België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
Vlaanderen staat in Europa
2
Maandblad februari 2003 Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
D AT
ZOU PAS EEN
( AF ) FRONT
Er is nogal wat beweging aan het Vlaamse front. De VLD startte solo slim een Vlaams offensief, maar Dewael en De Gucht moesten op commando van Verhofstadt op hun stappen terugkeren. Confederalisme, zeggen de burgerdemocraten op een Congres? Dat was maar om te lachen. Vragen over de vorst? Kan niet, deze winter! De CD&V nam met grote trom de boodschap over. “Neen aan het blauwe affront”. Met 34 organisaties uit de Vlaamse beweging en het middenveld werd in het Vlaams Parlement een tweede Vlaamse Conventie bijeengeroepen. Op de banken ook een snuifje N-VA, meer niet. Nochtans had de CD&V alle “democratische” Vlaamse partijen uitgenodigd. Alle “democratische” Vlaamse partijen… Voilà, zo simpel is het. Wij Vlamingen schieten onszelf eerst eens goed in de voet en trekken dan ten aha strijde. Vooraleer de politieke dwingelandij van het Waals Blok aan te pakken, jagen we 15% Vlamingen de sloot in. Wegens vieze gedachten. Over de democratisch verkozen tuinkabouters van Laken geen gebenedijd woord, wat denk je. Paarsgroen vertegenwoordigde de helft van Vlaanderen, maar was het nest van nagenoeg alle Franstaligen. Heren VLD’ers en CD&V’ers: de overkant, dat is pas een “front”. Voor een doorbraak naar een echte Vlaamse staat in Europa moet hier een sterk Vlaanderen tegenover staan. Hoe lang nog zal het idiote cordon een hinderpaal zijn? Een vraag voor alle Vlaamse partijen, Blok inbegrepen. De kapiteins van de CD&V zullen niet helemaal ontevreden hebben vastgesteld dat na het overboord springen van nogal wat donkerblauwe matrozen het schip van de VLD wat aan het zwalpen gaat. En dan
ZIJN
roepen ze vanop hun eigen trekschuit “Land in zicht!”. Welk land? Stefaan De Clerck stuurt richting Vlaanderen, maar de vetpotten staan na 18 mei nog maar eens op oude Belgische grond. Gaan de hongerige realo’s van de CD&V daar weer likkebaardend aan land? Waarom spreekt De Clerck ook in die materie nog altijd wollig? Confederalisme, dat wel, maar nogal wat oude krokodillen houden zich beangstigend stil. Voelt Dehaene niet weer iets kriebelen? En wordt Van den Brande weer de Vlaamse schaamlap? Zien of daar veel goeds van komt. De door de CD&V momenteel geknuffelde Vlaamse Beweging, vandaag onderdeel van het beminde middenveld, kan maar beter op haar hoede zijn. Vooralsnog spreken de radicale partijen de klaarste Vlaamse taal. Het is aan de CD&V om snel – zeker voor de verkiezingen – eventueel hetzelfde te doen. Op een “blauwe” manier koud en warm tegelijk blazen, om nadien nog maar eens voorrang te geven aan een zachte landing in ondoorzichtig Belgisch struikgewas, dat zou pas een “affront” zijn. De echte afrekening komt er allicht pas in 2004. De spandoeken “Woord houden” zouden nog wel eens een tijdje kunnen meegaan. JVdC
P ERSWIJS - K ORT
P
K
E R S W I J S
Michèle Van der Plaetsen over spindoctors in de politiek, in P-Magazine, 31 december 2002: ‘Bij de huidige sp.a tolereert men tijdens grote vergaderingen niet dat zomaar om het even wie een inbreng wil hebben. Als er tijdens en sp.a-congres plots iemand in de zaal rechtstaat om iets te zeggen, vindt de partijleiding dat uitermate vervelend.’ Walter Zinzen in Menzo, december 2002: ‘Niemand zal ontkennen dat De Gucht en Elio Di Rupo bekwame politici zijn. Maar soms lijkt het erop dat ze de macht in het koninkrijk onder elkaar hebben verdeeld en van de parlementariërs verwachten dat ze hun oekazes uit Berlare of Bergen zonder morren uitvoeren. (...) In hun hoogmoed verliezen beide voorzitters soms de elementairste beleefdheidsregels uit het oog.’
van het federaal karakter van het collectief arbeidsrecht. Samengevat zijn we tegen een confederaal systeem.’ Paul Geudens in GvA, 8 januari over Dewaels communautaire standpunten: ‘’t Was maar om te lachen. Net zoals het confederalistisch standpunt van de VLD. Waarom is Patrick Dewael van mening veranderd? Waarom heeft hij zijn Vlaamse agenda ingeslikt? Omdat Guy Verhofstadt na de verkiezingen koste wat het wil met paars-groen wil doorgaan? Het zal er zeker mee te maken hebben.’
Louis Michel (MR) in De Morgen, 6 januari: ‘Ik stap niet in een nieuwe agenda voor onderhandelingen waarvan ik niet weet of ze iets kunnen opleveren. Ik twijfel maar of Vlaanderen rijk genoeg is om het op eigen benen te redden. En ik weet zeker dat Wallonië niet rijk genoeg is.’
Vic Anciaux (Spirit) in Knack, 8 januari: ‘We zullen de Franstaligen duidelijk moeten maken dat ze zelf belang hebben bij nieuwe stappen in de staatshervorming. We moeten hen aan het verstand brengen dat het niet op de eerste plaats over geld gaat, maar over de vrijheid om hun gemeenschap naar eigen goedvinden te organiseren. Als zij wapens willen leveren waar ook ter wereld, goed, maar dan moeten ze ons daarvoor niet mee verantwoordelijk maken. Hetzelfde voor tabaksreclame in Francorchamps.’
Jean-Claude Van Cauwenberghe, in GvA, 9 januari: ‘We weigeren de Vlaamse eisen, want we herhalen dat we tegenstander zijn van het op de helling zetten van de intergewestelijke solidariteit (via de financieringsmechanismen van de deelstaten), van de interpersoonlijke solidariteit (die verzekerd wordt door de sociale zekerheid) en
Marc Reynebeau in Knack, 8 januari: ‘Verhofstadt meent het. Hij is dan wel een groot voorstander van de burgerdemocratie, maar wanneer de VLD-burger beslist om de koninklijke macht in te perken, zoals op het jongste congres (nog maar eens) het geval was, legt hij die beslissing kortweg naast zich neer.’
O R T
LIBERAAL APPEL Wie het januarinummer van Doorbraak aandachtig las, wist al dat de Antwerpse VLD’er Ward Beysen met een aparte lijst zou opkomen. Daarvoor hadden we geen kranten of nieuwjaarsreceptiescoop nodig. En er is meer: Beysen en de N-VA hebben recent samengezeten. Beysen bood aan samen op te komen. Maar de N-VA was categoriek: géén kartels. Wie wil samenwerken, moet zich maar aansluiten. Samen betekent twee zetels. Apart misschien twee keer nul?
KIEZERSBEDROG Niet alleen in Vlaanderen dingen de Vlaamse ministers gretig mee op federale verkiezingslijsten. In Wallonië is het al even erg. Slechts twee (2) Waalse ministers blijven hun stek trouw: minister-president Van Cauwenberghe (PS) en de groene Thierry Detienne. Gelukkig genoeg blijft Van Cau genoeg regionalist om zich te verzetten tegen de tendens van enkele paarse hogepriesters om de deelstaat- en federale verkiezingen in de toekomst terug te laten samenvallen.
GEEF ONS WAPENS (BIS) In het januarinummer van Doorbraak verwezen we naar een brief van exVVB-voorman Wilfried Martens aan De Morgen, waarin deze ex-premier afstand nam van de “mythe” dat hij Geef ons Wapens zou hebben geroepen. Lezer Octaaf Van den Eynde uit Appels laat weten dat hij tijdens Martens’ slotbetoog in Wezembeek-Oppem (29 juni 1963) amper een meter van hem stond. ‘Van al de bezielende woorden is mij heel bijzonder bijgebleven de gevleugdelde zin “Geef ons wapens, we maken revolutie”, die de welbespraakte man uit Sleidinge, het haar geknipt à la brosse en de gebalde linkervuist in de hoogte, toen uitriep’. Een maand later werd Martens opgenomen in het kabinet van minister Van den Boeynants. ‘Een gesprek tussen Tindemans en Martens zou de oorzaak zijn van deze ommedraai, die blijkbaar aan de basis lag van de Belgische en later Europese carrière van de verloren revolutionair’.
vervolg blz. 3
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
2
K
O R T
KONINKLIJKE VREUGDE
DODELIJKE OMHELZING ‘Ook de premier is het slachtoffer geworden van de dodelijke omhelzing van Laken’, aldus Marc Reynebeau in Knack (8 januari) Waarom toppolitici het koninklijke status-quo zo royaal verdedigen? ‘Meestal uit angst om uit de vorstelijke gunst te vallen en zo te worden gehinderd in hun ambities om minister of lid van kroonraad en adel te worden. Die occulte macht van het hof valt niet te verzoenen met het democratische principe’, aldus nog Reynebeau. Verhofstadt deed alvast een mooie inspanning om België op de kaart te zetten. Een nieuwe federale website (www.belgium.be) zou volgens de premier 22 miljoen euro kosten. Frieda Brepoels (N-VA) controleerde de cijfers bij het Rekenhof. Kostprijs: 42 miljoen euro. Een heuse campagne loopt via CNN en Euronews en moet België aantrekkelijker maken voor buitenlandse investeerders. Dat zal wellicht straffe indruk maken. (www.invest.belg)
VLAANDEREN VLAGT In Terzake (VRT 20 januari) werd een vrij objectief beeld geschetst van Vlaanderen Vlagt, het propagandateam van Ivan Mertens dat de Vlaamse Leeuw prominent in beeld brengt op tal van sportmanifestaties in binnenen buitenland. CD&V-voorzitter Stefaan De Clerck was in een interview met het sportblad Runners World geenszins mals voor de groep rond Ivan Mertens. ‘Schadelijk voor het imago van Vlaanderen. Zo’n georkestreerde actie werkt op den duur als een boemerang.’ Overdrijven is nooit goed. Maar wie overdrijft hier?
