België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
Vlaanderen staat in Europa
9
Maandblad Oktober 2004 Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
Z ET B RUSSEL
OP Z ’ N PLAATS
Yves Leterme weet wat het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) hem vroeg. In België blokkeren 40% Franstaligen al te vaak de politieke, sociale en economische belangen van de 60% Vlamingen. Veel meer autonomie is dus een minimum, een Vlaamse staat in Europa een andere optie. Afzonderlijke deelstaatverkiezingen en asymmetrische regeringen moeten behouden blijven. Natuurlijk, en meer zelfs: het is de enige optie om de federale betutteling (eindelijk) te doorbreken. Het Vlaams Parlement moet het eerste bestuursniveau worden, anders dan in de tijd van Dewael en Somers, de lakeien van Verhofstadt. DHL is een eerste dossier waarin de Vlaamse regering haar sterkte kon tonen. Economisch gezien kiest DHL de interessantste oplossing, en daar heeft het bedrijf gelijk in. Politici moeten met méér rekening houden. Met gezond verstand weet men dat het dilemma — prioriteit voor ecologie of economie, voor welzijn of welvaart — striemen trekt in elke politieke partij. Gezond verstand laat allicht aanvoelen dat de gulden middenweg in zulke omstandigheden het enige haalbare is. Concreet betekent dit een status-quo of iets daaromtrent, maar in geen geval een zware uitbreiding. Het tweede dilemma is de billijke verdeling van de lasten. Isabelle Durant (Ecolo) heeft destijds de aanval op Vlaanderen ingezet en het lawaai richting noordrand gestuurd. Bert Anciaux probeerde dit wat recht te trekken, maar is van miserie en uit schrik voor dit “klotedossier” terug naar Vlaanderen gevlucht.
Het is aan de Vlaamse regering om de Vlaamse belangen te verdedigen. Maar dan liefst kort en krachtig. De pretentie van een stad als Brussel, ook van sommige Brusselse Vlamingen die met enkele honderden stemmen meer dan een beetje parlementaire of ministeriële pretentie hebben gekregen, moet maar eens worden afgeblokt. Dat zal nog veel meer nodig zijn voor andere communautaire discussies die binnenkort volgen (uitbreiding in Vlaams-Brabant, splitsing Brussel-Halle-Vilvoorde, faciliteiten, veronachtzaming van tweetaligheid in de hoofdstad). Eerste gesprekspartner moeten de Franstaligen zijn, en niet de Brusselse baronnen. Laat de les van het DHL-kluwen misschien duidelijk zijn. Het dossier kan de versneller zijn in de aanloop naar een versnelde staatsvorming, waarbij Brussel een eigen plaats krijgt: die van een grote “stad”, weliswaar met een Europese functie, gelegen in Vlaanderen en dus deels ook afhankelijk van Vlaanderen. Verstandige mensen hebben hier al voor gepleit. En nog verstandiger mensen weten dat Brussel niet anders zal kunnen dan met enige bescheidenheid een goed pact met Vlaanderen (en Wallonië) te sluiten. De versnelde staatsvorming zal er na de episode-DHL trouwens toch komen. Tewerkstelling, brugpensioenen, sociale zekerheid, gezondheidszorg, de demografische ontwikkeling, een regeling over het afbouwen van de verlammende geldstroom in het gat van Wallonië ... het zijn allemaal veel belangrijker dossiers, die betrekking hebben op de belangen van álle Vlamingen (en Walen). En die kunnen veel efficiënter worden aangepakt op het regionale niveau. JVdC
P ERSWIJS - K ORT
P
K
E R S W I J S
Steve Stevaert (sp.a) in De Morgen, 13 september: ‘Ik wil Brussel-Halle-Vilvoorde zo snel mogelijk splitsen. Ik wil nog sneller gaan dan Geert Bourgeois. Als we er maar vanaf zijn, zodat we aan het ernstige werk kunnen beginnen.’ Geert Bourgeois (N-VA) in Humo, 14 september: ‘Sommige persorganen doen graag denigrerend over communautaire problemen, maar daar ligt helaas wel de hefboom om de fundamentele problemen in dit land op te lossen. Gelukkig zien steeds meer mensen dat in.’ Prof. Lode Wils in Tijdingen uit Leuven, september: ‘... is het Belgisch patriottisme, dat doorheen de eeuwen was gegroeid, zo goed als verdwenen, zodat er allicht nauwelijks nog emotionele reacties zullen zijn mocht België ooit verdwijnen. (...) België zal voorlopig nog wel even blijven bestaan en ondertussen verder verdampen. De zwaartekracht van de instellingen zal er inderdaad toe leiden dat de Vlaamse en de Waalse regeringen aanhoudend zullen proberen om hun macht en hun bevoegdheid uit te breiden.’ Herman Van Rompuy (CD&V) in De Standaard, 13 september: ‘Onderhuids is er de hang van de moderne mens naar kleinschaligheid, een compensatie tegenover de wereldwijde concurrentie. De remedie is onder meer decentralisatie. Het bestuur leggen op het laagst mogelijke niveau.’ Charles Picqué (PS) in De Standaard, 13 september: ‘We moeten geen struisvogelpolitiek voeren. Nieuwe stappen in de
staatshervorming kunnen tot een feitelijke scheiding leiden. Ik zeg niet dat de meerderheid van de Vlamingen voorstander is van separatisme, maar ik vrees een sneeuwbaleffect. Als we dat aanvaarden, zullen andere eisen volgen. Uiteindelijk zullen we een verbrokkeling van België beleven.’ Alfred Pijpers (onderzoeker Instituut Clingendael) in Trouw, 17 september: ‘Aangezien het grootste deel van het universitaire docentenkorps het Engels onvoldoende beheerst, gaat het niveau van de colleges met sprongen achteruit. Uit onderzoek is gebleken dat de kwaliteit van het onderwijs 30% daalt wanneer Nederlandse docenten in het Engels lesgeven.’ Dirk Castrel in Gazet van Antwerpen, 18 september: ‘Het beste middel om zaad in het bakje te krijgen, is zoveel mogelijk mensen aan het werk zetten. Dat is goed voor de fiscus en voor de sociale zekerheid. Daarom moeten Vlaanderen en Wallonië meer bevoegdheden krijgen zodat ze elk op de meest gepaste wijze kunnen ingrijpen in hun totaal verschillende arbeidsmarkt. Dat heeft niks te maken met de ontmanteling van het federale België en de opzegging van de interregionale solidariteit - zoals in Wallonië de ‘Vlaamse eisen’ al te simpel worden vertaald - maar alles met gezond verstand.’ Paul Geudens over DHL in Gazet van Antwerpen, 15 september: ‘Zo zitten we weer in communautair vaarwater. Daar komt tegenwoordig elk ernstig dossier in dit land terecht. De prijs die we hiervoor betalen is zwaar: een onzeker, slecht investeringsklimaat, en niet alleen voor DHL.’
O R T
DOKTERTJE SPELEN Meer dan 1 700 Vlaamse kandidaat-artsen en -tandartsen werkten zich op 6 juli door een toelatingsexamen. De Franstaligen hebben van zo’n voorproefje geen last. De regering Verhofstadt wil het aantal Belgische nieuwe artsen beperken tot 700 per jaar. Een zoveelste werkgroep moet dat allemaal netjes regelen. Afwachten hoe dat afloopt.
DE WAALSE ZIEKTE De werkgroep zal ook eens moeten bekijken hoe het nu zit met het teveel aan artsen. De cijfers zijn duidelijk. Volgens de OESO hebben alleen Griekenland en Italië een groter aantal artsen per inwoner dan België. VL Aantal inwoners per arts
276
WAL
BRU
242
144
Bron: cijfers VRIND, 2003-2004
Wallonië kiest duidelijk voor een andere en duurdere gezondheidszorg, met proportioneel veel meer uitgaven voor “ziekenhuisgeneeskunde” (specialisten) en voor duurdere medische beeldvorming, voor dringendheidshonoraria en voor laboratoriumonderzoek (20 tot 30% meer uitgaven per CM-lid dan in Vlaanderen). Vlaanderen kiest in veel grotere mate voor preventie en eerstelijnsgeneeskunde (huisdokter, thuisverpleging) De duidelijk uiteenlopende visie op VL Aantal inwoners met vaste huisarts
50%
WAL
BRU
19%
WEST-
16%
NAMEN
VLAANDEREN
Uitgaven voor medische beeldvorming (euro/inw/jaar)
10,8 euro
22,6 euro
gezondheidszorg maakt dat een gemeenschappelijk federaal beleid nogal onverstandig is. De Vlaamse parlementsleden kunnen maar beter vaart steken achter een goede regeling voor het eigen Vlaams gezondheidsbeleid. (info: dr. Louis Ide, De Tijd, 27 aug)
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
2
WAAROM E UROPA ZICH JEGENS T URKIJE OVERSPEELT
Nu zijn er tientallen goede redenen om Turkije geen lidstaat van de EU te laten worden, maar dit is wel de meest belachelijke die ik al gehoord heb. Laat mij eraan toevoegen: er zijn ook goede redenen om tegen de voorgestelde strafbepaling te zijn, zeker indien de straf ook vrijheidsberoving kan omvatten.
STRAFBAARSTELLING OVERSPEL MINST GOEDE REDEN OM TURKIJE GEEN LIDSTAAT VAN EU TE LATEN WORDEN.
