2005_04_doorbraak

België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828

ISSN 0012-5474

Vlaanderen staat in Europa

4

Maandblad April 2005 Afgiftekantoor Antwerpen X

Foto Doorbraak

Passendalestraat 1a 2600 Berchem

ENTHOUSIASME

TROEF OP DE

VVB-MEETING

IN

E EN V LAAMSE

OVERIJSE

WACHTTOREN ?

De markthallen in Overijse liepen meer dan vol voor een ongetwijfeld geslaagde meeting “Steun de burgemeesters”. Veel volk, veel parlementsleden van zowat alle Vlaamse partijen, veel burgemeesters, pittige toespraken, een uitstekende organisatie via de Vlaamse Volksbeweging, veel pers (die nadien ook tekende voor een vrij correcte verslaggeving), kortom alles wat nodig was om de Vlaamse batterijen weer even op te laden.

Maar na die donderdag 10 maart stelden veel tevreden sympathisanten wel de vraag “En wat nu?”.Als de Vlaamse Beweging haar energie volop blijft steken in dit ene deeldossier, is de kans groot dat de Franstaligen royaal profiteren van de verslapte aandacht voor andere deeldossiers (transfers, sociale zekerheid, tewerkstelling, justitie, ...).

Ook voor”de mensen” wordt het epos van “de splitsing” (strikt genomen een Vlaams-Brabants probleem) stilaan vermoeiend.

Verhofstadt heeft – traditiegetrouw – gespot met het signaal uit Overijse. Voorlopig lijkt hij dat nog zonder risico te kunnen doen, want de “traditionals” hebben geen zin in vervroegde verkiezingen.

Eigen Belang eerst.

Kunnen we BHV niet beter zélf “op waakvlam” zetten, met een arendsblik toekijkend vanuit de Vlaamse wachttoren? Het is immers paars dat gedoemd is het probleem op te lossen en hoe meer getreuzel, hoe groter de kans dat – in de krimpende aanloop naar de volgende verkiezingen – BHV dichterbij de stembus explodeert.

Mark Grammens (Journaal) klokte niet onterecht: ‘Vlaanderen zou sterker staan als het zelf niet langer eisende partij was, dit wil zeggen als het de hete aardappel doorgeeft aan België’. De strop sluit zichzelf.

In afwachting kan een beetje klare taal geen kwaad.

CD&V heeft last van de spreidstand van de partij. Het linkerbeen – met de nog altijd sterke ACW-spier – blijft in “ter plaatse rust” geblokkeerd telkens communautaire onderwerpen zich aandienen. Andere CD&V’ers geilen op postjes in de federale regering via een “inbraak” of

een duiveluitdrijving van de liberalen. Zijn we fout als we aanvoelen dat – ondanks het schild van Overijse – steeds meer CD&V’ers “een compromis” zouden aanvaarden? En wat wordt dan de prijs? We zijn niet van gisteren. Vlaamse CD&V’ers, wat nu?

N-VA, weinig in aantal maar duidelijk in kleur, zorgde voor kartelwinst in Vlaanderen. Maar de partij van Geert Bourgeois (minister en ergens bezig in de catacomben) neemt een gifpil als ze plooit voor welke eis ook van de Franstaligen. Bart De Wever kan al piekeren over hoe hij het kan verkopen: de uitbreiding van Brussel, een nieuw soort uitdovende faciliteiten in de rand, de zoveelste Vlaamse transfers. N-VA, quo vadis?

De Vlaamse Liberalen en Democraten (VLD) zijn voorlopig niet veel meer dan gescheurd inpakpapier rond de afbrokkelende macht van de blauwe topdrie. Vlaamse liberalen, waar zitten ze?

Met de socialisten in het landsbestuur (voor Franstalig België een vanzelfsprekendheid) zijn stappen richting Vlaamse staatsvorming en beter bestuur van Vlaanderen nauwelijks haalbaar. Of men het nu graag hoort of niet, de remmen zitten vooral in de linkse politieke en sociale structuren en de bevriende culturele macht. De uitzonderingen bevestigen de regel.

Vlaams Belang teert op de zwakke plekken in de verdediging van de anderen, maar verliest regelmatig de bal in onhandige dribbels rond andere programmapunten. Altijd in de aanval, maar wanneer zal eens worden gescoord?

Zou de energie van de Vlaamsgezinden – die er ongetwijfeld zijn in veel partijen – even kunnen worden gericht op de essentie van het verhaal? Discreet overleg tussen alle partijen over de beste weg naar een Vlaamse staat in Europa. Pas dan kan het snel gaan.

Jan Van de Casteele

P

K

E R S W I J S

O R T

P ERSWIJS – K ORT

VERSCHILLEN Frans Baert (oud-VU-politicus) in Knack, 23 februari: ‘Als een federalisering eenmaal op gang is gebracht, kun je dat proces niet meer stoppen.(...) Ook vandaag moeten er nog grote stappen worden gedaan. Het aantal materies waarvoor de gewesten en de gemeenschappen bevoegd zijn, zal aanzienlijk moeten worden uitgebreid: denk maar aan de kinderbijslagen, de werkloosheidsuitkeringen en de pensioenen. Die materies zullen ook duidelijker en vollediger omschreven moeten worden. Het is nu allemaal nogal ondoorzichtig.’

Eddy Boutmans (Groen!) in Knack, 24 februari: ‘Een staat is een belangrijk instrument, en niets garandeert dat de Vlaamse staat een beter instrument zou zijn dan de Belgische. Laten we dus onze energie alsjeblieft niet in de afbraak van onze staat steken. België heeft het voordeel dat het, in tegenstelling tot Vlaanderen, géén nationalisme van ons vraagt. Ik zou me ook liever met interessantere dingen bezighouden dan de verdediging van België. Maar wie zal het anders doen?’

Jean-Marie Dedecker in Het Nieuwsblad, 28 februari: ‘Iedereen is voor inspraak en rechtstreekse democratie. Maar het moet voor de heren machthebbers wel in hun voordeel uitpakken. Anders hoeft het niet.

Dan lijken ze wel bang te worden van referenda, de wil van het volk, het respect voor de mening van de burger.’

Jean-Marie Dedecker over een België-referendum in Het Nieuwsblad, 28 februari: ‘Mochten we in de aanloop naar dat referendum de kans krijgen om aan de mensen

te zeggen hoe de Belgische vork aan de steel zit, dreigt België effectief te verdampen. Als iedereen de waarheid over de geringe meerwaarde van België eindelijk gaat beseffen, zit Albert trouwens ook met een probleem. En nog geen kleintje. (...) Die mens moeten kiezen waar hij wil gaan wonen. In Brussel, in Wallonië, of in Vlaanderen. Of elders.’

