België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
Vlaanderen staat in Europa
B EELD -S PRAAK
11 Maandblad December 2002
Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
25 22.1
22 16
17
15
18 15.5
11.6
10
9.3
5 0
N-VA
15
22
Spirit
20
5
VLD
SPA
Agalev
CD&V
Vlaams Blok
VU&ID
% Vlaamse verkiezingen 1999 politici in showprogramma’s (april tot half oktober 2002)
LAATSTE STUIPTREKKINGEN
G ROTE L EIDER ,
WE MOGEN ONS TOCH VERDEDIGEN ? is dergelijke gedoe onbestaande én Best mogelijk dat Berlusconi de Ita- Wallonië ondenkbaar. liaanse media monopoliseert, Verhofstadt is erger. Onder de kop “Is het nu gedaan met die kloterij” schreef een Nederlandse kwaliteitskrant - hier kan het niet meer? een meer dan opmerkelijk stuk over de interventies van de meest arrogante premier in jaren (zie blz 5).
NRC behandelt vooral de vele tussenkomsten van de premier en zijn club, die kritische pennen wegkoopt bij de kranten (Achten, Falter, Dejaegher), die redacties opbelt, journalisten afblaft en ze - soms met succes (Eppink, Verstrepen van Zwart-Wit), soms net niet (Van der Kelen, Goossens) - wil doen ophouden met hun scherpe commentaren. Sommige kranten worden gewoon geboycot. Een nog belangrijker interventie speelt zich af op TV. Bij de VRT werden de uitzendingen voor derden geschrapt, de “regeringsmededelingen” uitgebreid (Villa Politica van minnaar Sigfried en van madame De Ruyver), de oppositiepartijen gedeeltelijk (CD&V en N-VA) of helemaal (Blok) monddood gemaakt. Het spel wordt ook geraffineerd gespeeld, met snoepreisjes achter de hielen en hakken van ministers en prinsessen naar alle kanten van de wereld, met het vooruitsturen van een peleton zotskappen en kleuterpolitici op alle tvzenders. In de ons omringende landen, ook in
N-VA’er Kris Van Dijck liet die clownerie op de VRT even becijferen (zie tabel). Links (SP.A en Agelev) heeft nogal wat Pipo’s in huis. Op de VTM is de situatie geen haar beter. Bij mediamagnaat Christian van Thillo zijn de liberalen vriend aan huis. Goed dat de N-VA dit gedoe via een deontologische code wil afschaffen, maar het dient maar eens gezegd: het probleem is groter dan de navel van de N-VA en dan de amusementsprogramma’s alleen. Op een recent Congres van vijf Vlaamse verenigingen hadden enkele tientallen sprekers het over alle aspecten van identiteit. Eén onderwerp ontbrak: identiteit en media. Men had daar beter wat meer over nagedacht, want de mediabelangstelling voor het Congres was zo goed als onbestaande. Wie in de aanloop naar de verkiezingen het Vlaams belang vooropstelt, moet in het verzet tegen deze muur van censuur. Tegen het Bewind en tegen de lakeien van de pers. Want dat Vlaams belang wordt vooralsnog niet gediend. Zeker niet door een premier, die zich meer en meer gedraagt als een kleine Mussolini. JVdC
3
Mei-achtenzestigers van paars-groen regime kunnen nog veel vernielen. Een commentaar van Matthias Storme.
BLAUW KLEURT GEEL EN ZWART
4-5
Nervositeit rond verkiezingen en sluwe Slangen zorgen voor heropstanding van een Vlaamse dode. Hoe geloofwaardig is “Vlaamse” VLD?
1302 ONDER DE KERSTBOOM
6
De herdenking van de Guldensporenslag ging niet onopgemerkt voorbij. Een overzicht van de boekenoogst.
AFDEWAELINGEN
7
Faciliteiten moeten verdwijnen, aldus Patrick Dewael. Goed gezegd! En nu?
NOEM MIJ UW VADERLAND?
8
‘Vlaanderen, meester’, antwoordde de Witte van Zichem. Hij kreeg er stokslagen voor. We beseffen te weinig hoe schandalig Vlaanderen behandeld werd.
NEGATIEVE DISCRIMINATIE
10
Gerda Van Steenbergen vindt positieve discriminatie van vrouwen geen goede zaak. Een vrije tribune.
PAREN IN DE STEMBUS
11
De gelijkenis tussen (informatie over) Tania Dexters en opiniepeilingen? U verneemt er meer over in de vrij-spraak van Peter De Roover.
P ERSWIJS - K ORT
P
PETITIE TAAL HOGER ONDERWIJS
E R S W I J S
Yves Desmet in De Morgen, 30 oktober: ‘...duidelijk dat er in dit land twee steeds meer verschillende volkeren leven, en dat zelfs ieder niet-communautair dossier desondanks duidelijk de splitsing in de geesten duidelijk maakt.’
Hugo De Ridder in Gazet van Antwerpen, 29 oktober: ‘Minister-president Patrick Dewael pleitte voor de afschaffing van de taalfaciliteiten in de randgemeenten. Hoe wenselijk ook, hij weet dat dit politiek onhaalbaar is. Zo’n wijziging van de taalwet vergt immers de instemming van de helft van de Franse taalgroep. Zelfs minister-president Luc Van den Brande in zijn strijdlustigste periodes heeft dit niet aangedurfd. Maar ja, Van den Brande ging door voor een ruziestoker, Dewael voor een verzoener.’
Bart Dewever en Eric Defoort in De Standaard, 31 oktober: ‘Vandaag sluit Schiltz zich aan bij de socialisten om zich in kartel met de sp.a te profileren als een overjaarse BSP’er die solfer ruikt als hij aan de N-VA denkt.’
Yves Desmet in De Morgen, 13 november: ‘Blindedarmoperaties die om mysterieuze redenen tot dubbel zoveel kosten in Wallonië, het gegeven dat Limburg per hoofd van de bevolking net de helft van het aantal ziekenhuisbedden van de Borinage heeft, terwijl het toch allebei mijnstreken zijn geweest, de massale meerkost van technische onderzoeken, het lijstje (van De Gucht - redactie) is impressionant lang’.
Hugo Camps in De Morgen, 2 november: ‘Het populisme van mijnheer Stevaert is abjecter dan het populisme van Fortuyn. Ik heb geen greintje respect voor die gratis toestanden. Stevaert speelt Sinterklaas, op kosten van de belastingbetaler (...) Want die gratis bussen van Stevaert moeten natuurlijk gecompenseerd worden.’ Frans Crols in Trends, 31 oktober: ‘Ondermijnt deze nieuwe taaloriëntering (Nederlands-Engels i.p.v. Nederlands-Frans - red.) de Belgische saamhorigheid? Ja. Zij past echter naadloos bij de keuze die vandaag een hele reeks Vlaamse partijen maken - CD&V, Vlaams Blok, N-VA zeker, en VLD en sp.a-Spirit weifelend: België wordt confederaal en Vlaanderen een deelstaat van Europa, zoals Maine, Oregon, Georgia, Florida deelstaten zijn van de VS. Bij die Vlaamse consensus voor een punt achter het Belgische probleemhuwelijk - dat bergen tijd doet verprutsen aan onnozelheden en broodnodigheden - past het Nederlands en het Engels.’ Karel De Gucht in De Standaard, 9 november: ‘Als Wallonië (in de gezondheidszorg) hetzelfde bestedingspatroon zou hebben als Vlaanderen, bespaar je minstens 750 miljoen euro per jaar. Dat is toch al een mooi begin. De verkeerde uitgaven zitten voor 90 procent in Wallonië’. Rik Van Cauwelaert in Knack, 13 november: ‘Pleiten voor de regionalisering van de ziekteverzekering is als het trekken van een pistool. Wie dat wapen bovenhaalt, moet ook bereid zijn het te gebruiken’.
Het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) wil via een petitie druk uitoefenen op het Vlaams Parlement voor het behoud van het Nederlandstalig karakter van het hoger onderwijs. Ingevulde formulieren lopen vlot binnen op het VVB-secretariaat. “Aangezien de bespreking van de teksten, die aansturen op een verregaande verengelsing, in het Vlaams Parlement nog niet begonnen zijn, is het nog niet te laat om je nog verder in te zetten. Van de uitslag van de petitie kan het afhangen of de huidige teksten al dan niet aangepast worden in de door het OVV gewenste zin”, aldus voorzitter Eric Ponette.
CONGRES IDENTITEIT Het Congres van Vlaamse Verenigingen over identiteit was al bij al een geslaagd initiatief met een vijfhonderd deelnemers, die zich bogen over het identiteitsdebat in zowat al zijn aspecten. Eén thema ontbrak misschien: identiteit en media. Als de desinteresse bij de Vlaamse kranten en duidingsprogramma’s zo groot is, werpt dit een schaduw over de impact van dit uniek academisch initiatief. Verslaggeving achteraf was minimaal of gewoon nihil. Dat valt al moeilijk te begrijpen. Dat ook de opiniepagina’s hermetisch afgesloten blijven - een bijdrage vooraf werd door De Standaard-hoofdredacteur Peter Van der Meersch eenmaal andermaal radicaal afgewezen - is een duister signaal. Afwachten wat het wordt bij de publicatie van het Postcongresboek begin 2003. Nu al is de documentatiemap interessant leesvoer. Te vinden op de webstek van de Marnixring (www.marnixring.org) en de Orde van den Prince (www.users.skynet.be/ovdp)
WERKLOOSHEID Doorbraak wijst al langer op de enorme verschillen tussen de Vlaamse en de Waalse arbeidsmarkt. Maar ook die verschillen worden in bepaalde media vaak ondermaats behandeld. De waarheid steekt. Nu heeft ook de Europese Commissie gewezen op dit probleem. De werkgelegenheidsgraad in Vlaanderen ligt 8% hoger dan in het Waals en Brussels Gewest. vervolg blz. 3
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
2
NARCISTISCHE
ORGIE VAN MEI-ACHTENZESTIGERS...
