België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
Vlaanderen staat in Europa
2
Maandblad Februari 2005 Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
S OLIDARITEIT Solidariteit is een schitterend iets. De Vlaamse bevolking heeft na de zeebeving ongeveer veertig miljoen euro gestort voor de actie 12-12. Elke Vlaming haalde gemiddeld zo’n zeven euro uit de broekzak.. De individuele solidariteit strekt zich overigens ruimer uit dan die ene actie. Tot daar de liefdadigheid. De Morgen en Oxfam hebben het hele Tsunami-initiatief in diskrediet gebracht. Na wat voorbereidend geschut (‘Alle democratische partijen steunen Tsunami’ en ‘VB doet niet mee aan Tsunami’, 11 en 12 jan., waren eerder losse flodders) meende men op de grote gong te moeten slaan: ‘Tsunami 12-12 weigert alle giften van Vlaams Belang’. Ze hebben twee maal in eigen doel gescoord: : het vertrouwen in hulporganisaties kreeg een deuk en het Vlaams Belang extra reclame. ‘Het consortium is niet aangesteld als een gedachtepolitie’, aldus een anders meestal rustige Bart Sturtewagen (DS, 22 jan.)
De Vlaming is een mild mens, vooral inzake solidariteit met de inwoners van het zuiden van dit land. Maar die wordt almaar meer in vraag gesteld. Studies van de Vlaamse overheid (Abafim), van KBC of van Leuvense professoren, niemand spreekt ze tegen: de structurele solidariteit met Wallonië is enorm en liep vorig jaar op tot 6,6 miljard euro per jaar. Meer dan duizend euro per Vlaming per jaar (en dan zwijgen we nog over transfers via schuldopbouw, via Europa…). Dat is even iets meer dan het bedrag van onze Tsunami-liefdadigheid. Het perpetuum mobile van die overmaatse steun aan een regio – die Vlaanderen dan nog eens regelmatig bij het nekvel meent te moeten grijpen – heeft gezorgd voor een explosie van de staatsschuld, maar was nauwelijks efficiënt.
Bij diverse organisaties wist men op vrijdag niet goed wat men op de VRT-ochtendradio had gehoord. Van pestlijders geen centen! ‘Het applaus tussen de ruiïnes en het wrakhout in Sumatra zal oorverdovend zijn’, was de kortste, maar krachtigste lezersreactie.
Het Waalse politieke systeem – vastgekoekt rond het collectivisme van de PS – gijzelt de Waalse economie. Tientallen jaren transfers hebben de regio gebetoneerd in lage productiviteit, onredelijk hoge overheidstewerkstelling, overconsumptie in de gezondheidszorg, enzomeer.
Woordvoerders van andere organisaties (Rode Kruis Vlaanderen, Caritas) waren verbaasd, andere verbolgen. ‘Dat heeft natuurlijk te maken met het feit dat de Franstaligen in de nationaal georganiseerde hulporganisatie stevig meepraten’, aldus één van hen. ‘Wij zijn erin geluisd’, aldus een ander. Goed dat solidariteit ook wordt georganiseerd door de overheid: op Vlaams niveau, binnen de grenzen van de Belgische staat, binnen de EU of op mondiaal vlak via de VN. In dit geval zijn het onze verkozenen die bepalen wat moet gebeuren en hoe.
Ook inzake internationale hulp gaat Vlaanderen beter een eigen weg. Meer en beter geven, zou daarvan een gevolg zijn. ‘Vlaanderen verkiest armoedebestrijding, onderwijs en gezondheidszorg terwijl Wallonië meer heil ziet in infrastructuurwerken en industriële projecten. Die verschillende affiniteiten zorgen binnen de schoot van de federale administratie voor blokkeringen’. Was het niet een socialist die dit precies drie jaar geleden toegaf?
Onze sociale zekerheid is ondanks tekortkomingen een behoorlijk mechanisme. De meeste Vlamingen hebben geen probleem met meer structurele hulp aan gebieden, waar ook ter wereld, die getroffen zijn door rampen, honger of oorlog. Maar ze stellen het wel op prijs dat die hulp geen politieke kleur heeft, doorzichtig is en tenminste efficiënt.
De wrevel van 11.11.11 tegen het voorstel van Geert Bourgeois om jaarlijks in Vlaanderen een grote solidariteitsactie te organiseren, is dan ook een keuze voor het unitaire verleden. JVdC
P
K
E R S W I J S
O R T
P ERSWIJS - K ORT
KBC VLAAMS Steve Stevaert in De Morgen, 15 januari: 'Brussel-Halle-Vilvoorde is probleem 177. Maar zonder oplossing kan de regering niet aan de slag met de 176 andere, belangrijke problemen. nogmaals, alleen daarom wil ik liever en sneller splitsen dan De Wever en Bourgeois samen... BHV is aan Vlaamse kant een eigenaardige klassieker. Ik zie veel coureurs in het parlement die vol epo zitten, alleen gebruiken ze het om te surplacen'. Steve Stevaert in De Morgen, 15 januari: 'Er zijn professoren die ons proberen aan te praten dat onze samenleving migratie nodig heeft om te verjongen. Dat intrigeerde me, en daarom vroeg ik aan onze studiedienst: 'Bewijs dat eens. Onderbouw die stelling met gegevens'. Dat blijkt dat niet te kunnen. Die stelling valt niet hard te maken. Wel, als het niet waar is, moeten ze dat niet vertellen, ook de progressieven niet omdat het hen nu eenmaal goed in de oren klinkt'. Paul Geudens in Gazet van Antwerpen, 27 december: ‘Ambras over de splitsing van B-H-V betekent gegarandeerd ambras in de Vlaamse regering. En als de partijen die én van de Vlaamse én van de federale regering deel uitmaken, haar op hun tanden hebben, kan de splitsing van het kiesarrondissement zelfs het voortijdig einde betekenen van Verhofstadt II. Met tóch vervroegde verkiezingen als gevolg. Zo’n stembusslag in het teken van communautair gekissebis zou een sombere schaduw werpen over de festiviteiten rond “175-25”. Vervroegde verkiezingen zijn niet denkbeeldig. Een nachtmerrie voor sommigen en een wensdroom voor anderen.’
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
Jurgen Verstrepen (VB) op zijn webstek: ‘Vooral bij SP.A en Groen! heerst een fysieke afkeer voor leden van Vlaams Belang. Men gunt ons geen blik, geen hand, geen ‘goeiedag’. In de koffiekamer blijven ze op tien meter van ons zitten. Er zit meer haat bij de linkerzijde tegenover het Vlaams Belang dan de rechters hebben kunnen detecteren bij het Vlaams Blok tegenover de allochtonen.’ Stefaan Huysentruyt in De Tijd/Dit was 2004: ‘Federaal is de VLD meer dan ooit schatplichtig aan de PS. Elio Di Rupo kan, naar eigen zeggen, met een vingerknip beslissen paars voor een andere coalitie te ruilen.’ Willy Courteaux in De Tijd, 30 december: ‘’Ik ben geen vriend van het Belang. Ik vind dat die partij een heel kwalijke tint geeft aan de traditie van de Vlaamse Beweging. Maar hoe kun je spreken van een democratie wanneer je de mening van ruim een vierde van de bevolking negeert? Dat is een echt democratisch dilemma. Wat is het gevaarlijkst? Ze laten meedraaien in een democratisch systeem of ze ondemocratisch aan de kant zetten?’’ Bart Sturtewagen in De Standaard, 30 december: ‘Wat een onzin ook, dat (Franstalige - red.) dreigement met wijdere grenzen voor Brussel. Alsof de villabewoners in de groene rand ernaar uitkijken om te mogen meebetalen voor een armlastig kluwen van baronieën dat zijn kinderen geen werk kan geven. Dat oord van verval dat ze met hun hebben en houden zijn ontvlucht.’
2
Bankverzekeraar KBC slorpt op 2 maart zijn moedermaatschappij en financiële dienstengroep Almanij (die zowat 2/3 van KBC bezit) op en wordt KBG Groep. Almanij is in handen van Vlaamse ondernemersfamilies als Verick, Vanden Avenne en Collin, de Boerenbond en het half miljoen coöperanten van Cera/Almancora. Door de transactie wordt KBC Groep de tiende bankengroep van Europa. De kernaandeelhouders van Almanij blijven samen meerderheidsaandeelhouder van KBC Groep. Zij hebben een aandeelhoudersovereenkomst gelsoten, die de Vlaamse verankering van KBC moet garanderen. Ze zullen een syndicaat vormen dat de meerderheid behoudt over de groep. De Vlaamse verankering van KBC blijft dus. KBCtopman Willy Duron: ‘Wij zijn de enige, echte Vlaamse financiële groep, en daar zijn wij trots op’. (De Morgen, 24 dec)
BASKEN GAAN STAP VERDER Op 30 december keurde het Baskisch parlement het plan van minister-president Juan José Ibarretxe goed om van Baskenland een staat te maken “in vrije associatie met Spanje” en daarover een (ongrondwettelijk) referendum te houden. De nationale rechtse oppositie verwijt de sociaal-democratische minderheidsregering in Madrid haar te zwakke reactie omwille van haar afhankelijkheid van linkse Catalaanse nationalisten die het Baskische plan toejuichen. Ibarretxe was in Madrid op bezoek bij zijn Spaanse collega José Louis Zapatero. ‘Een immense meerderheid van de Basken wil zelf over de toekomst besluiten. Wij hebben alle recht onze eigen weg te kiezen. Meer zelfbestuur heeft immer tot grotere welvaart geleid. Daarom willen we meer autonomie’, aldus Ibarretxe, die de Basken wil laten beslissen in een referendum. Vermoedelijk stemt het Spaanse parlement op 8 maart over de Baskische voorstellen. Madrid is tegen. Op 7 januari 2005 schaarde ook de Spaanse bisschoppenconferentie zich achter koning Juan Carlos en zijn premier om het plan-Ibarretxe te verwerpen daar volgens haar het zelfbeschikkingsrecht der volken niet absoluut is. vervolg blz. 5
DE
SPLITSING VAN
WIE
BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE
HOUDT WIE VOOR DE ZOT?