Steven Samyn in De Standaard, 26 februari: ‘De cruciale vraag die nooit aan bod komt is: wat na de splitsing (van BHV – red.)? Stel dat de Vlaamse politici erin slagen het kiesarrondissement te splitsen. Dan is het vrijwel zeker dat er de volgende jaren niets meer zal gebeuren met de waslijst communautaire eisen van de Vlaamse regering. Hoogstens wordt de Senaat hervormd. Maar meer bevoegdheden voor Vlaanderen, meer middelen en hefbomen om een eigen beleid te voeren. Daar ging het toch over?’

Paul Geudens in Gazet van Antwerpen, 25 februari: ‘Voor Vlaanderen – en voor nieuwe stappen in de staatshervorming – zou het wellicht niet slecht zijn mocht er een Franstalige premier aan het hoofd van de federale regering komen. Een eerste minister moet/kan meer toegeven dan een partijvoorzitter.’

Karl Van den Broeck in De Morgen, 28 februari: ‘... een intrigerende denkoefening die we aan deze kant van de taalgrens misschien wat vaker moeten maken.

Waarom moet België blijven bestaan? Wat bindt ons nog met onze Waalse broeders?

En hoe bepaal je dat? Welke argumenten geven de doorslag: romantische, financiële of opportunistische?’

De Morgen publiceerde enkele enquêtes waaruit weerom de verschillen blijken tussen noord en zuid in dit land. Elio blijkt minder populair in Vlaanderen dan verwacht. ‘Logisch,’ zo klinkt het, ‘Steve Stevaert heeft ook nog niet zoveel opgetreden in Franstalige media’, en dus kennen onze Waalse broeders de man niet. Zoals ze ook Leterme niet kennen (vijftig procent heeft nog nooit van de man gehoord), terwijl ie door de Vlamingen tot populairste politicus werd uitgeroepen. ‘Het feit dat België twee volledig gescheiden mediawerelden heeft die steeds minder over de andere taalgroep berichten, zit daar voor veel tussen’, meent De Morgen. (4 maart)

NIEUWE TRANSFER Greta D’hondt (CD&V) zat jaren in het beheerscomité van de Kinderbijslagkas en kwam er tot de vaststelling dat er in Wallonië véél meer gehandicapte kinderen zouden zijn dan in Vlaanderen.

Nonsens natuurlijk, alleen wordt er in het zuiden iets losser met bepaalde criteria omgesprongen, waardoor er relatief meer kinderbijslagen naar ginds vloeien. ‘Van degenen die deze verhoogde kinderbijslag krijgen, zijn er 45 procent die in Wallonië wonen, terwijl dat gewest maar dertig procent van de beroepsbevolking herbergt. (...)

Vlaanderen daarentegen met bijna veertig procent van de verhoogde uitkeringen, zit duidelijk onder zijn aandeel in de beroepsbevolking (zestig procent).’ Greta D’Hondt raamt het transfer dat hieruit voortvloeit op 25 miljoen euro. (DS, 7 maart)

SYNDICALE SCHEUR Ook in vakbondskringen is de scheiding der geesten steeds duidelijker.

Noord en Zuid in dit land reageren vaak verschillend op de sociale actualiteit.

Eind februari werd het sociaal akkoord alleen door de socialistische vakbond verworpen. Het werd in feite door een kleine meerderheid van zijn Vlaamse aangeslotenen goedgekeurd, maar door een flinke meerderheid van zijn Waalse leden afgekeurd. Toch gaf PS-voorzitter Di Rupo de regering-Verhofstadt de zegen voor de goedkeuring van het akkoord. Een kaakslag voor de FGTB? In geen geval. Di Rupo wist dat een afkeuring door de regering een politieke crisis zou uitlokken, die het voortbestaan vervolg blz. 3

DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

2

K

O R T

van de unitaire sociale zekerheid en de transfers van Vlaanderen naar Wallonië zou opblazen.

ECONOMISCHE SCHEUR

WERKLOOSHEID Het mag nog eens onderstreept hoe beeldmedia en veel kranten in hun (maandelijkse) berichtgeving over werkloosheid de regionale verschillen gewoon doodzwijgen, al is die info veel essentiëler voor economische analyse dan de weinigzeggende maandelijkse mededeling dat de werkloosheid in Vlaanderen ‘het snelst’ toeneemt. Twee druppels water in een lege emmer is natuurlijk ook een sterkere toename dan één druppel bij in een volle emmer. Het is maar hoe je het bekijkt.

TRANSFERS Wie meer wil weten over het taboe van de geldstromen richting Wallonië kan zich informeren via de webstek www.belgiantransfers.org. Die bundelt studies, rapporten van universiteiten, documenten van studiediensten en van de overheid, artikels en commentaren. De gegevensbank, een initiatief van een groep burgers drukt geen standpunt uit en is op geen enkele wijze verbonden met politieke partijen of drukkingsgroepen. Precies daarom is hij zo leerrijk.

DIENSTENCHEQUES Een en ander heeft veel te maken met de aanpak van de economie. Wallonië baadt in de overheidstewerkstelling.

De wil om via alternatieve wegen mensen toch aan het werk te helpen is in Wallonië veel minder groot. Neem nu de dienstencheques. Eind 2004 hadden circa 11 000 Belgen een baan via dienstencheques, het circuit van de gesubsidieerde huishoudelijke hulp. Het gros daarvan is verdeeld over Vlaanderen en Brussel. Wallonië (ongeveer 1000) hinkt ver achterop.

TOEKOMST VEREIST EEN VERLEDEN

O VER

VERGRIJZING EN DE DICTATUUR VAN HET HEDEN

In de jaren 1980 stelde de onlangs overleden Guy Mathot dat de staatsschuld er vanzelf was gekomen en vanzelf zou verdwijnen. Vandaag zijn er mensen die ongeveer hetzelfde zeggen over de vergrijzing. De onzinnigheid hiervan wordt meestal wel ingezien, maar de vraag blijft wel wat de oorzaken zijn van de vergrijzing. Of misschien concreter: van het tekort aan kinderen, want daar gaat het in wezen om. Allicht gaat het niet om één oorzaak, maar om een reeks factoren. Maar ze hangen wel allemaal samen. En het gaat om culturele factoren, factoren die het product zijn van moderne ideologieen. Zoals een ik-en-de-wereld-ideologie. Het leven doorgeven vereist een ingesteldheid die niet meer past in de ideologie die West-Europa domineert, en die in meerdere opzichten horizontalistisch is.

