipte meerderheid (dertien zetels tegen twaalf) van liberalen, socialisten en groenen. In de regering leveren de socialisten minister-president Karl-Heinz Lambertz en de overige coalitiepartners hebben elk een minister: Bernd
Ook hier zitten de christendemocraten samen met de Partei der Deutschsprachigen Belgier (PDB) in
GVR
I
n de zogenaamde Bologna-verklaring kwamen de lidstaten van de Europese Gemeenschap overeen hun hoger onderwijs op elkaar af te stemmen. Een zekere uniformiteit kan geen kwaad, zodat studenten vlot van universiteit en zelfs van lidstaat kunnen veranderen. Maar het ziet ernaar uit dat Europa ook de universitaire onderwijstaal vanaf 2010 wil uniformiseren via een overschakeling op Engels. Geen prettig vooruitzicht. Sommige rectoren (o.a. rector Willems, RU Gent) en sommige politici (Ludo Sannen van Agalev) steunen die ontwikkeling. Onder meer vanuit de vrees dat onze universiteiten zonder Engels niet kunnen concurreren met buitenlandse hogescholen en studenten zouden verliezen. In een nog niet zo ver verleden vochten hele generaties studenten voor onderwijs in hun volkstaal, hun moedertaal. Het is zielig dat het Nederlands straks weer moet beschermd worden als taal van cultuur en wetenschap. In Nederland neemt het Engels razendsnel de plaats in van het Nederlands. Sommige wetenschappers kunnen geen
Links: Grenz-Echo: www.grenzecho.be Duitstalige Gemeenschap: www.dglive.be Vlaamse overheid over de Duitstalige Gemeenschap: www.vlaanderen.be/ned/sites/nieuw Verkiezingsuitslag 13 juni 1999 van de Duitstalige Gemeenschap: www.vub.ac.be/belgianelections/ 2922.html
voordracht meer geven in hun eigen taal, maar alleen nog in het (koeter)Engels. ‘Niet toegeven aan de mercantiele roep van de economische eenheidsworst. Basisdemocratie vertrekt van het recht op onderwijs in eigen taal’, stelt VU-volksvertegenwoordiger Dirk De Cock terecht in een opiniestuk in De Standaard. (21 mei). Eenmaal Engels het hoger onderwijs verovert, zal ook het middelbaar onderwijs snel volgen, waarschuwt Vlaams Geneeskundigenverbond.
het
Professor Jozef Devreese (Antwerpen/ Eindhoven) vindt dat het Vlaams Parlement dit ‘Trojaans taalpaard’ beslist moet buitenhouden. (DS, 21 mei). Niet de raad van bestuur van de universiteiten, maar de politici moeten hierover beslissen. Extra-regelgeving is overbodig, omdat er geen probleem moet worden opgelost. JVdC
9
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
WETSTRAAT
Hij verwijt zelfs het Waalse Gewest en de provincie Luik dat ze de Duitse taal minachten en is er niet over te spreken dat dit België koud laat. Over de Volksunie is Pankert vol lof: ‘De VU heeft
EENHEIDSWORST UIT BOLOGNA
TUSSEN LINKS EN RECHTS
EUROPESE DILEMMA’S : OOK DE VLAAMSE BEWEGING
VOOR
VRIJE
TRIBUNE
I
n de meeste lidstaten van Europa is het waarnemen van het voorzitterschap van de Raad van de EU een ‘non-event’. Anders is het bij ons. Het Belgische voorzitterschap wordt als een grote show opgevoerd. Verhofstadt wil er zijn groot staatsmanschap bewijzen, hetgeen in eigen Lambermontland schier onmogelijk is. Het verwezenlijken van een institutionele doorbraak op Europees vlak zal echter niet gemakkelijk zijn. Er lijkt zich immers een gevaarlijke polarisatie af te tekenen waartussen Verhofstadt kan fijngemalen worden. Voor-
Die benadering vindt bijval bij eurosceptische landen zoals Zweden, Denemarken, Groot-Brittanië en meer en meer ook Nederland, en bij een groot deel van de centrumrechtse partijen. De Nederlandse EU-commissaris Fritz
eerst zijn er de aanhangers van wat ik ‘socialistische superstaat Europa’ zou noemen. Dit model, vooral verdedigd door continentaal links, is slechts in naam “federaal’”. In feit staat het voor de creatie van een unitaire superstaat, die over dezelfde gigantische machten zou beschikken als de nationale socialistische welvaartstaten.
