België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
Vlaanderen staat in Europa
11 Maandblad December 2004
Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
E IGEN
VOLK EERST ?
Marie-Rose Morel is niet op haar tong gevallen. Assertief en charmant als ze is, liet ze zich niet inpakken door de twee plaasteren reporters Coninx en Van Wyck. ‘Als twee kinderen in het water vallen, dan red je toch eerst dat van jou’, was haar eenvoudig, maar volstrekt begrijpelijk antwoord op de aandoenlijke verontwaardiging over het standpunt “eigen volk eerst”. Als we het goed begrepen hebben mag je dat van de rechter nog zeggen, maar niet te veel en niet te dikwijls. Oesje. ‘Durf de rechter niet tegenspreken’, roepen de metselaars van het vrije woord in koor. Nog meer oesje. Nogal wat burgers die nog zelfstandig denken, voelen aan hun kleine teen dat eigen volk eerst een misschien wel redelijk standpunt is. Eigen bloed eerst, het klinkt provocatief, maar wie zou daar nu echt tegen zijn? Gaat onze liefde en belangstelling niet “eerst” naar de partner, de vrienden, de even-naaste, de mensen uit de buurt, het dorp, mien vlaanderenland? Naar de lui waarmee we samen-leven — en dat kan tot nader order niet met enkele miljarden tegelijk? Voelen we ons niet het meest op ons gemak in Vlaanderen boven, waar men een peer nog kan stoven? Bij mensen die met ons opgroeiden, supporteren en feesten, onze geschiedenis en onze cultuur delen, onze taal spreken. Wat is daar mis mee? Zeggen we daarmee — zoals sommigen in de partij van Morel dat in hun overmoed en ondoordachtheid ongetwijfeld en jammer genoeg nog te vaak doen — dat wie in die categorie niet thuishoort moet worden miskend? Dat onze contreien moeten schoongeschuurd worden van alles wat
vreemd is? No way, als die hun best doen om hier “onze naaste” te worden. En zo lang we mogen zeggen dat we vreemd bezoek best gezellig vinden, als ons huis maar niet overrompeld wordt. Zolang we mogen denken en zeggen dat trop te veel is. Dat daarvoor ons kot te klein is. Zolang we respect mogen vragen voor onze eigen bollenwinkel, ons interieur, onze taal en cultuur, onze normen en waarden. Als sommigen zich willen wentelen in de wellust van multiculturele dromen, doen ze dat maar. Ieder z’n Geloof. Maar er zijn grenzen aan het openen van grenzen. Het zou mij verbazen als op de voordeur van pakweg Etienne Vermeersch geen slot zat, of als rond de tuinen van de journalisten van De Morgen geen afsluiting zou staan. De progressieve elite zou eens moeten beseffen dat niet iedereen zit te wachten op een wereld die een hartinfarct krijgt door een cocktail van overstuurde massamobiliteit, monotone massaconsumptie en merkverdwazing, massamedia en een verplichte onderdompeling in een labyrinthische en uiteindelijk onvatbare wereldcultuur, van gestroomlijnde informatie en entertainment. Dit alles, lieve progressieve vrienden, is uiteindelijk de gebakken lucht die opstijgt rond de ovens van het door u zo verfoeide kapitalisme. Laat wie het wenst ook even zijn rust op een eind afstand van de verkilling in de gedwongen gelijkheid. Ver weg van de uw bijna hysterische verdwazing in uw ideologische Big-Brother-wereld. JVdC
P ERSWIJS - K ORT
P
K
E R S W I J S
Elio Di Rupo in De Standaard, zaterdag 23 oktober: ‘Wat is er anderhalf jaar of twee jaar geleden gebeurd? SP.A en VLD hebben aan de Franstalige regeringspartijen gevraagd om kleine arrondissementele kieskringen af te schaffen en te vervangen door provinciale kieskringen... De SP.A en VLD zeiden: Elio, je moet ons helpen, we zitten met het Blok dat steeds sterker wordt. We willen in elke provincie met één boegbeeld opkomen. De democratie zal er wel bij varen. Het was tegen onze belangen, maar we zijn akkoord gegaan omdat we dachten onze Vlaamse vrienden te kunnen helpen in hun strijd tegen het blok. De enige voorwaarde die we gesteld hebben, was dat er niet geraakt werd aan BrusselHalle-Vilvoorde. De Vlaamse regeringspartners hebben ons dat met de hand op het hart beloofd. Ik ben een brave jongen en heb gezegd: oké.’ Filip Dewinter in Dag Allemaal, 26 oktober: ‘De enige “koning” die ik respecteer, is er een van hoge gisting! Ik ben een republikein. Het hof heeft nog steeds veel te veel macht en staat symbool voor het unitaire België. Ik heb nikt tegen de mens Albert en zijn familieleden, maar hun instelling is middeleeuws. Ook in een onafhankelijke Vlaanderen zal geen plaats zijn voor een monarchie.’ Gerard Van Westerlo, journalist Vrij Nederland, in De Morgen 6 november: ‘Sociaal-economische achtergronden lijken van geen tel meer. De moord op Van Goch heeft daar niets mee te maken. Het is geen sociaal-economisch probleem dat zich van-
daag voordoet, het is een identiteitsprobleem. Het zou een sociaal-economisch probleem zijn indien de daders kansloze jongeren waren die intellectueel niets voorstellen, maar zo is het niet’. Kris Deschouwer (politicoloog) in Het Nieuwsblad, 23 oktober: ‘Was Brussel een Franstalige stad, dan waren Vlamingen en Franstaligen al lang uit elkaar gegaan om twee aparte staten te vormen () Brussel ligt wel in Vlaanderen en vormt zo het struikelblok bij uitstek voor een opdeling van het land’. Caroline de Gruyter in NRC: ‘Er is nog maar weinig dat de Belgen politiek bindt () Landbouw, onderwijs, cultuur, economie en ontwikkelingshulp worden al regionaal geregeld. () Veel Franstaligen spreken geen woord Vlaams (sic). Vlamingen praten beter Engels dan Frans. Vlamingen kijken naar Big Brother, Franstaligen naar Star Academy. Van schrijvers als Elsschot of Tom Lanoye hebben de meeste Franstaligen nog nooit gehoord. Een “nationaal debat” bestaat er allang niet meer in België. Derk-Jan Eppink in Het Laatste Nieuws, 13 november: ‘Neem nu Steve Stevaert (SP.A-voorzitter). Die is de pedalen volledig kwijt hé. Als het menens wordt, hoor je hem niet. Het is een kletsmajoor. De keukenprins van de gebakken lucht! Stevaert heeft zich nooit diepgaand bekommerd om de problemen van de allochtonen, hij is enkel bezig geweest met zijn eigen marktpositie. Die man zou beter ontslag nemen en terugkeren naar zijn café.’
O R T
BRUSSELS ONDERWIJS Het Nederlandstalig onderwijs in Brussel telt ook dit schooljaar weer meer leerlingen. Het Nederlandstalige kleuteronderwijs telde in september 9 473 leerlingen, een stijging van 3,7 procent tegenover het begin van vorig schooljaar. (De Tijd, 4 nov). Maar het aantal kinderen uit homogeen Nederlandstalige gezinnen blijft dalen. Dat blijkt uit cijfers die minister Guy Vanhengel (VLD) gaf op een vraag van Dominiek Lootens (Vlaams Belang). In het kleuteronderwijs zaten vorig schooljaar nog maar 12,1% kinderen uit homogeen Nederlandstalige gezinnen, 20,8% uit taalgemengde gezinnen en 67,1% kinderen uit homogeen anderstalige gezinnen. In het lager onderwijs kwamen 58,1% kinderen uit een homogeen anderstalig gezin, in het secundair 30,4%. Almaar meer Vlaamse ouders in Brussel sturen hun kinderen naar Vlaams-Brabant. Het Vlaams Belang pleit in Brussel onder meer voor een volledig jaar intensief taalbad.
VRT-MAATSTAVEN EN TRANSFERS Op de vraag waarom VRT-televisie de nieuwe informatie over toegenomen transfers (studie van de Vlaamse Overheid, Abafim, zie Doorbraak november) geen bericht waard vond in nieuwsuitzendingen of actualiteitsprogramma’s kwam een merkwaardig antwoord. ‘Geen nieuwigheid, tenzij het koren op de molen kan zijn van sommige groepen in de maatschappij en het onderwerp is waarmee het communautair vuurtje kan worden opgestookt. De informatie was niet nieuw en relevant. Althans volgens onze maatstaven’, aldus een nota van een woordvoerder van het TV-Journaal.
VLAAMSE MOSLIMS Ook de allochtonen ervaren dat de unitaire Belgische structuur niet werkt. Vlaamse moslims bepleiten een nieuwe structuur voor de moslimexecutieve, met een Vlaamse en een Franstalige kamer. Meryem Kaçar (Groen!): ‘Het is al langer duidelijk dat de Vlamingen en de Franstaligen een andere dynamiek
vervolg blz. 3
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
2
D OORBRAAK STEK IN EEN NIEUW KLEEDJE
afgelopen jaren is volledig vernieuwd. We zoeken nog een vrijwilliger om ook de artikels van de afgelopen jaren te indexeren om op internet te plaatsen. Wie een helpend handje wil toesteken, mag contact opnemen met de redactie via redactie@doorbraak.org. Op de vroegere stek vond je ook altijd de jongste Doorbraak als pdfbestand. Dit wordt echter in de nieuwe stek voorbehouden voor abonnees en leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. Zij kunnen alle Doorbraken sinds 1999 terugvinden op het beveiligde intranet van de vvb op intranet.vvb.org.
K
O R T
volgen. (De gematigde Vlamingen stapten begin dit jaar trouwens op en eisten een Vlaamse kamer in de Executieve - DS). Als het gaat over de erkenning en opleiding van de islamleerkrachten, stellen de Vlamingen zich anders op dan de Franstaligen. Of denk aan de erkenning van de moskeeën en imams. Vlaanderen heeft daar al een decreet over. Franstalig België is nog niet zo ver. Ook dat zijn twee verschillende dynamieken die je best in je Executieve terugvindt.’’ (DS, 9 nov).