Dat horizontalisme uit zich in de houding tegenover autoriteit, tegenover ongelijkheid, tegenover transcendentie, tegenover het verleden, tegenover eenzelvigheid (identiteit).

Als men niet meer aanvaardt dat men het leven heeft gekregen en dankbaarheid daarvoor jegens schenkers op zijn plaats is, is men mentaal ook niet in staat het door te geven. Als men niet meer aanvaardt dat men een erfgoed heeft overgeleverd gekregen en dankbaarheid daarvoor op zijn plaats is, dan komt men er ook niet toe erfgoed door te geven.

Tegenover de spiritualiteit van die dankbaarheid staat de ideologie van de rancune. Rancune tegenover la condition humaine: dat men geboren is uit een vorige generatie, dat men geboren is uit een man én een vrouw, dat men sterven zal. Rancune tegenover die menselijke begrensdheid, tegenover alles wat ons allerindividueelste zelfbeschikkingsrecht hindert of ontkent. Rancune die zich uit in de dictatuur van het heden, die het verleden pathologiseert tot een tijdperk van jahiliya (onwetendheid), van verduistering omdat men de absolute waarheid van de heden-

3

daagse nieuwe religie nog niet wou aanvaarden. Rancune die zich uit in het opeisen van rechten, culminerend in een recht op non-discriminatie door elke andere mens.

West-Europa lijdt aan genofobie. Niet in de zin waarin dit woord soms in de medische literatuur wordt gebruikt als een fobie voor seks. Onze maatschappij is oversekst. Hoewel, genofobie past misschien toch in de zin van fobie voor intimiteit, maar meer nog genofobie in de zin van fobie voor de generatio, voor het transgenerationele. Het is merkwaardig hoe weinig deze fobie aandacht krijgt in een tijd waarin men ons voortdurend met fobieën om de oren slaat. In een tijd-

DE NIEUWE WESTEUROPESE RELIGIE HEEFT “WEG MET ONS” GEZWOREN perk waarin de angst een misdrijf wordt, waarin het verboden is nog bang te zijn voor vreemdelingen, voor seksuele losbandigheid, voor een zevende-eeuwse woestijngodsdienst en zoveel meer. Terwijl de meeste van die angsten een functie hebben: het overleven van de eigen gemeenschap.

De nieuwe West-Europese religie heeft echter “weg met ons” gezworen, en bestrijdt dus ook het doorgeven van leven, het vaderschap en het moederschap.

Laat het ons een troost wezen: een dergelijke ideologie doodt ook zichzelf. Culturen die daarin vervallen, worden onvermijdelijk overmeesterd en opgevolgd door andere culturen die er meer “primitieve” opvattingen over het leven op nahouden.

Islamitische Arabieren bijvoorbeeld of Hindoes of conservatieve Amerikaanse christenen. Alleen is het misschien jammer dat er dan geen Vlamingen meer zullen zijn.

Prof. Matthias E. Storme

DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

C OMMENTAAR

Guy Verhofstadt zou 200 000 nieuwe jobs creëren voor 2007. Veel vooruitgang in dit dossier lijkt hij niet te boeken. De werkloosheid blijft toenemen.

Het blijft ondertussen ook wachten op het moment dat de Vlaamse meerderheidspartijen duidelijk toegeven dat een "nationale" aanpak van de werkloosheid niet werkt, omdat de problemen in Wallonië (18,3 % werklozen in februari 2005) en in Brussel (21,5 %) veel groter zijn dan in Vlaanderen (8,4 %).

EEN

TE

kelijke diensten en investeringen, zal de economie er wel bij varen.

VEEL OVERHEID EN TE VEEL BELASTINGEN

H OEVEEL

OVERHEID HEBBEN WE NODIG ?

E CONOMIE

T

erwijl België economisch een schamele twee procent groeit, blijft Ierland met groeiritmes van zes tot zeven procent het mooie weer maken in Europa. Zijn Ieren slimmer, actiever, vindingrijker en ondernemender dan Vlamingen? Neen, ze hebben gewoon minder overheid.

In een vorig nummer van Doorbraak (december 2004) namen we de efficiëntie van onze overheid onder de loep.

Daaruit bleek alvast dat België internationaal niet echt goed scoort als we de prijs/kwaliteit van de overheid vergelijken met andere landen.

Maar het gaat niet alleen over de kwaliteit van de overheid. Het gaat hem vooral over kwantiteit. Hoeveel overheid moeten we hebben? De afgelopen decennia zijn er nogal wat studies ondernomen van economen die zich afvroegen hoe groot de overheid het best zou zijn.

Het resultaat is de zogenaamde Laffercurve, die aantoont dat er een aanslagvoet is waarbij de overheid de belastingsopbrengsten maximaliseert.

De Vlaamse regering heeft die theorie alvast aan den lijve ondervonden.

Toen de erfenisrechten enkele jaren geleden werden verlaagd, bleken de opbrengsten niet te dalen, maar daarentegen te stijgen. De belastingvoet zat al jaren te hoog.

‘BELGIË KIEST VOOR BELASTINGSINKOMSTEN, NIET VOOR GROEI.’

EERST WAT THEORIE Een overheid die geen belastingen heft, heeft uiteraard geen inkomsten.

Naarmate de belastingvoet omhoog gaat, stijgen de inkomsten. Maar op een bepaald moment wordt de belasting zo hoog dat mensen uitwegen zoeken, belastingen ontwijken of gewoon ophouden met werken, waardoor de belastingsopbrengst zal dalen. In het extreme geval dat de overheid honderd procent belastingen heft, zal de officiële economie stoppen en krijgt de overheid niets meer.

Waar ligt dat optimum? Moeilijk te zeggen, omdat het verschilt van land tot land en van (soort) belasting tot belasting. Voor inkomstenbelastingen wordt algemeen aangenomen dat het ergens tussen 45 en 50 procent ligt. Dat België al ruim boven dat maximum ligt, maakt duidelijk dat een verdere verhoging veeleer minder dan meer belastingen zal opbrengen.

EN WAT MET DE GROEI?

GRAFIEK 1

Maar dat is slechts één kant van het verhaal. Is een belastingvoet die de belastingopbrengst maximaliseert ook degene die de het meest een economische groei bevordert?

“WIE

ECONOMISCHE GROEI WIL, BELAST AAN

VEEL BELASTINGEN WIL INNEN, BELAST AAN

DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

30%. WIE 50%.”