Bolkestein is ongetwijfeld de meest gespierde woordvoerder van deze stroming. Het streven naar een federaal Europa (lees: unitaire superstaat) is een uiterst riskante zaak, aldus Bolkestein. Er is immers een grote kans dat het mislukt en dat zal leiden naar de desintegratie van ons continent.
Links weet zeer goed waarom het dit model verdedigt. Zolang het Europese model een zekere institutionele competitie toelaat, zullen zowel kapitaal als arbeid het minst belaste en minst gereguleerde alternatief verkiezen. Op korte termijn leidt dit naar een afbouw van belastingen op het kapitaal en een verhoging van de belasting op arbeid bij ongewijzigd uitgavenniveau. Meer en meer zal ook de factor arbeid mobiel
wordt de afschaffing ervan te bepleiten. Het dirigisme verschuift dan van Belgisch naar Europees niveau.
kampen iets van hun gedachtegoed kunnen terugvinden. De aanhangers van een Europese superstaat - zijn coalitiepartners op nationaal vlak trouwens - wil hij tevreden stellen door een optie voor een sterk Europees-federaal niveau met een dynamiek die los staat van de politiek in de lidstaten.
Het is dan ook logisch dat continentaal links aan Europa uitvoerige fiscale en regulerende machten wil toekennen. Hoe een dergelijke Europese Leviathan
hervormingsproject. De structuren van de EU worden best geleidelijk aangepast naargelang de problemen die zich aandienen.
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
De geschetste polarisatie plaatst ook de Vlaamse Beweging voor een dilemma. Linkse Vlaamsgezinden kunnen zich wellicht goed vinden in het socialistische superstaatmodel. Het beantwoordt ten eerste aan hun maatschappijvisie van meer dirigisme, een “soci-
Verhofstadt heeft deze polarisatie zien aankomen en werkt angstvallig aan een tussenformule waarin de twee
den en die van de lidstaten moet nu maar eens en voorgoed vastgelegd worden in een Europese Grondwet, die getoetst wordt door een echt Europees grondwettelijk hof.
naamde “intergouvernementalisten”. Voor hen is het “business as usual”. Europa heeft geen nood aan een groots
Euro-federale niveau te bekomen terwijl de ‘Kompetenzabgrenzing’ naar de Griekse kalender wordt verstuurd. In dat geval komt de Bolkestein-profetie akelig dichtbij.
TUSSENFORMULE
De “intergouvernementalisten” en de eurosceptici wil hij tevreden stellen met een “Kompetenzabgrenzung”. De grens tussen de Europese bevoegdhe-
Aan de andere kant staan de zoge-
De Verhofstadt-formule houdt wel een risico in. De aanhangers kunnen hun slag slaan door wel een Europese Grondwet en een versterking van het
aal Europa” en strijd tegen de globalisering. Bovendien zal een Europese bevoegdheidsuitsbreiding hoofdzakelijk geschieden ten koste van het Belgische niveau, waardoor het gemakkelijker
worden in Europa, hetgeen ook de belastingen op de arbeid onder druk zal zetten. Hierdoor moeten de uitgaven zelf uiteindelijk ook naar beneden, wat tot een ernstige reductie van de rol van de staat op sociaal vlak kan leiden.
democratisch kan gecontroleerd worden, is hierbij niet hun grootste zorg.
toom houden door de dreiging met het “stemmen met de voeten”. Slecht beleid wordt dan niet alleen afgestraft in de stembus maar ook door de emigratie van bedrijven en burgers.