O NDER
DE STUIPTREKKENDE STAART VAN DE PAARSGROENE DRAAK Zaterdag 9 november jl. hadden de critici ongelijk: het blijkt toch zinvol
In tijden van totale verkleutering van het grootste deel van de Vlamingen mentaal nog slechts ontvankelijk voor de weldaden van de pretmaatschappij - was de opkomst alleen al een succes. Maar het was vooral een succes omdat we een reeks bijzonder hoogstaande sprekers mochten aanhoren, die heus niet gekozen waren opdat ze ons naar de mond zouden praten, en die uiteenlopende aspecten van het thema belicht hebben, vanuit soms evenzeer uiteenlopende perspectieven. Hoewel er zeker geen pensée unique heerste, waren er bij vele sprekers aanknopingspunten voor een visie waarin relatief kleine, cultureel samenhangende gemeenschappen een centrale rol spelen, als draaischijf van waaruit bevoegdheden zowel aan hogere als lagere niveaus worden toevertrouwd. Voor natiestaten die kunnen omgaan met deze spreiding van macht is er wel degelijk een toekomst. Wezenlijk daarbij is evenwel een sterke burgerlijke maatschappij. Ik maak me dan ook niet enkel zorgen over de “communautaire” problemen in de zin van Vlaanderens staatkundige autonomie, maar meer nog over de “communautaire” pro-
Werklozen per vacature (FET, 13 nov) Vlaanderen
4
Wallonië
30
Brussel
29
Uitkeringsgerechtigde volledig werklozen (FET 5 nov) Vlaanderen
7,6%
Wallonië
17,1%
Brussel
20,6%
België
11,9
blemen in de zin van de voortschrijdende vernieling van de (al dan niet “ingebeelde”) gemeenschappen. Gemeenschappen die de grondslag vormen voor een stevige burgerlijke maatschappij, zonder dewelke het behoud van een werkende democratie, economische welvaart, en zinvolle cultuur bijzonder onwaarschijnlijk wordt. Het Congres werd geopend met een schitterende lezing, waarin deze thematiek centraal stond: The ‘transformation’ of governance van prof. John Loughlin. Hij beschrijft de evolutie van de verhouding tussen staat, markt en burgerlijke maatschappij in de voorbije eeuw, van het klassieke liberalisme over de sociaal-democratische welvaartstaat naar de crisis daarvan en de reactie van het neoliberalisme tot de probleemsituatie vandaag. En hij toont overtuigend hoe onze maatschappij nood heeft aan een herontdekking van de burgerlijke maatschappij als een gemeenschap van gemeenschappen en families in plaats van een agglomeratie van geatomiseerde individuen. Voor wie een beetje de inzichten van de sociale en politieke wetenschap en wijsbegeerte volgt, wordt het duidelijk dat het paarsgroene regime dat
Laurette Onkelinx relativeert de verschillen ‘want die worden kleiner’. Maar hiervoor heeft Onkelinx wel de Waalse telmethode van werkzoekenden veranderd. En na bijna vier jaar zwoegen is het inhaalmanoeuvre geen gigantisch succes.
WERKWILLIG Ondertussen blijkt uit een interne nota van de RVA dat Vlaanderen de werkbereidheid van werklozen wel tienmaal beter controleert dan Wallonië (DS,
3
Maar dat belet niet dat dergelijke stuiptrekkingen nog vreselijke vernielingen kunnen aanbrengen, juist aan die instellingen die de kern zullen moeten vormen voor een heropstanding: het gezin, het verenigingsleven, de school, de kerkgemeenschappen. We beleven op dat vlak in de Vlaamse politiek inderdaad (naar Loughlin) nog steeds de narcistische orgie van een verlengde adolescentie van een bende mei-achtenzestigers. De goedgekeurde antidiscriminatiewet bijvoorbeeld is een monster dat ons rijpt maakt voor de totale politiestaat. Nooit is de gelijkschakelende en vernielende inmenging van de staat in de genoemde instellingen groter geweest dan vandaag. De vrije scholen, vrije verenigingen en samenhangende gezinnen laten zich intussen afslachten. Hopelijk sterft de draak dan ook eer Vlaanderen op maatschappelijk vlak vergaat tot het eiland van de Lord of the Flies. Matthias E. Storme
4 nov). Het federale comité dat onder leiding van Onkelinx instaat voor samenwerking voor samenwerking tussen deelstaat-diensten en RVA vergaderde niet meer sinds december 2000...
GOED BESTUUR CD&V rekende voor dat de schuld van de NMBS sinds het aantreden van deze regering bijna verdubbeld is. Uit de cijfers blijkt dat verwijzingen naar vervolg blz. 14
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
C OMMENTAAR
om met verenigingen uit de Vlaamse Beweging een congres te organiseren waarin de reflectie op de grondslagen van “eigenes Tun” - de Vlaamse identiteit, natievorming en solidariteit - centraal staat.
ons vandaag “regeert”, dat alles reduceert tot individuele rechten op zelfontplooiing, onmogelijk de grondslag kan vormen voor een heropstanding van de gemeenschap. Allicht is het slechts de laatste stuiptrekking van een voorbije tijd, zoals in Nederland al is gebleken.
DE
VIER VERLOREN JAREN VAN
DEWAEL
H ET
PASTEL VAN DE VLD KRIJGT V LAAMS KLEURTJE
W ETSTRAAT
De verkiezingen komen eraan. De VLD schildert zichzelf weer blauw, en het voorhoofd zwart en geel. Dat deed die partij ook al in 1999. Alleen is er nadien verschrikkelijk weinig gebeurd. Erger zelfs, de VLD-top liet zich verblinden in het licht van de paarsgroene macht. De “federalen” overklassen de Vlaamse bestuurders. De versteende Belgen hebben het (nog even) voor het zeggen. Zullen Vlamingen zich bij de volgende verkiezingen laten leiden door woorden of door daden? Natuurlijk wordt het in juni 2003 geen electorale aardverschuiving, maar een verschuiving van een paar procenten kan de partij weer in de kilte van de oppositie jagen. Velen stellen nogal makkelijk dat de VLD pas deze herfst een Vlaams kleurtje krijgt. Dat is een vergissing. Op 28 mei al verraste Patrick Dewael met zijn Vlaams Manifest, een boekje dat even Vlaams “ademt” als de Burgermanifesten of De Belgische Ziekte van de jongere Guy Verhofstadt. De ministerpresident wil ‘nieuwe institutionele hervormingen’ en hiervoor zijn de Resoluties van het Vlaams Parlement uit 1999 ‘een goed basisprogramma’ (Dewael, blz 57). Tja, dat vond de hele VLD al in 1999, natuurlijk.
VERDAMPEN? Is het communautaire klimaat nu echt verbeterd, zoals de liberale excellenties bij wijze van spreken een uur na de dioxinecrisis wisten te vertellen en zoals Dewael nog durft te schrijven in zijn jongste boekje (blz 65, 76)? Of heeft Karel De Gucht gelijk als hij stelt elk dossier in dit land communautair is (DM 26 aug 02, DS, 09 nov 02) en dat België zal verdampen? Zegt Luc Van der Kelen niet terecht dat di Rupo (en de PS) de krijtlijnen trekt van wat kan en niet kan? (NG, 14 okt 2001). De man zelf laat er alvast geen twijfel over bestaan. Twee radicale Vlaamse partijen kiezen resoluut voor Vlaanderen staat in Europa, een optie die de Vlaamse Volksbeweging al uitklaarde in een congres begin de jaren 1990. De CD&V volgt op zekere afstand, met haar keuze voor een confederale optie. Verschillende drukkingsgroepen (VEV, Liberaal Vlaams Verbond, Nova Civitas), Jong VLD en ongetwijfeld een groot deel van de VLD’ers weten dat het ook voor hun partij tijd is voor DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
daden, niet voor woorden. Vlaanderen wil weg uit het communautaire moeras, het eeuwigdurend gekrakeel en slecht bestuur. Als de VLD haar geloofwaardigheid wil terugwinnen is het confederalisme de minimumgrens die moet worden overschreden. Het Vlaamse Parlement heeft duidelijk de macht om de stap naar soevereiniteit te zetten. De rol die de VLD wil spelen (en dat geldt natuurlijk voor elke Vlaamse partij) kan ze dan ten volle spelen binnen het Vlaamse kader! Vanaf dat moment is Vlaanderen verlost van het hemeltergend getreuzel op federaal niveau, van het eeuwigdurend verschil in visie tussen Noord en Zuid.
VERHOFSTADT De VLD heeft sinds de vorige verkiezingen voor Vlaanderen kostbare jaren en veel geloofwaardigheid verloren (zie kader). De partij heeft nog enkele maanden om haar Vlaams-onvriendelijk imago om te buigen in geloofwaardigheid. Schrandere VLD’ers beseffen wel dat verwijten van “electoralisme en hypocrisie” niet onterecht zijn. Maar ze zal hard haar best moeten doen om kiezers hiervan te overtuigen.
nemen of te laten is’ (Dewael, blz 57). En waarom niet? Idem voor zijn goed georkestreerde oproep om de faciliteiten te laten uitdoven. “Boe!” roepen en wegwezen...? 2. Guy Verhofstadts nieuwe boekje ‘De Vierde Golf’ omvat amper twee passages waar het over ‘de federale ordening’ van dit land gaat, over ‘de constructieve benadering die voorbije jaren primeerde’ (blz 33-34). ‘Wij doorbraken ook de communautaire krachtpatserij en in plaats van conflicten op te kloppen, koos paars-groen voor een aanpak van rustig uitpraten’ (blz 65). Hoe kan iemand zichzelf zoiets wijsmaken? Allicht voelt ook de premier Vlaamse nattigheid. VVB’ers met pamfletten in de buurt kan hij missen als de pest. ‘U vergist zich’, sist hij ze in Gent toe. Zijn kabinetschef Luc Coene doet hetzelfde aan de inkom van het VLD-congres. 3. Op het VLD-Congres van 16-18 november werd in bepaalde toespraken wel gealludeerd op confederalisme als VLD-optie, maar amendementen van de VLD-jongeren, die hierover duidelijkheid vroegen, werden weggeschoven. Stefaan Noreilde, voorzitter van Jong VLD, verwacht nog te kunnen scoren op een volgend VLD-Congres op 7 december, waar de niet-behandelde amendementen op tafel komen. Noreilde: ‘We mogen niet langer rond de pot draaien. We voelen dat we een meerderheid achter ons hebben voor een Vlaamse koerswending, maar we moeten de term confederalisme ook durven gebruiken. En daar hebben ook Dewael en De Gucht nog wat schrik voor. Ze zijn ook bang dat ze bepaalde sterke opties tegenover di Rupo na verkiezingen niet waar zullen kunnen maken en willen niet in dezelfde val lopen als de CVP destijds. Toch ben ik optimistisch voor 7 december’. De VLD-top spreekt voorlopig nog te veel met een dubbele tong. Een bange tong. Daar heeft men onder de taalgrens minder last van.
