België Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
Vlaanderen staat in Europa
10 Maandblad November 20 01
BEELD-SPRAAK
Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
FOTO DOORBRAAK
R ADICALISERING
DE
DRIE CHEFS VAN DIT LAND ZIJN DE GLIMLACH KWIJT.
UIT?
KIJKEN LOUIS
ET
LAURETTE
Vlaams-nationalisme moet verstandig toekomstalternatief bieden voor beleid van traditionele partijen.
TEGENSTROOM
Partijen in beweging. Hoe diep is het water tussen CD&V en N-VA? Wouter Beke en Bart De Wever wikken en wegen.
DE VERZUURDEN
Hoe verzuurd zijn we als we een beetje ongerust
breideld gelijkheidsdenken en culturele over-
zijn over de in politieke kringen véél te traag
heersing. Ook veel Ché Guevara’s van de anti-
toegegeven economische problemen? Over de
globalistische beweging hebben het er lastig
sociale onvrede bij leekrachten, spoormannen
mee, maar tientallen volkeren - verzuurd, me-
en Sabeniens e.a.? Over de paarse arrogantie te-
neer Bracke? - stellen nog belang in autonomie
genover drie oppositiepartijen? Over Michel
en identiteit.
die in onze naam het buitenland de les meent te moeten spellen? Hoe verzuurd zijn we als we niet lachen om wat er tussen de WTC-torens en Kaboel gebeurt? Is armoede in en om de Afgaanse grotten de wortel van de terreur? Het lijkt een eenzijdig materialistische, marxistische analyse. Sommigen wijzen er terecht op dat islamitisch fundamentalisme een bron is van erg veel kwaad. Zonder democratisch kader is de islam (elke monotheïstische godsdienst eigenlijk) inderdaad wél een probleem. Maar of het bestoken van de tegenpartij met een vuurwerk van hoogtechnologisch speelgoed dit democratisch kader dichterbij brengt, is twijfelachtig. Het lijkt geen oplossing voor de frustraties in de wereld. De wereldwijde wildgroei van het Grote Geld, die véél te traag ook voor sociale vooruitgang zorgt, is er één van. Zelfs in het Westen krijgen tienduizenden antiglobalisten - verzuurd, meneer Yves Desmet? - het danig op de heupen van de ongrijpbare economische machten. Een andere frustratie is de bijna hopeloze strijd voor kleinschaligheid en eigenheid tegen onge-
4-5
BOVENDIEN DE ANDERE RICHTING
OF WORDT HET TWEE TEGEN EEN ?
BOMBARDEER
3
MEDIA MAAKT MACHT
Eric Van Rompuy, Joris Van Hauthem en Geert Bourgeois over informatie en desinformatie
EEN ZUSJE VOOR DOORBRAAK
Krachtige democratieën kunnen het ongenoe-
6
7
canen e.a. dat men frustraties onderschat.
De journalistiek worstelt nog met internet. VVB lanceert op 5 november met Politiek.net een nagelnieuwe webstek.
In derdewereldlanden zijn de problemen vaak
CONTACTLIJM BEGEEFT
gen nog kanaliseren. Al bewijst het aanslepende geweld van radicale Basken, Ieren, Corsi-
scherper. Daar zetten de extremisten onder de “verzuurden” met vliegende bommen en poedergif een verwerpelijke, maar geniale stap vooruit in de oorlogvoering. Zoals H.J.A. Hofland (NRC) schrijft: ‘De reus van over de Oceaan is de kluts kwijt en het Westen bevindt zich in het voorportaal van de paniek’. Is geweld het goede antwoord? De derde wereld bombarderen met vrijheid en sociale vooruitgang, maar ook met kleinschaligheid en autonomie, lijkt een beter alternatief. Als vooral dat laatste dan ook nog eens bij ons kan gebeuren, is dat leuk meegenomen. De radicalen lichtvaardig beschuldigen (wijsneus Rik Coolsaet zag extreem-rechts als WTCdaders), ze opjagen achter het cordon van het Grote (On)Gelijk, is kortzichtig. Zo kweek je fundamentalisten. Zelfs in Vlaanderen. JVdC
8
Cadeaus waren het ankerpunt van paarsgroen. De spanningen binnen de coalitie lopen snel op.
BIJ DE BUREN
9
Jaak Peeters over Nederlandse zuipschuiten, Marc Platel over sombere signalen aan de Walen.
VERDER DAN DE NEUS
10
Leraarspensioen, gezondheidszorg, gezinsbeleid, migranten? Hebben de politici van vandaag lak aan morgen? Een vrije tribune van Chris Vandenbroeke
DE KLEREN MAKEN DE MAN
11
Peter De Roover over emancipatie en homogenisering.
VERHOFSTADTS ISLAM
PERSWIJS Peter Oostvogels in MaoMagazine, 13 september: ‘Het staat immers in de sterren geschreven dat de rechterzijde van de huidige CVP in de armen van de katholieke fundi’s van het Blok zal belanden. De dag dat Mia De Schamphelaere (CVP) en Alexandra Colen (Blok) op dezelfde lijst prijken, is niet ver meer af. Het is niet echt mooi, maar wel duidelijk.’
Patrick Janssens (sp.a) in Trends, 4 oktober: ‘Waar zij (de antiglobalisten - red.) te weinig aan denken is hoe lokale cultuur belangrijk blijft. Sterke regionale culturen, taal, kunst en gastronomie zijn een politiek project waard en daarvoor hebben de antiglobalisten weinig oog. Ze zijn kinderen van hun tijd en Amerikaans geïnspireerd.’
Jari De Meulemeester (Ancienne Belgique) in Meervoud, september: ‘Een land dat intellectueel uit de kluiten is gewassen koestert niet alleen zijn nieuwste ontwik-
Jurgen Verstrepen, Nieuwsbrief Politics.net, 12 oktober: ‘De regering zou beter twee keer nadenken vooraleer ze kiesdrempels van 5% inbouwt. In Brussel-
kelingen in de kunst, maar evenzeer zijn eeuwenlang opgebouwd erfgoed, dus ook zijn taal.’
Halle-Vilvoorde zouden niet alleen de VU, maar ook SP en Agalev uit de Kamer verdwijnen.’
Karel De Gucht in De Morgen, 8 oktober: ‘Het is voor mij een uitgemaakte zaak dat de ziekte- en invaliditeitsverzekering moet worden gedefederaliseerd.’ Frederik, (ex-)SP-Jongere in De Morgen, 8 oktober: ‘Waarom niet Sociaal Progressieve Jeugd, als nieuwe naam? Je moet je naam met trots dragen, ook al is hij misschien beladen. Als ik een hoer was, dan zou ik me ook “hoer” noemen, en niet “animeermeisje”. Dit is gewoon marketing, oude wijn in nieuwe zakken.’ Patrick Stouthuysen (VUB) in Vlaams Marxistisch Tijdschrift, september: ‘De politiek veramerikaniseert. Het is dan ook best denkbaar dat op termijn het belang, de rol en de functie van de Vlaamse politieke partijen vergelijkbaar wordt met die van de Democraten en de Republikeinen. Dan valt er niet zoveel meer te herverkavelen.’
Hans Wansink in De Morgen (De Volkskrant), 17 oktober: ‘Defensieve identiteitsvorming is de manier bij uitstek waarop mensen zich verzetten tegen de onzekerheid van de mondiale netwerkmaatschappij. Er is een wereldeconomie ontstaan die geen respect heeft voor landsgrenzen, reputaties of tradities.’ Paul Geudens in Gazet van Antwerpen, 21 september 2001: ‘Marleen Vanderpoorten is geen goede onderwijsminister. Met de studie ‘omtrent de objectieve verschillen in de onderwijsnetten’ begaat zij opnieuw een gaffel, een flater. De zoveelste. Zij beledigt driekwart van de Vlaamse schoolplichtige leerlingen en hun ouders.’ Stefaan Huysentruyt in de Financieeleconomische Tijd, 20 september: ‘De goednieuwsshow die paars-groen de voorbije twee jaar kon opvoeren, is voorbij. Het kabinet begint best aan een cursus crisiscommunicatie.’
In zijn eerste Burgermanifest van tien jaar geleden trekt Guy Verhofstadt harder van leer tegen de islam dan de Italiaanse premier Silvio Berlusconi onlangs deed. De liberale leider schreef die tekst na de “fatwah”, waarin de Iraanse ayatollahs opriepen om de schrijver Salman Rushdie te vermoorden. Een citaat: ‘De vraag is of de islam wel in overeenstemming te brengen is met de liberale democratie en de vrijheid, de verdraagzaamheid, de verscheidenheid en het tegensprekelijk debat zonder dewelke geen open samenleving mogelijk is. (...) Is de zaakRushdie niet het ultieme bewijs van de onmogelijkheid van de islam zich in te passen in onze samenleving? Toont zij niet aan dat de islam in wezen een intolerante en totalitaire ideologie is, die botst met de culturele, morele en juridische voorschriften die gelden in een open en democratische samenleving?’
MICHEL DOET HET WEER Voor de Franstalige tv-zender RTL gaf Louis Michel (PRL) punten aan de groten der aarde. Poetin kreeg een 8,5, Bush een 7, Blair een 6. De Italiaanse premier Berlusconi kreeg van Michel een nul, net als het Taliban-regime in Afghanistan. De Wall Street Journal hierover: ‘Zo te zien zitten de Italiaanse eerste minister en de Afghaanse mullahs op hetzelfde morele niveau, ergens in de buurt van Judas Iskariot en Pontius Pilatus in Dantes negende hellecirkel. (…) Dat het huidige hoofd van de diplomatieke wereld van de Europese Unie pontificaal oordeelt over de prestatie van westerse staatshoofden is, zacht uitgedrukt, volslagen ongepast. Dat hij Berlusconi gelijkstelt met de Taliban, is een blaam voor de hele EU, waarmee hij België internationaal in verlegenheid brengt en zichzelf hopeloos te kijk zet. Als diplomaat verdient hij minder dan nul.’ (10 okt.)
GB EERST De grootwarenhuisketen GB verandert het geweer van schouder. Na jarenlange reclame met de slogan ‘Ik keer tevreden terug’, kiest ze nu voor ‘De klant eerst’. Of de Grand Bazar leentje buur speelt bij het Vlaams Blok, is niet duidelijk. Het is nu afwachten of Delhaize, Aldi, Colruyt, Carrefour etc. een cordon sanitaire gaan oprichten rond GB. Vervolg blz. 14
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
2
NIEUWKOMERS OF BOTSING VAN BESCHAVINGEN?