Die benadering is helemaal niet gek. Op voorwaarde dat de lijst van Europese bevoegdheden niet te lang wordt, draagt de Verhofstadt-formule in zich de belofte van een Europa met institutionele stabiliteit op lange termijn die ook ruimte biedt voor een institutionele competitie. Wanneer de lidstaten voldoende autonomie behouden om hun eigen beleid te voeren, kunnen burgers en bedrijven hun overheden in
10
Rechts-liberale Vlaamsgezinden kunnen zich meer vinden in de Verhofstadt-formule op voorwaarde dat de “Abgrenzung” in het voordeel uitvalt van de lidstaten. Zij mogen dan wel hopen dat dat Vlaanderen en niet België zal zijn. Aangezien de lidstaten in dit model belangrijk blijven valt het te verwachten dat het weerstandsvermogen van het Belgische niveau veel hoger zal blijven en een ‘Vlaanderen, staat in Europa’ niet voor morgen is. Ook Europa zorgt binnen de Vlaamse beweging voor een discussie tussen links en rechts. Dit is niet erg, op voorwaarde dat ze eerlijker en ernstiger wordt gevoerd dan binnen de “Belgische beweging”. prof. dr. Boudewijn Bouckaert voorzitter Nova Civitas FOTO DOORBRAAK
VERHOFSTADT
LEZERSBRIEVEN
VRIJ-SPRAAK
EUTHANASIE
WAT
mens zijn lot niet eigen handen kan nemen’ (zie artikel “Voor god spelen”, Doorbraak 5). Toch heb ik respect voor de visie van de andersdenkende, zolang hij zijn visie niet aan mij opdringt. Peeters’ bewering dat Duitse artsen tijdens WO2 euthanasie pleegden op dementen en gehandicapten is beschamend. Dat ging over koelbloedig doden met voorbedachten rade. Misdaden kan je niet vergelijken met de eigen, doordachte beslissing van het individu over zijn levenseinde. Georges de Waele Hasselt
REACTIE Luc Van der Kelen (Het Laatste Nieuws) noemt Vlamingen extremisten en haalde fel uit naar de anti-Lambermontbetogers.
HET PUBLIEK WÉL
BEZIGHOUDT Vriend en vijand waren het roerend eens: de Vlaamse Beweging bewees op de 6 mei-betoging wel degelijk nog springlevend te zijn. Of toch niet alle vijanden. Sommige commentatoren probeerden het na de zeer geslaagde betoging toch vol te houden. ‘Die ballon is nu wel doorprikt’, vond Luc Van der Kelen van Het Laatste Nieuws in zijn commentaar, naar goede gewoonte met donkerpaarse inkt geschreven en getiteld: ‘een afknapper’. Dat zal het voor Van der Kelen en zijn broodheren ook wel geweest zijn. En daarom telt hij minder betogers dan de politie, schuift hij Matthias Storme woorden in de mond die nooit werden uitgesproken en maakt hij gebruik van zijn zesde zintuig om vast te stellen dat de betogers toch allemaal Vlaams Blokkers waren. Een schrijvelaar van Het Volk wachtte tenminste een week, in de hoop dat 6 mei intussen zowat vergeten zou zijn, om ongeveer hetzelfde te schrijven. De basisgedachte daarachter kennen we ook. De mensen hebben wel andere problemen aan het hoofd dan die communautaire onzin.
niet weinig kinderen aan slaapstoornissen lijden omdat deze staatsbedreigende club elke vijf jaar een nieuw lustrumviering op het getouw zet. Tussendoor bewees ook de regering dat ze de problemen durft aanpakken die Jan Modaal echt bezig houden. Na jarenlange druk van een brede volksbeweging en een reeks van massabetogingen werd eindelijk een einde gesteld aan het knippen van paardenstaarten. Laten we het maar meteen toegeven. In vergelijking met deze belangwekkende gebeurtenissen zijn bagatels als het verkwanselen van de Vlaamse
De taalflaminganten die in vorige eeuw opkwamen voor het gebruik van het Nederlands in Vlaanderen, naast het Frans wel te verstaan, werden verketterd als ondergravers van de Belgische staat. Wie in de jaren ‘60 federalisme voorstond, kon niets anders zijn dan een revanchistische extremist. We kennen dit soort verhaaltjes.
De week na de betoging mochten we vaststellen met welke wereldschokkende problemen media en politici
hoofdstad, het blijvend en zinloos wegsluizen van miljarden van Vlaanderen naar Wallonië en het over-
wél intensief bezig zijn. ‘s Maandags na de betoging kreeg de argeloze ra-
boord gooien van formele verkiezingsbeloften inderdaad zaken waar
dioluisteraar en tv-kijker zowat de hele dag alle nodige informatie over de nationale masturbatiedag.
we ons beter niet mee bezig houden.