INFOPASTA EN PEILINGEN
A LLES
VISUEEL
M
ensen verklaren we niet meer heilig, woorden wel. Informatie is zo’n woord. Vooral in zijn afgekorte vorm krijgt de term iets van een slogan: info. Men heeft ons gaandeweg meer tot info-behoeftige wezens uitgeroepen. We worden gepord om info-begerig, bijna infogeil te worden. Van diep behoeftig zijn naar, tot recht hebben op, zit maar een kleine stap. En, zoals in andere domeinen, staat er meteen een meute lieden klaar om ons te helpen in onze dorst naar en in ons recht op info. Die meute wordt storend actief en wakker op bepaalde piekmomenten, bijvoorbeeld bij verkiezingen. Keurkorps onder de informatoren zijn natuurlijk de duiders op de televisie. Je moet deze dagen het spektakel meemaken op de Nederlandse televisie, net voor hun verkiezingen. Je kan geen knop indrukken of je wordt meegezogen in een maalstroom van wat men info heet. Met die info zou men nog vrede kunnen nemen als het gezond voer zou zijn, door ieder op zijn manier te verteren. Wat je krijgt is een soort pasta - veel van ons dagelijks voedsel gaat trouwens ook in die richting - voorgekookt, voorgeproefd, voor-getoonzet naar de smaak van die gezichtloze Leviathan, die men publiek noemt. Je ziet de ene partijleider die, in een soort van “blind date” met grage instemming gedwongen wordt conducteur kaartjesknipper te spelen in één of andere trein. Wat dit bijdraagt aan de opruiming van het puin dat de Nederlandse spoorwegen op dit moment zijn is niet duidelijk. Hoeft ook niet. Het is toch leuk om zo’n man, die morgen misschien premier is, in een blauw dienstjasje en op een deinende wagonvloer, zijn evenwicht in stand te zien houden. Een andere partijleider ziet men wild aan de handles van een flipperkast rukken. Gevraagd waarom hij dit staat te doen, verklaart hij tegen elke prijs te willen winnen. Vooral dat willen winnen tegen elke prijs: een duidelijker verkiezingsprogramma is toch niet te bedenken. Elk gesprek tussen kandidaten wordt overigens meteen omgebouwd tot een debat. Waarom niet? Maar na elk
debat wordt meteen uitgemaakt wie er gewonnen heeft. Dat gebeurt door specialisten, noem ze professional of consultant wellicht. We zien waar dit soort van lieden onze economie gebracht hebben. Maak u geen zorgen: dit varkentje wassen ze ook wel. Kern van de zaak is niet wat er gezegd wordt, maar wie tot overwinnaar wordt uitgeroepen. Zijn we dan gedoemd om Amerika in alles te volgen?
PEILINGEN Een andere pest in wat informatie heet, zijn de peilingen. Er wordt tegen de sterren op gepeild: elke dag opnieuw en door meerderen tegelijk. Peilingen zijn niet alleen een middel om aan te tonen wat er gebeurt, maar tevens een sluipend wapen om te beïnvloeden en te sturen wat er gebeurt. De opinie wordt een proces dat men naar zijn hand zet. De knikken in de peilingen worden meteen in verband gebracht met vitale “gedragscomponenten” als het al dan niet dragen van een das, of de manier waarop men de middelste vinger van zijn rustende hand beweegt. Belangrijk is hoe de man oogt, niet wat hij zegt. De televisie heeft het ook laten zwellen tot monsterachtige afmetingen. Het brein is niet steeds gevolgd. Toon Hermans zei in zijn tijd al dat wie visueel leeft, gemakkelijk een visuelerik wordt. De politiek moet erop toezien dat zij niet vies wordt door al te veel visueleriken. Jacques Claes
vervolg blz. 7
3
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
C OMMENTAAR
We hebben de voorbije weken royaal vreugde kunnen vinden in de aankoop van een privé-helikopter voor onze prins. Kostprijs van het speelgoed: 400.000 euro of net de helft van de in 2000 verdubbelde dotatie van zijne Hoogheid. Laken mag zich via Koninklijk Besluit (sic) en met goedkeuring van de ministers Duquesne en Verwilghen toegang verschaffen tot het rijksregister.
OVER
VLAANDEREN
MOET DUIDELIJK MAKEN WAT HET WIL
B ELGISCHE
De jongste tijd kan men er niet meer naast kijken: de media nemen deel aan de verkiezingen. Het schoon kopke of het amusementsgehalte van politici weegt zwaarder dan hun politieke boodschap. Maar de artiesten halen stemmen. Zo bepaalt een huishoudtoestel dus wie ons bestuurt en hoe. Lastig voor wie zijn boodschap niet verpakt in tranen met tuiten, een sexy glimlach of moeders schoonste kostuumke. Het onvermijdelijk ingewikkeld communautaire debat en de rol van Vlaanderen in Europa, daar valt geen wasproduct aan te koppelen, dus beslissen de programmamakers maar dat wij er niet wakker van liggen. Maar zoals Steve Stevaert zegt (Het Nieuwsblad, 31 dec): ‘We zijn twee landen in één koninkrijk aan het worden, dat wordt elke dag een beetje duidelijker. In het zuiden vormt zich een front, wij Vlamingen zouden dat ook eens moeten doen’. Vooraleer de politici hierover aan het woord te laten, ging Doorbraak eens luisteren bij enkele politologen. Wilfried Dewachter (KU Leuven) is de eerste in de rij. Dewachter: ‘Ik ervaar inderdaad dat de televisie op twee punten een democratisch deficit is. Eén: de politici zijn op televisie vaak genoeg aanwezig, maar dan vooral als showelement, te weinig als informatiekanaal voor de politieke vorming van de kiezer. Twee: de regering komt te veel, de oppositie te weinig aan bod. Dat is niet goed door de democratie. De oppositie moet in de media de gelegenheid krijgen om standpunten over en tegen het regeringsbeleid uiteen te zetten.’ Media hebben er nauwelijks aandacht voor, maar in Vlaanderen willen almaar meer partijen alleen de Groenen verroeren nauwelijks - de staat verder hervormen. De Walen reageren met een kordate afwijzing. En nu? Dewachter (haalt artikel uit De Financieel Economische Tijd boven, met als kop: “Karel De Gucht: Als Vlamingen echt iets willen, kan niemand dat tegenhouden”): ‘Karel De Gucht zegt dat België verdampt, dat het land sociologisch niet meer bestaat. Hij heeft gelijk. België is enkel en alleen nog een politieke constructie, er is een België dat Vlaanderen heet en een België dat Wallonië heet. De Vlamingen kennen de Walen niet en omgekeerd.’ Wat is het voordeel van een autonoom Vlaanderen Dewachter: ‘Dat het beleid efficiënter kan worden gevoerd waar het moet gevoerd worden: in de nabijheid van de problemen en volgens de inzichten van de eigen bevolkingsgroep. Echt federalisme brengt pluralisme in de politiek. Het beste beleid scoort.’ DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
FOTO PATRICK DESPIEGELAERE
W ETSTRAAT
MAATSCHAPPIJ ZO GOED ALS LEEG
‘DE
EVIDENTIE VAN
VLAAMSE
Vaak hoor je nochtans dat mensen niet wakker liggen van communautaire problemen? Dewachter: ‘De maatschappelijke veranderingen worden stilaan meer zichtbaar, voor zowel Vlamingen als Walen. Politici weten wel beter: spoorinvesteringen, veiligheid, justitie, economisch beleid, werkgelegenheid, sociale voorzieningen, de rol van de overheid... overal botsen visies en belangen.’ Constant onenigheid, maar geen stap vooruit? Dewachter: ‘De Franstaligen en de Belgische elite blokkeren eenzijdig Vlaanderen. Ze hebben er destijds voor gezorgd dat ze daartoe de nodige instrumenten kregen: een hele reeks bijzondere meerderheden, pariteiten, enzomeer. Maar al die handremmen van het scheef federalisme worden eenzijdig gebruikt. Een beetje provocerend: Wanneer gaan Vlaamse politici zich eens evenzeer bemoeien met Franstalig Brussel en met Wallonië?’
AUTONOMIE MOET
UITGELEGD WORDEN.'
Zijn die verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië het sterkste argument? Dewachter: ‘Ze zijn er voor onvoorstelbaar veel aspecten van de samenleving en springen zo in het oog, dat je op de kaarten niet eens de taalgrens hoeft te tekenen. Of het nu gaat om fietsverkeer naar school (geografische verschillen, verkeer, mobiliteit), over buitenechtelijke vruchtbaarheid (sociale verschillen), over het aantal werkzoekenden (economische verschillen), het aantal oude woningen (bouwmarkt, economische ontwikkeling), noem maar op... Het lijstje is zeer lang. (*) Beide landsdelen zijn twee aparte maatschappijen, die nood hebben aan een verschillend beleid. Bovendien is de Belgische maatschappij zo goed als “leeg”. Er is geen gemeenschappelijke taal, de euro vervangt de frank, er zijn
4
geen Belgische partijen meer, de doelstellingen van Vlaamse en Waalse partijen groeien uit mekaar, er zijn geen nationale verkiezingen meer, we leven via massacommunicatie en media (tv, radio, kranten...), maar die zijn volledig opgedeeld in een Vlaams en een Franstalig net.’
