België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
Vlaanderen staat in Europa
8
Maandblad september 2003 Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
O PENLIJKE
STEUN AAN OPPOSITIE ?
‘Sluit u niet op in fatalisme! Laat u niet verlammen!! Vertrouwen creeer je zelf!!!’. Het “gepreek” van Positivo Verhofstadt bij het voorlezen van de regeringsverklaring is voor almaar meer mensen een veeg teken. Het is het wanhoopslied van een voluntarist, wiens peptalk en halve waarheden stilaan legendarisch worden. De zaken zijn wat ze zijn: sociaal-economisch ziet het er niét goed uit, en niet veraf is de dag dat rood en blauw weer water en vuur zullen zijn. Geplet tussen de belangen van Noord en Zuid zal paars na de vakantie ook op communautair vlak snel in de problemen komen. Zelfs een kleine “tik” kan de VLD in 2004 naar de derde plaats verwijzen. Als dat gebeurt, loopt ook het federaal bobijntje van Verhofstadt gegarandeerd af. Het was nu al kantje boord. Verhofstadt heeft op een linke manier twee oppositiepartijen - Agalev en N-VA - uit het parlement gebonjourd. Samen goed voor bijna 400.000 kiezers, haalden ze één zeteltje (Geert Bourgeois). Tel daar het Vlaams Blok bij en ruim een kwart van de Vlaamse kiezers smaakt het genoegen door kiesdrempel en cordon federaal gewoon monddood gemaakt te zijn. Zien of die dat volgend jaar vergeten zijn. In Vlaanderen groeit ook het besef dat Vlaamse zetels bovendien veel duurder zijn dan Franstalige en dat er op Verhofstadts paarse vlag gerust een Waals haantje mag staan. Zijn gouvernement vertegenwoordigt amper 50% van de Vlaamse kiezers, maar wel twee derde van de Waalse. Reken dus maar, bij de Vlaamse verkiezingen komen Agalev en N-VA terug, wellicht als koppelwagentjes of tenminste als potentiële partners van Verhofstadts grote concurrenten, sp.a en CD&V. Nogal wat VLD’ers beseffen dat ze het zonder opgekrikt Vlaams profiel Yves Leterme wel bijzonder makkelijk zullen maken. De vlotte CD&V-
voorzitter is vrij goed bezig en mét de N-VA-wagon er bij wordt zijn partij wellicht de grootste in Vlaanderen. Maar Pieter De Crem stelde terecht de vraag of paars dan breekbaar wordt (Knack, 30 juli). De zwakte van de Waalse christen-democraten is frustrerend. Zo mogelijk nog frustrerender is het onbruikbaar “dood gewicht” van het Blok. Als de eilandbewoners van het Blok verstandig zijn, proberen ze het politieke vasteland te bereiken om op zijn minst het spel te kunnen meespelen. Alleen als bruggen worden gebouwd, kan die partij Vlaanderen een dienst bewijzen. Dat wordt meer dan moeilijk. De niet-partijpolitieke traditionele Vlaamse Beweging kan zich best snel hergroeperen en samenwerken rond één einddoel: de volgende verkiezingen winnen voor Vlaanderen. Hiervoor moet gependeld worden tussen de Vlaamsgezinden van àlle partijen. Maar die van VLD en sp.a-Spirit moeten snel het signaal krijgen dat zonder drastische ommekeer in hun kringen er maar één keuze blijft: die van duidelijke en openlijke steun aan de Vlaamse oppositie. Steun voor de Vlaamsgezinde vleugel binnen de CD&V, voor het radicalisme van een hopelijk overeind blijvende N-VA, voor de realo’s binnen het Blok. Het paarse regeerakkoord is in geen enkel opzicht een stap naar billijke politieke, fiscale en sociaal-economische autonomie, noch naar beter bestuur. De opstoot van royalisme en belgicisme (21 juli, 10 jaar Albert II) is niet meer dan een met veel geld opgeblazen luchtbel. De verdamping van België verloopt trager dan velen willen, maar is onvermijdelijk. De volgende maanden zullen bepalend zijn voor het tempo waarin Vlaanderen staat wordt. Jan Van de Casteele
P ERSWIJS - K ORT
P
K
E R S W I J S
Steve Stevaert in Trends, 22 mei: ‘Hoe vaker ze zeggen dat er geen nieuwe stappen in de staatshervorming komen, hoe zekerder het is dat die er zullen komen. Mijn vroegere, en nu niet meer zo fijne collega Isabelle Durant was de meest unitaristische politica die er bestond. Als er iemand gezorgd heeft voor een draagvlak voor een regionalisering van de NMBS, dan is zij het wel. De Vlaamse Volksbeweging moet haar een prijs geven.’ Pieter De Crem (CD&V) over de paarse regering in De Morgen, 30 juni: ‘Het was een travestieshow waarbij liberalen eens voor socialist mochten spelen en omgekeerd.’ Paul Belien, in Knack, 21 mei: ‘Als het Vlaams Blok aan de huidige aanpak vasthoudt, heeft de partij haar sociologisch maximum misschien wel stilaan bereikt’. Steve Stevaert in Deng, juli-augustus: ‘Dat Freya ooit minister wordt, staat in de sterren geschreven, maar het zou het beste zijn voor haar dat het nu of in 2004 nog niet gebeurt’. Guido Muelenaer in Trends, 3 juli: ‘“Als je blijft winnen, word je Clijsters.” Een zelfde kinderlogica heeft onze premier vier jaar lang gebezigd. “Als je blijft zeggen dat het goed gaat, wordt België een paradijs,” was zijn devies. Net zomin als ik Clijsters word, is België tijdens vier jaar Verhofstadt I uitgegroeid tot een paradijs. En het wordt steeds moeilijker voor de premier om zijn kinderlogica vol te houden.’ Freddy Willockx in Knack, 25 juni: ‘De productiviteit, zowel bij de NMBS als bij De Post, heeft een communautair gevoelig tintje waarover iedereen zedig zwijgt. Alle insiders zijn ervan overtuigd dat het pro-
bleem zich vooral in Wallonië voordoet, en dat is niet langer houdbaar. Je kan niet permanent besparingen en inspanningen eisen van de Vlaamse werknemers, als ze weten wat voor excessen inzake tewerkstelling er in Wallonië heersen. Ik zeg al jaren dat zich daar het grootste communautaire probleem van het land bevindt’. Patrick Dewael in De Morgen, 4 juli: ‘Het is soms vermoeiend dat je aan de Franstalige socialisten nog steeds moet uitleggen dat je je sociale zekerheid niet overeind kunt houden zonder sterke, competitieve bedrijven. Tijdens de onderhandelingen met de PS heb je soms de indruk dat de uitkeringseconomie een doel op zich is.’ Eric Donckier in Het Belang van Limburg, 9 juli: ‘Feit blijft dat een paarse regering met liberalen en socialisten in feite een onnatuurlijke regering is. Dat blijkt ook uit het regeerakkoord waarin elke liberale maatregel meteen gecompenseerd wordt door een socialistische maatregel en omgekeerd. (...) Echte fundamentele beleidskeuzes worden er zo niet gemaakt.’ Frans Crols in Trends, 10 juli: ‘Dit land is doodziek en kan in het beste geval verder als confederatie. Minder is tegennatuurlijk. De Vlamingen en de Walen kunnen beter en meer zelf regeren; dat de zuidelijke Belgen terugschrikken, is overkomelijk.’ Paul Geudens in Gazet van Antwerpen, 12 juli: ‘Drie dagen voordien (voor 11 juli red.) werd een federaal akkoord afgesloten waarin, laat ons wel wezen, nulkommanul van de Vlaamse verzuchtingen werd gerealiseerd. Buiten de enorme toegeving langs Franstalige zijde dat we nu zélf mogen bepalen hoeveel filmrolletjes we in de onbemande camera’s steken...’
O R T
PARITEIT Al sinds 1970 zijn onze federale regeringen paritair samengesteld. Dat wil zeggen dat er evenveel Franstalige leden zijn als Vlaamse. Maar nooit was er totnogtoe pariteit bij de staatssecretarissen. Tot met Verhofstadt II. ‘Nergens is er een wet die zegt dat er ook taalpariteit moet zijn onder de staatssecretarissen. Zes Belgen op tien zijn Vlamingen, maar in de Belgische regering is dat niet meer te zien. Waarom niet?’, zo vraagt Het Belang van Limburg zich af. (14 juli)
NIEUWE BELGEN, NIEUWE STEMMEN Of immigratie als ‘wapen tegen Vlaanderen’ wordt gebruikt, zoals kamerlid Guido Tastenhoye (Vlaams Blok) het op 16 juli in het kamerdebat verwoordde, laten we - ter overweging even in het midden. Maar op de cijfers die hij aanbracht, is al bij al nauwelijks gereageerd: Onder paars-groen (juli 1999 tot juli 2003) noteerde hij de instroom van - asielzoekers: 160.000 - illegalen: stijging tot 200 000 o.a. via regularisatiecampagne begin 2000 waarbij 52 000 aanvragen werden ingediend - naturalisaties: 200 000 (cijfers vorige minister van BZ Duquesne) - gezinshereniging en gearrangeerde huwelijken: 25 000 tot 30 000 Volgens Tastenhoye telt Brussel over vijf jaar 50% personen van allochtone afkomst, in 2015 al 60%. In Antwerpen stad zijn 58% van de lagereschoolkinderen nu al allochtoon en tegen 20202025 zal ook de helft van de Antwerpse bevolking van allochtone afkomst zijn. Nog 20 jaar later is dat het geval in heel Vlaanderen.
WERKLOOSHEID De Waalse en Vlaamse werkloosheidscijfers zijn sinds enige tijd weer vergelijkbaar, nu de gevolgen van de artificiële opsmuk ten gevolge van een nieuwe Waalse telmethode zijn uitgewerkt. De alarmerende berichten over meer Vlaamse werklozen zijn terecht, maar nog alarmerender is de vaststelling dat
vervolg blz. 3 DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
2
NORMAAL
NABUURSCHAP NOG VERAF
E IS
NIET VOOR JEZELF WAT JE ANDER NIET GUNT
Voor het handelen van omzeggens alle Franstalige partijen in dit land Ecolo allicht uitgezonderd, want die zijn misschien, zoals Agalev, aanhangers van “ander volk eerst” geldt het belang van het eigen volk (en dit ongeacht hoe ze dat definiëren) als opperste maatstaf. En er is inderdaad een belangrijk verschil met het Vlaams-nationalisme, dat ik denk als volgt te kunnen samenvatten.