EN
VANDENBROUCKE
Het is niemand onbekend dat je een dier kunt conditioneren, zeg maar dresseren. Vooral wanneer hij hongerig is, kan een hond geleerd worden dat er, na het opflitsen van bij voorbeeld een groen lampje, voedsel gaat komen. Zelfs voor dit voedsel verschijnt, begint zo’n gedresseerde hond, alleen al vanwege het lichtje, te saliveren, dat is: speeksel af te scheiden. De Russische reflexoloog en Nobelprijswinnaar fysiologie Pavlov, die deze processen ontdekte, kwam op het idee een van zijn honden aan een dubbele conditionering te onderwerpen. De eerste betrof het genoemde verband groen lampje en voedsel, de tweede het verschijnen van een rood lampje gevolgd door een elektrische schok. In het eerste geval saliveert de hond, in het tweede springt hij wild op om de schok te ontwijken. Alles samen betreft het een complexe situatie, waar de hond echter perfect en efficiënt mee uit de voeten kan. De hond kan er mee leven. Maar Pavlov zet een verdere stap. In successieve aanbiedingen van de lichtsignalen laat hij het groene lampje meer bruinrood worden en het rode lampje meer geelgroen. De hond raakt nu snel het noorden kwijt en zijgt letterlijk weg in een verlamde toestand, die Pavlov kunstmatige neurose heet. Conclusie: bij duidelijke signalen, handhaaft de hond zich perfect, bij dubbelzinnige signalen raakt hij in het ongerede. Dit experiment is schitterend vanwege het feit dat het ook en vooral voor mensen geldt. Als een minister — Vandenbroucke heet hij — een brief schrijft, een brandbrief, die hoogst alarmerend is, die uitroept dat het Mimount Bousakla (SP.A) was teleurgesteld in de executieve ‘omdat er geen Vlamingen of vrouwen in vertegenwoordigd zijn en omdat de stem van de gematigde moslims er niet aan bod
3
vijf voor twaalf is in verband met serieuze problemen in dit koninkrijk, dan is het publiek voor wie deze rode lamp bedoeld is, bereid en in staat om adequaat te reageren. Maar als dezelfde minister onmiddellijk daarop te kennen geeft dat het toch zo geen vaart loopt en dat wat bedoeld was als rood toch eigenlijk ook als groen kan worden gezien, dan gaat het volk door de knieën en wordt het radeloos, zelfs razend. Tenminste als dat volk verstandig is: wat niet steeds het eerste is wat van volk gezegd kan worden. Arm volk met zulke dubbelzinnig leiders of wat daarvoor moet doorgaan. Slikken is al een delicate bezigheid, maar van het inslikken van eigen woorden, vooral als die belangrijk zijn, stik je. Voor chefs die vitale woorden inslikken geldt maar één wederwoord: stik. Geld waar je geen weg mee weet verbanden of een boodschap waar je geen weg meer mee weet inslikken: het komt ongeveerd op hetzelfde neer. Van die boer geen tikkeneieren meer. En wat te zeggen van de man — SintNiklaas komt uit Spanje, hij kwam uit Cuba — die Vandenbroucke de mond snoerde? Als straf voor het feit dat hij bij zijn naaste vrienden de vrije meningsuiting verkracht, moet hij veroordeeld worden tot het eeuwig dragen van een vuurrode fopspeen of tutter. Tutterend vervuilt men de wereld “van de mensen” niet verder met wartaal. Dan hoeven wij niet meer neurotisch, laat staan razend te worden Jacques Claes
komt. In plaats van tot massale kritiek op de moord op Van Goch op te roepen, deed de executieve niets’. (DM, 8 nov)
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
C OMMENTAAR
Onze internetstek www.doorbraak.org zit sinds vorige maand in een nieuw kleedje. Je vindt er als lezer de belangrijkste artikelen van de lopende maand, maar natuurlijk ook die van de afgelopen jaren. Ook die zoekrobot die toelaat om te zoeken in de Doorbraak van de
PAVLOV
KRIJGEN
WE WAAR VOOR ONS GELD?
Ook opvallend is het feit dat de afgelopen twintig jaar de werkgelegenheid — het aantal voltijdse banen — in de privésector alleen in Vlaanderen is gestegen. In Wallonië en Brussel verminderde ze. De werkgelegenheid in de overheidssector ging er in de drie gewesten op vooruit, in Vlaanderen nog het meest. Van een “inhaalbeweging” in Wallonië is er noch de jongste twintig, noch op de jongste vijf jaar (zie grafiek 2) ook maar enig spoor te bespeuren.
DE
EFFICIËNTIE VAN ONZE OVERHEDEN
O VERHEID
EN TEWERKSTELLING
Overheden zijn geen bedrijven. Er zijn geen winsten en verliezen en het is dan ook onmogelijk om de efficïentie van de ene overheid te vergelijken met die van de ander land. Alhoewel. Er verschijnt de jongste tijd meer en meer literatuur over de efficiëntie van het overheidsapparaat en internationale vergelijkingen daaromtrent. Tijd dus voor een stand van zaken. Krijgen wij eigenlijk wel waar voor het vele geld dat we als belastingbetaler in onze overheid stoppen? Ook inzake overheid kan de prijs-kwaliteitsvergelijking worden gemaakt.
GRAFIEK 1 procent overheidstewerkstelling 50% 40% 30%
DE OVERHEID WORDT DUURDER
20%
Eerst even naar wat cijfers kijken in België. Hoeveel mensen werken er in de vrije markt en hoeveel mensen zijn er rechtstreeks afhankelijk van de overheid (en dus van de belastingbetaler) voor hun inkomen? Men hoeft geen kerngeleerde zijn om de cijfers op zijn minst gezegd “merkwaardig” te vinden.
10% 0% Vlaanderen 1982
Wallonië 1992
Brussel
2004
ter gezakt van iets meer dan 23% tot 19%. Maar daar zijn sectoren zoals onderwijs en gezondheidszorg geheel of gedeeltelijk geprivatiseerd.
HOE
LANG KUNNEN WE ONS NOG EEN DERDEKLASSEOVERHEID VEROORLOVEN?
Bekijken we het communautair, dan valt op hoe slecht Wallonië uit de vergelijking komt. In Vlaanderen werkt zowat 30% van de gesalarieerden in overheidsdienst, in Wallonië is dat 42%, in Brussel 38%. Die verhouding Voor België als geheel is de overheidswas twintig jaar geleden duidelijk beter tewerkstelling de jongste twintig jaar met respectievelijk 28, 34 en 34%. gegroeid van 31 tot bijna 35% (zie graVooral in Wallonië heeft men overfiek 1). Het is een fenomeen dat zich in heidsbanen gecreëerd en zo de verhouheel wat Westerse economieën heeft dingen scheef getrokken. Overvoorgedaan. In de Verenigde Staten is heidsbedrijven zoals De Post en het cijfer in diezelfde twintig jaar echBelgacom worden in GRAFIEK 2 deze telling bovendien niet als overSocio-culturele tewerkstelling heid, maar als privé 350 30,0% gerekend. 25,0%
250
20,0%
200 15,0% 1 5 02 0 0 2 10,0%
100320 25.3%
5,0%
50 0
0,0% 1973
Tewerkstelling
1982
1992
% van overheidstewerkstelling
DE OPGANG VAN DE SOCIO-CULTURELE SECTOR.
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
2002
BRON RSZPPO 2004
Relatief gezien is de overheid voor de burger de afgelopen twintig jaar dus behoorlijk wat duurder geworden. In 2002 telde België 80% meer ambtenaren dan in 1982 en zelfs 130% meer dan in 1973.
4
In Vlaanderen is de toename van het aantal overheidsbanen vooral duidelijk in de gezondheidszorg, welzijn en — de jongste jaren meer en meer — de socio-culturele sector.
2002
DE GROEI VAN DE OVERHEIDSTEWERKSTELLING IN
300
België
WAT DOEN AL DIE EXTRA AMBTENAREN?
In de gezondheidszorg is dat allicht te begrijpen met de voortschrijdende veroudering en de stijgende factuur van de ziektekosten. Ook recent werden nog nieuwe aanwervingen beloofd. En zorg is nu eenmaal iets dat moeilijk te automatiseren valt. Met de demografische evolutie in het achterhoofd, zal het moeilijk worden om die evolutie om te keren.
BELGIË. BRON RSZPPO
Verrassend is de sterke groei in de socio-culturele sector de jongste twintig jaar. In die sector verdubbelde de Vlaamse overheidstewerkstelling van 158 000 tot 320 000 voltijdse eenheden. Een kwart van het overheidspersoneel werkt op dit moment al in de socio-culturele sector. Dit is op z’n minst gezegd een merkwaardige evolutie. Wat hebben al die inspanningen opgeleverd? Zijn het cultureel bewustzijn en de culturele consumptie gegroeid? Hebben de politici jobs gemaakt? Of heeft de overheid een groeiende nood aan ambtenaren, straathoekwerkers en vrijgestelden om politiek gewenste meningen te helpen verspreiden? Allicht voer voor verder onderzoek.
HOE GOED SCOORT ONZE OVERHEID? Maar laten we even kijken naar het resultaat van al die overheidsinspan-
ningen. Hoe goed scoort België internationaal? Helaas hebben we in dat verband alleen Belgische cijfers. Maar die zijn wel leerrijk.
De Europese Commissie levert jaarlijks een verslag over de economische situatie in de verschillende deelstaten en formuleert aanbevelingen. Het is opvallend dat de Commissie daarbij de jongste jaren België systematisch aanmaant “to improve the efficiency of the public administration”, een zinsnede die nauwelijks bij andere landen wordt gebruikt. De Europese Centrale Bank levert ook jaarlijks een werkstuk af waarin zij de lidstaten scores en rankings geeft. Die scores zijn gebaseerd op een korf van indexen zoals corruptie, red tape (Administratieve rompslomp en hindernissen), kwaliteit van gerecht, onderwijs, gezondheidszorg, infrastructuur... Uit deze vergelijking blijkt alvast dat België van de vijftien EU-landen slechts een miserabele elfde plaats bekleedt wanneer de performantie van het overheidsapparaat wordt bekeken. Wanneer ook onderwijs en gezondheidszorg worden meegerekend — domeinen waarin we traditioneel sterk staan — geraken we amper aan een negende plaats. Alleen op het domein van de kosten zitten we met een vijfde
plaats (48% van het BBP) in de eerste helft van het Europese peloton. Ook naar het vertrouwen van de burger in de overheid werd onderzoek gedaan. Subjectieve kwaliteit, noemt men dat in professorenkringen. Als het van de burgers afhangt, is België alvast dik gebuisd. Met een dertiende plaats — alleen gevolgd door Italië en Griekenland — weet de Belgische overheid weinig onderdanen te overtuigen van haar bestuurlijke kwaliteiten.