ONTPLOFFEN 1. Dewael roept “boe!” en kruipt dan schichtig in een hoekje. De wil van het Vlaams Parlement (de resoluties van 1999) zijn voor hem dik ok, maar een paar bladzijden verder laat hij de Franstaligen al glunderen als hij stelt dat die resoluties ‘niét het eisenprogramma kunnen vormen dat bij onderhandelingen met de Franstaligen te
4
Als Daniel Ducarme (voorzitter MR) Dewael vergelijkt met Popeye of Ecolo De Gucht verwijt ‘in dezelfde richting als de Vlaamse extremisten te stappen’ is duidelijk wat men onder de taalgrens vindt van de ruggengraat van Vlaamsliberale voormannen. Als di Rupo zegt dat België mag ont-
LIBERAAL RAPPORT: ONBEANTWOORDE VRAGEN
De VLD kan hier het voortouw nemen en zou mits meer geloofwaardigheid zichzelf op haar Vlaamse flank wat kunnen versterken. Dat kan volstaan voor het behoud van de Vlaamse koppositie... Maar dan moet er wel duidelijkheid komen vóór de verkiezingen en niet erna. Duidelijkheid en geloofwaardigheid.
ties en de hele batterij paars-groen geworden oud Volksunievoorzitters en -parlementairen de volgende maanden blijven achtervolgen. Met een variante op de slotwoorden van de minister-president zelf, omdat ze wil ‘dat Vlaanderen de handen uit de mouwen steekt en vooruitgaat’ (Dewael, 82). Niet ‘zij die streven naar een Vlaamse onafhankelijkheid, zijn verkeerd omdat ze zich van tijdvak vergissen’ (Dewael, blz 37), wel de conservatieven die schrik hebben van de V in VLD.
Zolang dat niet is gebeurd, zal de Vlaamse Beweging de blauwe excellen-
JVdC
IS
HET NU GEDAAN MET DIE KLOTERIJ ?
Onder die provocerende titel zet Caroline De Gruyter, NRC-correspondente in Brussel, de tussenkomsten van de premier op een rijtje (NRC, 16 nov). Een mooie samenvatting van de “open debatcultuur”. In dergelijk kader wordt ook het communautaire debat uitgerookt. • De columns in De Standaard van DerkJan Eppink, medewerker van de Nederlandse eurocommissaris Frits Bolkestein, zijn geschrapt na tussenkomst van Verhofstadt. • Luc Van der Kelen, commentator van Het Laatste Nieuws, verliest bijna zijn job na pressie van de VLD op de beheersstichting die over de koers van die krant waakt. Van der Kelen maakt dit bekend en redt zijn vel • Ook andere journalisten van kranten, radio en tv bevestigen dat Verhofstadt regelmatig de redacties belt om druk uit te oefenen • Paul Goossens (Belga) wordt na een vermelding van onenigheid binnen de Belgische regering na 11 september onder druk gezet en vice-premiers en fractieleiders mochten niet meer met hem praten • Bij Jurgen Verstrepen (Zwart-Wit, Liberty-TV) wil Verhofstadt niet meer te gast zijn en Verstrepen wordt onder druk gezet dat hij moet ophouden ‘met die kloterij in zijn columns’, want ander zou de premier ervoor zorgen dat er geen enkele gezagsdrager nog in zijn programma zou verschijnen. Verstrepen kiest voor zijn broodwinning en stopt met het schrijven van kritische columns. En over belangenvermenging pers-politiek • De vrouw van de belangrijkste justitieadviseur van Verhofstadt (Brice De Ruyver) interviewt Verhofstadt met de
5
•
•
•
•
regelmatigheid van een klok in het reclameprogramma Villa Politica (sommigen noemen het wel eens Librado, naar de oude liberale Uitzending door Derden). Tal van grote journalisten zijn weggehaald bij de kranten (van De Standaard naar de VLD alleen al waren er de transfers van Dirk Achten, Rolf Falter en Peter Dejaegher). Familieleden van journalisten worden opgenomen in de kabinetten en ministeries. Journalisten mogen erg vaak mee op snoepreisjes, de fopspenen waarmee volgzaamheid wordt gekweekt. Dat is venijnig, want staat - zoals betrokkenen zelf toegeven - kritische journalistiek in de weg. Een journalist die meevliegt met de Waalse minister Kubla en weigert diens ontmoeting met Céline Dion te filmen, kreeg nadien te horen dat het zijn laatste reis was... Peter Van der Meersch (De Standaard) ondervond dat ook kroonprins Filip ‘achterdochtig’ wordt als zijn slippen niet worden gedragen en Verhofstadt weigert nog interviews nadat vijf ministers na drie jaar paarsgroen van de krant een slecht rapport kregen. Verhofstadt communiceert via De Morgen.
De angst voor de uitsluiting is dus de achilleshiel van de Belgische pers. Copain-copain relaties op z’n smalst...
JVdC
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
W ETSTRAAT
• Was het Sint-Elooisakkoord geen valse start? • Past fierheid na het zwakke Lambermontakkoord? • Nemen de Vlaamse liberalen genoegen met de fiscale en financiële autonomie (Dewael, blz 64), met het succes (?) van de schaarse Vlaamse initiatieven inzake vennootschapsbelastingen (Jong VLD)? • Is de kloof in de arbeidsmarkt tussen Vlaanderen en Wallonië (werkloosheid 7-17%) na drie jaar paars-groen merkelijk verkleind? (Dewael, blz 67) en zijn de cijfers over schorsing werklozen (Wallonië 49% werklozen, 7% schorsingen) onjuist? • Wou de VLD geen Vlaams gezondheids- en gezinsbeleid en zitten de ‘verkeerde uitgaven’ niet voor 90% in Wallonië (Karel De Gucht in GVA, 23 feb, in DS, 9 nov) • Wordt het beleid inzake verkeer, mobiliteit, NMBS, Sabena, Zaventem, nachtvluchten... makkelijker in het leuke gezelschap van Durant, di Rupo en Michel? • Hoe lang nog pompt Vlaanderen jaarlijks massaal transfers (5000 euro per Vlaming per jaar) in de versteende Waalse overheidseconomie en ambtenarij? (Dewael, blz 65) • De kordate aanpak van (jeugd)criminaliteit is de wens van de meerderheid van de Vlamingen. Wordt daar in Wallonië ook zo over gedacht? • Idem voor een kordaat vreemdelingenbeleid? • Is de splitsing van ontwikkelingssamenwerking nu geregeld of heeft Boutmans het bij het recht eind? • Komt het inzicht dat faciliteiten moeten uitdoven (Dewael, Jezus-Eik, 26 okt) niet wat laat? • Deed de Vlaamse regering genoeg om “op tijd” de Nabholz-gekte af te blokken? • Gelooft de minister-president zelf wel dat de kieshervorming ‘wel zorgt voor een horizontale splitsing van het kiesarrondissement BrusselHalle-Vilvoorde’. De Franstaligen blijven toch verkiesbaar in tal van Vlaamse gemeenten? • Geloven Vlaamse liberalen nu zelf dat een paritaire senaat een goede oplossing is voor Vlaanderen? • Zijn de taalhoffelijkheidsakkoorden, de eentalige rechters, de afkoop van Vlaamse schepenen een stap in de goede richting voor de Vlamingen in Brussel? • Heeft de liberale minister van Onderwijs in het Bologna-debat voldoende aandacht voor de verengelsing van het onderwijs? • Wat is de inbreng van Vlaanderen in de Europese Conventie en in de muterende EU? Is die krachtig genoeg om Vlaanderen na het ‘verdampen’ van België op de kaart te houden?
ploffen als de Vlaamse geldstroom opdroogt, waarom dan wachten om die consequentie - in het belang van Vlaanderen! - te aanvaarden?
GULDENSPORENSLAG
1302
GING NIET ONOPGEMERKT VOORBIJ
ONDER DE KERSTBOOM
G ESCHIEDENIS
Het jubileumjaar 1302-2002 loopt op de laatste pootjes. De oogst is binnen en kan worden geëvalueerd. Wellicht biedt het overzicht inspiratie voor de pakjes onder de kerstboom. De herdenking van 700 jaar Guldensporenslag ging niet onopgemerkt voorbij. De congresverslagen, krantenen tijdschriftartikels, boeken en studies vormen samen een stevige stapel. We bespraken hier eerder twee geschiedkundige werken over 1302. Verbruggen en Falter schreven 1302 - opstand in Vlaanderen (Lannoo); Van Overmeire vertelt De Guldensporenslag, het verhaal van een onmogelijke gebeurtenis (Egmont). Het eerste brengt wellicht de betere wetenschappelijke analyse, het tweede scoort hoger in de vormgeving. Twee uitstekende inleidingen op het thema. We grasduinen verder in de stapel en laten Omtrent 1302, het verslagboek van het colloquium van Kulak op 10 juli in Kortrijk links liggen, om de eenvoudige reden dat het onze redactie niet bereikte. Vooral met het oog op de kerstboom moeten we voor alles het prestigieuze kijk- en leesboek van het Mercatorfonds noemen. Onder redactie van 1302-kenner Raoul Van Caenegem en de banale titel De Guldensporenslag 1302’ zorgt het Mercatorfonds voor een pareltje naar vorm en inhoud. Verbruggen brengt zijn verhaal hier beknopt als inleiding. Specialisten behandelen diverse thema’s, zodat de lezer een rijk geschakeerd beeld krijgt van de Slag en de hele context. Onze aandacht werd vooral getrokken door de bijdragen van Serge Dauchy en Jo Tollebeek. Dauchy onderzoekt het beeld van de Slag in de Franse geschiedenishandboeken. Historicus Tollebeek gaat na hoe 1302 in de loop van de geschiedenis werd geïnterpreteerd. De Coninck en Breydel hebben zowat in ieders dienst gestaan: van Vlaams-nationalisten, liberalen, katholieken, socialisten en ook belgicisten. Voor elk wat wils, dus. Tollebeek behoort tot het kransje publicisten dat niet meteen moeite doet om het nationale karakter van 1302 bijzonder in het licht te DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
een overdruk van 1302 door tijdgenoten verteld van Leo Delfos uit 1932. Voor de Stichting Zannekin schreef Leo Camerlynck 1302-Een heel-Nederlandse geschiedenis.
CONSCIENCE
plaatsen. Maar zijn historische wetenschappelijkheid weerhoudt hem ervan uit de bocht te gaan. Niet alleen lezers komen ruim aan hun trekken. Voor de kijkers is dit boek een lusthof, met prachtig uitgevoerde illustraties. Voor zowat 80 euro kan u er de ereplaats in uw bibliotheek voor inruimen.