De Amerikaan Armey heeft dat nader bekeken en kwam in 1995 op de proppen met zijn eigen curve. Als de overheid niet de noodzakelijke infrastructuur, rechtszekerheid, onderwijs en andere collectieve goederen kan garanderen, blijft de economische activiteit gering. Naarmate de overheid beslag kan leggen op een groter deel van de economische koek voor deze noodza-

4

Tot de overheid te groot wordt.

Naarmate die immers een groter deel van de koek opeist, wordt het effect kleiner. Tot op een bepaald moment de nadelige effecten van belastingen de voordelen van staatsuitgaven overtreffen en de economische groei vertraagt.

Hoe verder de overheid gaat, hoe negatiever dat effect, en dus hoe trager de groei wordt (grafiek 1).

In de praktijk blijkt de ideale belastingvoet om de groei te verhogen een heel stuk lager te liggen dan de ideale belastingvoet om het meeste belastingen te innen. Zo ergens tussen de dertig en veertig procent is de consensus onder economisten. Als de overheid een groter deel van de koek opeist, gaat de groei verkleinen.

Is dat ook te bewijzen? Gemakkelijk.

Wie de moeite doet om de statistieken van verschillende landen over verschillende periodes naast elkaar te leggen, zal vinden dat het overheidsbeslag dé belangrijkste factor is die de economische groei bepaalt. Er is een rechtstreeks verband tussen het aandeel van het BNP dat de overheid voor zich reserveert via belasting en de groei van een economie (grafiek 2).

WERKLOOSHEID Een neveneffect van hoge belastingen – en dan vooral die op inkomens uit arbeid – is werkloosheid. Voor een werkgever wordt het pas interessant om personeel aan te werven als de kost daarvan lager is dan wat dat personeelslid opbrengt. Met hoge minimumlonen en hoge belastingen is dat al gauw niet meer het geval. En dus werft men niet aan.

Langs de andere kant is het voor een werknemer pas interessant om aan de slag te gaan als het verschil tussen werken en niet werken de moeite loont.

Hoge sociale uitkeringen en hoge belastingen creëren daarbij een “werkloosheidsval”, waarbij vooral laaggeschoolden bijna evenveel of zelfs minder inkomsten hebben als ze gaan werken. Men moet geen professor economie zijn om die principes te begrijpen.

In plaats van de oorzaak aan te pakken, gaat onze overheid de symptomen te lijf. Met allerlei banen- en andere plannen biedt men kortingen en subsidies aan. Dan heb je politici nodig om het uit te dokteren, ambtenaren om het uit

BELASTINGEN VERLAGEN DUS? Wie de economische groei wil aanzwengelen zal dus de overheid moeten afbouwen en de belastingen verlagen. Het is alvast geen nieuwe truc. Thatcher haalde met belastingverlagingen en afbouw van het overheidsapparaat het Verenigd Koninkrijk uit het moeras. Ierland is het allermooiste voorbeeld in Europa. De belastingverlaging en afbouw van het overheidsapparaat in 1986 wekte de Keltische tijger, die de Ieren vandaag rijker maakt dan de Vlamingen. En ook de befaamde “Reaganomics” die in Amerika werden ingevoerd, zijn op hetzelfde model gebaseerd.

‘OM

ECONOMISCH TE GROEIEN MOET ONZE OVERHEID 20% AFSLANKEN.’

Gaan de belastingontvangsten dan niet naar omlaag? Met een sociaal bloedbad als gevolg? Feitelijk niet. Een overheid die de belastingen (en dus ook de uitgaven) zou verlagen van vijftig naar dertig procent zou door de hogere groei na vier tot vijf jaar al evenveel belastingen ontvangen als een overheid die dat niet deed. Na twintig jaar krijgt de eerste overheid ongeveer driemaal meer belastingontvangsten dan de tweede.

OVER THEORIE EN PRAKTIJK Zowel de economische theorie als de feiten, wijzen duidelijk in dezelfde richting. België begint de band met de kopgroep te lossen. De overheid is té ver gegaan. Om onze economische trein op gang te trekken, moeten we het roer omgooien en de overheid grondig afslanken. De Belgische overheid claimt vandaag ongeveer 48 % van het BNP, de Ierse 34 %. Ook al ligt het optimum bij ons wellicht wat hoger dan in Ierland, dan nog betekent dit een afslanking van ongeveer twintig procent. Een vijfde minder ambtenaren, twintig procent minder uitgaven in de sociale zekerheid, twintig procent minder subsidies in allerhande vormen ...

SOCIALE ONGELIJKHEID Ook voor de socialisten is het een nachtmerriepolitiek. Een sterke overheid is een garantie voor sociale “ER IS EEN DUIDELIJK VERBAND TUSSEN DE HOOGTE VAN gelijkheid en de overheid DE BASTINGEN EN DE ECONOMISCHE GROEI.” zou veel rechtvaardiger zijn dan de kapitalistische Op een ogenblik dat elke politicus zich privé-sector. Privatisering van overafvraagt hoe we méér belastingen kunheidsdiensten klinkt er nog als een nen binnenhalen om de komende vervloek in de kerk en Steve Stevaert grijzinggolf te betalen, klinkt het parabeweert nachtmerries te krijgen als hij doxaal om voor een gevoelige eraan denkt dat delen van de sociale belastingverlaging en afslanking van zekerheid zouden worden geprivatide overheid te pleiten. Gelijk hebben is seerd. nog niet hetzelfde als gelijk krijgen.

In België en in Vlaanderen zijn er alvast weinig protagonisten. De VLD argumenteerde in de oppositie nog regelmatig met dit verhaal en de “terugverdieneffecten”, maar het is jaren geleden dat we daar nog iets van hebben gehoord.

De beloofde belastingverlaging is een wind in een fles gebleken omdat het vooral een verplaatsing van belastingen betrof. Bovendien is een belastingverlaging compleet zinloos als tegelijk de overheidsuitgaven niet naar beneden gaan. Met de liberalen in de regering is het totale overheidsbeslag de jongste jaren zelfs nog gestegen. De “fraaie” begrotingsresultaten van 2004 hebben alles te maken met eenmalige trucs en een lage rente en totaal niets met de uitgaven van de federale regering. Het zogenaamde “primair saldo” (saldo voor interestbetalingen) is er zelfs op verslechterd. En als de Vlaamse regering niet ultrazuinig was geweest, dan had men zelfs de Europese normen niet gehaald. Van de huidige generatie VLDleiders moeten we een dergelijke politiek dus duidelijk niet verwachten.