REGERINGSVRIENDELIJK SCENARIO Het zal iedereen wel duidelijk zijn dat de formule van de Interministeriële Conferentie (IMC) de meest gunstige weg is voor de federale regering. In deze Conferentie zitten alle regeringen rond de tafel (17 personen) en de federale regering tracht hier een consensus te bereiken over een compromisvoorstel. Dat ook de Vlaamse regering aan deze conferentie deelneemt hoeft op zich geen probleem te zijn, wanneer ze maar trouw blijft aan het eigen regeerakkoord: geen prijs ... Maar deze houding staat haaks op de bedoelingen van de andere partijen. Verhofstadt heeft vaak genoeg verklaard dat de splitsing niet eenzijdig kan worden doorgevoerd, dat de ene gemeenschap zijn wil niet kan opleggen aan de andere. Wel moet gezegd worden dat deze formule, mits zware toegevingen langs Vlaamse kant, snel tot een resultaat kan leiden. Als we dus “onverwijld” verstaan als “zo snel mogelijk”, dan moet voor deze “nefaste” weg worden gekozen.
REGERINGSONVRIENDELIJK SCENARIO Het andere mogelijke scenario is het scenario van de parlementaire weg. Het scenario waarin Vlaanderen zijn
meerderheid in de federale kamers laat spelen, een lang scenario, uiterst lang zelfs, maar misschien de enige uitweg om zonder toegevingen de splitsing te bekomen. We trachten het even systematisch in kaart te brengen. Het eerste wat in dit scenario te doen staat is het wetsvoorstel stemmen in de Kamercommissie. Dit kan gemakkelijk gebeuren omdat de Vlamingen in de Kamer een meerderheid hebben. Wanneer dit gestemd is komen de Franstaligen aan zet. Zij kunnen nu twee dingen doen en waarschijnlijk gaan ze beiden na elkaar doen. Een eerste mogelijkheid die ze hebben is het belangenconflict inroepen. In mensentaal gezegd: de Waalse Raad of de Raad van de Franse Gemeenschap moet een drievierde meerderheid vinden (wat geen enkel probleem stelt) om een belangenconflict in te roepen. In dat geval wordt de procedure geschorst gedurende 60 dagen. Het wetsvoorstel verhuist dus niet naar de plenaire zitting van de Kamer, maar men tracht tot een oplossing te komen. Tenzij de Franstaligen hierin toegeven zal er geen oplossing uit de bus komen. Op dat moment wordt het geschil aanhangig gemaakt bij de Senaat die binnen 30 dagen een gemotiveerd advies uitbrengt aan het Overlegcomité (tussen de verschillende regeringen) dat binnen de dertig dagen bij consensus moet beslissen. Indien die consensus niet gevonden wordt kan de Kamer het wetsontwerp stemmen. Maar voor het zover is kunnen de Franstaligen in de Kamer de alarmbel inroepen. Dat wil zeggen dat ten minste drievierde van de Franstalige kamerleden een motie moet ondertekenen (wat wel geen probleem zal
3
In dat geval wordt de parlementaire procedure opgeschort en de motie beland op de tafel van de ministerraad. De raad moet binnen 30 dagen een gemotiveerd advies geven en de Kamer uitnodigen om zich uit te spreken over dit advies. En hier dreigt dan de regeringscrisis. Wanneer de Ministerraad (die paritair is samengesteld) niet tot een advies kan komen, valt de regering. Er moet dan een nieuwe regering gevormd worden, eventueel maar niet noodzakelijk, na verkiezingen. Indien een regering kan gevormd worden zonder verkiezingen, kan de procedure in de Kamer gewoon verder gaan en kan het wetsvoorstel gestemd worden, Vlamingen tegen Franstaligen. Zowel het belangenconflict als de alarmbel kunnen dan niet meer worden ingeroepen op hetzelfde wetsontwerp. Na verkiezingen (en dus na ontbinding van de Kamer) dient het wetsvoorstel opnieuw neergelegd te worden en opnieuw via de commissie naar de Kamer te gaan. Maar ook dan kan noch een belangenconflict, noch de alarmbelprocedure worden ingeroepen. In dit geval is het ook duidelijk dat deze verkiezingen in een communautaire sfeer zullen verlopen. Maar hou je nu vast: na deze hele procedure dient hetzelfde nog eens overgedaan te worden in de Senaat. Dit is dus een uiterst lange procedure, maar wanneer die “onverwijld” uitgevoerd wordt, en hiermee bedoel ik dat elke stap onmiddellijk na de vorige gezet wordt, leidt die onvermijdelijk, na een lange weg, ik herhaal het, tot de splitsing van het kiesarrondissement zonder dat Vlaamse toegevingen mogelijk zijn. Jan Jambon politiek secretaris Vlaamse Volksbeweging
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
C OMMENTAAR
Nu de kerstvakantie achter ons ligt en de politieke mallemolen zich weer langzaam op gang trekt wordt de behandeling van het wetsvoorstel tot splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde weer brandend actueel. Hoog tijd dus om de huidige toestand eens op te meten en na te gaan hoe het nu verder kan: welke stappen moeten genomen worden en binnen welk tijdsbestek is een en ander mogelijk. Want nu komen we op een kruispunt van twee mogelijke scenario’s: een regeringsvriendelijk en een regeringsonvriendelijk scenario. Laten we ze even nader onder de loep nemen en kijken wat de mogelijkheden zijn.
stellen), waarin zij stellen dat het bewuste wetsvoorstel de betrekkingen tussen de gemeenschappen ernstig in het gedrang kunnen brengen.
VIERING 175 BELGIË
VOORAL
FRANSTALIG
INITIATIEF
T OETERS
EN BELLEN MET EEN VREEMDE KLANK
H ET
VERDRIET VAN
V LAANDEREN
Er zal dit jaar wat afgetoeterd worden. België viert feest. ‘175 jaar België, 25 jaar federalisme, tijd om elkaar te ontmoeten’, zo heet het gebeuren. Honderd vijfenzeventig jaar geleden werden na de Belgische omwenteling – separatisme was in 1830 blijkbaar een goede deugd – een aantal Vlaamse en Waalse provincies samengevoegd tot een nieuw koninkrijk. Vooral de Franstalige schijnen reden tot feesten te hebben. In het eerste Belgisch parlement, verkozen door amper 39 000 cijnskiezers, zetelden uitsluitend Franssprekenden. De bestuurders loochenden het bestaan van twee volkeren in België. Er waren geen Vlamingen en geen Walen, er waren enkel Belgen. Charles Rogier, een van de kopstukken van 1830 en herhaaldelijk minister en eerste minister was duidelijk: ‘De eenheid van taal is de noodzakelijke basis voor een stevige staat. Het Frans moet de taal van België worden. Deze eenheid kan het best bereikt worden door kandidaten uit Wallonië en Luxemburg voor de posten in het leger, de administratie en de magistratuur. De Vlamingen zullen aldus gedwongen worden Frans te leren’. En zo geschiedde. Onderwijs, gerecht, leger, administratie en bestuur werden voor tientallen jaren in een Franse zak gestopt. In het nieuwe België waren de Vlamingen de indianen. De actualiteit van de jongste maanden laat niet vermoeden dat na 175 jaar geweldloze, maar volgehouden Vlaamse strijd alles netjes is geregeld.
FRANSTALIG Het Belgische feestje krijgt om die reden dan ook vooral een Franstalig tintje. Maar geen nood, er staat ook benoorden de taalgrens altijd wel schoon volk klaar om mee te vieren: een premier, een kamervoorzitter, een pak journalisten, royalty-watchers en BV’s. Velen zullen rechtveren, want het feest moet klinken als een bel. Het is verrassend hoe weinig informatie is uitgelekt over de imposante voorbereiding van het jubeljaar. Honderden activiteiten, miljoenen euro en pas de jongste weken schiet een en ander in gang. De website www.175/25 is nog een stilleven. Een telefoonnummer is er niet te vinden. Wel de vermelding DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
Op het telefoonnummer van Made in Belgium antwoordt steevast een Franstalige die vraagt terug te bellen ‘als mevrouw Steyaert er is’. Made in Belgium wil met driedimensionale reconstructies en de modernste museumtechnieken het zegevierende België tonen, en de “Belgische” geschiedenis vertellen, van Ambiorix tot Justine Henin, van Godfried van Bouillon tot Eddy Merckx, van Brel tot K3, van de chocolade tot de frietkraam. Maar ze zal wel een beetje zwijgen over de wilde avonturen in Belgisch Congo, de Vlaamse Beweging, de koningskwestie, of Dutroux. De tentoonstelling, op initiatief van de vzw Belgissimo en georganiseerd door de vzw Collections & Patrimoines, gebeurt ‘onder de hoge bescherming van koning Albert II’.
VLAANDEREN
HEEFT GEEN REDEN OM OPGEWONDEN TE DOEN.
dat ‘deze verjaardag een gedroomde kans is om de aandacht te vestigen op de multiculturele kenmerken van onze maatschappij’ en ‘de gelegenheid biedt om het imago van ons land te versterken, zowel op het nationale als op het internationale niveau’. De kalender op de webstek www.175/25.be telt enkele tientallen activiteiten, die zich nagenoeg allemaal in Brussel afspelen. Heeft Vlaanderen zich hier laten rollen? De regering van Bart Somers wel. Feit is dat de huidige Vlaamse regering met veel tegenzin en onder voorwaarden aanvaard heeft om 1,13 miljoen euro te leveren voor deze Belgische feestdis.
MADE IN BELGIUM Bekijken we even het grootste evenement. Dat wordt de tentoonstelling ‘Made in Belgium’. Een Franstalig initiatief, dat op z’n eentje al meer zou kosten dan 175/25, namelijk 12 miljoen euro, waarvan 3 miljoen door de overheid (De Morgen, 7 jan.). Wat ruist er in dit struikgewas?
4
Collections & patrimoines heeft zich al eerder in de kijker gewerkt met tentoonstellingen over Kuifje (Tout Hergé, 1991), Simenon (1993), Ik was 20 in ‘45 (1994), Rembrandt (2000) en Rubens (2002).
In het bestuur van de vzw zitten vijf Franstaligen uit de omgeving van Verviers. Voorzitter is René Schyns, destijds even PSC-senator en lange tijd voorzitter van de PSC (nu cdH) in het arrondissement Verviers. De man werd in opspraak gebracht in een affaire rond illegale partijfinanciering toen de Brusselse financiële rechter JeanClaude Van Espen een onderzoek instelde naar corruptie bij de PSC en bij enkele vzw’s die rond de PSC cirkelen. Speurders doorzochten in mei 1998 zijn privé-woning (FET, 14 mei 1998). Naast Schyns zetelt in het bestuur van de vzw Alain Mager. Mager volgde Schyns op als voorzitter van de CdH in het arrondissement Verviers. Hij was privésecretaris van voormalig vice-premier Melchior Wathelet (PSC) en kwam onaardig in het nieuws toen Wathelet in opspraak kwam in een zaak van gesjoemel met giftig afval en de omkoopaffaire Falkenberg. Mager werd verwezen naar de correctionele rechtbank van Hoei wegens het aanvaarden van smeergeld (De Morgen, 26 juni 2004). Hij wordt beschuldigd van passieve corruptie.