Janice Lauresyssens Stekene
Alsof er enig verband zou zijn, kondigde het hof die dag aan dat Mathilde in verwachting is geraakt. De
MEERDERHEID André Monteyne schrijft (Doorbraak 3) dat de huidige regering de eerste is sinds de invoering van het algemeen stemrecht die geen meerderheid heeft in Vlaanderen. Dit is onjuist. De regering Van Acker (‘54-’58) had in Vlaanderen ook geen meerderheid, net als een aantal kortstondige regeringen zonder de CVP meteen na de oorlog. In die periode werd de IJzertoren opgeblazen en kende de repressie haar ergste uitwassen. Roel Peeters Internet
Of toch. Zou de staatsveiligheid niet dringend de 6 mei-betogers moeten gaan volgen in hun dagelijks doen en laten? Hugo Schiltz stelt in zijn wijsheid namelijk vast dat wie Lamber-
kranten maakten er ‘s anderendaags alle ruimte voor vrij. Dat nieuws krijgt trouwens voor mensen in het onderwijs nog een leuk staartje. De tere prinses mag niet meer op bezoek in scholen, want daar krioelt het van de bacteriën en bacillen. Wij verwachten dan ook dat de regering onverwijld beslist dat alle zwangere leerkrachten negen volle maanden vrijaf krijgen, ter vrijwaring van hun gevoelige vrucht.
mont afwijst, meteen ook het democratische beginsel van de onderhandelingen verwerpt. Dat leidt tot totalitaire denkpatronen en dus regelrecht naar extreem-rechts. Hier moet worden ingegrepen.
En dan was er die bijeenkomst van een goede duizend hoogbejaarden, die de kop van een minister kostte.
heisst Treue”. En wat betekent dat in vrije vertaling? Juist: “woord houden”. Moet er nog meer bewezen wor-
Het is geweten dat het brede publiek al jaren de activiteiten van het SintMaartensfons op de voet volgt en dat
den?
11
Schiltz en de zijnen vergaten in hun ijver trouwens om de duidelijke band tussen de 6 mei-betoging en de Waffen-SS bloot te leggen. Zullen wij het dan maar doen. De Waffen-SS opereerde onder de slagzin “Meine Ehre
Peter De Roover
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
OPINIE
Als vrijzinnig Vlaming ben ik voorstander van euthanasie. Indien ik in een situatie zou belanden waarin ondraaglijke pijn of totaal gebrek aan enige levenskwaliteit verder leven voor mij uitzichtloos maakt, wil ik zelf kunnen beslissen over een waardig einde. Ik verschil dus grondig van mening met Jaak Peeters die vindt ‘dat de Westerse
EUROPA’S
GEBREK AAN VISIE EN DURF KAN BANEN KOSTEN
VLAANDEREN
KAN WINNEN BIJ
BUITENLAND
RUIMTESCHILD VAN BUSH B ij het ruimteschild (MD, Missile Defense) van VS-president
Bush heeft Vlaanderen veel te winnen. Ten eerste is ons hoogtechnologische “pilootgewest” (Le Monde, 03 april) met daarbij Brussel, de EU en de Navo-hoofdstad, een uitstekende raketgijzelaar, die bescherming behoeft. Ten tweede kan deelname aan onderzoek en ontwikkeling van een raketschild het onderzoekspotentieel van Vlaanderen activeren. Nieuwe technologieën kunnen onze economische positie verbeteren. Een ruimteschild kan het interventierecht van de VS en de EU ten voordele van de mensenrechten (en vaak ook van het zelfbeschikkingsrecht van volkeren) vrijwaren. En het zelfbeschikkingsrecht vrijwaren is Vlaams belang. Veel EU-staten waren eerst weigerachtig. In de jaren ‘70 hadden de VS en de Sovjet-unie immers de kernproliferatie beperkt door lange-afstandsraketten (LARs) met kernkoppen te gedogen, maar tegelijkertijd in het AntiBallistische Missielenverdrag (ABM ‘72) antiraketten te verbieden, om zo in geval van kernaanval de wederzijdse vernietiging (MAD, Mutual Assured Destruction) zeker te stellen, en een kernaanval onmogelijk te maken. Toen VS-president Clinton in 1999 het NMD of National Missile Defense voorstelde, met antiraketten in NoordDakota en Alaska, bedreigde hij echter dat ABM-verdrag. De VS wilden zich wapenen tegen mogelijke raketten met nucleaire, bacteriologische of chemische wapens (NBC-wapens) afgevuurd door “schurkenstaten” zoals Irak, Iran, Libië of Noord-Korea.
