België Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
8
ISSN 0012-5474
Maandblad september 20 01
Vlaanderen staat in Europa
BEELD-SPRAAK
Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
ONDER VIER OGEN
In totalitaire regimes zegt men niet wat men denkt. Matthias Storme vindt dat de debatcultuur ook bij ons ernstig wordt bedreigd.
OEI, MIJN TONG ! OOK VANDAAG OPEREERT DE INQUISITIE, ZIJ HET MET IETS SUBTIELERE MIDDELEN. (DETAIL HOUTSNEDE HANS WEIDITZ, AUGSBURG 1539)
KETTERS
VERSCHEIDENHEID KOESTEREN
IN DE ZOMER
De scalpenjagers kunnen het zelfs in de vakantie niet laten. De guillotine waaronder de kop van Johan Sauwens rolde, blijft op scherp staan om nieuwe politieke lijken te maken. Henk Van Hellem, de Brusselse miniversie van Jos Geysels en bij de jongste verkiezingen in de miljoenenstad Brussel welgeteld 61 Agalevstemmen groot, mocht in naam van de minderheid van de Brusselse Vlamingen (alle partijen min CVP en Blok) Brigitte Grouwels (CVP) aanpakken. In Oostende was het CVP-ster Hilde Veulemans die professor Eric Suy moest schandaliseren. Ze was namelijk onwel geworden van de elfjuli-toespraak van de gewezen VN-topman en huidig voorzitter van VTB-VAB en mocht uithuilen op blz 1 van De Standaard. Grouwels’ wandaad: een stukje in Secessie, het blad van Alexandra Colen, één van de vermaledijde heksen van het Vlaams Blok. Van Hellem ermee naar leider Geysels (of omgekeerd?) en die ermee naar het commissariaat van De Morgen. ‘Gij zult het cordon niet doorbreken!’ Ondertitel: ‘Gij zult geen artikel schrijven met een radicaal Vlaams standpunt over Brussel’. CVP-voorzitter Stefaan De Clerck, al te vaak een bevend riet, laat bleekweg noteren dat ook hij dat ‘niet opportuun’ vindt. Velen rond hem zien dat ook CVP’ers en radicale VU’ers niet vrijuit meer mogen spreken. Bijvoorbeeld om-
3
dat voor VLD’er Guy Vanhengel de CVP met haar Brussel-standpunt het Blok-programma uitvoert. Voor De Morgen ademt Grouwels’ bijdrage (Lambermont een schaamteloze Vlaamse capitulatie) een ‘Vlaams Blok-stijl’ uit. Manu Ruys en Marc Platel, die andere gastauteurs in Secessie, zijn ‘intellectuele collaborateurs’ die het Vlaams Blok legitimeren. (DM, 29 juni en 31 juli). Wanneer moet De Clerck op het schavot omdat hij in Gent betoogde tegen Lambermont? Volgens Vande Lanotte een manifestatie georganiseerd door het Blok. Wanneer rolt het hoofd van boekenverbrander Bert Anciaux voor een vrij recent interview in het ex-VMOblad Alarm? En wanneer dat van Guy Vanhengel, die zo nu en dan gastspreker is voor de Vlaamse Volksbeweging? Ondertussen zegt prof. Kris Deschouwer - notoir lid van de Belgische Progressieve Socialisten - over de kloof tussen burger en politiek: ‘Vlaanderen stemt over het algemeen rechts, en krijgt een linkse regering die federaal of vanuit Wallonië is opgedrongen’. (FET, 11 aug.) Het Vlaams Blok komt in de tv-studio’s, dagelijks versierd met Freya’s en Margrieten, alleen aan bod komt via de meningen van haar tegenstanders, maar wint al tien jaar op rij. De wraak van de kiezer. Gaan Stefaan et les autres het nooit leren? JVdC
4-5
Tussen het eenheidsdenken van het losgeslagen kapitalisme en dat van de (globalistische) antiglobalisten kunnen nationalisten een eigen weg vinden.
DIT IS BELGISCH
6
Lambermont is hooguit een pijnstiller, geen remedie tegen een staat die ongeneeslijk ziek is. Elke dag duiken nieuwe ziektesymptomen op.
EEN ROYAAL TABOE
7
Wie aan de poten van de Belgische staat zaagt, knabbelt aan de koninklijke troon. Of is het andersom. Een oproep tot debat over de monarchie.
EN DAN IS ER DAEMS
8
Communicatiemiskleun rond Sabena doet journalistiek respect voor onderhandelaar Verhofstadt en boodschapper Rik Daems nog verder dalen.
BIJ DE BUREN
9
Jaak Peeters mijmert over het demografisch probleem, Marc Platel over een verbijsterend gebrek aan Nieuwe Politieke Cultuur.
MET OF ZONDER BRUSSEL
10
Johan Van den Driessche (VEV) en Ivan Mertens (Burgergroepen) mengen zich in het debat over het al dan niet loslaten van Brussel.
ZELFBEHOUD
PERSWIJS Caroline de Gruyter in NRC Handelsblad, 30 juni: ‘Louis Michel heeft allerlei mensen - zelfs Europese ministers - verteld dat koning Albert hém na de verkiezingen in 1999 als premier wilde. De koning zou Guy Verhofstadt niet vertrouwen: die had ooit op meer autonomie voor Vlaanderen gehamerd. Hoe meer Vlaamse autonomie, hoe minder België: dat is de nachtmerrie van de monarch. Michel liet Verhofstadt beloven dat hij zich niet met “conneries communautaires” zou inlaten. De koning was gerust, Verhofstadt kon premier worden’. Stan de Jong in HP/De Tijd, 25 mei: ‘België valt uit elkaar. Terwijl de Fransen een begerig oog op Wallonië en Brussel richten, kijken we in Nederland schaapachtig toe. Het besef dat Vlaanderen een fraaie bruid is, zou in Den Haag wel eens mogen doordringen’ Prof.Dr. Eric Suy, voorzitter VTB-VAB in Uit-magazine, juli: ‘Zijn wij ons ervan bewust dat we tot een eigen volk behoren? Of mag dit niet meer onderstreept worden? Een volk met een eigen rijke cultuur en een eigen geschiedenis… Fier zijn is goed.’. Bjorn Lomborg, Deens wetenschapper in Knack, 25 juli: ‘Achter het broeikasdebat zit een soort verborgen politieke agenda (…) Die agenda, dat doel, is kort gezegd dat groenen en milieuactivisten een ándere wereld willen. Ze heb-
ben het niet over de opwarming van de aarde, ze hebben het over hoe onze samenleving er straks moet uitzien. (…) Samengevat vinden zij: small is beautiful (…) De groene beweging wil minder van al die ontwikkelingen die een globale markteconomie meebrengt.’ Vincent Van Quickenborne in Bonanza, 18 juli: ‘Voor een linksliberale beweging als ID21 komt de VLD wel als eerste in aanmerking om onze alliantiepartner te worden. Bij de SP en Agalev zouden wij enkel een kiekenkotstrijd tussen progressieven veroorzaken.’ Hugo Coveliers (VLD) in Humo, 7 augustus: ‘Ik heb niks tegen die mensen persoonlijk, maar politiek lust ik ze niet. Agalev blijft een drammerige one issuepartij die altijd heilig overtuigd is van haar Grote Gelijk. Zij zijn de zuiveren, de anderen hebben modder aan de handen. Sorry, maar die retoriek pik ik niet’. Luc Vanneste, directeur SP -studiedienst Sevi in De Morgen, 9 augustus: ‘Voor een deel is het een communautair probleem. Het Waalse syndicalisme is een syndicalisme met andere wortels, uit een andere traditie. (…) Het probleem is dat door het afhouden van de discussie de Vlamingen hun mening niet mogen zeggen. (…) Kijk naar de Vlaamse cao’s. Ik zeg niet dat die er moeten komen, maar wij konden er zelfs niet over praten.’
Na de VRT krijgt nu ook de RTBf een beheerscontract met haar - Franse - gemeenschapsregering. Dat behelst o.m. uitzendquota: 40% van de radiouitzendingen moet gewijd zijn aan Franstalige muziek, 10% daarvan moet geproduceerd zijn in of door de Franse Gemeenschap. In Vlaanderen geldt voor de VRT de vrijheid van programmatie als een verworven recht. (DS, 20 juli)
SPLITSING GEZONDHEIDSZORG? Het VVI, de vereniging van Vlaamse christelijke ziekenhuizen gaat allicht voor het eerst in haar geschiedenis, de communautaire toer op. De besparingen waarmee minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke de ziekteverzekering binnen haar budget wil houden, treffen volgens het VVI immers vooral Vlaanderen: ‘De voorgestelde lineaire besparingen blijven het meerverbruik in Wallonië en Brussel gedogen en presenteren de factuur weer eens aan de Vlaamse patiënten.’ Toeval of niet, het Riziv onderzoekt momenteel het medisch verbruikspatroon in de drie gewesten. Het zou nog eens een hete herfst kunnen worden… (DM, 20 juli)
ELFJULI BRUSSEL Brigitte Grouwels vroeg hoeveel geld de Brusselse gemeenten kregen voor de viering van het feest van de Franse en de Vlaamse Gemeenschap. Uit het antwoord van de Donnéa blijkt dat 7,5% van de uitgaven naar Vlaamse initiatieven ging (1999, 14 gemeenten).
WERKGEVERS EN REGIO De Vlaamse werkgevers vinden om diverse redenen dat er in het nieuwe Europese huis meer plaats moet zijn voor de regio’s, omwille van een positieve betrokkenheid van de bevolking bij het EU-project, uit respect voor de federale structuur van verschillende lidstaten en uit erkenning van de verschillen tussen regio’s binnen lidstaten. ‘Vandaag weegt het gewicht van de natiestaten te veel door in de Europese besluitvorming. De noden van de regio’s worden te veel onder de vloermat geveegd. (…) De discussie over een eigen regionale identiteit binnen Europa en een ander en hechter Europa hoeven niet in contradictie met elkaar te staan.’ (VEV-Snelbericht, 6 juli)
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
2
FASCISTEN ZIJN ZIJ DIE HET DEBAT WEIGEREN
VOORWAARTS...