In één aspect hebben socialisten alvast gelijk. Lagere belastingen creëren meer sociale ongelijkheid. De gezamenlijke welvaart stijgt en dus ook de overheidsinkomsten en dus ook de absolute sommen om een sociale politiek te voeren. Maar het verschil tussen uitkeringen, lagere lonen en hogere lonen zal onvermijdelijk verhogen. En daarmee vergroot natuurlijk ook de sociale ongelijkheid en de relatieve armoede.

De discussie hoe groot we onze overheid willen hebben, is dus veeleer een fundamenteel politieke keuze tussen economische groei en sociale gelijkheid. In het buitenland woedt die discussie volop. Dat in dit land niemand – ondanks overweldigende economische argumenten – fundamenteel het huidige systeem in vraag durft stellen, is alleszins merkwaardig.

Dirk Laeremans

In de volgende nummers van Doorbraak gaan we verder door op een aantal andere aspecten die momenteel internationaal druk worden bespro-

De vakbonden zijn van hun kant absoluut tegen alle belastingverlagingen (cadeaus aan de werkgevers), minder

5

ken zoals de verschuiving naar indirecte belastingen, de “vlaktaks” en het basisinkomen. Lees meer op www.doorbraak.org en www.workforall.org

DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

E CONOMIE

ambtenaren (meer werkloosheid) of besparingen in de sociale zekerheid (sociale afbraak). Dat belastingverlaging werk zou scheppen is volgens de vakbondseconomen helemaal niet bewezen. Bovendien kennen we in België het perverse systeem dat de vakbonden als uitbetalers belang hebben bij een hoge werkloosheid. Het “recht op arbeid” is al lang vervangen door het “recht op een uitkering”.

te voeren, controleurs om misbruiken na te gaan en subsidies om het te betalen. En dus verhoogt weer het overheidsbeslag en de belastingen op diegenen die wél werken. En al te dikwijls gaat bovendien de overheid zélf aanwerven om werkloosheid te verminderen. Dat is de vicieuze cirkel die België – en vooral Wallonië – de das omdoet.

WAT DE STANDAARD

met een wel erg muffe smaak. Wat houdt er ons tegen om in onze politieke oven te kiezen voor “de beste bakte”?

NIET PUBLICEERDE

S LECHTE B ELGENMOP

B RUSSEL -H ALLE -V ILVOORDE

V

ier opiniemakers vonden de splitsing van BHV zo onbelangrijk dat ze De Standaard bestookten met hun mening (Marc Reynebeau (17/1), Walter Zinzen (25/1), Carl Devos (26/1) en Paul Goossens (30/1)). Een antwoord van de VVB, verstuurd begin februari, werd in de lade geparkeerd tot het op de dag van de meeting in Overijse (10 maart) gehalveerd dan toch verscheen (zie www.doorbraak.org bij dossiers BHV). Hieronder het bij de VUM geschrapte eerste deel van die bijdrage.

‘Voor Goossens is de hele zaak BHV ‘een Belgische mop’, het dossier ‘irrelevant’, ‘de overgrote meerderheid is tegen’, want ‘we kunnen zonder leven’ en wie het anders zegt, is ‘dom, bekrompen of een verzuurd chagrijn’.

De politici zijn ‘verantwoordelijk’ voor de fixatie op dit dossier, en de media ‘medeplichtig’. Voilà, dat weten we weeral, zie. Als Goossens gelijk zou hebben, wekt het verbazing dat de Franstaligen de splitsing van BHV mordicus willen tegenhouden. Of pleit Goossens voor woordbreuk van de Vlaamse partijen? Zijn het weer de Vlamingen die bekrompen zijn als ze dit veto tegen een zoveelste Vlaams voorstel niet (langer) nemen? Kunnen wij eraan doen dat de Franstaligen slechts onder extreme druk tot redelijkheid zijn te brengen? Goossens zou zich kunnen herinneren hoe destijds de splitsing van de Leuvense universiteit op dezelfde manier werd gerealiseerd. Het wekt verbazing dat een vroegere hoofdredacteur van een socialistisch dagblad met zijn pleidooi de stelling van het FDF en van de Franskiljonse burgerij zo makkelijk volgt.

OPGEKLOPT Zinzen geeft er een gelijkaardige lap op: ‘Ik heb de splitsing niet gevraagd, heel wat andere kiezers evenmin. Laten we van België, later van Europa één groot Brussel-Halle-Vilvoorde maken’, aldus Zinzen, die het betreurt dat wij hier niet kunnen kiezen voor charismatische leiders uit pakweg Helsinki.

Dergelijke nonsens, totaal in tegenstelling met het democratische principe van de subsidiariteit, verdient eigenlijk geen reactie.

Devos is de enige die niet minachtend doet over de Vlaamse eis, en zit hiermee op het spoor van Steve Stevaert, DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

die de splitsing dossier 177 noemt, maar wel inziet dat ze er snel moet komen, omdat elk oponthoud andere dossiers gewoon blokkeert. Hij erkent dat het pragmatisme van sp.a en VLD minder goed spoort met hun handtekening onder het Vlaams regeerakkoord. Toch schakelt Devos nadien over op ‘onrealistische eisen in beide kampen’ die het communautaire samenlevingsmodel in het gedrang brengen. Hij spreekt zelfs van ‘wraak’ in het Vlaamse kamp. Die analyse heeft alles te maken met het onvermogen van Devos om een stap verder te kijken dan het door hem blijkbaar gevreesde ‘België in crisis’.

Reynebeau ligt als postmodernist van niets wakker, laat staan van communautaire knelpunten. Ook voor hem is BHV ‘een opgeklopt symbooldossier’.

Hij heeft wellicht gelijk dat veel mensen geen probleem hebben met de tweespalt tussen Vlaming en Belg zijn en spreekt terecht van ‘het lasagnemodel’ (mensen leven in lagen: van straat, wijk en gemeente over provincie, regio en staat tot Europa). Hij krijgt het niet gezegd, maar dat heeft alles te maken met het begrip identiteit. Reynebeau vergist zich in zijn voorspelling dat staten zullen verdwijnen. Dat kan en zal het geval zijn voor de kunstmatige Belgische staat. Maar in Europa is culturele diversiteit een rijk historisch gegeven, en dat zal niet zo snel verdwijnen. Vlamingen leven binnen een eigen geografische entiteit met eigen politieke instellingen, eigen taal, eigen onderwijs, eigen cultuur, eigen economische structuren, eigen geschiedenis... Nogal wat economen hebben ingezien dat een regionale economische omkadering ook een economische troef kan zijn. De Vlaamse laag is een smakelijk ingrediënt van Reynebeaus lasagne, de Belgische laag is ouwe koek,

6

Wat ons te wachten staat als de staten verdwijnen, daarover zijn Reynebeau en Zinzen veel minder duidelijk. Moet de EU een superstaat worden, die over alles bevoegd zal zijn? Komt er een grote woestijn tussen Europa en de lokale besturen? Verloopt de democratische controle dan via een wirwar aan overlegstructuren, volgestouwd met techneuten, specialisten en ongecontroleerde ambtenaren, die aan niemand verantwoording afleggen? Het aantal staten in Europa is sinds 1989 alleen maar toegenomen, na de implosie van drie artificiële staten (SovjetUnie, Tsjechoslovakije, Joegoslavië).