Wie trekt het felst aan de handrem? Dewachter: ‘Een Vlaams beleid wordt vooreerst tegengewerkt door de Belgische elite en haar netwerk. De grenzen van het beleid worden bewaakt door een uitgebreide hofhouding, tot in de massamedia toe. Een KU Leuven-doctoraat voor kroonprins Filip, de standpunten in een krant ‘die ooit een Vlaamse standaard was’, zijn daar voorbeelden van. Ook de Waalse politieke leiders verzetten zich fel tegen “beweging”. Kijk maar hoe ze, di Rupo op kop, de jongste tijd zelfs zonder schroom stellen dat Wallonië de geldstroom niet kan loslaten. Geld, dat is de kern van de zaak. En die zaak wordt met brio verdedigd door di Rupo en Michel, die veel betere onderhandelaars zijn dan de Vlamingen. Zeker tijdens de jongste legislatuur werd dit pijnlijk duidelijk. Het Waals overwicht was al duidelijk bij de
Hetzelfde geldt voor het Lambermontakkoord. Niet de deelstaten hebben hierover onderhandeld - ware dit het geval geweest dan was dit akkoord er nooit gekomen - maar wel zeven partijen. En toen de VU dwars ging liggen, werd de PSC opgetrommeld om het akkoord door het parlement te krijgen. Heel Wallonië zette zich achter het akkoord, tegen de helft van Vlaanderen. Dat zegt toch genoeg?’ Naast de Belgische elite, de Waalse partijen is er nog Brussel? Dewachter: ‘Brussel is inderdaad een versterkte derde tegenkracht. In heb er lang gewoond en ken de problemen. In welke federale staat is de hoofdstad zo vijandig tegenover de meerderheid van de burgers? Men gunt de Vlamingen hun aanwezigheid niet meer. Het is toch onvoorstelbaar dat de Vlamingen in Brussel hun blokkeringsminderheid hebben opgegeven? Die was een zwakke tegenhanger voor de blokkeringsminderheid van de Franstaligen op federaal vlak.’ De Vlaamse meerderheid wil het vandaag anders, maar krijgt geen beweging in die patstelling? Dewachter: ‘Er is natuurlijk geen weg terug en Vlaanderen en Wallonië zullen hun eigen gang gaan. Dé knelpunten voor de toekomst zijn de transfers en de sociale zekerheid, Brussel, de verdeling van de schuld. Een pluspunt is dat almaar meer Walen beseffen dat hun “dynamiek”, hun “hersenen”, hun “status”, hun kapitaal wegvloeit richting Brussel. Sommige Walen zien ook wel in dat Brussel moet worden ontvet. Eigen verantwoordelijkheid nemen voor eigen succes of mislukking zal de Walen meer helpen dan de aanhoudende geldstroom uit Vlaanderen. Anderzijds is het pijnlijk vast te stellen dat er zowel onder Vlaamse politici als in de brede Vlaamse Beweging ontstellend weinig wordt nagedacht over de vragen wanneer en hoe de oplossing er komt. Denkwerk is er nauwelijks.’
De Vlaamse Beweging moet zich over een strategie beraden. Er lopen nu een aantal campagnes en petities? Dewachter: ‘Het is zeer de vraag of de meerderheid en de Franstaligen daarvan wakker liggen. Karel Van Miert zei ten tijde van het Egmontpact al dat betogingen met enkele duizenden Vlamingen weinig indruk maken.’ Wat moet dan wel gebeuren? Dewachter: ‘Er moet duidelijkheid komen over het einddoel. Dat moet op de juiste manier vertaald worden, naar de eigen bevolking toe, naar de Franstaligen en naar Europa.
den met volwaardige eigen regering. Er zijn er veel kleinere (zie tabel): Tsjechen, Esten, Letten en zo veel andere krijgen in Europa een eigen machtsplatform in de Europese opbouw. Waarom Vlaanderen dan niet? De tijd dringt.’ En wat als de Walen op elke vraag van Vlaamse politici “non” blijven antwoorden? Dewachter: ‘Dan moeten we ook neen zeggen, maar langer dan de Walen, en luider! Wij zijn in heel de Belgische constructie de gevende partij. We moeten durven zeggen waarover het gaat.’ Jan Van de Casteele
De strijd om de instellingen en het communautaire is bijzonder ingewikkeld, eigenlijk niet uit te leggen aan de brede bevolking. In dit opzicht moet de prioritaire aandacht gaan naar dossiers die de mensen concreet ervaren. De grote geldstromen richting Wallonië, de tastbare dossiers rond sociaal-economische thema’s als tewerkstelling, rond mobiliteit, etc...
(*) Uitvoeriger behandeld in “Vlaamse Beweging. Welke toekomst?”, een uitgave van het Davidsfonds, Lueven, 2002, isbn 90-5826-194-8
Een geldstroom in stand houden tot het einde der tijden, dat kan niet. Wallonië moet zijn hersenen, zijn kapitaal en zijn status terugkrijgen en zélf in actie komen. Er moet vanuit Vlaanderen NU gewerkt worden aan een uitvoerbaar voorstel, noem het voor mijn part een soort tienjarenplan voor Wallonië.’ En dan Europa nog? Dewachter: ‘Vlaanderen (en Wallonië) moeten een lidstaat worden van Europa. Spreken over onafhankelijkheid, in de zin van Vlaanderen moet een soort Zwitserland of IJsland worden, is niet aangewezen. Het confederalisme is belangrijk als uitdrukking van het gegeven dat we op weg zijn om het apart te doen. Als één van de partners in een confederatie neen zegt, dan is het neen. Het confederalisme is als optie dus niet oninteressant, omdat we er eerst moeten in slagen deze gedachtegang te doen aanvaarden bij de publieke opinie. De Vlaamse boodschap moet ook duidelijk gebracht worden op Europees niveau. Ook Europa moet snel vernemen dat Vlaanderen een “volle lidstaat” moet wor-
5
EUROPESE UNIE Land
Inwoners
Opp.
Vlaanderen
6.900.000
14.522
Lidstaten (15) Duitsland Verenigd Kon. Frankrijk Italie Spanje Nederland Griekenland Belgie Portugal Zweden Oostenrijk Denemarken Finland Ierland Luxemburg
82.079.000 59.300.000 58.805.000 57.600.000 39.134.000 15.731.000 10.500.000 10.200.000 9.928.000 8.887.000 8.134.000 5.334.000 5.149.000 3.700.000 425.000
357.022 244.101 543.965 301.268 505.992 41.526 131.990 31.366 91.982 411.000 83.859 43.094 338.145 70.284 2.583
Nieuwe leden (10) Polen Tsjechie Hongarije Slovakije Litouwen Letland Slovenie. Estland Cyprus Malta
38.700.000 10.300.000 10.200.000 5.400.000 3.700.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 800.000 390.000
312.685 78.864 93.060 49.016 65.300 64.301 20.273 45.227 9.251 316
Kandidaat leden Turkije Roemenie Bulgarije Zwitserland Vlaanderen Noorwegen Wallonie
63.900.000 22.396.000 8.240.000 7.260.000 6.900.000 4.420.000 3.300.000
774.815 238.391 110.912 41.284 14.522 323.877 16.844
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
W ETSTRAAT
vorming van paars-groen. In de huidige federale regering zijn 80% van de Walen vertegenwoordigd, en op de zwakke christen-democraten na (CDH) alle Waalse partijen. Aan Vlaamse kant heeft paars-groen amper een meerderheid.’
DE
ELECTORALE AUGUREN
Z ELFS
BESTE PEILINGEN WEGEN LICHT
W ETSTRAAT
In het oude Rome waren de auguren priesters die voortgaand op de vlucht van de vogels, de ingewanden van dieren of andere voortekenen de toekomst moesten voorspellen. De commerciële enquêtebureaus die dezer dagen druk doende zijn om een tipje van de electorale sluier op te lichten lijken wel een hedendaagse versie daarvan. Of valt er uit de resultaten van opiniepeilingen toch iets meer te leren dan uit de ingewanden van dode dieren? Blijkbaar wel, als we mogen voortgaan op de groeiende aandacht van zowel de media als de politici voor die opiniepeilingen. ant is toch wel een zeer opmerkelijke evolutie: terwijl de peilingen vroeger hoogstens als faits divers werden gezien, worden ze tegenwoordig behandeld als politieke feiten van eerste orde. Nog even, en het bekendmaken van de resultaten van de maandelijkse Libre-peiling gaat gepaard met een heuse verkiezingsshow. Nu al worden de partijvoorzitters uitgenodigd de resultaten van de peilingen te becommentariëren als betrof het de echte verkiezingen. En enkel de meer lucide voorzitters zijn daarbij zo verstandig om elke peiling te relativeren, ongeacht of de eigen partij er nu goed of slecht uitkomt. Je kunt er donder op zeggen dat de opiniepeilers ook nu weer tot de grootste verliezers zullen worden uitgeroepen op de verkiezingsavond. De peilers zullen zich daarna een paar maanden gedeisd houden, om tegen het najaar, onder de hernieuwde massale belangstelling van pers en politici, hun augurerende arbeid te hervatten.
FOUT Maar hoe komt het eigenlijk dat de opiniepeilers er zo vaak naast zitten ? De meeste bureaus zijn uiterst karig met technische informatie over hun manier van werken. Een statistisch verantwoorde aselecte steekproeftrekking is voor de bureaus geen haalbare kaart, deels om financiële redenen, deels omdat ze, in tegenstelling tot het Paleis, geen toegang hebben tot het Rijksregister. In de plaats daarvan moeten ze zich behelpen met lapmiddelen, zoals het aanklampen van mensen op straat of het samenstellen van een steekproef op basis van het telefoon-
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
KAMER 13
JUNI
ingeschreven kiezers
1999
7343464
neergelegde stemmen 6650015 90,6% geldige stemmen
435941
aantal zetels
6,6%
150 stemmen
%
zetels
VLD
888861
14,3%
23
CVP
875455
14,1%
22
VL.BLOK
613399
9,9%
15
SP
593372
9,5%
14
AGALEV
434449
7,0%
9
VU-ID
345576
5,6%
8
VIVANT
Om toch met een min of meer plausibel resultaat te kunnen uitpakken moeten de commerciële bureaus hun resultaten gaan herwegen. Bepaalde ondervertegenwoordigde categorieën, zoals laaggeschoolden, bejaarden of Vlaams Blokkers, krijgen daarbij een groter gewicht.
6214074 93,4%
blanco/ongeldig
partij
Daarnaast zijn er ook steeds meer onbesliste kiezers die tot op het allerlaatste ogenblik wachten om de knoop door te hakken.
SPIRIT
69951
1,1%
PS
631653
10,2%
19
PRL-FDF
630219
10,1%
18
ECOLO
457281
7,4%
11
PSC
365318
5,9%
10
FN
90401
1,5%
1
VIVANT.
46742
0,8%
■ = paarsgroen boek. Vooral dat laatste wordt steeds problematischer als gevolg van het toenemende GSM-gebruik. Maar het probleem is nog fundamenteler. Iedereen die enige ervaring heeft met survey-onderzoek weet dat zelfs de meest wetenschappelijk verantwoorde opiniepeilingen vrij onwaarschijnlijke resultaten opleveren: altijd zijn er partijen van wie de aanhang overduidelijk wordt over- of onderschat. Zelfs wanneer na de verkiezingen aan een grote en representatieve steekproef van burgers wordt gevraagd voor wie ze hebben gestemd komt er steevast een vertekend beeld uit de bus. De belangrijkste oorzaak daarvan is bekend: Vlamingen zijn als de dood om hun partijvoorkeur kenbaar te maken. Ze weigeren in relatief groten getale te antwoorden op de bewuste vraag of doen dat niet naar waarheid.