IN DE REPRESSIE
H
In die codetaal worden bepaalde woorden niet gebruikt, bepaalde onderwerpen slechts in bedekte termen besproken en meningen die men niet durft te uiten ingekleed in literaire of andere citaten. Hiermee is natuurlijk niét gezegd dat iedereen die een citaat gebruikt, zich identificeert met het geciteerde. Een redenering die precies totalitaire geesten kunnen maken. Dat ondervond collega Eric Suy in Oostende. In de DDR en andere socialistische arbeiders- en boerenparadijzen werden de kinderen van kleins af getraind om ten aanzien van buitenstaanders geheel anders te spreken dan jegens naaste familieleden.En omgekeerd leren ze te begrijpen dat bepaalde woorden buitenshuis een andere betekenis hadden dan binnenshuis. Toen ik als kleine jongen op reis mocht naar Polen of Hongarije werd me dat ook snel duidelijk gemaakt.
VIER OGEN De steeds voortschrijdende politieke repressie in ons land en de terreur van de politieke correctheid, maken van onze Vlaamse samenleving weer een “vier-ogen-samenleving” - het woord komt van de Duitse werkgeversvoorzitter H.O. Henkel - waar bij het begin van vele gesprekken omzichtig gewaarschuwd wordt ‘Feind hört mit’.
BEZITTERIG VLAANDEREN In opdracht van de Vlaamse overheid peilde het onderzoeksbureau INRA naar het imago van Vlaanderen in het buitenland. Het rapport was ronduit negatief voor Vlaanderen, verwijt de Vlamingen conservatief, bekrompen en net niet extreem-rechts te zijn en meent dat dit imago al blijkt uit de nationale Vlaamse-leeuwenvlag. Dat zou een symbool zijn van ‘oorlog’ en geeft bovendien het beeld van een ‘agressieve, koppige, koude, conservatieve,
Volgens sommige van onze psychologen (sic) zal het allicht weer enkel om een gevoel van onvrijheid gaan... Maar wie leest voor welke uitspraken men vandaag allemaal terechtgesteld wordt in een groot deel van de pers, weet wel beter. De grote Italiaanse en Amerikaanse jurist Cappelletti formuleerde het zo: ‘The worst of all possible trials is trial by newspapermen’.
SCHIZOFRENIE Keerzijde van deze groeiende repressie van de publieke meningsuiting is dat men dan “onder vier ogen”, of liever nog “aan de toog” gaat overcompenseren door ook daar dingen te vertellen die men niet echt meent, door overdrijving in de andere richting. En zo groeit de schizofrenie bij vele Vlamingen. Groot-inquisiteurs weten natuurlijk dat hun repressie een dergelijke schizofrenie veroorzaakt. Ze proberen vat te krijgen op en inzage te krijgen in de “vier-ogen-meningsuitingen”. Het verschil tussen privé-beweringen en publieke verklaringen van éénzelfde persoon wordt dan met veel omhaal als een bewijs gezien van de verwerpelijke ingesteldheid van de betrokkene. De groot-inquisiteurs vergeten evenwel dat het juist hun repressie is die deze dubbelspraak veroorzaakt. Meer
autoritaire, intolerante, angstaanjagende, bezitterige en racistische natie’. Dat weten we dan ook weer.
ze eigenlijk (inwendig) zouden hebben, is een uiting van totalitair gedrag. Wat geldt voor individuen, geldt evengoed voor verenigingen of partijen die worden aangevallen op grond van een zogenaamde verborgen agenda, die de werkelijke doeleinden zou bevatten, maar per definitie natuurlijk niet publiek is. Ontkennen dat die verborgen agenda bestaat wordt dan natuurlijk nog een extra verzwarende omstandigheid... Het is essentieel dat burgers in private en zelfs semipublieke kring in vertrouwen kunnen spreken zonder dat zij daarvoor politiek ter verantwoording kunnen worden geroepen. Waar echte vrijheid heerst, zal het verschil tussen iemands publieke en private vertoog overigens erg klein zijn. Dan pas kan er ook een debatcultuur zijn, waarin men mekaars argumenten beluistert en beantwoordt. De echte fascisten zijn vandaag, zoals in het verleden, zij die het debat weigeren en dit evenmin met argumenten staven, maar met scheldpartijen. Wie geen argumenten heeft, en dus de tegenstander niet kan weerleggen, maakt hem verdacht. Elke verdachtmaking moet dan ook systematisch beantwoord worden met de vaststelling dat de tegenpartij blijkbaar geen argumenten heeft.
Matthias E. Storme
derheid te plaatsen. Of was het “van moeten”?
BRUSSELS VOLKSLIED DEHAENE Verhofstadt heeft zich voor zijn Europees voorzitterschap en zijn “Verklaring van Laken” omringd met topadviseurs. Jean-Luc Dehaene maakt deel uit van die Groep van Laken. Ongetwijfeld een goeie en slimme keuze van Verhofstadt. De vraag is alleen of het even slim is van een oppositiepartij om haar grootste kanon - ten minste voor zes maanden - in het kamp van de meer-
De Brusselaars Sven Gatz, Walter Vandenbossche en Rufin Grijp dienden een voorstel van verordening in om de Vlaamse Gemeenschapscommissie (het parlement van de Brusselse Vlamingen) een eigen volkslied te bezorgen. Op de tonen van de Vlaamse Leeuw, maar met een tekst in het Brusselse dialect en met de titel de VlaamsBrusselse Leeuw. Je zou erom lachen, als het niet zo om te huilen was… Vervolg blz. 14
3
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
COMMENTAAR
oe vrij en democratisch een land of samenleving is, kan afgemeten worden aan de mate waarin de burger een dubbele taal hanteert: één in het publiek en één onder vier ogen. In totalitaire regimes leert men overleven door buiten de eigen vertrouwelijke kring op zijn woorden te letten, of zelfs een codetaal te hanteren.
nog, alleen al het feit dat men mensen een intentieproces aandoet, door ze aan te vallen niet om wat ze inderdaad gezegd of gedaan hebben, maar op grond van de meningen of intenties die
FOTO DOORBRAAK
ECHTE
GEWOON
ONSZELF KUNNEN ZIJN
NATIONALISTEN
TUSSEN
ANTIGLOBALISERING
ANTIGLOBALISME EN TURBOKAPITAAL N ieuwe technologieën, gekoppeld aan de oude menselijke gewoonte van egoïstisch winstbejag bezorgen de wereld een beroerte. Internet, flexibiliteit en mobiliteit wurgen de wereld. Met de snelheid van het licht vliegt het geld over en weer, de economie moet volgen. De liberale markteconomie triomfeert. Maar een nieuwe reactie krijgt vorm, onder meer door het rondreizende circus van de antiglobalisten. Dat vindt dat de wereld een pretpark voor multinationals wordt, wat leidt tot sociale uitbuiting en ecologische rampen. Sociaal en ecologisch protest kleurt de barricaden in een gevecht tegen het casinokapitalisme. Maar er is ook cultureel onbehagen: de weerstand tegen eenheidsworst, tegen het verlies aan identiteit. Je moet goed gek zijn om niet toe te geven dat de mondialisering goede kanten heeft. Mondiale samenwerking was een zegen voor politiek (vrede), economie (welvaart) en cultuur (welzijn). Maar je kunt er net zo goed de andere richting mee uit: minder sociale be-
Een hele rist professoren economie argumenteren dat globalisering niet ongunstig is voor de derdewereldlanden. Landen die zich internationaal hebben afgeschermd, zijn er nu slechter aan toe, zegt Paul De Grauwe (DS, 23 juni). De levensstandaard, meetbaar
scherming en ongecontroleerde migratie, culturele vervlakking.
Seattle, Davos, Praag, Montreal, Quebec, Nice, Gothenborg, Genua en straks Gent en Laken. Het protest tegen poepsjieke bijeenkomsten van economische en financiële machten escaleert.
in forse stijging van levensverwachting en alfabetisme, is wereldwijd nooit zo fel gestegen als tijdens de kapitalistische overheersing sinds de Tweede Wereldoorlog, blijkt uit de cijferreeks van Samuel Brittan (DS, 29 sept. 2000). De inschakeling in het wereldhandelsysteem was een krachtige bron van welvaartscreatie in veel
Er vallen gewonden en doden. De antiglobalisten - van Seattle tot Laken - focussen hun verzet het felst op het economische aspect.
Aziatische en Oost-Europese landen, waar de armoede fors is gedaald, vindt Filip Abraham van de KU Leuven (Trends, 10 aug.)
TURBOKAPITALISME
Het kan verbazen, maar veel rode, groene en zwarte - anarchistische - protestanten zijn geenszins antiglobalisten. Als internationalisten kijken ze door een mondiale bril. Ze willen alleen geen wereld waarin hún maatschappelijke model onderdoet voor het liberale marktmodel. De radicalen schuwen geen geweld, minimaliseren het, keuren het goed of schuiven het gemaks-
JACK GREENBERG (MC DONALDS): ‘IN SEATTLE HEBBEN TUSSEN 100 EN 200 MENSEN ONZE VESTIGINGEN EN DIE VAN ANDERE BEDRIJVEN BEKLAD. ZOCHTEN
MAAR INTUSSEN BE175 MILJOEN ANDE-
REN OVER HEEL DE WERELD EEN
halve in de schoenen van het repressieapparaat of van extreem-rechts.
MCDONALD’S.’
Dit gezegd zijnde kan moeilijk gesteld worden dat het razende kapitalisme ons van het ene geluksmoment naar het andere brengt. Jan de Zutter heeft geen zin in nuances: ‘Globalisering van de economie dient één doel: het veiligstellen van de economische belangen van het selecte clubje dat in Genua verzamelde’ (DM, 23 juli). Hiermee had hij het over de top van de G8, de groep van de rijkste landen en Rusland, niet bepaald een clubje van wilde stamhoofden.
‘De vrije markt is een amoreel sy-
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
steem, soms zelfs een immoreel systeem. Maar het is het beste systeem dat de mensheid tot nu toe bedacht heeft om welvaart en rijkdom te produceren’, oordeelt de Peruviaanse auteur Mario Vargas Llosa, die er meteen aan toevoegt dat het pragmatisme van democratische staten moet beschermd worden tegen utopiaaanhangers van links en rechts, die streven naar de perfecte maatschappij. (DM, 3 feb.)