UNIVERSEEL Zoals men weet is één van de meest invloedrijke pogingen om de morele wet beknopt samen te vatten, die van Immanuel Kant geweest. Zijn “categorische imperatief” wordt tot op vandaag door velen die zich over ethiek bezinnen beschouwd als een zeer waardevolle formulering. Die houdt in dat men altijd moet hande-
K
len op grond van een regel die “universaliseerbaar” is tot een algemeen geldende wet, d.w.z. die men ook aanvaardt in zijn toepassing op eenieder (Kant noemde dit gebod “categorisch” omdat het in tegenstelling tot alle andere geboden niet slechts in bepaalde hypothesen geldig was, maar onvoorwaardelijk). Vereenvoudigd gezegd: doe niet aan anderen wat je niet wil dat men aan u doet. Of omgekeerd: eis niet op voor jezelf wat je ook aan de ander niet gunt.
VLAMINGEN ZIJN NIET ZO HYPOCRIET OM, ZOALS DE MEESTE FRANSTALIGEN, ENKEL AUTONOMIE TE VRAGEN OP DIE GEBIEDEN WAAR DIT IN ONS VOORDEEL ZOU KUNNEN ZIJN.
De Vlaamse Beweging heeft zich over het algemeen - ontsporingen niet te na gesproken - aan die regel gehouden. Zelfbestuur, nooit meer oorlog, godsvrede zijn daarmee perfect in overeenstemming.
Het is inderdaad in het licht van de categorische imperatief van Kant dat de basishouding van de Franstaligen in België ons zo voor het hoofd stoot: wij hebben de ééntaligheid van Wallonië aanvaard, zij nog steeds niet die van Vlaanderen. Zolang aan dat soort asymmetrisch denken en handelen geen einde wordt gemaakt, zal een normale nabuurschap veraf blijven. Prof. Matthias E. Storme
In het bijzonder wanneer we het over zelfbestuur hebben, eisen wij
VLAANDEREN
WALLONIË
BRUSSEL
Inwoners (cijfers juni 1999!)
5 933 546
3 335 985
956 891
Beroepsactieven (cijfers juni 1999!)
2 559 600
1 406 569
402 663
232 571
253 525
83 227
149 869
195 643
61 499
(+16,3%)
(+9%)
(+11,8%)
O R T
Vlaanderen nog altijd geen eigen tewerkstellingsbeleid kan voeren, ondanks het feit dat de Waalse werkloosheid dubbel zo groot is als de Vlaamse en bovendien - en dat is pas pijnlijk nieuws - nog sneller toeneemt. Een vergelijking van de verhoging van de werkloosheid met de beroepsbevolking in beide regio’s, de beste vergelijkingsbasis, geeft volgend resultaat: Vlaamse werkloosheid (juni 2003-juni 2002) + 0,8 % van de beroepsbevolking, Wallonië + 1,2 % van de beroepsbevolking.
Terecht heeft de Vlaamse Beweging zich ook meermaals boos gemaakt op de redenering van bepaalde sociale organisaties die stellen dat ze enkel voor Vlaamse autonomie zijn wanneer hen aangetoond wordt dat dit in het voordeel is van hun eigen leden, en dat de vraag of dit in het “algemeen” Vlaams belang is, hen koud laat.
Niet werkende werkzoekenden Uitkeringsgerechtigde volledig werklozen en stijging juni 2003/2002 Oudere werklozen
87 839
48 329
Bruggepensioneerden
71 536
31 275
Werkenden op actieve leeftijd (%)
63%
55,5%
52%
Werklozen op totale beroepsbevolking (%) a) 2000 b) juni 2002
6,6% 6,5%
16,7% 15,1%
17,3% 18,8%
c) juni 2003
7,5%
16,6%
20,3%
Bron: www.meta.fgov.be (klik op werkgelegenheid en werkloosheid) vervolg blz. 11
3
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
C OMMENTAAR
Een kleine tien jaar geleden mocht ik in Brussel een lezing bijwonen van Antoon Roosens, gewezen voorzitter van het Masereelfonds. Hij begon als volgt: ‘In Vlaanderen is er een politieke partij die als slogan heeft “Eigen volk eerst”. In Wallonië is dat het programma van álle politieke partijen’. De jongste gebeurtenissen hebben het gelijk van Roosens opnieuw aangetoond.
voor ons volk géén andere rechten op dan diegene die we anderen gunnen. In die zin is elk echt nationalisme tegelijk een inter-nationalisme en omgekeerd. Bovendien zijn we daarbij niet zo hypocriet om, zoals de meeste Franstaligen, enkel autonomie te vragen op die gebieden waar dit in ons voordeel zou kunnen zijn, maar zijn wij juist bereid die autonomie ook op andere vlakken te aanvaarden. Egoïsme is dus wel iets heel anders.
EÉN
PLUS ÉÉN IS DRIE
BELGISCHE
SCHOONMOEDER WIL DE DANS LEIDEN
rale regeringsvorming andermaal niet in geslaagd een grotere autonomie voor Vlaanderen af te dwingen. Integendeel. Onder het mom van een “coöperatief federalisme” en gedreven door voluntarisme lijkt een beweging van federale recuperatie ingezet. Het zet de klok twintig jaar achteruit en maakt ‘s lands bestuur opnieuw complexer. Nooit eerder heeft een federaal regeerakkoord zich zo uitgebreid uitgesproken over zaken die eigenlijk tot het werkterrein van de gewesten en gemeenschappen behoren, vaak al sinds 1980. Enkele voorbeelden: - de vervanging van de stempelcontrole door een actievere arbeidsbemiddeling - aanmoediging van de sociale economie - nieuwe stimulansen voor onderzoek en ontwikkeling - fiscale stimulansen voor investeringen in KMO’s - aanmoediging van rationeel energiegebruik - aanpassing van de (gewestelijke) verkeersbelastingen - inzetten van onroerende fiscaliteit voor een woonbeleid - aanleg van infrastructuur voor carpooling
FEDERALE SCHOONMOEDER Nu stelt het regeerakkoord wel herhaaldelijk dat overleg zal worden gepleegd met de gewesten en gemeenschappen, of dat bij hen zal worden aangedrongen het nodige doen. Het mag dan zijn dat daarmee de staatsstructuur formeel wordt gerespecteerd, in de feiten komt dit alleszins neer op een sterke vorm van schoonmoedergedrag. De voor het najaar aangekondigde werkgelegenheidsconferentie baadt overigens in dezelfde sfeer. Ook hier staan deelstatelijke materies hoog op de agenda, zoals begeleiding van werkzoekenden, opleiding, onderzoek en ontwikkeling. De gewesten worden er bij betrokken, maar de federalen leiden de dans. Een aantal federale ministerportefeuilles maakt het beeld van een federale recuperatiebeweging compleet. We hebben DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
BIJNA
POSTCOMMUNAUTAIR Federaal of regionaal? Doet het er toe welke kleur de kat heeft? Als ze maar muizen vangt. In dit postideologische tijdperk is het modieus om ook postcommunautair te denken. Het nieuwe modewoord heet: “coöperatief federalisme”. Indien we met zijn allen samenwerken, komen we veel verder. Eén plus één is drie. In principe mooi, maar in deze bijzonder kortzichtig. Zeker indien het er op neerkomt dat de federale overheid het initiatief naar zich toe trekt in plaats van de gewesten elk hun vrijheid te laten. Ten eerste is het zeer de vraag waarom een samenwerking tussen gewesten onder leiding van de federale overheid nu plots zeer snel en efficiënt zou werken, daar waar het vaak materies betreft die destijds werden geregionaliseerd omdat een federaal beleid verlamd werd door regionale tegenstellingen.
FOTO DOORBRAAK
W ETSTRAAT
Zoals verwacht, zijn de Vlaamse onderhandelaars er bij de jongste fede-
En dan is er nog de totaal nieuwe post van een staatssecretaris voor het gezin en personen met een handicap, persoonsgebonden materies die al sinds de eerste staatshervorming de gemeenschappen werden toebedeeld.
POTSIERLIJK:
FIENTJE MOERMAN, PLOTSKLAPS "FEDERAAL" MINISTER VAN ECONOMIE, ENERGIE, BUITENLANDSE HANDEL EN WETENSCHAPSBELEID, COMBINEERT STUK VOOR STUK REGIONALE MATERIES.
voortaan een “federale” minister die zich voltijds met mobiliteitszaken gaat bezighouden. Wat valt er daar nog federaal te regelen, nu ook de verkeersreglementering zou worden geregionaliseerd? De spoorwegen toch niet? Die vallen onder een andere minister. Voorts kregen we een volwaardige federale milieuminister. Een job die vroeger slechts goed genoeg was voor een staatssecretaris, om de evidente reden dat het zwaartepunt van de milieubevoegdheden al lang bij de gewesten ligt. Eenzelfde averechtse evolutie op het departement landbouw, voortaan terug een zaak voor een federaal minister, ondanks de verdere regionalisering van landbouw onder de vorige regering. Op het randje van het potsierlijke is de ministerportefeuille die economie, energie, buitenlandse handel en wetenschapsbeleid combineert, stuk voor stuk regionale materies.
4
De nieuwe federale milieuminister (uit Vlaanderen) had in volle komkommertijd alvast een eerste conflict aan haar been: haar Waalse collega had een andere opinie over te nemen maatregelen tegen hoge ozonconcentraties.
VERHOFSTADT
BREEKT IN OP WERKTERREIN VAN VLAAMSE REGERING.
Benieuwd ook hoe lang de federale landbouwminister (uit Wallonië) in gesloten slagorde zal blijven optrekken met de Vlaamse landbouwcollega. En welke lijn zal de federale economieminister trekken inzake de stimulering van risicokapitaal in KMO’s? De Vlaamse regering heeft terzake een voorstel klaar om te werken met fiscale stimuli, terwijl de Waalse regering daar niet moet van weten en opteert voor een stelsel van staatswaarborg. Al valt het in deze wel niet uit te sluiten dat Wallonië federaal betaalde stimulansen in dank aanvaardt.
OVERLEGCOMITÉ
DE NIEUWE "FEDERALE" MILIEUMINISTER FREYA VAN DEN BOSSCHE (SP.A) HAD IN VOLLE KOMKOMMERTIJD AL EEN EERSTE CONFLICT MET HAAR
WAALSE
COLLEGA.
HET
ZWAARTEPUNT VAN
MILIEUBEVOEGDHEDEN LIGT AL LANG BIJ DE GEWESTEN.