DE INTERNATIONALE INSTELLINGEN GEVEN DE KNIEZER GELIJK
ZIJN WIJ KNIEZERS? We hebben het zo goed en toch klagen we steen en been. Wij zijn een volk van ondankbare kniezers. Dat is althans de teneur van nogal wat beleidsmakers en politici. Uiteraard vooral van diegenen die de afgelopen decennia het beleid hebben gemaakt. Laten we die kniezers nog eens verder ontleden. Als we dieper graven naar het vertrouwen in de verschillende instellingen (zie tabel 2), blijkt de Belg kieskeurig te zijn in zijn wantrouwen. Het lijkt alvast te wijzen op het feit dat de Belg niet in sé een negativist is. Gezondheidszorg en onderwijs, twee sectoren waar ook internationale stu-
IN
BELGIË. BRON: EUROPESE
dies aantonen dat we goed werkende systemen hebben, kunnen wel degelijk op het vertrouwen van de burger rekenen. Als de Belgische burger en internationale vergelijkingen elkaar gelijk geven, dan is het misschien niet ondenkbaar dat de Belgische politieke klasse ongelijk heeft met haar houding dat de burgers “ondankbare kniezers” zijn. Misschien denkt de burger wel dat we het goed stellen ondanks ons overheidsapparaat. De naakte cijfers van betrouwbare, internationale instellingen lijken de burgers alvast gelijk te geven in hun wantrouwen. In vergelijking met de ons omringende landen betalen we te veel voor onze overheid en krijgen we er te weinig kwaliteit voor in de plaats. Het zal de lezers van Doorbraak allerminst verbazen dat wij de oorzaak daarvan vooral zoeken in een inefficiënt Belgisch niveau. Is het toeval dat het vooral de Begische beleidsdomeinen zijn die ondermaats presteren? De vraag is hoe lang we ons in een vergrijzende samenleving nog een derde klasse overheid kunnen veroorloven. Wie op dat probleem een antwoord wil geven zónder België verregaand uit elkaar te halen, zal dringend uit zijn schulp moeten komen. Dirk Laeremans
Verwijzingen: TABEL 2 Vertrouwen in de overheidsinstellingen Gezondheidszorg Onderwijs Sociale Zekerheid Politie Overheidsadministratie Parlement Justitie
DE BELG
82,6 77,9 69,4 55,4 46,1 39,1 36,4
IS KIESKEURIG IS ZIJN VERTROUWEN OF
Het world economic forum: http://www.weforum.org Leuvense Economische Standpunten: http://www.econ.kuleuven.ac.be/eng/ew /les Rijksdienst voor sociale zekerheid: http://www.hiva.be/publicatie/nl/2739/ publicatie Oeso: http://www.oecd.org
WANTROUWEN VAN DE OVERHEID.
BRON: LEUVENSE ECONOMISCHE STANDPUNTEN
5
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
EN TEWERKSTELLING
Wat blijkt alvast uit die rapporten? Dat België steevast níet tot het koppeloton van competitieve naties behoort. Het World Economic Forum geeft België een 25ste plaats op de 104 onderzochte landen. Vóór Frankrijk en Luxemburg, maar achter Spanje, Portugal, Chili en de Verenigde Arabische Emiraten. Opvallend daarbij is dat de concurrentiekracht van het Belgische bedrijfsleven (en dus niet de gehele natie) een veel betere vijftiende plaats bekleedt. De overheidsdiensten scoren dus allicht een stuk lager dan die 25ste plaats.
EUROPA IS NIET MALS VOOR DE KWALITEIT VAN DE OVERHEIDSADMINISTRATIE CENTRALE BANK & LEUVENSE ECONOMISCHE STANDPUNTEN
O VERHEID
Het World Economic Forum brengt elk jaar een internationaal vergelijkend onderzoek over de concurrentiekracht van de verschillende staten. Het is op dit moment min of meer het meest gezaghebbende onderzoek in dat verband. Ook de Wereldbank, de Oeso, de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank publiceren regelmatig rapporten die de kwaliteit van de landen, hun economieën en hun overheid in kaart brengen.
TABEL 1
VRT
DE
MAG GEEN ONE-MAN-SHOW ZIJN
en printmedia rond bepaalde thema’s bundelen. Ook al volgde snel de mededeling van Mary dat de interviewende krant in kwestie hem slecht begrepen had, op het kabinet van Geert Bourgeois voelde men meer en meer nattigheid.
SLINGER VAN DE MEDIA
gesleept. En heel wat bevoegdheden, zodanig dat de kopstukken van de partij er in het begin zelfs de tel bij kwijt geraakten. Intussen beseffen ze dat ze met een aantal van die bevoegdheden in het oog van de storm terecht dreigen te komen. Dat is zeker het geval met de media, waar de komst van Geert Bourgeois met argwaan werd gadegeslagen. Toen hij weigerde partij te kiezen voor de VRT, werd hij binnen dat instituut in de ban geslagen van de paarse kerk. Zal hij zich onafhankelijk kunnen blijven opstellen? Het begon al goed met het Vlaams regeerakkoord van midden juli. Op de Reyerslaan konden ze er niet mee lachen. ‘Alvorens een nieuwe beheersovereenkomst te sluiten, evalueren we de openbare opdracht van de VRT. Daarbij gaat de aandacht onder meer naar haar culturele opdracht, naar de pluriformiteit en de kwaliteit van haar informatieopdracht in haar globale programmering, haar doelgroepenbeleid en haar zorg voor een open, respectvol en verdraagzaam Vlaanderen.’ Dat was nog maar het begin. ‘We voorzien voor de VRT een versterkte controlemogelijkheid op het vlak van financiële transparantie o.a. betreffende commerciële activiteiten en reclame-inkomsten (werking VAR, Vlaamse Audiovisuele Regie). We waken erover dat de plafonds inzake reclame-inkomsten via VRT-radio worden gerespecteerd. Sponsoring op VRT-televisie zal beperkt blijven tot evenementen. Een onafhankelijk orgaan zal toezien op het marktconform gedrag en de strikte naleving van de wetgeving op de reclamewerving, ook door de openbare omroep.’ En dan, op het hoogtepunt van de Sporza-hype (maar vóór de flop van de Olympische Spelen): ‘De VRT kan slechts overgaan tot de ontdubbeling van haar TV- of radionetten voor zover hiertoe voorafgaandelijk de beheersovereenkomst wordt aangepast.’ Er staan ook nog andere leuke dingen in het Vlaamse regeerakkoord, die betrekking op de openbare omroep, maar voor de Bracke’s en de Tony Mary’s van deze wereld was het duidelijk: de CD&V wilde het vel van de VRT en van zijn gedelegeerd-bestuurder, en
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
Toen Bourgeois kort daarna verklaarde dat hij het publiek wou raadplegen over wat ze op de openbare omroep wilden zien — zij het via de Vlaamse Mediaraad — was het hekken helemaal van de dam. Bracke, De Vadder en Uytterhoeven zetten hem in hun programma’s openlijk voor schut. Een domme kloot uit de West-Vlaamse klei die hén eens zou komen vertellen wat ze zoal moesten brengen? Bij de openbare omroep vonden hun schampere commentaren op de mediaminister ruime weerklank. Zeker toen hij nogal gratuit liet ontvallen ‘dat hij eigenlijk zelden of nooit televisie keek’ (Humo, 14 sept).
DE EIGENLIJKE INZET
Foto Doorbraak
M EDIA
Goed, de N-VA heeft een ministerpost in de Vlaamse regering in de wacht
WIL MEDIAMINISTER BOURGEOIS VRT?
HET VEL VAN
DE
de N-VA toonde zich daarbij een gewillige bondgenoot. Bovendien was het al snel een publiek geheim dat Yves Leterme de bevoegdheid media eigenlijk zelf in portefeuille had willen hebben, en pas op het einde besloot om Geert Bourgeois de kastanjes uit het vuur te laten halen. Van het een kwam het ander. Directeur-TV Aimé Van Hecke provoceerde door te stellen dat Sporza best wel eens een vervolg zou kunnen krijgen als volwaardig net. Tony Mary zelf blies dat terug, maar vond wel dat de VRT “cross-mediaal” te werk zou moeten kunnen gaan: aan een soort van merken-merchandising doen, niet alleen qua sport, maar ook qua jeugd en cultuur, en daarbij radio, televisie
6
Het onhandig aangekondigde “volksinitiatief” van Bourgeois ten spijt — de voorzitster van de Mediaraad toonde zich eveneens bijzonder sceptisch — heeft hij bij het voorstellen van zijn beleidsnota over de media een aantal puntjes duidelijk op de i gezet. Hij kiest voor een eerlijke en minder woelige concurrentiestrijd tussen de openbare en de commerciële zenders. Ook die laatste zullen scherper in de gaten worden gehouden: daarvoor moet dat nieuw toezichtorgaan gaan dienen, de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM). Bourgeois gaat controleren of de radiozenders Q-music en 4FM zich aan de beloften hebben gehouden die ze maakten bij het verkrijgen van hun uitzendvergunningen. Anderzijds wil hij alle commerciële initiatieven voluit kansen geven zonder discriminatie. Met andere woorden, Bourgeois wil op de eerste plaats mediarust. Dat wil zeggen: weg uit een klimaat waar de creatie van Sporza tot woedende reactie heeft geleid van de concurrntie die zich verenigde in de Private Omroep Federatie (POF) en naar de Europese Commissie is gestapt. Het lijkt erop dat het POF-front intussen wel aan kracht aan het inboeten is, maar de oorsprong van de malaise is zeker niet weggenomen. De Europese Commissie heeft begin september 49 vragen gesteld aan Vlaamse voogdij-
overheid over de VRT en het naleven van de regels van de mededinging. Dat op zich dreigt al een tijdrovende procedure te worden.