4
Verstandige verdedigers van de vrijemarkteconomie beseffen dat er sociaal en ecologisch fors moet worden bijgestuurd. Wie krijgt het stilaan niét op z’n heupen van de praatjes van mensen als rector André Oosterlinck (KUL) in de zin van ‘Levenslang leren, geen werknemer ontkomt er nog aan. Afstandsonderwijs en diploma’s met een “onderhoudscontract” zullen de werknemer weerbaar maken op de actuele arbeidsmarkt’ (DM, Vacature, 19 mei). Zal ‘t stilaan gaan, ja, vragen velen zich af? Hij kan misschien beter eens praten met zijn hoogleraars die opmerken dat in brede lagen van de bevolking bewust of onbewust een ongenoegen sluipt over de haast en spoed in het dagelijkse bestaan. Filip Abraham formuleerde het mooi: ‘Verandering wordt de enige constante en onzekerheid de enige zekerheid’ (Trends, 10 aug. 2000) Kofi Annan (VN secretaris-generaal) waarschuwt er terecht voor dat ‘de bedrijfsleiders betere wereldburgers moeten worden of dat ze anders het slachtoffer dreigen te worden van een destructief protest tegen globalisering’. Er is nog werk aan de sociaal-economische winkel!
IDENTITEIT Veel moeilijker te vatten, en vooralsnog ook minder nadrukkelijk aanwezig in de fotogenieke frontlijn van de antiglobalisten, is het protest tegen een ander aspect van de globalisering: het protest dat vertrekt vanuit een cultureel ongenoegen, het verlies aan identiteit, aan verscheidenheid. Geen Europees stadje, of het is besprongen door het virus van de multinationale commercie, waarvoor McDonald’s symbool staat. Onze voeding, onze kleding, onze cultuur (muziek), ons amusement (van bioscoop tot pretpark), kortom heel onze cultuur staat stilaan stijf van gelijkheid. Het kleinschalige is geen partij meer voor massaconsumptie en voor het globale geld. ‘Het is normaal dat de behoefte groeit naar overzienbare identiteiten. Een behoefte om ergens toe te behoren, zich ergens thuis te voelen’, signaleerde de Gentse historicus Bruno De Wever al twee jaar geleden (DS, 12 nov. ‘99). Hij
LEKKERE WERELDFRIET, GEBAKKEN IN DE GLOBALISERING. MOET KUNNEN ?
verwees daarbij naar bewegingen rond taal, religie, territorium. Hij had die behoefte ook “nationalisme” kunnen noemen. Dat een gezonde portie regionalisme of nationalisme niet per definitie tot een bloeddorstige strijd leidt, bewijst de geschiedenis van de Vlaamse Beweging.
MIDDEN Journalist Michaël Ignatieff legt de waarheid in het midden: ‘Iemand die niet meer om zichzelf gaf dan om de abstracte mensheid zou een moreel monster zijn. Persoonlijke banden gaan voor algemene. Maar iemand die geen notie heeft van de algemene banden is net zo goed een moreel monster’ (DM, 19 dec. ‘99)
Ook Jean-Luc Dehaene signaleerde al vaker het identiteitsprobleem: ‘Vele burgers ervaren de mondialisering als een ver-van-mijn-bed-show en een bedreiging. Daarenboven dreigt een identiteitsverlies in de mediatieke smeltkroes van een gecommercialiseerde wereldcultuur…’ (DM, 5 feb. 2000) De verscheidenheid moeten we volgens hem koesteren als een kostbare schat, van gemeente en stad via regio, staat, tot mondiaal. Ook bij Dehaene de obligate witwasgedachte dat federalisme niets te maken mag hebben met een superioriteitsgevoelen ten opzichte van anderen. Natuurlijk niet, meneer de expremier. Nationalisten moeten de democratie koesteren. Maar democratie mag niet afgesloten worden voor nationalisme.
AFSTAND Er is nog meer aan de hand. Zelfs wie totaal “vrij” meent te zijn van enig identiteitsbesef, kan zich makkelijk een potje ergeren aan de onduidelijkheid rond allerlei supranationale instellingen. Europa verzuipt in een diarree van officiële en onleesbare teksten, de Europese parlementsleden zitten ongrijpbaar veraf, de (niet verkozen) Europese Commissie regeert, de kleintjes worden door de groten weggeblazen. Verhofstadt moet dat ook pijnlijk aangevoeld hebben toen hij op de Millenniumtop in New York het woord kreeg. In de perstribune zat toen welgeteld één journalist: Marc Reynebeau (Knack). En dan die hautaine reacties… Ieren die in een referendum hun weerstand ventileren, worden straal genegeerd. Ze hebben het weer al eens niet begrepen… Mike Moore, de directeur -generaal van de Wereldhandelsorganisatie (WHO) noemt de Seattle-betogers zonder veel nuance ronduit fascisten (DM, 5 juni 2000) Volgens de Eurobarometer, de halfjaarlijkse peiling van de Europese opinies, daalde het vertrouwen van de Belg in de EU het voorbije half jaar van 62 naar 54%. Sommige landen scoren nog slechter. ‘Mensen zien conflicten binnen de maatschappij niet als iets tussen links en rechts, maar als iets tussen de bevolking en het establishment’, zegt VeraZaval van de antiglobalistische “internationale” Attac.
5
Nationalisten hoeven bij de vloedgolf van de globalisering ook niet meteen te panikeren. ‘Uit de globalisering van vandaag zal steeds meer regionalisering groeien’, schreef Maurits Van Liedekerke ooit in Wij. Een vergelijking van de wereldkaart van vandaag met die van 1945 of van de actuele Europese kaart met die uit een schoolatlas van 1960 behoeft geen commentaar. ‘Bijna overal ter wereld verstevigen mensen hun culturele en maatschappelijke identiteit. ‘, signaleert Harvardprof Samuel Pr. Huntington (DM, 18 dec. ‘99) Nationalisten doen er wellicht goed aan in eigen kring enig denkwerk over de globalisering te verrichten. Zodat nationalisten een stem zouden hebben in het debat met het “bourgeois” politiek milieu dat - als het over antiglobalisering gaat - kijkt als een koe naar een trein en tot zeer onlangs potdoof bleef voor de kritiek. Zodat misschien ook toenadering kan worden gezocht tot bepaalde segmenten van die antiglobalistische beweging die zich - niet ten onrechte - ergeren aan de uitwassen van het mondiale kapitalisme. Het daar levende economische en ecologische ongenoegen kan deels worden onderschreven. Waarom zou - omgekeerd dit segment niet vatbaar zijn voor de zorg over culturele uniformisering en identiteitsbehoud? En ten slotte zodat in de (schaarse) media waar het nog kan, in de politieke partijen waar het vrije debat nog is toegestaan, of in beschaafde en open manifestaties de aandacht kan worden gevestigd op de zinvolheid van het nationalistische identiteitsdiscours. Het wordt geen gemakkelijke strijd. De regio’s, de volkeren zullen het moeilijk krijgen een plaats aan de Europese tafel te veroveren. Het dient gezegd dat Vlaamse politici, ook van de meerderheid, daar werk moeten van maken. In een volgend nummer van Doorbraak komen we daarop terug. Dan maken de Europese ministers, de pers en de antiglobalisten zich op voor de inname van Gent (19 oktober).
Jan Van de Casteele
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
ANTIGLOBALISERING
FOTO : REPORTERS
EN NU
ONVERMIJDELIJK
WETSTRAAT
DIT
SOCIALE ZEKERHEID
GEKRAKEEL
IS TYPISCH
BELGISCH
Het Lambermontakkoord is goedgekeurd. Ons verbaast het niet dat Patrick Dewael deze zomer al pleitte voor ‘nog meer staatshervorming’. Maar een paar dagen later zei Guy Verhofstadt er genoeg van te hebben. Waarmee de liberalen hun blauw naargelang de omstandigheden een geel/zwart of tricoloor randje geven. Hiermee zijn we een beetje terug bij Dehaene en Van den Brande. In Vlaanderen Vlaams, in België Belgisch. God bless this country!, schreeuwde een door Verhofstadt bij een reclamebureau ingehuurde Amerikaan ons via onnozele spotjes toe. Alsof dat België kan genezen. Vlamingen en Walen zijn geen natie meer, maar buren. Een greep uit het gekrakeel van de jongste weken…
FISCALE AUTONOMIE
SOCIAAL BELEID
Patrick Dewael geeft toe dat het Lambermontakkoord voor té weinig fiscale autonomie zorgt, zeker in vergelijking met andere federale staten. ‘Dat gaat nog evolueren, zeker naarmate Wallonië het economisch beter doet’, zegt hij in De Standaard (11 juni). Dat wordt dus nog
Een rondetafel moet het sociale beleid voor het komende decennium vastleggen. Minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (SP) zal zijn werk hebben. ‘Het sociale beleid is per definitie een correctie op de economische realiteit. De realiteit is
even wachten
in Vlaanderen totaal verschillend van die in Wallonië en Brussel. Bovendien is niet alleen de realiteit maar ook de mentaliteit totaal anders. Honderden voorbeelden tonen aan dat Franstaligen veel meer naar de overheid kijken om hun proble-
ECONOMIE De Waalse werkgevers (UWE) signaleren in hun jaarrapport over de Waalse economie dat het Toekomstcontract van Elio di Rupo moeilijk zal worden gerealiseerd. De werkloosheidsgraad blijft er onredelijk hoog, de economie presteert erg zwak. “We zijn erin geslaagd de achteruitgang te stoppen”, zegt UWEvoorzitter Jean-Jacques Verdickt. Maar het is een verontrustend resultaat nu de economische groei weer vertraagt.
Werkloosheidsgraad Vlaanderen Wallonië
6% 15%
Wallonië draagt 24% bij aan het Belgische bruto binnenlands product (bbp), maar telt wel 33% van de inwoners van dit vorstendom.
ARBEID De Vlaamse werkgevers (VEV) blijven ondertussen foeteren tegen het startbanenplan van federaal minister van Arbeid Laurette Onkelinx, dat geenszins efficiënt blijkt te zijn tegen hoge jeugdwerkloosheid in Franstalig België. VLDkamerlid Filip Antheunis signaleert dat Vlaamse werklozen veel strenger behandeld worden dan Waalse.