RADICALISERING: ENIGE WEG VOOR VLAAMS-NATIONALE OPPOSITIE
Valt de Europese adrenaline-opstoot einde december stil, de verslechterde economische toestand zorgt voor een toenemende politieke zenuwachtigheid. De paarsgroene coalitie kan de gulle beloften niet inlossen. De euforie is voltooid verleden tijd. Het wordt een rit met valkuilen naar de parlementsverkiezingen van 2003. Intussen herneemt in de Wetstraat het klassieke touwtrekken van de drie partijen die om beurt de macht delen of ze elkaar betwisten: christendemocraten, liberalen en socialisten. De andere partijen bewegen op een lager echelon.
DE TRADITIONELE DRIE Meest opvallend is de zelfverzekerdheid van de liberalen. Zij verstevigen hun eerste plaats in de opiniepeilingen en beschikken met premier Verhofstadt over een mediageniek boegbeeld. Partijleider De Gucht veroorlooft zich een kille afstandelijkheid tegenover zijn socialistische partner. Die laatste - één van de twee grote verliezers van de verkiezingen van 13 juni 1999 - vertoont nog steeds geen tekenen van herstel. De andere verliezers, de christen-democraten, klauteren wel traagjes uit de put, maar hebben de rand nog niet bereikt. Dat beide partijen menen hun blazoen te moeten oppoetsen met een belachelijke (SP.A) en een overbodige (CD&V) naamsverandering, bevestigt dat de marketingmentaliteit ook daar ravages aanricht. Patrick Janssens hoopt kiezers aan te trekken van Agalev. Stefaan De Clerck werkt dapper aan de christendemocratische vernieuwing, maar hapert nog aan heel wat onzekerheden. Of de Vlaamse profilering, zoals die moet blijken uit het aanvaarden
van het confederalisme - dat echter zijn naam niet durft te zeggen - tot de doelstellingen van de leidersgroep behoort, is meer dan twijfelachtig. Het antistropdasnummertje in Kortrijk, ooit voorgedaan door Mobutu, is geen teken van innerlijke kracht. Kortom, alle reële of imaginaire denkoefeningen omtrent herverkavelingen, koepelvorming en herbronning ten spijt, lijkt het weinig waarschijnlijk dat de Belgische politiek de platgetreden paden zal verlaten.
In conservatieve kringen zijn sommigen van oordeel dat bepaalde liberale en christen-democratische politici van rechtse signatuur eerlang toenadering zullen zoeken tot het Blok, teneinde in Vlaanderen een centrumrechtse kabinetscoalitie mogelijk te maken. Men bepleit daar een verdere verzachting van het vreemdelingenstandpunt en dringt er op aan dat het Blok over dat dossier zou zwijgen. Het is een betwistbare stelling, en wel om een dubbele reden. 1. Het Blok wordt systematisch geneutraliseerd, ook en vooral omdat het een onafhankelijke republiek Vlaanderen en het einde van het Belgische koninkrijk nastreeft. Zolang het daaraan niet verzaakt, zullen van andere partijen geen signalen uitgaan om met het Blok coalitie te vormen. (De vraag is of het establishment nu ook de republikeinse en anti-Belgische alliantie van Bourgeois in de ban slaat?) 2. De blijvende aanwezigheid van nu-
VLAAMS-NATIONALISME MOET VERSTANDIG TOEKOMSTALTERNATIEF BIEDEN VOOR TRADITIONELE PARTIJEN
De traditionele Drie die de manoeuvres controleren, kennen elkaar, de afspraken en de risico’s van het steekspel, en houden het veld gesloten voor de kleinere formaties. Agalev mag spandiensten bewijzen als ingehuurde hulpbrigade, maar beslist niet echt mee. Na de implosie van de Volksunie is het daar puinruimen. Bert Anciaux verloochent het nationalisme, wat de restauratie rond Bourgeois vereenvoudigt. De NieuwVlaamse Alliantie kondigt een duidelijke koers aan, die heel wat gewezen VU-sympathisanten moet kunnen bekoren. Maar de opstanding uit het dodenrijk vergt tijd. Blijft het Vlaams Blok. In de polls houdt het goed stand, maar voor de media bestaat het niet. Dat het vreemdelingenprogramma enigszins werd bijgeschaafd, wordt genegeerd. Daarin komt geen verandering. De schutskring staat stevig overeind.
3
meriek sterke allochtone bevolkingsgroepen is een feit. Tegen 2020 is de helft van de Brusselse bevolking van vreemde afkomst. Tegen 2030 kan dat ook in Antwerpen zo zijn. De vestiging van gestructureerde moslimgemeenschappen die vasthouden aan hun religie en cultuur, stelt het probleem van de coëxistentie met de islam. De oprukkende islamisering zal de komende decennia in heel Europa voor conflictueuze spanningen zorgen. Ook België ontsnapt daar niet aan. Inburgering van de nieuwkomers of botsing van beschavingen: het wordt één van de fundamentele vragen in het Europa van de 21ste eeuw. Geen enkele partij mag dat thema doodzwijgen. Besluit: Het Vlaams-nationalisme is een revolutionair element dat alsnog buiten spel staat en als eerste taak heeft een verstandig toekomstalternatief te bieden voor het beleid van de traditionele partijen. Manu Ruys
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
COMMENTAAR
O ver een paar maanden is het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie voorbij. De terreuraanslagen van 11 september hebben de agenda van dat voorzitterschap overhoop gehaald. De regering werd onverhoeds met nieuwe internationale gegevens en opdrachten geconfronteerd. Ook binnenlands moet zij haar agenda bijstellen.
CENTRUMRECHTS
FOTO DOORBRAAK
INBURGERING
JONGE
WEGWIJZERS
VLAAMS
CD&V
EN
N-VA
OVER RADICALISERING
EN TEGENSTROOM
of zich vernieuwende partijen zoeken posities. Dat geldt voor CD&V, maar ook voor de N-VA. Hoe nieuw wordt die positie in sociaaleconomische materies, op levensbeschouwelijk vlak, inzake communautaire standpunten? Doorbraak vroeg het aan twee jonge en verstandige gasten uit die partijen. Beiden zijn assistent aan de KU Leuven. Beiden speelden een grote rol in het uitwerken van de vernieuwing. Wouter Beke (CD&V) was de voorzitter van de commissie die op vraag van Stefaan De Clerck de teksten voor het eerste CD&V-congres schreef. Bart De Wever is een van de belangrijkste ideologische steunpilaren van Geert Bourgeois en lid van het N-VApartijbestuur.
CENTRUM Wouter Beke: ‘De CD&V wil een volkspartij blijven en streeft naar sociaaleconomische concertatie in plaats contestatie. Dat is een centrumpositie, maar daarom nog geen schipperen. Vergeet niet dat de CVP en de christendemocratie in heel Europa al in 1945 stond voor de fameuze Derde Weg. Verhofstadt, in de voetsporen van Blair, moet niet doen alsof hij met paars het Licht heeft uitgevonden. Trouwens, de jongste maanden wordt duidelijk dat zijn coalitie het met die centrum-linkse aanpak erg lastig krijgt. Het oude verhaal duikt weer op. Blauw wil naar lastenverlaging, roodgroen naar hogere uitkeringen.’ Plaatst de Nieuw-Vlaamse Alliantie zich op de sociaal-economische as naast de CD&V in het midden? Bart De Wever: ‘De oude Volksunie was een soort kameleonpartij met een wisselend sociaal-economisch profiel en met uiteenlopende tendensen. De N-VA kiest klaar en duidelijk voor de gecorrigeerde vrije markteconomie. Maar er is ook een duidelijk verschil. Wij kiezen resoluut voor het algemeen Vlaams belang. We willen het syndicaat van het algemeen Vlaams belang zijn. De vrije markt moet behoedzaam gecorrigeerd worden, niet alleen sociaal en ecologisch, maar ook cultureel. Veel economen wijzen de jongste tijd op het belang van de band tussen cultuur en economie, zowel voor de productiviteit als voor de werknemer. De keuze voor een vrije markt betekent dus niet dat we naar een marktmaatschappij moeten evolueren. In dit opzicht staan we als gemeenschapspartij resoluut tegenover het neoliberalisme.’ Beke: ‘In de economie worden grenzen cartografische illusies, maar ook voor
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
Beke: ‘De C is gebleven, maar staat niet voor een christelijke partij. Wel voor een partij die in de C wel waarden erkent, maar geen uniek richtsnoer.’ De Wever: ‘Voor ons zijn zowel christendom als humanisme inspiratiebronnen, maar we zijn niet schatplichtig aan een religie. Immateriële waarden zijn erg belangrijk als alternatief voor het
FOTO DOORBRAAK
WETSTRAAT
Nieuwe
eerder waarden-loze neoliberalisme. Bovendien wil ik aan de CD&V vragen wat hun fameuze “verbondenheid” betekent? Met wie verbonden zijn? Met alleman, dat is toch woordenkramerij? Er moet toch ergens een grens zijn, of deint dat oneindig uit? De CD&V wil een afgedragen kleed afwerpen, maar wat komt er in de plaats? Ik zie hier geen ideologische grondslag.’
BART DE WEVER : ‘WIJ WILLEN HET SYNDICAAT VAN HET ALGEMEEN VLAAMS BELANG ZIJN.’
Beke: ‘Niet akkoord! In het begin van de jaren negentig kon Mark Elchardus (VUB) nog schrijven dat de VLD een duidelijke keuze gemaakt had voor het passief liberaal burgerschap. Hij betreurde toen dat er zich voor het actief burgerschap geen manifeste politieke
de CD&V moet het economisch beleid vertrekken vanuit de Vlaamse identiteit. “Think global, act local”, betekent voor ons dat gestart moet worden vanuit regio’s die een zekere culturele homogeniteit hebben.’ De Wever: ‘Goed dat de CD&V dit vooropstelt, maar in de praktijk toont die partij zich nog altijd een standenpartij, gelieerd aan Boerenbond, ziekenfonds en vakbond. Willen ze los staan van de macht van de vakbonden, die niet groot is omdat ze veel leden hebben, maar die precies veel leden hebben omdat hun macht zo groot is? We zien toch maar dat Yves Leterme Kamerfractievoorzitter werd met een forse duw in de rug van het ACW? Willen jullie wel losser staan van de ziekenfondsen?’ Beke: ‘Ik kan alleen maar signaleren dat het jongste partijcongres heeft bepaald dat we losser moeten staan van die machtsgroepen. En dat Stefaan De Clerck zich hiervoor garant gesteld heeft. Dat is dus geen schijnvertoning meer’.