Pas na het nodige aandringen wou de gedelegeerd-bestuurder kwijt wat de op stapel staande vernieuwing van het omroepgebouw zou gaan kosten. Zegt Bourgeois: ‘Onbegrijpelijk dat over de kostprijs van de renovatie van het omroepgebouw geheimzinnig wordt gedaan. Het is niet meer dan logisch dat de Vlaamse regering als aandeelhouder dat bedrag mag kennen. Anderzijds heb ik begrip voor het zakengeheim. Als de VRT de kostprijs van zijn uitzendrechten bekend moet maken, verliest de omroep aan slagkracht ten voordele van de concurrentie. Maar alles verzwijgen en zeggen dat de politici er geen uitstaans mee hebben, gaat me te ver. Ik wil dat gevoelige bedragen tijdens de raad van bestuur genoemd worden, maar ze moeten wel binnenskamers blijven.’ (Het Nieuwsblad, 28 okt.) Bert De Graeve werd in 1996 aangesteld ‘met bijzondere machten’ om de openbare omroep opnieuw slagvaardig te maken. Toen Tony Mary hem in 2002 opvolgde, kwam hij al snel in botsing met de raad van bestuur over de aanstelling van directeur-TV Van Hecke. Zulke dingen laten intern en extern hun sporen na. Blijkbaar oordeelt Bourgeois dat het tijd is om de slinger een beetje terug te draaien, en de VRT niet langer op een one man show te laten lijken. Vraag is of hij sterk genoeg zal staan om zijn inzichten door te drukken, zonder dat de politisering de openbare omroep opnieuw in de greep krijgt. Want alle
VRT EN PEILINGEN
Foto Reporters
De VRT houdt zich (ism De Standaard) op regelmatige tijdstippen onledig met bestellen, betalen en gebruiken van nogal duistere opiniepeilingen.
GEDELEGEERD
BESTUURDER
TONY MARY: NIET VRT-WINKEL.
OPGEZET MET INSPRAAK IN ZIJN
partijen zitten nu al bovenop het dossier. Eind 2006 moet er een nieuwe beheersovereenkomst zijn voor de openbare omroep. Quo vadis, VRT?
DIGITALISERING Intussen krijgen in België een aantal proefprojecten rond digitale televisie steeds meer vorm. Er zijn verschillende spelers en verschillende opties. Telenet richtte samen met VRT, VMMa (de Vlaamse Mediamaatschappij, met o.m.VTM) VT4 en Interkabel het consortium “Vlaanderen Interactief” op. Ze onderzoeken de mogelijkheid om digitale televisie via de kabel in de Vlaamse huiskamer binnen te brengen. Belgacom mikt dan weer op een project om via de telefoonlijn digitale interactieve televisie aan te bieden aan alle Belgen. RTBF en RTL-TVI volgen de ontwikkelingen op de voet. Belangrijk voor het succes van digitale televisie wordt uiteraard de kostprijs, en het aanbod en gebruiksgemak. Eerder was er sprake van de eerste helft van 2005 om op het terrein van start te gaan, maar blijkt dat de proefperiode toch langer zal duren dan verwacht. Ook in dit dossier willen alle omroepen dus mee op het voorplan treden, en ook in dit dossier zijn de belangen huizenhoog. Geert Bourgeois begint langzaam te beseffen wat hij zich op de hals heeft gehaald. Anke Nobels
Zo leerde het jongste onderzoek (TNSmedia, DS 30 okt) via één van de vijf zogenaamde actualiteitsvragen dat de regering Verhofstadt bijlange niet hoeft te vallen als Brussel-Halle-Vilvoorde niet is gesplitst voor het einde van het jaar. Tweederde (63%) van de Vlamingen antwoordde neen op die vraag (30% ja). Het is dezelfde peiling die ons regelmatig vergast op de top-10 van de politici, zonder er duidelijk bij te vermelden hoe selectief men in dit soort bevragingen te werk gaat. De keuze is immers beperkt tot een nogal willekeurig samengesteld groepje bekende politici. Waarom Mieke Vogels en Vera Dua daar wel op voorkomen, en pakweg Pieter De Crem, Gerolf Annemans of Bart De Wever niet, is absoluut onduidelijk. De politieke barometer van hetzelfde onderzoek liet het Vlaams Blok stranden op 23,5% (tgo 24,3% bij de jongste verkiezingen). De vraag is maar of Dewinter en co zich zorgen maken over die zogenaamde tendens. Dezelfde peiling van DS en VRT gaf het Blok in mei 2003 16,9% van de stemmen. Het Blok haalde veel meer. In mei 2004 liet de barometer van VRT/De Standaard het Blok klimmen naar 19,8%, terwijl de partij uiteindelijk landde op 24,15%. Een beetje onderzoeker zou in een hoekje kruipen... Op 27 oktober 2004 publiceerde De Morgen cijfers van een enquête van het bureau GFK. Hier moesten de cijfers vooral aantonen dat het Blok 48% van zijn kiezers zou verliezen indien de stemplicht zou worden afgeschaft. Een louter fictief scenario. Ook De Morgen bracht het dossier BHV in beeld. Maar hier bleek dan weer dat een ruime meerderheid (60%) van de Vlamingen wél wil dat Brussel-HalleVilvoorde tegen het einde van het jaar gesplitst wordt. Begrijpe wie kan. KVdH
7
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
M EDIA
Dat wil verder zeggen: Bourgeois wil de openbare omroep niet beknotten omdat de commerciële zenders van de POF daarom vragen. Maar hij wil blijkbaar wel dat de raad van bestuur van de openbare omroep opnieuw meer bij het leiden van de VRT betrokken wordt dan dat onder Bert De Graeve vroeger en Tony Mary nu het geval is. Die laatste zou te ondoorzichtig te werk gaan. Dat heeft Bourgeois laten verstaan naar aanleiding van een recent incident in de mediacommissie van het Vlaams Parlement, waar Tony Mary vragen van commissieleden naar meer financiële transparantie van en over de VRT ontweek of weigerde te beantwoorden.
BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE
STRIJD
VOOR ZELFBESTUUR HIER ALTIJD GEWELDLOOS
D E V LAAMSE A RAFAT, EEN MAN VAN VREDE
Van Yasser Arafat wordt gezegd dat hij een man van de vrede was, al was er een tijd dat deze Nobelprijswinnaar bloedige kapingen en aanslagen liet plegen. Vandaag bezitten de Palestijnen een soort schijnautonomie, behalve in hun hoofdstad Jeruzalem. Dat lijkt een beetje op wat de Vlamingen hebben binnen België: een schijn van zelfbestuur, behalve in hun hoofdstad Brussel. Veel heeft de jarenlange gewelddadige strijd de Palestijnen dus niet opgeleverd. Bijna alles wat zij hebben, hebben wij vandaag ook. Alleen de tranen van moeders en vrouwen en de vernieling van have en goed zijn ons bespaard gebleven. De Vlamingen hebben hun strijd voor zelfbestuur immers steeds geweldloos gevoerd.
AANSLAGEN We maken onszelf graag wijs dat deze geweldloosheid te maken heeft met onze pacifistische inborst. Het heeft wellicht meer te maken met de geografische toevalligheid dat wij in een vlak en drukbevolkt land wonen. Opdat gewapend verzet tegen een vreemde overheersing enige kans van slagen zou hebben, is vereist dat guerrillastrijders zich strategisch kunnen terugtrekken in onherbergzame, liefst bergachtige streken. Het land van de Nederlanders (in Noord en Zuid) ontbeert dit, zoals de brigands in 1798 ondervonden. Alleen achter water kan men zich in onze streken verschansen, wat de Nederlanders in het Noorden in de zestiende eeuw trouwens deden, evenals het Belgische leger in 1914-’18. Na de Eerste Wereldoorlog, toen ze over wapens beschikten, hebben voormalige frontsoldaten even overwogen om een gewapende bevrijdingsstrijd in te zetten. Er bestaat een brief van Cyriel De Wael aan (vermoedelijk) Jules Charpentier waarin de voor- en nadelen werden overwogen van een Vlaamse opstand naar het voorbeeld van de Ierse paasopstand van 1916. Het plan werd afgeblazen omdat men tot DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
Foto Doorbraak
G ESCHIEDENIS
V
an de doden niets dan goeds. Is het daarom dat Arafat na zijn dood alleen maar werd geprezen? Zelfs de paus en de Belgische regering spraken hun leedwezen uit.
AUGUST BORMS. AAN GEEN BLOED.
ZIJN HANDEN KLEEFT
de conclusie kwam dat men weinig kans op slagen had. Bovendien, aldus de brief, zou “de anti-Vlaamse terreur tienvoudig toenemen. Honderden onschuldigen zullen gevangen worden gezet, de publieke opinie zal zich onder invloed van de clerus tegen ons keren.” Niettemin pleegden in februari 1919 Vlaamse “vrijheidsstrijders” twee bomaanslagen. Er vielen geen slachtoffers. Het waren de enige Vlaamsnationalistische gewapende aanslagen ooit.
GENADE Wat eveneens een rol speelde, was de houding van onze Vlaamse Arafat, dr. August Borms. Deze diepgelovige katholiek wilde van geen geweld weten. Borms was in september 1919 ter dood veroordeeld. Toen een boodschap naar de gevangene werd gesmokkeld met de vraag of hij akkoord ging met een poging om hem met geweld te bevrijden, antwoordde Borms negatief. Borms-biograaf Jos Vinks schrijft dat Ierse Sinn Fein-leden aanboden om de Vlaamse voorman te helpen bevrijden, maar de flaminganten wezen het aanbod af omdat dit levens zou kosten. “Uiteraard,” zeiden de Ieren, “hoeveel doden heb je nodig?” Terwijl Arafat levens van anderen opofferde, was Borms van mening dat er slechts één leven voor Vlaanderen geofferd mocht worden, namelijk het zijne. Erik Martens herinnert er in het
8
laatste nummer van Secessie (ook te vinden op www.secessie.nu) aan dat hij na de veroordeling hardnekkig weigerde om genade te vragen en ook zijn familie, vrienden en advocaten verbood om dit te doen. Buiten zijn weten om belandde er niettemin toch een genadeverzoek op het bureau van koning Albert I. Het was afkomstig van paus Benedictus XV, die door Mgr. Eugenio Pacelli (de latere paus Pius XII), over Borms’ diepchristelijke overtuiging had horen vertellen. Het Belgische regime heeft vervolgens hemel en aarde bewogen om het pauselijke genadeverzoek te doen intrekken alvorens het publiek er kennis van zou krijgen. Kardinaal Mercier werd naar Rome gestuurd om het vaderland te redden en kreeg de paus zover dat die zijn verzoek formeel terugtrok, terwijl Albert I besloot om zogenaamd uit eigen beweging Borms’ straf om te zetten in levenslang.