Vlaanderen (VDAB) Wallonië (Forem) Brussel
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
men op te lossen, terwijl Vlamingen vaker de eigen boontjes doppen.’ (DM, 25 juni)
Vlaanderen blijft dus vragende partij voor de splitsing van (delen van) de sociale zekerheid. Vooral met het oog op de aanpak van de vergrijzing die zich in Vlaanderen sterker manifesteert dan in de rest van het land is die nodig, zegt Jef Roos, de voorzitter van de Vlaamse werkgevers (VEV). Een verdere staatshervorming is voor hem hiervoor onafwendbaar. (DS, 11 juli)
HET MILIEU Ook deze zomer vroeg Vlaanderen dat Wallonië het grootste deel van de door Europa gevraagde CO-uitstoot voor zijn rekening zou nemen, want daar situeert zich nog altijd de zware - lees: meer vervuilende - industrie. Maar de Walen willen een lineaire bijdrage van de lasten.
DE ETHER Minister Dirk Van Mechelen werd geconfronteerd met het al tien jaar lang durende conflict tussen Vlamingen en Franstaligen (met veel meer vrije radiozenders) over zendvermogen, frequenties, storingen en het uit de lucht blazen van Vlaamse lokale zenders. Franstaligen wilden niet weten van frequentiepakketten voor de nieuwe Vlaamse landelijke omroepen. Van Mechelen plant er nu twee in het VRT-gebied op de FM-band.
GEZONDHEID & GEZIN Lambermont ging voorbij aan de door Vlaanderen nochtans gevraagde splitsing van gezondheidszorg en gezinsbeleid. Het medisch verbruik ligt al jaren veel hoger in Wallonië en (vooral) in Brussel dan in Vlaanderen. Dat kan niet het gevolg zijn van een zwakkere gezondheidstoestand van de Franstaligen. Nu minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (SP) zware besparingen in de ziekteverzekering aankondigt, wordt het de Vlaamse geneesheren en de Vlaamse ziekenhuizen stilaan te veel. ‘Men blijft meerverbruik in Wallonië en Brussel gedogen en presenteert de factuur weer eens aan de Vlaamse patiënten’, aldus de VVI, de vereniging van Vlaamse christelijke rusthuizen en ziekenhuizen. (DM, 20 juli)
Dossiers werkonwillige werklozen (11 015) 56,6% 9,3% 34%
Gesanctioneerd (4 269) 74% 10% 16%
6
DE LUCHTVAART Flemish Aerospace Group (Flag), de organisatie van Vlaamse luchtvaartbedrijven, eist bikkelharde garanties voor een economische return in het kader van de aankoop van acht nieuwe Airbus-transportvliegtuigen bij het Airbus-consortium. ‘Een bestelling van meer dan 50 miljard frank, betaald door grotendeels Vlaams belastinggeld. Als er geen rekening wordt gehouden met de belangen van de Vlaamse luchtvaartbedrijven, hoeft de bestelling voor ons niet geplaatst te worden’, aldus Flag-topman Karel Vervoort. (DM, 21 juni)
HET SPOOR De NMBS investeert de komende jaren 688 miljard frank, te verdelen tussen Vlaanderen en Wallonië volgens de aloude 60/40-verdeelsleutel. Het Vlaams Parlement wil projecten rond de grote havens en Zaventem uit de verdeelsleutel, omdat die de hele Belgische economie ten goede komen. Maar Wallonië
wil daar niet van weten. De 60/40verdeelsleutel blijft behouden, met uitzondering van Zaventem en - typisch Belgisch - ter compensatie de illustere lijn Brussel-Luxemburg. ‘Een slechte manier om middelen te verdelen’, aldus Dewael achteraf (DM, 16 juli)
DE WEG
Stevaert dreigt met een crisis. ‘Als zelfs binnen België geen eensgezindheid te vinden valt, dan moet de bevoegdheid maar verder worden opgedeeld’, stelt Bart Sturtewagen (DS, 11 aug.). Tobback ook.
ENERGIE Vlaams minister Stevaert wou met een tweede weggeefactie Vlaamse gezinnen 500kwh gratis elektriciteit geven (ca 2500 frank), maar federaal staatssecretaris van Energie Olivier Deleuze lust dit niet. Iedereen gelijk voor de stroomwet. ‘Verwonderlijk dat ze nog niet hebben geëist om een deel van de zee van Oostende naar Luik of Namen te verhuizen. Zou één Vlaming zich tekort gedaan voelen, indien in Namen zou worden beslist om pakweg de grondbelasting af te schaffen? “Goed voor hen, en laat ons hetzelfde proberen”, zou hier hoogstens te horen zijn’, aldus Paul Geudens in Gazet van Antwerpen (04 juli) En dan hebben we het hier nog niet over de duidelijke onduidelijkheid over de Franstalige “minderheid” in de Rand, de ruzie in de voetbalbond over de verdeling van de bestuurszetels, de onvrede van Van den Bossche over de (Franstalige) ambtenarij en NPC, de onenigheid over spijtoptanten en snelrecht, het teveel aan Franstalige generaals, de Vlaamse taxichauffeurs in Brussel... Wordt ongetwijfeld vervolgd. JVdC
EEN
DEBAT OVER DE MONARCHIE
Het wetsvoorstel van senator Jean-Marie Dedecker, dat de buitensporige dotatie aan de koninklijke familie tot normale proporties wenst te herleiden, kende een grote bijval. In de Senaat raakte het makkelijk aan een meerderheid, maar het initiatief kon ook bij de modale burger op instemming rekenen. Het kwistig besteden van vele miljoenen aan een koninklijke familie die bezwaarlijk onbemiddeld kan genoemd worden, is toch ergens van het goede teveel. Eigenlijk is het voorstel van Dedecker niet meer dan een correctief op een zoveelste zaak die in dit land uit de hand was gelopen. Een republikeinse reflex moet men hier niet achter zoeken. België is nog altijd het land waar - naar het woord van Achiel Van Acker - de monarchie even nodig is als het dagelijks brood. Ontevredenheid bij overdreven financiële verwenningen van de koninklijke familie weegt niet op tegen de manier waarop Royalty-kijkend Vlaanderen meeleeft met de zwangerschap van Mathilde of een of ander gezondheidskwaaltje van monarch Albert.
SURREALISTISCH Maar dit land zou niet het vaderland van René Magritte zijn als het niet tot in zijn diepste vezels surrealistisch was. Een diepe kloof gaapt tussen het propagandistische beeld dat van de monarchie wordt opgehangen en de ware betekenis van het Hof en zijn entourage. België berust op de gekende evenwichten en als geen andere instelling waakt het Hof over de eerbiediging van de bouwstenen van deze constructie. Subtiel en vaak achterbaks, zoals dat in dit land hoort. De Saksen-CoburgGotha’s - ook al heten ze thans officieel ‘van België’ - staan voor meer dan de bwana kitoko en guitige Laurent, het enfant terrible van de sibbe. Het Hof staat ook voor de ontmoeting met José Happart aan de rand van de snelweg, de berisping van Luc Van den Brande die uiting gaf aan zijn confederale aspiraties en een frontale aanval op Marc Platel die zich in Het Belang van Limburg vragen stelde over de uitspraken van vorst Albert II over het unitaire karakter van de sociale zekerheid. Herman Liebaers, voormalig Grootmaarschalk van het Paleis, plaatste in zijn memoires de nodige vraagtekens bij de intellectuele vermogens van onze troonoopvolger Filip - ‘Dirk, wat ziet gij door het venster’ - van België. Het werd hem niet in dank afgenomen. Vissen in de koninklijke visvijvers zat
7
er voor Liebaers niet meer in en op de begrafenis van zijn voormalige koninklijke “patron” stond hij niet op de lijst van genodigden. Een kaakslag. De kroon ontbloten doe je in België niet ongestraft.
TABOE De tijd van de onthullingen is voorbij. De reële rol van de koning en zijn entourage is gekend en daar hebben de publicaties van Molitor, Stengers of nog Van Den Wijngaert een niet onaanzienlijke verdienste aan. Maar hoezeer de feiten tot een discussie over de rol van de monarchie in ons staatsbestel nopen, toch kunnen we nu al voorspellen dat die er waarschijnlijk niet komt. Dit is hier België, mijnheer. Belangrijke onderwerpen zijn hier in tegenstelling tot bijvoorbeeld Nederland of GrootBrittannië geen onderwerp van debat. Een debat over de rol van de monarchie kent ook veel meer politieke connotaties dan in Nederland en daar kunnen Vlaamsgezinden als geen ander over meepraten. Wat er ook van zij, het contrast tussen het debat (Noorden) en het taboe (Zuiden) zegt wel iets over het democratisch gehalte van beide landen. België is intrinsiek verbonden aan de monarchie en wie aan de poten van de Belgische staat zaagt, knabbelt aan de koninklijke troon - of is het andersom ? Is het in die zin naïef op een debat over de plaats van de monarchie te hopen? In België ongetwijfeld wel, politiek is immers - zoals Bismarck al wist - de kunst van het haalbare. Alleen, wat vandaag niet haalbaar lijkt, is het morgen misschien wel. HL Van de hand van Doorbraak -medewerker Marc Platel verschenen recent in de reeks “Standpunten van het Vlaams Nationaal Studiecentrum” twee boeiende brochures over de rol van de monarchie in België. Meer info:02 219 49 30; vns@volksunie.be
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
MONARCHIE
Ook inzake mobiliteit en verkeersveiligheid is Wallonië een ander land. Recente cijfers van de federale politie bevestigden nogmaals dat snelheidsovertredingen daar niét of nauwelijks kunnen opgespoord worden met vaste camera’s. In Vlaanderen en Brabant worden meer dan 17 000 overtredingen via een vast speuroog geregistreerd. In vier Waalse provincies geen (DM, 11 juli)
WAT VANDAAG NIET HAALBAAR LIJKT, IS HET MORGEN MISSCHIEN WEL
SABENA, BELGACOM, DE POST…
DAEMS,
MINISTER
Dinsdag 17 juli was ongetwijfeld een topdag in het publieke leven van Rik Daems, liberaal minister van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven. Verhofstadt en Vande Lanotte hadden enkele dagen eerder met topman Mario Corti van Swissair een nieuw aandeelhoudersakkoord gesloten, en Daems was daar niet of nauwelijks bij betrokken. Tot overmaat van ramp duwde Verhofstadt zijn partijgenoot nog wat verder de modder in door hem de media op zijn dak te sturen. Maar dan wel nadat de commerciële omroep VTM van de premier de belofte van de absolute primeur gekregen had. Er bestaat een ongeschreven wet voor regeringscommunicatie met de media: de jacht op primeurs is een moeilijk uit te roeien kwaad, maar als het om nieuws gaat dat werkelijk een doorbraak betekent, dan wordt de pers op gelijke voet behandeld. Al was het maar om te vermijden dat er foutieve interpretaties de lucht in zouden worden gestuurd die naderhand weer zouden moeten worden rechtgezet, enzovoort. In het geval van het Sabena-akkoord hebben Verhofstadt en Co deze ongeschreven wet naast zich neergelegd. Op dinsdagavond 17 juli om 19 uur konden de televisiekijkers op VTM vernemen dat de Belgische staat een nieuw akkoord met Swissair had getekend. Terwijl de andere media nog van niets wisten - of alleen maar vaag - stond Daems al op VTM te peroreren dat Sabena mee door zijn toedoen opnieuw overeind gehouden was. Daarna werden de vakbonden in allerijl opgetrommeld voor een speciale ondernemingsraad. Ook zij hadden het nieuws moeten vernemen via VTM, of in een haastig in elkaar geflanste samenvatting later op de VRT.