RUIMTESCHILD KAN MENSENRECHTEN VRIJWAREN
Niet onterecht. De VS wonnen wel de Golfoorlog tegen Irak (1990-’91), maar zeker stellen dat Saddam Hoessein niet opnieuw NBC-wapens ging ontwikkelen, konden ze niet. Zeker niet toen de Iraakse leider de VN-wapentoezichters gewoon buitenzette (dec. 98). Pakistan en India bedreigden elkaar met kerntesten (mei ‘98). Noord-Korea vuurde een middellange-afstandsraket af over Japan heen (aug. ‘98). De VS veranderden toen het geweer van schouder, weigerden de CTBT
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
gis-radars), met raketten of sterke lasers vanuit vliegtuigen, met korte- of middellange afstandsraketten (Patriots bv.) vanop land of met laser-satellieten vanuit de ruimte. Wat dat laatste betreft, blijven de VS bij hun oude opzet om geen atoombommen of afvuurbasissen voor (anti)raketten in een baan om de aarde te brengen. Maar lasersatellieten om daarmee raketten of andere satellieten neer te halen, sluiten ze niet uit.
(Comprehensive Test-Ban Treaty) goed te keuren (okt. ‘99) en startten de bovenvermelde NMD op (maart ‘99). ONNODIG TE ZEGGEN DAT
De EU-staten waren weigerachtig, ten eerste omdat zij het bestaan van schurkenstaten met LARs en NBC-wapens betwijfelden, en ten tweede omdat ze het ABC-verdrag wilden vrijwaren. Maar zelfs Rusland erkende het bestaan van schurkenstaten (apr 2001). Bush wil zijn ruimteschild bovendien wereldwijd (feb. 2001), en heeft nu een Deense en een Britse toelating nodig om de VS-radars in Groenland en Engeland te moderniseren.
TECHNOLOGIE De EU-staten kunnen desnoods meedoen aan het grote vorsingswerk nodig voor het ruimteschild, en met productie-innovaties de vruchten ervan plukken. Want het was hun militaire inspanning tijdens de Koude Oorlog die de VS het leiderschap in burgerlijke luchtvaart bezorgde. En het was de militaire rakettechnologie, ontwikkeld tijdens de ruimteverkenningen van de Nasa, die de VS het leiderschap in computertechnologie bezorgde. Nu nemen de VS weer zo’n kolossale stap, terwijl wij, Europeanen, opnieuw de boot dreigen te missen. En vooral een hoogtechnologiegebied als Vlaanderen verliest dan veel. De uitdaging van dit louter defensieve wapensysteem is enorm. Het raketschild zou de afgevuurde raketten onderscheppen in de opstijgfase, de doorvliegfase, de aanvliegfase. Dat zou kunnen gebeuren vanop zee (SM-2 raketten van destroyers met Ae-
12
BEL-
GISCHE DIPLOMATIE VAN MINISTER
MICHEL TÉGEN IS
MICHEL TEGEN Om al die nieuwe technologieën te ontwikkelen, moet er nu opzoekingswerk worden verricht. Onnodig te zeggen dat de Belgische diplomatie bij monde van minister Michel tégen is. Het raketschild zou Frankrijks kernmacht tweederangs maken, en in tegenstelling tot Vlaanderen heeft Wallonië bijna geen hoogtechnologische firma’s die kunnen meewerken. De Vlaamse regering daarentegen moet druk uitoefenen op de Belgische regering en lobbyen bij de Navo en de EUlidstaten. Mooi meegenomen is dat het raketschild ook de interventies van de Clinton-doctrine of van de Europese interventiemacht van 60 000 man (tegen 2003) kan dekken. Tussenkomen tegen een massale schending van de mensenrechten betekent meestal ook een geschonden zelfbeschikkingsrecht vrijwaren. En het zelfbeschikkingsrecht vrijwaart de overlevingskansen van kleine cultuurgemeenschappen. Tegelijkertijd worden we zelf ook nog militair beschut. Vlamingen moeten deze driedubbele kans grijpen. Marcel Gunst
OUWE TANTE 150 jaar in het teken van volksverheffing, van verdediging en promotie van het Nederlands, van de verspreiding van niet-klerikale boeken en ideeën, van pluralistisch en humanistisch vormingswerk. In afdelingen, volksvoor-
In Vlaamsch van taal, van kunst en zin vindt u nauwgezet en chronologisch de geschiedenis van het cultuurfonds. Achtereenvolgens worden het Willemsfonds als Vlaams(gezind)e vereniging, als vrijzinnige vereniging en als cultuurspreider behandeld.