MANMOEDIG Die “levenslang” heeft uiteindelijk maar tien jaar geduurd omdat de Antwerpse kiezers Borms “clementie” gaven. Ze stemden de gevangene massaal naar het parlement. België haalde uiteindelijk toch zijn gram door in 1946 de oude en kreupele Borms alsnog tegen de paal te zetten. Het was een late wraakoefening voor een justitiële moord die “ons vaderland” in 1919 niet had kunnen plegen omdat Rome zich ermee bemoeide. Deze keer liet Pius XII zich niet horen. Althans niet voor zover historici weten, want Robrecht Boudens deed de ontdekking van de pauselijke tussenkomst in 1919 ook pas in 1991. Als we Borms met Arafat vergelijken, dan was onze Vlaamse held dus van een heel wat hoogstaander kaliber. Ongetwijfeld was hij een minder sluwe strateeg dan de Palestijnse vos, maar aan zijn handen kleeft geen bloed. En al won Borms nooit de Nobelprijs, hij heeft zijn volk minstens even manmoedig gediend als Arafat het zijne. Men zegt dat Willem Elsschot, omdat hij zijn brood sinsdien in schaamte at, na het Bormsgedicht zijn pen brak en tot aan zijn dood, dertien jaar later, niet meer wilde schrijven. Wat Israël Arafat gunde, namelijk in zijn bed te sterven, werd Borms door België niet gegund. Paul Belien
WEERSTAND
IS GROOT
V LAAMSE
SOCIALE AKKOORDEN PURE SYMBOLIEK
V
De verwachtingen over de slaagkansen van een IPA zijn niet hooggespannen. Alles draait rond de vraag welke marge er is voor de toename van de lonen in de komende twee jaar. “Geen enkele!”, luidt het aan werkgeverszijde, met het rapport van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) in de hand. Die berekende weliswaar dat er vergeleken met de drie buurlanden Duitsland, Frankrijk en Nederland een marge is van ongeveer 1% bovenop de indexering (3,3%) en de automatische verhogingen door het spel van de loonschalen of barema’s. Maar diezelfde CRB bevestigde tegelijk dat de lonen in ons land de voorbije jaren ontspoorden ten opzichte van de buurlanden. En dit moet worden rechtgetrokken, door nu geen opslag te voorzien, aldus de werkgevers, gesterkt door de wet op de loonnorm die bepaalt dat ontsporingen uit het verleden kunnen worden rechtgezet. Loonmatiging blijft een dwingende noodzaak om onze werkzaamheidsgraad te verhogen. Het probleem van de hoge loonkosten is vooral terug te brengen tot te hoge lasten op loon
(sociale bijdragen). Er is echter geen ruimte op de begroting om die drastisch te verlagen. Dus, wil men de globale loonkosten in bedwang houden, zit er voorlopig niets anders op dan de lonen zelf zwaar te matigen en eigenlijk meteen maar te bevriezen, naar Nederlands voorbeeld. Overigens belet dit niet dat de nettolonen en koopkracht van de werknemers er de komende jaren toch op vooruit gaat, door de hervorming (verlaging) van de personenbelasting. Het aanpakken van de problematiek van de eindeloopbaan — het stimuleren van mensen om langer aan het werk te blijven — is door de federale regering verschoven naar het voorjaar. Daarnaast is er nog in een apart spoor voorzien voor de hervorming van de gezondheidszorgen. Het is maar de vraag of het verstandig is drie aparte “werven” op te zetten — klassiek loonoverleg, eindeloopbaan, aanpak van de stijgende ziektekosten — terwijl het om een globaal pakket van hervormingen gaat. Frank Vandenbroucke, Vlaams vice-minister-president, had overschot van gelijk zijn publiek beklag te maken over het federale immobilisme om noodzakelijke hervormingen door te voeren.
VLAAMS AKKOORD Ondertussen wordt op Vlaams, regionaal, niveau eveneens een nieuw sociaal akkoord voorbereid. Ook hier betreft het een tweejaarlijks ritueel om, in de schaduw van het federale sociaal overleg, wat afspraken te maken over materies waarvoor de gemeenschappen en gewesten bevoegd zijn: steun voor zwakkere groepen (allochtonen, laaggeschoolden...) om aan een job te geraken, stimulansen voor opleiding, comfortmaatregelen om de combinatie arbeid-gezin te bevorderen...
9
In de huidige stand van zaken is het Vlaamse sociaal overleg voor werkgevers totaal oninteressant. Zij kunnen in dit overleg enkel geven, en niets krijgen. Het geven hangt samen met inspanningen om moeilijke groepen een kans te geven, om te investeren in vorming en kinderopvang. Maar daar staat voor de werkgevers niets tegenover, in termen van beperking van de loonkosten, verhoging van arbeidsflexibiliteit... omdat dit federaal wordt geregeld. Op die manier is elk Vlaams sociaal akkoord in se onevenwichtig en voor de werkgevers kostenverhogend. Om voor werkgevers toch interessant te zijn, was het daarom de voorbije jaren courant dat de Vlaamse regering ook haar duit in het zakje deed om tegelijk een aantal maatregelen te nemen ter ondersteuning van het bedrijfsleven. Vlaams minister van Werk Vandenbroucke heeft deze piste echter afgesloten door voor een Vlaams sociaal akkoord slechts in een minibudgetje van 24 miljoen euro te voorzien, dat enkel kan slaan op maatregelen die rechtstreeks zijn verbonden met de arbeidsmarkt. Niet verwonderlijk dat de Vlaamse werkgevers in die omstandigheden niet thuis geven. Tot nader order blijven Vlaamse sociale akkoorden vooral een symbolische aangelegenheid, die vooral voor de vakbonden wat “snoepgoed” oplevert. Een echt Vlaams sociaal overleg is slechts mogelijk wanneer het federale sociaal overleg ophoudt te bestaan en wordt overgedragen aan de regio’s. Maar de weerstanden zijn groot. Niet enkel bij Franstalige politieke partijen en de vakbonden, maar evenzeer bij federale werkgeversorganisaties die hun bestaansrecht én financiële middelen putten uit dit federaal sociaal overleg. Jaca DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
OVERLEG
Het tweejaarlijkse ritueel van het sociaal overleg trok zich de voorbije weken opnieuw op gang. Het zwaartepunt van dit overleg ligt nog steeds op federaal vlak. Daar worden in een eerste stap middels een interprofessioneel akkoord (IPA) de lijnen getrokken voor de loon- en arbeidsvoorwaarden van de 2,5 miljoen werknemers uit de privésector voor de periode 2005-2006. Nadien volgen in het voorjaar de onderhandelingen voor Collectieve Arbeidsovereenkomsten (CAO’s) op sectoraal vlak (metaal, textiel, bouw, chemie, banken...) en bij vele ondernemingen ook (nog eens) op bedrijfsniveau.
S OCIAAL
akbonden en werkgeversorganisaties proberen dit najaar een akkoord te bereiken op federaal vlak over de loon- an arbeidsvoorwaarden voor de komende twee jaar. Dat wordt een moeilijke klus met een grote inzet: het verhogen van de werkgelegenheid. In de marge proberen de sociale partners binnen Vlaanderen een mini-akkoord te bereiken over de verdeling van een mini-budget om leuke dingen te doen voor werkenden en werkzoekenden. Vlaams sociaal overleg blijft een marginaal verschijnsel.
Het gaat hier steevast om een veeleer marginaal gebeuren. Het Vlaamse niveau is niet bij machte iets te regelen rond de harde kern van het sociaal overleg: lonen, arbeidsorganisatie, sociale bijdragen en belastingen op lonen, werkloosheidsreglementering, brugpensioen, aanvullend pensioen... Zelfs voor de eigen bevoegdheden, zoals vorming, kan het Vlaams niveau geen aparte algemeen bindende sociale akkoorden sluiten, oordeelde het Arbitragehof onlangs (zie vorig nummer van dit blad).
VRIJE TRIBUNE
BRUSSEL: DE JUISTE HOOFDSTAD VOOR VLAANDEREN O PINIE
I
n de vorige editie van Doorbraak pleit Bart Maddens voor een andere Vlaamse hoofdstad. Brussels staatssecretaris Brigitte Grouwels (CD&V) reageert. Het pleidooi om een andere Vlaamse hoofdstad dan Brussel te kiezen is niet nieuw. Al langer zijn er stemmen die zeggen dat Brussel een rem vormt op de verdere ontplooiing van de Vlaamse autonomie. Die anti-Brusselse stemming komt voort uit een frustratie over wat Vlaanderen (nog) niet heeft kunnen realiseren op weg naar een volwaardige (deel)staat. Met een nieuwe hoofdstad zou het allemaal veel vlotter en sneller gaan, of zo lijkt men toch te denken. Dat is een illusie met gevaarlijke kantjes.
OMFLOERST PLEIDOOI VOOR DRIELEDIGHEID Wat dan nog de plaats van Brussel is in die Vlaamse (deel)staat van morgen is allesbehalve duidelijk: confederaal gebied, stadsstaat, Europees district...? Het lijkt Maddens allemaal niets uit te maken, evenmin als de Vlaamse aanwezigheid in Brussel. Zijn keuze voor een andere hoofdstad komt neer op een keuze voor een Vlaanderen zonder Brussel. Als Brusselse Vlaming, maar ook als Vlaming “tout court”, bedank ik daarvoor. Ik wil als Brusselse Vlaming niet een “expatriate” worden in mijn eigen stad en ik heb geen boodschap aan een Vlaanderen waar in het midden een groot gat zit. Dit omfloerste pleidooi voor een staats(her)vorming op basis van de drie gewesten zal ongetwijfeld als muziek in de oren klinken van het FDF en van sommige (zelfverklaarde) “progressieve” schrijvers van Brusselse stadsmanifesten. Noch voor Vlaanderen, noch voor Brussel is dit echter een positief toekomstscenario.