INGEWIKKELDER Het onder de paarse coalitie beleden “coöperatief federalisme” houdt verder het risico in van toenemende complexiteit in de besluitvorming. Het aantal partijen rond de tafel neemt immers fors toe. Neem het KMO-beleid: naast de gewestministers, kunnen ook drie federale ministers mee aan tafel gaan (economie, financiën, middenstand). Het wordt voor de burger of de ondernemer heel onduidelijk wie verantwoordelijk is voor wat. Zo bekeken, staat dit coöperatief federalisme compleet haaks op het uitgangspunt van de Belgische staatsstructuur, namelijk te werken met exclusieve bevoegdheden in de taakverdeling tussen federaal en deelstaten (lees: één enkele overheid is bevoegd) en zo weinig mogelijk met concurrerende bevoegdheden (lees: verschillende overheden zijn bevoegd). Dit coöperatief model gaat ook in tegen het streven om in de bevoegdheidsverdeling te komen tot nog meer homogene bevoegdheidspakketten, ter wille van de efficiëntie. Natuurlijk kan in het coöperatief model de federale rol beperkt worden tot coördinatie. Dat Belgische proces van coördinatie komt dan bovenop een proces van Europese beleidscoördinatie. Twee keer coördineren is toch vaak van het goede teveel. Er moet ook nog tijd zijn om beleid te voeren.
FORUM...
TREIN DER TRAAGHEID
O
‘ p communautair vlak zullen er stappen vooruit gezet worden’ (DM, 11/7), aldus een zichtbaar genietende Patrick Dewael op het VLD-congres dat Verhofstadt II lanceerde. De aanwezige VLD’ers klapten als kleine Chineesjes enthousiast in de handen. Benieuwd hoe lang dat blijft duren. Eigenlijk valt het voor een nuchter waarnemer niet te begrijpen. De VLD verrijkte zich met twee generaties exVU’ers, kocht bij De Standaard enkele uitgesproken Vlaamsgezinde topjournalisten en liet zijn toppers Dewael en De Gucht, in de voetsporen van een afgekoelde Verhofstadt, regelmatig Vlaamse stellingen publiceren. Bij de regeringsvorming deze zomer liet de partij de Franstaligen doodleuk enkele eisen realiseren, terwijl in geen enkel Vlaams dossier ook maar een millimeter beweging bleek te krijgen. Hetzelfde geldt voor de socialisten (door Spirit bevrucht), waar Norbert De Batselier de Vlaamse pen vasthoudt. Een nieuwe staatshervorming moest er komen, en de “eerste fase” ervan deze zomer al bij de federale regeringsvorming (De Morgen, 3 juni). ‘Vlaanderen moet een eigen tewerkstellingsbeleid kunnen voeren. De Vlaamse arbeidsmarkt verschilt fundamenteel van die in Wallonië. De economische realiteit is hier anders dan in Wallonië en dus wil ik ook niet dat Wallonië ons dicteert welke economische recepten we moeten hanteren’, aldus de voorzitter van het Vlaams Parlement. (Knack, 4 juni). Ook Steve Stevaert kondigde een “stille staatshervorming” aan. Niet veel van gemerkt, behalve dan van de stilte. Wat hebben de Franstaligen bereikt? 1. Tabaksreclame op Francorchamps 2. Geen extra nachtvluchten over Brussel 3. Zelf baas over wapenuitvoer 4. Weer meer geld voor Brussel, duidelijker dan ooit derde gewest 5. Paritaire Senaat 6. Behoud en zelfs groei van transfers (o.m. via meer geld gezondheidszorg) 7. Behoud 60/40-verdeelsleutel spoorwegen 8. Stop Copernicus
Wat hebben de Vlaamse onderhandelaars bereikt? 1. Geen splitsing sociale zekerheid 2. Geen eigen werkgelegenheidsbeleid 3. Geen eigen mobiliteitsbeleid 4. Geen regionalisering justitie 5. Geen toename fiscale autonomie 6. Geen splitsing Brussel-Halle-Vilvoorde 7. Geen verbetering in Brussel (wel meer geld) Dossiers waarin Vlaanderen vragende partij was, werden verwezen naar drie “organen”, door critici nu al vergeetputten of frigo’s genoemd. 1. Het twaalfkoppig Overlegcomité van de federale regering en van gewesten en gemeenschappen. Komt maandelijks bijeen. Paritair samengesteld (zes federale ministers, twee Vlaamse, twee Waalse en twee Brusselse) 2. Een nieuw “forum”, een soort Costa-bis. Samenstelling: regeringen + partijvoorzitters. Inhoudelijke agenda bepaald door politiek akkoord van 26 april 2002 over de kieshervorming. 3. Septemberoverleg tussen Eerste Minister en de diverse MinisterPresidenten over belangrijke “Vlaamse dossiers”, waarover de onderhandelaars van huidige regering geen overeenstemming bereikten. Zonder wereldwonder wordt het gedoe in hogergenoemde organen de zoveelste “trein der traagheid”. Verhofstadt en co zetten hoog in. De communautaire Sprong Voorwaarts zou er pas komen na de deelstaatverkiezingen in 2004. De oppositie heeft een jaar tijd om uit te leggen hoe verlammend die uitstel-tactiek voor Vlaanderen wel werkt. Als dat lukt, ligt de overwinning in 2004 voor het grijpen. JVdC
JaCa
5
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
W ETSTRAAT
FOTO DOORBRAAK
DE
EN
DE
bewust, en blijft erop hameren dat hij door het slijk is én wordt gesleurd en dat de “Londenaars” geen plaats verdienen in het naoorlogse België.
TRUST DER VADERLANDSLIEFDE
‘A LLES ALS
IS VOORBIJGEGAAN EEN SCHADUW ’
De Staercke, gewezen Belgisch topdiplomaat en al actief in de Belgische politiek sinds het begin van de Tweede Wereldoorlog. Sinds de prille aanvang van de Koningskwestie dus. De Staercke koos vanaf het begin bewust - de kant van toenmalig premier Hubert Pierlot en werd na de bevrijding de secretaris van prins Karel, broer van Leopold III en de zogeheten Graaf van Vlaanderen. De Staercke overleed twee jaar geleden en nam heel wat geheimen mee in zijn graf. Toch blijft Alles is voorbijgegaan als een schaduw een interessant boek voor wie geïnteresseerd is in hedendaagse geschiedenis. ‘Aan de vooravond van mijn 77ste verjaardag heb ik mijn memoires (van toen De Staercke 37 was - nvdr.) nog eens herlezen. Moest ik ze herschrijven, dan zou ik het anders aanpakken. Allereerst zou ik mijn stijl wat afvlakken. Door de passie van mijn jonge levensjaren stond ik nog te dicht bij de gebeurtenissen en was ik dermate bevlogen, dat ik me daar nu als bejaarde man niet meer in kan herkennen.’ De lezer treft deze passage aan op pagina 300. In feite zou die relativering van De Staercke aan het begin van het boek moeten staan. Want de lezer die oprecht op zoek is naar de vele nuances en tegengestelde visies die de Koningskwestie eigen zijn en waren, moet nu eerst vele pagina’s en hoogdravende volzinnen doorworstelen met galmende verwijzingen naar historische auteurs, vooraleer hij van De Staercke zelf te lezen krijgt dat hij er op rijpere leeftijd wat minder “bevlogen” tegen aan zou zijn gegaan. En toch, ondanks het feit dat Leopold III een “lamentabele koning” was (p.228), blijft de dynastie volgens De Staercke een onmisbaar onderdeel van het Belgische landschap.
HEEFT HIJ (ALTIJD) GELIJK? De memoires van De Staercke pretenderen niet zoals de studies van Albert De Jonghe een wetenschappelijk karakter te hebben. En dat is in wezen ook onmogelijk, want De Staercke kan door zijn rechtstreekse betrokkenheid onmogelijk het afstandelijke en ongebonden uitgangspunt hanteren dat De Jonghe wel kon. Kort en bondig: waar De Jonghe in zijn onovertroffen Hitler DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
Maar intussen speelden zowel Leopold als zijn tegenstanders het begrip “vaderlandsliefde” tegen elkaar uit. Zoals een morsige pudding waarmee naar believen naar elkaar kan worden geworpen .
FOTO LANNOO
M ONARCHIE
Er is de voorbije tijd heel wat te doen geweest over de memoires van André
Op het einde van dat eerste bezoek wordt Fredericq als het ware manu militari door prins Karel belet om gelijktijdig met de rest van de delegatie terug naar België te reizen. Petit détail: er was aanvankelijk afgesproken dat Fredericq pas na andere leden van de delegatie de Koning zou opzoeken. Een afspraak waaraan hij - volgens De Staercke - ter plaatse zonder meer zijn voeten heeft gelapt. Het draagt allemaal niet bij tot het bereiken van een compromis.
ANDRÉ DE STAERCKE
en het politieke lot van België met documenten, getuigenissen en (gortdroge maar) rake analyses de hiaten aantoont in zowel de leopoldistische geschiedschrijving als in de apologetische geschriften van Spaak en Pierlot, baseert De Staercke zich op zijn persoonlijke (subjectieve) gevoelens en waarnemingen: Leopold III was “een Duitse koning” en als dusdanig een figuur die het vaderland enorme schade heeft toegebracht.
HET VADERLAND De Staercke is op zijn best als hij de ontmoeting en de gesprekken beschrijft die de Belgische regering onder leiding van toenmalig premier Achilles Van Acker en de kersverse regent prins Karel ging voeren met de net in Oostenrijk bevrijde Leopold III. De hele delegatie - op kabinetschef Fredericq van Leopold na - is op dat ogenblik al overtuigd van het feit dat de koning - op basis van zijn gedrag tijdens de Tweede Wereldoorlog (onder meer zijn ontmoeting met Hitler) - best een stevig mea culpa zou slaan. Leopold III is zich echter van geen kwaad
VOORLOPIGE CONCLUSIE Het lijdt - ondanks het uitblijven van een definitieve biografie over Leopold geen twijfel dat zijn bedoelingen na de Achttiendaagse Veldtocht er op de eerste plaats in bestonden de dynastie en dus zijn eigen persoon in het Derde Rijk te handhaven. In de memoires van De Staercke wordt wel een aantal belangrijke elementen geminoriseerd, zoals de verschillende pogingen van Pierlot en Spaak om in juni 1940 vanuit het gecapituleerde Frankrijk toch tot vredesonderhandelingen met de Duitsers te komen, vooraleer zij door de feitelijke toestand gedwongen werden om naar Londen uit te wijken. De Staercke is ongetwijfeld een deskundig en bekwaam diplomaat geweest, ook toen hij na de Tweede Wereldoorlog België ging vertegenwoordigen bij de Navo. Maar hij ging blijkbaar gebukt onder een dualisme dat zijn persoon en zijn wezen beknelde. Citeren we uit de inleiding van historicus Jean Stengers: ‘(André De Staercke) had vooral oog voor het mannelijk schoon. Deze man, die zich gepassioneerd overgaf aan het gebed, gaf zich eveneens vrijelijk over aan de zonde.’ Dat heet dan ... de tijd van toen. Iko ALLES DE
360
6
IS VOORBIJGEGAAN ALS EEN SCHADUW.