Het snoeien in het aanbod zal ook De Schutter verscheurd hebben. Door de wijze waarop hij zijn onderwerp behandelt, een boeiend verhaal, diende er nogal wat terzijde gelaten. De keuze lijkt soms te braaf.
H. VAN VELTHOVEN EN J. TYSSENS, VLAAMSCH VAN TAAL, VAN KUNST EN ZIN.
150 JAAR WILLEMSFONDS
(1851-2001). WILLEMSFONDS,
Literatuurgeschiedenis. Hard en kil dreigt het woord sommigen als een vloek te klinken. Muffe, dorre kost heet het; gortdroge, niet te vreten opeenstapeling van feiten en feitjes. Niet zo bij De Schutter. Die doet óók aan literatuurgeschiedenis. Maar in dit onderwerp waarin hij, als blijkt, ruim beslagen is, overstijgt hij de opsomming en brengt een - zijn - verhaal. Eigenzinnig en hoogst persoonlijk; daardoor bijwijlen uiterst verhelderend en bovendien erg aanstekelijk.
256 BLZ.,
620 FR. (TEL. 09 224 10 75)
Wat de geïnteresseerde lezer in dit boek mist, is een uitloper waarin wordt stilgestaan bij de rol van het Willemsfonds als cultuurvereniging anno 2001. Wat is de zin ervan, het nut, nu elke gemeente zijn cultureel centrum heeft, er op allerlei niveaus aan volwassenenvorming wordt gedaan en de organisatie van de vrije tijd berust op contracten tussen individuen en de privésector? En vooral: wat zijn de uitdagingen voor de 21ste eeuw? Laat ons hopen dat in deze Anciauxtijden de oude tante in het Vlaamse cultuurleven alvast haar wortels niet uit het oog verliest en blijft verder werken. Alleen jammer dat het Vlaamsgezinde ijkpunt aan de blauwe horizon verdwenen is… KDr.
BETOVEREN MET LIEFDE EN ERNST Wie liefheeft, kan wachten. Freddy De Schutter, minnaar bij uitstek, liet ons (on)geduldig wachten. Nu eindelijk
FREDDY DE SCHUTTER, HET VERHAAL VAN DE NEDERLANDSE LITERATUUR (3 DELEN ), K APELLEN EN AMSTERDAM : UITGEVERIJ PELCKMANS, 1250 FR. PER DEEL, ISBN 90 289 1785 3 (REEKS) 90 289 1755 1 (DEEL 3).
Nu dit Verhaal voltooid heet, blijven we achter met een onvoldane indruk. We mochten een prachtig en aanstekelijk verhaal lezen, dat ons uitnodigde de vele besproken boeken zélf ter hand te nemen, en toch. Als het de bedoeling van dít Verhaal was ons honger te doen krijgen, heeft de verteller zich uitstekend van zijn opdracht gekweten. Zelf verklaart hij: ‘Ik heb meningen naar voren gebracht en soms gingen die opinies lijnrecht in tegen de opinies die je elders kunt lezen. Puur subjectivisme? Nee. Wel een poging om meetbare gegevens te gebruiken voor een hoger doel: interpretatie, bezinning, desnoods tegenspraak.’ Aldus lijkt het rijke verhaal niet voltooid, kán het nooit voltooid zijn. We blijven hoopvol uitzien naar een vervolg. Nóg. BVS
Anderzijds verneemt de lezer over de wel behandelde keuze een heleboel onverwachts en verrassends en krijgt hij nieuwe verbanden aangereikt. Daarin schuilt, behalve in de aanstekelijke stijl, de kracht en de rijkdom van dit werk. Zo maakt De Schutter zijn besluit bij het luik Renaissance op zichzelf van toepassing: De meest opvallende en de charmantste eigenschap van de renaissance ligt in de liefde en de ernst waarmede de schrijvers literatuur bedreven. (deel II, blz. 334)
STIJL TE BOEK
Wie wil meepraten over de Nederlandse literatuur kan moeilijk om dit werk heen. Niet enkel literatuurwetenschappers zullen ervan genieten, maar al wie belangstelling heeft voor de lotgevallen van Gernout en zijn beer Wisselau in het land van koning Espriaen tot het schrijven van Theun de Vries. Of wie zijn geliefden er smaak voor wil doen krijgen. Een schare aan citaten verrijkt het Verhaal met kleur en verduidelijking. Voorts vinden we noten, uitgebreide biografie en een handig register, met een bevreemdende ingang als: ‘Van Eyck, Pieter Nicolaas van’ (sic).
naslagwerk(je) dat geen surrogaathouvast wil zijn, maar een richtingwijzer voor Licht en Vrijheid. Aan, soms opvallende, wetenswaardigheden biedt dit Stijlboek al evenmin gebrek. Zo overstijgt het op indringende wijze het loutere gebruiksvoorwerp en kan het zelfs als (leerzaam) nachttafelboekje worden genoten.