Mager was ook bestuurder van NV Pier Station, een toeristisch project op de Blankenbergse pier. Het project van 20 miljoen euro bleek na twee jaar werking en allerlei geklungel ‘zo dood is als een pier’ (De Morgen, 16 okt. 2004). Pier Station NV is op 27 december door de rechtbank van Brugge failliet verklaard (De Tijd, 28 dec. 2004)
K
O R T
GEWOON GEVOEL Piet Van Eeckhaut (sp.a, voorzitter Oost-Vlaamse Provincieraad) in De Standaard, 31 december: ‘Ik heb altijd van 11 juli gehouden. Ik denk dat mensen behoefte hebben aan een zekere verbondenheid. 1830 was wat mij betreft niet zo’n gunstig jaar. Ik heb niet zulke Belgische gevoelens. Ik heb het gevoel een Vlaming te zijn die Nederlands spreekt en die in de Nederlanden en in Europa woont.’
EGOÏSME? Herman van Rompuy (CD&V) in De Standaard, 31 december: ‘Je kiest voor de natuurlijke gemeenschappen die het dichtst liggen. Is dat egoïsme? (...) die natuurlijke gemeenschappen kunnen ook een identiteitsgevoel geven. Dat onderscheid, tussen echt egoïsme en een gezond identiteitsgevoel, heeft men de laatste tien jaar vaak onderschat en verwaarloosd.’
GELD In april 2004 sprak René Schyns van een budget van 8 à 9 miljoen euro (La Libre Belgique, 20 april 2004). Een jaar later is het budget gestegen tot 12 miljoen euro: drie miljoen daarvan betaalt de overheid, de rest is privé-kapitaal (De Morgen, 7 januari 2005).
Jan Van de Casteele Made in Belgium heeft dus centen. Twaalf miljoen euro (480 miljoen frank) of meer dan een kwart van de
LA DIFFÉRENCE Claude Thayse (voorzitter Rassemblement Wallonie-France) in De Tijd, 3 januari: ‘De schuld voor al wat fout gaat in dit land, wordt door de Franstalige partijen steevast in de schoenen van de Vlamingen geschoven. Maar dat klopt niet. Want al wat fout gaat in het Franstalig onderwijs, in de bestrijding van de werkloosheid, op cultureel vlak... is de schuld van de Franstaligen zelf. Dat zijn immers hun eigen bevoegdheden. Neen, de Vlamingen zijn onze tegenstrevers niet. Het is hun goed recht meer autonomie te eisen.’
GEZONDHEID In december 2004 maakte het vakweekblad De Huisarts al bekend dat 70,4 % van de Vlaamse huisartsen de gezondheidszorg wil splitsen, tegen 81,8% van hun Franstalige collega’s die dat absoluut niet zien zitten. Het zakenweekblad Trends stelde hetzelfde dilemma voor aan de CEO’s en accoun-
5
tants. Het resultaat liegt er niet om. 71,8% in Vlaanderen zegt ‘splitsen!’, 94,4% van de Franstalige collega’s vindt dat geen goed idee. (Trends, 16 dec.)
WERKLOOSHEID Je moet het eens in de gaten houden. Ofwel beperken nieuwslezers of kranten zich tot een gemiddeld en dus nietszeggend Belgische cijfer, ofwel krijgen we te horen en te lezen dat de werkloosheid sneller stijgt in Vlaanderen dan in Wallonië. In december was het weer prijs. Samengevat uit De Morgen: ‘De Belgische werkloosheidsgraad komt uit op 12,8%... de toename was het grootst in Vlaanderen (+13,3 procent), gevolgd door Brussel (+8,2%) en Wallonië (+4,4%)’. Maar de essentie van het werkloosheidsgegeven wordt angstvallig verzwegen. Vlaams minister van Werk Frank Vandenbroucke zegt dat de cijfers een vertekend beeld geven, nu ook oudere werkzoekenden en PWAwerknemers worden meegeteld._
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
V LAANDEREN
Al deze figuren hebben in augustus 2003 een tijdelijke vzw Belgissimo gesticht. Hierin vinden we dezelfde namen als hierboven terug, maar is Fred Evers de voorzitter. Evers (°1935) was PRL-senator, burgemeester van Eupen, verkozen in de Waalse
Tentoonstellingscommissaris Luc De Vos: ‘We weten steeds minder van elkaars cultuur. Mia van Gorki is Vlaanderens populairste lied, maar geen Waal die het kent’ (Gazet van Antwerpen, 21 april 2004).
Made in Belgium is dan wel het paradepaardje van de viering 175/25, het is verre van de enige activiteit. De Vlaamse regering zal 1,13 miljoen euro bijdragen – omdat Bart Somers dat geld aan Verhofstadt had beloofd – maar dat gebeurt ‘met lange tanden’. In Vlaanderen zijn er weinig of geen initiatieven, het provinciebestuur van Vlaams-Brabant en nogal wat Vlaamse burgemeesters weigeren zelfs elke medewerking, zolang Brussel-Halle-Vilvoorde niet is geplitst. Toerisme Vlaanderen neemt de tentoonstelling op in de campagne rond de grote evenementen in 2005, maar bundelt die onder de noemer ‘Brussel stelt tentoon’. ‘Vlaanderen verbrodt Belgisch feestje’, wist De Morgen al maanden geleden als groot nieuws te vertellen. Zonder er bij te vertellen wat voor Vlaanderen dan een reden zou moeten zijn om hier opgewonden over te doen.
VERDRIET VAN
Ook de twee andere bestuursleden van vzw Collections & Patrimoines (Luc Bovis, persverantwoordelijke bij voetbalploeg Standard, en Jean-Pierre Colson) komen uit dezelfde regio.
Een comité van experts geeft Belgissimo inhoudelijke ondersteuning. Hierin zijn enkele Vlamingen gesukkeld, onder meer hoogleraar Luc De Vos, historicus Edward De Maesschalck (VRT) en Jan Martens (Mercatorfonds).
opbrengst van Tsunami 12/12. Grote sponsors zijn Dexia, Accelor, Electrabel, Ethias, nationale loterij, Spa, Aubel, VBO, Coca-cola, Solvay, Accor Hotels, VW, HP en Club Med.
H ET
Maar dit terzijde. Terug naar de vzw Collections & Patrimoines. Bekendste naam in het bestuur is Stéphane Steeman (°1933), komiek, auteur en vooral een bezeten Kuifje-liefhebber en verzamelaar. Hij verkocht voor vele miljoenen zijn Kuifje-collectie aan de Stichting Hergé, in de vaderlandse geschiedenis niet bepaald een onbesproken figuur.
Gewestraad, later voorzitter van de Duitse Gemeenschapsraad, voorzitter van de Federale Politieraad en voorzitter van Febetra (Federatie van Belgische transporteurs, een van de drie grote transportbonden).
MACHTIG
WAPEN IN HANDEN VAN ESTABLISHMENT
H ET
SLUIPENDE GIF VAN DE PARTIJFINANCIERING
W ETSTRAAT
Een paar maand geleden werd het Vlaams Belang door het Bureau van het Vlaams Parlement voor een vervelend dilemma geplaatst. De partijleiding had eerder verklaard dat het Vlaams Belang een nieuwe partij vormde. Indien de partij voet bij stuk hield, dan zou ze de regionale partijdotatie verliezen. Wilde ze die dotatie behouden, dan moest ze de eerdere verklaringen inslikken. De eerste mogelijkheid bood de partij een gedroomde kans om nog maar eens te schitteren in haar slachtofferrol. Een in de achterkamertjes van het Vlaams Parlement bedisselde electorale concurrentievervalsing (waar het afnemen van de dotatie hoe dan ook op neerkomt) zou in Vlaanderen ongetwijfeld op massaal boe-geroep zijn onthaald. Maar vreemd genoeg koos de partij voor de tweede optie: in de beste traditie van de Belgische compromissen voerde de partij een nummertje juridische spitstechnologie op om de centen toch maar te kunnen behouden. De buitenwereld mag dan al wat vreemd hebben opgekeken bij die keuze, de andere partijen wisten verdomd goed hoe het Vlaams Belang zou reageren. Want uiteindelijk zitten alle partijen in hetzelfde schuitje: ze zijn voor hun overleven bijna helemaal afhankelijk van overheidsfinanciering.
EVENWICHT Op zich is er niets mis mee dat de partijen subsidies krijgen van de overheid. Alleen moet er een gezond evenwicht zijn tussen overheids- en privéfinanciering. Wanneer de partijen in te grote mate uit de hand van de overheid eten, dan valt elke stimulans weg om privémiddelen te werven en op die manier voeling te houden met de maatschappij. In een normaal land krijgen de partijen weliswaar een overheidsdotatie, maar moeten ze hun werking daarnaast ook financieren met privémiddelen. Giften vormen voor de partijen een belangrijke graadmeter van de maatschappelijke steun voor hun politieke koers. Als de giften plots dalen, dan gaat er meteen een alarmbelletje rinkelen. Niet zo in België. Hier worden de politieke partijen bijna integraal door de
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
overheid gefinancierd. Tijdens de voorbije decennia zijn de partijen steeds gulziger gaan graaien in de staatskas, tot op het punt dat momenteel ongeveer 84% van hun middelen rechtstreeks of onrechtstreeks van de overheid afkomstig zijn.
‘WANNEER MEN EEN PARTIJ DE OVERHEIDSFINANCIERING SYSTEMATISCH ONTNEEMT, DAN KOMT DAT IN DE PRAKTIJK NEER OP EEN PARTIJVERBOD.’
Partijen die toch nog zin zouden hebben om daarbovenop nog wat privémiddelen te verzamelen botsen op wettelijke beperkingen. Bedrijven mogen geen giften schenken, terwijl individuen slechts 500 euro per jaar per partij kunnen schenken. Deze giften zijn bovendien niet fiscaal aftrekbaar. Interessant om weten is ook dat partijen en kandidaten wettelijk verplicht zijn om aan de parlementaire Controlecommisie jaarlijks een lijst te bezorgen met de namen van de personen die ten minste 125 euro hebben geschonken. Deze lijsten zijn in principe geheim, maar kunnen wel worden ingekeken door de (Nederlandstalige én Franstalige) leden van de Controlecommissie.