WAARDENPARTIJEN Ook over levensbeschouwelijke thema’s liggen de standpunten van CD&V en NVA blijkbaar dicht bijeen?
4
protagonisten aandienden. Wel, vandaag kiezen wij uitdrukkelijk voor het actief burgerschap, dat niet de individuele (machteloze) burger tegenover de (almachtige) staat, maar de verbonden burger, verbonden met zijn gezin, zijn buurt, zijn verenigingen, zijn lokale weefsel èn het Vlaamse volk, vooropstelt.’
VLAAMS! De Wever: ‘Wij kiezen resoluut voor de Vlaamse natie als onderdeel van een (democratische) Europese koepel. Vlaanderen is het uitgangspunt, maar ook het referentiepunt van ons denken. ‘Alleen aan de Vlaamse bevolking leggen we bij verkiezingen verantwoording af, en dus begrenst Vlaanderen onze democratie’. Al staan we uiteraard open voor supranationale samenwerkingsverbanden.’ Waarom toch uitgesproken Vlaams? De Wever: ‘Een: omdat beslissingen moeten genomen worden op het niveau waar dat het best kan (het subsidiariteitsprincipe). Het wordt stilaan een heksentoer om een onderwerp te vinden waar Vlamingen en Franstaligen het in dit land nog eens over zijn. De
trole hebben. Een niveau dat overbodig is voor wat we in Vlaanderen zelf kunnen regelen, en te klein is voor zaken die we beter Europees of supranationaal aanpakken. Een Vlaams leger zou belachelijk zijn, maar een Belgisch leger is dat evenzeer. De CD&V mag dan stellen dat ze een en ander ook zo bekijkt. Ze zegt dat al lang, maar handelde - toen ze nog aan de macht was - totaal anders. En ook nu weer: confederalisme, zegt de CD&V, maar volgens Herman Van Rompuy dan toch met een kleine c, want een statenbond neigt voor hem al naar separatisme’ Ook De Clerck zei kort voor het congres dat het federaal niveau zeer belangrijk bleef. Is de oude VU dan ook niet nu en dan op de rem gaan staan? De Wever: Jawel, juist, en je weet wat daarvan het gevolg is geweest. Beke: ‘Van Rompuy mag dat zeggen, wat voor mij telt, is wat het Congres heeft vooropgesteld. Ons vertrekpunt is Vlaanderen, dat is nu duidelijk. Wij staan voor een confederale aanpak onder het motto: Vlaanderen en Wallonië, geef elkaar ruimte en beslis samen wat je in de toekomst nog samen wilt gaan doen.’ De Wever: ‘Maar hoe groot is het risico dat jullie weer warm en koud tegelijk blazen?’ Beke: ‘Wij zijn toch duidelijk: wat het Congres aangeeft als oriëntatie, telt. Het Congres is het belangrijkste orgaan van de partij. Wat op het Congres werd beslist, wordt de lijn. De congrescommissie is in die zin ook een opvolgingscommissie geworden. En in Kortrijk hebben we een klare stap vooruit gezet, verder vooruit dan wat ons partijbestuur eigenlijk graag had gezien. Dat is de situatie. Ik ben overtuigd optimist.’ Hoeveel België moet er dan nog blijven?
dat de inwoners op termijn kiezen voor Vlaanderen. In die zin wil ook de N-VA een realistische politiek blijven volgen.’ Beke: ‘Communautair zijn er tussen onze beide partijen weinig verschilpunten, ook niet inzake Brussel. Wij zijn ook voor twee deelstaten, waarbij Brussel niet meer kan zijn dan een stadsgewest, weliswaar met een internationale dimensie.’
SAMEN STERK? Sommige ex-VU’ers hadden die “&V” immers al vertaald als “én VU”? Beke: ‘Dat was dat geenszins de bedoeling. Wel willen we met de uitdrukkelijke verwijzing naar Vlaanderen aangeven welk ons eerste referentiepunt is om bovenlokaal aan politiek te doen!’
dele van de politieke macht. In die positie stonden de Vlamingen zwak tegenover het klassieke brede en standvastige front van de Franstaligen. Nu willen we op communautair vlak, maar ook op maatschappelijk vlak een “tegenstroomprogramma”. Weg van de Yves-Desmetcultuur. Als Vlaamse partijen mekaar daarin vinden, is dat een goede zaak.’ De Wever: ‘Vlaamse frontvorming is al vaak mislukt. Ook voor ons is het duidelijk dat de regering van Verhofstadt gevormd is in Wallonië ten koste van Vlaamse toegevingen. Hoe we in de toekomst het Vlaamse belang best dienen? Volgens ons niét met het instandhouden van het cordon sanitaire, dat electoraal averechts werkt. De morele hysterie errond is voor veel ontevredenen precies een richtingwijzer naar het Vlaams Blok. Betekent dat dan dat we pleiten voor samenwerking met het Blok? Helemaal niet. Hun standpunten staan ver van de onze (te etnische invulling aan identiteit en de koppeling van radicaal rechtse ideeën aan het nationalisme). Wij pleiten voor een apolitieke Europese Commissie en een Europees Hof dat omstreden partijen onpartijdig kan beoordelen. Het oordeel hier zelf laten uitspreken door politieke partijen, concurrenten en tegenstrevers is onverantwoord. Doorstaat het Blok die Europese toets, dan moet het behandeld worden als alle andere partijen. Maar dat wil nog niet zeggen dat we hiermee een opening maken of samenwerking zien zitten. Daarvoor liggen onze standpunten te ver uiteen.’ Beke: ‘De strategie van het cordon sani-
WOUTER B EKE : DE CD&V HEEFT EEN “TEGEN STROOMPROGRAMMA”. ‘WEG VAN DE YVESDESMETCULTUUR.’
Hoe groot schatten CD&V en N-VA hun politieke kansen in om hun opvattingen ook te vertalen in politiek en electoraal succes. Zolang het Vlaams Blok een middelgrote, maar achter het cordon opgesloten politieke partij én derhalve een politiek dood gewicht blijft, liggen de kansen voorlopig niet zo gunstig? Beke: ‘Wij stellen vast dat een communautaire doorbraak is uitgebleven, ondanks de manifeste wil van een meerderheid van het Vlaams Parlement. Met Lambermont heeft de VLD het Vlaamse front opgegeven, ten voor-
5
taire is een miskleun. Maar de sfeer van politieke correctheid gaat verder. Als onze congresnota een voorstel kennis van de Nederlandse taal als voorwaarde koppelt aan het verwerven van deBelgische nationaliteit, worden ook wij afgeschilderd als extremisten. Dit soort politieke correctheid, door twee of drie politieke commentatoren aan Vlaanderen opgelegd, is ronduit ergerlijk. De opvattingen van CD&V en NVA bevallen hen niet, dat voel je zo. Maar ze liggen veel beter bij een groot deel van de publieke opinie. En dat stemt ons hoopvol.’ Jan Van de Casteele
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
WETSTRAAT
‘Twee: we zijn uitgesproken Vlaams omdat democratische controle gebeurt vanuit de eigen gemeenschap. Eenvoudig gezegd: Als Michel de Vlamingen niet ligt, dan kunnen de Vlamingen via democratische verkiezingen niets aan zijn macht doen. Ze kunnen hem niet democratisch sanctioneren.’ ‘Voor ons is België nu een supranationaal niveau, waar we op een deel van de bevoegdheden geen democratische con-
De Wever: ‘Men moet zich geen illusie maken, er komt geen grote revolutie, maar we ziten in een onomkeerbaar proces. Brussel blijft een pijnpunt, maar met stoere verklaringen à la Guido Tastenhoye (Vlaams Blok), die verbaal pleit voor een forcing, komen we er niet. Wel zeggen we onomwonden dat Brussel niet meer kan zijn dan een stadsgewest. We moeten ervoor zorgen
FOTO DOORBRAAK
verschillen in politieke cultuur zijn enorm groot.’
OPPOSITIE
DE
SLACHTOFFER VAN POLITICAL CORRECTNESS?
MEDIA MAKEN HET NIEUWS
nuten, te verdelen over vier man en een opgejaagde moderator. Dat is drie keer naar lucht happen en gedaan.’ Van serieuze programma’s zoals op de RTBf of in Nederland Den Haag vandaag, bijvoorbeeld kan de N-VA-voorzitter enkel dromen. Ook Eric Van Rompuy deelt die mening. De media hebben ‘wel een grote impact op het stemgedrag voor bepaalde personen. De politiek is binnengeslopen in de poppenkast van spel- en praatprogramma’s. Stevaert, Vogels en Anciaux zijn er voor een groot deel afgeleide producten van.’ Iets wat ook Bourgeois betreurt: ‘Dezelfde figuren blijven zich onverstoord aanmelden in pure ontspanningsprogramma’s. Je vindt nergens in Europa het fenomeen dat politici werkelijk zelf optreden als entertainer.’ Van Hauthem verwijst naar een recent onderzoek waaruit bleek dat slechts 15% van de mensen no g vertrouwen heeft in wat de media brengen. ‘Mensen lezen, luisteren en kijken, maar ze laten zich daar niet door leiden.’ Van Rompuy: ‘Het viel toch op dat er na 40 jaar CVP aan de macht ook in de media een enorme algemene goodwill was tegenover de nieuwe regering Verhof-
Bourgeois begrijpt nog steeds niet waarom de VRT-radio zijn uitslag in het interne VU-referendum (47%) als een magere score interpreteerde, en op haar beurt Anciaux met amper 22% tot de grote winnaar uitriep. ‘Na het referendum werden we niét uitgenodigd naar De Zevende Dag. Men heeft toen de twee verliezende kampen uitgenodigd, zei men. Maar dat verhaal klopt niet, want wij wisten al de vrijdag dat we niet moesten gaan, terwijl men toen toch nog niet kon weten dat wij niet bij die twee “verliezers” zouden zijn.’
Van Hauthem verklapt geen geheim door te stellen dat zijn partij in De Zevende Dag bijvoorbeeld amper aan bod komt. ‘In de sperperiode van juni tot 8 oktober 2000 zaten we in Ter Zake met 0,40% van de zendtijd. Zinzen was noppes. ‘Ik heb maar vijf uitzendingen”, zei hij. Dat men maar doet, ik denk dat de mensen dat niet pikken.’