7
Dit procédé opent echter de deur naar willekeur. Vermoedelijk is het proces van herwegen bij sommige bureaus een vrij arbitraire aangelegenheid, waarbij met de natte vinger wordt gepoogd om een min of meer aannemelijke verkiezingsuitslag uit de enquêteresultaten te puren. In dat geval zijn de antieke auguren echt niet ver af meer.
Helemaal te gek wordt het natuurlijk wanneer een partij zijn voortbestaan laat afhangen van de resultaten van opiniepeilingen, zoals het geval was met Spirit. Voor de peiling van de Libre worden 750 Vlamingen ondervraagd. Als we rekening houden met een vermoedelijk aantal onbeslisten van dertig procent - het exacte cijfer wordt nooit vermeld - dan komt één procent overeen met ongeveer vijf ondervraagden. Als u dus ooit wordt aangesproken door een enquêteur van de Libre-peiling, laat dan die kans zeker niet ontglippen en haal er meteen vier familieleden bij. Op die manier kunt u een partijvoorzitter dolgelukkig maken met een stijging van één procent. En wat Spirit betreft - maar dat is intussen verleden tijd - kon u zelfs op uw eentje een partij redden van de ondergang. Durf dus vooral niet meer te beweren dat u als individu geen greep hebt op de politiek.
Bart Maddens
DRUPPEL
sociale orde en de eenheid van het land.”
DIE DE KELK DEED OVERLOPEN
A FFAIRE V ERSTRAETEN : S PLITS DE K ERK
STEEDS HETZELFDE
Nooit in bijna 173 jaar België heeft het katholieke gezag in Mechelen blijk
Was het deemoed die Albert II er in 1997 toe dreef om persoonlijk de fusie van de Generale Bank met ABN-Amro te helpen dwarsbomen? Was het deemoed die prins Filip in 1999 Lernout & Hauspie op televisie deed aanprijzen als “fantastisch,” waarna duizenden zich in een beursavontuur stortten waarvan slechts enkelen (o.a. Filips schoonfamilie) beter werden? Is het uit deemoed dat Paola al veertig jaar “koppig” onze taal leert, dat Laurent de verkeersregels aan zijn laars lapt, en dat de echtgenoot van Astrid in de raden van bestuur van Belgische bedrijven zit en tegen hoge erelonen “economisch advies” verstrekt?
MACHT EN GELD Het schijnt dat Danneels vroeger Vlaamsgezind was, maar 25 jaar in de nabijheid van de “deemoedigen” uit Laken, heeft van hem een lakei gemaakt. Zoals zijn voorgangers kruipt hij voor het Hof. Leopold I, de protestantse grondlegger van de dynastie, schreef in 1842 aan de nuntius hoezeer hij het apprecieerde dat de katholieke kerk de gelovigen leert dat zij gehoorzaam moeten zijn aan het wereldlijke gezag. In Polen en in Ierland stond het episcopaat echter wel aan de kant van het volk. Bij ons niet, omdat de protestant Leopold - slimmer dan zijn voorganger Willem - letterlijk de steun van de bisschoppen kocht. De bisschoppen hebben België nodig. Net zoals de socialisten danken zij hun machtsbasis in beide delen van het land aan hun dominantie over één van
de beide delen. België is geen land, maar een systeem van machtsevenwichten. Daarom zag de kerk de Vlaamse ontvoogding steeds als een vijand van haar eigen belangen. Daarom steunde de kerk de monarchie, omdat die België bij elkaar hield.
EXORCISME Daarom trad het episcopaat 173 jaar lang op tegen priesters die blijk gaven van Vlaamse gevoelens. De orangistische Brugse pastoor Benedict Beeckman werd tot zwijgen gedwongen in 1853 en naar Brussel “verbannen.” Adolf Daens moest zich onderwerpen en diende in 1907 op zijn sterfbed een schuldbekentenis te tekenen. Leopold II had zich niet onbetuigd gelaten bij de campagne tegen Daens. Die klaagde immers toestanden aan waaraan ook de “deemoedige” koninklijke familie zich bezondigde. Op het adres Heide 4 in Retie, nabij het Prinsenpark, bevindt zich nog een voormalige herberg die vroeger eigendom was van de SaksenCoburgs. Ze betaalden daar het loon uit aan hun arbeiders, zodat die het onmiddellijk konden opdrinken en het geld nooit de koninklijke herberg verliet. “Motus iste flandricus, a diabolo inventus - De zogenaamde Vlaamse Beweging is een uitvinding van de duivel,” zo leerde kardinaal Mercier aan zijn seminaristen. Toen de nuntius in Brussel in 1909 een memorandum over de “onkatholieke” opvattingen van Albert I naar het Vaticaan zond, kwam Mercier tussenbeide om Rome te overtuigen dat de koning wel degelijk “een goede katholiek” was. Samen bonden koning en kardinaal de strijd aan tegen de flamingantische duivels - een oefening in Belgicistisch exorcisme. “De flamingantische lagere clerus stelt de autoriteit van de bisschoppen in vraag,” aldus Albert I in een brief aan paus Pius XI in 1926: “Door hun extremistische propaganda, meer bepaald hun separatistische doeleinden, bedreigen zij de
8
In 1929 schreef kardinaal Van Roey een herderlijke brief om de gelovigen te vermanen niet voor de katholieke flamingant Thomas Debacker te stemmen. In 1930 schreven de bisschoppen: “Als herders van uw ziel verklaren wij dat België uw vaderland is.” In 1935 verspreidde de kerk foto’s waarop Leopold III te zien was als een kruisdragende Christus. Tijdens de koningskwestie werd er gebeden “Mijn koning, mijn Christus! Mijn Leopold, mijn Jezus!” Zelfs Danneels vergeleek de voormalige vorst met Christus in zijn preek op Leopolds begrafenis in 1983.
OVERGELOPEN In 1958 verklaarde Mgr. de Smedt van Brugge dat stemmen op de Volksunie “zwaar zondig” was. In 1966 ging kardinaal Suenens met gelijkaardige banbliksems de voorstanders van Leuven Vlaams te lijf. In december 2002 zette Danneels, volgens wie wijlen koning Boudewijn een “heilige” is, pastoor Verstraeten van Wezembeek-Oppem af omdat die te Vlaamsgezind is. Misschien is pastoor Verstraeten wel “deemoediger” en “heiliger” dan Boudewijn. Het voorval bewijst dat de Belgische kerk nog steeds even wereldvreemd is. Dat zal zo blijven tot Vlaanderen een aparte kerkprovincie wordt. De affaire-Verstraeten is de druppel die de kelk deed overlopen. Het wordt tijd voor een campagne “Splits het aartsbisdom.” Paul Belien
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
EN POLITIEK
Kardinaal Danneels predikte eind vorig jaar de “deemoed.” Dit is de deugd van “ware grote mensen die zich klein en eenvoudig kunnen maken.” Hij stelde ons de hele koninklijke familie (“en niet alleen koning Boudewijn”) tot voorbeeld. “De koninklijke familie is deemoedig,” aldus Danneels (GvA, 24 dec.). Is deze kerkvorst soms wereldvreemd?
K ERK
gegeven van enig medevoelen met de Vlamingen. De kardinaal dient het regime waarvan hij zijn wedde ontvangt. Dat ondervond onlangs de pastoor van Wezembeek.
De Belgische ambassadeur bij het Vaticaan schreef aan kardinaal Gasparri: “De flamingantische leiders willen de volledige autonomie voor het Vlaamse deel van het land. Ze noemen het een administratieve scheiding, maar in werkelijkheid streven ze volledige onafhankelijkheid en de vernietiging van de nationale eenheid na. Het spijt mij dat de meest fervente en verblinde propagandisten van een onafhankelijke Republiek Vlaanderen tot de lagere clerus en de religieuze ordes behoren. Deze geestelijken zijn doof voor de vermaningen van de Heilige Vader en bestrijden het gezag van de Bisschop van Mechelen.”
FIRMA LIST
EN
BEDROG
ZET ALLE ZEILEN BIJ
DE
GROTE TRUKENDOOS VAN PAARSGROEN
W ETSTRAAT
W
‘ ij hebben begrepen dat we meer media halen als er schijnbaar verdeeldheid is. Eensgezindheid is geen nieuws.’ Aldus Spirit-kweekdame Els van Weert tijdens de nieuwjaarsreceptie van de niet-erfgenamen van de Volksunie. In de loop van dezelfde week hadden SP.A en Spirit dan ook twee keer een tegenovergestelde visie over de nachtvluchten en de vaste boekenprijs de wereld ingestuurd. Maar opgelet: deze verdeeldheid was maar schijnbaar, zo ging Van Weert verder, en dus absoluut niet bedoeld om de media te halen! Spirit wordt voortdurend verkeerd begrepen! En als u dat niet gelooft, dan wil Spirit u gerust nog wijsmaken ‘dat het streven naar meer autonomie voor Vlaanderen de rode draad van ons handelen is’. Sic! Zet u schrap in de aanloop naar 18 mei, de paars-groene firma List en Bedrog zet alle zeilen bij.
Natuurlijk is het uitspelen van de ‘schijnbare tegenstellingen’ tussen SP.A en Spirit wel dégelijk bedoeld om de media te halen. Bij de SP.A schrokken ze zich rot toen de VRT plots oordeelde - naar verluidt onder stevige druk van andere politieke partijen - dat SP.A en Spirit als één partij zouden worden behandeld en uitgenodigd op debatten en politieke confrontaties. Dat was wel even buiten de waard gerekend, want de oorspronkelijke bedoeling van de campagnestrategen was dat allebei de kartelleden zoveel mogelijk aan bod zouden komen. Vandaar dat SP.A en Spirit de jongste weken zoveel nadruk leggen op wat hen scheidt, eerder dan op wat hen bindt. In een poging om de media uit verband te spelen en er zoveel mogelijk aandacht aan over te houden. (En bij Spirit natuurlijk ook wel om de schijn hoog te houden dat de socialisten hen niet gaan opvreten. We zullen over een jaar nog wel eens evalueren wat daar zoal van overblijft.)