MEMOIRES VAN BLZ.,
ANDRÉ DE STAERCKE. LANNOO,
€ 29,95,
ISBN
90-209-5198-X.
GEDEKT
DOOR DE KONING
S OCIALISTEN
EN MONARCHIE : TWEE HANDEN OP ÉÉN BUIK Naar aanleiding van de tiende verjaardag van de dood van Boudewijn,
FOTO REPORTERS
De bekentenis van Claes in Dag Allemaal van 22 juli is niet mis. De Hasseltse socialist verklaart terloops in dit koningsinterview dat hij meineed pleegde toen hij vijf jaar geleden terecht stond in de Agusta-affaire. ‘Had ik toen de volledige waarheid gesproken,’ aldus Claes, ‘dan waren verscheidene dames en heren van mijn partij eveneens in de put getuimeld. Als ik dat had gedaan, dan had dat tot het totale uiteenspatten van de Vlaamse socialisten geleid.’
WILLY CLAES
MOCHT VOOR DE RECHTBANK
LIEGEN, HET WAS OM HET
Claes zegt dat hij zweeg uit partijtrouw, maar er zit meer achter. Zowel Claes als Guy Spitaels, ex-voorzitter van de Parti Socialiste, zijn na hun veroordeling vriend aan huis gebleven in Laken. Claes en Spitaels bewezen het Hof een dienst door tijdens het Agusta-proces niét de volledige waarheid te spreken en daardoor hun partij voor de implosie te behoeden. Beide socialistische partijen zijn immers pilaren van zowel ‘s lands eenheid als de monarchie. Zonder sterke socialistische partijen valt België uiteen.
SOCIALISTEN EN DE
VOOR TINDEMANS AVERSIE.
"KARTEL" VAN BELGISCHE STAAT TE REDDEN. WAS ER AAN HET HOF VEEL
Ook dat laatste is een bekentenis die kan tellen: Claes zegt expliciet dat de socialisten macht uitoefenen via de koning, en de koning via de socialisten. Geen wonder dat, zoals Claes toegeeft, ‘er één domein was dat de koning ten zeerste bezighield en waarover wij het helemaal eens waren: het communautaire.’ De Socialistische partij en de monarchie zijn twee handen op één buik: België.
LANGS TWEE KANTEN
DRUK UITOEFENEN
Dat laatste bevestigt Claes in een interview in Humo van 22 juli. Claes legt daarin uit dat hij ‘in de socialistische beweging een belangrijke brugfunctie vervulde’ tussen de Vlaamse en de Waalse socialisten. Juist daarom werd hij zo’n goede vriend van Boudewijn, zo vervolgt hij, want de koning ‘wist dat je in het zuiden van dit land niks kon uitrichten zonder de goedkeuring van de Waalse socialisten. Via mij kreeg Boudewijn een precies beeld van wat er leefde bij de Waalse socialisten. Hij wilde geen beslissingen nemen die indruisten tegen de grootste macht in Wallonië, dat zou hem toch maar zuur opbreken. Om dezelfde reden onderhield hij ook een nauw contact met Guy Spitaels. En om zelf invloed uit te oefenen, natuurlijk - het werkte langs twee kanten.’
Claes’ bekentenis dat de koning reële politieke macht uitoefent, vinden we ook terug in een interview met Leo Tindemans in Vers l’Avenir van 29 juli. Net als Claes zegt ook Tindemans dat hij ‘een vriend van de koning’ was. Men weet echter dat dit in Tindemans’ geval niet waar was. Het feit dat Tindemans na zijn premierschap 14 jaar heeft moeten wachten alvorens hij minister van staat werd, spreekt boekdelen. De liefde van Boudewijn voor Claes, die tot de loge behoorde, en de aversie voor Tindemans, die net als de koning een gelovige katholiek was, wekken verbazing. Ofwel beschouwde Boudewijn Tindemans als een potentiële concurrent omdat hij populair was aan beide kanten van de taalgrens, ofwel had het
7
Tindemans vertelt in het interview dat de koning macht ontleent aan de druk die hij uitoefent op de premier tijdens de wekelijkse audiëntie. ‘Hoe gebeurt dat dan?’, zo wil Vers l’Avenir weten. ‘Uiteraard niet door fysieke druk,’ zegt Tindemans. ‘Het is moeilijk om op die vraag te antwoorden. Vaak zei hij me: “Ik zou willen dat u een regering van die aard samenstelt.” Weet u, de koning kan een actieve rol spelen, en Boudewijn deed dat.’ Bestond de druk van de koning er misschien in dat hij er subtiel mee dreigde dat de socialisten de regering ten val zouden brengen? Men fluistert dat Tindemans na 1978 niet meer als premier mocht terugkeren omdat hij op een dubbel veto botste: dat van PSvoorzitter André Cools en dat van Boudewijn. Opnieuw twee handen op één buik.
BALANCEREN Ook Jean-Luc Dehaene gunde ons een blik op de macht van de monarchie. In Dag Allemaal van 29 juli vertelt hij dat na het spaghetti-arrest in de herfst van 1996 ‘ons land op het randje van de revolte stond. Het vertrouwen in de politici was totaal verdwenen, maar het was wel ónze taak om alles weer onder controle te krijgen.’ Volgens de ex-premier speelde de koning - deze keer Albert II - daarbij ‘een essentiële rol.’ Dehaene doet eveneens een bekentenis: ‘We hebben dan gebalanceerd op de grens van wat wettelijk kan, maar de koning heeft geen enkele daad gesteld die niet gedekt was door de regering. Laat dat duidelijk zijn.’ Balanceren op de grens van wat wettelijk kan? Misschien moeten we op die manier vergoelijken dat Willy Claes de rechtbank niet de volledige waarheid vertelde over Agusta: hij balanceerde op de grens van de wet, maar wist zich gedekt door de koning? Paul Belien
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
M ONARCHIE
klopten heel wat bladen aan bij oud-politici, onder wie Willy Claes. Hij werd veroordeeld voor corruptie, maar beroept zich erop een van de beste vrienden van de koning te zijn geweest.
te maken met het diepe wantrouwen van de monarchie voor de conservatieve, antisocialistische vleugel van de Vlaamse christen-democraten die België uiteen kunnen doen vallen van zodra ze zich niet langer willen laten ringeloren door het socialistische Wallonië.
JUBILEUMEDITIE NEKKA-NACHT
TOONT DAT HET ANDERS KAN
HET NEDERLANDSTALIGE LIED IN HET HOEKJE VAN DE OMROEP
Die “positieve discriminatie” wordt voornamelijk bereikt door de Nederlandstalige muziek mee te tellen die op de Nachtradio wordt gespeeld, tussen middernacht en zes uur ‘s ochtends. Zo wordt Nederlandstalige muziek door de openbare omroep wel op een zeer gevaarlijke wijze ‘gemarginaliseerd’. Nogmaals de VRT: ‘Dat heeft te maken met wat de luisteraars willen. Heel veel Nederlandstalige muziek op onze zender ‘scoort’ niet voldoende en wordt ook niet gevraagd. Wij moeten ons profileren ten opzichte van de commerciële stations om zo de concurrentie aan te kunnen. Je mag niet verwachten dat wij iedereen kunnen bedienen. Vroeger kon dat wel, voor de komst van de vrije radio’s. Er was geen concurrentie. In de jaren ‘70 zijn dan de vrije radio’s gekomen. Toen is het aandeel van de VRT met de helft gezakt. Daar is enkel verandering in gekomen met de ‘doelgroepen-indeling’ van onze zenders, met Donna en Studio Brussel. En wat was toen de vraag van het publiek? Zij wilden meer Engelstalig. Pas veel later was er weer de vraag naar meer werk van eigen bodem, het Tien-om-te-zien-signaal. Maar ook enkel in een bepaald genre. En louter om centenredenen is de industrie gevolgd, en de radio dan ook opnieuw. De Vlaamse Top-10 werd een weerspiegeling van de verkoopcijfers. En als het enige dat nog verkocht uiteindelijk kinder- of fuifmuziek bleek te zijn, werd nog enkel daarin geïnvesteerd, en niet langer in het betere werk. En dan krijg je een soort wurggreep met een onaanvaardbare kwaliteitsvermindering tot gevolg.’
HYPE Meer dan ooit lijken adverteerders te bepalen welke muziek op welke zender DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
FOTO ANZ
C ULTUUR
H
erhaalt de geschiedenis zich? Heeft de VRT, zoals 13 jaar geleden, opnieuw een schop nodig van een andere zender voor er aandacht wordt besteed aan Vlaamse muziek, al dan niet in eigen taal? ‘Onterechte vraag, argumenteert de VRT, we doen toch aan “positieve discriminatie”, d.w.z. dat ongeveer 20 % van wat we draaien uit Vlaanderen komt en dit terwijl de Vlaamse muziekwereld hooguit 10 procent vertegenwoordigt van alle muziek die ons aangeboden wordt.
HET NEDERLANDSE LIED IS SPRINGLEVEND. FRANK BOEIJEN EN ANDERE GASTEN ZIJN HET KLEURRIJKE BEWIJS OP DE TIENDE NEKKA-NACHT.
te horen moet zijn. Meer dan ooit lijken programmamakers te moeten toegeven aan economische wetmatigheden van geldschieters en belangengroepen. Bovendien is er een obsessionele adoratie voor alles wat jong én ‘vernieuwend’ is. De hype van het vernieuwende is vandaag hét argument bij uitstek om het belang en de noodzaak van Nederlandstalige muziek te minimaliseren. Het gebrek aan kennis is ook een zeer gevaarlijke piste. Nu al beweert een jong muziekverantwoordelijke van een VRT-radiozender dat ‘er te weinig goede Nederlandstalige nummers zijn om wekelijks één uur Nederlandstalige radio te maken’. Bijna 50 jaar kleinkunst en andere Nederlandstalige muziek zouden hiervoor niet volstaan? Het lijkt bij vele programmamakers de trend te zijn.
maar eens zal bewijzen dat het wel degelijk anders kan. Met de jubileumeditie van dit uitsluitend Nederlandstalig concert zetten zij een artiest centraal die nu al bijna 25 jaar het Nederlandstalige lied kleur heeft gegeven en aan belang heeft doen winnen: Frank Boeijen. Samen met het Il Novecento-orkest (gekend van de Night of the Proms) en zijn muzikale gasten Boudewijn De Groot, Marco Borsato, Stef Bos, Yasmine, Sarah Bettens en Micheline Van Hautem zal Frank Boeijen zijn Nederlandstalig lied, van pop tot kleinkunst, van chanson tot ballade, voor een groot publiek in het Antwerpse Sportpaleis brengen en daarmee aantonen dat de betere Nederlandstalige muziek nog lang niet dood is. Op die manier wil Nekka-Nacht al 10 jaar lang met de regelmaat van de klok zelf Nederlandstalige muziek aanbieden, groepen promoten, programmamakers aanspreken, artiesten programmeren en zo de marginalisering van ons cultureel erfgoed tegengaan. Is het niet de taak van de openbare omroep om de luisteraar meer te laten horen wat Vlaanderen aan muziek te bieden heeft? En zo de eigen artiesten meer kansen te geven en een plaats te bieden. Koen Huygebaert
MET DE VVB TEGEN GUNSTTARIEF NAAR TIEN JAAR NEKKA Dank zij een nog intensere samenwerking tussen de Vlaamse Volksbeweging en het ANZ krijgen VVB-leden een speciale korting van vijf5euro per kaart. Deze kaarten kunnen telefonisch besteld worden op het nummer 03 248 63 43 (Nekkafoon). Wenst u een nog grotere korting dan bestelt u deze kaarten via uw plaatselijke VVB-afdeling. Afdelingen die in groep bestellen, betalen immers geen reservatiekosten. Individuele bestellers betalen twee euro reservatiekost per kaart. Zitplaatsen kosten 30, 26 en 20 euro, staanplaatsen op het middenplein 18 euro.