VAN VELTHEM Het Davidsfonds vroeg Ludo Jongen en Miriam Piters een becommentarieerde heruitgave van het werk van Lodewijk van Velthem te verzorgen. Ghi Fransoyse sijt hier onteert brengt de originele tekst en een hertaling naar het hedendaags Nederlands. In 1316 beschreef van Velthem als eerste in ons taalgebied de gebeurtenissen rond 1300, in zijn afronding van de onafgewerkte Spieghel Historiael van Jacob van Maerlant. In de inleiding vergelijken de redacteurs het belang van de slag met de aanslag van 11 september. Ze maken van De Coninck niet meteen de middeleeuwse Bin Laden, maar geven zo wel het grote belang aan van de slag. Als ze schrijven dat de Franse koning de Vlamingen in 1304 “verpletterde” in Pevelenberg, verliezen ze wel even de zin voor nuance. De vzw Geschiedkundige Heruitgeverij (info www.heruitgeverij.be) bezorgt
6
In 2002 mag Conscience niet ontbreken. Lannoo vond de tijd rijp voor een heruitgave van de originele eerste druk van De Leeuw van Vlaanderen. Voor latere versies herwerkte Conscience het voorwoord en liet hij, om commerciële redenen, enkele scherpere Vlaamsgezinde passages weg. We kunnen ze nu herlezen. Professor Karel Wauters onderstreept in de inleiding het Europese belang van deze roman, die vandaag ten onrechte graag als een minderwaardig werk wordt afgedaan door een revisionistische school. Edward Vanhoutte sluit het werk af met een gedetailleerde tekstkritische analyse. Bij het Davidsfonds kunnen we nog steeds terecht voor een goedkopere uitgave van de gekende versie, zonder wetenschappelijke omkadering dan wel. Uiteraard is de aandacht voor de Guldensporenslag een uitstekende gelegenheid om de streek waar alles gebeurde (nog eens) toeristisch te gaan bezoeken. Leo Camerlynck en Edward De Maesschalck schreven voor de toeristische reeks van het Davidsfonds In de sporen van 1302 - Kortrijk-RijselDowaai. Zo leren we meteen het prachtige Frans-Vlaanderen beter kennen. Peter De Roover De Guldensporenslag, Mercatorfonds, 79,90 euro De Leeuw van Vlaanderen, Lannoo, 39,95 euro De Leeuw van Vlaanderen, Davidsfonds, 17,25 euro Door tijdgenoten verteld, Geschiedkundige Heruitgave Een heel-Nederlandse geschiedenis, Zannekin, 5,00 euro Ghi Fransoyse sijt hier onteert, Davidsfonds, 19,95 euro In de sporen van 1302, Davidsfonds, 13,50 euro
VROEGE
VERKIEZINGSSPEECH MET HOOG
ANCIAUX-GEHALTE
S TOERE
TAAL , OMDAT STEMMEN BELANGRIJK ZIJN Z
Want Dewael had in Jezus-Eik het volgende gezegd: ‘Laat me duidelijk zijn: de Vlaamse regering streeft en blijft streven naar de uitdoving van de faciliteiten. Het is logisch dat de tegemoetkoming op termijn een einde neemt.’ Maar, beste vrienden - en dat is de Franstalige én de Vlaamse pers blijkbaar ontgaan - Dewael heeft in JezusEik ook dit gezegd: ‘Mijn politieke realiteitszin dwingt me op te merken dat sleutelen aan het statuut van deze gemeenten gemakkelijker gezegd is dan gedaan. De faciliteiten werden in 1988 gebetonneerd in de grondwet, met behulp van de toenmalige Vlaamse meerderheid. We zullen de Franstaligen moeten overtuigen om mee een einde te maken aan dit systeem.’
RONDZENDBRIEF Op zo’n manier krijgt een officiële toespraak natuurlijk een hoog Anciauxgehalte: uithalen voor de verkiezingen, maar tegelijkertijd de geit en de kool sparen. In een van de volgende paragrafen wierp Dewael trouwens de zaal in: ‘De Vlaamse regering blijft onverkort achter de rondzendbrief Peeters staan. Die rondzendbrief was een
FOTO DOORBRAAK
Als we het succes van de toespraak van Dewael afmeten aan de reacties in de Franstalige pers, dan heeft het Vlaamse Opperhoofd bijzonder goed gescoord. Kranten en media ten zuiden van de taalgrens toonden zich bijzonder militant: Dewael zou hen geen morzel gronds ontwringen. En als hij niet oppast, eisen ze simpelweg de aanhechting op van de zes faciliteitengemeenten bij Brussel. En van een paar andere ook.
DEWAEL
OVER FACILITEITEN:
TWEE GEZICHTEN?
belangrijk politiek signaal naar de Rand. Hij bevestigde het Vlaams karakter van de Vlaamse Rand.’ Nog geen minuut later klonk het: ‘Deze aanpak bleek in de praktijk niet het beoogde effect te sorteren. Veel Franstaligen beschouwden de brief als een Vlaamse pesterij. In een interview met de Randkrant stelde ik onlangs om die reden vast dat de rondzendbrieven niet leiden tot integratie van de Franstaligen. Ze hadden veeleer het effect van een rode lap op een stier.’ Wat is nu de conclusie? Dat Dewael braafjes de uitspraak van de Raad van State zal volgen, goed wetende dat de auditeur al een vernietigend advies heeft uitgebracht. ‘Ik heb in het dossier steeds de legalistische kaart getrokken. De Vlaamse regering zal zich neerleggen bij de uitspraak van de Raad van State. Ik vind dat politici en politieke overheden het aan zichzelf verplicht zijn om zich rigoureus te houden aan de wet en aan de uitspraken van rechtbanken en hoven.’
VERDERE AFDEWAELINGEN
Een paar weken later gaf minister van Binnenlandse Aangelegenheden Paul Van Grembergen in het Vlaams Parlement een simulatietabel vrij - na lang aandringen van Luc Van Nieuwenhuysen van de Commissie Brussel en Vlaamse Rand - waaruit duidelijk blijkt dat door dat nieuwe decreet drie van de vier Vlaamse schepenen in de Zes verloren dreigen te gaan! En om het verhaal van een misplaatste verkiezingsspeech compleet te maken, het volgende citaat om te besluiten: ‘Ik roep de Vlaamse partijen op om de ratificatie van het zogenaamde minderhedenverdrag te weigeren. Niet alleen in het Vlaams Parlement, maar ook in de federale Kamer.’ In wezen volstaat het dat Dewael en de Vlaamse regering zelf weigeren het fameuze verdrag ter ratificatie voor te leggen, zonder dat de hete aardappel naar volgzame parlementsleden wordt doorgespeeld.
NASCHRIFT Laten we onze pijlen niet alleen richten op Dewael. Bert Anciaux heeft een nieuw boek voorgesteld. Dat vernamen we toevallig op televisie. Uit heimwee grepen wij meteen terug naar een vroeger meesterwerk van de hand van deze jeugdschrijver: De vergeten vernieuwing (Hadewijch, 1992). En wij herlazen volgende passage (p.87): ‘De VU moet resoluut kiezen voor een onafhankelijk Vlaanderen. De boedelscheiding is onafwendbaar. België heeft volledig afgedaan. De Belgische onmacht om ook maar iets te doen aan de toekomstige uitdagingen is zo grotesk dat het misdadig zou zijn om een puur sentimentele reden - zo die al bestaat - deze staat te behouden.’ Het staat er écht zo. Een vernieuwing die inderdaad vergeten is. Sic transit gloria mundi. Iko
We zijn nog steeds in Jezus-Eik... De minister-president: ‘Met het nieuwe
7
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
W ETSTRAAT
aterdag 26 oktober. In cultureel centrum Den Bosuil in Jezus-Eik viert vzw De Rand haar vijfjarig bestaan. VZW De Rand beheert de culturele centra in de faciliteitengemeenten, maar heeft er in de loop van dat eerste lustrum ook andere activiteiten bij gekregen. In de namiddag ziet het publiek ineens drie cameraploegen binnenvallen. Vanwaar die plotse belangstelling? De TV-stations bleken “getipt” door het kabinet van Dewael (een beter woord zou “opgetrommeld” zijn), want de minister-president zou daar op het einde van de dag eens een donderspeech komen geven... Dewael kwam, zag, en werd uitgezonden. Voortaan is de VLD weer geheel Vlaams.
ontwerp van gemeentedecreet dat begin volgend jaar in het Vlaams Parlement wordt ingediend, zal nog duidelijker worden dat deze gemeenten (= de Zes) Vlaamse gemeenten zijn. Het spreekt voor zich dat de nieuwe decreetgeving aandacht zal moeten schenken aan de specifieke Vlaamse politieke belangen in deze regio.’
WEINIG
VOLKEREN KREGEN HET ZO HARD TE VERDUREN
V LAANDEREN : EEN KIND VAN
ONDERDRUKKING
B ELGIË ?
I DENTITEIT
De huidige historici van de Vlaamse Beweging verkondigen graag de stelling dat het Vlaams-nationalisme een kind is van België. Die stelling hebben ze ontleend aan Jean Stengers. Hij beweerde (zoals zopas nog in een postuum verschenen werk) dat na 1830 in België twee nationalismen ontstonden, eerst het Belgische, en daarna, uit reactie, het Vlaamse. De Vlaamse Beweging zou vóór de Eerste Wereldoorlog uitsluitend een culturele beweging zijn geweest, die Vlaanderen als een integraal deel van de Belgische natie zag. Het Vlaams-nationalisme (het streven naar een eigen Vlaamse natie) ontstond, beweert men, pas tijdens de Eerste Wereldoorlog en misbruikte daarvoor de “mythe” van de onderdrukking van de Vlaamse frontsoldaten. Stengers heeft als Franstalige nooit Vlaamse literatuur gelezen. Anders zou hij weten dat, bijvoorbeeld, Ernest Claes in zijn jeugdmemoires melding maakt van een voorval dat zich afspeelde lang vóór 1914. Claes vertelt dat hij in de jaren 1890 op school in Zichem stokslagen kreeg omdat hij op de vraag ‘Noem mij uw vaderland?’ spontaan geantwoord had: ‘Vlaanderen’. ‘Thuis’, zegt Claes, had hij nooit anders gehoord dan dat ‘wij onder den Belg leven’. Tenzij Claes dit verhaal verzint (wat volgens Marc Reynebeau ongetwijfeld het geval zal zijn), bewijst dit dat er reeds in de 19de eeuw een Vlaams nationaal besef leefde.