RIJ VOORZICHTIG! Ah, de verkeersveiligheid, een van de campagnethema’s bij uitstek! Zo kan men toch over veiligheid spreken zonder het over de veiligheid te hebben. En wie past er dan perfect in een VLD-verband dat de nodige achterstand moet inhalen op de SP.A, waar slimme Stevaert het verkeersthema al veel langer naar de socialisten toegetrokken heeft? Dokter Beaucourt natuurlijk, sinds twee jaar fractieleider voor de CD&V in een van de Antwerpse randgemeenten, een partij die hem ook een
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
plaats op de lijst aanbood. Geen verkiesbare overigens. Beaucourt stapt nu echter naar de VLD, waar hij precies dezelfde plaats op de Senaatslijst krijgt. Begrijpe wie begrijpen kan. Kwade tongen in de streek van origine van Beaucourt beweren nu dat hij onder druk zou zijn gezet - vanuit de nationale top van de VLD - met het vooruitzicht op een nieuwe, exclusieve medische onderzoeksmachine die geïnstalleerd zou worden in het Universitair Ziekenhuis van Antwerpen, apparatuur die anders naar twee andere Antwerpse klinieken had kunnen gaan. Wij hechten aan zulke drieste taal uiteraard geen enkel geloof. En het feit dat Beaucourt te kiezen zou hebben gehad - VLD of geen hoofd meer van het Astrid-coördinatiecentrum voor weekend-ongevallen - dat beschouwen wij al helemaal als pure roddel en achterklap. Zo arrogant zijn de liberalen nu ook weer niet.
NMBS BIS Wij verwijzen naar ons vorig nummer, waar wij de conclusie trokken dat Karel Vinck in het conflict met de regering over de pensioenleeftijd van treinbestuurders en conducteurs uiteindelijk het laken naar zich toe wist te halen. Dat was ook nodig om de vakbonden en de buitenwereld te bewijzen dat hij geen marionet van de regering was. De ministerraad stemde toe de leeftijd van 55 nog even te handhaven, vooraleer
9
er grondige onderhandelingen aan te wijden. Later, na de verkiezingen. In werkelijkheid - zo fluistert men ons nu toe - was het spel nog veel perfider dan vermoed. Karel Vinck kon zichzelf bewijzen. De vakbonden konden het personeel van hun actiebereidheid overtuigen. En de regering ... heeft door dit dossier de deur meer dan op een kier gezet om tijdens de volgende legislatuur de pensioenleeftijd op 55 jaar - al dan niet vervroegd of brugpensioen - grondig te gaan bijsleutelen. En niet alleen bij de machinisten. Er zijn nog heel wat andere sectoren waar in het kader van de vergrijzing “langer werk”-maatregelen nodig zijn. (Maar of dit alles nu een bewijs is dat er diepgang in de Wetstraat zit?)
IN 2004 Tenslotte nog even een paar woorden over de toespraak van Patrick Dewael op de nieuwjaarsbijeenkomst van het VEV. ‘Pas echte onderhandelingen over een staatshervorming in 2004’, orakelde het genie van Tongeren. Ah nee, he, repliceerde CD&V in krachtige bewoordingen: van uitstel komt afstel. ‘Wij stappen niet in een federale regering tenzij daar een substantieel hoofdstuk staatshervorming in het regeerakkoord staat.’ En daarmee had Dewael de CD&V’ers waar hij ze wilde hebben: in het verdomhoekje van de N-VA en het Vlaams Blok. Hebben ze dat bij CD&V terdege ingezien? Het is heel deze paarsgroene regering door altijd de strategie geweest om alles wat CVP/christelijk/katholiek was, zoveel mogelijk te blameren, aan de kant te schuiven en uit de weg te ruimen. De uitspraak van Dewael was heus niet alleen bedoeld om de federale regeringsvorming gemakkelijker te maken, maar evengoed om de kloof tussen paarsgroen en de oppositie nog te vergroten. Benieuwd hoe het verder loopt. Iko
EXCLUSIEVE
PEILING
DE STANDAARD, DE MORGEN
DOORBRAAK
A BOU J AHJAH IS DÉ V LAAMSE OPPOSITIEMAN Doorbraak onderzoekt stelselmatig het aantal vermeldingen van 40 poliIn vergelijking met ons vorig nummer, breidden we ons onderzoek gevoelig uit. Vorige keer beperkten we ons tot De Standaard, De Morgen, Gazet van Antwerpen en Knack. We namen nu Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad en de Financieel Economische Tijd mee op in ons onderzoek. Het Belang van Limburg deelt de binnenlandredactie met Gazet van Antwerpen, Het Volk met Het Nieuwsblad. Die kranten lieten we daarom links liggen. Daarmee gaat ons onderzoek nu over de volle breedte van de Vlaamse pers. De jaarcijfers voor 2002 gaan nu ook correct van 1 januari tot 31 december.
BEKAAIDE OPPOSITIE De opname van de drie bijkomende titels geeft geen spectaculaire veranderingen. De grote besluiten van vorige maand blijven dezelfde. De oppositie komt in onze pers zeer zwak aan bod in vergelijking met de regeringspolitici. Maar ook als politicus van een regeringspartij blijkt het moeilijk om hoog te scoren, wanneer men geen minister is. Alleen De Gucht (10e), Anciaux (13e), Janssens (15e) en De Croo (16e)
konden als niet-minister een plaats bij de eerste 20 halen (op 40 onderzochte politici). De oppositie komt zeer bekaaid uit dit onderzoek. Dat voor heel 2002 Abou Jahjah (die we hier als politicus beschouwen en 16e eindigde) de meest genoemde politicus buiten paars-groen blijkt te zijn, is opmerkelijk. Hij haalt meer de pers dan CD&V-voorzitter De Clerck (19e), N-VA-voorzitter Bourgeois (22e) of Vlaams Blok-voorman Dewinter (23e). Die laatste twee komen niet eens in de eerste helft van de lijst. In december kwam Jahjah net zoals in november zelfs op de 2e plaats en dit keer zelfs dicht in de buurt van de ongenaakbare pers-favoriet Verhofstadt. Mieke Vogels en Louis Michel bleken de winnaars van de maand. Maar algemeen wezen Verhofstadt en Jahjah de rest nog verder naar achter dan in november. CD&V-voorzitter De Clerck verloor in december zelfs nog duidelijk aan herkenbaarheid in de pers. Dewinter en Bourgeois trappelden zowat ter plaatse.
De Morgen valt vooral voor Anciaux (+29%). Vreemd of niet, maar Stefaan De Clerck (+16%) komt in De Morgen naar verhouding wat beter uit de verf. Onkelinx (-26%) en Dehaene (-22%) liggen hier slechter in de markt, evenals Vandenbroucke (-19%) en Verwilghen (-17%). In ons volgende nummer bekijken we de verhoudingen tussen de partijen en berekenen we ook de scores in 1998. Was de regering-Dehaene even populair bij de pers als die van Verhofstadt? En wie wint de januari-race? Welke politici komen meer in beeld nu de verkiezingen voor de deur staan? Doorbraak geeft het antwoord. PDR
VERGELIJKING FREQUENTIE POLITICI 1 januari - 31 december 2002 plaats naam 1 Verhofstadt (VLD) 2 Dewael (VLD) 3 Stevaert (SP.a) 4 Verwilghen (VLD) 5 Vogels (Agalev) 6 De Gucht (VLD) 7 Anciaux (Spirit) 8 Michel (PRL/MR) 9 Vandenbroucke (SP.a) 10 Vande Lanotte (SP.a)
A1 100 48 47,5 44 36,5 35,5 35 34 33 33
1 tot 30 plaats 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
november 2002 naam Verhofstadt Jahjah De Gucht Dewael Verwilghen Stevaert Vandenbroucke Janssens Durant Van Grembergen
A1 100 66 44 42 41,5 40,5 35 31 29 29
sq +15 +3 -2 -1 -3 +2 +5 +3 +5
16 19 22 23
21 18 15 13
14 15 22 26
De Clerck Vogels Dewinter Bourgeois
+5 23 13 9,5
23 -10 +1 -4
Jahjah (AEL) De Clerck (CD&V) Bourgeois (N-VA) Dewinter (Vl. Blok)
B1
B2
december 2002 naam Verhofstadt Jahjah Vogels Dewael Stevaert Vandenbroucke Michel Vande Lanotte Verwilghen De Gucht
C1
C2
sq +45 +8,5 -6 -2,5 -7 +2 +6 sq +7,5
1 tot 31 plaats 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A1 100 79 38 37 35,5 32,5 30 29 27 27
sq sq +12 sq +1 +1 +10 +5 -4 -7
sq +13 +15 -5 -5 -2,5 +7,7 +4 -14,5 -17
+5 -13,5 sq -5,5
15 18 20 25
Janssens De Clerck Dewinter Bourgeois
20 15 14 10
-7 -4 +2 +1
-11 -8 +1 +0,5
A1 aantal artikels waarin betrokkene voorkomt als frequentie van Verhofstadt gelijk wordt gesteld aan factor 100 (bv. voor de jaaruitslag behaalt Stefaan De Clerck hier een score van 15, wat wil zeggen dat de CD&V-voorzitter in 15 artikels wordt genoemd, als Verhofstadt in 100 artikels staat) B1 vergelijking november met jaar 2002 in plaats (bv. Jahjah staat 16e in de jaarlijst en 2e in november, een winst met 15) B2 vergelijking november met jaar 2002 naar verhouding (bv. Dewael haalde in 2002 in verhouding tot Verhofstadt 48% artikels, in november 42% en verlies met 6%) C1 vergelijking december met november 2002 in plaats C2 vergelijking december met november 2002 naar verhouding
6
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
W ETSTRAAT
tici in de geschreven Vlaamse pers. De resultaten voor december kleuren weer bijzonder paars-groen, met één donkere stip: Abou Jahjah.
Nu en de volgende maanden geven we ook een meer gedetailleerde kijk op de verschillen tussen de kranten. We beginnen met De Standaard. Welke politici liggen relatief extra hoog of laag in de lade van De Standaard of De Morgen? Bert Anciaux doet het in deze krant (voor 2002) 16% beter dan gemiddeld. Van Grembergen zelfs 24%. De Spiritisten maken een goede beurt in Groot-Bijgaarden. Ook Bourgeois (+17%) en Louis Michel (+15%) komen hier wat sterker uit de bus. Jahjah moet het in deze krant dan weer met 25% vermeldingen minder doen dan gemiddeld. Dehaene (-23%) en Dewinter (-21%) zijn hier ook minder populair.