Op vrijdag 10 en zaterdag 11 oktober a.s. organiseren het Algemeen Nederlands Zangverbond vzw en de Stichting voor Vlaamse Creatie vzw, een nieuwe Nekka-Nacht. Een evenement dat nog
8
Stichting voor Vlaamse Creatie vzw Duivelshofstraat 2, 2140 Antwerpen tel.: 03 248 63 43; fax: 03 322 58 77; info@svc.be;
http://www.nekka.be;
rekening KBC 402-6179021-21.
HOE
REAGEERT
VLAANDEREN
OP DE REGERINGSVERKLARING?
OP
ZOEK NAAR EEN GEPASTE STRATEGIE
mogelijk geformuleerd, opgesteld zonder kommaneukerij, en leesbaar voor jonge mensen en voor de gewone man en vrouw. Alleen zo kan de té introverte Vlaamse Beweging weer uitbreken.
DE TEGENPARTIJ
M
Binnen de CD&V spreekt men klare taal. Wie her en der de interviews las met Eric Van Rompuy, Yves Leterme en Pieter De Crem merkt een verschil met vroeger. De vakbondsvleugel kreeg binnen de CD&V een signaal: het Vlaams belang staat mee voorop. Luc Van den Brande, de Vlaamse spits van de CD&V, een kenner van het dossier, beet rond elf juli flink van zich af.
het confederaal programma als gezamenlijk streefdoel voorop te stellen.
‘Ons Vlaams programma is geen doel op zich, maar een instrument’, aldus Van den Brande. Het Belgische huishouden is bijzonder ingewikkeld. Het moet eenvoudiger en het einddoel is een confederaal België, met twee deelstaten en een specifiek statuut voor Brussel. Een toekomstgericht, open en solidair Vlaanderen moet na het verwerven van culturele autonomie nu ook volwaardige fiscale, sociale en economische autonomie verwerven. Binnen een confederaal model past solidariteit, maar van de huidige transfers werd en wordt Wallonië niet beter. Vlaanderen moet zelf zijn sociaal-economische toekomst, zijn gezins- en gezondheidsbeleid, zijn mobiliteitsbeleid, veiligheidsbeleid, rechtscultuur kunnen bepalen. En in Europa moet Vlaanderen een eigen stem krijgen in de Europese Raden.’
Tegenover het ‘front de refus’ van de Franstaligen wil het Blok een ‘Front voor het Vlaamse belang’. Maar vooralsnog blijft voor het Blok de deur overal potdicht. Pieter De Crem liet er geen twijfel over bestaan: ‘De essentie van het cordon - geen onderhandelingen en geen bestuursakkoorden met het Blok - blijft voor CD&V gehandhaafd’. Met welke sleutel die patstelling kan worden doorbroken, blijft een raadsel.
Het regeerakkoord van Verhofstadt II omvat volgens Van den Brande geen enkel concreet engagement om de wensen van het Vlaams Parlement te realiseren of in te vullen (Resoluties staatshervorming 1999, regeerakkoord 1999, resolutie 12 februari 2003).
BOCHT VERDER De degelijke analyse van Van den Brande gaat minder ver dan die van de radicale Vlaamse Beweging, N-VA en Blok. Die leggen het einddoel (een onafhankelijk Vlaanderen) een bocht verder. Toch laat ze perfect toe samen
De N-VA beseft dat en legt het separatistisch ideaal even in de tweede lade. Een verdedigbare keuze, zo hoopt men daar. Het Blok is sterk genoeg om dit niét te doen. De partij gaat resoluut voor ‘de oprichting van de onafhankelijke Vlaamse staat’.
Binnen de Vlaamse Beweging was het uitkijken naar de analyse van Eric Ponette, voorzitter van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV). In zijn guldensporenrede omschreef hij het “doel” van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd als ‘het bekomen van een zo ruim mogelijk Vlaams zelfbestuur met inspraak in Europa’.
MENSENTAAL Er stellen zich voor de Vlaamsgezinden wel meer uitdagingen. Enkele elementen die her en der opduiken: Zoals Ponette terecht stelt, moet het communautaire dossiers in mensentaal worden vertaald, zodat de Beweging weer volk kan rekruteren. Een moeilijke opdracht, maar allicht de belangrijkste voor de komende maanden. Misschien kan het dossier worden samengevat in een of ander Vlaams Programma, zo helder en beknopt
9
Tweede uitdaging is het in kaart brengen van de tegenpartij: het blootleggen van de Belgische federale machinerie. Wie zijn die oerconservatieve krachten, waar zitten ze, hoe spelen zij het spel? Sterker dan die schimmige poppenkast van het Belgische establishment is allicht de Francofone politieke top. Mag zonder politiek correcte schroom voor het “kwetsen van de buren” duidelijk gezegd waar het op aan komt: Waalse en Brusselse leiders zijn wel degelijk een tegenpartij, die weerwerk moet krijgen. En snel.
DE MEDIA Derde mogelijke opdracht is het vinden van een strategisch concept tegenover de media. De krantencommentatoren kan weinig verweten worden. Een groot deel van de schrijvende pers gaat een heel eind mee in de Vlaamse standpunten. Maar de veel sterkere ‘prentenmedia’, en vooral radio en televisie zijn voor Vlaamsgezinden de woestijn. Dààr zijn Verhofstadt II en Stevaert over de lijn getrokken. Daarop een antwoord vinden is een noodzaak. Vierde aandachtspunt kan het onderwijs zijn. Een vorige generatie Vlaamsgezinden werd op weg gezet door de onderwijzers en leraars. Beschikken die vandaag nog over relevante informatie om de jongeren over Vlaamse strijdpunten tenminste te informeren? Niet alle maatschappelijke vorming hoeft rond Gaia, Greenpeace of 11.11.11 te draaien. Niet alle cultuur hoeft getapt te worden uit de vaatjes van “ander volk eerst” of uit de platte commercie van populaire multinationals. Tot slot nog even terug naar het OVV. Ook onze Vlaamse politici en de doorsnee Vlaamse militant moeten geïnformeerd en geprikkeld worden. Daarom past ‘een onpartijdige houding om in de traditie van de godsvrede, zonder uitsluiting, samen te werken met allen die de Vlaamse belangen verdedigen’. Jan Van de Casteele
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
W ETSTRAAT
‘ en moet niet boos zijn op de Franstaligen wanneer de Vlaamse politici weinig terecht brengen van de Vlaamse verzuchtingen. Het zijn de Vlaamse politici die tekort schieten’, zegt Paul Janssens (Het Volk, 11 juli). Alleen de politici? Misschien ook wel de Beweging. De jongste weken lijkt het inzicht te groeien dat het anders moet.
VRIJE TRIBUNE
WE
HEBBEN NOOD AAN FRISSE LUCHT
O PINIE
H
et beeld van de Vlaamse Beweging is er een van een hopeloos gedateerde beweging bestaande uit groepen die vechtend over de straat rollen. Ze heeft zich grotendeels opgesloten in een louter staatkundig discours en slaagt er (daardoor) niet in om enige maatschappelijke relevantie te krijgen. Er is nood aan meer zichtbare, tastbare, assertieve aanwezigheid op gebied van ecologie, vredesactie, radicale democratie, antikapitalisme, bescherming van het patrimonium.
den. De clubjes, groeperingen en partijen die voortkomen uit die Vlaamse Beweging zouden moeten beseffen dat we nu op nieuwe kruispunten staan, nieuwe wegen moeten inslaan. Je kan niet meer louter “Vlaamse Beweging” zijn. Alle “oude” ideologieën smeken om een herformulering, gaan op zoek naar nieuwe verbanden. Alleen de Vlaamse Beweging blijft met gesloten ogen verder fietsen op een niet bestaand élan, zonder te zien dat het aantal renners in het peloton steeds verder slinkt.
UITVLIEGEN VAN WREVEL TOT ERGERNIS Het oorverdovende stilzwijgen van de brede Vlaamse Beweging inzake de milieuproblematiek, Doel, globalisering, economie is ergerlijk. De Beweging heeft zich ver verwijderd van de emancipatiebeweging die de Vlaamse Beweging ooit was. De Vlaamse Beweging van vandaag is een pijnlijke karikatuur van ‘het grote streven’ dat er 175 jaar geleden aan ten grondslag lag. Net als de rest van de samenleving ligt ze plat op de buik voor de geldmoloch. Dat maakt dat de staat die de Vlaamse Beweging nastreeft er in wezen niet anders zal uitzien dan het huidige België. Wie niet aan het primaat van de economie wil raken, stemt ermee in dezelfde machthebbers, dezelfde machtsverhoudingen te handhaven. We moeten ons niet alleen bevrijden van de Belgische omknelling, maar ook van een politieke klasse die elke voeling met het volk heeft verloren. Van een systeem waarin de noden van mens en gemeenschap volledig ondergeschikt worden aan het belang van antisociale economische machten. Of is het misschien zo vanzelfsprekend dat de Antwerpse haven gedomineerd wordt door een rederij in Singapore; dat het rioleringsnetwerk in handen komt van een Amerikaans bedrijf; dat onze ondernemingen worden uitverkocht aan anonieme kapitaalsgroepen? De Vlaamse Beweging zwijgt hierover. De welvaart, weet u wel. En de Vlaamse eenheid mag niet gebroken worden door levensbeschouwelijke twistpunten, nietwaar? Het enige wat deze Vlaamse Beweging nog aan vijanden weet te ontwaren, zijn Walen en/of islamieten. Elke regio heeft natuurlijk recht op de vruchten
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
van zijn arbeid en opgelegde solidariteit is zonder twijfel een kwalijke zaak. Maar of dat afdoende is om stelselmatig te spreken van ‘Waalse dieven’... Gezien de huidige mentaliteit valt het te vrezen dat in een onafhankelijk Vlaanderen, dat allicht nog welvarender zal worden dan het nu al is, de hebzucht en het neoliberaal egoïsme nog meer zullen zegevieren. Ten overvloede: dit is geen pro-Belgisch pleidooi; hoe sneller deze vermolmde, wanstaltige Belgische staatsstructuur ophoudt te bestaan, hoe liever. En daar willen wij graag, en nog steeds, actief ons steentje tot bijdragen. Maar laat het hoogtepunt van dat streven dan ook de moeite waard zijn: laat het verdwijnen van België dan ook écht een aanleiding zijn tot feestvieren, omdat we onze zelfstandigheid benutten om onszelf te bevrijden: vrij van staat en collectieve dwang, vrij van verdrukkende kapitaalgroepen, vrij van oorlogslogica, vrij van grijsheid en bureaucratie. Klinkt dat als een utopie? Allicht. Maar is het niet net dát wat we nu nodig hebben?