Doordat andere mogelijke financieringsbronnen in grote mate werden drooggelegd door de overheid, zijn partijen die de overheidsfinanciering om een of andere reden verliezen gedoemd om dood te bloeden. Op die manier heeft het establishment een machtig wapen in handen gekregen om ongewenste partijen hetzij van de kaart te vegen, hetzij in de pas te doen lopen. Het recente goedkeuren van de ‘droogleggingswet’ in de Senaat toont aan dat vooral de Franstaligen erop aansturen om dit wapen ook effectief te gebruiken. Wanneer men een partij de overheidsfinanciering systematisch ontneemt, dan komt dat in de praktijk neer op een partijverbod. In een democratie moet het kunnen dat een politieke partij wordt verboden als die de democratische grondbeginselen met de voeten treedt. Alleen moet men dat dan doen op basis van een omstandige en in de grondwet verankerde publieke procedure. Bovendien moet vooraf de grootst mogelijke duidelijkheid bestaan over de criteria die daarbij worden gehanteerd. Het verbieden van een partij is immers een uiterst delicate en risicovolle aangelegenheid die zich gemakkelijk tegen de democratie kan keren. Politici die een partij stiekem proberen te elimineren door de overheidsfinanciering stop te zetten spelen dan ook met vuur. Wellicht vormen zij een groter gevaar voor de democratie dan de partij die ze daarmee viseren. Bart Maddens
VLD
DOET MEE
Franstalige partijen, sp.a en groen en VLD willen het Vlaams Blok droogleggen. Twee maten, twee gewichten, aldus Hugo Coveliers: ‘Het Vlaams Belang krijgt de stem van dubbel zoveel belastingbetalers als de PS, die minder kiezers heeft en onder hen minder die belastingen betalen. Bovendien sluit
Men kan zich levendig voorstellen dat de parlementsleden van de “democratische” partijen bijzonder geïnteresseerd zijn om te vernemen wie de geldschieters van het Vlaams Belang zijn. Net zoals ook de Staatsveiligheid ongetwijfeld op vinkenslag ligt om de lijst te kunnen inkijken. Dit maakt dat het voor het Vlaams Belang bijna onmogelijk is om op een legale manier privéfondsen te werven.
6
men partijen uit op basis van opinies, niet op basis van daden. Er is willekeur in de veroordelingen op basis waarvan men de dotatie wil inhouden. Dat doet men niet voor corruptie, of een grootschalig gerechtelijk onderzoek na de moord op een partijvoorzitter’ (DS, 20 jan.) Jean-Marie Dedecker (VLD) zag er ‘een manoeuvre in van links om eeuwig aan de macht te blijven, terwijl er in Vlaanderen een rechtse meerderheid is’. Maar VLD stemt wel voor.
175
JAAR KUNSTMATIGE STAAT
R EYNEBEAUS
GROTE LEUGEN
M
Alle staten zijn artificiële constructies, aldus Reynebeau, ‘omdat elke staat niet anders kan zijn dan het product van zijn geschiedenis, en dus van de omstandigheden, van het toeval of van beslissingen en machtsverhoudingen waar het zelf geen greep op heeft’. Reynebeau zwaait graag met de Belgische vlag, omdat die vlag nergens voor staat.
Is België een artificieel land? We kunnen het proefondervindelijk aantonen zodra we het aan de test van democratie en wettelijkheid onderwerpen. Die test heeft men nooit aangedurfd omdat dit zou impliceren dat België, omwille van zijn Vlaamse meerderheid, een zogenaamde “état belgo-flamand” wordt - iets dat aan de overzijde van de taalgrens op gekrijs wordt onthaald.
Het is echter niet waar dat alle staten kunstmatige constructies zijn. Het verschil tussen een artificiële staat en een niet-artificiële ligt niet in hun ontstaan. Het ligt in hun bekwaamheid om te blijven bestaan, gedragen door de volkswil van een democratische meerderheid binnen een land waar zowel het volk als de regering onderworpen zijn aan de wet.
Zo waarschuwde Jean-Claude Van Cauwenberghe, de Waalse ministerpresident, zopas dat ‘2005 een risicojaar wordt’ omdat sommigen in het noorden van het land ‘ervan dromen dat de macht van het getal boven de noodzaak van de consensus gaat’. (De Tijd, 14 januari) In elke constitutionele democratie primeert echter de macht van het getal (zolang de meerderheid de grondwettelijke vrijheden van de minderheid niet schendt).
GEKRIJS Er bestonden in 1989 in Europa welgeteld vier artificiële staten: de SovjetUnie, Tsjechoslovakije, Joegoslavië en België. Nadat de democratie en het respect voor de rule of law er werden ingevoerd, vielen zowel de Sovjet-Unie, Tsjechoslovakije als Joegoslavië uit elkaar. Dit feit bewees dat deze drie landen artificiële staten waren, in tegenstelling tot Polen, Litouwen, Hongarije en de andere in 1989 bevrijde landen, die eveneens de democratie en de stelregel van de wet introduceerden, maar probleemloos bleven voortbestaan.
MEERTALIG Een democratie steunt immers op het feit dat de minderheid zich neerlegt bij een beslissing van de meerderheid. In België kan zelfs de grondwettelijke verplichting om het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde te splitsen niet uitgevoerd worden, zonder dreigend gekrijs van Franstaligen die weigeren om het spel democratisch en met respect voor wet en grondwet te spelen. Hun “consensus” moet vervolgens via een compromis “afgekocht” worden.
Of een land meertalig is of niet, heeft niets te maken met de al dan niet kunstmatigheid van de staat. Zwitserland is geen artificieel land. Op Portugal en IJsland na, zijn alle landen van Europa meertalig. Zelfs het feit dat binnen een staat een hiërarchie van naties bestaat, zoals in het Verenigd Koninkrijk, waar een Britse natie bestaat die een Engelse en een Schotse omvat, maakt zo’n land niet tot een kunstmatige staat. De Britse staat overleeft, met respect “voor de macht van het getal,” ook al hebben Engeland en Schotland een eigen rechtssysteem en al regeert vandaag in Londen een kabinet waarin de belangrijkste ministers Schotten zijn.
DUBBELMONARCHIE Zelfs Oostenrijk-Hongarije (O-H), het historische voorbeeld waar Reynebeau en Benno Barnard zo graag naar verwijzen, was geen artificiële staat. Het respect voor de rule of law en de democratie was er groter dan in België vandaag. O-H was sinds 1867 een feitelijke confederatie: een dubbelmonarchie van twee landen met dezelfde vorst die alleen defensie, buitenlandse zaken en bepaalde economische kwesties gezamenlijk organiseerden. De Habsburgers wilden er zelfs een tripelmonarchie van maken door ook het koninkrijk Bohemen (Tsjechië) zijn soevereiniteit te verlenen. Ongetwijfeld wilden heel wat minderheidsvolkeren zich (terecht) van O-H afscheuren, maar indien de ramp der Eerste Wereldoorlog niet was gebeurd, hadden Wenen en Boedapest vandaag mogelijk nog steeds verbonden geweest binnen hun unieke confederatie. Overigens had het ook in België kunnen lukken. De Vlamingen zijn nooit vragende partij geweest voor een scheiding. Indien de Franstalige racisten aan de overzijde, die zich omwille van hun taal o zo superieur voelen tegenover de “boerkes” uit het noorden, hadden erkend dat de minderheid een minderheid is zelfs al spreekt ze Frans, dan had België tot een leefbare eenheid kunnen uitgroeien. Vandaag is het daarvoor te laat, temeer omdat de overzijde nog steeds de rechten van de meerderheid ontkent. Paul Belien
7
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
S TAATSVORMING
arc Reynebeau publiceerde op 3 januari zijn eerste column over 175 jaar België. We kregen de fabel te horen dat België helemaal geen kunstmatige staat is. Of beter, dat het niet kunstmatiger is dan om het even welke andere staat.
Dát is het nu juist wat België tot een artificieel land maakt en staten zoals Nederland, Frankrijk, Duitsland, niet.
SOCIALE
DE
ZEKERHEID MET TWEE TAKKEN: STAPJE VOORUIT?
VISIE VAN HET
ACV
S OCIALE
ZEKERHEID
Men moet weten wat de bedoelingen zijn van de tegenstander. Een van de organisaties waarvan de toplui vaak nog krampachtig blijven denken in een “Belgisch” kader is de christelijke vakbond ACV. De vakbondsleiding, eerder dan de werkers zelf, blijft zweren bij het instandhouden van het groter machtsplateau dat ze op federaal niveau menen te vinden. Of is er toch iets aan het “bewegen”? De manier waarop de christelijke vakbond ACV de sociale zekerheid aanschouwt is niet volledig conservatief, maar al evenmin erg consequent. Het ACV moet nog veel leren. Misschien moet het maar eens aankloppen bij “onze” specialist Eric Ponette en het Aktiecomité Vlaamse Sociale Zekerheid. Recent verscheen de brochure Het ACV-toekomstplan. Meer werk, meer sociale zekerheid en een juiste fiscaliteit. Het is uiteraard geen pleidooi voor een doelgerichte splitsing van de sociale zekerheid, maar lectuur ervan is toch aanbevolen om te weten waar de grootste vakorganisatie van België naar toe wil.
FINANCIERINGSPROBLEEM Het ACV stelt vast dat de financiering van de sociale zekerheid volledig fout zit. Het stelsel steunt te sterk op arbeid en loon (de RSZ-bijdragen). De laatste twee decennia is de vaste subsidie van de staat voortdurend aangevuld door bijkomende bijdragen op arbeid: loonmatiging, allerlei heffingen en bijzondere bijdragen die meestal tijdelijk zijn van aard. Anderzijds is er naar gestreefd om zoveel mogelijk mensen onder de paraplu van de SZ te krijgen om de armoede laag te houden. Dat is volgens het ACV ook gelukt: België scoort behoorlijk goed wat het armoedecijfer in Europa betreft. Maar het probleem blijft. In de sociale zekerheid gaat jaarlijks zowat 45 miljard euro om. Ondanks de toegenomen welvaart is het aandeel van de sociale zekerheid in het staatsbudget op 18,5 procent van het BBP gebleven. Veel uitkeringen zijn eigenlijk niet hoger geworden, juist omdat er veel nieuwe “trekkers” zijn bijgekomen. Dat is uiteraard niet houdbaar. De staat mag dan wel – naast de vaste subsidie – aan niet-structurele inbreng doen (inkomsten uit andere bronnen dan arbeid, zoals alternatieve financiering, DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
Ook opbrengsten uit onroerend goed zouden daaronder vallen. De vakbond redeneert dat kapitaalvlucht alsmaar moeilijker zal worden, en dat de tijd rijp is om tot nieuwe maatregelen over te gaan. Tweede oplossing. Het ACV pleit voor een sociale zekerheid met twee takken: in de ene gezondheidszorg en kinderbijslagen. In de andere pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, en arbeidsongeschiktheid. De eerste tak vergoedt nu al massa’s mensen die in wezen geen RSZ-bijdragen betalen (zieken, kinderen), maar die eerste tak zou dan wel overeind kunnen worden gehouden met de opbrengsten van de ASB.