WIJ ZIJN OUDER Er zijn echter wel degelijk historische indicaties die aangeven dat het Vlaamse nationale gevoel ouder is dan het Belgische. De Belgische revolutie van 1830 werd gemaakt door lieden die onze provincies bij Frankrijk wilden aanhechten. Deze “rattachisten” werden niet gedreven door een Belgischnationaal gevoel. België ontstond slechts als onafhankelijk land omdat de grootmachten geen territoriale uitbreiding van Frankrijk wilden. Er waren weliswaar ook een enkele nietrattachisten bij de Belgische revolutie betrokken geweest, zoals Louis De Potter, maar die schreef nadien dat België en Nederland ‘herenigd moeten worden’. Het nieuwe Fransgezinde Belgische regime vestigde zijn bewind op basis van terreur. De Orangisten, die zich de eerste jaren bleven roeren, werden in 1834 zodanig hard aangepakt door het door Fransen geleide Belgische leger, DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
in 1839 opgaf. Nederland verstootte zijn kind en België onderdrukte het.
dat zij zich daarna koest hielden. Hun huizen werden vernield en zijzelf gemolesteerd. Het was daarom gevaarlijk om zich te “outen” als Orangist. Sommigen waren Orangist omwille van economische redenen. Maar er was ook een generatie jonge Vlamingen, zoals Jan-Frans Willems, Snellaert, Van Duyse, Maria Doolaeghe, de priester Benedict Beeckman, die Orangist waren uit Nederlands-nationale overtuiging. Zij waren de grondleggers van de Vlaamse Beweging. Omdat het politiek gevaarlijk was om hun trouw aan Nederland te uiten, verklaarden zij dat hun beweging slechts culturele aspiraties had en niet tegen België was gericht. Na 1839 werd het trouwens weinig zinvol om zich nog Orangist te noemen, aangezien Nederland toen zelf zijn aanspraken op het Zuiden verzaakte.
Onderschat vooral de Belgische onderdrukking niet. Volgens de officiële volkstelling van 1846 leefden er in Vlaanderen 22 134 Franstaligen op een bevolking van 1 959 672 inwoners zijnde 1,13 %. In 1910 waren er in Vlaanderen 47 000 Franstaligen op een bevolking van 2 935 000 - zijnde 1,6 %. Toch waren er geen middelbare scholen in het Nederlands. Terwijl de Vlamingen bewust dom gehouden werden, genoten de door de Habsburgers “onderdrukte” volkeren van Centraal- en Oost-Europa van rechten die ons met opzet werden ontzegd. Al in 1850 ging de hele jeugd in Tsjechië naar school. In het Tsjechisch! Zij hadden al in de 19de eeuw Tsjechische middelbare scholen, een Tsjechische universiteit, een Tsjechische militaire academie. Hetzelfde was het geval voor de Polen en de Kroaten. In Hongarije, waar nochtans een officiële politiek van “hongarisering” van de nationale minderheden werd gevoerd, genoten minderheden van onderwijsrechten van zodra zij ergens 20 % van de bevolking vormden. Dat alles lang vóór 1914. De Vlamingen daarentegen maakten in hun eigen land meer dan 98 % van de bevolking uit, maar kregen een “signum” als zij op de speelplaats Nederlands spraken. Zij moesten liefst tot 1930 wachten alvorens zij een eigen universiteit kregen. Wij beseffen vandaag onvoldoende hoe schandalig dat was.
VERSTOTEN KIND Het is dus juist dat het politieke Vlaams-nationalisme uit een zuiverculturele Vlaamse Beweging ontsproot, maar die beweging had op haar beurt Orangistische wortels en was daardoor een kind van het Nederlandse proces van natievorming. Als dusdanig is het Vlaamse (of Zuid-Nederlandse) nationalisme ouder dan het Belgische nationalisme. Dat laatste is slechts een artificiële constructie, die post factum gecreëerd werd om België te legitimeren. Jan-Frans Willems, de zogenaamde “vader van de Vlaamse Beweging”, was flamingant uit trouw aan Nederland. Ons nationalisme is bijgevolg geen kind van België, wel een kind van Nederland. We werden geen Nederlandse Beweging omdat Nederland ons
8
De huidige neobelgicistische historici beweren dat België nooit een bewuste anti-Vlaamse politiek voerde. Het moet maar eens uit zijn met dit ergerlijke negationisme. Er is (behoudens onder de totalitaire dictaturen van Stalin en Hitler) in heel Europa geen volk dat het zo erg te verduren heeft gehad als de Vlamingen. Maar denkt u dat de Belgische autoriteiten zich daarvoor ooit zullen excuseren, of het gedane onrecht compenseren? Paul Belien
N IEUWE NATIONALE IN N EDERLAND
PARTIJ
Ondanks de sedert de jaren 1960 volgehouden antinationalistische stem-
Een hoge drempel, alleszins, voor een beginnende formatie. De partij is nog verre van klaar met het verzamelen van
O VER
DE
de steunverklaringen, die ten laatste op 10 december 2002 rond moeten zijn. Het is dus nog lang niet zeker dat de nieuwe nationalistische partij bij de komende verkiezingen zichzelf aan de kiezer zal presenteren. Maakt zo’n partij kans verkozenen te halen? Het klimaat is grondig veranderd sedert de aardverschuiving die de Lijst Pim Fortuyn veroorzaakte. Traditionele partijbonzen houden rekening met onverwachte nieuwe sterren aan het politieke firmament: de kiezer blijkt keizer, om het met een woordspeling te zeggen, en hij is bereid zijn stemgedrag te veranderen. Bovendien vormen de recente ontwikkelingen in Europa ook voor Nederland een bedreiging.
WALEN
EN
blijvende Franstalige kwaliteitskranten boven een gesprek met de president van de Franstalige liberalen (MR), de heer Ducarme. Die maakte zich zorgen over de toch wat al te Vlaamse opeenvolgende uitspraken van VLD kopstukken zoals zijn VLD-collega De Gucht en zijn partijgenoot Dewael, de Vlaamse minister-president.
De ook al blauwe Vlaamse ministerpresident eiste van zijn kant de afschaffing van de faciliteiten. Ook daar zijn wij natuurlijk niet tegen. We vragen ons alleen af of de Vlaamse ministerpresident zich ooit de vraag stelde hoe hij denkt zijn onomkeerbare Franstalige gesprekspartners over die afschaffing zo ver hoopt krijgen. De vraag stellen betekent natuurlijk het antwoord geven. Ook dat verdampen van België zal nog wel een tijdje duren. Nog eens, als die “flamandisation” van de VLD inderdaad ooit bewaarheid
Jaak Peeters
D EWAEL
‘La Flamandisation du VLD!’. Zo titelde een van onze weinige nog over-
Toegegeven, het was ook voor ons even wennen aan die nieuwe generatie blauwe Vlaamse leeuwen. Een VLD-voorzitter die België ziet “verdampen”! De man heeft naar onze bescheiden mening geen ongelijk, maar zijn palmares van de voorbije vier jaar is op dat Vlaamse vlak toch bijzonder mager.
Precies voor het behoud van deze nationale eigenheid komt de Nieuwe Nationale Partij op: ‘Voor het behoud van ons volk en voor een onafhankelijk Nederland’, heet het. Hoogst opmerkelijk is voorts dat de nieuwe partij zichzelf niet langer links of rechts wil noemen, maar gewoon “Nederlands”. Dat is een groot verschil met een partij zoals de Centrumdemocraten, die zichzelf in de flank bloot had gegeven. Het wordt uitkijken in januari.
wordt, zullen we dat allemaal natuurlijk van harte toejuichen. Onze Franstalige buren maken zich over dat soort uitspraken wel zorgen. Of beter gezegd, zij zorgen meteen voor zoveel heisa dat minstens de eigen Franssprekende achterban niet zou beginnen denken dat ze niet op hun communautaire hoede zijn. Ze blaffen daarom prompt terug, liefst zo luid mogelijk. Zonder evenwel daarom de oorlog te verklaren. Morgen en liefst ook overmorgen moet de eigen partij ook nog Belgische ministers kunnen leveren en dus moet men de vrienden ten noorden van de taalgrens het politieke leven niet al te moeilijk maken. Zij kunnen daarbij wel rekenen op de steun van hun Franstalige media, die wel oog en oor hebben voor wat er boven de taalgrens
9
“communautair” uitgespookt wordt. Dat spel is niet nieuw in de Belgische communautaire geschiedenis, het is integendeel een vaste rode draad doorheen het Vlaams-Waalse samenleven. Al op het einde van de 19de eeuw schreeuwde de ontwakende, maar meteen zeer vinnige Waalse beweging moord en brand telkens Brussel iets wilde toegeven aan die Vlaamse zeurkousen. Meteen lagen er uitgewerkte voorstellen op tafel voor minstens een scheiding van tafel en bed. “Sire, il n’y a pas de Belges”, zo schreef een verontwaardigde Jules Destrée aan zijn toenmalige koninklijk staatshoofd. Vreemd is wel dat Destrée of andere Ducarmes nooit van hun feitelijke Belgische overmacht gebruik maakten en maken om die scheiding af te dwingen. Uit liefde voor hun Vlaamse buren? Kom nu! Marc Platel
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
DE BUREN
Gemakkelijk zal de nieuwe, zichzelf uitdrukkelijk nationalistisch noemende partij het niet hebben. Niet alleen is ze nog onbekend, maar een startende partij is in Nederland verplicht om in élk van de 19 kiesdistricten tenminste 30 steunverklaringen onder haar kandidatenlijsten te verzamelen. Die verklaring moet geschieden op het gemeentehuis van de betrokkene, aan het loket van de burgerlijke stand. Anders dan in België, waar met peterlijsten wordt gewerkt, moet de steunbetuiger dus de moeite nemen om zich persoonlijk en herkenbaar aan te melden.
B IJ
mingmakerij, kan op 22 januari 2002, als Nederland voor de tweede keer op een jaar tijd weer ter stembus trekt, een heuse nationalistische partij meedingen naar de gunst van de kiezer.
Als de groten in Europa hun gelijk halen, zal ook Nederland in de marge worden gedrukt. Het is voorts opmerkelijk hoe de laatste tijd ook in Nederland steeds meer stemmen opklinken om voor de nationale eigenheid op te komen. Hetzelfde geldt overigens ten aanzien van het oprukkende Engels. Er leeft dus wel wat ongenoegen over de slordigheid waarmee de leidende kaste in Nederland met de landelijke eigenheid omspringt.