HIER STAAN TOT AFSCHEID... We zijn het beu om in de Vlaamse Beweging steeds tot dovemansoren te spreken. We zijn het beu steeds weer die meewarige blik te krijgen, wanneer we het over Doel, het milieu of “bomspotting” hebben. We zijn de eendimensionaliteit beu waarbij élk probleem steevast herleid wordt tot een Vlaams-Waalse tegenstelling. Uit de grondslagen van de Vlaamse Beweging kunnen we voldoende inspiratie putten om nieuwe idealen te sme-
10
De Vlaamse Beweging is onze moederschoot, maar het is de hoogste tijd om uit te vliegen. Andere horizonten wenken. We vullen onze ransel met alle ideeën die we van de Vlaamse Beweging verder willen uitdragen. En dat zijn er nogal wat. Maar we laten ook zonder scrupules alles achter waarvan de houdbaarheidsdatum is overschreden, alles wat ons onaangenaam is of onfris ruikt. Al te lang hebben we in ons clublokaal gezeten. Nu willen we de deuren en de vensters opengooien, en de wijde wereld ingaan. Laten wij het verhaal van de Vlaamse Beweging uitdragen naar andere oorden. Laten wij leren dit verhaal in een ander perspectief te zien. Laten wij zonder rancune elk onze eigen weg gaan. Een wie weet, zien we mekaar terug op het bal van de oud-strijders. Tot dan! Dirk Bollen, Jan Creve, Willem Vandezande
Wat nu? Doorbraak wil met deze Vrije Tribune het debat binnen de Vlaamse Beweging opentrekken. Het geeft deze maand een forum aan Vrijbuiter!, een vrank jongerenblad waarin begrippen als ecologie, traditie en identiteit centraal staan. Zonder afgelijnde ideologie maar met een gezonde dosis anarchisme. Het blad situeert zich in het ecologische en anti-kapitalistische kamp en kiest wars van uniformisering - radicaal de kant van de volkeren en het behoud van hun taal, tradities, landschap, muziek, eigen-aardigheden. Meer info: www.vrijbuiter.org.
K
O R T
TWEETALIG BRUSSEL
BRUSSEL FRANS VOOR DE STANDAARD De krant De Standaard voert wel vaker campagnes om met zegeltjes boeken, cd’s of video’s te verzamelen. Nu doet ze dat ook met wijn. Wie dapper zegeltjes verzamelt en ze wilt inruilen voor een Portugese wijn in een Brusselse Delhaize, komt echter van een kale reis thuis. Daar weten ze van niets. Enkel van een gelijkaardige Le Soir-campagne. Navraag door Sven Gatz (VLD) leert dat beide kranten de campagne samen voerden én afspraken die in Brussel enkel in het Frans - en dus via Le Soir te laten lopen. Gatz: ‘Ze miskennen hiermee niet enkel de Brusselse Vlamingen, maar ook al de Vlamingen voor wie Brussel een hoofdstedelijke centrumfunctie vervult.’
TRANSFERS Karel De Gucht noemt de akkoorden over strengere controles op misbruiken in de gezondheidszorg al een ‘stap vooruit’ in het wegwerken van de transfers (DS, 10/7). Daarvoor moet je wel erg optimistisch zijn. Maar Frank Vandenbroucke moest wel weg op Sociale Zaken, want ‘naar de zin van PS-patron Elio Di Rupo net iets te doortastend in zijn aanpak van de ontsporingen in de gezondheidszorg aan gene kant van de taalgrens’. (Knack, 30 juli)
L IONEL
DE STRATEEG
Toen ik vernam dat Lionel Vandenberghe de partijpolitieke toer opging, had ik volgende grappige reactie (vond ik toch en daarom herhaal ik ze hier nog maar eens): ‘Nu wint iedereen. De SP wordt mét Lionel Vlaamser en het IJzerbedevaartcomité zonder hem ook.’ Lionel werd aanvankelijk neergepoot als duwer op de Senaatslijst, een voor hem onverkiesbare plaats. Maar toen schoot de N-VA ter hulp. Die diende klacht in bij het Arbitragehof tegen de Brabant-regeling van de kieswet, haalde gelijk en zette daardoor een mallemolen van plaatsjesschuiverij in gang. Hans Bonte kwam in HalleVilvoorde op de opvolgersplaats van de sp.a en Lionel kreeg diens tweede opvolgersplaats voor de senaat. Dankzij de nieuwe politieke cultuur is er geen zekerdere plaats om naar het fluweel door te stoten, dan die van opvolger. En dus zit senator Lionel nu in het rode pluche. Stilaan moet blijken of er iets uitkomt van mijn spontane grapje. Deel I: de sp.a wordt Vlaamser. Voor de verkiezingen roffelde Spirit inderdaad de Vlaamse trom. Met Lionel achter de persconferentietafel eiste voorzitster Van Weert een stevige grondwetsherziening en eigen sociale bevoegdheden. Wel, Lionel houdt woord. CD&V en N-VA mogen dan al foeteren, maar de splitsing van de uitvoervergunningen voor wapentuig is principieel natuurlijk een goede zaak. Lionel heeft gelijk dat je daar als regionalist (mooi politiek correct woordje heeft hij daar gevonden en klinkt beter dan nationale socialist) niet tegen kan zijn. Maar als dat zowat het enige is dat er uit de communautaire hoed wordt getoverd, dan lijkt Lionel zelfs zijn soortelijk gewicht niet waard in het Kartel. Meteen zien we hoe principieel de Franstaligen zijn. Njet, non, never, jamais nieuwe bevoegdheden. Tot het in ons eigen belang is. Dan met de karwats goed te keuren nog voor het reces. C’est simple comme bonjour.
Ze houden van eenvoudige én doeltreffende strategieën, daar in het zuiden. Lionel is die nu vanop zijn bevoorrechte positie zwaar aan het instuderen. In De Standaard lazen we op 19 april dat hij een echte Vlaamse strategie wil uitdokteren, want die missen we vandaag. Klinkt goed en wekt de indruk dat Lionel staatsmansambities heeft. Wellicht zijn al zijn critici gewoon dommer dan de gewezen Comitévoorzitter. In De Morgen klonk het op 15 mei: ‘Ze (de Walen) moeten inzien dat als ze “‘njet” blijven zeggen, ze de separatistische krachten in dit land alleen maar versterken. Als Elio Di Rupo (PS) en Louis Michel (MR) zo blijven doorgaan, leggen ze een tijdbom onder België.’ Voilà, nu komt de ware strateeg Vandenberghe boven. Door ervoor te zorgen dat er geen stappen worden gezet naar meer Vlaanderen, helpt hij de separatistische krachten versterken en legt hij een tijdbom onder België. De unitaristen binnen de sp.a hebben het niet eens door, dat Lionel subtiel de poten onder het land wegzaagt. Als senator kiest hij dus nadrukkelijk voor de verrottingsstrategie. Lionel, ge zijt goe bezig, ook al zeggen ze van niet. Maar één zaak moet me wel van het hart: dat jij ermee instemt in de Senaat om een Forum op te richten, dat had ik nooit durven verwachten. Zoek je misschien een woordvoerder? Ik heb terzake ervaring, zoals je weet. Wat deel II van mijn grapje betreft. Laten we daarover niet filosoferen. We zien in Diksmuide wel hoe ver het daarmee staat. De kranteninterviews die dezer dagen verschijnen met Walter Baeten gaan in elk geval de goede richting uit. Peter De Roover gewezen woordvoerder IJzerbedevaardersforum
vervolg blz. 14
11
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
O PINIE
Geert Van Istendael en enkele andere bekende Brusselaars trokken in een opiniestuk in De Morgen (19 juli) aan de alarmbel. Ze gingen vooral tekeer tegen de maatregelen om de taalwetgeving in Brussel de facto te versoepelen en het voornemen van de Franse Gemeenschap om het onderwijs van het Nederlands niet langer verplicht te stellen. ‘Federale samenhorigheid staat of valt met de tweetaligheid van Brussel’. Wie dat in de weg staat, gooit koren op de molen van de Vlaamse autonomisten. Goed gezegd van Van Istendael, maar geen nieuws. Iemand moet eens uitleggen waarom een krant als De Morgen op zo’n man wacht om te ontdekken dat de tweetaligheid van Brussel stilaan een grap wordt. De Vlaamse autonomisten weten dat inderdaad al een tijdje.
VRIJ-SPRAAK
ARMEENSE
heidsraad, waarin de generaals het voor het zeggen hebben, tot een louter adviserend orgaan.
KWESTIE VORMT VEEL GROTERE UITDAGING
O PLOSSING K OERDISCH VRAAGSTUK NIET DENKBEELDIG
E UROPESE U NIE
De laatste maanden heeft de Turkse regering van Tayyip Erdogan ingrijpende hervormingen door het parlement gesluisd. De Europese Unie houdt Turkije de wortel van het felbegeerde lidmaatschap voor en dat zet de Turken ertoe aan om broodnodige veranderingen in politiek, economie en maatschappij door te voeren. Op termijn zal dit ook het wezen van de Turkse staat grondig wijzigen. Tot op heden is de Turkse staat op centralistische leest geschoeid. Historisch valt dit te verklaren omdat de stichters van de Turkse republiek (1923) de ondergang van het Ottomaanse Rijk ook toeschreven aan zijn multi-etnische en multireligieuze karakter, een analyse die ook in zekere zin opgaat voor Oostenrijk-Hongarije. Beide rijken misten interne cohesie en gingen verzwakt de Eerste Wereldoorlog in die hen ten slotte de genadeslag zou geven. Het Turkse nationalisme werd nieuw leven ingeblazen door de inval van het Griekse leger in 1919. Van de daaropvolgende “bevrijdingsoorlog”, zoals de Turken hun afweer van de Griekse invasie noemen, zouden de minderheden de dupe worden.