REPRESSIE Maar echte vrijheidsliefde is duidelijk de laatste reden voor de EU om Turkije de les te spellen. De jongste jaren is onder druk van de EU in de lidstaten immers steeds meer repressieve wetgeving tot stand gekomen die de meest fundamentele vrijheden op allerlei domeinen van het leven fnuikt. Op het ogenblik waarop Turkije gekapitteld wordt, wordt een vrouw in Frankrijk veroordeeld tot vier maanden gevangenisstraf, omdat ze weigerde haar huis te verkopen aan
BEGRIP MULTICULTUUR MAG ALLEEN WORDEN GEBRUIKT OM TRADITIONELE MAATSCHAPPELIJKE INSTITUTIES TERZIJDE TE SCHUIVEN, NIET OM ZE TE BEHOUDEN NATUURLIJK.
een allochtoon. Op hetzelfde ogenblik worden in ons land leden van een politieke vereniging strafbaar gesteld omdat ze een bepaald beeld van vreemdelingen ophangen. In het publiek een mening verkondigen die gepercipieerd wordt als aanzetten tot onderscheiden behandeling wegens afkomst of nationaliteit wordt in België gestraft met gevangenisstraf van één maand tot een jaar. Weigeren met iemand een contract te sluiten omwille van diens afkomst wordt met dezelfde straf gestraft. Op alle domeinen van het maatschappelijk leven riskeren we gevangenisstraf wanneer we onze persoonlijke voorkeuren tot uiting brengen of laten spelen. Ook kan men een gevangenisstraf van één jaar krijgen voor ‘elke vorm van verbaal, nietverbaal of lichamelijk gedrag van seksuele aard waarvan degene die zich er schuldig aan maakt, weet of zou moeten weten dat het afbreuk doet aan de waardigheid van vrouwen en mannen’. Maar o wee een wetgever die meent dat men ook fundamentele inbreuken op vrijwillig aangegane overeenkomsten, met name huwelijksovereenkomsten, moet bestraffen. Zoals gezegd: over de zin van deze strafbaarstelling kan men van mening verschillen. En daar gaat het juist om: daarover mag men zelfs niet meer van mening verschillen. Er is maar één opvatting daarover die nog mag worden verkondigd.
In de nieuwe “Eureligie” passen deugden als loyauteit natuurlijk niet meer en is trouw een verdachte idee uit een obscurantistisch verleden. Het idee dat men zich verbindt tot het vormen van een mede op trouw gebaseerd gezinsverband is voor die religie immers ondraaglijk: een mens moet immers geëmancipeerd worden uit al die knellende banden en voortdurend voor nieuwe consumptie-ervaringen kunnen open staan, voortdurend bereid zijn om op de markt zijn gebruikte goederen te vervangen door nieuwe, mooiere, modernere.
MEI ‘68 IN EU De materiële en geestelijke armoede die mee door de afbouw van geïnstitutionaliseerde intermenselijke verhoudingen wordt veroorzaakt, is blijkbaar nog wel de zorg van de moslimdemocratische partijen in Turkije en van de conservatieven in de Verenigde Staten, van sommige sociaaldemocraten, christendemocraten en Vlaams-nationalisten bij ons, maar alvast niet van de aan de macht gekomen soixantehuitards die intussen ook de Europese Unie in hun greep hebben gekregen.
Matthias E. Storme
De grote meerderheid van de culturen beschouwt de naleving van de
3
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
C OMMENTAAR
De voorbije weken mochten we een staaltje meemaken van wat in de ogen van de leiders van de Europese Unie en de belangrijkste lidstaten democratie, multiculturalisme, tolerantie, Europese waarden en respect voor de identiteit van de lidstaten betekenen. Naar aanleiding van een herziening van het Turkse strafwetboek, nota bene om de resterende verschillen tussen mannen en vrouwen te beëindigen, hebben de Europese betweters Turkije ervoor gewaarschuwd géén strafbaarstelling van overspel in dat wetboek te behouden of in te voegen. Anders zou het land een spoedig lidmaatschap van de EU wel mogen vergeten.
vrijwillig aangegane getrouwheidsplicht nog steeds als belangrijk voor de maatschappelijke orde en indien niet voor de materiële dan minstens toch voor de immateriële, geestelijke huishouding des mensen. Maar de nieuwe hogepriesters van de “Eureligie” weten het natuurlijk veel beter: hun materialistische en familievijandige ideologie is de enige die nog toegelaten wordt. Dat een democratisch verkozen volksvertegenwoordiging in een ander land daar anders over denkt kan niet worden aanvaard; het begrip multicultuur mag immers alleen worden gebruikt om traditionele maatschappelijke instituties terzijde te schuiven, niet om ze te behouden natuurlijk.
EIGEN
wordt niet echt meer ontkend. Dan maar overschakelen op een ander tactiek: ‘Ja, maar de Vlamingen profiteren dan weer van meer brugpensioenen en loopbaanonderbrekingen’ ...
ARBEIDSMARKTBELEID DRINGEND NODIG
E R IS OOK NOG W ERK NA DHL
S OCIALE
ZEKERHEID
- T EWERKSTELLING
Dat er aan DHL een communautair kantje zit, is duidelijk. Potsierlijk was
Ook nu weer de RVA-cijfers op een rijtje (zie tabel 3) TABEL 3
het, te zien hoe krampachtig sommige ideologen van de socialistische vakbonden — het rode vingertje in de lucht — onmiddellijk meenden te moeten oproepen om dit aspect van het verhaal gemakshalve maar straal te negeren. Altijd hetzelfde lied. Ze doen maar. Wie de sociaal-economische ontwikkelingen rationeel benadert, ziet een wereld van verschil tussen Vlaanderen en Wallonië. Verschillende problemen vragen een verschillende oplossing. Vlaanderen en Wallonië zijn op economisch vlak twee verschillende werelden. De oplossing van zowat alle sociaal-economische problemen zitten vast op communautaire tegenstellingen en visieverschillen, schreef Guy Tegenbos meer dan terecht (De Standaard, 14 sept). De economische situatie is in beide regio’s totaal anders. De politieke opvattingen om tot oplossingen te komen evenzeer.
VERDOEZELING De socialisten Frank Vandenbroucke (Knack, 28 juli) en Steve Stevaert (De Tijd, 14 aug) blijven de kaart trekken van de verdoezeling. Volgens Vandenbroucke zijn ‘de uitgaven van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) quasi perfect verdeeld over de gewesten naar rata van de bevolking’ en kun je dus ‘niet zeggen dat er één gewest is dat profiteert’. Stevaert volgt sommige francofone politici in hun relativering van de geldstroom: ‘Er rammelt iets aan de beeldvorming over de verdeling van het RVA-budget. De man in de straat is ervan overtuigd dat Wallonië bovenmatig veel krijgt. Zoem je in op de cijfers, dan merk je dat dit niet zo is ... Het budget valt bijna in twee gelijke delen uiteen’. TABEL 1
VL
De lezer kan in tabel 2 vaststellen dat “Belgische” gemiddelden weinig vertellen en vooral heel veel camoufleren. Er schort iets met het onderwijs in Wallonië en Brussel, en er schort iets met de arbeidsmarkt. Veel meer werklozen in Wallonië betekent meer sociale uitkeringen en minder bijdrage in de belastingspot. Het is Vlaanderen dat nu al decennia lang de put vult. ‘Ook Vandenbroucke fietst dus rond de Waalse ziekte’, aldus nog Sauwens.
BRUS
BEL
30,3%
Volledige werkloosheid
2390 mln 2240 mln 44,5% 41,7%
Tijdelijke werkloosheid
268 mln 62,6%
142 mln 33,1%
Brugpensioenen
797 mln 67,0%
341 mln 28,7%
Loopbaanonderbreking en tijdskrediet
310 mln 70,9%
106 mln 24,3%
In sommige uitkeringstypes die betrekking hebben op het vervroegd of tijdelijk verlaten van de arbeidsmarkt (brugpensioen, loopbaanonderbreking, tijdskrediet) is het aandeel van Vlaanderen inderdaad relatief groot. Maar de lezer zal vaststellen dat dit gaat om relatief veel minder belangrijke uitgaven. De uitgekeerde bedragen voor loopbaanonderbreking en tijdskrediet liggen veel lager en bovendien gaat het vooral (in 87% van de gevallen) om mensen die maar gedeeltelijk hun arbeidsprestaties onderbreken. Voor wie er mocht aan twijfelen ook nog eens een overzicht van de aantallen uitkeringstrekkers ten laste van de RVA (Tabel 4, cijfers 2003)
Ergerlijk is dat Stevaert de Franstalige argumenten overneemt. Dat er omwille van de enorme werkloosheid grote geldstromen naar Wallonië vloeien,
WAL
WAL
60,2%
Totale RVA-uitgaven (miljoen €) voor:
De lezer kan deze “duiding” vergelijken met onderstaande cijfers (Tabel 1 en 2). Bij CD&V is men niet onder de indruk van het negationisme van (de Walen en) de Vlaamse socialisten. ‘We vrezen te moeten melden dat Vandenbroucke verkeerd werd ingelicht’, aldus Ludwig Caluwé, fractieleider CD&V in het Vlaams Parlement in een brief aan Knack. ‘Vergist Frank Vandenbroucke zich niet van zieke als hij verhullend waarschuwt dat de Belgische arbeidsmarkt chronisch ziek is?’, vraagt Johan Sauwens (CD&V).