WAT WAS ER GEBEURD? VTM was te weten gekomen dat Swissair-topman Mario Corti in Brussel gesignaleerd was geweest. Een link met Patrick De Maeseneire, ex -personeelsdirecteur VTM en nu in de raad van bestuur van Sabena, zorgde voor enige opheldering (nota bene: Fred Chaffart, voorzitter raad van bestuur van Sabena, wist van niets!) Via de kabinetten van Verhofstadt en Vande Lanotte werd verder gezocht. Naarstig en goed speurwerk, maar probleempje: de Zwitsers moesten in hun raad van bestuur (SAir-groep) de over-
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
FOTO : VLD
WETSTRAAT
VAN WANCOMMUNICATIE
RIK DAEMS,
NAUWELIJKS BETROKKEN BIJ DE ONDER -
HANDELINGEN MET
SWISSAIR,
MAAR DOOR
VERHOF-
STADT VOOR DE MEDIA GEGOOID.
eenkomst dinsdagmiddag nog goedkeuren. Bij Verhofstadt sloegen ze in paniek: het bericht van VTM mocht in geen geval voor 19 uur de ether ingaan.
PRIMEUR VTM kreeg de belofte van de absolute primeur, op voorwaarde dat er voor het voorziene tijdstip niets uitlekte: • de kabinetten van Daems en Vande Lanotte kregen van de Wetstraat 16 een absolute zwijgplicht opgelegd • als doekje voor het bloeden werden de Zwitsers verzocht vóór hun perscommuniqué enkele minuten voor 19 uur naar de andere redacties te sturen, om tegenover de andere media toch de schijn voor te kunnen houden dat VTM niet bevoordeeld was geweest • toen enkele andere journalisten in de loop van de middag toch ook lont hadden geroken, werden ze door het kabinet Daems voorgelogen alsof er niets aan de hand was. Verhofstadt, die goed genoeg wist dat hij de wind van voren riskeerde, had intussen Daems wel opgezadeld met de
8
verdere communicatie (na 19 uur) over het bereikte akkoord. Dubbel zo pijnlijk, want Daems was bij de laatste onderhandelingen niet betrokken geweest, en moest nu antwoorden op de scherpe kritiek waarom één medium bevoorrechte informatie had gekregen (de bevriende commerciële zender), en op scherpe vragen over de waarde van de overeenkomst zelf. Daags nadien moet er dan heroïsche ruzie zijn geweest tussen de kabinetten van Daems, Verhofstadt en Vande Lanotte, over de manier van optreden, over het afschuiven van verantwoordelijkheid, en vooral over de vraag wie of wat de bron van VTM was geweest. Waarbij iedereen iedereen wantrouwde en Verhofstadt gedwongen werd op de luchthaven van Zaventem een voor Daems zo gunstig mogelijke persverklaring af te leggen, waarin de inspanningen van de minister van Overheidsbedrijven werden geprezen…. terwijl die door zijn eigen premier -partijgenoot juist buiten spel was gezet. Officieel omdat Daems de juridische procedure tegen Swissair begonnen was, en door Corti niet meer aan tafel werd gewenst. Maar die juridische procedure is door het hele kernkabinet goedgekeurd! Het heeft er dus alle schijn van dat het juridische argument voor Verhofstadt alleen maar een alibi was om Daems op de achtergrond te houden en zelf met de pluimen te gaan lopen. Want zo kopte Het Laatste Nieuws ‘s anderendaags: ‘Verhofstadt houdt Sabena in de lucht’. Moet er nog zand zijn? In elk geval, de hele communicatiemiskleun rond Sabena heeft bij veel journalisten het respect voor Verhofstadt en Daems nog verder doen dalen. Er komt meer en meer kritiek op de erbarmelijke manier waarop Daems met de pers omgaat, en nog meer op de tirannieke manier waarop Verhofstadt de media naar zijn hand probeert te zetten. Vroeg of laat leidt dit tot een fatale reactie, hoeveel communicatiespecialisten men op kosten van de belastingbetaler ook inhuurt. Iko.
VERANDERINGEN N ationalisten moeten bekommerd zijn om het voortbestaan van hun gemeenschap. Daarom verdienen de standpunten van Gijs Beets (demografisch instituut in Den Haag) en diens hooggeleerde collega Becker (Universiteit Utrecht) aandacht.
doende lang zullen kennen om door hen beïnvloed te worden kleiner. De consequenties daarvan zijn groot. Grootouders zijn in belangrijke mate overdragers van het collectieve volksgeheugen. Als kinderen hun grootouders nog nauwelijks kennen, wordt deze overdracht steeds geringer. De onder
Mensen uit de gewone volkslagen zouden veel minder gevoelig zijn voor de verlokking van een carrière, die voor hen immers veel minder voorstelt. Zij wachten dus niét zo lang met het krijgen van kinderen.
GEEN WAALSE NIEUWE POLITIEKE CULTUUR H
et was te verwachten. Niet eens één miljoen Brusselaars mogen zich een kleine negentig volksvertegenwoordigers veroorloven. Waarom moeten goed drie miljoen Walen het dan houden bij “maar” vijfenzeventig député-kes? Wij hebben alle begrip voor de verzuchting van de voorzitter van het Waalse parlement, volgens wie het Waalse volk recht heeft op een goedgevuld Waals parlement. Wij zijn federalisten en spreken ons dus niet uit over andermans huishouden. Geen woord kritiek dus op het feit dat het Waalse onderwijs moet afrekenen met liefst drie excellenties van elk een andere kleur.
gestorven. ‘Bij gebrek aan belangstelling’…
Wij bemoeien ons evenmin met de reorganisatie van de Waalse regering, zodanig dat geen Waalse excellentie nog iets kan beslissen zonder dat een andersgekleurde collega zijn politieke zegen gaf.
onwil om het eindelijk “anders” en dus misschien beter te doen, op de zenuwen werkt van niemand minder dan de federale ambtenarenminister, de vader van de welbekende Gentse onderwijsschepen Freya.
We stellen het allemaal alleen maar
Vanop zijn ziekbed las papa Luc zijn Waalse collega’s publiek de levieten omdat zij eisen dat de aanstelling van nieuwe topambtenaren niet gebeurt volgens de regels van wat NPC zou kunnen zijn, maar wel volgens het aloude Oude Politieke Cultuur-boekje,
vast: “nieuwe politieke cultuur” (NPC) is niet besteed aan onze Waalse buren. Maar goed, dat is hun zaak en daar hebben wij ons niet mee te bemoeien. Overigens, de federale parlementaire NPCcommissie is intussen een stille dood
Er is dus geen reden om alleen onze Waalse buren met de vinger te wijzen. We houden het bij een vaststelling. Zoals we ook noteerden dat die Waalse
9
zich volgens hem bewuster als vrouw manifesteren. Daarbij behoort ook het trots zijn op het (kunnen) krijgen van kinderen. Er zijn dus fundamentele waarden in het geding.Het demografisch probleem verdient ook in Vlaanderen de nodige aandacht. Alleen al daarvoor hebben wij een Vlaamse staat nodig.
Jaak Peeters
dat van de benoemingen op partijbevel. Geen NPC dus voor onze Waalse buren. Eigenlijk moet ons dat niet verbazen. Al in de tijd van het aloude Belgische huishouden vond politiek Wallonië het maar normaal dat de partijsanhedrins beslisten wat goed was voor het vaderland. Uiteraard in hun Franssprekende Wallonië. Maar ook en vooral in het al evenzeer Franssprekende Brussel waar de “nationale” koopjes werden gesloten. Het omgekeerde is natuurlijk ook waar: aan Vlaamse kant waren (en zijn) het de partijbonzen die ervoor zorg(d)en dat de vrienden van de vrienden niet met lege handen naar huis moesten. Net zoals in Wallonië. Dit onzindelijke tij wilde men met enkele NPC-afspraken tegengaan. Zo mogelijk zelfs onmogelijk maken. Men moet zich maar geen begoochelingen maken. Voor onze Waalse buren hoeft het echt niet. Politiek Vlaanderen treurt niet om die Waalse onwil. Marc Platel.
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
DE BUREN
Als kinderen geboren worden uit ouders die steeds ouder zijn, dan is de kans dat zij hun grootouders nog vol-
Prof. Becker wijst nog op iets anders. Vrouwen stellen het krijgen van kinderen steeds langer uit - meestal omwille van carrière of de vermeende eisen daarvan. En van uitstel komt almaar vaker afstel. Demografen zullen het hoofd schudden omdat de “intelligente genen” naar verhouding minder worden doorgegeven.
Hiermee kan het etnisch -demografische beeld van Nederland opvallend veranderen. Prof. Becker wijst erop dat emancipatie niet hoeft te betekenen dat vrouwen geen kinderen meer krijgen. Vrouwen hoeven zich niet als mannen te gedragen, maar ze moeten
BIJ
Volgens Beets neemt de gemiddelde leeftijd waarop Nederlandse vrouwen hun eerste kind krijgen steeds toe. Dit gebeuren situeert zich nu gemiddeld al na hun 29ste verjaardag. Het hoogste cijfer ter wereld. Een en ander dreigt uit te lopen op een ernstige verandering in de relaties tussen de generaties.
druk staande solidariteit tussen de generaties komt daardoor nog meer in het gedrang. Het demografisch instituut in Den Haag zegt daarover niets, maar dit lijkt voer voor sociologen.