TURKIJE:
SPRINGSTOF
VOOR DE
EUROPESE
UNIE? GARANT, 208
BLZ.
ISBN 90 441 1294 5)
De Griekse oerinwoners van Anatolië werden de zee ingedreven of uitgewisseld tegen de Turken die in Griekenland woonden. De Armeniërs zagen hun Groot-Armenië, dat ook Trabzon, Kars en Van in het huidige noordoosten van Turkije omvatte, in rook opgaan. Het Verdrag van Lausanne van 1923 tussen Turkije en de westerse grootmachten kende het statuut van minderheid alleen toe aan die bevolkingsgroepen die niet islamitisch waren: joden, Grieken en Armeniërs die nog op het Turkse grondgebied overbleven.
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
KOERDISCH
GEBIED
KOERDEN De Koerden konden als moslims geen aanspraak maken op een aparte identiteit. Voor zover ze zich assimileerden in de Turkse maatschappij konden ze alle ambten uitoefenen die openstaan voor elke Turkse staatsburger. Zo waren verschillende Turkse presidenten van Koerdische origine. Moeilijkheden ontstonden voor die staatsburgers die meer rechten opeisten voor de Koerdische taal en cultuur. De Turkse staat onderdrukte zulke verzuchtingen, bevreesd als hij was voor separatisme, voor alles wat leek op een heruitgave van het gehate verdrag van Sèvres van 1920 dat voorzag in de opsplitsing van Turkije. Decennialang werd de Koerdische identiteit genegeerd en onderdrukt. De tijden zijn aan het veranderen. Er is al lang geen sprake meer van “Bergturken”, het woord “Koerd” is geen taboe meer. Er zijn voorzichtige aanzetten tot onderwijs en radio- en televisieuitzendingen in het Koerdisch. De opening is gemaakt. Het aandringen van de EU op respect voor de eigen minderheden maakt dat er meer faciliteiten komen voor de Koerden. Bezorgdheid heerst nog onder de generaals die zichzelf zien als de hoeders van Atatürks erfenis: een laïcistische staat die de etnische verschillen wilde overstijgen. Recente hervormingen echter herleiden de Nationale Veilig-
12
Een oplossing voor het Koerdische vraagstuk is niet langer denkbeeldig als Turkije het met meer empathie aanpakt en de buitenwereld dat moeizame proces op een rationele wijze begeleidt.
GROTERE UITDAGING Een veel grotere uitdaging in de toekomst vormt de Armeense kwestie. Al draagt het Ottomaanse Rijk de verantwoordelijkheid voor de massamoord op de Armeniërs (in 1915 - dus tijdens WO I), toch weigert de Turkse republiek deze misdaad als “genocide” te erkennen. De Armeniërs zouden immers wel eens territoriale en geldelijke eisen kunnen stellen. Turkije begaat nu de flater door de slachtoffers die aan beide zijden zijn gevallen tegen elkaar te willen uitspelen. Tijdens mijn bezoek aan het “Armeense gedeelte” van Turkije in juli was er juist in Kars een massagraf van Turkse slachtoffers blootgelegd. Ook gewone Turken zijn door Armeense milities tijdens de gevechten tussen Ottomaanse en tsaristische troepen vermoord. Toch mogen oorzaak en gevolg niet worden verwisseld. Turkije moet onder ogen zien dat de moord op de Armeniërs een systematisch karakter droeg en veel grootschaliger was dan wat er eventueel van Armeense zijde gebeurd is. Wat Turkije nu doet, zou ongeveer hetzelfde zijn als wanneer de Bondsrepubliek Duitsland de moord op Sudetenduitsers door Tsjechische bendes in mei 1945 zou aanwenden om de vervolging van de Tsjechen of de Polen door de nazi’s te relativeren. Duitsland heeft een verstandige houding van schuldbelijdenis en verzoening aangenomen tegenover zijn oostelijke buren. Ook Turkije zou zich zo een houding moeten aanmeten tegenover Armenië. Een stap vooruit zou de erkenning van de bestaande grenzen door beide staten en het afzien van elke vorm van revanchisme zijn.
Dirk Rochtus
BOEKEN
ZWARTE INKT
winnaar. Enige kennis van de Nederlandse politiek helpt bij het lezen.
KDr.
PDR
DE STRIJD MACHT.
Ook de Nederlandse historicus Chris van der Heijden pleit voor verzachtende omstandigheden, omdat er meer grijs was dan zwart of wit, en niémand helemaal ‘onschuldig’. Literatuurhoogleraar Kris Humbeeck plaatst Boons verhaal en zijn standpunten in een ruimere context. Tot slot doet Vlaams-Parlementsvoorzitter Norbert De Baetselier zijn duit in het zakje door blijvende aandacht op te eisen voor wat fout was. Om er lessen uit te trekken... L.P. BOON E.A. HIJ WAS EEN ZWARTE.
OVER
OORLOG EN
COLLABORATIE.
MEULENHOFF/ MANTEAU, 155
BLZ.,
€ 12,50, ISBN
90 59 900 030.
Eén stuk past niet in het boek. Het is van de hand van prozaschrijvelaar Dimitri Verhulst. Hij leverde een schabouwelijk, subjectief en voor de geïnterviewde ronduit vernederend vraaggesprek met oud-Dinaso Jef Persyn. Verhulst kotst Persyn uit, en vindt dat zowaar het enige positieve aan het interview. We zouden er geen woorden aan vuil mogen maken, maar dat de samenstellers van het verdienstelijke, want erg nuancerende, Hij was een zwarte, dit stuk als dusdanig hebben
OM DE
POLITIEKE
CAMPAGNES, IDEALEN EN INTRIGES.
PROMOTHEUS, 373 ISBN
In dat stuk pleit Boon voor het nodige begrip en de nodige clementie voor wie zich tijdens WO II door opportunisme óf door overtuiging liet ‘vangen’ door ‘den Duits’. De (wan)daden van collaborateurs wegen volgens Boon helemaal niet op tegen het falen van de Belgische overheid, die er zelfs niet aan dacht de ‘zwarten’ een ‘sociaal geweten’ aan te praten tijdens hun hechtenis.
VLAAMSE LITERATUUR
JACQUES MONASCH,
BLZ.,
€ 17,95,
90 446 0251 9.
DE STRIJD OM DE MACHT Jacques Monasch schreef De strijd om de macht - politieke campagnes, idealen en intriges. Monasch is een campagnevoerder uit de stal van de Nederlandse PVDA. Maar hij ontplooide ook activiteiten in de VS (om te kijken) en Rusland of Zuid-Afrika (om jonge partijen mee op gang te helpen). Een rondreizende Slangen als het ware. Uiteraard ligt in zijn boek de klemtoon op Nederland, meer in het bijzonder op de verkiezingscampagne die wij vanuit Vlaanderen relatief sterk gevolgd hebben, nl. die na de moord op Pim Fortuyn. Monasch draaide mee in de campagneploeg die de grootste socialistische nederlaag uit de Nederlandse geschiedenis voorbereidde. Het boek van een verliezer dus. Althans toch technisch, maar Monasch doet zijn uiterste best om de verantwoordelijkheid in andere schoenen te schuiven. Het lijkt er soms op dat het boek vooral daarom geschreven werd. Je zal zo’n verkiezingsklap maar op je CV van verkiezingsadviseur moeten schrijven. Toch is Monasch’ boek meer dan een wat dik uitgevallen verdedigingsrede. We krijgen inzicht in het wereldje van verkiezingsadviseurs, de heren (weinig dames blijkbaar) die vanuit de schaduw de politici coachen. Het gaat er daar superprofessioneel aan toe en ze vinden zichzelf heel erg belangrijk. Toch valt het op dat wetenschappelijke technieken kunnen helpen, maar dat Fingerspitzgefühl blijft domineren. De persoonlijkheid van de kandidaat speelt nog altijd de hoofdrol, vooral omdat elkaar beconcurrerende adviseurs graag totaal tegenstrijdige suggesties afvuren op de arme politicus. Wie uit die veelheid van adviezen de juiste weet te kiezen is nog altijd de
13
Al wie een klein beetje met Nederlandse taalkunde vertrouwd is, zal bij het lezen van de titel Het verhaal van het Vlaams, de wenkbrauwen fronsen. Want “het” Vlaams bestaat niet. Vlaams is hoogstens een verzamelnaam voor de dialecten in het noorden van België. De auteurs hebben bewust voor deze provocerende titel gekozen om vanaf de eerste bladzijde de problematiek bloot te leggen. De geschiedenis van het Nederlands in de Zuidelijke Nederlanden is een tragisch verhaal. In den beginne lag het zwaartepunt op sociaal-economisch en administratief vlak in het Zuiden en in de eerste helft van de zestiende eeuw was het Brabants dan ook volop aan het uitgroeien tot de cultuurtaal van de lage landen. Toen kwam de scheuring van de Nederlanden, een gebeurtenis die voor het Zuiden noodlottige gevolgen had. De intellectuele elite vluchtte naar het Noorden en uit de vermenging van het Brabants en het Hollands ontstond de cultuurtaal die vandaag als Nederlands bekend staat. Het Zuiden verloor het contact met die cultuurtaal en het Nederlands leidde hier eeuwenlang een kwakkelend bestaan onder dialectische varianten en streektalen. Van een cultuurtaal was geen sprake meer. Een noodlottige evolutie die ons tot op vandaag parten speelt. Het mag een godswonder heten dat het Nederlands het uiteindelijk toch nog heeft gehaald in het Noorden van de staat België. Een rare geschiedenis, uniek in Europa. Roland Willemyns en Wim Daniëls brengen dit verhaal met veel verve. Stevig gedocumenteerd, wetenschappelijk feilloos onderbouwd, en tegelijk heel onderhoudend en helder geschreven. Een aanwinst voor al wie beroepshalve met taal bezig is maar ook voor de pure liefhebber die de materie alleen uit interesse volgt. Freddy De Schutter R. WILLEMYNS EN W. DANIËLS, HET VERHAAL VAN HET VLAAMS. DE GESCHIEDENIS VAN HET NEDERLANDS IN DE ZUIDELIJKE NEDERLANDEN. STANDAARD/ SPECTRUM, 399 BLZ., € 26,95, ISBN 90 712 0643 2.
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
B OEKEN
Collaboratie, repressie, amnestie... Zelfs bijna zestig jaar na het einde van Wereldoorlog II, blijven ze Vlaanderen begeesteren. De samengegane uitgeverijfondsen Meulenhoff en Manteau willen er de komende jaren nóg meer aandacht aan besteden. Het begint al met de bundel Hij was een zwarte. Met daarin een heruitgave van enkele verhalen die Louis Paul Boon in 1946 al schreef in De Rode Vaan.
opgenomen, pleit noch voor hen, noch voor de uitgever. Volgende keer beter!