POSITIEVE
DISCRIMINATIE VAN VROUWEN IS GEEN OPLOSSING
L AAT
DE KEUZE AAN DE KIEZER
O PINIE
Vorige maand lanceerde het Vlaams ministerie voor Gelijke Kansen een campagne ‘tot het realiseren van een evenwichtige deelname van vrouwen en mannen aan het politieke leven’. Deze campagne dient ter ondersteuning van de wet die vorig jaar in Kamer en Senaat werd gestemd,waardoor bij de volgende verkiezingen evenveel vrouwen als mannen op de lijst moeten staan en bovendien de beide geslachten moeten vertegenwoordigd zijn bij de eerste twee kandidaten (voor de federale verkiezingen van 2003 binnen de eerste drie en dit als overgangsmaatregel).
De overheid motiveert deze positieve discriminatie voor vrouwen o.a. met de stelling dat de Vlaamse bevolking over iets meer dan de helft uit vrouwen bestaat, dat vrouwen over minstens de helft van de talenten en de bekwaamheden beschikken die er in onze maatschappij beschikbaar zijn en dat het feit dat momenteel slechts een kwart van de politieke mandaten door een vrouw wordt uitgeoefend, een democratische tekortkoming is. Is dat een goede motivatie voor het wettelijk opleggen van een quorum? Ik vind van niet.
KIEZER Ten eerste kan in een echte democratie het opstellen van een lijst niet van bovenaf worden opgelegd. Staatsinmenging valt niet te rijmen met democratie. De partijen moeten de vrijheid hebben én behouden om lijsten samen te stellen. Niets belette hen trouwens om er veel vrouwen op te zetten. Daarnaast is het uiteindelijk aan de kiezer om te oordelen wie hem in de parlementen vertegenwoordigt. Dat is het echte democratische politieke spel. Een parlement is nooit een exacte afspiegeling van de samenstelling van de samenleving. Er zijn inderdaad meer vrouwen dan mannen, maar een groot gedeelte van de bevolking bestaat ook uit senioren, jongeren, gehandicapten, bedrijfsleiders, ... Zijn die groepen proportioneel aanwezig in het parlement? Neen, maar dat betekent niet dat ze niet vertegenwoordigd worden. Ikzelf ben politica, dus buitenshuis werkende moeder, maar ik probeer in het parlement wel de belangen van bijvoorbeeld de thuiswerkende moeder te verdedigen.
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
SCANDINAVIË Vind ik vrouwen dan over het algemeen minder geschikt voor politiek dan mannen? Zeker niet. Het gaat hier echter niet over talenten of over bekwaamheden, maar wel over een keuze die men bewust wil en moet maken. Veel vrouwen zijn wel politiek geëngageerd, maar kiezen daarom nog niet voor een politieke carrière. Men beweert dat het wettelijk opleggen van het aantal vrouwen op lijsten er automatisch zal voor zorgen dat vrouwen kiezen voor een politieke carrière. Dit is niet waar. Er zullen wel meer vrouwen in de politiek zitten, maar alleen omdat de wet dit oplegt. De vrouwen zullen niet méér dan anders de bewuste keuze maken. Het Scandinavische voorbeeld leert dat. Daar werd tientallen jaren geleden het quorum ingevoerd en de parlementen werden voor de helft, en soms meer, bevolkt door vrouwen. Toen men na verloop van tijd dacht dat de vrouwen bewust kozen voor politiek en men de wet afschafte, bleek dat binnen korte tijd het aantal vrouwen drastisch zakte. Zij kozen niet voor een politieke carrière; het was hen jaren lang wettelijk opgelegd.
SCHANDE? Het opleggen van een quorum neemt immers de werkelijke oorzaken waarom vrouwen niet zo sterk gewonnen zijn voor een politieke carrière niet weg. Vooreerst ben ik van mening dat er mannelijke en vrouwelijke beroepscategorieën bestaan. Tot sommige beroepen voelen vrouwen zich meer aangetrokken, tot andere mannen. Het onderwijs en de zorgsector worden voornamelijk ingepalmd door de vrouwen. Dat is toch geen schande?
10
Ten tweede, en dit is een niet te onderschatten en naar mijn mening zelfs de belangrijkste factor, kiezen vrouwen meer voor hun gezin dan hun mannelijke collega’s. De verdeling van arbeid en zorg voor het gezin is voor iedereen moeilijk, maar ik ben er van overtuigd dat meer vrouwen dan mannen de zorg voor het gezin op zich nemen en dit ook bewust willen. In de politiek is die verdeling niet mogelijk. Men beweert in de campagne dat het meestal vrouwen zijn die de verdeling van arbeid en zorg (men spreekt - denk ik - opzettelijk niet over “gezin”) op de agenda plaatsen en dat dus via meer vrouwelijke politici de politiek vrouwvriendelijker wordt. Dit is niet waar. Ze bepleiten het misschien wel voor alle andere sectoren. Maar niet voor de politieke stiel. Het groter aantal vrouwen in de parlementen (25% in de Senaat) heeft er tot hiertoe nog niet toe geleid dat er geen nachtzittingen meer zijn, dat de stemmingen elke week pas beginnen om 17 uur; dat commissies beginnen een half uur voordat de school gedaan is, dat er wekelijks meerdere avondvergaderingen zijn... Dat is de reden waarom vrouwen niet kiezen voor politiek. Een wet zal hieraan niet veel veranderen. Ik vrees echter dat een gevolg van deze wet daarentegen wél zal zijn dat de vrouw die “bewust” kiest voor een politieke carrière niet meer beoordeeld zal worden op haar bekwaamheden, maar dat ze zal worden bekeken als een indringster die een mannelijke collega van een plaats heeft beroofd, of als een mooi uitziend garnituur dat haar plaats via een wet en dus alleen omwille van haar vrouw-zijn heeft verkregen. Zoals men het in een artikel in De Standaard al stelde: van excuus-Truus tot Mieke Onbenul. ‘Positieve’ discriminatie dus. Gerda Van Steenberge Senator (Vlaams Blok)
LEZERSBRIEVEN
V RIJ - SPRAAK
EUROPA INPERKEN
OVER SENSATIE EN SENSATIE
Jonas Bultynck e-post
BOYCOT De boycot van de grote betoging in Vilvoorde door de pers berust niet op toevalligheden. De broodheren van de VLD zorgen ervoor dat in een aantal kranten geen letter over de betoging of deze problematiek verscheen. Dit zijn toestanden zoals in het vroegere Oostblok. Hierbij sluit volledig het offensief aan tegen de “tandenloze” viering van 700 jaar Guldensporen. Er bestaan in Vlaanderen maar twee groepen op dat vlak: de kleurpartijen die doorheen alles Belgisch blijven en de Vlaams-nationalisten. Jos Wouters Sint-Amands
VTM Guido Naets is de zoveelste die zich ergert aan de berichtgeving in de media en verkleutering van de politiek. Ik volg hem en anderen in die vaststelling, maar niet in zijn besluiten. Die zijn er namelijk niet. Er zou beter eens worden nagedacht over een geschikt antwoord op die tendens. Niet roepen en brullen aub, maar effectief iets proberen doen. Dat hij - met zin voor nuance - daar even aan denkt!
Populaire ‘gazetten’ mikken naar hun brede publiek middels sensationele koppen, foto’s en verhalen. Kwaliteits’couranten’ halen daar neerbuigend de neus voor op (moet je fysiek zelf eens proberen). Tegenover de sensatie brengen zij... sensatie. Maar in die kolommen geen breed uitgesmeerde burenruzies of gegluur in de bedspondes van BV’s. Zij brengen sensatie op niveau. Cijfers en getallen hoeven niet saai te zijn. De cup-maat van een BB (beroemde boezem), de gage van een vedette, het aantal gewapende overvallen op het actief van een crimineel: het zijn cijfers die emoties opwekken. Het is spek voor de populaire krantenbek. Vandaar de speurtocht op redacties van onze betere kranten naar kwaliteitsgetallen die kunnen opwinden. Ze bestaan: de opiniepeilingen. Elke keer weer geven ze aanleiding tot diepgravende, hoogdravende en breedvoerige beschouwingen. Als een partij stijgt of daalt geeft dat de ultieme kick van de knik. Toen uit de peiling van Le Soir bleek dat de CD&V zou terugvallen van de desastreuze 22,2% in 1999 tot het nog magerder getal 18,3, waren onze kwaliteitscommentatoren het roerend eens. Stefaan De Clerck is een waardeloze prul. Net goed genoeg om een doorsnee provinciestad te leiden, maar niet tot de knieën reikend van de paars-groene staatsmannen. Het partijfeest van dat weekeinde was verknoeid. La Libre Belgique zette de bocht in toen CD&V enkele weken later afklokte op 21,7%. De Standaard en VRT peilden weer wat later 24,2% christen-democratische kiezers in Vlaanderen. Diezelfde commentatoren stelden daarop met evenveel ernst vast dat De Clerck niet mocht worden onderschat en dat er nog wel degelijk spankracht huist in zijn partij. Een winst van 6% in een mum van tijd, doet wenkbrauwen fronsen. Men zou geneigd zijn opiniepeilingen even waardeloos te noemen als De Clerck na de Soir-enquête. Maar vergis u niet. Goed uitgevoerde opiniepeilingen bieden wel degelijk ern-
stig ontledingsmateriaal. Men zou het bijna vergeten, maar mensen peilen is een wetenschap, die steunt op bibliotheken ernstig academisch onderzoek. Wat is er aan de hand als degelijk becommentarieerde wetenschappelijke peilingen serieus studiemateriaal bieden, en de opiniepeilingen van en commentaren daarop in onze kwaliteitskranten onzinnig gebral blijken te zijn? Volgens de wetten van de logica rest er maar een besluit. Het gerommel met partijcijfertjes in onze kwaliteitskranten heeft evenveel te maken met wetenschappelijke peilingen als de holle praat daar rond met degelijke commentaar. Niets, dus. Het gaat over platte commerciële sensatie, kwaliteitssensatie in dit geval. Als de N-VA in een peiling van zowat 1000 mensen iets boven de 3% scoort, gaat het over zegge en schrijve 30 tot 40 kiezers, waarop de statistische wet van de grote getallen niet kan worden toegepast. Als mensen na het uitbrengen van hun stem in een vol kieslokaal mondeling en luid wordt gevraagd voor wie ze gestemd hebben, zoals mijn zuster mocht meemaken in 1999, dan onderschat men het succes van een paria als het Vlaams Blok structureel. Zoals bleek, nog diezelfde avond. De ene journalist vertelt ons met wie Tania Dexters gisteren in de koffer dook. De andere beweert te weten met wie de kiezer in de stembus zal paren. In beiden gevallen gaat het over sensationeel gegluur. Leuk voor aan de banale toog of de chiquere borreltafel. Meer ook niet, lijkt me. Peter De Roover
Tine Devliegher Gent
11
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
O PINIE
Peter De Roover heeft het in zijn bijdrage (Doobraak november) té braaf over het ‘bijna absolutistisch karakter’ van de huidige Europese Unie. Europa is absolutisme, tout court. Wie zijn dat, die fameuze Commissieleden? Vertegenwoordigen zij ons? Wat is de macht van het parlement? Welke inspraak hebben we nog op de wettenstroom die Europees wordt geregeld? De EU is té veel het dikkop-clubje van de grote staten. En die bemoeien zich naar mijn oordeel te fors met zaken die beter op een lager niveau kunnen worden geregeld. De doorsneeburger snapt er niets van. Toch hoeft Vlaanderen de kop niet in het zand te steken. De strijd tegen het verlammende België wordt misschien best vervangen door politieke actie op Europees niveau. Dààr moet Vlaanderen gestalte krijgen. Weliswaar binnen een kader van diversiteit.