Ook allochtonen worden minder door de aanlokkelijke kanten van een carrière gegrepen. Omdat ze dichter bij de cultuur van hun herkomstland staan, waar de procreatie (kinderen krijgen) een heel centrale betekenis heeft zorgen ze op veel jongere leeftijd voor gezinsuitbreiding.
Foto: Doorbraak
MAATSCHAPPELIJKE
Foto: Doorbraak
FUNDAMENTELE
LAMBERMONT
VERANKERT DRIELEDIGHEID
VOORUIT, BRUSSEL?
MET OF ZONDER
OPINIE
H et debat leeft al een tijdje in de Vlaamse Beweging: een autonoom Vlaanderen mét of zonder het Brussels stadsgewest. Met de haast definitieve verankering van de drieledigheid in het Lambermont-akkoord zal het Vlaanderen-met-Brussel niet eenvoudig realiseerbaar zijn. Tenzij we misschien de Brusselaars laten kiezen. Een debat.
JA Het is mijn overtuiging dat de economische infrastructuur zeer sterk de politieke bovenbouw bepaalt. Dat is tenminste zo op lange termijn. Maar Brussel zondigt tegen deze logica, hoewel die het uiteindelijk zal halen. Concreet: Brussel kent een politieke structuur die het stadsgewest afzondert van Vlaanderen, terwijl Brussel en Vlaanderen sociaal-economisch één geheel vormen. Die sociaal-economische verwevenheid neemt toe. Net als andere grootsteden kent ook Brussel een verschuiving van werk en welvaart naar de periferie. Het Brussel-effect dijt steeds verder uit, tot Zaventem, Leuven, Mechelen en de hele as Brussel-Antwerpen… Brussel en de Rand zijn trouwens goed voor éénderde van de Belgische economie en wegen samen dubbel zo zwaar als het Antwerpse economische centrum. Het belang van de pendelstroom naar Brussel neemt toe. Brussel is de belangrijkste werkgelegenheidsstad voor Vlaanderen: ongeveer 250 000 Vlamingen verdienen er hun boterham. Brussel zou het echter nog veel beter kunnen als de huidige politieke scheiding tussen Brussel en Vlaanderen wordt overbrugd en als Brussel zijn interne beleidsstructuren rationaliseert. Brussel en de brede Rand stevenen af op een verkeersinfarct, zonder een structurele samenwerking inzake mobiliteit. Brussel kent 70 000 werklozen, bijna uitsluitend Franstaligen, terwijl bedrijven in Halle-Vilvoorde geen werkkrachten vinden. Vlaanderen heeft een ruimtelijk structuurplan met middenin één zwart gat: Brussel. Heeft een puur Brussels economisch beleid zin als de Brusselse economie zich verder buiten de stadspoorten begeeft? … Brussel heeft Vlaanderen nodig. Brussel kan niet op eigen benen staan als een soort stadsstaat. Het heeft daarvoor de middelen niet. En zelfs al had
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
het die, dan nog rijdt een Brusselse stadsstaat zich vast in het omliggende Vlaamse netwerk. Dat bepaalt immers de ontwikkelingskansen van het stadsgewest. Omgekeerd heeft Vlaanderen Brussel nodig. Brussel is voor Vlaanderen het enige internationale contactpunt op Europees niveau. Wat Antwerpen met zijn zeehaven voor Vlaanderen heeft opgeleverd als industrieel centrum, kan Brussel als Europees dienstencentrum leveren. En aangezien het omliggende Vlaanderen de sociaaleconomische ontwikkeling van Brussel hoe dan ook mee richting geeft, moet Vlaanderen er zich mee bemoeien. Door de grondige aanpassing van de Brusselse structuren creëren wij een beter Brussel, waar ook Vlaanderen beter van wordt. En dat leidt op zijn beurt tot een beter Brussel... zonder dat Brussel Vlaanderen ontglipt. Johan Van den Driessche Ondervoorzitter VEV Comité Brussel
NEEN Vlaanderen wordt staat met Brussel als hoofdstad. Dit kan niet meer gestopt worden, hoogstens enkel vertraagd. Vooral door de houding van de Vlamingen zelf. Wat betreft Brussel zijn er vier mogelijkheden. Opgeven of terugwinnen, en dat binnen Belgische context of via de Vlaamse staatswording. In de Belgische context is Vlaanderen Brussel kwijt. Brussel behouden is nonsens, omdat je niet kunt behouden wat je kwijt bent. Terugwinnen is gezien onze “nederlaag-geschiedenis” wat Brussel betreft eveneens een fictie. Maar gelukkig zijn alle mogelijkheden binnen de Belgische context louter theoretisch, vermits België weldra verdwijnt en Brussel zo in een nieuwe relatie komt ten aanzien van Vlaanderen. We kunnen Brussel ook opgeven via de Vlaams staatswording. Dit scenario
10
maakt enkel onder zeer speciale voorwaarden een kans. Vlaanderen stoot Brussel af. Of Brussel ziet af van zijn Europese-hoofdstadstatuut en wordt een Franse stad. Brussel kunnen we terugwinnen via de Vlaamse staatswording: de Vlaamse staat kómt er sowieso. Dus zal dat de toekomst van Brussel bepalen. Belangrijk is daarbij dat de mogelijkheid van een Belgische pro-Franstalige hoofdstad verdwijnt. Uit gesprekken met ambassadeurs, juristen en jonge Franstalige Brusselaars, leerden we dat Brussel als EU-district geen kans maakt; Wallonië Brussel niet wil; de andere EU-leden hun hoofdstad Brussel niet aanvaarden als een Franse stad en tot slot Brusselaars - vooral de jongeren verstandig zijn en net als alle andere volkeren voor hun voordeel kiezen. Dus blijft er voor Brussel maar één ‘win’-oplossing: Vlaanderen. We mogen niet alles op zijn beloop laten. Maar overtuigd van de eigen troeven moeten we Brusselaars op een vriendelijke wijze duidelijk maken dat zij, in de post-Belgische context, zullen moeten kiezen. Hun keuze beperkt zich dan tot Vlaanderen of alleen doorgaan. De “win-situatie” ligt voor hen in het samengaan met Vlaanderen. We mogen Brussel niet dwingen te kiezen voor Vlaanderen, want dit werkt enkel negatief. Zo zal Brussel op termijn kiezen voor de zekerheid die alleen Vlaanderen kan bieden. Dit samengaan moeten we voorbereiden door vanaf nu contact te zoeken met de Franstalige Brusselaars zodat er een gezamenlijke wil tot samenleving groeit. Van dit laatste hangt het welslagen van de Vlaamse staat met Brussel als hoofdstad zeer sterk af. De Vlamingen kunnen dit gebeuren vertragen door te blijven stellen dat ze eerst Brussel terugwillen en dan pas een Vlaamse staat. Daarmee geven ze onze tegenstanders in Brussel en diegenen die streven naar het behoud van België een oppermachtig chantagewapen dat hun positie tegenover Vlaanderen onnoemelijk versterkt. Door deze houding kunnen we niets winnen, ook in Brussel niet. Wel kunnen we zo het risico lopen alles te verliezen: een Vlaamse staat én Brussel. Ivan Mertens voorzitter Burgergroepen
VRIJ-SPRAAK
LEZERSBRIEVEN
EXCUSES
Waarom verontschuldigt de voorzitter van de Société Générale zich niet voor de economische collaboratie van oorlogsgouverneur Alexandre Galopin? Moet de middenstandsorganisatie Unizo op de knieën omdat zovele bakkers en beenhouwers toen hun winkeldeuren niet sloten? De eerste ministers van Noorwegen en Denemarken om wat de Vikings uitspookten? Of de Spaanse koning Juan Carlos om wat Filips II de Zuidelijke Nederlanden in de zestiende eeuw aandeed? Waar zijn we mee bezig? Karin de Geyter, Dendermonde
RUIMTESCHILD Als eindelijk eens iemand afstand neemt van het aftandse fronterspacifisme, krijgt hij meteen lik op stuk. Lezer Jelle Maertens (Doorbraak 7) ergert zich in aan ‘ongenuanceerde pro-Amerikaanse pleidooien’. Wil hij dan eens uitleggen wie ons zou beschermen als Turkse troepen zich in de Balkanproblematiek zouden mengen? De Europese legers? Laat ons niet lachen. Meteen afschaffen. Of privatiseren. En goede akkoorden afsluiten met Uncle Sam. Om ook boven de EU een ruimteschild te ontwikkelen. Of ben ik nu een Navo-vazal? J.S., Mariakerke
ONBESCHOFT Ik zou Eric Van Rompuy en Luc Van den Brande willen aanraden op hun tellen te passen, want zij betoogden mee in Gent tegen Lambermont (zie cover, Doorbraak juli). Vermits volgens Hugo Schiltz iedereen die tegen Lambermont is extreem-rechts is, worden de CVP-politici in een groot deel van de media stilaan in de hoek gedrumd. Nauwelijks of niét behandeld dus. Ze geraken er hun verhaal nog nauwelijks kwijt. Ik hoorde dat er binnenkort een nieuw niet politiek-correct weekblad op de markt komt. Het wordt tijd! Ruth Wilms, Hasselt
OVER
OCHTEND- EN
AVONDMENSEN Met het ouder worden pleegt de mildheid toe te nemen. Maar je oordeelt ook milder over ouder wordende mensen. Ik heb dat met Jean-Luc Dehaene, die in zijn onbekommerdheid sympathiek overkomt. En ook voor Louis Tobback koester ik wel sympathie. Dat heb ik al lang, maar heb ik nooit durven zeggen. Zijn recht-door-zee-aanpak spreekt me aan. Ik zie hem graag nog eens uithalen op het scherm. Raspoliticus Tobback koos de nieuwsarme maand augustus uit om zich nog eens te laten horen. Als er zoveel doden vallen op onze wegen en we stellen vast dat het botst tussen de Vlaamse regering en de federale over zowat alle dossiers inzake verkeersveiligheid, dan wordt het hoog tijd om de boel te splitsen. Steve Stunt liet de voorzet niet onbenut en haakte ‘s anderendaags met veel talent in op Tobbacks uitbarsting. ‘Ik wil geen minister van vogel-
Welter, in Gazet van Antwerpen plaatst boven een uitgebreide ontleding van het NMBS-akkoord. Wie heeft de herfinanciering van de Franse gemeenschap aan dit levensnoodzakelijke dossier gekoppeld? Inderdaad, dezelfde die de splitsing van verkeer eiste. Het blijft een moeilijke oefening om het antwoord te vinden op de vraag waarom Vlaamse politici hét ogenblik om eisen door te drukken zo gemakkelijk laten voorbijgaan. De ene
kastjes worden’ (met zo’n taalgebruik word je natuurlijk populair) en als Durant niet meespeelt dan komt er een regeringscrisis (DM, 11 aug.). Op één van onze zenders klonk het: als Vlaanderen bevoegd wordt voor verkeer, dan vallen er minder doden op onze verkeerswegen. Je zou als Vlaamse beweger beschaamd zijn om een slogan te lanceren als: ‘meer Vlaanderen = minder doden’, omdat zoiets toch wel wat te platvloers klinkt. Maar in de praktijk scheelt het dus niet veel.