BUS-AAN-BUS Waren de Uitzendingen door Derden dan een oplossing? Van Rompuy vindt van niet: ‘Die uitzendingen hebben hun beste tijd gehad.’ Bourgeois en Van Hauthem betreuren het verdwijnen ervan. Voor de laatste ‘was dat de enige toegang tot de media. Andere partijen
SKINHEADS Van Hauthem kan hierover meespreken: ‘Ofwel wordt onze partij doodgezwegen - de recente VRT-nota terzake zegt genoeg - ofwel worden op een betoging een handvol onnozele skinheads gefilmd. De media-aanval tegen het Vlaams Blok is al jaren bezig.
komen in de gewone uitzendingen aan bod, en hebben die dus niet nodig.’
Een vrije tribune, over welk onderwerp dan ook, geraken wij nu nog alleen kwijt in Gazet van Antwerpen.’
En dus is het zoeken naar andere kanalen om de standpunten bij de massa te brengen. Het Blok doet dat al jaren noodgedwongen - via de afdelingen die
Volgens Van Rompuy komen de inhoudelijke standpunten van de oppositieweinig aan bod. En ‘als er over
lokale bladen, pamfletten en folders op grote oplagen verspreiden. De CD&V kopieert het initiatief met het nieuwe blad Ampersand: ‘achtmaal per jaar de boer op. Militanten zullen het huis aan huis bezorgen.’ Bourgeois heeft er met zijn jonge partij (nog) geen budget voor en rekent vooral op de militanten. Het gekleurde spel van de media dwingt de Vlaamse oppositie dus wel naar andere middelen te reiken. Ze kan niet anders. Is dit normaal voor een volwassen democratie? De vraag stellen, is ze beantwoorden…
ons wordt bericht, gebeurt dat in eerste instantie als er vermeende conflicten binnen onze strekking kunnen worden vooruitgeschovenof hooguit eens met een oneliner. Voor inhoudelijke replieken is er in geen enkel programma tijd of belangstelling.’ De drie oppositieleden verwijzen ook naar communautaire dossiers. Enkel de FET, het Belang en de Gazet van Antwerpen openden hun kolommen voor kritiek op Lambermont.
JORIS VAN HAUTHEM
JVdC/KDr.
ERIC VAN ROMPUY GEERT B OURGEOIS
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
Bourgeois heeft ook zijn mening over de perslui: ‘Ik heb de indruk dat de generatie van mei ‘68, die toen links was en nu links-liberaal, het voor het zeggen heeft in de media - Humo, Woestijnvis, sommige programma’s in VRT en VTM. Dat is geen gesloten kring, maar links-liberale politici hebben toch een voetje voor.’
FOTO DOORBRAAK
Dat vertaalt zich in minder aandacht voor politieke debatten in programma’s als De Zevende Dag. Bourgeois: ‘Daar worden debatjes beperkt tot tien-vijftien mi-
stadt. De jongste maanden is het tij wat aan het keren’.
FOTO DOORBRAAK
Bourgeois geeft de voorzet met de al eerder gemaakte analyse dat journalisten ‘geconfronteerd met de hectische dwang van kijk- of leescijfers’ de belangstelling voor de Wetstraat zien verminderen. ‘Tenzij voor de zitting vragen en interpellaties, waar wat vuurwerk is. De aandacht verschuift naar incident, accident en sensatie. Dat verkoopt beter dan informatie.’
FOTO DOORBRAAK
MEDIA
Politiek en media. In de tang van de “political correctness” gaan ze hand in hand. De oppositie kan er over mee spreken. ‘We komen niet genoeg aan bod’. Doorbraak legde enkele vragen voor aan drie oppositieleiders: Joris Van Hauthem (Vlaams Blok), Eric Van Rompuy (CD&V) en Geert Bourgeois (NVA).
Van Hauthem klaagt omdat geen enkel massamedium ooit aandacht heeft voor de communautaire Blok-thema’s -‘alhoewel het ons eerste programmapunt is’.
6
WORSTELEN
DE
MET EEN NIEUW MEDIUM
POLITIEK
PERS OP INTERNET
Net zoals de muziekindustrie, heeft ook de pers het niet onder de markt met het internet. Internet heeft een heel andere logica dan de traditionele “eenrichtings”-media. Vele uitgeverijen worstelen daarmee. En - vooral - met de vraag hoe een internetstek in het kleine Vlaanderen rendabel te maken.
De Morgen weigerde principieel om wat dan ook op het web te zetten. ‘Ze moeten de krant maar kopen’, was daar de laconieke opmerking. De Standaard koos radicaal voor het andere extreem. Zowat alles is opvraagbaar. En 26 000 Standby-abonnees krijgen dagelijks de korte inhoud netjes - en gratis - in de bus gedropt. Het is goed voor de bezoekersaantallen, maar of en wanneer De Standaard Online winst kan genereren, kan men ook bij De Standaard niet beantwoorden. De andere uitgeverijen kozen voor een tussenweg. Een paar artikels zijn opvraagbaar, de rest is - met wat geluk raadpleegbaar voor abonnees. Allen kampen ze met verlies. En ze aanvaarden het. Internet is een reclamemedium en mag geld kosten. Alleen De Tijd is erin geslaagd om het geheel licht rendabel te maken via de verkoop van het Tijd-archief aan bedrijven.
RUIMTE VOOR NIEUWE IDEEËN Het specifieke karakter van internet geeft echter mogelijkheden voor creatieve geesten. Komt daarbij nog een duidelijke verschuiving naar specifieke “niche”-portalen, en je voelt met je ellebogen dat er “politieke portaalsites” op komst zijn.
De eerste was een stunt van Wim Schamp. Met de 20 m²-reclame voor zijn internetstek politicsinfo.net in volle verkiezingsperiode van ‘99 nam hij de beknotting van de verkiezingsuitgaven op de korrel. Het was een opgemerkte stunt, maar de stek was een scheet in een fles. Een handvol 2000 tussen politics.be. De gekocht door ticsinfo.
studenten lanceerde in de pot en de pint nog stek werd eind 2000 opde erfgenamen van poli-
Louis Standaard - ex-parlementslid van Rossem - en Jürgen Verstrepen - enfant terrible van de Vlaamse pers en bekend van het populaire radio/tv-programma Zwart/Wit - zagen ondertussen brood in de politiek. Zij zetten een “dotnet”bedrijfje op dat zijn inkomsten vooral wil zoeken bij politieke partijen. Politicsinfo.net werd professioneel uitgebouwd rond multimedia, en verspreidt een degelijk e-zine. Met de integrale uitzending van het jongste CVPcongres op internet, was de eerste grote klant gevangen. Of zij daarmee een ploeg van 8 journalisten plus een aantal freelancers draaiende kunnen houden, is alvast boeiend om te volgen.
POLITIEK.NET Ook de Vlaamse Volksbeweging mengt zich vanaf 5 november in de arena met Politiek.net. De stek van de VVB (www.vvb.org) was reeds alombekend van zijn persmededelingendienst Hermes en een aantal succesvolle e-zines zoals Diogenes (politieke verwijzingen), Freedaardig (cartoons) en de Vlaamse
“DE VLAAMSE B EWEGING HEEFT AMBITIEUZE INTERNET-PLANNEN.”
Wat inhoudelijk opvalt is de “toon” op internet. Of noem je zoiets een “sfeer” of een “cultuur”? De krantenartikels zijn een gewone doorslag van het papieren medium, maar het interactieve aspect van internet geeft dat ietsje extra. En ietsje anders. In discussiegroepen, chatsessies, reacties op artikels, en editorialen van ezines is er weinig of niets te merken van het “politiek correcte” denken dat in de traditionele media zo sterk aanwezig is. Heeft het te maken met de lichtjes “anarchistische” oorsprong van het internet? Zoeken de “niet politiekcorrecten” versterkt hun toevlucht tot internet? Of heeft de internetgebruiker een totaal ander profiel dan de krantenlezer (of uitgever). Alvast voer voor sociologen. http://www.politiek.net http://www.politics.net http://www.vvb.org/verwijzingen/ Vlaanderen/Schrijvende_pers
Pers Selectie (krantenoverzicht in vijf talen). De VVB bundelt nu al haar algemene politieke informatie op de nieuwe stek en gooit er een scheut personalisatie bij: met Mijn.Politiek.Net kan de gebruiker voortaan kiezen welke informatie hij in zijn bus of op zijn scherm krijgt. Bovendien stelt Politiek.net de eigen informatie ook ter beschikking van andere stekken, iets wat eerder zeldzaam is in internetland. Commercieel hoeft het voor de VVB ook niet meteen rendabel te zijn. De stek draait reclameloos en moet het hebben van de professionele infozoeker die bereid is om 25 Euro neer te leggen voor een uitgebreide filterfunctie. En natuurlijk van een ploeg vrijwilligers die de programmatuur bij elkaar schrijft. DL
7
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
MEDIA
Het resultaat is een enorme verscheidenheid in de aanpak door de pers. Hoeveel en welke krantenartikels geef je gratis weg? Is de gebruiker bereid om te betalen? En hoe (en waarom?) lok je gebruikers naar je stek?
INCORRECT
EERSTE
VOORTEKENEN VAN ELECTORAAL KLIMAAT
TUSSEN
INCOMPETENTIE EN
WETSTRAAT
FRUSTRATIE Is het u ook bijgebleven hoe Karel De Gucht en Frank Vandenbroucke onlangs met elkaar in de clinch zijn gegaan? Dat was maar één van de uiterlijke symptomen die tijdens de begrotingsbesprekingen aantoonden dat de spanningen tussen de regeringspartijen opnieuw beginnen op te lopen. Uiteraard blijft deze coalitie overeind tot 1 januari (EU-voorzitterschap én Euro), maar als de bladeren terug beginnen te botten, zal er heel wat meer goede wil vereist zijn.
volgt, in de beste Belgische compromisstijl over de ziekteverzekering: ‘Dat betekent dat we het budget opnieuw fors optrekken tegenover vorig jaar, ook al blijft dit ver onder de verwachtingen.’ Versta: de SP.A en de groenen kregen meer dan 568 miljard, maar niet de 595 die ze aanvankelijk hadden geëist.)