13
Met de openbare uitgave van Stijlboek NRC Handelsblad gunt nu ook deze krant een blik in haar keuken. Zo’n 5400 ingangen bieden kort en bondig antwoord op vele wat-en-hoeen zelfs waarom-vragen. Een handzame vraagbaak gegroeid uit de krantenpraktijk van alledag, is het een hulpmiddel voor huisregels, stijl, spelling, begrippen en betekenis. Dit alles verduidelijkt het met verklarende uitleg en vele voorbeeldzinnen. Een
BVS EWOUD SANDERS EN KOOS METSELAAR (RED.), STIJLBOEK NRC HANDELSBLAD, VAN DALE L EXICOGRAFIE EN NRC HANDELSBLAD, 317 BLZ., ISBN 90 6648 996 0
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
BOEKEN
drachten, promotieboeken, het ter ziele gegane literaire tijdschrift De Vlaams(ch)e Gids, in radio-en televisieprogramma’s, in het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen, de Unie van Vrijzinnige Verenigingen en het ondertussen opgedoekte Centrum voor Liberaal Socio-Cultureel Beleid. Dat is het liberale en - vooral - vrijzinnige Willemsfonds, dat in 1850 het licht zag.
weten zijn lezers zich beloond met ook het derde deel van het Verhaal. Na het eerste (1992), waarin hij verhaalde over de literatuur van Middeleeuwen, Renaissance en barok, en het tweede (1994), waarin hij de lezer leidde langs Verlichting, Romantiek, realisme, naturalisme, Multatuli en Gezelle, mogen we in het derde deel (2000) meeluisteren naar Het verhaal van de Nederlandse literatuur over de Tachtigers, Van Nu en Straks en het interbellum.
HIJ
LI GT ER EN H I J LI GT ER GO ED…
Net als zovele landgenoten heb ik een hoge achting voor de hogere overheid. Uit mijn jeugdige jaren herinner ik me maar al te goed hoe de herder van mijn parochie vanop de kansel luidop verkondigde dat stemmen voor de Volksunie zwaar zondig was. Nu ligt mijn parochie niet in het verre West-Vlaanderen, waar een van afkomst Brabantse bisschop had durven waarschuwen voor die desmedtelijke ziekte, die alsmaar meer brave schapen aantastte. Maar dat belette onze goede plaatselijke herder blijkbaar niet om de Brugse catechismus ook over zijn kudde uit te strooien. Ik kon in die sfeer van christelijke onderdanigheid en zondebesef de aandrang niet weerstaan om opvallend recht te staan en als zwart schaap de echte en de ware schaapsstal te verlaten. Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Uitgerekend diezelfde partij heeft nu meer dan veertig jaar later opnieuw een zwart schaap prijsgegeven en de woestijn laten insturen. Zelfs een tot driemaal toe verbeterde belijdenis kon niet beletten dat Johannes er het politieke hoofd bij verloor. Er waren immers zondeloze eerste-steenwerpers genoeg van De Morgen tot Le Soir om de zware zondigheid van Sauwens af te straffen. Een Romeins officier - het mag ook een Vlaamse zijn voor de verandering - kan niet ongestraft met zijn mantel der liefde de miserabele armoe van zwaar getroffenen bedekken, ook al hadden die zich meer dan vijftig jaar geleden ingezet voor wat toen door de nieuwe politieke cultuur als Europees engagement tegen dreigend gevaar uit het oosten werd voorgesteld. Bij dat verketterd uitschot hoort geen minister thuis. Wie zijn billen brandt, moet zelfs op Bilzense blaren zitten. Vae victis is niet voor niets een Romeinse heersersleuze, die men in ons beschaafd land gelukkig nog naar de letter toepast. Er moet toch iets van al dat vroeger Latijn in onze contreien overblijven. En als ik de lichaamstaal zie van onze minister-president Dewael, dan ben ik ervan overtuigd dat hij vanaf nu die leuze ook in eigen stad zal toepassen: elke herdenking van Ambiorix moet voor het blok. Koppen van verliezers moeten rollen.