“KAPITAAL NETWERK” VLAANDEREN-BRUSSEL Zo’n “zuiver” gewestelijk scenario gaat voorbij aan de sociaal-economische realiteit van de sterke verbondenheid tussen Vlaanderen en Brussel. Brussel ligt niet alleen geografisch centraal in
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
VOOR
ALLE DUIDELIJKHEID
Deze vrije tribune is een reactie op een artikel van onze medewerker professor Bart Maddens in het novembernummer van Doorbraak. Ook in het januarinummer gaan we op dit thema door. Doorbraak wil een forum zijn waar over Vlaanderen, Vlaamse staatsvorming én over Brussel een debat kan worden gevoerd. De standpunten van de diverse auteurs zijn niet noodzakelijk een herhaling van het VVBstandpunt terzake. De resoluties van het Brusselcongres van de VVB (1994) zijn te vinden op www.vvb.org Vlaanderen, maar ook op economisch, cultureel en logistiek vlak. Dat is geen nostalgie van iemand die terugdenkt aan de Nederlandstalige geschiedenis van onze hoofdstad, maar wel dagelijkse realiteit voor talloze Vlaamse ondernemers, werknemers, treinreizigers, automobilisten en theaterbezoekers. Daarom moeten we juist werk maken van meer structurele samenwerking tussen Vlaanderen en Brussel: het “kapitale netwerk” (zoals het VEV of VoKa het noemt). Zowel de Brusselse als de Vlaamse regering hebben in hun recente regeerakkoorden voor het eerst uitdrukkelijk gekozen voor die samenwerking. Nu gaan pleiten voor het losweken van Vlaanderen uit Brussel lijkt mij dan ook bizar.
BRUSSEL: WAAR VLAMINGEN THUIS ZIJN In tegenstelling tot wat Maddens lijkt te denken is de Vlaamse aanwezigheid in Brussel ook niet iets tegennatuurlijks. Integendeel. Heel wat Vlamingen kunnen best aarden in deze stad, die inderdaad een smeltkroes van culturen
10
en talen is. Sinds wanneer zouden Vlamingen zich in zo’n omgeving niet thuis kunnen voelen? Zonder triomfalistisch te willen doen (want er is inderdaad nog veel werk voor de boeg om van Brussel een echt doorleefd tweetalige stad te maken) kunnen we toch wijzen op de manifeste interesse van steeds meer Franstalige en anderstalige ouders, winkeluitbaters, werkzoekenden... om Nederlands te leren. Moet Vlaanderen zich op zo’n moment uit Brussel gaan terugtrekken? Of moeten we veeleer onze inspanningen opvoeren om de Vlaamse aanwezigheid in Brussel te versterken? Het Vlaanderen van de toekomst kan toch geen (deel)staat zijn dat niet de nodige ambitie heeft?
GEEN “BOEKHOUDERSFLAMINGANTISME” Brussel vormt ook geen beletsel voor een verdere staats(her)vorming. Zeker is het zo dat de Brusselse realiteit bijzondere aandacht vergt. Maar het is te gemakkelijk om zich daarachter te verschuilen wanneer men verklaringen zoekt voor de slabakkende staats(her)vorming. Het feit dat de resoluties staats(her)vorming van het Vlaams Parlement in voorbije jaren onvoldoende werden gerealiseerd heeft niets te maken met het feit dat die resoluties in Brussel werden gestemd, maar wel met het gebrek aan doorzettingsvermogen van die Vlaamse politici die deze eisen op het gepaste ogenblik op tafel hadden moeten leggen. Hier past een grondige Vlaamse zelfkritiek in plaats van het zoeken naar een Brusselse zondebok. Het is dan ook vreemd om in het blad van dé strijdvereniging van de Vlaamse beweging te lezen dat we de Vlaamse autonomie willen ruilen voor Brussel. Gaat de vereniging die onze politici (soms terecht) verwijt te snel toe te geven en te weinig ambitie te hebben nu zelf overstag? Laat ons niet vervallen in een “boekhoudersflamingantisme” waar het ene tegen het ander wordt afgewogen. Zoiets getuigt van gebrek aan zelfrespect. Hoe kunnen wij dan respect voor de Vlaamse zaak verwachten van anderen? Brigitte Grouwels
VRIJ-SPRAAK
VERGETEN KOOP IN HET NEDERLANDS!
VLAAMSE ZORGVERZEKERING Brusselaars mogen wel meedoen aan de Vlaamse Zorgverzekering, maar zijn niet verplicht. Wat meer is: in de praktijk wordt er alles aan gedaan om het hen zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Zo zijn er nauwelijks Nederlandstalige voorzieningen voor de Vlamingen onder hen (voor Franstaligen is er geen probleem!) en zijn er talrijke drempels en discriminaties. Aanvankelijk leek het er zelfs op dat de regularisatie van wanbetalers niet voor Brussel zou gelden, maar dat is nu van de baan. Toch wil Brigitte Grouwels (CD&V) pas terug promotie maken in Brussel als er een beter aanbod is.
PAARS BRUSSEL NAAR FORUM De staatshervorming is terug van (niet) weggeweest. Straks schuiven ook twee Brusselaars aan op het ‘Forum’. Wie dat zijn? Een: Charles Picqué (PS), de Brusselse minister-president. Hij zou communautair bruggen moeten bouwen, maar doet in de praktijk precies het tegenovergestelde. ‘Als de Vlamingen dan toch een onafhankelijke republiek willen, dan moeten ze niet denken dat Brussel hun hoofdstad wordt’. En twee: Guy Vanhengel (VLD), die de taalwet wil versoepelen... pardon, ‘moderniseren’. De Brusselse Vlamingen mogen op beide oren slapen. De toekomst kleurt paars!
één van de peters was van het IJzerbedevaardersforum in de oppositie tegen het IJzerbedevaartcomité van Lionel Vandenberghe bleek nergens het vermelden waard.)
Knack wijdde er een redelijk artikel aan, Rik Van Cauwelaert verwees naar hem in een hoofdartikel. Is het omdat zoon Piet Piryns daar de redactie mee bevolkt dat Remi daar nog enige belangstelling kon losweken? De Standaard beperkte zich tot een klein, weliswaar inhoudelijk afgewogen, stukje. De Morgen hield het nog bescheidener en in De Tijd bleef het bij een vermelding. En daarmee kon de schrijver van het Gebed voor het Vaderland het doen.
Voila, da’s de oogst in de Vlaamse pers bij het overlijden van Piryns en het eeuwfeest van Wildiers. Het klinkt bijzonder aftands en laten we hopen dat er geen waarheid in zit: het volk dat z’n doden niet eert, is een verloren volk. Vlaams Bewegen mag wat meer inhouden dan het aan elkaar rijgen van necrologieën en bewonderende geschriften voor overleden eeuwelingen. Maar zeker niet minder.
Net honderd jaar geleden zag Max Wildiers het daglicht in SintJob-in’ t-Goor. Ruim negentig jaar lang kon Vlaanderen genieten van de aanwezigheid van deze imposante intellectueel, van een kaliber zoals ons stuk aardkloot er nog niet teveel voortbracht. Een eeuwfeest om uitgebreid te vieren. In Sint-Jobin’t-Goor. Op 11 juli onthulden zijn dorpsgenoten een gedenkplaat aan zijn huis en dat was het dan ongeveer. Alsof hij een verdienstelijke ijveraar was voor de lokale heemkundige kring. De Morgen meldde het feit in een postzegelklein artikel. De Standaard had er 139 woorden voor over en één zinnetje om mee te delen dat Wildiers in 1952 De Standaard der Letteren stichtte. Gazet van Antwerpen greep de plaat in Sint-Job aan om een iets langer artikel te plegen. Een stuk van Herman-Emiel Mertens in ‘t Pallieterke bracht Roger Vanhoutte op het idee om Wildiers ruimer onder de aandacht te brengen. (Dat Wildiers
Dit is weer een mooie illustratie van de wortelangst die het Vlaanderen van vandaag op een toch wel schrijnende manier kenmerkt. Want Piryns en Wildiers vertoonden tenminste één gebrek: ze waren Vlaamsgezind. Vlaanderen is op vele vlakken op goede weg. De economische en sociale ontwikkeling was na de oorlog spectaculair. De politieke ontvoogding gaat (te) traag, maar valt niet stil. Het staat in de sterren geschreven dat Piryns’ hoop uit zijn Gebed voor het Vaderland, dat ons volk zal herbloeien, vroeg of laat uitkomt. Maar of het statig als een eik zal zijn, is minder zeker. De Vlaamse ontvoogding zal ooit door geschiedschrijvers revolutionair worden genoemd. Maar het zal een revolutie met een bijzonder karakter zijn. Geweldloos en dat is iets om trots op te zijn. Een ander verschil valt minder op. In tegenstelling tot bij andere omwentelingen worden de eigen revolutionairen niet opgevreten. Ze worden hier gewoon vergeten. Peter De Roover
David Vits
11
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
O PINIE
Steeds meer Franstaligen en migranten beseffen de marktwaarde van onze Nederlandse taal. L’Avenir, c’est la Flandre. Enkele weken geleden nam het Huis van het Nederlands het initiatief om Franstalige winkeljuffen Nederlands te leren. ‘Toen we voor het eerst met het project naar de winkeliers zijn gestapt, kregen we de indruk dat de hele Nieuwstraat hier al jaren op zat te wachten’, zegt directrice Els Deslé. Ruim tweehonderd handelaars volgen intussen de taallessen Nederlands op maat.
Het jaar loopt op z’n laatste pootjes. Remi Piryns mocht het nog aansnijden, maar haalde het einde niet. In augustus overleed hij, net geen 84 geworden. Wie was Piryns?
EEN
VLAAMSE
VOLKSRAADPLEGING VERDIENT
STEUN
T URKIJE IN DE E UROPESE U NIE ? B UITENLAND
I
n 1963 sloot Turkije een associatieverdrag met de Europese Economische Gemeenschap (EEG). Die Gemeenschap is ondertussen de Europese Unie die misschien geen staat-in-wording is, maar toch een entiteit waarbinnen de lidstaten sommige taken federaal uitvoeren. De EU heeft echter nooit uitgemaakt of Turks lidmaatschap nog met die verdieping overeenstemt. Turkije ligt vrijwel helemaal in Azië. Het heeft nooit behoord tot de Europese, op Grieks-Romeinse en joods-christelijke basis stoelende cultuurgemeenschap. Historische contacten beperkten zich veelal tot gewapende conflicten en Turkse veroveringen waarvan de gevolgen in de Balkan en op Cyprus nu nog voelbaar zijn. Renaissance en Verlichting zijn aan Turkije voorbijgegaan. Europese waarden als verdraagzaamheid, solidariteit en menselijke waardigheid worden er niet op dezelfde manier beleefd. Met uitzondering van een verwesterd bovenlaagje staan de Turken dichter bij hun Iraakse dan bij hun Europese buren.