CONTACTLIJM LOST Overigens ging De Gucht ook nog met Di Rupo over dezelfde kwestie in de clinch. Vanuit de PS kwamen er tijdens de begrotingsdebatten zeer scherpe bedenkingen over, jawel, de politie- en justitiehervormingen. Vermits men in het zuiden van het land veel te verbergen heeft, en veel vetpotten te voeden, gaan die hervormingen te ver en vooral: kosten ze te veel. Tenzij de federale overheid nog meer geld in de gemeenten wil pompen om de nieuwe politiestructuur op poten te zetten.
Hoe harder Verhofstadt het ontkent, hoe meer de oren van Wetstraatwatchers zich gewoonlijk spitsen. Neen, er heeft de voorbije weken op geen enkel ogenblik een sfeer van kortsluiting in de lucht gehangen. Integendeel, paarsgroen is er opnieuw in geslaagd bij de moeilijke begrotingsopmaak iedereen te laten scoren. De groenen kregen meer (zoals voorzien) voor ontwikkelingssamenwerking, de roden
drijven te gunnen. De SP.A heeft daarentegen wel haar slag voor een groot deel thuisgehaald op het vlak van de ziekteverzekering, en daarmee de indruk gecreëerd dat de begroting vooral rode tinten draagt - ook het Zilverfonds werd op papier nog eens met 25 miljard gespijsd.
(zoals voorzien) hogere sociale uitkeringen en de blauwen (zoals voorzien) de schijf 2002 van de verlaging van de
voor 2002 in geen geval hoger mocht uitvallen dan 568 miljard. Het zijn er uiteindelijk 581 miljard geworden, zonder ook maar de minste garantie dat in de loop van het jaar dat bedrag alweer niet aanzienlijk overschreden wordt.
ZAL HET GAAN BEGEVEN
Ongetwijfeld zag De Gucht de bui aankomen toen hij minister van Sociale Zaken Vandenbroucke incompetentie verweet om de ziekteverzekering structureel te hervormen, d.w.z. te raken aan de geldverslindende mechanismen van ziektefondsen en artsensyndicaten. Geen onterechte kritiek van De Gucht, want was dat nu niet precies de belofte die Vandenbroucke bij het begin van zijn mandaat had gedaan, dat hij daar nu eens paal en perk aan zou
CD&V, N-VA en Vlaams Blok konden dan ook genieten van een anders ongenietbare PS-fractievoorzitter Claude Eerdekens die tijdens het betoog van Verhofstadt gedurende de debatten voortdurend “neen” zat te schudden. Ecolo-boegbeeld Philippe Defeyt schoot dan nog eens met scherp op de liberalen door te stellen dat de vermindering van de personenbelasting volgend jaar feitelijk pas in 2003 zou worden doorgerekend. Voor minister van Financiën Reynders voldoende om hem meteen te bestempelen als een belastingsintegrist.
personenbelasting en het vooruitzicht op een hervorming van de vennootschapsbelasting. Er is dus absoluut niets aan de hand, en wie anders denkt, vergist zich.
BEGROTINGSOEFENINGEN Anderzijds heeft het er flink opgezeten bij het voorspellen van de economische groei voor volgend jaar. Verhofstadt wou 1,6 % als cijfer vooropgesteld zien. Vande Lanotte wou voorzichtigheidshalve niet hoger dan 1 %. Compromis, jawel, op 1,3 %, terwijl de meeste grootbanken het intussen heel wat minder rooskleurig inzien. Maar geen nood, we gaan ook volgend jaar naar een begroting in evenwicht. Hoezo, ‘ook volgend jaar’? Normaal had de begroting voor dit jaar volgens de tabellen een overschot van 0,2 % moeten hebben, volgend jaar 0,3 %. (NB: 0,1 % is goed voor zowat 10 miljard fr.) Daarover wordt nu maar zedig gezwegen.
DE GUCHT ZIET DE BUI HANGEN.
Er was in elk geval te weinig ruimte om de VLD een tweede, ingrijpende verlaging van de sociale lasten voor de be-
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
De Gucht had eerder laten verstaan dat het budget van de ziekteverzekering
stellen!? Anderzijds was intussen een document uitgelekt naar de FET, waaruit moest blijken dat Verhofstadt en Co bepaalde delen van de ziekteverzekering zouden willen privatiseren. Het zou om een niet-besproken denkspoor gaan van een medewerker van de premier, dat wellicht via de geëigende SP.A-kanalen in de pers werd gedropt in de cruciale begrotingsperiode. De messen waren dus gewet en De Gucht liet zich verleiden tot de uitspraak dat de defederalisering van de ziekteverzekering aan kracht zou winnen als het spelletje zo verderging. (In de beleidsverklaring van Verhofstadt op 9 oktober werden de plooien weer gladgestreken. Daar klink het als
8
CONTACTLIJM TUSSEN COALITIEPARTNERS
Naarmate de groenen moeilijker en moeilijker zullen beginnen doen over de Belgische steun voor de Amerikaanse campagne “tegen het terrorisme”, naarmate de economische malaise sterker zal worden, de problemen bij Sabena en tal van andere bedrijven groter, de financiële huishouding van de staat nog meer precair, voorspellen we dat de contactlijm tussen de coalitiepartners het zal gaan begeven. Er kunnen steeds minder cadeaus worden uitgedeeld, en dat was precies het ankerpunt van paarsgroen. Iko.
Het alcoholverbruik onder de Nederlandse jongeren neemt sinds 1994 onafgebroken toe. Dat stoot minister van Volksgezondheid Els Borst tegen de borst - om het zo te zeggen. Na overleg met de horeca en met instemming van een grote meerderheid in de Tweede Kamer heeft de minister besloten de zogeheten happy hour-fuiven te verbieden.
De zaak is ernstig. Van de Nederlandse bevolking boven de 16 jaar drinkt 85%. Ruim 1,1 miljoen mensen zijn probleemdrinkers, dit wil zeggen: ondervinden lichamelijke en geestelijke problemen door hun alcoholgebruik. Dat is zo’n 15 % van de mannen en 3% van de vrouwen. Bovendien zijn 3000 tot 4000 sterfgevallen per jaar aan alcohol te wijten. Voor drugs zijn er dat 75. Toen enkele jaren geleden de Franse president Chirac Nederland een ‘drugsstaat’ noemde, was de Nederlandse
WAALSE WAALSE
Of het verbieden van bierfuiven zoals happy hours het probleem zal oplossen, valt te betwijfelen. Om te beginnen zullen jongeren uitwijken naar dorpscafés en sportkantines. Dikwijls worden deze laatste door leeftijdsgenoten gedreven en de kans is klein dat deze jonge kroegbazen zich in alle omstandigheden evenveel aan het besluit van Borst gelegen zullen laten. Heel vaak
VRIENDEN, LET OP
UW
ZAAK !
Een
rechtgeaarde volbloed Waal die een klein beetje weet wat er zich in Vlaanderen afspeelt, moet het stilaan benauwd krijgen. Kijk eens wat we de voorbije weken allemaal meemaakten. We houden het bij een lukrake keuze.
Het Vlaams Economisch Verbond houdt niet op te stellen dat een “Belgisch” sociaal-economisch beleid niet langer meer kan. Tenminste niet als men Vlaanderen niet wil meesleuren in de Waalse draaikolk. Die stelling wordt, zoals het een serieuze organisatie als het VEV betaamt met de nodige cijfers duidelijk gemaakt. Dan was er nog exVU-minister Johan Sauwens met zijn wetenschappelijk betoog dat een unitaire sociale zekerheid alleen maar in het sociale en economische nadeel is van Wallonië. En nu is er de toch wel opvallende uitval van de voorzitter van de grootste Vlaamse federale meerderheidspartij, VLD-voorzitter Karel de Gucht. Die is het kotsmisselijk beu almaar meer geld te moeten pompen in de bodemloze put van de sociale zekerheid. Alleen maar omdat de Waalse excellenties in de federale regering niet willen weten
van de aloude volkswijsheid dat men best de tering naar de nering zet. We citeren uit de kranten: ‘Het is voor mij een uitgemaakte zaak dat de ziekte- en invaliditeitsverzekering moet worden gedefederaliseerd.’ Zijn PS-collega di Rupo mag, als hij dat wil, desnoods zijn (Walen-)land zelf besturen. Al die uitvallen met daarbij horende cijferberg bleef aan Waalse kant zo goed als onbeantwoord. Omdat ze daar ook begrijpen dat die indrukwekkende getallen niet weerlegbaar zijn? Dat zou dan toch al een klein winstpunt zijn. Dat onze Waalse vrienden beginnen in te zien dat het ons inderdaad Vlaamse ernst wordt met onze groeiende afkeer van dit verplicht samenhokken onder één Belgisch afdak dat onze Vlaamse economie in de weg staat, een gezonde Vlaamse sociale ze-
kassa’s een waarschuwingssignaal moeten laten opklinken. Een pienter, maar wat huiveringwekkend voorstel. Want gaat straks een lamp knipperen, telkens wij iets kopen dat de overheid niet welgevallig is? Een negationistisch boek, bijvoorbeeld? Jaak Peeters
inzake bijvoorbeeld mobiliteit, verkeersveiligheid, werkgelegenheid tot en met justitie in de meest algemene zin van het woord onbeantwoord laat. Een afkeer die men niet langer alleen maar moet zoeken in zogezegd verkrampte groepjes die vegeteren op hun eeuwenoud kaakslagflamingantisme. Neen, de voorlopig laatste uitval in een alsmaar sneller op mekaar volgende reeks kwam van de voorzitter van de partij van de Belgische premier! Toegegeven, het bleef bij die verbale uitval van hun voorzitter. De parlementsleden van de VLD stuurden hun premier niet naar huis. Onze Waalse buren weten dat de Vlaamse soep nooit zo warm wordt gedronken als ze wordt opgediend. Alleen, de Vlaamse oranjeknipperlichten volgen toch wel erg snel op mekaar. Waalse vrienden, let toch maar wat beter op uw Waalse zaak. Het kan vroeg of laat toch wel verkeren! Marc Platel
kerheid belemmert, de Vlaamse vragen
9
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
DE BUREN
uur zo vol mogelijk gieten met alcohol.
goegemeente dus terecht verontwaardigd. Chirac had er beter aan gedaan naar zijn eigen wijndrinkende land te kijken. We moeten deze kwestie goed onder ogen zien. Ook in Vlaanderen proberen verenigingen zoals de VAD nog altijd de bevolking ervan te overtuigen dat het alcoholprobleem veel ersntiger is dan het drugsvraagstuk.