VRIJE TRIBUNE
J USTITIE
DICHTER BIJ DE MENSEN BRENGEN
O PINIE
Sinds de verhitte discussies over de Everberg-wet en haar uitvoering is het duidelijk geworden dat ook inzake het Belgische justitie- en veiligheidsbeleid moet nagedacht worden of een grotere autonomie van de deelstaten geen beter beleid tot gevolg zou hebben. De taalwetgeving in gerechtszaken, de strijd tegen verkeersonveiligheid en de vraag om een degelijk jeugdsanctierecht zijn zonder twijfel aspecten van een probleem dat te belangrijk is om het ondoordacht aan te pakken. Een gesprek over een globale oplossing voor de onvrede van de bevolking over de werking van haar justitie moet er tegelijkertijd in slagen het relativerende deuntje van de “faux problèmes” en de populistische karikatuur van de misdadige Walen en de Vlaamse slachtoffers achterwege te laten. Een discussie op dat niveau leidt immers regelrecht tot een totale blokkering van het gesprek en dit kan niet de bedoeling zijn. Dit onderwerp zal in de toekomst immers veel reflectie en deskundig onderzoek vergen. In de oren van velen klinkt een defederalisering van justitie als een bijzonder verregaande stap - ten onrechte. Federale staten, zoals verder zal blijken, bewijzen dat het niet enkel mogelijk, maar zelfs wenselijk is het beleidsdomein “justitie” niet uitsluitend voor te behouden aan de centrale staat. Op heden blijkt dat reeds verscheidene domeinen in het recht nauw aansluiten bij bestaande bevoegdheden van de deelstaten. Het jeugdsanctiebeleid alsook de infrastructuur en de logistiek van de hoven en rechtbanken of de territoriale spreiding van de rechterlijke instanties zijn dermate nauw verwant met actuele bevoegdheden van de deelstaten, dat een defederalisering ervan nauwelijks een omwenteling zou zijn.
MODERNISERING Toch is het de moeite waard ook verder te denken. Defederalisering van justitie kan een uitgelezen middel zijn om de modernisering van justitie versneld door te voeren. In een dergelijke optie zouden de gemeenschappen bevoegd kunnen worden voor de bevoegdheid en de organisatie van de rechterlijke instanties, hun territoriale spreiding, het statuut en het kader van de magistratuur, de infrastructuur en de logistiek van het gerecht, de rechtspleging, het vervolgingsbeleid, de strafuitvoering, de rechtshulp, de politie en het taalgebruik in gerechtszaken. Het Duitse stelsel illustreert dat een gedefederaliseerde justitie absoluut geen synoniem moet zijn voor een inefficiënte justitie, integendeel. Duitse burgers en bedrijven die geconfronDOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
teerd worden met ons gerecht zijn vaak erg verbaasd over de vele tijd die onze hoven en rechtbanken, ondanks de vakkundige inzet van bekwame magistraten, nodig hebben om een oordeel te vellen over allerhande rechtsgeschillen. Het Duitse model kan trouwens ook interessant zijn om ons te waarschuwen voor mogelijke nadelen van een defederalisering. Zo is het duidelijk dat de overdracht van justitie aan de gemeenschappen niet mag leiden tot een inflatie van uiteenlopende procedures of van tegenstrijdige interpretaties van dezelfde rechtsregels ten noorden of ten zuiden van de taalgrens. Dit euvel kan echter probleemloos vermeden worden door een federaal oppergerechtshof (wellicht het huidige Hof van Cassatie) te belasten met de zorg voor de eenheid van rechtspraak over federale rechtsnormen, een taak die op deelstatelijk niveau door een taalkundig gesplitste kamers van dit oppergerechtshof kan worden vervuld.
BRUSSEL Specifiek voor de delicate institutionele architectuur van ons land is natuurlijk het moeilijke vraagstuk van Brussel. Dit niet bespreken zou intellectueel oneerlijk zijn. We doen dan ook een poging om tot een praktisch en realistisch voorstel te komen. Zelfs na de noodzakelijke splitsing van het gerechtelijk arrondissement Brussel en de eventuele oprichting van een Hof van Beroep te Leuven, blijven de negentien gemeenten nog een rechts-
10
Het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) lanceerde in 1998 al de oproep tot defederalisering van justitie. Rechtsbedeling is een persoonsgebonden materie en die wordt in beginsel door de Gemeenschappen georganiseerd. Vier van de zes Vlaamse partijen sloten zich bij dit principe aan. De vijfde Staatsrechtconferentie, op 6 december georganiseerd door de Vlaamse juristenvereniging, toonde de werkbaarheid van de splitsing. Dergelijke splitsing is er immers al in de advocatuur. In deze Tribune een standpunt van Michael Vandamme gebied met een miljoen inwoners en de zetel van talloze private en publieke rechtspersonen. De hoofdstad en haar bewoners hebben vooral iets te winnen bij instellingen die hen een daadwerkelijke toegang tot rechtspleging in hun eigen taal waarborgen. Daarom lijkt het aangewezen het beperkte hoofdstedelijke gebied van een defederalisering van justitie uit te sluiten, zij het met een ruime inbreng van de deelstaten inzake het statuut van de magistraten. Dit laatste gegeven moet het mogelijk maken om initiatieven te nemen die de tweetaligheid van het Brusselse gerecht bevorderen, en die dus een breuk zullen betekenen met het verfransingsbeleid van de huidige meerderheid.
KLEUR BEKENNEN Het is duidelijk, defederalisering is geen wondermiddel, maar past wel in de veranderende visie die de bevolking zelf heeft over de justitie als één van de belangrijkste overheidsdiensten. Het is aan alle Vlaamse partijen om nu kleur te bekennen. Elke stap en elk debat omtrent de defederalisering van justitie vergt immers voorafgaandelijk een inherzieningverklaring van verschillende artikelen van de grondwet. Nu wij van de grote “staatsman” Verhofstadt mogen weten dat vervroegde verkiezingen plaats zullen vinden op 18 mei 2003, weten we ook dat die lijst met artikels zeer snel zal moeten opgemaakt worden. In het feestgedruis van de goed-nieuws-show zal hier naar alle waarschijnlijkheid geen tijd meer voor zijn! Michael Voordeckers Advocaat en lid politiek bestuur CD&V Deze vrije tribune is een persoonlijk standpunt van de auteur.
K
V RIJ - SPRAAK
O R T
K ERSTFEEST
ZONDER TANGO
FRANSTALIG ONDERWIJS
TAALHOFFELIJKHEID Nog in Brussel hebben drie Vlaamse verenigingen (VVB, VKB en VVO) een eerste slag gewonnen in de juridische oorlog tegen het zgn. “taalhoffelijkheidsakkoord”. Volgens de auditeur van de Raad van State moet gemeentepersoneel in Brussel tweetalig zijn voor de aanstelling en niet nadien. In een reactie liet “Vlaams” minister Vanhengel echter verstaan dat desnoods de taalwet moet worden aangepast aan het onwettige akkoord. DVI
VLIEG EROVER Over de nachtvluchten is het laatste woord is nog niet gezegd. Zeker niet over de vraag waarom de Vlaamse ministers zich in dit dossier hebben laten rollen.
ARROGANT De Vlaamse commentatoren zijn lang braaf geweest voor paars-groen. Paul Geudens van Gazet van Antwerpen was daar een uitzondering op. ‘De paarsgroene leiders (...) combineren die zelfverzekerdheid met een zekere vorm van arrogantie. Wie niet tot hun clubje behoort, wie het paars-groene licht niet heeft zien schijnen, is een domoor. En de oppositie wordt behandeld als een stelletje Don Quichots dat tegen windmolens vecht. (...)En ze zijn er gerust op dat de burger hen fantastisch vindt. Hoe zou die, na de weldaden van paars-groen te hebben ervaren, het ook maar in zijn hoofd halen om enige heimwee te koesteren naar de tijd van Dehaene, Martens, Tindemans? Laat staan De Clerck en Van Rompuy? Dat bestáát gewoon niet. Uitgesloten.’ (GVA, 10 jan)
Enkele dagen voor Kerstmis kwam er spectaculair nieuws uit de Vlaamse Bewegingstent. Lionel Vandenberghe stapte op als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en zette de stap naar de partijpolitiek. Via Spirit zal hij kandideren voor de socialisten. Stouteriken zouden er op kunnen wijzen dat nationalisten niet de kwaadste jongens zijn, zolang ze ver af blijven van het socialisme. De combinatie nationaal en socialistisch vormt een kwalijke cocktail. Maar ik ben geen stouterik en beperk me tot de veel bravere, maar wetenschappelijk interessante vaststelling dat deze overstap aantoont hoe bizar de wetmatigheden van de statistiek kunnen zijn. Door de overstap van Lionel naar de combinatie rond de SP.a stijgt het gemiddelde flamigantisme zowel bij het IJzerbedevaartcomité als bij de socialisten. Voor de Vlaamse Beweging is er winst over de hele lijn. Bedankt Lionel en veel succes met uw missioneringwerk in het voor de Vlaamse Beweging onontgonnen biotoop der Vlaamse socialisten. Het laatste wapenfeit van Vlaams Beweger Lionel was zijn antwoord in De Standaard op een Belgische oprisping van Mia Doornaert op 13 december. Ik reageerde, bescheiden als steeds, met een kortere lezersbrief. Aangezien die de Standaardcensuur niet overleefde, misbruik ik deze kolom om mijn ding toch nog te doen. Doornaert vond het straf dat ze nooit iets leest over de “veronderstelde meerwaarde van een onafhankelijk Vlaanderen”. Waarom wordt dat niet “duidelijk toegelicht”? Ze vindt het “beangstigend (...) dat die vraag gesmoord wordt”. Dat is nu om scheermesjes te braken. De Vlaamse Beweging fabriceert de argumenten aan de lopende band.