BRUGFUNCTIE? Turken zijn voor 99% moslim en dus is Turkije in de moslimwereld ingebed. Of het daardoor een brugfunctie kan vervullen, is echter twijfelachtig. Zijn verhouding tot zijn Arabische buren (die het eeuwenlang heeft verdrukt) is gekenmerkt door op zijn minst Arabisch wantrouwen en Turks meerwaardigheidsgevoel. Zijn nauwe banden met Israël helpen geenszins. Als schakel in de westerse indamming van de Sovjet-Unie, behoort Turkije, mede onder Amerikaanse druk, sedert 1949 tot de Raad van Europa (RvE). Dat geldt ook voor zijn Navo-lidmaatschap (1952). De RvE noch de Navo zijn echter wachtkamers van de EU. Klachten in verband met schendingen van mensenrechten en folterpraktijken in Turkije zijn legio in Straatsburg. Vóór zeventig jaar heeft Kemal Atatürk de scheiding van godsdienst en staat hardhandig doorgedrukt. De strijd tussen kemalisten en fundamentalisten is echter nooit beslecht. Precies Europa wil de macht van de kemalistische militairen beknotten. DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
Turkije én Europa. Binnen de Europese Economische Ruimte kan Turkije zich evengoed economisch ontwikkelen. Een nog meer “geprivilegieerd partnership” is mogelijk. Turks lidmaatschap zou de deur openen voor andere Europese landen zoals Oekraïne, Rusland, Wit-Rusland en misschien ook voor Egypte, Israël en landen van de Maghreb en van centraal-Azië en de Kaukasus. Turks lidmaatschap bedreigt dus de verdieping en samenhang van de Unie. Turks lidmaatschap kan leiden tot massale immigratie en budgettaire ontsporing (landbouwsubsidies, ontwikkelingshulp en controle van duizenden kilometer extra buitengrenzen).
Het “nieuwe”, in 1950 ontstane Turkije, duldt opnieuw wat Atatürk verwierp: islamitische partijen, religieuze broederschappen, verplichte godsdienstlessen, de sluier (70% van de vrouwen), polygamie (53% van de bevolking voor), ...
‘TURKS LIDMAATSCHAP BEDREIGT DE VERDIEPING EN SAMENHANG VAN DE EU.’ Al vijftig jaar nemen Turkse regeringen voorschriften uit de sharia in het strafwetboek op. De huidige regering wilde overspel strafbaar maken. Slechts om in de EU te geraken zag zij daar van af. Eens lid, zou ze denkelijk anders reageren. De Turkse staat onderhoudt 90 000 imams en duizenden moskeeën. De identiteitskaart vermeldt de godsdienst. Niet-moslims zijn uitgesloten van de hoogste burgerlijke en militaire ambten. De scheiding van godsdienst en staat is dus heel relatief.
PARTNERSCHAP Turkije is groot, militair sterk en economisch en strategisch belangrijk. Zijn bevolking groeit snel. Een democratisch, welvarend en stabiel Turkije is dus belangrijk. Moet het daarom toetreden tot de EU? Neen. Begeleid door de RvE, moeten de Turken hun democratie zelf uitbouwen. De Navo waarborgt de wederzijdse veiligheid van
12
Wezenlijker is echter de politieke machtsverschuiving binnen de EU. Turkije heeft een bevolking van circa 68 miljoen en in 2020 wellicht 100 miljoen; het is dan de meest bevolkte lidstaat. Krachtens het ontwerp van EUgrondwet telt Turkije dan 100 vertegenwoordigers in het Europees Parlement (Duitsland 98 en Frankrijk 72). Belangrijker nog is het gewicht van Turkije in de Raad van Ministers en in de Europese Raad (ER). Hetzelfde ontwerp bepaalt dat die Raden stemmen bij dubbele meerderheid van 65% van de bevolking en 55% van de lidstaten. Op 6 oktober 2004 gaf de Commissie het groen licht voor onderhandelingen, maar zonder bepaling van beginof einddatum, en met mogelijke opschorting ervan bij gebrek aan echte hervormingen, met een vrijblijvend einddoel en een aantal voorwaarden zoals een permanente rem op immigratie. Turkije heeft al geprotesteerd. Het erkent het in mei 2004 toegetreden Cyprus niet dat al met een veto tegen Turkije heeft gedreigd. Op 17 december beslist de Europese Raad of en wanneer onderhandelingen met Turkije starten. Vlaanderen moet onverwijld een Vlaams, federaal en Europees debat starten en, samen met Europese bondgenoten, de opportuniteit van het Turkse lidmaatschap onderzoeken. Een volksraadpleging verdient Vlaamse steun. Theo Lansloot
BOEKEN
FACILITEITEN = GROTE STOMMITEIT!
De studie verrast ook niet, integendeel zelfs. De auteurs hebben het zich ook niet echt moeilijk gemaakt: ze schreven twee derden van hun studie vol met de geschiedenis van die faciliteiten, waarvan enkele van de meest “spannende” momenten dan nog eens extra worden uitvergroot. Op zich een verdienstelijke bezigheid omdat er tot vandaag inderdaad geen globaal faciliteiten-geschiedenis beschikbaar is. Mogelijke nieuwe bronnen zoals gesprekken met enkele nog levende politieke spelleiders uit de Hertoginnedaltijd vonden ze blijkbaar niet nodig. Maar goed, we hebben nu een “volledig” feitenrelaas bij de hand.
J. KOPPEN E.A., TAALFACILITEITEN
IN DE
RAND, 487
BLZ.
2002, BRUSSELSE THEMA’S, 9, VUBPRESS, BRUSSEL, € 24,70. 20
BEVRIJDINGS-
VERHALEN IN ÉÉN BOEK
Naar Vlaams aanvoelen waren de Hertoginnedal-faciliteiten bedoeld om Franstaligen die zich in die Vlaamse rand rond de hoofdstad van Vlaanderen wilden vestigen een ruime kans te geven om zich aan te passen. De Vlaamse beweging wist al veel langer dan eergisteren dat daarvan niets in huis is gekomen, integendeel zelfs, de faciliteiten hebben de verfransing van die Vlaamse gemeenten alleen maar in de hand gewerkt, de recente verkiezingsuitslagen voor het Vlaamse parlement in de meest bedreigde kantons van Vlaams-Brabant bewijzen nog maar eens wat al zo lang bewezen: de faciliteiten hadden er gewoon nooit mogen komen. Dat is eigenlijk kort samengevat de conclusie van de studie “Faciliteiten in de Rand”, een zoveelste lijvige aflevering uit de alsmaar indrukwekkender wordende reeks “Brusselse Thema’s”,
Het derde en laatste deel van de studie geeft uitleg over een enquête naar het taalgebruik in de brede rand rond Brussel. Het was op basis van die antwoorden dat de toenmalige Vlaamse minister-president zich liet verleiden in wat stoer verbaal geweld over de afschaffing van de faciliteiten. Het onderzoek bevestigde inderdaad wat Vlaanderen al zolang proefondervindelijk wist : de faciliteiten waren een historische stommiteit zonder voorgaande! Wat een wetenschappelijk onderbouwde aanzet had kunnen worden tot een efficiënt taal- en onthaalbeleid in VlaamsBrabant in het algemeen en in “De Zes” in het bijzonder, is helaas blijven steken aan de wetenschappelijk geschreven oppervlakte. Spijtig, de bedoeling van het beleid om de opdracht te geven was nochtans een boeiende uitdaging. Een matige voldoening. Omdat we een goed karakter hebben.
o.m. “Vlamingen op de Titanic”) vroeg het zich af en ging daarom op zoek naar twintig verhalen die spelen tussen DDay en de capitulatie van de Duitsers. Twintig Vlaamse verhalen, geografisch gespreid en uit diverse hoeken. Ze gaan over een Vlaams-nationale familie die in Normandië moet vluchten voor de oprukkende geallieerden, of over een landgenoot die als officier bij de Britse Navy de landing op Juno Beach meemaakt. Een koppeltje uit het Oost-Vlaamse Kaprijke wordt abusievelijk door de Canadezen gedood, een Limburgs gezin wordt geterroriseerd door terugtrekkende Duitsers.
DIRK MUSSCHOOT (FOTO’S VIOLET CORBETT BROCK), BELGIË BEVRIJD, LANNOO, 160
BLZ.
(GEBONDEN), € 24,95
Boeiende verhalen, over een Mechelse verzetsman, en over een Antwerpenaar bij de Luftwaffe. Voor sommige landgenoten duurde de oorlog tot een eind in 1945, tot ze uit het werkkamp of het concentratiekamp werden bevrijd, of tot ze uit hun onderduikadres te voorschijn konden komen. En voor het eerst vertelt Martha Claessens het verhaal van de terdoodveroordeling van haar zus Jetje Claessens, leidster van de Dietse Meisjesscharen. De twintig waargebeurde verhalen schetsen een duidelijk beeld van wat mensen in die periode hebben meegemaakt. Het prachtig vormgegeven en uitvoerig geïllustreerde boek — de meeste foto’s en documenten zijn nooit eerder getoond of gepubliceerd — spijkert onze kennis van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog weer wat bij met gegevens die worden aangereikt door doodgewone mensen. Zij vertellen, de auteur noteert. Onbevooroordeeld.
Marc Platel.
BELGIE BEVRIJD
Tijd voor een
Waar was u tijdens de bevrijdingsmaanden van 1944’45? Nieuwsblad-journalist Dirk Musschoot (auteur van
13
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
B OEKEN
Er was ooit een (blauwe) Vlaamse minister-president die publiek stelde dat de faciliteiten moesten worden afgeschaft. Hij had door zijn medewerkers het boek “Faciliteiten in de rand” (1) laten lezen en was tot dit besluit gekomen. Toen werd die “Vlaamse” minister-president “Belgisch” minister van Binnenlandse Zaken. Hij vergat (uiteraard) het boek. Zijn al even blauwe opvolger had zo veel zorgen met zijn Olympische dromen dat hij geen tijd had om de faciliteiten-zorgen van zijn voorganger tot de zijne te maken en dus zijn de faciliteiten er nog altijd. Tenzij de Vlaamse afvaardiging op het nog op te richten Forum voor de zoveelste staatshervorming met het nodige aantal exemplaren van deze studie onder de arm naar het Forum trekt om de anderen te overtuigen van hun principieel Vlaams anti-faciliteiten gelijk.
uitgegeven door de Vrije Universiteit Brussel. De studie kwam er op initiatief van de vroegere VU-afgevaardigde in de Vlaams-Brabantse bestendige deputatie Herman Vanautgaerden. Hij wou een wetenschappelijk gefundeerde leidraad voor het provinciaal Vlaams-Brabants beleid in die moeilijke gemeenten die men gemakshalve als “de zes” aanduidt. Zijn opvolgers gaven tot vandaag maar weinig blijk van veel interesse voor het door hun voorganger betaalde studiewerk;
H
O E R A
!