VL
Tegen werkloosheid verzekerden (a)
TABEL 4
VL
WAL
BRUS
Volledig werklozen
321 149 291 588 91 485 45,6% 41,4% 13%
Brugpensioenen
73 004 67,0%
31 296 28,7%
4 688 4,3%
Loopbaan111 292 38 344 onderbreking 71,2% 24,5% en tijdskrediet
6 947 4,4%
TABEL 2
VL
WAL
BRUS
BEL
Bevolkingscijfers (2002)
60,2%
30,3%
9,4%
100%
Werkgelegenheidsgraad
63,5%
54,9%
54,5%
59,9%
Tegen werkloosheid verzekerden (a)
60,2%
30,3%
9,4%
100%
81,9%
58,2%
50,3%
71,4%
RVA-betalingen voor werkloosheid en brugpensioenen
49,4%
39,0%
11,6%
100%
Werkgelegenheidsgraad 15-24-jarigen (studenten niet inbegrepen) Werkloosheidsgraad
4,9%
10,6%
14,7%
7,6%
Ongekwalificeerde uitstroom uit het onderwijs (1)
11,9%
16,1%
22,6%
14,3%
Betalingen van RVA inclusief loopbaanonderbreking en tijdskrediet in miljoen euro
3 825 (50,6%)
2 893 (38,3%)
843 (11,1%)
100%
Bron: EAK 2002 (1): aandeel jongeren (18-24) dat secundair onderwijs niet beëindigde en dat niet langer onderwijs geniet
Bron: jaarverslag RVA 2003. DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
4
TABEL 5
BRUS
1990
52,6%
37,3%
10,0%
1995
53,7%
36,3
10,0%
1999
52,2%
37,4%
10,4%
2000
51,2%
38,1%
10,7%
2001
50,6%
38,6%
10,8%
2002
50,6%
38,3%
11,1%
ELIO DI RUPO:
GLIMMEND VERNIS ROND EEN
ANTIEKE STAAT
Die cijfers lopen parallel met de gegevens in de bekende KBC-studie over transfers (eveneens gebaseerd op RVAinformatie). (*) Een ander fabeltje is dat Wallonië zo stilaan zijn achterstand begint in te halen. Uit de jongste KBC-studie blijkt dat dit geenszins het geval is. De uitgaven voor werkloosheid (inclusief brugpensioenen en loopbaanonderbreking!) richting Vlaanderen verminderen nog, die voor Wallonië en Brussel nemen toe. Binnen dit artikel hebben we geen plaats meer om te berichten over - het feit dat de arbeidsinspectie blijkbaar malser optreedt in het zuiden van het land. - het feit dat Vlaamse bedrijven meer gecontroleerd worden en vooral meer gesanctioneerd - het feit dat Wallonië maar ca 20% van de investeringen kan aantrekken - het feit dat tewerkstelling in Wallonië amper voor 24% een privé-aangelegenheid is - het feit dat te overheidsjobs in Wallonië zo talrijk blijven (40% federale loonlast) - het feit dat de Waalse werklozencontrole nauwelijks één werkonwillige weet te vinden - het feit dat Walen en Franstalige Brusselaars nauwelijks werk zoeken in Vlaanderen - het feit dat Vlaanderen goed blijft voor 64% van de ontvangsten in de sociale zekerheid Vlaams engagement is geen vaag begrip meer bij de Vlaamse bedrijfslei-
ders (Trends, 8 juli). Een mens zou begrijpen waarom. Dat het Arbitragehof, na klachten van vooral Waalse socialisten (Onkelinx en echtgenoot) de keuze van de Vlaamse regering voor het afsluiten van Vlaamse CAO’s (decreet 29 november 2002) twee jaar na datum weer de grond inboort, toont aan dat België in het verleden leeft. ‘Vlaanderen moet een eigen arbeidsmarktbeleid kunnen voeren, met regionale CAO’s, ook over loonkosten’, schrijft Guido Muelenaer (Trends, 5 aug). Sociaal overleg zelf organiseren en richten op de eigen specifieke Vlaamse situatie hoort er voor een tijdje niet meer bij. Het lijdt geen twijfel dat de Vlaamse werknemers ook wel vinden dat het zo stilaan welletjes is geweest met die geldstromen richting Wallonië. Wie vakbondsmannen rond DHL hoorde orakelen dat Vlaanderen, Brussel en Wallonië geen tijd mochten verliezen in communautair gekrakeel, kijkt misschien best eens op internet naar de connecties tussen sommige van die raddraaiers, de PVDA en heren als een Roberto d’Orazzio. Of houdt hun uitspraken tegen het licht van die van de nieuwe Waalse “dieu” Di Rupo.
Dat Vlaanderen in het hele verhaal de solidariteit in vraag zou stellen, noemt Roger Van Houtte in Gazet van Antwerpen (30 juli) gewoon wraakroepend, want ‘in werkelijkheid staan de geldsluizen al 174 jaar open in dezelfde richting’. Professor Juul Hannes legt het zelf nog eens uit op blz. 10 en 11 van deze Doorbraak. De Vlaamse transfers bedragen 3,5% van het Vlaams bruto nationaal product. Dat is het tienvoudige van wat de Europese Commissie binnen de EU redelijk vindt (0,35%), stelt Frans Crols (Trends, 22 juli). Ondanks het feit dat KBC al een uitgebreide studie maakte (*) die aantoonde dat bijvoorbeeld in 2002 5,4 miljard euro van Vlaanderen naar Wallonië stroomt, diende volgens de Vlaamse minister-president Dewael mordicus een “nieuwe” studie besteld. Zijn opvolger Somers beloofde op 20 april resultaten, zeker nog vóór de verkiezingen. Mogen we verwachten dat de Vlaamse parlementsleden dat koffertje zo snel mogelijk eens openen? Jan Van de Casteele
(*) In de KBC-studie (2003) belicht men niet alleen de uitgaven van de RVA, maar maakt men het verhaal nog vollediger door die uitgaven te vergelijken met de inkomsten van de sociale zekerheid. Daaruit blijkt dat Vlaanderen aan de inkomstenzijde 64% voor zijn rekening neemt, Wallonië 29,6% en Brussel 6,4%. Voorts zijn er ook grote transfers via de federale begroting (1,23 miljard euro), de financiering van de regio’s (1,3 miljard
Hoe zorgen voor jobs, hoe ervoor zorgen dat die ordentelijk worden ingevuld? Hoe zorgen voor een aangepast systeem van opleiding? Hoe zorgen voor een efficiënt bestuur zonder overtewerkstelling bij een gulzige overheid? Laat Vlamingen (en Walen) dat naar eigen inzicht regelen.
5
euro). Het Vlaams Blok komt met inbegrip van transfers via de federale schuld die vooral door Vlaanderen gedragen wordt (4,5 miljard euro) en nog een paar posten tot een totale jaarlijkse transfer van 11,54 miljard euro. (Financieel-economische Commentaren, mei 2004)
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
- T EWERKSTELLING
WAL
ZEKERHEID
VL
S OCIALE
Deelstaten kunnen beter inspelen op de eigen specifieke noden, omdat federale overheden altijd maatregelen moeten nemen die gelden voor twee totaal verschillende economische en sociale realiteiten tegelijk. En maatregelen die goed zijn voor alle omstandigheden, zijn er nu eenmaal niet. ‘De communautaire problemen oplossen, is een voorwaarde voor het oplossen van de sociaal-economische problemen van dit land’, merkt Guy Tegenbos op. (DS, 14 sept).
Indien de RVA-uitgaven zouden worden toegewezen op basis van de verdeling van de tegen werkloosheid verzekerden (afgerond 60% Vlaanderen, 30% Wallonië, 10% Brussel), dan zou Vlaanderen 728 miljoen euro meer krijgen, Wallonië 600 miljoen euro minder, Brussel 128 miljoen euro minder ...
FRANSTALIGEN
IN DE AANVAL
B RUSSEL -H ALLE -V ILVOORDE : HET ROMMELT IN B RABANT D E TAALSTRIJD
SPLITSING BHV (1) Dat de burgemeesters van de gemeenten uit Halle-Vilvoorde vast van plan zijn de druk op de ketel te houden, bewijst hun opgemerkte actie tijdens de Gordel van 5 september. De burgemeesters en schepenen van HalleVilvoorde fietsten samen met het Halle-Vilvoorde Komitee en de Vlaamse Volksbeweging van SintGenesius-Rode naar Dilbeek om de eis tot de onmiddellijke splitsing van het kies- en gerechtelijk arrondissement kracht bij te zetten. ‘De goede intenties van het Vlaamse regeerakkoord moeten immers nog in harde daden worden omgezet. De eerste geruchten over een splitsingscompromis maken duidelijk dat we vanuit de basis op onze hoede moeten blijven’, aldus de burgemeesters.
SPLITSING BHV (2) Het wetsvoorstel van de burgemeesters dat in oktober 2003 werd ingediend door kamerleden van VLD, CD&V, sp.aSpirit en N-VA, werd in juli 2004 door Kamervoorzitter De Croo voorgelegd aan de Raad van State (RvS) voor advies. De RvS heeft het wetsvoorstel intussen getoetst aan het Brabant-arrest van het Arbitragehof. Het voornaamste bezwaar van de algemene vergadering van de RvS (N+F) gold de gelijktijdige kandidaatstelling in Vlaams-Brabant én Brussel.
Op 17 september werden daarom op het kabinet van minister-president Leterme met het uitvoerend comité van de burgemeesters van HalleVilvoorde afspraken gemaakt over een wetsvoorstel dat rekening zou houden met de opmerkingen van de RvS. Dit wetsvoorstel zou worden ingediend door de Vlaamse partijen als de federale regering tegen 21 september geen oplossing had voor de splitsing van BHV. De beleidsverklaring van Verhofstadt werd echter uitgesteld. Maar uitstel is geen afstel. Zonder bevredigende oplossing voor de splitsing, beloven de burgemeesters weer tot actie over te gaan.
TAALWET IN BRUSSEL De Vlaamse Volksbeweging en het Vlaams Komitee voor Brussel (VKB) hebben beslist het nieuwe taalakkoord van de Brusselse Hoofdstedelijke regering aan te vechten bij de Raad van State. Volgens dit akkoord kan de Brusselse regering de wettelijk voorziene tweetaligheid omzeilen om ‘de continuïteit van de dienstverlening te verzekeren’. Er is ook geen enkele wettelijke regeling voor de lokale politie, gemeentelijke vzw’s en intercommunales. Omdat de Nederlandstalige gebruiker van deze openbare diensten daarvan de dupe dreigt te worden zullen VVB en VKB verzoekschriften tot
FLANDERSONLINE.ORG
E EN
ZUSJE VOOR
D OORBRAAK
Op 1 oktober lanceert de vzw Vlaams Dienstencentrum, de uitgever van Doorbraak, een nieuwe webstek. Ditmaal is de doelgroep de grote groep buitenlanders die het Nederlands niet machtig zijn, maar toch informatie zoeken over Vlaanderen. Flandersonline.org geeft een inleidende tekst over Vlaanderen van zo een 150 bladzijden met een enorme selectie afbeeldingen. De stek behandelt daarbij Vlaanderen socio-cultureel, economisch, het Nederlands, Vlaanderen staat in Europa en Brussel, stuk voor stuk onderwerpen waarover in het buiten-
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
land nogal wat misverstanden verstaan. Voor de toekomst plant het VDC ook een twee-wekelijks ezine in het Engels
6
schorsing en vernietiging van het akkoord indienen.
SLECHTE MANIEREN De gemeenteraad van Linkebeek keurde op 22 september een motie goed waarin gesteld wordt dat de splitsing van het kies- en gerechtelijk arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde enkel kan mits uitbreiding van het Brussels Gewest met de zes faciliteitengemeenten en met andere Vlaams-Brabantse gemeenten met een belangrijke Franstalige minderheid. Enkel de Franstalige meerderheid stemde met de motie in.