Het interessantste voorstel kwam dan ook van D66-Kamerlid Lambrechts. Die stelde een algemene campagne voor om alcohol als een dikmaker bekend te maken. Voor schrijver dezes is de lijn toch een voorgoed verloren zaak, maar voor vele jongedames ligt dat wel even anders. Een ander voorstel kwam uit de hoek van GroenLinks: telkens alcohol verkocht wordt zouden
BIJ
De minister stelde vast dat de rage van de happy hours voor jongeren weinig meer betekent dan het zich binnen één
bovendien valt zo’n verbod te omzeilen door de zuipfuif van een andere naam te voorzien. Overigens: wat doe je met studentencantussen, die ná afloop van de zangstonde - maar heel vaak al tijdens - uitlopen op weinig anders dan een happy hour?
Foto: Doorbraak
JONGE ZUIPSCHUITEN ONDER HANDEN
Foto: Doorbraak
NEDERLANDSE
TRIBUNE
WE
VERVANGING
HEBBEN ER CLOCHARDS
OPINIE
VAN GEMAAKT Hoe nijpend wordt het tekort aan geschoolde werknemers, aan leraars in het bijzonder? Ontsporen de kosten van de ziekteverzekering? Kunnen we nog zonder buitenlandse werknemers? Dat zijn maar enkele problemen waar demografen al jaren zinnige dingen over vertellen. Maar de politiek heeft geen boodschap aan hun bevindingen. Al geruime tijd waarschuwen we dat het leraarsambt een knelpuntberoep wordt en dat het tekort aan leraars voor grote problemen zou zorgen. Minister Marleen Vanderpoorten zei dat dit pas na 2004 zou zijn.
leven almaar langer. De medische kosten in grafiek brengen, is niet moeilijk. Ze stijgen sneller dan de economische groei. Alle buurlanden zeggen zelfs 4% sneller. Wat willen we nu doen? Dit betalen of niet betalen?
Plots vallen er toch maatregelen uit de lucht. Ook leraars zullen op termijn langer moeten werken, dat kan niet anders. Maar de minister reageert nu onverstandig laat, fors en radicaal. In de plaats van onmiddellijk de uitstroom
Zijn er geen inperkingen mogelijk? Natuurlijk. Eric Ponette en anderen heb-
van leerkrachten aan te pakken, moeten politici zich meer concentreren op de instroom.
KWALITATIEF En net bij die instroom loopt het goed fout. Niet alleen kwantitatief, maar ook kwalitatief. Zopas gaf Vanderpoorten in het Vlaams Parlement verhelderende cijfers. Minder dan 50% van de nieuwe (kleuter)onderwijzers en regenten komen nog uit het ASO. De andere 50% komen uit het TSO en zelfs BSO. Dat is een zorgbarende ontwikkeling, die op zijn minst specifieke maatregelen vergt die er nu niét zijn. Twee: we moeten onze middengroep, de forse dertigers en veertigers, bekwamen, want die gaan werken tot hun 60ste, niet tot hun 58ste. Demografische gegevens maken dit meer dan duidelijk. Zij moeten dus voorbereid worden op die langere en in een voorthollende maatschappij almaar sneller evoluerende taak. Drie: we moeten de uitstroom vertragen, maar niet op de onhandige manier die Vanderpoorten nu hanteert. Geef de anciens die het nog aankunnen, die niet oververmoeid zijn, kansen en benut die groep nog. Het verhaal moet worden uitgelegd, niet opgelegd. De demografische realiteit werd ook op andere terreinen te vaak weggemoffeld. Zoals bij de uit de pan swingende medische kosten en de vergrijzing. We
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
ben voldoende aangetoond dat de gezondheidszorg in Wallonië veel duurder, maar desondanks ook veel minder efficiënt is dan in Vlaanderen. Demografen zien dat de levensverwachting van een man in Vlaanderen (76) drie jaar hoger ligt dan in Wallonië (73). Ook bij de vrouwen (81-79) is er een significant verschil. Onze zuiderburen wijten dit naar goede gewoonte nog altijd aan stoflong, koolmijnen… Dat is prietpraat. Demografen stellen immers ook vast dat het verschil eigenlijk zit in de leeftijdsgroep van de jonge actieven (20-40), en die hebben geen mijn van binnen gezien. Gezondheidszorg is in Vlaanderen stukken goedkoper én efficiënter. Wat moet je dan doen? Splitsen natuurlijk. Gemeenschappen moeten zelf hun gezondheidsbeleid bepalen, maar voor hun beleid ook financiële verantwoordelijkheid dragen. Vlamingen zijn vooral preventief bezig, met eerstelijnszorg. Wallonië opteert eerder voor remediëren post factum. Vlamingen springen zuiniger om met medische middelen. Als Franstaligen dat ánders willen, oké, maar niet op de kosten van de Vlamingen. Ook dit dossier zouden de Vlaamse liberalen nu (eindelijk) begrepen hebben. Karel De Gucht wil plots de splitsing van de gezondheidszorg! Dat was toch al een resolutie van het Vlaams Parlement? Vier maanden geleden hebben we over Lambermont onderhandeld en toen was dit dossier toch onbespreekbaar. En nu komen zeggen: dit moet gebeuren, de volgende keer, ja…
10
Noord en Zuid verschillen ook van mening over de denataliteit, hét demografische probleem bij uitstek. Al dertig jaar zijn er te weinig geboorten. In Vlaanderen opteert een meerderheid voor een “vervangende” vruchtbaarheid. Geen groei, maar ook geen krimp in de bevolking. Wel een status-quo. Het Zuiden, vooral ingekleurd door de PS en Ecolo, ziet in dit tekort geen probleem. En als er een is, kunnen we het oplossen via migraties, zo zegt men daar. De afgeleiden van zo’n politiek kennen we. Vlaanderen heeft nood aan een eigen en efficiënter gezinsbeleid om aan die denataliteit iets te doen. Maar wat Mieke Vogels nu doet, de kinderopvang voor de middengroepen veel duurder maken, is in demografisch opzicht precies het tegenovergestelde van wat moet gebeuren.
MIGRANTEN Het lijkt erop dat sommige zelfverklaarde progressieven dan toch gaan inzien dat er iets moet gebeuren en dat het binnenhalen van nog meer migranten niet de beste oplossing is. Laat ons eerst de problemen die er nu al zijn aanpakken. Laat ons eerst die migranten die hier nu al zijn soigneren, maar ze meteen ook uitleggen: ‘t Is kiezen en delen. Leg beslag op een jaar van hun leven en verplicht ze, van de maandag tot de vrijdag, Nederlands te leren. In ruil daarvoor geven we ze nadien een écht leven: ze zullen kunnen volgen in het onderwijs, ze zullen niet per definitie in het beroepsonderwijs terechtkomen. Nu volgt amper één procent hogere studies. En dat is niet omdat ze dommer zouden geboren worden dan wij. Nu maken we er clochards van. Dat moet anders kunnen, zodat ook de werkgevers niet hoeven af te komen met overhaaste voorstellen om nieuwe generaties migranten te importeren. Prof. Chris Vandenbroeke Universiteit Gent Vlaams-Parlementslid N-VA Foto: Doorbraak
VRIJE
LEZERSBRIEVEN
VRIJ-SPRAAK
GLOBALISERING (1)
EMANCIPATIE
Geert Neirynck, Lovendegem
GLOBALISERING (2) Jongeren uit verschillende Vlaamse en Nederlandse steden hebben het comité Nationalisten tegen Globalisering (NTG) opgericht als nationalistisch alternatief voor de globalisering (meer info: www.strijd.be). We kwamen in Doorbraak niet aan bod, maar betoogden in Brugge en Gent. De Vlaamse Beweging moet zich volgens NTG inzake actuele thema’s (globalisering, milieu, drugs) veel meer profileren. Ze moet ook hiervoor de straat op. NTG wil een protestbeweging op gang brengen bóven de partij- of verenigingsgrenzen heen, naar het voorbeeld van de linkse globalisten. Misschien utopisch, maar ‘je hoeft niet te hopen om te ondernemen, noch te slagen om te volharden’. Alain Quataert, Brugge
GLOBALISERING (3) Dat men zich hoede voor het huidige antiglobaliseringsgeweld. Dat is allesbehalve cultureel of identitair gekleurd, maar enkel sociaal-economisch. De grote manifestaties worden georganiseerd door diverse groepen, vooral door klein-links. Trap vooral niet in de val van het makkelijke en populistische linkse discours tegen de liberale vrijemarkteconomie. Die schenkt ons welvaart en welzijn, democratie en vrijheid, pluralisme en culturele diversiteit. Wie dat niet gelooft, moet maar eens kijken in de gewezen socialistische heilstaten. Ria de Kouter, Dendermonde
OF HOMOGENISERING ? Sedert enkele jaren lees ik de Schotse zondagskrant Scotland on Sunday. Voor mij is dat eigenlijk een donderdagskrant, want Schotland ligt zo’n vier postdagen van Vlaanderen verwijderd. Wij kennen dat fenomeen van de zondagskrant jammer genoeg niet. Maar op het Britse eiland steken krantenlezers zondagnamiddag hun pijp aan, schenken een thee in (of een whisky in Schotland) en nestelen zich in hun zetel om zich te verdiepen in de zondagsversie van hun kwaliteitskrant. Duitsland kent ook Welt am Sonntag, maar wij moeten de zondag doorbrengen met een gratis advertentieblad, dat we bij de bakker vinden. In de Spectrum-bijlage van 9 september werd ik getroffen door een fotoreportage. Van vier koppels worden twee foto’s afgedrukt. Op de eerste prijken ze in hun normale uitrusting. Een jonger koppel poseert, zij in jurk, hij met voetbaltruitje. Een oudere man draagt een pak, zijn vrouw klas-
Misschien doet dat fenomeen zich breder voor. Volkeren die “opklimmen in de vaart der beschaving” gaan steeds meer lijken op het westerse ba-
sieke “dameskledij”. Een derde in vlotte vrijetijdsbroek en t-trui, zij met lange rok. De laatste in doe-het-zelfuitrusting, zij met brede broekrok.
sismodel. Zo dreigt het begrip ontvoogding dikwijls neer te komen op homogenisering en afbraak van de eigenheid.