uitleg klinkt al vreemder dan de andere. Misschien ligt er wel een biologisch verschil tussen Vlamingen en Walen aan de oorsprong. Ik weet het, ik begeef me op glad ijs, maar in Doorbraak kan dat. Het is geweten dat de vroegere Waalse socialisten graag in de Volkshuizen bleven doorzakken. Hun oude Vlaamse katholieke collega’s kropen vroeger onder de wol, om de vroegmis niet te missen. Misschien laten die oude gewoonten sporen na in de genen van hun nakomelingen. Walen zouden dan avond-
Het flamingante gebedsmolentje dat afdreunt dat zowat alle problemen in dit land communautair zijn, is dus even voorspelbaar als juist. (Wie wil er nog één? Gazet van Antwerpen van 26 juli: ‘Vlaanderen pakt werklozen strenger aan dan Wallonië’.) Maar echte politiek wordt natuurlijk niet bedreven op de voorpagina’s van de kranten. Daar worden misschien
mensen zijn, die fris en monter hun zaak verdedigen tijdens nachtelijke akkoorden. Vlamingen zijn dan weer ochtendmensen, die indommelen aan de onderhandelingstafels en zich pas ‘s anderendaags met heldere kop herinneren wat het Vlaams belang eigenlijk inhoudt.
wel verkiezingen gewonnen, maar de knikkers worden elders verdeeld. Bij Lambermontonderhandelingen bijvoorbeeld. Vergissen we ons, of zaten er ook SP’ers aan die tafels? Wie heeft toen de drieste taal van Tobback of Stevaert vertaald naar politieke eisen? In elk geval niet de SP. Vlaanderen-Wallonië 0-6. Dat is de alleszeggende titel die dé spoorspecialist van de Vlaamse pers, Herman
11
Laten we volgende keer de proef op de som nemen. In plaats van ‘s namiddags tot na middernacht akkoorden uit de dokteren, nodigt de premier zijn hoofdrolspelers om halfzes ‘s ochtends uit voor besprekingen. Misschien zetten de wakkere ochtendvlamingen hun vermoeide Franstalige gesprekspartners dan ook eens in de zak. Wellicht wordt Vlaanderen zo meteen onafhankelijk. Peter De Roover
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
OPINIE
Manu Ruys schrijft - eindelijk - dat het niet aan de hele Vlaamse Beweging is om België excuses aan te bieden ‘om wat vader deed’ (Doorbraak, juli). Lionel VandenBerghe verontschuldigt zich in Diksmuide, Verhofstadt verontschuldigt zich in Kongo, de paus voor de ellende van 2000 jaar Kerk.
ORGANISATIE
DE
VOOR ONVERTEGENWOORDIGDE NATIES EN VOLKEREN
(UNPO)
KLEINTJES SAMEN STERK
A ls een kleine culturele identiteit kan Vlaanderen zijn identiteit alleen be-
BUITENLAND
KAN ROL SPELEN
schermen binnen een bredere diplomatieke doctrine die er toe neigt om kleinere culturen wereldwijd te beschermen. Vlaanderen zou het zelfbeschikkingsrecht, de culturele diversiteit en de subsidiariteit daarom universeel moeten doordrukken. En hoe kan dit beter dan door een forum dat alle bedreigde culturele identiteiten ter wereld groepeert? Een dergelijke organisatie bestaat. In Den Haag bezochten we de Unpo, de Unrepresented Nations And Peoples Organisation (UNPO of organisatie voor onvertegenwoordigde naties en volkeren). Naties lijken bij de Unpo volkeren te zijn die een soevereine staat willen, volkeren willen die het zelfbeschikkingsrecht zover niet drijven. Vlaanderen is een natie. Naties en volkeren die niet vertegenwoordigd zijn in de Verenigde Naties (VN) kunnen toetreden. Ook Vlaanderen kan dus toetreden. De basisbeginselen van de Unpo zijn een vreedzaam zelfbeschikkingsrecht, democratisch pluralisme en verdraagzaamheid, mensenrechten en leefmilieu.
WERKING Er zijn nu 189 staten vertegenwoordigd in de VN, terwijl er ongeveer 6 500 naties en volkeren zijn. 51 ervan, met ongeveer 100 miljoen mensen, zijn nu aangesloten bij de Unpo. Het lidmaatschap kost $ 1000 per jaar. De Unpo heeft haar zetel en haar secretariaat in Den Haag, en een vertegenwoordiging in Washington en in Tartu (Estland). Unpo telt vijftien vrijwillige medewerkers en drie deeltijdse, bezoldigde medewerkers in Den Haag. De Algemene Vergadering met 51 leden vergadert ongeveer om de drie jaar, en verkiest een stuurcomité van 21 leden voor drie jaar, alsook een secretaris-generaal, eveneens voor drie jaar. De begroting van 2001-’02 van de Unpo van bijna 31 miljoen fr. werd verdeeld over o.m. een conflictpreventieprogramma, onderzoek en mediabeleid. Daarnaast zijn er natuurlijk ook de werkingskosten en het daadwerkelijke deelnameprogramma. Dat laatste programma organiseert vooral opleidingen, seminaries en contacten, om onvertegenwoordigde volkeren toe te laten hun zaak te verdedigen, in de eerste plaats bij de VNmensenrechtencommissie in Genève
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
en diens subcommissies. Het conflictpreventieprogramma verricht onderzoek te velde en zendt waarnemers naar verkiezingen. 90 % van alle strijdgewoel ter wereld is binnenlands, tussen volkeren onderling of tussen volkeren en “hun” staat. Tijdig de zelfbeschikkingskwestie onderkennen en aankaarten kan geweld en strijd voorkomen. De Unpo staat hier vooral in contact met het conflictpreventiecentrum en de hoge commissaris voor nationale minderheden van de OVSE, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa in Wenen. Het mediabeleid wil via het secretariaat de volkeren zelf informatie verschaffen, o.a. door persmededelingen en het tijdschrift Unpo News Quarterly. Onder de donors vinden we het Deense, het Noorse en het Nederlandse Ministerie voor Buitenlandse Zaken, en de Zweedse en de Nederlandse diensten voor Ontwikkelingssamenwerking.
KENNISMAKING Recent werden wij ontvangen door Erskin Alptekin, secretaris-generaal van de Unpo. Hij deed ons uit de doeken waarvoor de Unpo feitelijk staat. Wij van onze kant legden hem uit dat Vlaanderen onafhankelijk wordt door het sociologisch en cultureel uiteengroeien van Walen en Vlamingen, wat versterkt wordt door de staatshervormingen en het recente Lambermontakkoord. We wezen de secretaris-generaal op onze vrees dat de ligging van het overwegend Franstalige Brussel binnen Vlaanderen tot militaire activiteiten zou kunnen leiden. We willen dit potentieel conflict voorkomen door het bespreekbaar te maken. Alptekin vreest dat ook in zijn geboortestreek, Chinees
12
Turkestan, een Turks burgerverzet tegen de Chinezen zou losbreken, en dat naburige, verwante Turkse volkeren zoals de Kirghiezen, Oezbeken en Kazachen dan in de strijd zouden worden meegesleurd.
LIDMAATSCHAP Hoewel we in eigen naam handelden, vroegen we of ook zelfstandige naties met een eigen regering en een eigen parlement zoals Vlaanderen lid kunnen worden. Dit kan inderdaad: landen als Armenië, Estland en Letland, die ondertussen onafhankelijk werden, zijn nog steeds steunend lid. Alptekin denkt echter dat de Vlaamse regering het lidmaatschap zal schuwen. De Unpo stoort wereldwijd veel regeringen omdat ze zich moeit met hun binnenlandse aangelegenheden. Een officieel Vlaams lidmaatschap zou de Vlaamse uitvoer kunnen schaden. Met zijn 800 000 leden zou het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) wél kunnen aansluiten.
VOETANGELS? De Unpo telt ook Taiwan als lid, en zijn de Taiwanezen wel een volk, of zijn het gewoon afgesplitste Chinezen? De Unpo telt onder zijn leden ook volkeren met tegengestelde objectieven, zoals de Albanezen in Kosovo, die streven naar een groot Albanië, en de Griekstaligen in Zuid-Albanië, die waarschijnlijk streven naar aansluiting bij Griekenland. Toch kan het wellicht interessant zijn dat het OVV de Unpo contacteert om er op proef lid van te worden.
Marcel Gunst Dirk Hoebeek www.Unpo.org
BOEKEN
LEOPOLD III ONTGOOCHELT
nu nog. LEOPOLD III, KROONGETUIGE OVER DE GROTE GEBEURTENISSEN TIJDENS MIJN KONINGSCHAP.