UNITAIR REGELEN Het ACV is natuurlijk wel zo slim om onmiddellijk op te merken: die twee takken moeten federaal blijven, zowel qua financiering als qua uitgaven. Het mag niet ‘het begin van het einde zijn van de solidariteit’: Met andere MEN KAN HET ACV VAN VEEL BESCHULDIGEN, MAAR NIET VAN ENIGE woorden, ook als men VLAAMSGEZINDHEID aan een nieuwe financiering begint, dan zal nu al goed voor meer dan anderhalf en moet die unitair geregeld worden. miljard euro, voornamelijk uit de BTWVan een splitsing van (sommige delen opbrengsten), die alternatieve financievan) de sociale zekerheid mag geen ring wordt bepaald van jaar tot jaar, en sprake zijn. Anders dreigt dit leuke met de vergrijzingsgolf op komst dreigt land uit elkaar te vallen, en valt het het gat in bijvoorbeeld de ziekteverzesociale vangnet voor vele Belgen (lees: kering (en de pensioenen) alsmaar groFranstaligen) weg. ter teworden. Volgens het ACV moet men dus dringend op zoek gaan naar nieuw geld.
OPLOSSINGEN? Het ACV ziet twee oplossingen. Er moet uit een ander vat getapt. Om te beginnen moet er een ASB komen, een Algemene Sociale Bijdrage, ditmaal te heffen op de inkomsten der Belgen uit kapitaal. Geen vermogensbelasting tout court, maar wel een heffing op de interesten daarvan. De vakbond heeft verschillende schema’s opgesteld wat zo’n ASB zou kunnen opleveren. Nu door de Europese richtlijnen het spaargeld beter kan worden gecontroleerd, acht het ACV het perfect doenbaar om die Algemene Sociale Bijdrage in te voeren.
8
De christelijke vakbond heeft er jaren van interne consultatie over gedaan voor het begrip van de twee pijlers in het beginselprogramma werd opgenomen. Nu staat het daar wel, maar enkel om pragmatische redenen (centen). Men kan het ACV van veel beschuldigen, maar niet van enige Vlaamsgezindheid. Het is en blijft een unitair machtsbastion dat bovendien zichzelf in stand wil houden. Toch betekent het een stapje in de richting van een herindeling van de sociale zekerheid. Niet de indeling die wij wensen, maar toch... Maar laten we er vooral niet teveel over schrijven, zoniet keert de christelijke vakbond wellicht op zijn stappen terug. Iko
VERGELIJKING
REGIONALE UITGAVEN
B RUSSEL
IS
“ BIG
SPENDER ”
Brussels gewest, Franse en Vlaamse gemeenschap samen gaven vorig jaar
Het Centre de Recherches sur L’Economie Wallonne (CREW) van de Naamse universiteit berekende op basis van de begrotingen van 2004 de uitgaven van gewesten en gemeenschappen voor Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Het gaat dus voor elk gewest om de geconsolideerde (samengevoegde) rekening van gemeenschap en gewest. Voor Vlaanderen worden daartoe alle uitgaven van de Vlaamse begroting genomen, met aftrek van die gemeenschapsuitgaven die bestemd zijn voor de Vlaamse Brusselaars (dit laatste wordt geraamd in functie van de verhouding tussen Vlaamse Brusselaars en de gehele Vlaamse bevolking). Voor Wallonië worden de uitgaven van het gewest samengeteld met het deel van de uitgaven van de Franse gemeenschap bestemd voor Wallonië (geraamd in functie van het aandeel van de Walen in de totale bevolking van de Franse gemeenschap). Voor Brussel worden uitgaven van het gewest samengeteld met uitgaven van de Franse respectievelijk Vlaamse gemeenschap voor Brussel (ook geraamd in functie van het gewicht van Franstalige en Vlaamse Brusselaars in hun respectieve gemeenschap). Voor de uitsplitsing van Franstalige en Vlaamse Brusselaars werd de 80/20-sleutel gehanteerd.
PRIORITEITEN De CREW vergelijkt dan de budgettaire prioriteiten van elk gewest, door de aandelen van de verschillende begrotingsposten in de totale uitgaven te berekenen. Als referentiepunt wordt het Vlaamse aandeel genomen. Een eerste vaststelling is dat in Vlaanderen relatief meer wordt uitgegeven aan gemeenschapsmateries: onderwijs, welzijn en cultuur. Dat heeft veel te maken met het feit dat in Vlaanderen gewest en gemeenschap gefuseerd zijn, en er aldus gemakkelijk middelen toe-
gewezen voor gewestmateries, kunnen overgeheveld worden naar gemeenschapsmateries.
GROTE BUDGETTEN VAN WALLONIË EN BRUSSEL VOOR WERKGELEGENHEID NIET EFFICIËNT
Omgekeerd geven Wallonië en Brussel dus relatief meer uit aan gewestmateries dan Vlaanderen. Maar daarachter gaat een complexer beeld schuil. Wallonië spendeert relatief beduidend meer aan economische expansie dan Vlaanderen (relatief 43% meer). Maar Brussel besteedt hierover echter heel wat minder dan Vlaanderen (relatief 25% minder). Brussel zowel als Wallonië geven beiden relatief meer uit aan tewerkstellingsbeleid dan Vlaanderen. Voor milieu en ruimtelijke ordening geeft Wallonië minder uit, terwijl Brussel fors meer uitgeeft. Opvallend voor Brussel zijn verder de zware uitgaven voor transport en infrastructuur, wat veel te maken heeft met de uitgaven voor de MIVB (metro en bus). Niet verwonderlijk is verder dat uitgaven voor de administratie en kabinetten in Wallonië en vooral in Brussel relatief hoger liggen dan in Vlaanderen. Ook dat heeft uiteraard te maken met het feit dat in Vlaanderen gewest en gemeenschap gefuseerd zijn, terwijl Wallonië en vooral Brussel een veelheid van administraties heeft die bezig zijn met gewest- en gemeenschapsmateries. Specifiek voor Brussel komt daar nog het negatief schaaleffect bij: voor een relatief veel kleinere bevolking dient het dezelfde bevoegdheden en diensten te beheren dan de andere gewesten.
9
LESSEN TREKKEN Welke lessen kunnen we trekken uit deze interessante vergelijkende studie? Vooreerst dat het algemene uitgavenpeil in Wallonië, maar vooral in Brussel, aan de hoge kant ligt en een sanering zich opdringt. Die sanering dient inzonderheid gezocht te worden in een beperking van de administratieve uitgaven en, wat Wallonië betreft, de belangrijke transfers naar de provincies. Ten tweede dienen Wallonië en Brussel wat meer prioriteit te geven aan het Franstalige onderwijs: met het Lambermontakkoord hebben ze een herfinanciering van het onderwijs verkregen, nu moet dit zich ook vertalen in meer effectieve investeringen. Anderzijds dient Vlaanderen budgettair wat meer te investeren in zijn sociaal-economische ontwikkeling. Bij dit alles past wel nog één belangrijke bedenking: budgetten zijn een graadmeter voor de keuzes in het beleid, maar daarom niet van de effectiviteit van het beleid. Zo lijken de aanzienlijke budgetten van Wallonië en Brussel voor werkgelegenheidsbeleid niet van aard de enorme werkloosheid in deze gewesten te keren. Of dit te maken heeft met een slecht beleid, dan wel met het feit dat de gewesten en gemeenschappen onvoldoende hefbomen hebben om de werkgelegenheid aan te wakkeren, laten we in het midden. Nader onderzoek naar de band tussen budgettaire prioriteiten en resultaten op het terrein dringt zich alleszins op. JaCa (*) S. Bastaits, V. Derlien, R. Deschamps, Dépenses de la Flandre, de la Wallonie et de Bruxelles: Comparaison interrégionale des budgets de 2004, CREW,
FUNDP,
Namen,
november
2004
(www.eco.fundp.ac.be)
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
B RUSSEL
voor de Brusselaars circa 4144 euro per inwoner uit. Dat is 41% meer dan de inwoners van Vlaanderen tegoed hadden van hun gewest en gemeenschap. Zo blijkt uit een recente studie van de universiteit van Namen. Daaruit blijkt ook dat Brussel zijn economie verwaarloost.
Wat de auteurs van de Naamse studie niet expliciet vermelden, is nog het meest opvallend: per hoofd van de bevolking wordt er in Brussel 41% meer uitgegeven dan in Vlaanderen. In Wallonië wordt er 13% meer uitgegeven. Vooral het Brusselse uitgavenpeil doet knipperlichten branden. Het plaatst de Brusselse vraag naar bijkomende middelen – mogelijke pasmunt voor de splitsing Brussel-HalleVilvoorde – alleszins in een heel ander daglicht dan het credo van de Brusselse politici dat hun gewest te weinig middelen heeft.
VRIJE
DE
Gazet van Antwerpen niet zijn geaccepteerd. Gebrek aan voldoende kritische journalistiek zal ervoor zorgen dat niet de verantwoordelijken, maar de belastingbetaler wordt gestraft. Het wegkwijnen van een vrije pers heeft zo zijn prijs voor de burger.
PERS AAN HET WEGKWIJNEN
LAATSTE CRISIS ?
Dit is geen leuke boodschap; niet iets voor positivo’s. Ze komt van Ignacio Ramonet, de directeur van Le Monde Diplomatique, geen ‘verzuurde rechtse’ die weer alles negatief ziet, maar een uitgesproken linkse auteur. Zijn pijnlijke conclusie over het onrustwekkende democratische deficit heeft te maken met de toestand van de geschreven pers in Frankrijk, waar de gratis krantjes 20 Minutes en Metro al qua verspreiding op plaatsen één en drie staan. Een dergelijke evolutie is ook in andere Europese landen bezig. Voor de meeste uitgevers is de opiniepers zeker geen doel meer. Ook in Vlaanderen zijn de uitgevers (nog een drietal kleine Berlusconitjes) niet bekommerd om een waaier van opinies in stand te houden. Ze hebben veel liever één gladgestreken conformistische opinie, waar ze geen last mee krijgen. In plaats van lezers prefereren ze afnemers van massaconsumptiegoederen. Nieuwe initiatieven in de pers zijn steevast kleurloze en meningloze gratis-producten of fast-food-artikelen waar je niet meer dan 10 minuten voor nodig hebt. Vandaag worden in Vlaanderen in feite geen kranten meer verkocht. Men krijgt kranten mee bij de gebradeerde verkoop van strips, reizen, CD’s en DVD’s, camera’s, encyclopedieën en allerlei gadgets tot en met de horloge van Kim Clijsters. Wie de leukste gadgets weggeeft, boert het best. Met de inhoud heeft het niets meer te maken. Die kranten zelf dienen ook niet om sterk te informeren, te verdiepen, te nuanceren, opinies te vormen of een boodschap uit te dragen, maar om advertenties aan te trekken.