GUY EN FACILITEITEN We kunnen er gerust op zijn. Aan de faciliteiten wordt niet geraakt. Meer zelfs, vermoedelijk worden ze dit jaar nog afgeschaft. In een niet zo ver verleden wist Guy Verhofstadt aan Le Soir te vertellen waar het over gaat. ‘Faciliteiten zijn er gekomen als overgangsmaatregel. Als tijdelijk overgangsstelsel om de Franstaligen in de periferie rond Brussel de tijd te geven zich aan te passen. Dat was de bedoeling van de wetgever en het woord “faciliteiten” spreekt overigens voor zich. Dat faciliteiten een compensatie zouden zijn de gunstige taalregeling voor de Vlamingen in Brussel is flauwekul. Het fameuze evenwicht dat in de jaren ‘60 is ingesteld zag de gunstige taalregeling in Brussel als compensatie voor de pariteit op nationaal niveau, die duidelijk speelt in het voordeel van de Franstaligen. De faciliteiten moeten verdwijnen, want het is geen goed systeem.’ (vrij hertaald, Le Soir, 6 april 1998)
over de Belgische en Vlaamse politiek. Dat zal gestuurd worden naar belangstellenden allerhande en natuurlijk naar de vele buitenlandse beslissingsmakers hier te lande. VDC gaat hiervoor alvast opzoek naar de nodige financiële middelen. Bezoekers kunnen zich vandaag al inschrijven voor die nieuwsbrief. Flandersonline bouwt voort op de ervaring (en de adressendatabank) van de "Flemish Press Selection" een uitgave van de Vlaamse Volksbeweging die twee jaar geleden gestaakt werd. Dirk Laeremans
BELGIË AFWEZIG IN DEBAT; VLAANDEREN MOET EIGEN ROL SPELEN
EU:
ÉÉN GEZAMENLIJK ASIEL EN IMMIGRATIEBELEID De Europese Unie (EU) doktert al jaren aan een hoogst noodzakelijk geza-
Opmerkelijk is dat Nederland en Duitsland nu toonaangevend zijn wat betreft premies voor vrijwillige terugkeer van uitgeprocedeerde vluchtelingen. Een bonus die varieert van 225 euro tot maximaal 2 320 euro per persoon voor vrijwillig vertrek. Met dat geld kan de betrokkene in het terugkeerland een nieuw bestaan opbouwen. Met een relatief bescheiden bedrag vermijdt de overheid de martelgang van verwijderingen uit woonhuizen, uitzetcentra, langdurige overreding, onderhandelingen met onwillige ambassades van terugkeerlanden over niet kloppende persoonsgegevens, mogelijke hongerstakingen, tegenwerkende burgemeesters en de soms geboeide gedwongen terugkeer via vervoer per chartervliegtuig. Hiermee vergeleken is een
Inzake asielbeleid verdient ook het recente voorstel van de Duitse minister voor Binnenlandse Zaken Otto Schily bijzondere aandacht. Dit voorstel beoogt - in overleg met de betrokken regeringen en in het wederzijds belang van de Unie en van Afrika - in de Maghreb opvangcentra voor Afrikaanse asielzoekers op te richten.
Foto Doorbraak
Het is de bedoeling om zo tot een betere sturing van de stromen van asielzoekers en immigranten te komen, mensenhandel te bestrijden en menselijke drama’s bij illegale immigratie te vermijden. De op 1 november eerstkomend aantredende Italiaanse EUCommissaris Rocco Buttiglione, is het voorstel van de Duitse minister Schily al bijgetreden.
terugkeerpremie humanitair en goedkoop. Dat geldt voor alle opvanglanden.
DWANG De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) oordeelt echter terecht dat de premie alleen geen volwaardig alternatief voor uitzetting is. Dwang blijft volgens de IOM het sluitstuk van een geloofwaardig vluchtelingenbeleid. Veel uitgeprocedeerden vertrekken alleen als ze weten dat er geen enkele andere mogelijkheid is. Beleid gebaseerd op vrijwillige terugkeer van uitgeprocedeerden wint aan populariteit in de EU. Naast Frankrijk en Duitsland, die al geruime tijd over wetgeving en ervaring op dit gebied beschikken, zijn ook landen als het Verenigd Koninkrijk, Portugal en Denemarken recentelijk tot wetgeving in die zin overgegaan.
Idealiter zou die aanpak best worden verbonden met een Marshallplan voor de Maghreb, later eventueel uit te breiden tot andere belangrijke Afrikaanse emigratielanden. België speelt vooralsnog bij dit alles weinig of geen rol. Overwegingen van binnenlandse politiek en tegenstrijdige opvattingen in het Noorden en het Zuiden van het land zijn daaraan vermoedelijk niet vreemd. In afwachting dat Vlaanderen binnen de EU een eigen stem krijgt, dient het er naar te streven het asiel- en immigratiebeleid uit het Belgische dwangbuis te halen en het te tillen op het vlak van de EU, die op dit stuk meer en meer een, ook voor Vlaanderen, interessante weg opgaat. Theo L.R. Lansloot Ambassadeur (b.d)
Ook landen als Nederland, Zweden, Italië en Hongarije experimenteren met vrijwillig terugkeerbeleid, en stellen er geld voor beschikbaar.
7
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
M IGRATIEBELEID
Volgens de Nederlanders bestaat er met name een brede consensus over - de noodzaak van een gemeenschappelijk asielbeleid - een goede buitengrenscontrole met aandacht voor financiële solidariteit - de rol van een Europees agentschap voor de buitengrenzen van de Unie - een gemeenschappelijk visumbeleid - meer aandacht voor een effectief terugkeerbeleid. Een Europese Top zal op 5 november aanstaande het meerjarenplan vastleggen.
OPVANGCENTRA
EN
Op 19 juli 2004 heeft het Nederlandse voorzitterschap in de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken een meerjarenplan vreemdelingenbeleid voorgesteld. Voor Nederland is zo’n beleid een volgende fase van de Europese integratie. Daarin moet gemeenschappelijke controle over migratiestromen belangrijker worden en moet het gemeenschappelijke asielbeleid worden vastgelegd.
Het rapport toont aan dat door het geven van geld aan uitgeprocedeerden of het bieden van scholing met het oog op werk in het land van herkomst diverse Europese landen het aantal vrijwillig terugkerenden met succes hebben vergroot.
A SIEL -
menlijk asiel- en immigratiebeleid. Ze is daarin tot dusver niet geslaagd, al heeft ze de jongste jaren vooruitgang geboekt. Zo heeft de Unie op 30 maart 2004 eindelijk één definitie van het begrip “vluchteling” aanvaard, zonder echter tot een volledige harmonisatie te komen. Het huidige Nederlandse EU-voorzitterschap wil daar iets aan doen en heeft van een gezamenlijk asiel- en immigratiebeleid een prioriteit van zijn voorzitterschap gemaakt.
Dit alles blijkt uit het rapport Return Migration, Policies and practices in Europe van de IOM over het terugkeerbeleid in 27 Europese landen (de 25 EU-lidstaten plus Noorwegen en Zwitserland).
ALLEEN BELGEN
ARBEIDEN IN DIT LAND
A RBITRAGEHOF VERNIETIGT V LAAMSE CAO’ S en federale regering — het Vlaams decreet dat het mogelijk maakte collectieve arbeidsovereenkomsten op Vlaams niveau algemeen bindend te verklaren. Het decreet was twee jaar geleden aanvaard door het Vlaams Parlement op aangeven van toenmalig minister van Werkgelegenheid Landuyt. Er was al een lange voorgeschiedenis van communautaire betwisting aan voorafgegaan. Collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s) worden afgesloten tussen de sociale partners (werkgevers en vakbonden) en daarna door de overheid bekrachtigd. Ze bevatten afspraken over lonen en/of arbeidsvoorwaarden, en wat daarmee gepaard gaat. Foto Doorbraak
V LAAMSE CAO’ S
Op 15 september vernietigde het Arbitragehof — op vraag van de Waalse
VLAAMSE BEVOEGDHEID Door de wetten op de staatshervorming vanaf 1980 werd Vlaanderen bevoegd voor bepaalde sociale materies, zoals opleiding en vorming, sociale promotie, kinderopvang, integratie van migranten, arbeidsbemiddeling, kortom een belangrijk deel van het werkgelegenheidsbeleid. Begin 2002 oordeelde de Raad van State in een advies ondubbelzinnig dat de federale overheid niet bevoegd is om CAO-afspraken te bekrachtigen en wettelijk afdwingbaar te maken als die over regionale dossiers handelen. Enkel de Vlaamse overheid kan dit, zo luidde het. Omdat België nu eenmaal België is, kwam er onmiddellijk verzet van Franstalige kant. Bepaalde organisaties, het ultraconservatieve ABVV op kop, voerden trouwens al jarenlang strijd tegen de Vlaamse CAO-gedachte. Na overleg met federaal minister van Arbeid Onkelinx kwam er een soort van paars compromis uit de bus, dat de mogelijkheid voorzag van een meervoudige handtekening: zowel een federale als een regionale. Landuyt interpreteerde dat als volgt: voor Vlaamse materies zou de federale handtekening dus niet echt meer vereist zijn. JeanClaude Van Cauwenberghe stapte daarop met de Waalse regering naar het Arbitragehof. De federale regering Verhofstadt deed hetzelfde op aangeven van Onkelinx. Het verzoekschrift van de Waalse regering werd ingediend DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
VOORAL
DE
PS
LAURETTE ONKELINX ZETTE VLAAMSE CAO'S. WALLONIË VLAAMS WERKGELEGENHEIDS-
VAN
HAAR VOET VOOR BLOKKEERT EEN BELEID.
door Marc Uyttendaele, Franstalig topadvocaat en bedsteegenoot van Onkelinx. De twee verzoekschriften werden gebundeld en tot eenzelfde zaak samengevoegd. De uitspraak is intussen bekend. Nochtans beschikte de Vlaamse regering over een stevige argumentatie. Ze meent — in navolging van onder meer professor Arbeidsrecht Roger Blanpain, dat enkel die overheid die terzake bevoegd is, ook een duidelijk juridisch kader - met mogelijke sancties — kan vastleggen voor zaken die binnen haar bevoegdheden vallen. We hebben hierboven heel wat Vlaamse materies opgesomd. De federale KB’s hebben dan eigenlijk geen enkele juridische waarde. Overigens bestaan er ook al Europese CAO’s, bijvoorbeeld over ouderschapsverlof, deeltijdse arbeid en arbeidsovereenkomsten van bepaalde duur, die een ruim kader schetsen dat door de lidstaten verder wordt ingevuld. Maar die Europese CAO’s worden wel door een Europese richtlijn algemeen bindend verklaard. Dat principe valt dus perfect door te trekken naar het Vlaamse niveau.