HEEL VLAANDEREN Als de regering haar wil doordrijft, kunnen de politieke zwaargewichten zich in heel Vlaanderen aan de kiezer presenteren. Paul Geudens maakt zich over die tendens terecht bezorgd. ‘De grote kanonnen zullen hun voorsprong veilig stellen en hoe gaan ze die opbouwen? Niet door hard te werken in het parlement, niet door goede wetsvoorstellen in te dienen. Maar in de media. Meer bepaald op tv. Liefst met spelletjes. Of in gesprekjes over koetjes en kalfjes. De Slangens van deze wereld zullen binnenkort onze parlementen samenstellen’. (GVA, 30 april)
DE VLAAMSNATIONALISTISCHE ZIEL In De Morgen (3 mei) stelt Geert van Istendael dat al 130 jaar lang “lieden” aan de zijlijn staan, die riepen dat mannen als Van Cauwelaert en Huysmans of later Lefèvre of nog later Schiltz verraders waren van de Vlaamse zaak. Zij vonden dat de Vlaams-nationalistische ziel tientallen keren werd verkocht. Hij heeft gelijk. Maar zijn verhaal is niet af. Groeit niet elke nieuwe politieke beweging (socialisme, ecologisme, nationalisme…) vanuit de overtuiging en de werkkracht van “minderheden, extremisten, fanatici”? Zijn halve waarheid eindigt zo voorspelbaar in de slotzin: de flamingant die neen zegt (tegen het Brussel-akkoord), vergist zich.
Stel je even voor dat straks een Waals minister in Waterloo de nederlaag van “hun” Napoleon gaat herdenken. En wat er zou gebeuren als een Waals minister dan op video het Franse revolutionaire Aux armes, citoyens uit volle borst zou meezingen? Meteen zouden alle Vlaamse ministers op commando van een Vlaamse Di Rupo het nog vertikken samen met die renegaat aan dezelfde tafel te gaan zitten. Vanzelfsprekend
WEER 400 MILJOEN
zouden onze Vlaamse kranten heel Wallonië als collaborateurs met een gehaat regime kunnen afschilderen.
‘Uw politieke toekomst hangt af van de bereidheid van Bert Anciaux om zich
Wat beleven wij toch exaltante tijden, zo heeft wijlen Theo Lefèvre eens verkondigd. Net als die uitspraak bovenaan: hij ligt er en hij ligt er goed. Gelukkig staat die IJzertoren er weer. Maar een gevallen, bruin uitgeslagen monument als Sauwens weer recht krijgen is een ander paar mouwen, zo mijmert uw Wilhelmus
COLOFON Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofredacteur: Dirk Laeremans - Eindredactie en redactiesecretariaat: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Jan Van de Casteele, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Steven Vergauwen, Jürgen Constandt, Sooi Daems. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45 e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet -abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnenment. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Vormgeving: Tweddle Litho of Europe, E. Walschaertsstraat 15/3, 2800 Mechelen, 015-45 18 20 Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.
DOORBRAAK nr. 6 - juni 2001
14
aan zijn portefeuille vast te klampen’, zei Gerolf Annemans al op 2 december 1999 aan Verhofstadt. Dit gebeurde bij het parlementaire debat over het SintElooisakkoord, dat het onderwijsgeld tussen Vlamingen en Franstaligen verdeelt volgens het aantal leerplichtigen (6-17 jaar). De Volksunie zat toen helemaal in het defensief en Patrik Vankrunkelsven gaf op 16 januari 2000 openlijk toe ‘dat Guy hem had bedrogen’ (met zijn geheime toezegging van 2,4 miljard onderwijsgeld aan de Franstaligen - red). De Volksunie moest vervolgens niet alleen het akkoord slikken, maar bovendien aanvaarden dat het geen tijdelijk compromis was. Sindsdien volgens jaarlijks de tellingen van het aantal leerlingen. Tot 1999 kreeg Vlaanderen 57,55%, vorig jaar nog 57,08%. Volgens de cijfers van 2000 zakt Vlaanderens aandeel verder tot 56,97%. Een daling met amper een tiende van een percent, maar wel goed voor 418 miljoen frank.