België gaat onvermijdelijk dezelfde weg op.

Rita De Bont Jan Van de Casteele

ZOGEZEGD… Steve Stevaert (sp.a): ‘Toch ben ik er duidelijk over: die splitsing moet er komen. Franstaligen moeten bij ons geen stemmen komen ronselen, dat is niet meer dan redelijk, en daarom wil ik voor de splitsing ook geen prijs betalen’. (Het Volk, 11 juni 2004) Steve Stevaert: ‘Ja. We zijn bereid tot een compromis en ik ben bereid om daar ver in te gaan wanneer dat goed is voor het algemeen belang’. (Belang van Limburg, 5 jan. 2005) Geert Bourgeois (N-VA): ‘Wij willen dat die kieskring gesplitst wordt voor we in een Vlaamse regering stappen’.

(De Morgen, 8 juni 2004) Jo Vandeurzen (CD&V): ‘Snel betekent een paar maanden, laten we zeggen tegen het einde van dit jaar. Het mag ook 3 januari zijn, maar veel later niet’ (Belang van Limburg, 3 sept. 2004) Bart Somers (VLD): ‘Niets belet ons nog om op onze beurt onze meerderheid uit te spelen.’ (Belang van Limburg, 7 feb. 2004) Bron: Zwartboek Splitsing

BELGIË

HOUDT GEEN REFERENDUM OVER

H ET

EUROPESE GRONDWET

DOMME VOLK

Eén keer in zijn 175-jarige geschiedenis hield België een referendum –

ONBEKWAAM Zelfs partijen, zoals VLD en Spirit, die beweren dat de invoering van de directe democratie tot de kern van hun partijprogramma behoort, trekken in België hun staart in wanneer het er echt op aan komt om een referendum te organiseren. Volgens Spiritistenleider Geert Lambert kan de vraag of de Belgen voor of tegen de Europese Grondwet zijn, niet aan de kiezer worden voorgelegd omdat de domme kiezer die vraag verwart met de vraag of hij Turkije in de EU wil.

In de tien bovengenoemde landen zijn de kiezers blijkbaar wel verstandig genoeg om te weten waar een referendum om gaat, maar de Belgen zijn daar volgens Lambert niet bekwaam toe.

Ook Elio Di Rupo meende dat het klootjesvolk niet weet waar het over gaat als de Europese Grondwet ter sprake komt.

Referenda, zo legde hij de Waalse socialistische achterban uit, kunnen alleen

Foto Reporters

Oud-premier Mark Eyskens (CD&V) vertolkte het standpunt van het politiek establishment toen hij uitlegde dat men een Europese Grondwet, die zo ingewikkeld is dat zelfs de parlementsleden ze onmogelijk kunnen begrijpen, niet aan de burgers ter goedkeuring kan voorleggen. Het domme volk zou immers geneigd kunnen zijn om datgene wat het niet begrijpt, af te keuren.

Daarom moet de beslissing voorbehouden blijven aan parlementsleden die probleemloos goedkeuren wat ze niet begrijpen.

Het is bijzonder pijnlijk dat uitgerekend aan de Vlamingen dit recht op direct-democratische zeggenschap wordt ontzegd.

Vlaanderen was historisch immers de pionier inzake directe democratie. Zoals de wereldvermaarde rechtsGEERT LAMBERT (SPIRIT): VOOR MARK EYSKENS (CD&V): historicus prof. Raoul Van REFERENDUM OVER EUROPESE SCHRIK VAN HET DOMME VOLK. GRONDWET, MAAR TOCH TEGEN. Caenegem in Secessie (juli 2001)* aantoonde, lagen de over eenvoudige kwesties zoals ‘Moet wortels van de moderne republikeinse België blijven bestaan?’ ‘s Anderendaags democratie in het middeleeuwse verduidelijkte hij dat hij dit voorbeeld Vlaanderen. Hier werden al in 1127-’28 maar als boutade had gebruikt. ‘Om te in diverse steden direct-democratische lachen’, schreef een Franstalige krant. volksvergaderingen gehouden waarin Met andere woorden: om het domme de toenmalige graaf van Vlaanderen volk te jennen. van zijn macht vervallen werd verklaard. Dat is meer dan anderhalve eeuw voor de Zwitsers in 1291 hun Anders dan in het meertalige confederatie oprichtten.

Zwitserland kunnen referenda in België niet omdat de invoering van de demoBelgië had in 1830 desgewenst bij cratie – en dus zeker de directe demode republikeins-confederalistische en cratie – tot het uiteenvallen van België direct-democratische tradities van de zou leiden. Zoals Jos Verhulst, de speciZuidelijke Nederlanden kunnen aanalist terzake, schreef in het kwartaalknopen. Dit gebeurde niet omdat de blad Secessie (januari 2001)*: ‘In Belgische rebellie geen democratische Zwitserland gebeurt het vaak dat de revolte was, maar een opstand van proverschillende taalgroepen uiteenloFranse agenten die annexatie bij het pend stemmen. Die uitkomsten bedreicentralistische Frankrijk wilden. gen echter geenszins de samenhang van dat land. Zo leverde de stemming Op 6 maart betoogde het FDF met een over de integratie van Zwitserland in overweldigend aantal Franse vlaggen “Europa” een pro-meerderheid op in in de Vlaamse gemeente Linkebeek.

Franstalig Zwitserland, maar een meerVlaamse tegenbetogers hadden de derheid van tegenstanders in Duitstalig leeuwenvlag bij. De symboliek kon niet Zwitserland. Dit was geen reden voor duidelijker maken waar het in het de eersten om de Zwitserse staat in Belgische conflict om draait: de vlag van vraag te stellen. Als het feit dat de Franse Revolutie van 1789, de vlag Vlaanderen en Franstalig België systevan Robespierre, de vlag van de guillotimatisch anders gaan stemmen tot een ne, tegenover de vlag van de democratie. breuk zou leiden, bewijst dit niet dat directe democratie onwerkzaam is, Paul Belien maar enkel dat België niet gewenst is door zijn burgers, en dus geen * Te raadplegen op www.secessie.nu. bestaansreden heeft.’