8
Het Arbitragehof bouwt in zijn arrest voort op de stelling dat alleen de federale overheid bevoegd is voor het arbeidsrecht, en dat in het juridisch stelsel van de collectieve arbeidsovereenkomsten geen onderscheid wordt gemaakt naargelang van het behandelde onderwerp. De Vlaamse regering wordt dus scherp teruggefloten, en het tricolore België wordt in al zijn glorie hersteld. Het doet sterk denken aan het conflict over het tijdskrediet enkele jaren geleden, toen aan Waalse zijde protest opging tegen het feit dat de Vlaamse regering extra premies voor dat tijdskrediet bovenop de federale kon leggen. Dat werd toen sterk teruggeschroefd, en de federale regering verhoogde zelf de premies. Het was toen de Franstalige vleugel van de BBTK, de rode bediendenvakbond, die de lont aan het kruitvat had gestoken. De gelijkenissen zijn absoluut niet toevallig. Toen Frank Vandenbroucke recent aankondigde dat hij meer gewestelijke inbreng wou in de werkloosheidsuitkeringen, steigerden de vakbonden en de Franstalige publieke opinie nog veel meer. Nochtans lijkt het ons de logica der dingen dat het aanpakken van de werkloosheid, net zoals de arbeidsbemiddeling, best op het niveau van de regio’s gebeurt, gezien de sterke culturele en economische verschillen tussen noorden en zuiden van dit land. Maar u kent de rest van het verhaal: de sacrosancte sociale zekerheid en vooral de geldstromen mogen op geen enkele manier worden aangepakt. Het is nog niet bekend hoe de Vlaamse regering gaat reageren op het arrest van het Arbitragehof. Nota bene: CD&V heeft twee jaar geleden tegen het ontwerp van decreet gestemd, omdat ze vinden dat het niet ver genoeg ging. Wat zal nu hun houding zijn? Er komt binnenkort in principe een heel grote vergaarbak (het “forum” van Verhofstadt - red) waarin van alles kan worden begraven en vergeten. De kwestie van Vlaamse CAO’s of deel-CAO’s is een beter forum waardig. Iko
BRUSSELS
Z AVENTEM , DHL, I KEA : E IGEN B RUSSELS VOLK EERST ?
zijn. Mits een goede aanpak van het Brusselse werkloosheidsprobleem — investeren in vorming en mobiliteit — belet niets dat in de toekomst ook Brusselaars aan de slag kunnen. Het zou ongelofelijk kortzichtig zijn deze kansen te verkwanselen.
De expansie van DHL stuit op Brusselse weerstand. ‘Wij de lasten, nacht-
DISCRIMINATIE
REGEERAKKOORD WIL POSITIEVE DISCRIMINATIE
Foto Reporters
De saga rond de expansieplannen van het Duitse koerierbedrijf DHL in Zaventem zorgt voor een dubbele tweespalt: ten eerste economie versus ecologie, ten tweede Vlaanderen versus Brussel. Wat de eerste tweespalt betreft — jobs of nachtrust — die ook in Vlaanderen voor verdeeldheid zorgt, moeten we toch een paar puntjes op de i zetten. Het dossier van de nachtvluchten — gevraagd door DHL — wordt te snel verengd tot een dossier van één enkel bedrijf.
ZAVENTEM Vooreerst gaat het in dit geval om een onderneming die duizenden jobs vertegenwoordigt. Maar, bovenal, dit ene bedrijf is cruciaal voor de toekomst van Zaventem en aldus ook voor een aanzienlijk deel van de Vlaamse welvaartskoek. De koerieractiviteiten van DHL in Zaventem zorgen ervoor dat tal van luchtvaartmaatschappijen, inzonderheid SN Brussels Airlines, in Zaventem rendabele vluchten kunnen organiseren. Eenderde van de vracht van DHL gaat bij voorbeeld mee in de buik van gewone lijnvluchten. Trekt DHL weg uit Zaventem, dan dreigen tal van luchtvaartactiviteiten op Zaventem in de problemen te komen. Aldus is het voortbestaan van Zaventem zelf bedreigd.
BRUSSELAARS ZAVENTEM?
STRAKS STREEPJE VOOR IN
maken — zou een enorme aderlating zijn voor zowel Vlaanderen als Brussel. a) Vlaanderen zou een serieuze deuk krijgen als distributiecentrum in Europa, nochtans één van de pijlers voor ons toekomstig economische succes. b) Brussel zal zonder internationale luchthaven zijn positie als Europese hoofdstad gehypothekeerd zien, terwijl het juist die status is waar het economisch alles aan te danken heeft. Ecologische bekommernissen en nachtrust verdienen alle aandacht. Maar spelen met de pijlers van de Vlaamse én Brusselse economie is onverantwoord, nu we ons schrap moeten zetten in de strijd voor jobs in de context van vergrijzing en mondialisering.
TWEESPALT En uit een zeer recent onderzoek van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) blijkt dat de luchthaven direct en indirect 58 000 tot 72 000 jobs oplevert. Het verdwijnen van de luchthaven van Zaventem — waar sommigen nu al scenario’s rond
De tweespalt Vlaanderen-Brussel dan. Zoals hierboven aangegeven, heeft ook Brussel economisch alle belang bij de vrijwaring van de luchthaven van Zaventem en dus het behoud van DHL in Zaventem. Dat er relatief weinig Brusselaars werken, kan geen argument
9
Maar het lijkt er op dat de Brusselse politieke klasse, inzonderheid de Franstaligen die nog steeds de dans in Brussel leiden, in zijn queeste naar jobs blind blijft voor economische wetmatigheden. In het nieuwe Brusselse regeerakkoord klinkt inzake werkgelegenheidsbeleid de drang door om tegen de wetten van de markteconomie met een vorm van positieve discriminatie Brusselaars aan het werk te krijgen. De diverse overheidsadministraties zullen aangemaand worden meer Brusselaars aan te werven. Overheidssteun aan privé-ondernemingen zal verbonden worden aan de aanwerving van Brusselaars. Een eerste geval dient zich reeds aan. De Zweedse meubelketen Ikea engageert zich om voor haar nieuwe vestiging in Anderlecht voor tweederde Brusselaars aan te werven. Het hoeft geen betoog dat zulk engagement allicht een vlotte verlening van de nodige vergunningen door de lokale Brusselse overheden zal bevorderen. Juristen buigen zich nu reeds over de vraag of de antidiscriminatiewet, die vorige jaar het leven zag, niet met de voeten wordt getreden. Of hoe de Franstalige propagandisten van het antidiscriminatiebeleid zich in eigen voet dreigen te schieten en een formele beleidslijn dreigen te maken van het discriminatiedenken dat ze sommige rechtse middens in Vlaanderen verwijten. Of hoe men aan symptoombestrijding doet in plaats van aan de oorzaken van de werkloosheid iets te doen: gebrekkige vorming, gebrek aan kennis van het Nederlands, gebrek aan mobiliteit, het zich nestelen in werkloosheid, gecombineerd met zwart werk ... JaCa
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
E CONOMIE
lawaai, maar niet de lusten, jobs’. Klinkt het. Het Brussels gewest heeft de queeste ingezet naar jobs voor Brusselaars, die ze Vlaanderen niet gunt. Zo bulkt het nieuwe Brusselse regeerakkoord van voorrangsregels voor Brusselaars op zoek naar een job. Ikea is reeds gezwicht en engageert zich om in zijn geplande vestiging in Anderlecht voor tweederde Brusselaars aan te werven. Eigen volk eerst?
VRIJE TRIBUNE
T RANSFERS
IN DE 19 DE EEUW: WERKELIJKHEID EN MYTHE land zouden een kleine wederdienst zijn voor de steun die Vlaanderen in de 19de eeuw ontving. ‘De Vlamingen hebben een kort geheugen’, voegt de Waalse politicus er dan met een betweterige glimlach aan toe. Wie rekening houdt met de realiteit komt echter tot heel andere vaststellingen. Die werkelijkheid is terug te vinden in de Parlementaire Documenten van de Kamer van Volksvertegenwoordigers die vanaf 1831 werden gepubliceerd. Je vindt er jaar na jaar de begrotingen en de uitgaven per departement, maar ook de fiscale en niet-fiscale inkomsten van de staat. Alle fiscale ontvangsten werden per provincie meegedeeld, zodat de prestaties van de vier Vlaamse en van de vier Waalse provincies makkelijk kunnen worden vergeleken. De provincie Brabant moet apart worden bekeken, want de ontvangsten zijn er moeilijk in een Vlaams en een Waals deel te splitsen.Dat is wel jammer want het aandeel van die provincie en meer bepaald van Brussel in het geheel van de ontvangsten was heel belangrijk. De fiscale gegevens kunnen worden gekoppeld aan de bevolkingscijfers per provincie, zoals die door de volkstellingen werden vastgesteld. Vlaanderen (gemiddeld 44% van de bevolking) bracht ook 44% van de belastingen op. Het Waalse bevolkingsaandeel (gemiddeld 38,2% van de bevolking) was goed voor 30% van de belastingen. In Brabant zorgde 17,7% van de Belgische bevolking voor 26% van de belastingen. Wat Wallonië niet betaalde werd dus door Brabant, en meer bepaald door Brussel opgebracht. Wat hier vooral de aandacht vraagt, is het grote aandeel in de lasten van het toen inderdaad arme Vlaanderen en de ondermaatse prestatie van het industriële Wallonië. Hoewel het Vlaamse bevolkingsaandeel gaandeweg daalde (van 47,5% in 1841 naar 42% in 1910) werden bijna de helft (48,7%) van de Belgische belastingen in Vlaanderen opgehaald. DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
Foto Doorbraak
O PINIE
U kent het verhaal. De huidige geldstromen van Noord naar Zuid in dit
VAN
OMGEKEERDE TRANSFERS IN DE
19DE
EEUW
WAS GEEN SPRAKE.