INTERNATIONAAL
COLLOQUIUM IN
BERLIJN
T IEN
MOGELIJKE SECESSIES ONDER DE LOEP
B UITENLAND
Grote naties hebben geen belangstelling voor kleine naties. Fransen of Duitsers kijken niet om naar België, laat staan Vlaanderen. Een gelukkige uitzondering hierop vormde het colloquium ‘Tut scheiden weh? Vollzogene, unterlassene und bedauerte Trennungen von Staaten und Regionen im Europa der letzten 100 Jahre’ dat de culturele stichting ‘Helle Panke’ op 25 en 26 oktober 2002 in Berlijn organiseerde. Initiatiefnemer was professor Jörg Roesler, een van de meest gezaghebbende specialisten van de voormalige DDR op het vlak van economische geschiedenis. Geconfronteerd met de pijnlijke gevolgen van de Duitse eenmaking legde hij zich toe op de studie van eenmakingprocessen, wat resulteerde in het diepgravende boek Der Anschluß von Staaten in der modernen Geschichte (Peter Lang Verlag 1999, ISBN 3 631 34379 5). De keerzijde van de eenmaking is uiteraard de secessie. Tot de studie daarvan in het Duitse taalgebied gaf Roesler de aanzet met het colloquium in Berlijn waar tien gevallen van voltrokken of mogelijke scheiding van staten of regio’s in Europa onder de loep werden genomen. Ulrich Weiß hield als moderator de teugels in handen. In zijn inleiding analyseerde Jörg Roesler secessie als concept. Hij somde de beweegredenen op zoals verdediging van de eigen cultuur, streven naar economische verbetering, maar ook het verlangen van regio’s of deelstaten om rechtstreeks aan de besluitvorming van de EU te participeren. Ronald Lötzsch verklaarde Ruslands ontoegeeflijke houding in het Tsjetsjenië-conflict vanuit de wens de grens tussen christendom en islam veilig te stellen. Moskou vreest dat met de afscheiding van Tsjetsjenië het hek van de dam is. Sabine Heinz zag het bestaan van taal en cultuur van de Welshmen bedreigd door een toevloed van Engelsen die tegen een prikje grond kopen in Wales. Het devolutieproces zou slechts een middel zijn om de nationale beweging in Wales af te remmen.
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
De Ierse diplomaat Sean O’Riain maakte duidelijk dat het hart van vele Ieren voor de eigen Keltische taal klopt. Merkwaardig was dat de Ierse afgevaardigden in het Europese Parlement een motie ondersteunden om het Esperanto als gemeenschappelijke (neutrale) taal in de EU in te voeren. Manfred Schünemann schetste Oekraïne als een gespleten staat. Het westelijke gedeelte is eerder agrarisch en gericht op de EU, het oostelijke daarentegen is meer geïndustrialiseerd en blikt naar Rusland. Plannen van de Oekraïne om lid te worden van de Navo zouden het land onvermijdelijk uit elkaar doen vallen. Stefan Bollinger onderkende de parallel tussen de deling van Duitsland en die van Cyprus. De Muur van Berlijn is gevallen, maar Nicosia blijft een gedeelde hoofdstad. Bollinger is een te serieuze wetenschapper om de schuld van de deling van het eiland in de schoenen te schuiven van deze of gene bevolkingsgroep. Zowel Grieken als Turken hebben zich schuldig gemaakt aan misdaden. De invasie van het Turkse leger in 1974 beoogde de bescherming van de TurksCyprioten, maar mondde uit in een bezettingtoestand. Jana Gerslova wees op de “terreurvrije” scheiding van Tsjechië en Slovakije. Voor de Tsjechen speelden economische motieven mee zoals de transfers van Praag naar Bratislava en de malaise waarin de Slovaakse wapenindustrie verkeerde. De “waardige” scheiding belet niet dat Tsjechen en Slovaken sterker dan voorheen met elkaar samenwerken.
12
De toestand in Zuid-Tirol is volgens Ugo Winkler niet meer zo explosief omdat de socio-economische ontwikkeling positief is en omdat de EU het concept van de nationale staat naar de achtergrond verdringt. De ware grens is niet meer de Brenner (tussen Italië en Oostenrijk), maar ligt in het Balticum, tussen de EU en de landen van de vroegere Sovjet-Unie. De regio geniet een grote autonomie: 93% van de belastingen blijven ter plaatse. Albert Ritschl meende dat de nationalisten van Catalonië geen geweld aanwenden omwille van bittere ervaringen tijdens de Spaanse burgeroorlog. Catalaans geldt als een vehikel voor sociaal opwaartse mobiliteit. Voor vele jongeren echter is het zoiets als Latijn: ze spreken Catalaans op de schoolbanken en Castiliaans tijdens de pauze. Stefan Gammelien belichtte de afscheiding van Noorwegen van Zweden in 1905. De grootmachten oefenden toen zware druk op Zweden uit om op de Noorse eisen tot afscheiding in te gaan. (Een bewijs hoe belangrijk het is om het buitenland met zich mee te hebben, iets wat Vlaams-nationalisten nog altijd over het hoofd zien). Voor Noorwegen, dat 400 jaar met Denemarken en 90 jaar met Zweden in een unie leefde, klinkt het begrip “Europese Unie” niet echt positief. Ondergetekende ten slotte behandelde het Belgische federalisme en het streven van politieke en economische kringen in Vlaanderen naar confederatie of separatisme. Het initiatief van de “Helle Panke” verdient navolging, bijvoorbeeld in Vlaanderen. Daar is niets verdachts aan. De “Helle Panke” is zelfs een linkse stichting die haar wortels heeft in het Oost-Duitse milieu (www.hellePanke.de). Oost-Duitsers weten uit ervaring wat de eigen identiteit waard is. Dirk Rochtus
BOEKEN
ROOTS
In dergelijk boek moet heel wat informatie worden verwerkt. Door het oorspronkelijke boek te combineren met het verhaal van een tienermeisje uit New York dat hier komt studeren, wordt het veel vlotter leesbaar dan zijn vaders versie. Ook de talrijke relativerende cartoons van Stefaan Provijn dragen daartoe meer dan hun steentje bij. Kortom, een ideaal eindejaarsgeschenk voor (groot)ouders die op een aangename niet opdringende wijze hun opgroeiende pubers wat over Vlaanderen willen bijbrengen. StV
KAREL VERLEYEN
EN
FRANK LEYS: ROOTS, HET
VERHAAL VAN
VLAANDEREN, € 17.50, 208
BLZ.,
ISBN 90 5908 033 5
HEKELSCHRIFT Hubert de Sy is als steller van lezersbrieven geen onbekende. Nu verscheen zijn Het belgicistisch regime en de Vlaamse maar versnipperde Beweging hebben geleid tot 172 jaar Vlaamse onmacht. Een hekelschrift, en dat hebben we geweten. Wie uitziet naar zelfvoldane, de ijdelheid strelende weldenkendheid, moet beslist elders terecht.
H. HET
DE
SY,
BELGICISTISCH REGIME...
388
BLZ.,
VERKRIJGBAAR
moderne biografie van Albrecht Rodenbach (1856-’80). Deze nieuwe biografie telt meer dan 750 blz. en verveelt geen ogenblik. Het grote verschil met zijn voorgangers-biografen (o.a. Lissens, Baur en Gevers) is dat Vanlandschoot de eerste is die Rodenbach als mens op de voorgrond plaatst. Zijn voorgangers stelden steeds weer het werk en dan pas het leven van de grondlegger van de blauwvoeterie op de eerste plaats. De biografie is ronduit overweldigend en is gesteld in een elegante, verhalende stijl, waarmee de biograaf in de geest van Rodenbach en tijdgenoten lijkt door te dringen. Kortom, ze beantwoordt aan alle regels die het genre vereist.
€ 15. OP HET
VVB-SECRETARIAAT, TEL.
ROMAIN
03 366 18 50.
VANLANDSCHOOT,
Die impasse wordt open en bloot uitgesmeerd, gestaafd aan de hand van talloze uittreksels, verwijzingen en citaten, door striemend commentaar aaneengeregen tot een wrang betoog. Het overvalt ook de lezer met bittere weeheid. In brandende woede ontstoken, maar het hoofd niet verloren, leidt De Sy ons langs kibbelende verenigingen en verenigingetjes, kasteelen andere onzalige akkoorden, ‘compromissen’, steeds maar weer abdicerende partijen, de ikkerigheid... waarbij we, helaas, al te vaak niet anders dan onszelf herkennen.
ALBRECHT RODENBACH: BIOGRAFIE.
758 ISBN
BLZ.,
LANNOO, € 39,95,
90 209 4071 6
Romain Vanlandschoot noemt zijn onderwerp een ‘charismatisch, begaafde studentenleider’. Hij maakt duidelijk dat je van Berten Rodenbach zowel een verkrampt ultramontaan, een rabiate anti-Belg als een revolutionair kunt maken.
De vijand heeft een dubbele naam: België, zeker, maar ook onze eigen, Vlaamse lamlendigheid. De realistische pessimist gooit met deze bijtende aanklacht een steen in de kikkerpoel. Dit kan ook nopen tot een trop is teveel en zo een vorm van hoop uitdrukkken: ‘Een naam plakken op wat en wie onze belangen schade toebrengt, helpt ons bij het verweer’. Dit hekelschrift, niet een echt ‘prettig’ lezen, verdient, daarom, een ruime verspreiding. Bij een volgende druk moeten wel de te vele storende tikfouten worden weggewerkt.