Wat het feitelijke gebeuren zelf betreft, brengt het verhaal van de koninklijke “kroongetuige” geen nieuws. Op enkele kleurrijke incidenten en andere verhalen over Spaak die door zijn bed zakte of Van Acker die prinses Liliane wilde omkopen, brengt “auteur” Leopold III alleen maar zijn allerindividueelste uitleg van een beperkt aantal gebeurtenissen uit de periode vlak voor de oorlog tot het einde van de koningskwestie. Die persoonlijke kijk verbaast niet alleen meer dan eens, ze ergert zelfs. Omwille van het halsstarrige vasthouden aan het grotendeels achterhaalde eigen groot gelijk, omwille van de onmacht om te aanvaarden dat het eigen verhaal niet (meer) klopte met de bewezen werkelijkheid van het gebeuren. Marc Platel
271 BLZ., 895 FR.
EUSKADI
Het verhaal is intussen gekend. Omdat zoveel over het Belgische koningsdrama werd gepubliceerd, omdat de wetenschappelijk gefundeerde vragen over het koninklijke doen en laten van Leopold III zich opstapelden, besloot Leopold zijn eigen verhaal op schrift te stellen. Dat gebeurde blijkbaar tijdens zijn levensavond, in de eerste helft van de jaren 1980. Hoe het opstellen van die memoires precies gebeurde, waarom het manuscript zolang in een kluis bleef liggen, wie beslist heeft het nu tóch uit te geven en waarom dat uitgerekend nu moet gebeuren… allemaal
MARK KURLANSKY, DE WERELDGESCHIEDENIS
L ANNOO,
Zijn manifeste intellectuele onwil om één schuchtere vraag te stellen bij wat hij zelf ervaart als het eigen groot gelijk is zo onthutsend, dat de lectuur van dit verhaal de sceptici alleen maar kan sterken in hun argwaan tegenover de monarchie als instelling. “Staatshoofd” Leopold III bewijst nu immers zwart op wit dat hij niet bij machte was politieke of andere lessen te trekken uit gebeurtenissen. Zeker niet als de mogelijke conclusies niet overeenstemmen met het eigen “vastgeroeste” gelijk. Het woord “ongelijk” stond blijkbaar niet in de woordenboeken uit het midden van de twintigste eeuw.
oude Euskara dat met geen enkele andere taal in de wereld verwant is.
‘Het meest opmerkelijke feit over de Basken’, schrijft Kurlansky in zijn schitterende bijdrage tot de literatuur over dit oeroude volk, ‘is dat ze nog steeds bestaan. Ze zijn in het huidige Europa in feite een anomalie op zich’. Door de eeuwen heen hebben ze namelijk hun eigenheid kunnen handhaven door zich enerzijds telkens net soepel genoeg op te stellen tegenover hun machtige buren, of door zich juist ten allen prijze te weren. Hun capaciteiten als uitstekende zeelui, gewiekste handelaars en industriële ondernemers gebruikten ze daarenboven om zich geen onaardige plaats in de wereldgeschiedenis te verwerven. Net zoals in zijn vorig boek Kabeljauw: biografie van de vis die de wereld veranderde, doorspekt de auteur zijn verhaal met heerlijke recepten, kleurrijke anekdotes, heldhaftige episodes en gewoon leuke wetenswaardigheden. Daardoor krijgen we een heel ander Baskenland voorgeschoteld dan dat van uit de pers. Zelfs zonder voorkennis krijg je met dit boek een goed beeld van de politieke, militaire, culturele en economische geschiedenis van dit bijna mythische volk. ‘Wat hen verbindt is hun taal’, het
13
VOLGENS DE
BASKEN,
ARBEIDERSPERS, 914 FR., 383 BLZ.
BOEKEN
Jarenlang werd er discreet over gefluisterd, hing de mogelijke publicatie ervan als een dreigend zwaard van Damocles boven de hoofden van politiek België. Vandaag zijn de beroemde - of zijn het “beruchte”? - mémoires van Leopold III er dan toch. Voor de Belgische boekenmarkt een uitgeverssucces zonder weerga, maar zeker niet veel meer. Leopold III ontgoochelde niet weinigen tijdens zijn politieke leven, met zijn verhaal als Kroongetuige over de grote gebeurtenissen tijdens mijn koningschap ontgoochelt Leopold ook
vragen zonder antwoorden. De uitgever bevestigt wel dat het manuscript “ongewijzigd en onverkort” wordt voorgelegd.
Van de Romeinse overheersing tot de mislukking van het recentste vredesinitiatief - ‘Spanje heeft een interne vijand nodig’ - gunt Kurlansky ons een blik in de mentaliteit van het meest eigenzinnige volk van Europa. PVC
OBELIX’ MENHIRS U hoeft helemaal niet naar Engeland, om op de Salisbury Plains Stonehenge de bekendste cromlech ter wereld - te bezoeken. Of naar Carnac, in Bretagne om er de langste alignements van menhirs te zien. Of naar het MiddenPortugese Valverde om er een gigantische dolmen te bekijken. Toegegeven, het gaat telkens om de grootste voorbeelden. Maar daarom niet de meest belangrijke of meest imposante. Ook in onze Lage Landen hebben de Stenen-Tijdperkmensen hun sporen nagelaten. In het Waalse Wéris bijvoorbeeld, of in Drenthe, waar je haast niet naast de hunebedden kunt kijken… Voor een staalkaart van deze neolithische monumenten, die nog velen fascineren - new-age-druïden en Obelixfans inbegrepen - hebt u zeker iets aan dit boek. Een leerrijke “uitstapgids”! KDr.
HERMAN CLERINX, K ATHEDRALEN UIT DE STEENTIJD.
HUNEBEDDEN,
DOLMENS EN MENHIRS IN DE
L AGE L ANDEN.
DAVIDSFONDS /LEUVEN, 197 BLZ., 895 FR.
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
GENTSE FEESTEN
VERLENGD
Over een paar weken breit de Gentse vechtstad een vreedzaam vervolg aan haar alomgekende Gentse Feesten. Na de genadeloze Genuese gevechtsscènes hebben alle gestelde lichamen gewetensonderzoek gehouden en gezamenlijk geweldloosheid gepredikt. Op 21 september komen de Europese ministers van Financiën en Economie in een open Luik terecht voor hun halfjaarlijkse bijeenkomst en op 19 oktober komen de Europese staats- en regeringsleiders in Gent samen om ter plekke voor te bereiden wat er in Laken goed te keuren is. Na een uitgebreide brunch met waterzooi, hutsepot en stoverij, afgerond met Gentse mokken en peperbollen zullen zij zich vanuit hun beschermde en beveiligde Sint-Pietersabdij stoetsgewijs naar de Gentse binnenstad begeven om aldaar de geplande Geweldloze Manifeesten bij te wonen. Zij hebben zich hiervoor gespiegeld aan de vreedzame en succesrijke Gentse betoging van 6 mei jongstleden en hun oor te luisteren gelegd bij specialisten-organisatoren als Peter De Roover en Guido Moons. Die hebben de hoge heren verzekerd dat als er geen enkele Gentse agent op straat te zien is, alles in kannen en vooral in kruiken zal verlo-
DRIJVENDE KRACHT Op 50-jarige leeftijd overleed een van de invloedrijkste Vlamingen. Kris Rogiers (VEV en kabinetsmedewerker van Gaston Geens en Luc Van den Brande) was de drijvende kracht achter projecten als de Derde Industriële Revolutie Vlaanderen, Flanders Technology International, Vlaanderen-Europa 2002, de Vlaamse verankering, het Europa van de culturen.
RIJK VLAANDEREN Op de wereldranglijst van het Bruto Binnenlands Product (BBP), staat een soeverein Vlaanderen op de zesde plaats, na Luxembrug, Ziwitserland, Japan, Denemarken en Noorwegen en op de voet gevolgd door de VS en Duitsland. België staat op nummer 12, wat slechts mogelijk is doordat Vlaanderen het naar dit hoge niveau optilt. (Secessie, 2001/4)
pen.
ROYALE TOELAGE Bij hun aankomst aan Klokke Roeland zullen de hoogwaardigheidsbekleders vanop de pui van het Belfort luidop den volke kond doen dat zij in de toekomst “Woord houden” en ten bewijze van hun onderdanige gehoorzaamheid aan de keizer-kiezer zullen zij zich een strop om het hoofd laten leggen en publiek excuus vragen voor hun eventuele vroegere misstappen. Daarna zal het duo Beke-Verhofstadt de Gentse Feesten-bis inluiden onder het zingen van ‘En mijne vlieger met zijne sjeit, hij gaat omhuege, ‘t is ‘t ziene weit.’ Voor hun aankomst bij het Internationaal Perscentrum in het Citadelpark, zullen de hoge omes nog een Europees lint doorknippen bij het SMAK-museum, waarmee zij aldaar een actuele kunsttentoonstelling zullen openen met ingedeukte combi’s, werp-
Nogal wat mensen zijn niet gelukkig met de “royale” betoelaging voor de leden van de koninklijke familie. Vooral de liberalen (Dedecker, Coveliers, Somers…) moesten even op de tanden buiten toen bleek dat premier Verhofstadt vanaf volgend jaar via een begrotingsamendement ook aan prins Laurent jaarlijks elf miljoen toekent. Maar ná Laurent moet het gedaan zijn, zeggen de liberalen.
klare brandblusapparaten, geplunderde winkels, uitgebrande wagens, ijzeren staven
WERKEN VOOR STAAT
en ander fraais, made in Genova.
De gemiddelde Europeaan werkt voor het grootste deel van het jaar om zijn belastingen te kunnen betalen. De Europese werkgevers berekenen elk jaar de tax freedom day, de dag waarop aan de belastingverplichtingen is voldaan. Een Amerikaan kan vanaf 16 mei voor eigen portemonnee aan de slag. Een Belg (meteen recordhouder) pas op 2 september. (Bron: De Telegraaf )
Ten bewijze van feestelijk meevieren verzoekt het stadsbestuur de Gentenaren met hun wagen langs de straten te gaan staan om de binnen- en buitenlandse antiglobalisten ten allen kante rond te voeren en deelgenoot te maken van de algemene Gentse Feestenvreugde. Uw Wilhelmus
Wanneer zijn je belastingen betaald?
COLOFON Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofredacteur: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Steven Vergauwen. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45 e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet -abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnenment. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Vormgeving: Tweddle Litho of Europe, E. Walschaertsstraat 15/3, 2800 Mechelen, 015-45 18 20 Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.
Zwitserland VS
1 mei 16 mei
EU-gemiddelde Nederland Zweden België
24 juli 27 juli 14 augustus 2 september
RECHTZETTING In Doorbraak juni schrijft lezer Roel Peeters terecht dat de huidige regering niet de eerste is sedert de invoering van het algemeen stemrecht die geen meerderheid heeft in Vlaanderen. In het juli-nummer van de buitenland-rubriek van Doorbraak verscheen dezelfde fout. De auteur verontschuldigt zich voor deze onnauwkeurigheid.
DOORBRAAK nr. 8 - september 2001
14