Zelfs in 1845, ten tijde van de grote crisis. In 1850, na de hongersnood en na tien jaar diepe armoede, lag het Vlaamse aandeel nog op 48,1%, het Waalse 31,3%.
DIRECTE BELASTINGEN Op zoek naar een verklaring van de vastgestelde verschillen, moet vooral naar de directe belastingen gekeken worden. De evolutie van die grondbelasting vertelt al heel wat over de geschiedenis van Vlaanderen. Over de gehele periode genomen betaalden de Vlaamse provincies meer grondlasten dan de Waalse. Na het begin van de 19de eeuw is de welvaart van vooral het platteland in
Oost- en West-Vlaanderen weggesmolten. Dit resulteerde pas met veel vertraging in een vermindering van de grondlasten. Een nadeel voor Vlaanderen. Van de bedrijfsbelasting (patent) werd in Vlaanderen 35,8% opgebracht en in Wallonië 34%. Het patentrecht — dat dateerde van 1819 en nooit werd aangepast aan de Industriële Revolutie — bleef vrijwel ongewijzigd bestaan tot 1918. Een van de eigenaardigheden van het patentrecht was dat er een maximumbelasting bestond. Een voordeel voor Wallonië. De grote bedrijven die vooral in Wallonië ontstonden, werden niet behoorlijk belast. Een hoogoven was in 1900 heel wat groter en productiever dan in 1819, maar het patentrecht werd niet aangepast. De personele belasting trof meetbare uitingen van welvaart: de huurwaarde van de woonhuizen (boven 42 frank kadastraal inkomen), de waarde van het meubilair, het aantal deuren en vensters, het aantal haarden, het dienstpersoneel en de luxepaarden. Over de gehele periode genomen betaalde een Vlaams gezin bijna 17% meer dan een Waals. Enkele cijfers ter verduidelijking: in 1840 droegen 46,2% van de Vlaamse gezinnen bij aan de personele belasting en zij betaalden gemiddeld 22,9F, in het Waalse landsgedeelte werd slechts 36% van de gezinnen belast en die betaalden 20,4F. In het jaar 1900 werd 42,9% van de gezinnen in Vlaanderen belast voor gemiddeld 34,1F , in Wallonië 37,4% van de gezinnen en die betaalden 25F. Volgens de fiscus waren de Vlaamse gezinnen dus veel rijker dan de Waalse. Veel meer gezinnen werden er belast en ze betaalden flink wat meer. Vanaf 1858 zijn er meer details bekend over de belastingsbasis en dan blijkt dat bij voorbeeld in 1860 de belaste VLAAND
WALL
BRABANT
Gemiddeld bevolkingsaandeel (1830-1910) Opbrengst belastingen (1830-1910)
44% 44%
38,2% 30%
17,7% 26%
Directe belastingen: a) grondbelasting b) bedrijfsbelasting (patent) c) Personele belasting (1830-1910) Aantal belaste gezinnen in 1840 Gemiddeld bedrag per gezin in 1840 (fr.) Aantal belaste gezinnen in 1900 Gemiddeld bedrag per gezin in 1900 (fr.)
40,6% 35,8% 43,9% 46,2% 22,9 fr. 42,9% 27,9 fr.
38,5% 34% 28,0% 36% 20,4 fr. 37,4% 21,2 fr.
20,9% 30,2% 28,1% 40,6% 40,6 fr. 39,3% 38,9 fr.
Belaste huurwaarde huizen in 1860 Erfenisrechten (1840-1910)
44,8% 41,7%
25,7% 29,5%
29,5% 28,8%
10
huurwaarde van de huizen in Vlaanderen 27,2 miljoen goudfrank bedroeg of 44,8% van het totaal en dat de Waalse huizen slechts 25,7% totaliseerden.Van de waarde van het meubilair was 41,6% in Vlaanderen te vinden en 26,3% in Wallonië.
Ook de erfenisrechten kunnen bij deze korte bespreking betrokken worden. In de jaren 1838-1913 betaalde de gemiddelde Vlaming 25,4% meer erfenisrechten dan de gemiddelde inwoner van de Waalse provincies.Uitgedrukt per gezin liep het verschil zelfs op tot 28,1%. Het zou een vergissing zijn uit de hogere erfenisrechten die door de Vlamingen werden betaald meteen te besluiten dat de gemiddelde Vlaming zoveel rijker zou geweest zijn dan de Waalse landgenoot. Erfenisrechten wogen zwaar op onroerend goed en uiterst licht op gemakkelijk te verbergen roerend vermogen. De hoge huishuren en grondprijzen in Vlaanderen werden dus fiscaal in rekening gebracht in de grondbelasting, de personele belasting en de erfenisrechten. Doordat de fiscale wetgeving niet werd aangepast, werd Vlaanderen belast op wat in het verleden economisch belangrijk was geweest, met name grondbezit en diezelfde wetgeving keek niet eens naar de nieuwe vormen van rijkdom. Hiermee is niet alles gezegd.Wallonië was rijk, de Waalse bevolking was dat niet. Het is overduidelijk dat de winsten van de Waalse industrie in Brussel werden geteld en verdeeld.
Juul Hannes Emeritus professor Universiteit Gent en Vrije Universiteit Brussel
LATINE
OU PAS
In september viert Wallonië de eigen feestdag. Laat ik me, weliswaar wat laattijdig, aansluiten bij de gelukwensen aan het adres van onze buren. Ik hoop dat het de Walen goed gaat in het ontwikkelen van een assertief zelfbewustzijn, zodat ze eindelijk de moed vinden om volwaardig op eigen benen te staan. Op de radio werd in de Wandelgangen aandacht besteed aan die feestdag. Kloppen de clichés over Wallonië, klonk het aanlokkelijk in de aankondiging. Is Wallonië wel zo armlastig als zo graag beweerd in het noorden? Het behoort tot het wezen van elke journalist kritisch op zoek te gaan naar het waarheidsgehalte van hardnekkige clichés en stereotypes. Sommigen interpreteren dat journalistieke oerinstinct een ietsje verkeerd. Zij menen dat het een journalistieke opdracht zou zijn clichés en stereotypes te ontkrachten. Daar gaan ze feestelijk in de fout. Juiste clichés en stereotypes ontkrachten, gaat juist in tegen een andere oerwet voor elke zichzelf respecterende journalist: de waarheid dienen. Er bestaan wel degelijk juiste clichés en stereotypes. Zo is er het algemeen gekende verhaal van de transfers van noord naar zuid. De journalist vroeg een collega van Le Soir hoe dat in Wallonië wordt aangevoeld. Ze spreken er niet graag over, want wie vindt het leuk in belangrijke mate uit de hand van een ander te leven, gaf de Soir-man eerlijk toe. Maar, zo gaf hij nadrukkelijk aan, Vlaanderen moet beseffen dat die geldstromen tot de jaren 1960 juist van het zuiden naar het noorden vloeiden. Da’s geen cliché, maar een regelrechte leugen, zoals Doorbraaklezers weten. De radioman van de VRT liet de onware stelling echter onbeantwoord, zodat de argeloze luisteraar van de reportage niet slimmer maar dommer werd. Dat verdient geen journalistieke pluim.
man schijnt het licht aan het einde van de tunnel. Voilà, weer een cliché opgeruimd. Wallonië gaat er op vooruit. Intussen weten we dat alle economische indicatoren dat verhaal tegenspreken, of toch ten minste nuanceren. We beperken ons tot één feit: vorige jaar verminderde Vlaanderen de schuld met 130 miljoen euro meer dan afgesproken. Franse gemeenschap en Waals gewest bleven samen 130 miljoen achter op het voorziene schema. Guido Fonteyn bracht al jaren geleden verhalen over het herstellende Wallonië. Er beweegt echt iets in het zuiden, zeker op de as van Namen naar WaalsBrabant. Maar spectaculair is het allemaal nog niet. Voor alle duidelijkheid. We scheppen er bepaald geen genoegen in dat het cliché van het sputterende Wallonië wel degelijk meer is dan een fabel. Meer nog, echte voorstanders van de splitsing van de sociale zekerheid moeten hopen op een radicaal herstel van de Waalse economie. De dag dat de geldstromen echt van zuid naar noord zullen vloeien, zal de splitsing snel worden doorgevoerd. Gérard Deprez was daar jaren geleden al heel eerlijk in: ‘Dan kan over een splitsing gesproken worden’. België is voor Waalse politici maar iets waard zolang het hen cash oplevert. De Brusselse premier Charles Picqué was daar nog eens duidelijk in naar aanleiding van de debat over de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde. Het Belgische feit zou daardoor ernstiger dan ooit in gevaar komen. Waarom? Omdat de Franstalige loyauteit aan het heilige Belgische vaderland heel erg voorwaardelijk is. Als dit land niet werkt op de voorwaarden van het zuiden, is het hen ook geen inspanning waard. La Belgique sera latine où ne sera pas, blijft het officiële, soms zelfs openlijk uitgesproken credo van onze zuiderburen. Peter De Roover
En hoe zit het met het cliché dat Wallonië economisch zo ver achter Vlaanderen hinkt? Volgens de Soir-
11
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
O PINIE
Waren de Vlaamse gezinnen echt zoveel rijker? Natuurlijk niet, maar de fiscus had zo zijn werkwijzen. De huishuren waren in Vlaanderen hoger dan in het zuiden door de hogere bevolkingsdichtheid en dus kwamen meer gezinnen op de belastingrol terecht. Het bevolkingscijfer van een gemeente speelde eveneens een rol; in weinig bevolkte gemeenten lagen sommige lasten veel lager dan in grote gemeenten. In Vlaanderen leidde de grotere bevolkingsdichtheid tot zwaardere taxaties.