BRAAF EN POSITIEF De dagbladpers in Vlaanderen is waarschijnlijk in een nog veel diepere crisis
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
Foto Doorbraak
P ERS
A
‘ llerlei affaires (van desinformatie), evenzeer als de steeds hechter wordende alliantie met de economische en politieke machten hebben een verwoestende schade toegebracht aan de geloofwaardigheid van de media. Dit alles wijst op een onrustwekkend democratisch deficit. De journalistiek van de welwillendheid domineert, terwijl de kritische journalistiek moet wijken. Men kan zich zelfs afvragen of de vrije pers niet aan het wegkwijnen is’(*).
EEN
Het toekomstproject van GvA is duidelijk sinds de nieuwe hoofdredacteur vlak na nieuwjaar een interview met zichzelf weggaf. Hij schandaliseerde daarin zijn eigen krant, ten minste de ‘krant die hij aantrof’ bij zijn bevrijdende intrede. Luc Rademakers beweert dat zijn Gazet alle politici als rotzakken bestempelde en de ondernemers als onbekwamen, een leugen zo groot als de kathedraal van Antwerpen. Maar de nieuwe hoofdredacteur kan natuurlijk met die knieval naar de Antwerpse politieke leiders en de ‘captains of industry’ stappen. Zij krijgen de boodschap dat de Gazet voortaan braaf en positief zal zijn. Wat zullen ze blij zijn! De hoofdredacteur gaat zelfs verder. De Gazet heeft plots geen politieke mening meer. Daarmee stapt Gazet van Antwerpen als gevestigde krant uit de opiniepers.
‘HET
WEGKWIJNEN VAN EEN VRIJE PERS HEEFT ZO ZIJN PRIJS VOOR DE BURGER.’
PERS DIE MEEHEULT MET WIE HET VOOR HET
ZEGGEN HEEFT, IS EEN OVERBODIGE PERS
dan die in Frankrijk. Het herleiden van de opiniepers tot een luttel aantal krantjes met dezelfde gladgestreken mening of non-mening heeft zich bij ons bijna geheel voltrokken. Het gebeurt geruisloos. De jongste koerswijziging bij Gazet van Antwerpen lijkt op de val van de laatste dominosteen. Een voorzichtig experiment van kritische onafhankelijkheid is daar, onder applaus van de overige media, op de klippen gelopen. De politieke orde op de Linkeroever is hersteld. Geen kritische klanken meer tegen een kwakkelend Antwerps stadsbestuur of tegen de gevestigde Belgische machten. De “jounalistiek van de welwillendheid” heeft er al voor gezorgd dat een gat van 22 miljoen euro bij het Antwerpse OCMW voor lief wordt genomen. Straks zal het stadsbestuur dat gat wel moeten dichten en zal de belastingbetaler ervoor opdraaien. Deze bestuurlijke farce, die wijst op onkunde of erger, zou een jaar geleden door
10
Ook het Belgische establishment kan een zucht van verlichting slaken, want het krantje uit Antwerpen deed vervelend. Het jubelde niet genoeg bij elke zucht of stunt van de vele gesubsidieerde Coburgjes, de paarse heilstaat werd op de korrel genomen, er werd al eens een heel terechte vraag gesteld over de manier waarop de multiculturele modelstaat draaide of niet draaide en vooral de belangen van de Vlamingen werden consequent ondersteund. Het werd hoog tijd dat Vlaamse eisen weer werden herleid tot ‘ruzie maken met de Walen’.
WELWILLENDHEID In het enige land ter wereld waar jaarlijks een bende nieuwe baronnen en vicomtes worden gefabriceerd om de troon te ondersteunen en waar zogenaamde socialisten de slippen van vorst en kapitaal dragen, moest een voorzichtige tegendraadse stem wel worden gesmoord. De laatste Vlaamsgezinde krant van Vlaanderen kreeg een tweetalige hoofdredacteur, die in zijn gezin het Frans verkiest en goede
PS-connecties heeft. Als dat geen garantie is voor “beterschap”. De Gazet zal Belgisch braaf zijn.
De evolutie in Vlaanderen gaat echter snel in een andere richting. Het proces verloopt geruisloos. Geen haan kraait ernaar.
KNECHTEN In een normaal democratisch land zou die haan het eerst moeten kraaien in het journalistieke milieu. In dat pseudo-linkse wereldje (pseudo, want ze zijn eerst en vooral gezagsgetrouwe knechten) kwam er nauwelijks enige reactie. De zogenaamd progressieve De Morgen bracht journalisten van de Gazet voortdurend in verband met het gedemoniseerde Vlaams Blok en maakte van hen outlaws. Columnist Tom Nagels had in De Standaard zelfs begrip voor een stadsbestuur, dat niet kon dulden dat journalisten op alle slakken zout legden. Onvoorstelbaar, maar de pers steunde daarmee de strafmaatregelen tegen collega’s, die alleen maar hun plicht deden en zich niet als slippendragers gedroegen. Dat is de crisis ten top. Als er geen kentering komt, zou dat de laatste crisis in de Vlaamse dagbladpers kunnen zijn. Een pers, die de functie van waakhond niet meer vervult, een pers die meeheult met wie het voor het zeggen heeft, een pers die de machtigen niet wantrouwt, is een overbodige pers. Demosthenes P. (*) Le Monde Diplomatique, januari 2005: Médias en crise, p. 1, 26 en 27. www.monde-diplomatique.fr/2005/01/RAMONET/11796.
D UCHÂTELET V LAAMS Roland Duchâtelet is het soort zakenman dat de Vlaamse Beweging mist. Hij bouwde een miljoenenkapitaal uit als succesvolle zakenman en oordeelde de tijd gekomen om de wereld te verbeteren. Via zijn eenmanspartij Vivant ging hij recht op zijn doel af. De politiek is dé weg om de wereld echt te verbeteren, zoals staatslui als Verhofstadt of di Rupo zowat dagelijks bewijzen. Spijtig genoeg bleek Vivant meermaals ook in het stemhokje een eenmansaangelegenheid. Duchâtelets miljoenencampagne overtuigde alleen zichzelf, enkele familieleden (en we moeten vaststellen dat hij geen uitgebreide familie heeft), buren, personeelsleden en hier en daar een frituuruitbater. Niet genoeg om de kiesdrempel te kunnen doorbreken. Dan begint een mens te mijmeren. De Vlaamse Beweging zou met zo’n kapitalen snijdende campagnes kunnen uitbouwen. De Vlaamse Beweging heeft geweldige ideeën, maar geen geld. Bij Duchâtelet is het net andersom. Daar zou een ideale cocktail uit te brouwen zijn. Maar Duchâtelet bleef koppig zijn droombeeld nastreven. Hij bleek overtuigender tegenover de VLD-top dan bij de kiezer en verleidde de liberalen tot een kartel. Dat werd een weergaloos succes. Door de inbreng van Vivant kon de VLD de nederlaag met naar schatting 74 stemmen verkleinen. De Vlaamse Beweging bleef armlastig in de hoek staan. En zeggen dat zakenman Roland met veel minder geld een eigen lemma in de volgende Encyclopedie van de Vlaamse Beweging zou kunnen afdwingen? De aap kwam niet lang geleden uit de mouw. Duchâtelet heeft belgicistische neigingen. Hij voelde zich geroepen om de verhalen over noord-zuidtransfers tegen te spreken. Het zijn de meer vermogenden die overheidsobligaties kopen en dat zijn vooral Vlamingen. Via die staatsschuld trekken ze een flink pak centen binnen en daar loopt dus een zuidnoordstroom. Dixit Roland.
11
Het Vlaams Belang vond iemand in huis die kan tellen en trakteerde de Vivant-baas op een gedegen antwoord (dat de pers niet haalde). Het Vlaams Belang weet bijvoorbeeld dat in 1999 nog 80% van de meeste overheidsaandelen in eigen land werden geplaatst. In 2004 was dat nog 50%. Het zijn dus meer en meer buitenlanders die genieten van de schuldafbetaling. Vergeten we niet dat Wallonië in grote mate verantwoordelijk is voor de staatsschuld en dat die afbetaald wordt met belastingsgelden die vooral door Vlaanderen worden opgebracht. Dus betalen de ‘rijke’ Vlamingen de ‘rijke’ Vlaamse obligatiehouders. Enfin, we laten de techniciteiten voor wat ze zijn. Die discussie over geldstromen heeft iets bizar. De Vlaamse Beweging is kneuterig en bewijst een gebrek aan solidariteit door op die spijker te slaan. Tegelijkertijd wordt graag ‘bewezen’ dat er geen geldstromen zijn. Demotte doet zijn uiterste best om aan te tonen dat de stromen in de sociale zekerheid objectief verklaarbaar zijn. Laten we dat, puur voor het gemak, even aanvaarden. Dan blijft hét argument voor de splitsing, het voeren van een aangepast eigen beleid, overeind. Het belangrijkste tegenargument, dat wij niet solidair zouden zijn, verdwijnt daarmee wel als sneeuw voor de zon. Als Duchâtelet zijn eigen redenering gelooft dat er geen noordzuidstromen bestaan, is er geen enkel argument om de Vlaamse Beweging niet te helpen een splitsingscampagne te voeren. Want dan staat het als een paal boven water dat we Wallonië daarmee financieel niet schaden. Na een splitsing moeten ze de Vlaamse obligatiehouders niet meer ondersteunen en kan met dat geld eindelijk een gepast Waals economisch en sociaal beleid gevoerd worden. Waar wacht je nog op Roland? Peter De Roover
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
O PINIE
Vlaanderen heeft nood aan tegendraadse journalistiek, weg van het verpletterende conformisme: 1. Een krant die resoluut de Vlaamse zelfstandigheid bepleit en daarmee de gevestigde (ondemocratische) machten verstoort, wat le prince Philippe tijdens zijn China-trip nog eens goed bevestigde; en 2. Een echte revolutionair-linkse krant, in plaats van al dat paarse postmodernistische gezever, dat alleen maar trendy en inhoudloos is.