De tweede foto werd genomen na een
Over het recht van vrouwen en derde-
striptease (waarvan de lezer geen getuige mag zijn) en het wisselen van de kledij. Hij draagt wat zij droeg, zij wat hij droeg. Een simpel spelletje. En wat blijkt. Zelfs wanneer we de rokken even wegdenken (het gaat tenslotte om een Schots blad), dan nog staan de travestiet-heren er stuk voor stuk belachelijk bij. De dames daarentegen vallen in de kleren van hun echtgenoten amper op. Ze kunnen elk probleemloos zo de straat op.
wereldvolkeren op emancipatie kan geen twijfel bestaan. Vroeger werd te veel in termen van meer- en minderwaardig gedacht. Of je het nu bekijkt vanuit christelijk perspectief, dan wel vanuit een humanistisch standpunt: de indeling in eerste- en tweedeklasmensen is onverdedigbaar. Maar de contradictie bestaat er nu in dat die emancipatiebewegingen dikwijls juist lijken uit te gaan van de juistheid van die indeling. Vrouwen moeten man worden, zuiderse volkeren moeten westers worden.
Besluit: er bestaan nog wel typische vrouwenkleren. De eigen mannenuitrusting is verdwenen. Dat vestimentaire feit leert ons toch wel iets. De emancipatie van de vrouw bestond er in “haar” om te vormen, wanneer ze dat wil, tot man met enkele vrouwelijke lichaamskenmerken. Wat de kledij betreft, hebben de vrouwen het nu “zo ver” gebracht dat ze zich onopvallend in mannenlompen kunnen hullen. Mogen we dat besluit ook buiten de kleerkast doortrekken? Wellicht niet zo radicaal, maar toch. Om het provocatief en wat overdreven voor te stellen: het feminisme is
11
er in geslaagd de vrouw af te schaffen en de man tot eenheidsmodel te promoveren.
De Vlaamse Beweging lijkt wel een atypische ontvoogdingsbeweging te zijn. Wij hebben er niet naar gestreefd de Franstaligen te gaan imiteren. De Vlaamse Beweging wilde de eigenheid van de Vlamingen op het hoger plan brengen, maar ze niet wegwerken. Het komt me voor dat die Vlaamse Beweging voor de betere weg heeft gekozen. Misschien kunnen de vrouwen- en de derde-wereldbeweging nog iets leren van de Vlaamse variant binnen de ontvoogdingsstrijd. Peter De Roover
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
OPINIE
Globalisering is schadelijk voor de natuur, voor de volkeren én voor de mens. Bedongen rechten worden in vraag gesteld ten bate van een hoger, ongedefinieerd belang. Kijk naar Doel, naar de teloorgang van de verankering van Vlaamse bedrijven. Globalisering betekent ook een globalisering van de geesten. Wat daarbuiten valt wordt irrationeel, gevaarlijk maar vooral beangstigend. Spreken over identiteit wordt meer en meer daar gecatalogeerd want het verstoord het global thinking.
TOENADERING RUSLAND
EN ONTMIJNING
PALESTIJNSE
KWESTIE : STAP VOORUIT?
BUITENLAND
ZELFBESCHIKKING NA 11 SEPTEMBER : BARRE TIJDEN VOOR KLEINE VOLKEREN De Navo-landen en Pakistan aanvaardden de bewijzen tegen Bin Laden en diens Al Qaida, maar het et Talibanbewind in Afghanistan blijft hen beschermen. Veel wijst erop dat de VS-interventie de zelfbeschikking van de Afghaanse etnieën niet ten goed zal komen. Anderzijds kan 11 september wel een goede zaak zijn voor de Palestijnen en voor gunstige ontwikkelingen in Oost-Europa. In Afghanistan vallen geen grote werken te bombarderen. Zowel de BinLadenmilitie als het Talibanleger ontruimden hun militaire basissen. Sluikse Britse en VS- verkenningseenheden opereren nu. De VS plaatsten honderden oorlogsvliegtuigen in Koeweit, Oman, Oezbekistan en Tadzjikistan. Vliegdekschepen met hun dekkingsvloot liggen in de Arabische Zee. 2000 leden van de VS-bijzondere eenheden zijn gelegerd in Pakistan, Tadzjikistan en Oezbekistan, 250 van de Britse SAS in NO-Afghanistan. De VS rekenen daar op de Noordelijke Alliantie. Bin Laden vermoordde echter diens leider Massoed. Bovendien bestaat de Alliantie uit Tadzjieken, Turkstalige Oezbeken, mongoloïde Hazara¹s en Afghaanse sjiïeten. De Taliban daarentegen zijn allen Pathanen, spreken een Perzisch dialect en wonen in Oost-Afghanistan. WestAfghanistan is zonder meer Perzischtalig. In NW-Afghanistan wonen Turkstalige Turkmenen en Oezbeken.
VECHTERS De Taliban staan sterk, zijn etnisch homogeen, maar geven de andere etniën geen zelfbeschikking. De Vlaamse regering moet België doen eisen dat indien de Taliban verdwijnen die zelfbeschikking er wel komt. Maar de 50.000 Taliban en hun 10.000 Arabische vrijwilligers zijn nog niet verslagen. Ze deden de Sovjets afdruipen (1979-89) met 68.000 doden. Er zijn nog 10 miljoen mijnen. Later vochten de Afghanen onder elkaar (1992-96) tot de Taliban, gesteund door Pakistan, 90 % van het land innamen. En de burgeroorlog duurt voort. Geharde vechters dus. En de VS zelf moeten met hun bijzondere eenheden Bin
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
Laden en de Taliban in het grottensysteem aanpakken. Tegen hun helikopters hebben de Taliban nog zo’n 100 Amerikaansse Stinger-schouderraketten. Daarmee schoten ze van 1986 tot 1989 zo’n 270 Sovjettoestellen af. Zelfbeschikking kan pas vanzodra zij verslagen worden.
VERSCHUIVINGEN Negatief was dat de terreur de groteren tegen de kleineren opzette. De VS en de EU staan nu soepeler t.o.v. de Russische onderdrukking van de Tsjetjeense zelfbeschikking. Tsjetsjenië kreeg immers hulp van de Taliban, terwijl Rusland Tadzjikistan en Oezbekistan tot medewerking aanzette. En het Westen wordt soepelder tegenover de Chinese onderdrukking van het Oeïgoerse zelfbeschikking in Chinees Turkestan. De Oeïgoeren kregen immers hulp van de Taliban, terwijl China als grote wapenleverancier van Pakistan dit land tot medewerking kan aanzetten. Barre tijden dus in Centraal-Azië en de Kaukasus voor de kleinere volkeren en hun zelfbeschikkingsrecht.
POSITIEF Positief was evenwel dat islamitische naties in ruil voor medewerking Bush tot meer actie in het IsraëlischPalestijns conflict dwongen. Bush sprak zich plots uit voor een Palestijnse staat. De Palestijnse zelfbeschikking wint hiermee. En positief was ook dat Rusland in het kader van de medewerking zijn verzet tegen de uitbreiding van de Navo opgaf. De kleine Baltische staten kunnen nu tot de Navo toetreden, definitief het Russische vaarwater verlaten, en zo hun zelfbeschikking totaal verwezenlijken.
12
Ook andere Oost-Europeanen krijgen het nu gemakkelijker. Opmerkelijk was dat de Russische president Poetin in Brussel op 3 oktober tevens toenadering zocht tot de EU. Er komt een geïnstitutionaliseerde samenwerking, en we kopen weldra meer Russisch olie en gas. Dit is belangrijker dan het hele terreurgebeuren. Indien men Rusland ooit kan binden aan de EU, dat is het gemakkelijker de massa van dit land uit te spelen tegen de dreigende macht van een opkomend Duitsland. Op termijn is dit positief voor de kleinere naties. De zelfbeschikking boerde niet overal achteruit.
INTERVENTIERECHT Het raketschild komt er. De VS kregen Pakistans medewerking door het opheffen van o.a. de strafmaatregelen tegen zijn wording tot kernmacht in 1998. Hiermee hebben de VS definitief het anti-proliferatiebeleid voor ABCwapens verlaten. Zich verdedigen tegen die wapens kan nu alleen nog met een raketschild. Het soepeler Rusland zal zijn verdediging van het ABM-verdrag dat antiraketten verbood waarschijnlijk opgeven. De wapenwedloop met China daarentegen zal oplaaien. Betreurenswaardig. Doch alleen de militaire ongenaakbaarheid van de VS maakt een Westers interventiebeleid ten voordele van de mensenrechten en het zelfbeschikkingsrecht mogelijk. Het Clintonbeleid b.v. beschermde kleine naties zonder hen daarom totaal onafhankelijk te maken, zoals in Bosnië, Kosovo en Koerdisch Noord-Irak. De Republikein Bush wil dit niet, maar na hem volgt vroeg of laat een Democraten-president die Woodrow Wilsons traditie zal voortzetten. Kleine naties winnen daarbij. En het - hoe dan ook wereldwijd verdedigen van het zelfbeschikkingsrecht is Vlaams belang. Marcel Gunst
BOEKEN
EGODOCUMENT
HUGO DE RIDDER. GEEN BLAD VOOR DE MOND.
Dit boek is niet de zoveelste vlotgeschreven “whodunnit” van de Vlaamse politiek. Maar eerder een krabbenmand vol biografische notities, petite histoire en nieuwe ophelderingen De Ridder schrikt er niet voor terug de kroon te ontbloten - waarin de structuur en het verhaal wat verloren gaan. Een ruwe briljant, verder op te polijsten tot een fijne diamant. Zoals zijn eerdere boeken.
NOTITIES VOOR EEN BIOGRAFIE.
L ANNOO, 304 BLZ., 805 FR., ISBN
werk.
90 209 4533 5
Daarmee is De Ridder - na Ruys, Falter, Durnez, Platel en Veestraete - de zoveelste in rij die problemen heeft met de koers van De Standaard. Daarom ook dat hij er in 1990 de brui aan gaf. Toen het hoofdartikel - het ‘hoofdje’ van de frontpagina verdween en de lezer hoofdredacteur werd. ‘Een journalist zonder engagement is een trieste vent.’ Daarop hamert De Ridder doorheen het hele boek door. Ook al brengt dit engagement hem ertoe teksten te (her)schrijven van prominente christen-democraten als Paul Vanden Boeynants - ‘in ruil voor worsten, een pot paté of wat filet pu’r - of Leo Tindemans, De Ridders persoonlijke vriend. Tindemans was - en is nog steeds - één van de vijf van de groep “Elté”, met ook Petrus Thys (Unizo), Frank Swaelen (ex-CVP-voorzitter) en Jan Huyghebaert (KBC-topman). Die christen-democraten komen al bijna vijftig jaar samen en bepaalden zo - op hun manier - een stuk van de politieke agenda in ons land. Met het doodsvonnis dat door de generatie Desmedt-Vandermeersch over de opiniepers werd uitgesproken, werd ook de gedreven en geëngageerde journalist tegen de schandpaal genageld. Nochtans schrikken huidige zelfuitgeroepen “objectieve” journalisten ook niet terug voor de nodige schnabbels. Schreef De Ridders boezemvriend Sus
KDr.