VRIJ-SPRAAK
HERSTEL
DEMOCRATIE SNIJDT TERRORISTEN DE PAS AF
T ERRORISME
EFFICIËNTER DAN BESTRIJDING ERVAN
een week doel aan te vallen deden de terroristen de parlementsverkiezingen in Spanje in hun voordeel uitdraaien. De nieuwbakken regering van Zapatero trok de Spaanse troepen terug uit Irak. Met dit voorbeeld voor ogen overvielen terroristen van islamistische signatuur op 1 september een school in Noord-Ossetië. Ze wilden president Poetin onder druk zetten opdat hij met de terugtrekking van de Russische troepen uit Tsjetsjenië zou instemmen. Aanvankelijk scheen de vlieger van de terroristen op te gaan: Poetin zag zich geconfronteerd met een dilemma: onderhandelen en dus capituleren, of de school laten bestormen en het leven van onschuldige kinderen op het spel zetten. Zonder gezichtsverlies leek hij er niet uit te zullen geraken. Het toont aan dat de terroristen met hun acties efficiëntie beogen. Het militaire apparaat van de vijand aanvallen brengt weinig zoden aan de dijk. Het is veel gemakkelijker de burgerbevolking te treffen: de groeiende angst onder de mensen maakt regeringsleiders ontvankelijker voor de eisen van de terroristen.
RELIGIE MEER EN MEER LEIDRAAD VOOR POLITIEK HANDELEN.
MEDIA Bovendien is wereldwijde aandacht van de media verzekerd. Iedereen kon zien hoe aangeslagen Poetin werkte. De kritiek in de Russische media is niet mals voor de overheid. Poetin zelf blijft voorlopig nog buiten schot, maar voor hoelang nog? De buitenlandse kritiek op zijn Kaukasus-politiek verstomt alvast niet. Verzetstrijders in Irak en Tsjetsjenië veranderen in terroristen omdat ze niet kunnen opboksen tegen de reguliere troepen van de “bezetter”. Moslimfundamentalisten met een bredere agenda - de strijd voor de vestiging van een islamistische orde - verlenen maar wat al te graag hand- en spandiensten aan rebellen die het opnemen tegen westerse mogendheden. Het komt hen
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
Met zijn stelling ‘Onze zwakte maakte de islam sterk’ (Die Welt, 4 augustus 2003) doelde de Duitse bisschop Algermissen op de zwakte van het christelijke geloof in Europa en op het daardoor ontstane vacuüm dat door de islam wordt opgevuld. Huntington vindt in de Verenigde Staten meer weerklank met zijn stelling dat enkel een religieus Amerika weerstand kan bieden tegen de islam.
HOOPVOL
Foto Reporters
B UITENLAND
De aanslagen in Madrid op 11 maart van dit jaar maakten school. Door
door religieus fundamentalisme laten bekoren, moeten voor de universele waarden van democratie en mensenrechten worden gewonnen. Maar we bevinden ons in een vicieuze cirkel: juist de opmars van de islam maakt dat voordenkers en bewindvoerders in landen die tot een andere “beschaving” behoren, niet naar meer ratio teruggrijpen, maar naar de eigen religie (en zo Huntington gelijk schijnen te geven).
Dat gebeurt op een tijdstip waarop hoopvolle tekenen in de moslimwereld te bespeuren vallen. In vele DEMOCRATIE EN ECONOMIE ZIJN DE ENIGE WAPENS TEGEN TERREUR. Arabische media weerklonk naar aanleiding van Beslan luidop afschuw over ‘onze goed uit dat de slachtoffers in het terroristische zonen (als) eindproduct Noord-Ossetische Beslan het christevan onze corrupte cultuur’. lijk-orthodoxe geloof aanhangen.
GODSDIENST Dit gooit nog wat olie op het vuur van de “Clash of Civilizations”. Samuel Huntington, de Harvard-professor die in 1996 met die omstreden stelling uitpakte, werkt die nu in een nieuw boek verder uit door te wijzen op een ‘globale renaissance van de religie’. Het heeft er inderdaad alle schijn van weg dat religie meer aan gewicht begint te winnen als leidraad voor politiek handelen. De islam is overal in opmars; het orthodoxe christendom wordt als de grondslag van de Russische cultuur geprezen; Hindoe-nationalisme viert hoogtij in India; Amerikaanse presidenten gebruiken de Bijbel als inspiratiebron. Enkel de EU houdt halsstarrig vast aan het secularisme.
VICIEUZE CIRKEL Het terrorisme laaft zich dus ook aan ideologie en totalitaire visies. De armoede bannen volstaat niet. Ook de geesten van de mensen die zich nu nog
12
De moslimgemeenschap in Frankrijk demonstreerde tegen het feit dat terroristen Franse journalisten in Irak gijzelen als pasmunt in hun strijd tegen het verbod op de hoofddoek. De Franse moslims lieten er geen twijfel over bestaan dat ze hun eigen strijd willen voeren binnen het kader van de rechtsstaat. Ook in Irak zelf haalt de rede het op de barbarij: de meerderheid van de Sjiieten keerde rebellenleider Muqtada Al-Sadr de rug toe. Opdat deze manifestaties van de rede niet iets vrijblijvends zouden zijn, moeten een economische opleving en een herstel van de democratie en de politieke instellingen zich doorzetten in die gebieden waar de terroristen hun aanhang rekruteren. Institution-, maar ook nation-building zijn een werk van lange adem; zolang houdt de gesel van het terrorisme aan. Dirk Rochtus
BOEKEN
POPULISME
BEVRIJDING
VOLK WORDT STAAT!
Premisse 1: het vrijemarktdenken ent zich niet langer op economie, maar ook — en steeds meer — op de wereld van cultuur. Daar gelden nu ook concurrentie, verkoop- en kijkcijfers, wordt kwaliteit afgemeten aan kwantiteit.
Waar was u tijdens de bevrijdingsmaanden van 1944-’45? Nieuwsblad-journalist Dirk Musschoot (auteur van o.m. Vlamingen op de Titanic) vroeg het zich af en ging daarom op zoek naar twintig verhalen die spelen tussen D-Day en de capitulatie van nazi-Duitsland.
Naar aanleiding van zijn emeritaat verscheen een verzamelwerk dat een overzicht biedt van zijn rijkgevulde loopbaan. Niks publicatiedrift, maar wel doorwrochte studies, in eenklank met de kritische zin die zijn lessen en zijn onderzoek, en meteen de hoogleraar en zijn werk, steeds kenmerkten en tekenden, wars van slaafsheid of middelmatigheid. De bijzondere aandacht voor de twee kernbegrippen van de hedendaagse democratie: Van oppositie tot elite, een toch niet vanzelf zo lichtvoetig onderwerp, hoeft ook nu de belangstellende lezer niet af te schrikken, wel integendeel.
WILFRIED DEWACHTER, VAN ELITE.
OPPOSITIE TOT
OVER
MACHT,
VISIE EN LEIDING,
LEUVEN: ACCO, 2003, 328 ISBN
BLZ.,
€ 33,50,
90 334 5426 2.
Dewachter verhult zich niet in schimmige warrigheid of onduidelijkheid, maar zegt duidelijk waar het op staat, en waarom. Zo besluit hij zijn boek, dat net als zijn volledige loopbaan tot onderbouwing van dit alles geldt, onder het kopje: ‘Vlaanderen hoogdringend Europese lidstaat’ (blz. 317), met ook óns wat, waarom en waartoe: ‘Die sterke, eigen maatschappelijke erkenning van Vlaanderen moet meteen én krachtig worden aangepakt. De tijd dringt!’ — ‘Politiek is het stimuleren van maatschappelijke ontwikkelingen die de politeia wenst en het ombuigen van evoluties die ze afwijst. In de richting van Abraham Lincolns oproep: Van het volk, voor het volk, door het volk. En dat is wat de Vlaamse Beweging fundamenteel nastreeft: de politieke volwaardigheid voor het Vlaamse volk.’ (blz. 320)
JAN BLOMMAERT E.A. POPULISME. EPO, 189 ISBN
BLZ.,€
22,50,
90 6445 339 X
Premisse 2: omdat een cultuurproduct — een krant, televisieprogramma, toneelstuk of boek — moet verkopen, moet de inhoud een breed publiek kunnen bereiken. Weg van het oude intellectualisme, de grote massa in het vizier. Premisse 3: waar vroeger politiek-ideologisch omlijnde communicatiemedia een mening hadden, is die nu doorgaans zoek. Iedereen kruipt op mekaars schoot — zoals in de partijpolitiek iedereen in het veilige, grijze centrum wil. Iedereen kopieert. Concurrentiedenken primeert op Ideeën. Premisse 4: dit eenheidsdenken, waarin ‘commercie’ geïntroduceerd raakt in de dagelijkse culturele en denkwereld, dringt ook in de politiek door. Politici gaan mensen naar de mond praten, worden populisten. Politici zijn niet langer mekaars ideologische tegenstanders met elk eigen opvattingen en oplossingen. Ze zijn marktkramers die zo veel mogelijk willen verkopen. En in de aandacht staan. Conclusie: het marktdenken heeft geleid tot een kwalijk politiek populisme, dat zowel Berlusconi, Fortuyn, Blair, Verhofstadt als Dewinter propageren. Vier linkse academici — Jan Blommaert, Eric Corijn, Marc Holthof en Dieter Lesage — vormen een laatste carré tegen dit ‘einde van de geschiedenis’-denken in politiek en cultuur. Populisme is een lezenswaardig boek, dat tot denken aanzet, maar ik kan me niet van de indruk ontdoen dat het tien jaar geleden geschreven is, en te vaak in populistische, hapklare clichés en voorbeelden vervalt. Ook hun boek moest immers verkopen...
Twintig Vlaamse verhalen, geografisch gespreid en uit diverse hoek. Ze gaan over een Vlaams-nationale familie die in Normandië moet vluchten voor de oprukkende geallieerden, of over een landgenoot die als officier bij de Britse Navy de landing op Juno Beach meemaakt. Een koppeltje uit het OostVlaamse Kaprijke wordt abusievelijk door de Canadezen gedood, een Limburgs gezin wordt geterroriseerd door terugtrekkende Duitsers. Boeiende verhalen, over een Mechelse verzetsman, en over een Antwerpenaar bij de Luftwaffe. Voor sommige landgenoten duurde de oorlog tot een eind in 1945, tot ze uit het werkkamp of het concentratiekamp werden bevrijd, of tot ze uit hun onderduikadres te voorschijn konden komen.. En voor het eerst vertelt Martha Claessens het verhaal van de ter dood veroordeling van haar zus Jetje Claessens, leidster van de Dietse Meisjesscharen.