Niettegenstaande het feit dat er al heel veel over de vader van de leus Vliegt de Blauwvoet - Storm op zee! geschreven werd, ontdekte Vanlandschoot nog nieuw materiaal. Hij was de eerste die de meer dan duizend blaadjes, met veel autobiografisch materiaal, Wahrheit und Dichtung aan een nauwgezet onderzoek onderwierp en tot nieuwe vaststellingen kwam. In grote mate laat de biograaf de feiten, vervat in 15 hoofdstukken, voor zich spreken. Vermelden we nog dat het boek op een fraaie en aantrekkelijke manier uitgegeven en stevig gebonden werd. Aanbevolen lectuur!
BVS
PJV
NIEUWE RODENBACHBIOGRAFIE Romain Vanlandschoot publiceerde zopas de eerste allesomvattende en
13
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
B OEKEN
Een jonge generatie die afgesneden is van haar roots, raakt op de dool. De geschiedenis van Vlaanderen en de ontvoogding van het Vlaamse volk is helaas al te weinig bekend, vooral bij onze jonge mensen. Nationalisme, zelfs goed begrepen nationalisme, is uit den boze, verdacht, verwerpelijk. En toch is het belangrijk voor jongeren en volwassenen vandaag om het antwoord te kennen op de vraag ‘Waar komen we vandaan?’ om te kunnen besluiten waar we met dit land naartoe gaan. Dat antwoord is nooit eenduidig, maar precies daarom zo interessant. Karel Verleyen probeert in het pas bij het Davidsfonds uitgegeven boek ‘Roots, Het verhaal van Vlaanderen’ (een geactualiseerde herwerking van ‘Vertel eens wat over Vlaanderen’ van zijn vader, Cyriel) een aantal grote lijnen uit te zetten die de zoektocht naar dat antwoord iets eenvoudiger maken.
De Sy, primaire flamingant - dat is: flamingant geworden uit ergernis - verantwoordt zijn stelling samenvattend met: ‘Zowat alles wat hier volgt is natuurlijk al gezegd en geschreven. Onze bedoeling is een overzicht te geven van een aantal belangrijke feiten die geleid hebben tot de huidige, toch wel zeer zorgwekkende toestand voor de toekomst van ons volk en van onze taal; en hopelijk bij te dragen tot een beter besef van de impasse waarin de Vlaamse Beweging zich vandaag bevindt.’
K ORT
CECI
N ’ É TA I T PA S U N E I N T E RV I E W !
Toen ik onlangs op de VRT- radio, de nieuwslezer van dienst met obligate euforie in zijn stem hoorde meedelen dat koningin Paola een interview had toegestaan, dacht ik spontaan: eindelijk, nu hebben we haar te grazen! Want heel even was ik ervan overtuigd dat er als ultiem bewijs van haar kennis Nederlands, minstens een korte gesproken bijdrage zou volgen. En dat we dus eindelijk zouden horen hoeveel Nederlands de duurste Italiaanse ‘gastarbeidster’ aller tijden op onze kosten al heeft geleerd. Benieuwd en tegelijkertijd hopend dat ze op haar bek zou gaan, zat ik dus gespannen te wachten op dit historisch moment van de waarheid. Mijn wachten werd echter niet gehonoreerd. Er volgde hoegenaamd geen gesproken bijdrage en de nieuwslezer verduidelijkte droogjes dat “het” om schriftelijke antwoorden ging op vooraf en schriftelijk gestelde vragen. Meteen werd duidelijk dat het hier ging om de zoveelste stunt van het Hof om in een platte poging sympathie te kopen bij goedgelovige onderdanen. Of, om het met Magritte te zeggen: ceci n’était pas une interview! Want een interview is bij mijn weten nog altijd een vraaggesprek. Met de nadruk op ‘gesprek’. In het Frans: une entrevue (van entrevoir) = vluchtig zien, ontmoeten. De dikke Van Dale is trouwens zelden zo duidelijk: hij heeft het over een vraaggesprek van een verslaggever met een andere, meestal bekende persoon over zijn/haar ervaringen bij een bepaalde gelegenheid of over zijn denkbeelden en opvattingen omtrent enig (actueel) vraagstuk of geheel van vraagstukken, met de bedoeling het vernomene in een dagblad of tijdschrift te publiceren, of het in een radio- of televisieprogramma uit te zenden. Conclusie: er was geen gesprek, dus ook geen interview! Voor een gesprek kent Paola trouwens nog altijd niet voldoende Nederlands. Vandaar mijn korte boodschap voor Paola. Ga maar koppig door met de studie van het Nederlands, zolang ge maar begrijpt dat het royaal te laat is. Autrement dit: vous êtes venu trop tard dans un pays trop vieux. Salut ... Kamikaze
de CVP-verantwoordelijkheid daarin (Schouppe-tijdperk) bedenkelijk zijn. De N-VA is dan weer duidelijker in haar analyse: ‘De opsplitsing van de NMBS in een Vlaamse en Franstalige maatschappij’ is dringend nodig, voor het, zoals bij Sabena, te laat is. Een grote Vlaamse Vervoersmaatschappij (trein, bus, tram) zou een efficiënt Vlaams mobiliteitsbeleid mogelijk maken. NMBS-schuld in miljard oude fr. 2000
2,7 miljard
2001
3,9 miljard
2002
5,1 miljard
2006
10 miljard
DUURDER KIJK- EN LUISTERGELD De regering Dewael schafte het kijk- en luistergeld af. Hoera, minder belastingen. Maar Johan Sauwens (CD&V) berekende dat dit de Vlaming 48 miljoen euro kost. Vanwaar dit pervers
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002
effect? De afschaffing veroorzaakte een daling van de indexcijfers, die dan weer als gevolg had dat lonen en uitkeringen niet stegen (a) en ging gepaard met de afschaffing van de bestaande korting op de personenbelasting (b). (Belga)
COMMUNAUTAIRE SMAAK De voorbije maand viel er weer niets te noteren op het communautaire front. De Vlaamse bevolking van de Noordrand van Brussel zal niét veel hinder ondervinden van de handig omgelegde vliegroutes, Het gemeentedecreet van minister Van Grembergen kost de Vlamingen in de Rand amper drie van de vier Vlaamse schepenzetels, Jaak Gabriëls heeft zich uit de naad gewerkt voor de belangen van de Vlaamse buitenlandse handel, net zoals de Vlaamse regering dit deed voor de Vlaamse belangen op Europees vlak. Karel De Gucht overdreef in zijn boekje en met
14
zijn uitspraken over ‘verkeerde uitgaven in de gezondheidszorg’ en zijn opmerking dat ook bij de Post, zoals bij de NMBS, oplossingen bemoeilijkt worden door een communautaire discussie. Rudi Janssens (VUB) vergist zich allicht als hij besluit dat de faciliteiten niet hebben bijgedragen tot de integratie van de Franstaligen in Vlaanderen. Evenals VEV-voorman Jef Roos die durft te menen dat de huidige Belgische staatsstructuur niet alleen de sociaal-economische ontwikkeling van Vlaanderen en durft te pleiten voor confederalisme.
BRUSSELSE ZORGEN De Vlaamse regering heeft nog wat geld gevonden voor de bouw van twee Vlaamse rusthuizen in Brussel. En dat werd tijd. De Brusselse Vlamingen kampen immers met een acute aanval van vergrijzing. En er zijn bijna nergens plaatsen in rusthuizen, zeker niet als men er ook nog eens in de eigen taal - het Nederlands - terecht wil. Er is welgeteld één Vlaams rusthuis. In alle andere is het Nederlands zo goed als onbestaande. Dat de Vlaamse regering pas nu de centen vindt, heeft alles te maken met de jongste staatshervorming; een miskleun zijn, die wel extra geld opleverde. Met dat spaarpotje van Bert Anciaux betaalt opvolger Guy Van Hengel nu “zijn” Vlaamse rustoorden. In tegenstelling tot de rest van Vlaanderen staat het iedereen in de hoofdstad vrij om zich al dan niet bij de zorgverzekering aan te sluiten. Tot voor kort een weinig aantrekkelijke keuze. De verzekering dekte bij de opstart immers geen verzorging in de “tweetalige” voorzieningen. Recent besliste de Vlaamse regering echter de verkering uit te breiden tot de tweetalige instellingen. Door patiënten - ook Franstalige - automatisch aan te sluiten bij de Vlaamse zorgverzekering hoopten de Brusselse OCMW-ziekenhuizen uit de financiële ademnood te geraken. Als het Vlaamse manna uit de hemel valt ... Misbruik, maar met een heilzaam effect. De Vlaamse regering wil nu eindelijk eigen Vlaamse rusthuizen bouwen.
Vier Vlaamse Kerst met Ierse zalm Gegarandeerd WILDE gerookte Ierse zalm In Ierland bewerkt door Vlamingen voor Vlamingen Voorgesneden, aan huis geleverd in individuele vacuümverpakking
Genuine Wild Smoked Irish Salmon € 48 per kg (minimumbestelling: 5 kg) Bestellingen: fax of gsm in het Nederlands naar: Smoked Salmon - Live Shellfish, Dingle.Co. Kerry, Ireland, Fax: 0035 366 91 51 997, Gsm: Ireen Maes, 0035 386 25 21 835
VOETVERZORGING • ORTHOPEDISCHE SANDALEN • SPATADER- EN STEUNKOUSEN • SPORTVERBANDEN • BREUKBANDEN • RUG- EN BUIKGORDELS • INCONTINENTIE- EN THUISVERZORGINGSMATERIAAL
wend u tot
A. B. C.
ANTWERPS BANDAGIST CENTRUM Boechoutsesteenweg 15, 2540 HOVE, tel. 03 455 94 61
Fruithoflaan 10, 2600 BERCHEM tel. 03 230 61 86
Statielei 18 2640 Mortsel tel. 03 449 96 61
Andere vestigingen te Nationale straat 150 2000 ANTWERPEN
St.Goriksplein 4 2650 EDEGEM
C
Word niet als laatste KBC-Onliner.
H.Consciencestr. 34 2800 MECHELEN
Lambrechtshoekenlaan 258 2170 MERKSEM
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 Fax (03) 366 60 45 e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org abonnementen: secretariaat@doorbraak.org
KBC-Online
Abonnement: € 16,50 voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: € 10 voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: € 10 voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdfbestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van € 17 op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd.
Internetbankieren. Overschrijvingen doen. W a n n e e r u w i l t . Waar u wilt. Naar wie u wilt. A l l e s o n d e r c o n t r o l e h e b b e n . Beursorders. De stand van uw rekeningen. Met één muisklik. Zorg dat u mee bent. W o r d K B C - O n l i n e - c l i ë n t www.kbc.be
Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Vormgeving: Jupiter Graphics, 2800 Mechelen, Tel. 015 52 95 67 Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem. ISSN 0012-5474
15
DOORBRAAK nr. 11 - december 2002