PIM FORTUYN Een keuze uit de scherpe Elseviercolumns van Pim Fortyn werd onlangs gebundeld in Droomkabinet. We brengen hier een poging om een lijn te ontdekken in een verzameling opiniestukjes van Nederlands belangrijkste columnist. Nederland moet afrekenen met een grijze consensuspolitiek, met de nieuwe zakelijkheid van het huidige paarse kabinet. Het gebrek aan publiek debat, aan profilering en de individualistische politiek van D66 zijn hem de grootste doornen in het oog. Hoewel Fortuyn tot 1989 nog lid was van de PvdA, ontpopt Fortuyn zich als iemand van de liberale rechterzijde. Hij staat zelfs een verregaande privatisering van de sociale zekerheid voor. Steevast steekt hij een hand uit naar het in de oppositie stervende CDA. Het is de enige partij van politieke betekenis die opnieuw een gemeenschapsgevoelen- en denken in de politiek kan introduceren. Tegen egoïsme, algemene anonimiteit, individualisme en het algemeen Nederlandse verworven recht van “ikke eerst” en positieve discriminatie in. Daartoe laat de columnist duidelijk verstaan dat er nood is aan een duidelijk en geprofileerd centrum-rechts kabinet PIM FORTUYN, DROOMKABINET.
van VVD (dat het debat opnieuw aangaat), CDA (dat dringend aan radicalisering moet werken) en de kleinrechtse christelijke partijtjes ChristenUnie en SGP. Het ‘zielloze’ paars moet dringend worden vervangen. Fortuyn heeft ondertussen zelf de handschoen opgenomen en kandideert in mei volgend jaar voor het populistische Leefbaar Nederland. We zijn benieuwd… KDr.
REINAERTS STREKEN Recent verscheen een boeiende studie over de schelm/schurk Reinaert de Vos, die meermaals herinneringen oproept aan Tijl Uilenspiegel in onze literairculturele geschiedenis. De literaire vos wordt - in zijn bijna duizend jaar durende carrière - steeds opnieuw in zijn culturele context geplaatst. Dat leert dat de sluwe vos - net als Uilenspiegel - held werd voor alle werk. Van bedrieglijk en sluw dier - in de middeleeuwse bestiaria vaak afgeschilderd als symbool van de duivel vooral gebruikt als metafoor voor de mens als beestachtig, superegoïstisch en normenloos wezen tot speelse schelm, ridder van burgerlijke vrijheidsdrang en zelfs behoudende kathoJ. JANSSENS EN R. VAN DAELE, REINAERTS STREKEN.
VAN 2000 VOOR TOT 2000 NA CHRISTUS.
DAVIDSFONDS /LITERAIR, 320 BLZ., 980 FR., ISBN
90 6306 423 3.
lieke moraal.
In de Renaissance en later greep de Kerk als strenge censor regelmatig in. Maar een paar honderd jaar later werd Reinaert ook ideologisch door diezelfde instelling gebruikt. Zoals Reinaert ook in de politiek-culturele Vlaamse emancipatiestrijd een rol kreeg. En opdook in fascistische versie, in vrijzinnig-liberale en maconnieke kleren, als antirepressieridder en notoir communist en republikein. Een boek om in één ruk uit te lezen, of gewoon in te grasduinen… het hoort -
HOE NEDERLAND GERE-
samen met Jef Janssens’ Uilenspiegelstudie (Uilenspiegel. De wereld op zijn kop. Davidsfonds/Clauwaert, 1999) in élke boekenkast!
GEERD MOET WORDEN.
VAN GENNEP, 221 BLZ. 90 5515 286 2
KDr.
13
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
BOEKEN
‘Goed bestuur, vernieuwing, seksuele tolerantie en religieus pluralisme’ hebben volgens oud-Standaard-journalist Hugo De Ridder het oorspronkelijke journalistieke project van de “humoïserende” De Standaard - met kernwoorden Vlaams, democratisch en een sociaal gecorrigeerde markteconomie - weggeduwd. ‘Hoewel het een eerbaar project is, zou ik er mijn leven niet mee kunnen vullen.’ Het is één van de vele opvallende passages waarin de auteur duidelijk stelling neemt.
Verleyen (Knack) niet Verhofstadts eerste Burgermanifest? Hoeveel journalisten geven mediatraining aan politici of vertalen en redigeren rapporten van partijen of vakbonden? De Ridder heeft alvast geen spijt van zijn leven en
EEN
HEET HANG- EN ANDER IJZER
Een allerliefst buurmeisje is weer terug van weggeweest. Ze heeft een tijdje het moederlijk dak verlaten maar na al die appartementsjaren is ze van lieverlede weer naar penaten afgezakt. Ik ben er helemaal niet rouwig om want een bloemetje meer in onze omgeving fleurt alles nog wat meer op. Ze werkt bij Sabena en daarom zal ik haar maar Sabine noemen. Ze is de toeverlaat bij de dienst die verloren bagage moet opsnorren en dat doet ze met succes. Misschien ligt dat ook aan haar allerliefste snoetje, want als ik aan zo’n freule mijn beklag zou moeten maken over mijn verlies, dan zou ik meteen van zien en horen vinden dat ik bij haar stukken liever terecht was gekomen dan bij de een of ander Sint Antonius van de verloren voorwerpen. Wat haar moderne en vrouwelijke kledij en haar voorbeeldige textielstudies niet laten vermoeden is dat Sabine van de nonchalante kant is. Vaak komt ze naar ons overwippen en dan weet je meteen dat je haar met een ei, wat boter, melk of nog iets anders kan helpen. En dat doet ze dan zo minzaam dat ik soms in de verleiding kom om haar naast het gevraagde een lekkere, zelfs al geschilde appel aan te bieden. De omgekeerde wereld sedert het begin der mensheid. Gisteren probeerde ze me, toen ik de haag aan het scheren was, stiekem voorbij te komen en stilletjes op de deur te kloppen om mijn vrouw wat te vragen. Want voor wat ze nu had uitgespookt bleek mijn mannelijke hulpvaardigheid waardeloos. Ze was haar synthetisch (?) slipje met een strijkijzer op linnenstand te lijf gegaan. Hoe zou je zelf zijn als je heetgebakerd zo’n niemendalletje mag platwalsen? Een plak- en geurwerk van jewelste op je moeders duurste strijkuitrusting. Het zou er weer gaan stuiven bij moeders terugkeer uit vakantie. Met haar jarenlange ervaring in het strijkvak wist mijn vrouw de beteuterde Sabine toch weer op te monteren. Ammoniak of hoe heet dat spul uit een flesje heeft alle plooien helpen gladstrijken en het ijzer weer maagdelijk blank getoverd. Nu hoop ik dat Sabine nog wat reserve van die lieflijke dingen heeft, want ik heb dezer dagen eens te meer horen ronken dat er bij Sabena zoals elders heel wat naakte ontslagen zullen vallen. En dat wens ik in mijn soms op hol slaande verbeelding mijn allerliefste buurmeisje helemaal niet toe.
Uw Wilhelmus
Voor wie door het bos de bomen niet meer kan ziet: de Volksunie (VU) bestaat niet meer. In haar plaats kwam ondertussen de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) van Geert Bourgeois. Bert Anciaux’ Toekomstgroep is gefusioneerd met ID21, dat hiermee zichzelf heeft opgeheven. Op 10 november kennen we de naam van de nieuwe linksliberale partij. De ex-VU-Middengroep ‘Niet Splitsen’ bestaat niet meer. De leden zullen individueel kiezen welke weg ze inslaan. Splitsen dus. De exCVP’er Stefaan De Clerck mag zich voortaan voorzitter van ChristenDemocratisch & Vlaams (CD&V) noemen. De Jong-Socialisten noemen zich nu Animo, de “oude” socialisten van de SP werden sp.a. Voorlopig staat het nog voor Socialistische Partij.Anders. Maar binnenkort wordt het Sociaal Progressief Alternatief. Wie is de volgende in de rij?
MINDERHEDENVERDRAG In een vrije tribune die op 27 september verscheen in de FinancieelEkonomische Tijd, roepen de auteurs Freek Couttenier (CD&V) en David Vits (N-VA) op tot grote voorzichtigheid bij de definitie van ‘nationale minderheid’. Vooral in het Brussels Parlement bestaat de kans dat de Franstaligen hun versie van het Europees raamverdrag er willen doorduwen zonder een meerderheid in de Nederlandse taalgroep. Zou kunnen. Ten gevolge van het Lambermont-akkoord.
MILJARDENWORTEL De slijtageslag rond Doel en het Deurganckdok gaat door. Het Singaporese haven-staatsbedrijf PSA zwaait met miljarden om de (quasi-monopolie) concessies van de twee grootste Vlaamse goederenbehandelaars (Hessennatie en Noordnatie) over te nemen. Daar-
COLOFON Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofredacteur: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Steven Vergauwen. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45 e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet -abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnenment. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Vormgeving: Tweddle Litho of Europe, E. Walschaertsstraat 15/3, 2800 Mechelen, 015-45 18 20 Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
LETTERWOORDEN BLOKKEN
14
door zou een buitenlands bedrijf heer en meester worden in de havens van Antwerpen en Zeebrugge. De miljarden-wortel dreigt echter aan de neus van de Antwerpse havenbonzen voorbij te gaan als de stilgelegde werken aan het Deurganckdok niet snel opnieuw beginnen. Minister-president Dewael ging in Singapore beloven dat de Vlaamse regering via een nooddecreet alle wettelijke bezwaren kan omzeilen, maar de auditeur van de Raad van State wil het gewijzigde gewestplan opnieuw laten schorsen. Binnenkort weten we of het Vlaams Parlement het spel meespeelt en de Vlaamse havens laat uitverkopen.
EEN
ZUSJE VOOR
DOORBRAAK
VANAF 5 NOVEMBER OP PC IN JE BUURT
EEN
•
“POLITIEK IS ALS WORST. HET IS BETER DAT DE MENSEN NIET WETEN HOE ZE GEMAAKT WORDEN” (PAUL VAN DEN BOEYNANTS).
DOORBRAAK nr. 10 - november 2001
16