VRIJ-SPRAAK
PAD NAAR ONAFHANKELIJKHEID INTERNATIONAAL EFFENEN
VLAAMSE STAATSVORMING: VLAANDEREN, EUROPA, WERELD
project ‘Vlaanderen Staat in Europa’ verkleint zijn kans van slagen. Vlaanderen moet de weg naar zijn onafhankelijkheid daarom dringend effenen door internationale contacten allerhande.
EUROPESE GRONDWET B UITENLAND
Onder het motto “Vlaamse Staatsvorming: Vlaanderen, Europa, Wereld” organiseerde het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen een druk bijgewoonde Staten-Generaal (Brussel, 6 dec. 2003). Die dag werd het Belgische tussenstation als gepasseerd beschouwd. Het OVV kwam hiertoe om drie redenen. (1) België bestaat uit twee naties zij het in één staatkundig keurslijf en dus de Europese en buitenlandse belangen van Vlaanderen niet meer ten volle kan behartigen. (2) Vlaanderen is voor die belangen grotelijks zelf en vaak exclusief bevoegd en moet daarom rechtstreeks aan de Europese besluitvorming kunnen deelnemen en voor zijn belangen in de wereld opkomen. (3) Vlaanderen kan pas dan een hecht span vormen met Nederland teneinde internationaal voor onze cultuur en gemeenschappelijke taal op te komen. De Vlaamse Volksbeweging voert momenteel campagne voor ‘Vlaanderen Staat in Europa’. De N-VA en het Vlaams Belang delen dit streven. CD&V en VLD hebben zich uitgesproken voor een confederaal België. Dat komt zowat op het zelfde neer. Een echte confederatie veronderstelt immers dat onafhankelijke staten bepalen wat zij (nog) samen willen doen. Volgens de verkiezingsuitslag van 13 juni 2004 behaalden die vier partijen zowat 70 % van de uitgebrachte stemmen. Dagelijkse ervaring overtuigt steeds meer Vlaamse ministers en parlementsleden ervan dat België elk goed bestuur onmogelijk maakt en dat alleen Vlaamse staatsvorming een oplossing biedt. Vlaanderen is zich veel minder bewust van de buitenlandse aspecten van die staatsvorming. Zelfs als Vlaanderen zich op grond van het recht op zelfbeschikking eensgezind voor onafhankelijkheid uitspreekt, volstaat dit niet. De wereld moet die ook nog erkennen, uiteraard de EU maar ook de landen daarbuiten en vooral dan de VS, dé grootmacht bij uitstek. Na een erkenDOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
ning door Washington volgt de rest haast vanzelf. Griekenland en bijgevolg heel de EU hadden zich tegen de erkenning van de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië als gewoon “Macedonië” steeds verzet. Na de recente Amerikaanse erkenning is Macedonië nu vrijwel geruisloos algemeen erkend.
BELGIË HAD HET EUROPEES GRONDWETTELIJK VERDRAG BETER NIET ONDERTEKEND EN MAG HET ONGEWIJZIGD ZEKER NIET RATIFICEREN.
OPVOLGERSSTAAT Hoe gaat Vlaanderen best tewerk om internationaal te worden erkend? Het moet zichzelf internationaal op de kaart zetten en zich als een volwassen, betrouwbare internationale partner bewijzen. Vervolgens is de makkelijkste weg erkenning als “opvolgersstaat” van België. Dat biedt het enorme voordeel dat men niet moeizaam moet onderhandelen om lid te worden van alle internationale organisaties waartoe België behoort. Vlaanderen moet dan wel alle door België aangegane verbintenissen nakomen, inclusief bijvoorbeeld die binnen de EU en de Navo. Wat is de beste staatsvorm van een onafhankelijk Vlaanderen? In de 21ste eeuw is dit haast vanzelfsprekend een republiek. Indien echter een erfelijk staatshoofd met louter protocollaire macht zoals bijvoorbeeld in Zweden, de weg naar de onafhankelijkheid vergemakkelijkt, mag men die keuze niet zonder meer verwerpen. Sommige grondwettelijke monarchieën bewijzen dat het model werkt.
De aanwezigheid in Brussel van de Europese instellingen en van de Navo en daardoor van ongemeen talrijke diplomatieke missies, kan daarbij helpen. De aanstelling door de Vlaamse overheid van een speciaal gezant om die contacten dagelijks te onderhouden en te coördineren verdient aanbeveling. Inmiddels moet Vlaanderen er op toezien dat artikel II-81 van het voorgestelde Europees Grondwettelijk Verdrag zijn toekomst niet ondermijnt. Dit artikel verbiedt o.m. discriminatie op grond van het behoren tot een nationale minderheid. Dit ruikt verdacht naar het Raamverdrag tot Bescherming van Nationale Minderheden van de Raad van Europa. Het artikel stond niet in de door de Europese Conventie aangenomen tekst. Het initiatief ertoe is uitgegaan van de Intergouvernementele Conferentie die het uiteindelijke grondwettelijke concept heeft aangenomen. Op Belgisch initiatief? Mogelijk. België heeft zich tegen de opneming van artikel II-81 in elk geval niet verzet. Het zogenaamde Grondwettelijk Verdrag is nog veel gevaarlijker dan het Raamverdrag. Eens aangenomen primeert het immers automatisch op het Belgische recht. België had het, mede namens Vlaanderen, daarom beter niet ondertekend en mag het ongewijzigd zeker niet ratificeren. Dit geldt overigens ook voor de ratificering van protocol 12 bij het Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden van de Raad van Europa dat bepaalt dat ‘no-one shall be discriminated against on any ground by any public authority.’ Franstalig België heeft al bewezen welk misbruik het daarvan kan maken. Het is dus voor Vlaanderen ook van levensbelang dat de overbodige, maar toch geplande paritaire senaat er niet komt of tenminste niet uitsluitend bevoegd is voor het ratificeren van internationale verdragen. Theo Lansloot
Vlaanderen moet zich dringend over dit alles beraden. Elke vertraging van het
12
BOEKEN
KLEINE KURT
KURT
VAN
EEGHEM, LE
PETIT KURT. KLEINE ENCYCLOPEDIE VAN
BELGIË. STANDAARD UITGEVERIJ, 200
BLZ.,
€ 17,95, ISBN
90 02 21432 4.
Van de ene keer dat hij ooit de IJzerbedevaart bijwoonde, herinnert Kurt zich vooral ‘het gevendelzwaai door een groep jongens waarvoor ik niet geheel ongevoelig bleef. Hun slanke lichamen waren gehuld in zwart en geel kleurde kostuums waarbij vooral de strakke maillots voor enige beroering zorgden.’ Voorts behandelt hij de ‘domme beate glimlach’ van prinses Mathilde en lacht hij met Louis Michel die als minister van Buitenlandse Zaken ‘overal zijn eigen kok meenam die steeds alle ingrediënten bij zich had om het lievelingsgerecht van onze wereldleider – bouletten in tomatensaus – te maken wanneer zijne doorluchtige daarom vroeg, viermaal daags dus’. Tot slot nog een citaat met een stevige waarheidsgrond: ‘Wij mogen dan wel het surreëelste, voor binnen- en buitenlanders onontwarbaarste en voor alle anderen ronduit belachelijkste bestuur ter wereld hebben, na ampel historisch onderzoek weet je: dit was
KDr GUSTAAF ASAERT, 1585. DE
VAL VAN
ANTWERPEN
EN DE
UITTOCHT VAN
VLAMINGEN
EN
BRABANDERS, LANNOO, 373
BLZ.,
€ 19,95, ISBN
kapitaal aan vakmanschap, ondernemerschap en financiën vertrekken. Tussen 1583 en 1585 slonk het inwonersaantal met maar liefst 30 000 sinjoren! Over een langere termijn, tussen 1585 en 1622, steeg de bevolking in de Republiek met 135 500 immigranten tot 317 000. Asaert aarzelt niet om deze emigratie voor de Vlaamse en Brabantse steden ‘aderlatingen’, ‘catastrofaal’ en ‘een grootse volksverhuizing’ te noemen: ‘een gehele volksgemeenschap, van jong tot oud, week uit, meestal in familieverband’.
90-209-5529-2
1585 1585, val van Antwerpen. 1585 is één van die ‘grote’ data uit de ‘vaderlandse geschiedenis’. Het jaartal staat geboekstaafd als een keerpunt in de geschiedenis van de Nederlanden. Lange tijd werd de merkwaardige economische en culturele opgang van de Republiek der Nederlanden tijdens de zeventiende eeuw – de Gouden Eeuw – toegeschreven aan de massale exodus van Zuid-Nederlanders naar het noorden. De val van Antwerpen en de uittocht van Vlamingen en Brabanders van gewezen rijksarchivaris Gustaaf Asaert toont aan dat onze voorvaders echter ook naar Engeland trokken en naar het Duitse Rijk (om er ondermeer de kolonisatie van Duits Midden-Europa mee vorm te geven). Het Wonderjaar 1566 is evenzeer een scharniermoment, dat uiting geeft aan de kerkelijke rebellie die in het zuiden sterk leefde. Rebellie die ook versterkt werd door de sociaal-economische toestanden van toen, en die al een beter beeld vormen van de oorzaken van de grote uittocht. De intocht van Alva in 1567, en de oprichting van de Raad van Beroerten of Bloedraad in dat jaar, mag natuurlijk niet onderschat worden. Omdat de emigratiedruk toenam, stelde de Raad van State uitdrukkelijk dat kooplui Antwerpen niet mochten verlaten. Dat mocht niet baten, immers vooral het vertrek van Willem van Oranje was het teken voor een massale uittocht. Opstandige edelen als Marnix van SintAldegonde, Willem van Nassau of Brederode, protestantse intellectuelen als de Antwerpse drukker Christoffel Plantijn of Leuvense prof Justus Lipsius namen allen de benen richting noorden. Religieuze bestraffingen, verbanningen en verbeurdverklaringen joegen tienduizenden Antwerpenaars de stad uit, weg van de religieuze discriminatie, de economische verslapping en de algemene onveiligheid. De stad zag een
13
Meer dan een boek over de val van Antwerpen, heeft Asaert met 1585 een knappe synthese geschreven over de emigratie tijdens het einde van de 16de en het begin van de 17de eeuw. Daarbij heeft hij vooral beroep gedaan op bronnenonderzoek van anderen. De verdienste is wel, dat dit alles nu in één vlot leesbaar boek voorhanden is. Dat het onderwerp nog steeds tot de verbeelding spreekt, blijkt uit de reeds tweede druk van 1585. Het boek is mede een initiatief van het Fonds voor Vlaanderen, dat ook onder de vleugels van de Vlaamse Volksbeweging opereert. KDr
COMMUNICATIE Hoewel het meer op een beknopte cursus mediageschiedenis lijkt, is Echte mediaprimeurs best een leerrijk en aardig werkje over communicatiegeschiedenis. Mediadocent Frank Hellemans, o.m. bekend van artikels in Knack, weet in amper 112 blz. een helder didactisch betoog op te bouwen over de evolutie van ‘de’ communicatie. Van de ‘moeder van alle media’ die lichaamstaal is, over gesproken taal en de Vlaamse verzuilde opiniekrant tot multimedia-pc’s en hypertaal. Hoe objectief-historisch de auteur ook te werk gaat, ook hij kan zijn mening omtrent de commercialisering van de Vlaamse dagbladpers niet verbergen, en spreekt over een ‘dreigende verschraling’: ‘Het gevaar van eenheidsworst is niet denkbeeldig waar er vroeger in het politieke tijdperk toch duidelijk uiteenlopende krantenprojecten bestonden.’ KVDH FRANK HELLEMANS, ECHTE
MEDIAPRIMEURS.