11
Doornaert kent ze niet? Dan wil dat A) zeggen dat ze haar werk als journaliste om daar kennis van te nemen niet goed doet en B) dat die argumenten vakkundig uit de pers worden geweerd. Ze komt niet verder dan het debiteren van karikaturen over de Vlaamse standpunten. De juiste vraag is niet “waarom wordt de vraag gesmoord”, maar wel “waarom wordt het antwoord gesmoord”? Het ware leuk en leerrijk geweest mocht het eminente lid van het Vlaamse persgild Doornaert een antwoord op die vraag gezocht hebben. Als zij de echte vraag niet beantwoordt, dan doe ik het. Het discours van de voorstanders van de Vlaamse onafhankelijkheid wordt niet in de eerste plaats uit onze pers geweerd omdat ze belgicistisch zou zijn (al speelt de schrik voor de kracht van het Vlaamse pleidooi bij sommigen zeker mee). De pleitbezorgers voor de Vlaamse staat hebben één fataal gebrek: ze voeren het debat inhoudelijk en beschaafd. Ze zorgen niet voor rellen, mediagenieke standjes of platvloerse one-liners. Ze zijn te fatsoenlijk en daarom oninteressant voor de media, die toch liever focussen op lichtvoetig spektakel. Ik sloot mijn brief af als volgt: “Doornaerts column heet leuk ‘doorgeprikt staat netjes’, maar welke middelen staan ter beschikking om haar balonnen door te prikken? Het debat heeft dat gemeen met de tango, dat er voor beiden tenminste twee nodig zijn.” Omdat ik vooraf al sterk vermoedde dat mijn brief geen kans zou maken, bezorgde ik haar een dubbeltje. Ze reageerde niet. Of het leven in het ivoren toren plezant is, weet ik bij gebrek aan ervaring niet. Maar gemakkelijk is het zeker. Peter De Roover
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
O PINIE
Het gaat slecht met de kennis van het Nederlands in het Franstalig onderwijs. Reden voor minister Nollet (Ecolo) om een proefballonnetje op te laten over de herinvoering van het Nederlands als verplichte tweede taal, zelfs vanaf de kleuterklas. Tijdens de debatten in het parlement van de Franse Gemeenschap kwam precies het omgekeerde uit de bus. In de Franstalige scholen in Brussel wordt Nederlands binnenkort misschien geschrapt.
SOEVEREINITEIT
VAN DE STAAT STAAT NIET OVEREIND
I RAK :
DE KOOL EN DE GEIT SPAREN ?
B UITENLAND
Het
debat over Irak wordt overwoekerd door gemeenplaatsen. Bijvoorbeeld dat het de Verenigde Staten enkel om de olie te doen zou zijn. Is Irak immers niet een van de grootste olieproducenten ter wereld? De oorlog zou de VS in staat stellen de controle erover te verwerven en minder afhankelijk te zijn van Saudi-Arabië en de OPEC. Als dat zo was, vraagt Rik Coolsaet, hoogleraar internationale politiek, zich in De Standaard van 13 januari af, hoe komt het dan dat de VS zich niet roeren in Venezuela waar de olie-export nu al twee maanden lam ligt door een politieke crisis? De VS importeren zeven maal meer olie vanuit Venezuela dan vanuit Irak. Ongetwijfeld spelen economische en strategische belangen een grote rol in de overwegingen van de VS, maar alles daartoe reduceren getuigt van een simplistische kijk op de wereld. Je vindt deze visie zowel bij de aanhangers van extreem-rechts als van extreem-links terug. De eerstgenoemden herleiden alles tot “zionistische complotten”, de laatstgenoemden vrezen de greep van de kapitalistische “moloch” naar de wereldmacht en laten zich leiden door linkse gevoelens van kleinburgerlijke signatuur. Ze lijden aan “gauchisme” of wat Lenin de “kinderziekte van het communisme” noemde. Maar één ding hebben beide stromingen gemeen met de VS, het object van hun haat, namelijk een manicheïstisch wereldbeeld. Goed en Kwaad staan lijnrecht tegenover elkaar. Voor nuances is geen plaats.
PREVENTIEF George W. Bush heeft op 17 september 2002 een rapport uitgebracht onder de titel “The National Security Strategy of the United States of America.” (NSS). Het gaat uit van de bedreigingen waaraan de natie meer dan ooit blootstaat sinds 11 september. Afschrikking zoals ten tijde van de Koude Oorlog werkt niet meer, terroristen kunnen om het even waar en wanneer toeslaan. Bush breekt een lans voor “pre-emption”, de mogelijkheid om preventief toe te slaan wanneer gevaar dreigt vanwege tirannen of terroristen voor de eigen natie, maar ook voor de universele waarden. De Amerikaanse regering gelooft wel degelijk dat ze een missie heeft om de wereld tot een veilige plaats te maken. Die missionaire drang kan bogen op een lange traditie in de Amerikaanse
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
WAPENS INZETTEN TEGEN
"HET
BOZE"?
politiek. De Amerikanen rechtvaardigden in de 19de eeuw hun expansie naar de Westkust als “manifest destiny”, het gevoel uitverkoren te zijn om hun maatschappijmodel te verbreiden. De presidenten Woodrow Wilson en Franklin D. Roosevelt ontwierpen in de 20ste eeuw plannen voor een systeem van collectieve veiligheid die uitmondden in respectievelijk Volkenbond en Verenigde Naties. Het verschil is dat Bush bereid is om pro-actief de wapens in te zetten tegen “het Boze”. Maar hij is zeker niet meer de unilateralist die hij bij zijn aantreden als president was. Het heeft hem zelfoverwinning gekost om langs de VN-Veiligheidsraad te passeren, maar het besef is bij hem gegroeid, dat, zoals hij in het NSS zegt: “No nation can build a safer, better world alone.”
meer als een paal overeind. Kosovo en Afghanistan illustreren het ingrijpen van de wereldgemeenschap of een deel ervan tegen een bepaalde staat die zich op grote schaal schuldig maakt aan schendingen van de mensenrechten of die de universele waarden van vrijheid en democratie flagrant met de voeten treedt. In beide gevallen waren het de VS die manu militari uitvoerden waartoe respectievelijk NAVO en VN hen gemachtigd hadden. In het geval van Irak rekenen de VS op een VN-mandaat om Saddam uit het zadel te lichten. Maar waaruit bestaat dan het gevaar van Saddam? Volgens de VS beschikt hij over massavernietigingswapens en verleent hij steun aan terroristen. Het belangrijkste doel dat Bush met deze oorlog voor ogen heeft, is het effenen van het pad voor de democratie in het Midden-Oosten.
SCHRIKBEWIND Over deze hypothesen kan nog een hartig woordje worden gewisseld, maar een zaak staat buiten kijf: Saddam oefent een schrikbewind uit over 20 miljoen Iraki’s. Daar zijn ook de antioorlogsactivisten het over eens. Ze beseffen dat de Iraki’s maar wat zouden opademen, mocht het regime van Saddam ineenstuiken. Tegelijk wijzen ze echter de enige manier van de hand die dat kan bewerkstelligen: oorlog of op zijn minst wapengekletter gepaard gaande met de nodige diplomatieke druk. Met andere woorden, ze willen de kool en de geit sparen. Dat is alleszins een illusie.
GERECHTVAARDIGD? Twee vragen dienen nog beantwoord: Is Saddam inderdaad een gevaar voor de regio, voor de wereld? Is het gerechtvaardigd een oorlog tegen een soevereine staat te beginnen die zelf niet de grenzen met een buurstaat heeft geschonden? De laatste vraag kan het gemakkelijkst worden beantwoord. Sinds de tragische gebeurtenissen in ex-Joegoslavië staat de soevereiniteit van de staat, - met daaraan gekoppeld het verbod van inmenging in zijn binnenlandse aangelegenheden -, niet
12
Wanneer Saddam er ongemoeid vanaf komt, zal hij bloedig wraak nemen op de Koerden en sjiieten die voorlopig in de door de Amerikaanse luchtmacht gecontroleerde “no-fly-zones” bescherming genieten.
Dirk Rochtus
BOEKEN
100 JAAR KVHV
L. VOS, BA. DE WEVER EN W. WEETS (RED.), VLAAMSE VAANDELS, RODE PETTEN: HONDERD JAAR KATHOLIEK VLAAMS HOOGSTUDENTENVERBOND. UITGEVERIJ PELCKMANS, 284 BLZ., € 29,95, ISBN 90 289 3204 6 (VERKRIJGBAAR BIJ DOORBRAAK TEGEN € 24,95)
Zes aparte “essays” onderzoeken in het eerste deel diverse aspecten uit de geschiedenis van het Verbond. Lieve Gevers schetst het ontstaan van het studentenverenigingsleven vanaf de herstichting van de Leuvense universteit in 1834. Op rake wijze schetst Vos hoe het Verbond een graadmeter werd van de snel evoluerende Vlaamse Beweging. Vooral na 1925 radicaliseerde de vereniging vlug naar een anti-Belgische oppositie. Tijdens de jaren dertig kwam een groot aantal studenten in het rechts-revolutionaire vaarwater terecht.
PJV
NATIONALE IDENTITEIT S.W. Couwenberg was tot 1995 hoogleraar staats- en bestuursrecht in Rotterdam en leidt al jaren het blad Civis Mundi. Civis Mundi, en dus Couwenberg, kent een rijke traditie van jaarboeken, waarin actuele maatschappelijke problemen worden uitgebeend. Couwenberg staat bekend als politiek incorrect van lang voor de term bestond. Hij durft thema’s aansnijden waar anderen bang de handen afhouden. Het jaarboek 2001 gaat over het beladen thema “nationale identiteit”. Nederland kende de jongste jaren een opmerkelijke omslag in het intellectuele debat. Was de term ‘nationale identiteit’ enkele jaren geleden nog taboe, dan wordt er vandaag openhartig over van gedachten gewisseld. Toen Couwenberg daarvoor in het jaarboek van 1981 aandacht vroeg, werd dat ‘gedesavoueerd als uiting van een racistische denkwijze’. Nu ligt dat anders.
(RED.), NATIONALE IDENTITEIT, VAN
NEDERLANDS TOT
PROBLEEM
NEDERLANDSE
DAGING,
De strijd voor Leuven Vlaams en mei ‘68 betekende het hoogtepunt en meteen ook het eindpunt van het politiek engagement van het KVHV. Het Verbond verloor al tijdens deze slag zijn greep op de Leuvense studentenbeweging. Haar rol van voorhoede van de strijdende Vlaamse Beweging lag definitief achter de rug.