H OREN ,
ZIEN EN
...
UITEINDELIJK TOCH SPREKEN !
K ORT
Toegegeven, voor een politieker heeft hij wel héél lang kunnen zwijgen. Veel te lang, als ge het mij vraagt. Maar goed, uiteindelijk is hij toch bezweken. De verbittering moet dus wel enorm groot zijn geweest. Trouwens best te begrijpen, als ge uw zogenaamde kameraden van toen keer op keer en probleemloos minister ziet worden, terwijl ge zelf uw droog brood moet verdienen met een lezingske links en rechts (maar dan vooral links) en met het begeleiden op de piano van een inmiddels tot zijn werkelijke proporties herleide Koen Crucke. En dat op de koop toe terwijl ge zonder burger- en politieke rechten lijdzaam moet toezien hoe uw eigen ‘jongske’ als een komeet opklimt tot in de hoogste cenakals van de politieke macht. Dat moet inderdaad zwaar zijn. Vandaar allicht het openhartig interview, waarin hij nu opeens zwaar uithaalt naar al de kameraden die hij ten tijde van het Agusta- en Dassaultschandaal uit de wind heeft gezet. Van pretentie gesproken! En dan gaat het orakel van Hasselt verder: ‘Had ik toen de volle waarheid gesproken, dan waren verscheidene dames en heren van mijn partij eveneens in de put getuimeld. Ik behoud me het recht voor om, wanneer ik het geschikt acht, de hele waarheid over Agusta uit de doeken te doen’. Dat is niet alleen sterk, maar bovendien een uitspraak om even stil bij te worden. Niet te geloven! Een gewezen minister en gewezen secretaris-generaal van de Navo, die na een gerechtelijk onderzoek (of toch iets wat er moest voor doorgaan) en na een ‘aangepaste’ veroordeling, nu in feite doodleuk komt vertellen dat hij toen wetens willens niet de hele waarheid heeft gesproken. Maar goed. Tot daar nog aan toe. Maar dat er in dit onzalige land niemand, maar dan ook niemand van de hogere instanties is die hierop gepast weet te reageren, dat is nog sterker. Tenzij er voor deze plotse opwelling van waarheidsdrang verder moet gezocht worden dan bij de pianist zelve... al zullen we ook meer dan waarschijnlijk nooit vernemen wie voor deze ‘coup de théâtre’ de partituur heeft geschreven. Het was in elk geval kamikazewerk... Kamikaze
K
O R T
PROGRESSIEVE PERS De journalistiek is de voorbije jaren fors progressiever geworden. Twintig jaar geleden noemde maar de helft van de journalisten zich progressief. In de parlementsverkiezingen van 1999 stemde 51 procent van de journalisten voor Agalev, 32 procent voor de SP, en opvallend, slechts 9 procent voor de CVP. Twee procent stemde voor het Vlaams Blok.
SNEEUWBAL VOOR SP.A Johan Leman stelde in De Standaard dat het Belg worden van veel buitenlanders invloed heeft op de verkiezingen, onder meer omdat in sommige steden minder Blok werd gestemd. Het aantal naturalisaties daalde vorig jaar wel
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
(2000: 61 980, 2001: 32 982, 2002: 46 417), maar ligt nog altijd flink hoger dan onder Dehaene. De snel-Belgwet blijft van kracht. Het parlement moet straks beslissen of ook de vreemdelingen stemrecht krijgen. België telt 8,2% inwoners van een andere nationaliteit. Vraag is of de VLD, CD&V en N-VA door een wetswijziging aan de concurrenten van sp.a een nieuwe portie allochtone stemmen zullen bezorgen. En meteen in Brussel zonder enige twijfel ook nog maar eens de Franstaligen willen versterken.
SOETKIN Soetkin Collier, de zwart gemaakte Urban Trad-zangeres, heeft na een haar ontstolen Songfestival dan toch wat eerherstel gekregen. Dat een optreden voor koning Albert daarvan al een consequentie was, zal ze niet verwacht
14
hebben. De staatsveiligheid van Koen Dassen kreeg op zijn donder omdat de hele heisa rond de zangeres niet verontrustend genoeg was om er op 12 februari 2003 een heus nationaal incident van te maken dat leidde tot het Songfestivalincident.
KYOTO De Kyoto-normen leggen landen zware beperkingen op qua luchtvervuiling. Vlaanderen vraagt Wallonië de luchtvervuiling wat meer te beperken, omdat het relatief al meer doet; Dat is nodig wil het de chemische industrie handhaven. Bart Somers wil dat de inspanningen van de gewesten evenredig worden verdeeld. De Vlaamse petrochemie bij voorbeeld deed al erg grote inspanningen. ‘Ook Wallonië moet zijn deel bijdragen. Ik heb schrik dat dit uitdraait op een communautair probleem. Kyoto is het zwaard van Damocles boven honderden jobs in Vlaanderen’, aldus de Vlaamse minister-president. Zijn Waalse collega Van Cauwenberghe wil dit dossier samen met andere dossiers ,,in een grote pot’’, zodat hij gemakkelijker een prijs kan vragen voor deze Waalse toegeving. Uitkijken.
VLAAMSE MYTHE Na 1918 werd de IJzertragedie de motor van het Vlaams-nationalisme, met de IJzerbedevaart als bekendste uitloper. Sommige anti-Vlaamse historici maken er een sport van om zogenaamde mythes te ontluisteren. Eén zogenaamde mythe was dat het IJzerleger voor 80% uit Vlamingen bestond. Marc Reynebeau - dan toch - gaf onlangs toe dat een nieuw onderzoek van Daniël Vanacker (die al meerdere degelijke studies over de Eerste Wereldoorlog heeft gepubliceerd) toch ‘vrij overtuigend’ uitkomt op die 80%. (Knack, 25 juni)
BELGISCHE CULTUUR De “Belgische” cultuur moet nog veel boterhammen eten om iets te betekenen. Lukt ook nooit. De federale culturele instellingen (De Munt, het Paleis voor Schone Kunsten, Nationaal Orkest), waar de gemeenschappen om evidente redenen voortdurend met elkaar botsen, werden nu toevertrouwd aan de premier. Afwachten of dat beter wordt.
Energiebesparing: recuperatieketels luchtvóórverwarmers tot °C
STEUN DOORBRAAK EN LAAT ANDEREN LEZEN!
Milieutechnologie: afvalverbranding deNOx
WEL
NIET POLITIEK CORRECT VOOR EEN CORRECTE POLITIEK
Rekening 409-9591911-13
Explosieve gasmengsels: verwerking in overeenstemming met ATEX
VOETVERZORGING • ORTHOPEDISCHE SANDALEN • SPATADER- EN STEUNKOUSEN • SPORTVERBANDEN • BREUKBANDEN • RUG- EN BUIKGORDELS • INCONTINENTIE- EN THUISVERZORGINGSMATERIAAL
Automatisering: optimalisatie van energieverbruik
wend u tot
A. B. C.
Gespecialiseerd studiewerk en sleutel op de deur levering
ANTWERPS BANDAGIST CENTRUM Boechoutsesteenweg 15, 2540 HOVE, tel. 03 455 94 61
Mallekotstraat 65, 2500 Lier Tel: ++ (0)3/491.98.78 - Fax: ++ (0)3/491.98.77 E-mail: info@euro-pem.com
Fruithoflaan 10, 2600 BERCHEM tel. 03 230 61 86
Statielei 18 2640 Mortsel tel. 03 449 96 61
Andere vestigingen te Nationale straat 150 2000 ANTWERPEN
St.Goriksplein 4 2650 EDEGEM
H.Consciencestr. 34 2800 MECHELEN
Lambrechtshoekenlaan 258 2170 MERKSEM
Op zoek naar een gouden juweel doch u betaalt niet graag te veel? Juwelenhandel Verbeelt in Eeklo biedt u: - Een zeer ruime keus aan 18 K. gouden juwelen tegen prijzen buiten konkurentie. - Zowel klassieke als eigentijdse juwelen, dikwijls vervaardigd in eigen atelier. - Overname of ruilen van uw gouden juwelen of oud goud tegen nieuwe juwelen. - Aan leden van de VVB een direkte korting van 25%
KBC-Plan voor uw Toekomst
Word voorbereid op een héél lang leven.
Juwelenhandel
Verbeelt
Oostveldstraat 239 A * 9900 Eeklo * tel. 09/377.99.29
Open van 10-12 en 14-18u. * zondag-maandag-dinsdag gesloten
C
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45
we hebben het voor u
e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org
Abonnement: € 16,50 voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: € 10 voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: € 10 voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van € 17 op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Vormgeving: Jupiter Graphics, De Regenboog 5A, 2800 Mechelen, Tel. 015 52 95 67 Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.
St el een P lan v o o r u w To eko ms t o p . P L a n ( t ) n u . O o g s t l a t e r . En word voo rbereid op een h éél l ang l ev en . www.kbc.be/beleggen
ISSN 0012-5474
15
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
Splits zelf de sociale zekerheid !
De splitsing van de sociale zekerheid is een oude eis van de Vlaamse Beweging maar blijft voorlopig actueel. De politieke wereld is nog altijd doof voor deze vraag onder druk van de traditionele instellingen die het unitaire systeem in stand willen houden. Het Vlaams Neutraal Ziekenfonds steunt deze eis en ijvert ondubbelzinnig voor een splitsing van de sociale zekerheid. Elk lid dat bij ons aansluit, geeft te verstaan dat de splitsing ook zijn bekommernis is. Bouw mee aan een beter en onafhankelijk Vlaanderen,
en zet vandaag nog de stap naar het Vlaams Neutraal Ziekenfonds. Bovendien vindt u in ons een ideale partner in uw ziekteverzekering. Naast de wettelijke verzekering, bieden we u een interessant aanvullend pakket. Zo betalen we onder meer alternatieve raadplegingen, brilglazen, homeopathie, tandprothesen en voetverzorging terug. Daarnaast bieden wij premies bij geboorte en jeugdkampen, een mooie keuze uit boeiende jongerenvakanties en een aantrekkelijke en betaalbare hospitalisatieverzekering.
Aansluiten is heel eenvoudig. Eén telefoontje is voldoende: 0800-179 75. De rest doen wij. Toch nog dit. Het Vlaams Neutraal Ziekenfonds heeft kantoren dicht bij u in de buurt. Vraag ernaar via ons gratis nummer of surf even naar onze webstek: www.vnz.be.
Hoofdzetel: Hoogstratenplein 1 – 2800 Mechelen – www.vnz.be
DOORBRAAK nr. 8 - september 2003
16