Foto Reporters

Terwijl de Europese Grondwet aan een referendum werd of zal worden onderworpen in Spanje (20 februari), Frankrijk (29 mei), Nederland (1 juni), Luxemburg (10 juli), Denemarken (27 september), Ierland (eind september), Polen (najaar 2005), GrootBrittannië (voorjaar 2006), Tsjechië (juni 2006) en Portugal (medio 2006), gebeurt dat in België niet.

ZWITSERS

7

DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

E UROPA

waarna de uitslag prompt werd genegeerd. Nooit zal de Belgische ezel zich nog eens aan diezelfde steen stoten.

De vraag of wij voor- of tegenstanders van België zijn, heeft dus niet zozeer te maken met het principe dat elke taalgroep absoluut zijn eigen staat moet hebben; het heeft te maken met het recht van elk volk op democratie. Onze leeuwenvlag is geen etnisch symbool, het is een symbool van ons verlangen naar democratie. Wij willen België opdoeken omdat Vlaanderen, zoals alle landen ter wereld, recht heeft op een democratisch bestuursvorm, waarvan de directe democratie de meest volmaakte vorm is die realiseerbaar is.

DESTEXHE

VRAAGT FEDERAAL OPTREDEN

WANNEER WAALS

HERSTEL ?

Wat zijn de zeven “hoofdzonden” die Destexhe Wallonië aanwrijft?

1. Het BBP per inwoner (welvaartsniveau gemeten aan jaarlijkse productie van goederen en diensten) is er in het meest recente officiële cijfer (2002) relatief verder op achteruitgegaan tegenover het EU-gemiddelde.

2. Het BBP per inwoner is het laagste van alle regio’s in het noordwesten van de EU (buurlanden, VK, Ierland, Scandinavische landen, Italië).

3. In de rangschikking van 89 Europese regio’s zakte Wallonië van de 52ste plaats in 1995 naar de 56ste plaats in 2002.

4. De Waalse economische groei in de periode 2000-2002 komt voor een derde van Waals-Brabant, terwijl hier amper een tiende van de Waalse bevolking woont.

5. Henegouwen is ondanks EU-steun verder achteruit gegaan.

6. De werkzaamheidsgraad ligt in Wallonië bijna 12 procentpunt onder het Vlaamse niveau.

7. De werkloosheid ligt in Wallonië meer dan dubbel zo hoog als in Vlaanderen. Het werkloosheidsstelsel functioneert in Wallonië als een bijstandsmechanisme, terwijl het in Vlaanderen een verzekering is.

De analyse van Destexhe is ontluisterend voor de Waalse politieke klasse die de jongste jaren voortdurend predikt dat Wallonië zijn achterstand aan het inhalen is. Destexhe kreeg dan ook de hele Waalse politieke klasse over zich, zijn eigen partij incluis. Het was toch de MR die onder de vorige regeerperiode de Waalse minister van Economie, Serge Kubla, leverde? Dé doodzonde die Destexhe met zijn analyse echter beging, was dat hij één grote schuldige aanwees voor de Waalse ziekte: “L’étatPS. Een type van culturele, administratieve en economische cultuur die totaal DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

Foto Reporters

WALLONIË

E

‘ r is helemaal geen Waals herstel. De cijfers van Van Cauwenberghe (Waalse minister-president – redactie) zijn misleidend’. De aanklacht komt niet uit Vlaanderen, maar van MR-senator Alain Destexhe, die hij uitvoerig staaft in een boekje “Wallonie, la vérité des chiffres”. Destexhe werd ei zo na niet met pek en veren verbannen. Maar de grond van zijn betoog wordt amper betwist. Integendeel, zijn aanklacht werd grotendeels bevestigd in een enquête bij Waalse bedrijfsleiders.

ALAIN DESTEXHE (PRL) SCHREEF WALLONIË

EEN SCHERPE

ANALYSE OVER

achterhaald is in het huidige Europa.”

Wie in Wallonië de Etat-PS frontaal aanvalt, kan meteen de koffers pakken.

Maar de grond van de aanklacht – er is alsnog geen Waals herstel – werd niet weerlegd. Integendeel. Zo blijkt uit een peiling van het zakenblad TrendsTendances (het Franstalige zusterblad van Trends) naar aanleiding van het rekwisitoor van Destexhe, dat tweederde van de Franstalige bedrijfsleiders meent dat de Waalse economie verder achteruit boert. Driekwart blijft wel geloven dat Wallonië in staat is zijn achterstand in te lopen. Maar dan zal volgens hen wel uit een ander vaatje moeten worden getapt dan dat van het Waalse Toekomstcontract, het actieplan van de Waalse regering tot 2010.

Blijkbaar beseft de Waalse regering dit overigens zelf wel. Zo vroeg ze het Amerikaanse advieskantoor McKinsey te onderzoeken hoe andere landen en regio’s er in geslaagd zijn hun economische achterstand in te halen. Het vorige maand afgeleverde rapport brengt vrij voorspelbare boodschappen:

8

1. buitenlandse voorbeelden geven aan dat drastisch herstel mogelijk is, zij het vaak over een periode van tien jaar of meer 2. er is nood aan een algemene mobilisatie – overheid, sociale partners, burgers – om ondernemerschap en innovatie te bevorderen 3. de begeleiding van werkzoekenden moet worden versterkt Het McKinsey-rapport geeft advies rond regionale bevoegdheden maar gaat voorbij aan federale hefbomen voor sociaaleconomische verandering die veel crucialer zijn: fiscale druk, arbeidskosten, arbeidsvoorwaarden, sociale akkoorden, werkloosheidsreglementering en sociale zekerheid in het algemeen.

Zolang deze federale context ongemoeid gelaten wordt, blijft het dweilen met de kraan open. Dat wordt nogmaals treffend geïllustreerd in een studie van de KU Leuven. Deze studie legt andermaal bloot hoe verschillend de arbeidsmarkt in Vlaanderen en Wallonië wel is. Een verlaging van de loonkosten heeft in Vlaanderen dubbel zoveel effect op de werkgelegenheid als in Wallonië. Het geringe Waalse effect is in belangrijke mate toe te schrijven aan de geringe reactie van werklozen op een toenemende vraag van ondernemingen naar werkkrachten. Waalse mannen zouden volgens de berekeningen zelf helemaal niet reageren op nieuwe jobkansen door loonkostenverlaging, wat de auteurs van de studie tot de conclusie brengt “dat er een zeer groot probleem bestaat inzake de werkbereidheid van mannen.” Net de zevende hoofdzonde die Destexhe aanreikte.