DIRK MUSSCHOOT, BELGIË BEVRIJD, LANNOO, 160
BLZ.,
€ 24,95, ISBN
90 209 5748 1
De twintig waargebeurde verhalen schetsen een duidelijk beeld van wat mensen in die periode hebben meegemaakt. Het prachtig vormgegeven en uitvoerig geïllustreerde boek - de meeste foto’s en documenten zijn nooit eerder getoond of gepubliceerd - spijkert onze kennis van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog weer wat bij met gegevens die worden aangereikt door doodgewone mensen. Zij vertellen, de auteur noteert. Onbevooroordeeld. StV
BVS KDr.
13
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
B OEKEN
Prof. Wilfried Dewachter, vader van de politologie in ons land, is een vooraanstaand, gedreven wetenschapper en begenadigd spreker. Wie belangstelling heeft voor politiek, kan aan zijn geschriften niet voorbij.
K AMIKAZE -M EGAFOON
S
T A M B O O M
-V
L A M I N G
‘Ik ben een rationele Vlaming, geen romantische stamboom-Vlaming die met vendels gaat zwaaien’, liet Yves Leterme zich blijkbaar zonder blikken of blozen ontvallen in de Gazet van Antwerpen. Een uitschuiver van formaat, zou ik zo zeggen. Een alerte redacteur van Knack was zo vriendelijk om deze “aberrante” uitspraak in grote letters over te nemen. Kwestie van een iets ruimer publiek te bereiken. Evenwel zonder commentaar. En dat is jammer. Want zo’n voorzet mag men toch niet laten liggen. Ik vind bovendien dat alle zogenaamde ‘romantische stamboom-Vlamingen’ — dus ook ik — recht hebben op enige uitleg van mijnheer Leterme. Waarop wachten Geert Bougeois en consoorten trouwens om hem hierover te interpelleren? Maar goed, nu weten we tenminste met zekerheid wat we al lang vreesden, want Leterme heeft het zelf gezegd. En hoe! Toch merkwaardig dat het uitgerekend een Vlaamse minister-president is die zo’n uitspraak doet. Is uw zelfverachting dan zo groot, mijnheer Leterme? Of moet ik hieruit eens te meer concluderen dat Vlamingen het enige volk ter wereld zijn dat zich met de regelmaat van een Belgische klok aan ‘zelfhaat’ blijft bezondigen? Om het ‘soortelijk gewicht’ van uw uitspraak te bepalen, mijnheer Leterme, is het misschien nuttig om een paar vergelijkingen te maken. Stel even dat Jacques Chirac in een interview zou verklaren dat hij een rationele Fransman is, maar geen romantische stamboom-Fransman en dus nooit met een Franse vlag zal zwaaien. Of dat geestesgenoot Jan Peter Balkenende zich laatdunkend zou uitlaten over het oranje vlaggenvertoon op Prinsjesdag. En ga zo maar door ... Geloof me vrij, de politieke gevolgen zouden niet uitblijven. Zeker weten. Maar dus niet zo in Vlaanderen. Vandaar en tot slot, mijnheer Leterme. Dat ge rationeel zijt, zal nog moeten blijken en zullen we graag afmeten aan uw politieke resultaten. Dat ge een stamboom-Vlaming zijt kunt ge helaas niet ongedaan maken, want dat behoort nu eenmaal tot de wetten van de natuurlijke afstamming. En dat ge op het volgende Zangfeest niet in korte broek en met zwarte bottines gaat vendelzwaaien, is maar goed ook. Het zou trouwens geen gezicht zijn. Dat is alvast de ongezouten mening van een fiere, rationele én tegelijk romantische stamboom-Vlaming. Gegroet! Kamikaze
M
E G A F O O N
WAT MAAKT HET UIT. RACISME HEEFT BLOK NIET NODIG In De Standaard zegt auteur Tom Naegels al eens wat op zijn lever ligt. Bij voorbeeld op 16 september in de rubriek “Spijkerschrift”. Bedenkingen dit keer over racisme, Vlaams Blok en het verbieden van de partij. Een Megafoontje waard. ‘Hebben allochtonen het beter in westerse landen waar geen sterke extreem-rechtse partij bestaat? (...) Stel dat het Vlaams Blok zich radicaal omvormt .... Is racisme dan verdwenen?’ ‘Racisme bestaat onafhankelijk van zijn politieke vertaling. Of de partij van dienst nu klein is of groot, beschaafd rechts of onverhuld fascistisch, dat verandert geen ene moer aan hoe negatief er over andere culturen gedacht wordt.’ ‘Waarom doen we dan zoveel moeite om het Blok te laten veroordelen? Waarom hopen we dat het zich zal omvormen tot een respectabele partij? Zal daardoor één Vlaamse moslim beter behandeld worden?’
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
‘Tegenwerping. De meeste Vlamingen zijn gematigd tegen de islam. Het Blok verhardt die gematigde weerzin en maakt hem respectabel. Het Vlaams Blok maakt dus toch een verschil.’ ‘Probleem: ik geloof dat niet. Elke dag worden we gebombardeerd met beelden en reportages over fundamentalisme, terrorisme en relletjes. De hoeveelheid interviews en reportages waarin de islam als achterlijk en agressief wordt voorgesteld, is niet te tellen. Sommige van de mensen die zich hard en kritisch uitlaten over moslims hebben allicht gelijk, maar daar gaat het me nu even niet om. Mijn punt is: niemand in Vlaanderen heeft het Vlaams Blok nodig om een negatief vooroordeel tegen moslims te kweken. Niet voor niets doet de Blokpropaganda de laatste jaren niet veel anders dan gewoon citeren uit de Vlaamse en internationale pers.’ ‘Dus, opnieuw: waarom al die moeite om de partij te veroordelen? Waarom benadrukken dat ze zich moet omvormen? Wat maakt het uit?’
14
‘Is het Vlaams Blok zachter geworden? Of is de internationale publieke opinie zo naar het Blok opgeschoven dat de partij nu met recht kan zeggen dat ze de mainstream van het westerse politieke denken vertegenwoordigt? Als ik tien jaar geleden had gezegd: ‘Ik ben tegen de multiculturele maatschappij, de islam is achterlijk en moslims moeten onze normen en waarden overnemen’, ik was publiekelijk uitgejouwd. Nu verkondig ik gewoon het heropgestane universalisme. Ik ben een verdediger van de democratische vrijheden. Rechts heeft dat waardediscours heel handig van links afgepakt. Wat vroeger racisme was, is nu idealisme.’ ‘Hoe kun je in zo’n cultuur vragen dat het Blok zich omvormt? Wat moeten ze nog omvormen? De partij heeft niet meer dan een paar cosmetische ingrepen nodig om acceptabel te zijn. En wie belet hen dan om aan de macht te komen? Ik alvast niet. Ik zie geen enkele reden. Behalve dan mijn eigen idealen, maar die zijn al jaren uit de mode.’
Splits de sociale zekerheid!
KBC-Open Sparen
Spaar voor later. Wij zorgen dat u altijd aan uw geld kunt.
Een eis van de Vlaamse Beweging die het Vlaams Neutraal Ziekenfonds volmondig bijtreedt. U kan dat ook door lid te worden van ons ziekenfonds. Daarmee bouwt u mee aan een beter en onafhankelijk Vlaanderen. Bovendien vindt u in ons een ideale partner in uw ziekteverzekering. Naast de wettelijke verzekering, bieden we u een interessant aanvullend pakket. Zo betalen we onder meer alternatieve raadplegingen, brilglazen, homeopathie, tandprothesen en voetverzorging terug, en voorzien wij in premies bij geboorte en jeugdkampen, een mooie keuze uit boeiende jongerenvakanties en een aantrekkelijke en betaalbare hospitalisatieverzekering.
Wacht niet langer en bel ons gratis nummer: 0800-179 75. Ons uitgebreid kantorennetwerk vindt u terug op: www.vnz.be
U legt geregeld wat opzij. Voor later. Maar als u slim bent, kiest u daarbij voor KBC-Open Sparen. Want zo spaart u in úw tempo en vooral zonder uw geld vast te zetten. U weet maar nooit … Of u nu kiest voor het fiscale voordeel, de veiligheid of het extra rendement, elk van de formules rendeert. Praat er eens over met uw adviseur Sparen en Beleggen of met uw KBC-verzekeringsagent.
Hoofdzetel: Hoogstratenplein 1 – 2800 Mechelen – www.vnz.be
Apotheek Antverpia Bandagist Antwerpen Berchem Edegem Hove Mortsel Mechelen Merksem
Energiebesparing: recuperatieketels lucht vóórverwarmers tot °C Milieutechnologie: afvalverbranding deNOx Explosieve gasmengsels: verwerking in over eenstemming met ATEX
Nationalestr. 150 Fruithoflaan 8-10 St Goriksplein 4
03 / 237.45.25 03 / 230.61.86 03 / 457.27.24
Boechoutsest. 13 Statielei 18 H Consciencestr 34 Lambrechtshoekenl. 258
03 / 455 94 61 03 / 449.96.61 015 / 43.26.46 03 / 645.29.33
Erkend door RIZIV Thuisgezondheidszorg - Verkoop - Verhuur
C
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45 e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: € 16,50 voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: € 10 voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: € 10 voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van € 17 op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Vormgeving: Jupiter Graphics, De Regenboog 5A, 2800 Mechelen, Tel. 015 52 95 67 Betaalt u uw abonnementsgeld vanuit het buitenland? Vermeld dan bij storting op het hierbovenvermeld rekeningnummer ook het IBAN-nummer BE08 4099 5919 1113 (Bank identificatiecode van KBC-bank = KREDBEBB) Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.
Automatisering: optimalisatie van energieverbruik
Gespecialiseerd studiewerk en sleutel op de deur levering Mallekotstraat 65, 2500 Lier Tel: ++ (0)3/491.98.78 - Fax: ++ (0)3/491.98.77 E-mail: info@euro-pem.com
ISSN 0012-5474
15
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
Nieuw op internet!! www.flandersonline.org
De grootste meertalige collectie teksten over Vlaanderen
Open vanaf 1 oktober. Een initiatief van het Vlaams Dienstencentrum vzw
DOORBRAAK nr. 9 - oktober 2004
16