UIT-
CIVIS MUNDI 2001,
DAMON, 172 ISBN
PDR
WOEDE & TROTS Woede en trots, twee gevoelens die de wereldvermaarde Italiaans-Amerikaanse reporter Oriana Fallaci, koestert sinds de aanslag op de Twin Towers in New York. Woede om wat een grote stroming islamisten de rest van de wereldbevolking wil aandoen (zoals de profeet opdraagt, en door Osama bin Laden vertolkt als: iedereen de ware godsdienst opdringen). Trots omdat ze zich méér voelt, cultureel, wetenschappelijk, sociaal... meer beschaafd dan wat in de woestijnlanden van de islam onder het mom van ‘godsdienst’ wordt uitgespookt... In het verlengde van Verlichting en moderniteit klaagt de auteur aan dat de moslimlanden nog in achterlijke cultuur leven van obscurantisme en godsdienstige kwezelarij. Waarbij die godsdienst een heel systeem heeft ontwikkeld van onderdrukking. Vrouwen, meningen, initiatieven... alles wat afwijkt van de profetische norm kán niet, mág niet. Zelfs in meer verlichte staten als Jordanië of Marokko tiert moslimfundamentalisme welig. En wordt door de overheden meer dan één oogje dichtgeknepen in functie van het (her)bevestigen van de eigen monarchale semitotalitaire staat.
S.W. COUWENBERG
JAARBOEK
De periode 1944-’68 wordt door Bart de Wever behandeld. Aanvankelijk trachtte men het KVHV een loyaal Belgische koers te doen varen. Maar vanaf 1949 maakte het Vlaams-nationalisme binnen het KVHV terug de wacht uit. Tijdens de jaren vijftig nam het Verbond het voortouw in acties voor federalisme, de splitsing van de unitaire CVP en amnestie.
dragen zijn uiteraard sterk Nederlands gekleurd, maar dat is geen bezwaar. Het debat gaat fundamenteel over hetzelfde. En bij gebrek aan ernstig debat in Vlaanderen, moeten we ons met materiaal uit Nederland behelpen. Dit jaarboek biedt interessante denkstof.
BLZ.,
90 5573 215 X,
‘Zou dat er mee te maken hebben dat de hedendaagse intellectueel niet langer progressief is maar conservatief, gegrepen als hij/zij is door de vraag wat typisch Nederlands is en gedreven als hij/zij nu wordt door het verlangen zich te vereenzelvigen met datgene wat Nederland traditioneel onderscheidt van andere naties?’ We halen aan uit Couwenbergs inleiding. Hij schreef de eerste bijdrage zelf en laat verder mensen met diverse meningen aan het woord. Ludo Beheydt behandelt het thema in VlaamsNederlands perspectief. De andere bij-
13
Oriana Fallaci schreef kort na de val van de WTC-torens dit vlammende pamflet. Wie tussen de schuttingtaal en scheldwoorden door een hoogstindividueel en bijzonder expressief bericht aan de verantwoorde wereldbevolking wil lezen, kan De woede en de trots niet laten liggen. Zoals Pieter De Crem (CD&V), die het in Humo het boek van het jaar (2002) noemde. KVDH
ORIANA FALLACI. DE
WOEDE EN DE TROTS.
UITGEVERIJ BERT BAKKER, 170 ISBN
BLZ.,
€ 14,50,
90 351 2447 2.
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
B OEKEN
Het boek onder de redactie van Louis Vos, Wilfried Weets en Bart de Wever bundelt een aantal opstellen, en bestaat uit twee delen. Een eerste deel gaat nader in op de plaats van het KVHV in de evoluerende Vlaamse Beweging, en legt de nadruk op de breekpunten: 1914, 1944 en 1968. Het tweede deel van het boek bestaat uit een uitvoerige kroniek van het Verbond tussen 1902 en 2002.
Een gedetailleerde levenskroniek van het KVHV (p. 83-269, samengesteld door Wilfried Weets), een literatuurlijst en personenregister sluiten het boek af.
ALLES
KAN
BETER
...
dan zal dat niet de schuld van de meerderheid zijn’. Wablieft? (De Standaard, 11 jan)
K ORT
Toen ik enige tijd geleden ene Evi Gruyaert op het scherm van VRT1 zag verschijnen in een strak T-truitje met opschrift ‘De worteltaart van Gruyaert’ of iets van die strekking, dacht ik in eerste instantie aan een flauwe grap of aan een weddenschap. Pas vele dagen later werd het mij duidelijk dat het ging om de lancering van de jaarlijkse campagne van KOM OP TEGEN KANKER. Publicitair niet slecht gevonden. Maar met het oog op de aanstaande verkiezingen moet dit zeker beter kunnen. Waarom voortaan ook politici niet op TV brengen in een T-truitje, dacht ik bij mezelf. Ik zag ze in mijn fantazie al gretig defileren Het zou bovendien goed zijn voor de eenvormigheid. En ook een kwestie van niet te discrimineren. Vergelijkbaar met het Jezuskleed voor Plechtige Communicanten. En dus goed voor de democratie. Met een gevat opschrift zouden ze dan duidelijk kunnen maken wie ze zijn en waar ze voor staan, aangenomen dat ze het zelf ook weten natuurlijk. In de loop van de campagne zouden Bracke en Crabbé er gebeurlijk nog een wedstrijd kunnen aan verbinden. Met aanduiding van de winnaar tijdens de verkiezingsshow van 18 mei aanstaande. Succes gegarandeerd! Hoewel. Want niet alle namen zijn natuurlijk even geschikt om er iets zinnigs te laten op rijmen. Maar dat mag natuurlijk geen excuus zijn om het niet te proberen. Vandaar dat zowel de Slangen als de Schamp in mij alvast een poging hebben gedaan om naar een aantal politici een afgemeten voorzet te geven. Dit uiteraard zonder verplichting! Een paar probeersels: Het genie van de Gui - De klucht van De Gucht - Het kabaal van Dewael - De wiet van Margriet - De droge keel van Van Peel - Het talent van Vincent - De kogels van Vogels - De frats van Gatz - De culot van Anciaux - Het liëëëf van de Steve De start van de Ward ... enz. Voor Stefaan, Geert, Freya, Patrick, Frank, Frieda, Jean-Marie en nog vele anderen, is het nog even wachten...uiteraard op U, geachte lezer. Aan de slag dus! En stuur uw oplossingen (ongefrankeerd) met mijn groeten naar de betrokken partijhoofdkwartieren. Tot zover, de extase van... Kamikaze
K
O R T
LEUGENS OF NIET? De paarsgroene regering Verhofstadt toont zich nogal blij met het door haar gevoerde vreemdelingenbeleid. Maar, zoals al wel eens meer gebeurt, is het ondersteunende cijfermateriaal bedroevend zwak. Als het Vlaams Blok het dan via parlementaire vraag uitvist hoe het nu precies zit, komt niet zelden andere informatie naar boven. Bij voorbeeld over de gevolgen van de snel-Belg-wet en het aantal nieuwe Belgen
Aantal vreemdelingen die Belg werden per semester 1/1/98-30/6/02
19.500
1/6/00-30/6/02
36.000
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2003
Het Blok stelt dat de wet niet leidde tot een eenmalige opstoot van “nieuwe Belgen”, maar tot een structurele toename. ‘Elke dag worden 295 vreemdelingen Belg’, schrijft Het Laatste Nieuws (19 dec). Meer dan 90% van de nieuwkomers zijn geen EU-burgers. Hiermee zijn er bijna 200 000 nieuwe kiezers, waarvan 70 000 in Brussel. Hiermee zijn er in Brussel allicht meer nieuwe Snelle Belgen dan Vlaamse stemmen (61 000 in 1999). Als 98% Nieuwe Belgen een Franstalige identiteitskaart aanvragen, weten de Vlaamse partijen wat dit electoraal betekent?
DOORDENKERTJE Guy Verhofstadt zet aan tot denken. Onder meer met deze uitspraak in De Morgen: ‘Als de drie regeringspartijen vooruitgaan, dan gaat het Vlaams Blok achteruit. En als het niet achteruitgaat,
14
ACTIEVE WELVAARTSTAAT De N-VA maakt zich zorgen over de toenemende Vlaamse werkloosheid. ‘De federale overheid onderneemt niets, omdat de werkloosheid enkel toeneemt in Vlaanderen. Minister Landuyt heeft geen reële bevoegdheden, het Belgisch niveau blokkeert de Vlaamse welvaart. Vlamingen en Walen moeten hun eigen tewerkstellingsbeleid kunnen voeren’, aldus Geert Bourgeois (PM, 15 januari) In Vlaanderen bedraagt de werkloosheid 7,5 % (6,3 % bij de mannen en 9,2 % bij de vrouwen), in Wallonië 16,7 % (13,6 % bij de mannen en 20,4 % bij de vrouwen) en in Brussel 20,3 % (20,2 % bij de mannen en 20,4 % bij de vrouwen).
WAALSE KLAARHEID Jean-Claude Van Cauwenberghe, Waals minister-president, laat er geen twijfel over bestaan. Voor de Walen is het klaar: ‘We weigeren de Vlaamse eisen, want we herhalen dat we tegenstander zijn van het op de helling zetten van de intergewestelijke solidariteit (via de financieringsmechanismen van de deelstaten), van de interpersoonlijke solidariteit (die verzekerd wordt door de sociale zekerheid) en van het federaal karakter van het collectief arbeidsrecht. Samengevat zijn we tegen een confederaal systeem.’ Dat is nu eens solidariteit zie. (GVA, 9 jan)
EN DAN ZWIJGEN WE OVER... De onduidelijkheid over gesjoemel met subsidies voor de luchthaven van Charleroi, de bonte avonturen van pastoor Jos Verstraete en Godfried Danneels, het getreuzel met de publicatie van de nieuwe kieswet, de discussie over de verdeling van de lasten van het Protocol van Kyoto onder de gewesten, de verdeling van de extra middelen om de meerkosten van de politiehervorming te compenseren, de oprichting van Belgische Unie/Union Belge (BUB) die allicht met uw stem gaat lopen, de welgekozen datum van de verloving van Laurent, het op de lange baan schuiven van de Lambermontakkoorden inzake ontwikkelingssamenwerking, enzomeer...