COMMUNICATIEGESCHIEDENIS.
LANNOOCAMPUS,
112 ISBN
EEN
BLZ.,
€12,00,
90 209 5496 2.
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
B OEKEN
Wie kent hem niet, de erudiet-humoristische dandy die nu al jaren de cultureel-correcte dienst uitmaakt op VRTtelevisie en -radio? Kurt Van Eeghem, in een vorig leven meesterlijk imitator van wijlen Boudewijn, toont nu zijn veelzijdigheid en zijn zin voor spitsvondige satire in Le Petit Kurt. Kleine encyclopedie van België. Een verzameling van meesterlijke, korte cursiefjes. Een greep uit de clichés van het belgenland, van Atomium over Babelutte en belastingen, tot bouwverlof, chokotoffs, drieëndertiger (de pinten!), Fabiola, IJzerbedevaart, Jambers, Kookboek van de Boerinnenbond, manillen, Armand Pien, kabouter Plop, het hellend vlak van Ronquières, Tsjeven en de kwaliteit van het Belgische zaad. U kunt het zo gek niet bedenken, als het maar een zweem van belgicismen benadert, heeft Van Eeghem het in een kwinkslag vertaald, daarbij terloops niet nalatend om in koor met de rest van het jonge Vlaamse schrijversgild de lof te zingen van het surrealistische belgenland.
en is de bese oplossing. Het gevolg van die overvloed is dat niemand in dit land zoich ook maar iets aantrekt van wat er allemaal in die praatbarakken wordt bedisseld. Ze doen maar.’
W
I S K U N D E
O P
V
L A A M S E
W I J Z E
K AMIKAZE -M EGAFOON
Ook gelezen en gehoord dat Vlaanderen blijkens een onderzoek van de Oeso qua onderwijs aan de wereldtop staat? Sterker nog, op het vlak van de wiskundige geletterdheid zou ons geliefde Vlaanderen zelfs de absolute wereldkampioen zijn. De Franse gemeenschap daarentegen scoort op alle vlakken beduidend slechter. Loftrompetten alom dus en – hoe kan het ook anders – een oorverdovende ‘silence’ aan de andere kant van de taalgrens. Want zij lachen natuurlijk binnenskamers zonder enige twijfel in hun vuistje bij het aanschouwen van zoveel Vlaamse hoogmoed. Of moeten we in deze eerder spreken van Vlaamse naïviteit. Want de binnenpretjes van de Walen zijn terecht. Het volstaat om de bevindingen van de Oeso ook maar heel even te toetsen aan de belgische politieke realiteit om in te zien dat we hier te maken hebben met een onverklaarbare paradox. Of zoals een zekere Smiles ons leerde: wie kennis bezit en niet de capaciteit om ze in de praktijk toe te passen, is zoals de eigenaar van een vruchtbare akker zonder ploeg. Anders gezegd, wat baat het de slimste van de klas te zijn (zoals Freddy Willockx) als ge u voortdurend laat rollen door de domste van de klas? Het zou ons hier te ver leiden om een en ander aan de hand van concrete cijfers duidelijk te maken, maar voor wie ook maar een beetje vertrouwd is met de belgische politiek (transfers, proportionele vertegenwoordiging, benoemingen, ...) is het zonder meer duidelijk dat de overgrote meerderheid van onze Vlaamse politici niet eens over de meest elementaire basiskennis van de rekenkunde beschikt. Hoe valt het anders te verklaren dat bepaalde Vlaamse politici ook vandaag – na 175 jaar belgische bezetting – nog altijd bereid zijn om in zowat alle opzichten de Vlaamse numerieke meerderheid prijs te geven. Is het een extreme vorm van zelfverachting? Gebrek aan zelfrespect? Is het niet willen? Of is het niet kunnen? Of beide? Zwakheid, met andere woorden. Geef mij dan maar politieke leiders die iets minder sterk zijn in wiskundige geletterdheid, maar wel bij de les zijn als het om Vlaamse centen en belangen gaat. Vlaanderen heeft sterke politici nodig en geen zwakkelingen die er alles voor over hebben om toch maar te mogen aanzitten aan de met Vlaams geld betaalde belgische tafel. Nochtans zouden ook zij moeten weten dat er maar twee soorten zwakheid bestaan: zwakheid die breekt en zwakheid die buigt. En dat is geen wiskunde, maar wel een zekerheid. Kamikaze
M
E G A F O O N
G ENERATIE D I R UPO -M ICHEL De informatie over Wallonië deed De Standaard jaren lang een beroep op Brusselaar Guido Fonteyn. Nu is vooral De Morgen geïnteresseerd in zijn analyses. Een paginagroot interview in die krant (6 december) is een megafoontje waard. Voor wie haar soms geweld aan doet.
met het rattachisme (aansluiting bij Frankrijk - red) is allang voorbij.
'Het relatief nieuwe België-gevoel van de Walen is een gevolg van de economische crisis die dat gewest sinds enkele decennia treft. Di Rupo, daarin gesteund door Michel, zal er alles aan doen om zolang mogelijk Belg te blijven. Daarom blijven ze zich verzetten tegen alles wat naar meer autonomie ruikt. Daarom staan de Walen vandaag massaal achter het koningshuis. Als je in de grote steden werkloosheidscijfers boven de 30 procent hebt, dan weet je het wel.
Ten tijde van de koningskwestie was Vlaanderen royalistisch. net zoals Wallonië vandaag België nodig heeft, had Vlaanderen in die periode België nodig. Er was nog geen uitgebalanceerd systeem van sociale zekerheid, maar het is wel duidelijk dat de welvaart, in zoverre die voor de jaren zestig in Vlaanderen bestond, vanuit Wallonië werd gecreëerd.
Houdt men rekening met de splitsing van het land? Mocht het zover komen, dan kiest Wallonië voor de complete solidariteit met Brussel. Wallonië is te zwak om het alleen te doen. Het geflirt DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
Vlaanderen is pas rijk geworden na 1960. Daarvoor was het 150 jaar arm en nu denkt men dat die rijkdom volledig te danken is aan de noeste Vlaamse arbeid.
Gedurende 150 jaar zijn honderdduizenden Vlamingen geëmigreerd naar Wallonië, waar er werk was. Nu is er een begin van migratie in de andere richting. Willen de Vlaamse politici wel bij Wallonië blijven? Ik hoor de analyse
14
OPNIEUW
B ELG
nergens maken en ik begrijp dat absoluut niet. De roep naar meer autonomie of zelfs splitsing zal pas verstommen op het moment dat de Vlaamse politieke klasse begint in te zien dat ook Vlaanderen niet aan de delokalisatie zal ontsnappen. Dan zullen er ook in Vlaanderen opnieuw pleidooien komen om de solidariteit in stand te houden. Als je bij de noord-zuidtransfers de pensioenen en prepensioenen telt, dan zien die stromen er al helemaal anders uit. De demografische toestand in Vlaanderen is vandaag veel erger dan in Wallonië. Over tien jaar zitten we met een probleem waar enkel Wallonië en een verdere immigratie ons bij kunnen helpen. Waarom is het Vlaams Belang zo groot in Vlaanderen? Dan zeg ik dat amper een zesde van de Vlamingen zo denkt. Dat het VB het discours leidt, heeft alles te maken met de vijf op de zes andere Vlamingen hun mond niet open doen.’
KBC-Open Sparen
Spaar voor later. Wij zorgen dat u altijd aan uw geld kunt.
Energiebesparing: recuperatieketels lucht vóórverwarmers tot °C Milieutechnologie: afvalverbranding deNOx Explosieve gasmengsels: verwerking in over eenstemming met ATEX Automatisering: optimalisatie van energieverbruik
Gespecialiseerd studiewerk en sleutel op de deur levering
U legt geregeld wat opzij. Voor later. Maar als u slim bent, kiest u daarbij voor KBC-Open Sparen. Want zo spaart u in úw tempo en vooral zonder uw geld vast te zetten. U weet maar nooit … Of u nu kiest voor het fiscale voordeel, de veiligheid of het extra rendement, elk van de formules rendeert. Praat er eens over met uw adviseur Sparen en Beleggen of met uw KBC-verzekeringsagent.
Mallekotstraat 65, 2500 Lier Tel: ++ (0)3/491.98.78 - Fax: ++ (0)3/491.98.77 E-mail: info@euro-pem.com
C
Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 Fax (03) 366 60 45 e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: € 16,50 voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: € 10 voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: € 10 voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van € 17 op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Vormgeving: Jupiter Graphics, De Regenboog 5A, 2800 Mechelen, Tel. 015 52 95 67 Betaalt u uw abonnementsgeld vanuit het buitenland? Vermeld dan bij storting op het hierbovenvermeld rekeningnummer ook het IBAN-nummer BE08 4099 5919 1113 (Bank identificatiecode van KBC-bank = KREDBEBB) Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.
STEUN DOORBRAAK EN LAAT ANDEREN LEZEN! WEL
O L O F O N
NIET POLITIEK CORRECT VOOR EEN CORRECTE POLITIEK
Rekening 409-9591911-13
ISSN 0012-5474
15
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
commerciĂŤle tele-medewerker (m/v) halftijds contract * 3 dagen per week (avondwerk tot 20 uur)
DOORBRAAK nr. 2 - februari 2005
16