H
O E R A
!
H
O E R A
!
K AMIKAZE -M EGAFOON
Dat is het minste wat ik de ‘klagers van dienst’ had willen horen uitschreeuwen na de cassante uitspraak van het Hof van Cassatie. Maar niets daarvan. Geen euforie. Alleen bloedernstige gezichten. Het Centrum Leman liet een lijkbleke advokaat opdraven voor de obligate commentaar en de praatpaal van de Liga sloofde zich duidelijk uit om toch maar een beetje triomfantelijk te klinken. En dat was het dan. Zelfs naïeve jounalisten die er als de kippen bij waren om in het kamp van de cordonpartijen vernietigende reacties te gaan sprokkelen, botsten steevast op een muur van ontwijking of afwachtend stilzwijgen. ‘Geen commentaar’, zou Dehaene in betere tijden gesneerd hebben. Toch vreemd. Begrijpe, wie kan. Zeker als ik Ivan de VRT-Vadder met nauwelijks verborgen genoegen hoorde orakelen dat voortaan iedereen die op welkdanige manier ook nog medewerking zou verlenen aan het Blok, in princiep strafbaar is. Een niet mis te verstane waarschuwing toch aan het adres van mandatarissen, leden, zaaleigenaars, drukkers, militanten... Zelfs voor De Post (niet te verwarren met Voorpost) het alibi bij uitstek om geen vermaledijd Blok-drukwerk meer te moeten verdelen en zodoende misschien de werkdruk te kunnen verlagen. Maar daar bleef het bij. Sterker nog. In de daaropvolgende dagen lieten zowel het federaal als het Vlaams parlement het afweten om, in weerwil van het georkestreerd Waals hanengekraai, van de gelegenheid gebruik (lees: misbruik) te maken om de geldkraan voor het gehate Blok dicht te draaien. Waar wachten het Centrum en de Liga trouwens nog op om zonder verwijl, desnoods via de rechtbank, deze lakse parlementariërs tot de orde te roepen? Ik zou het niet weten. Of toch. Zou het misschien kunnen dat het grote rechtsgevoel van de betrokkenen niet opweegt tegen hun angst voor de kiezer, omdat zij weten dat vuile winst altijd schade is? Of zijn er afvalligen die nattigheid voelen en er al van dromen om waar mogelijk in 2006 met de zogeheten ‘racisten’ het gemeentelijk bed te delen? Lakens proper houden dus en de zwarte kat nog even uit de verkiezingsboom kijken. Want terwijl ik deze lijnen op papier zet, is het Blok al geruisloos aan het vervellen. Oude wijn in nieuwe zakken, zoals een verzuurde Vermeersch opmerkte in Nachtwacht. Kan best zijn, professor. Maar dat zal allicht niet verhinderen dat er in 2006 heel veel van deze wijn zal wordengeschonken en gedronken. Proost! Kamikaze
M
E G A F O O N
C ONGRATULATIONS , De verbetenheid waarmee de “toonaagevende” media in Vlaanderen weken lang Bushvreters serveerden, liet het al vermoeden dat Bush de verkiezingen zou winnen. Ook de overgrote meerderheid van de Vlaamse parlementsleden sprak zich uit voor het tribunaal van De Morgen uit voor Kerry. Politieke correctheid in volle glorie. Een ander geluid was zeldzaam te horen. Wel in kringen van de liberale denktank Nova Civitas. Zij krijgen daarom deze maand de Doorbraak-megafoon. (zie webstek novacivitas.org, tekst van het bestuur, 3 nov) ‘Als klassiek-liberale denktank hadden we liever gezien dat de president met een Huis of Senaat met een andere meerderheid moest regeren. Dit remt immers de uitgaven- en reguleringsdrift af, zowel vanwege de president als vanwege het parlement. Indien er dan toch een homogeniteit tussen parlement en president moest komen, staat Nova Civitas gunstiger tegenover een Republikeinse meerderheid dan tegenover een Democratische meerderheid. DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
MR .
P RESIDENT !
De Republikeinen staan immers meer voor centrum-rechtse waarden zoals vrije markt, gezinsleven en decentralisatie, dan de Democraten die ook in Amerika de rampzalige socialistische welvaartstaat, naar Europees model, willen invoeren. In quasi alle media (De Morgen, De Standaard en VRT op kop) waren de verkiezingen een aanleiding tot een ware orgie van anti-Amerikanisme. De Amerikanen werden er afgeschilderd als dom, dik, oppervlakkig, achterlijk, reactionair... De president als een debiel, volledig in de handen van een kliekje oliemagnaten. Dit fanatiek anti-Amerikanisme kwam bvb tot uiting bij de uitreiking van de Gouden Palm in Cannes, waar een middelmatige en leugenachtige regisseur zoals Michael Moore de prijs kreeg. Maar Bush won. Is wat in de Verenigde Staten mogelijk is, ook in Europa mogelijk? Bij elke verkiezing in
14
Amerika of Europa komt hetzelfde patroon tot uiting: het gros van de bevolking denkt veel rechtser dan de gelardeerde elite van linkse (socialisten, ecologisten en links-liberalen) politici, gesubsidieerde kunstenaars en betweterige journalisten.De centrumrechtse krachten zijn in Europa evenwel verspreid over diverse fracties (christen-democraten, liberalen en nationalisten). Alleen een Europese ‘republikeinse’ partij kan dit tij keren. Men moet afstand kunnen doen van onbelangrijke, maar historisch-gegroeide tegenstellingen tussen bvb. vrijzinnigen en christenen, tussen nationalisten en globalisten. Men moet de durf hebben een consistent centrum-rechts programma uit te bouwen en daarbij de banvloeken van de linkse intellectuele elite te trotseren. De historische herverkiezing van president Bush kan een nieuwe start worden voor een centrum-rechts Europa.
KBC-Open Sparen
Spaar voor later. Wij zorgen dat u altijd aan uw geld kunt.
Straks is het Kerstmis en Nieuwjaar. Gorik geeft speciaal daarvoor 4 exclusieve postkaarten uit, met prachtige prenten van onze huistekenaar. Ze zijn te koop per pakje van 12 stuks.
U legt geregeld wat opzij. Voor later. Maar als u slim bent, kiest u daarbij voor KBC-Open Sparen. Want zo spaart u in úw tempo en vooral zonder uw geld vast te zetten. U weet maar nooit ‌ Of u nu kiest voor het fiscale voordeel, de veiligheid of het extra rendement, elk van de formules rendeert. Praat er eens over met uw adviseur Sparen en Beleggen of met uw KBC-verzekeringsagent.
Promotieprijs:
e
9,50 (+ postzegel:
e
0,50)
Schrijf nu over op 409-9586521-55 met vermelding van het aantal pakjes. Steun is ook altijd welkom! Gorik, jouw gratis driemaandelijkse blad met nieuws over Brussel.
www.gorik.be
Energiebesparing: recuperatieketels lucht vóórverwarmers tot °C
STEUN DOORBRAAK EN LAAT ANDEREN LEZEN!
Milieutechnologie: afvalverbranding deNOx Explosieve gasmengsels: verwerking in over eenstemming met ATEX
WEL
NIET POLITIEK CORRECT VOOR EEN CORRECTE POLITIEK
Rekening 409-9591911-13
C
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45 e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: â‚Ź 16,50 voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: â‚Ź 10 voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: â‚Ź 10 voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van â‚Ź 17 op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Vormgeving: Jupiter Graphics, De Regenboog 5A, 2800 Mechelen, Tel. 015 52 95 67 Betaalt u uw abonnementsgeld vanuit het buitenland? Vermeld dan bij storting op het hierbovenvermeld rekeningnummer ook het IBAN-nummer BE08 4099 5919 1113 (Bank identificatiecode van KBC-bank = KREDBEBB) Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.
Automatisering: optimalisatie van energieverbruik
Gespecialiseerd studiewerk en sleutel op de deur levering Mallekotstraat 65, 2500 Lier Tel: ++ (0)3/491.98.78 - Fax: ++ (0)3/491.98.77 E-mail: info@euro-pem.com
ISSN 0012-5474
15
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
Splits zelf de sociale zekerheid !
De splitsing van de sociale zekerheid is een oude eis van de Vlaamse Beweging maar blijft voorlopig actueel. De politieke wereld is nog altijd doof voor deze vraag onder druk van de traditionele instellingen die het unitaire systeem in stand willen houden. Het Vlaams Neutraal Ziekenfonds steunt deze eis en ijvert ondubbelzinnig voor een splitsing van de sociale zekerheid. Elk lid dat bij ons aansluit, geeft te verstaan dat de splitsing ook zijn bekommernis is. Bouw mee aan een beter en onafhankelijk Vlaanderen,
en zet vandaag nog de stap naar het Vlaams Neutraal Ziekenfonds. Bovendien vindt u in ons een ideale partner in uw ziekteverzekering. Naast de wettelijke verzekering, bieden we u een interessant aanvullend pakket. Zo betalen we onder meer alternatieve raadplegingen, brilglazen, homeopathie, tandprothesen en voetverzorging terug. Daarnaast bieden wij premies bij geboorte en jeugdkampen, een mooie keuze uit boeiende jongerenvakanties en een aantrekkelijke en betaalbare hospitalisatieverzekering.
Aansluiten is heel eenvoudig. Eén telefoontje is voldoende: 0800-179 75. De rest doen wij. Toch nog dit. Het Vlaams Neutraal Ziekenfonds heeft kantoren dicht bij u in de buurt. Vraag ernaar via ons gratis nummer of surf even naar onze webstek: www.vnz.be.
Hoofdzetel: Hoogstratenplein 1 – 2800 Mechelen – www.vnz.be
DOORBRAAK nr. 11 - december 2004
16