De McKinsey-boys beseffen blijkbaar ook dat er iets schort met de Waalse werkbereidheid. In hun aanbevelingen aan de Waalse regering staat op de tiende (en laatste) plaats een versterkte begeleiding van werkzoekenden. Maar het was uitgerekend de PS die zich hier tegen verzette toen Frank Vandenbroucke dit vorige jaar nog als minister van Werk wilde doorduwen en koppelen aan strengere federale controle op werkbereidheid.

Kortom, de hefboom voor het Waalse herstel ligt veeleer op federaal niveau.

Hij draait rond een daling van loonkosten en controle van werkbereidheid, als wortel en stok om meer jobs te creëren en werklozen te activeren.

JaCa

ORDE

VAN

ARCHITECTEN

LOOPT OP LAATSTE BENEN

B OUWEN AAN DE V LAAMSE AUTONOMIE Een volgend unitair bastion wankelt.

Op de webstek van de voorlopig nog unitaire Orde (niet lang meer dus) pleit de voorzitster voor een “fluwelen revolutie”, waarbij er toch een Nationale Raad zou blijven bestaan met ingrijpende bevoegdheden. Maar veel Vlaamse architecten zijn deze vertragingsmanoeuvres beu.

Als minister van Middenstand is Sabine Laruelle (MR) bevoegd voor veel aspecten van het beroep van architect.

De jongste maanden kreeg ze meermaals delegaties van architecten over de vloer.

De gespreide slagorde waarin dat gebeurde, heeft Laruelle blijkbaar tot terughoudendheid aangezet. Ze krijgt in elk geval van de voorzitster van de Orde, Dominique Body, het verwijt dat de minister alleen maar als een notaris de boedelscheiding wil begeleiden, in plaats van actief op te treden en de unitaire structuren mee overeind te houden.

VERDEELDHEID Aan Vlaamse zijde heeft men besloten niet meer op de Franstalige collega’s te wachten. Het heet dat men wel beschikbaar blijft voor verder overleg, maar dat de blijvende verdeeldheid aan Franstalige zijde voor een zeer moeilijk klimaat zorgt.

Onder de paraplu van NeRoA wordt nu gewerkt aan een gemeenschappelijke verklaring van de Vlaamse architecten.

Het gaat daarbij niet meer over de vraag of men gaat splitsen, dan wel op welke manier. Concreet: hoe gaat men in de toekomst de contacten met het andere landsgedeelte organiseren?

Moeten er toch nog enkele gemeenschappelijke commissies blijven

De Orde regelt de modaliteiten van de stageperiode voor jonge architecten, de duur ervan en de controle erop. Ze vertegenwoordigt de architecten bij de federale, gemeenschaps- en gewestinstanties. Men mag haar niet verwarren met de talrijke beroepsMINISTER VAN MIDDENSTAND SABINE LARUELLE (MR) KRIJGT verenigingen van architecten, VAN DE ORDE VAN ARCHITECTEN HET VERWIJT DAT ZE NIET die de persoonlijke belangen ACTIEF MEEWERKT OM DE FEDERALE STRUCTUUR OVEREIND van hun aangesloten leden TE HOUDEN. zo goed mogelijk proberen te bestaan, of gaat men naar een formule verdedigen. waarbij de autonomie totaal is en de communicatie verloopt via eigen, aparDe Orde is een publiekrechterlijke orgate departementen? nisatie, opgericht in 1963, om de plichFoto Reporters

Wat nu al NeRoA is, het orgaan dat de vijf Vlaamse provinciale raden vertegenwoordigt, zal in de nabije toekomst effectief een Nederlandstalige/ Vlaamse Orde van Architecten worden.

Een nieuwe bevestiging van de Belgische scheiding der geesten.

Waarmee houdt de Orde zich zoal bezig? Ze regelt de toegang tot het beroep en de deontologie van de architect. Ze doet uitspraak in tuchtzaken (wat tot betwistingen kan leiden en een bijzonder gevoelig punt is in sommige architectenmiddens).

DEMOCRATISCH Veel Vlaamse architecten lijken te kiezen voor een overlegplatform zonder formele structuur, dat kan samenkomen als een van de twee toekomstige Ordes (N/F) erom verzoekt. Aan de splitsing zou een overgangsfase voorafgaan waarbij de Nationale Raad stapsgewijze wordt ontmanteld. De leden van NeRoA zullen democratisch worden verkozen, op een andere manier dan de oubollig aandoende procedure die nu voor de unitaire Orde bestaat.

Twee jaar geleden vierde de Orde van Architecten nog haar veertigste verjaardag met een gewetensonderzoek en een poging tot herbronning. De manier waarop dat gebeurde, verschilde al tussen de landsdelen. Niet lang daarna is de bal aan het rollen gegaan,

9

tenleer uit te werken en te doen naleven. Ze zorgt (mee) voor een regelgevend kader. Om hun beroep te mogen uitoefenen in België, moeten alle architecten ingeschreven zijn op de tabel van de Orde of op de lijst van stagiairs.

De Orde telt nu meer dan 11 500 ledenarchitecten.

De Orde is nu onder meer georganiseerd in de Nationale Raad, de Provinciale Raden, en de Raden van Beroep. Vermoedelijk zal de nieuwe Vlaamse Orde zich op die organisatiestructuur inspireren om de eigen “organen” uit te bouwen. Dat zullen de komende maanden uitwijzen. En het zou allemaal wel eens veel sneller kunnen gaan dan de meesten verwachten.

Anke Nobels

DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

S PLITSING

De Orde van Architecten loopt op haar laatste benen, veertig jaar na haar oprichting. In beide landsdelen beseft men dat een regionalisering niet te vermijden is, maar aan Vlaamse zijde is de evolutie sneller en sterker.

en werd de evolutie naar aparte instellingen onafwendbaar. Zo was het bijvoorbeeld al NeRoA dat onlangs scherp protesteerde tegen de maatregel van minister van Werk, Freya Van den Bossche, om de veiligheidscoördinator voor gewone huizen af te schaffen.

NeRoA wees er op dat de minister wel de veiligheidscoördinator schrapte, maar niet de veiligheidscoördinatie: daarmee wordt de architect opgezadeld, die beroepsmatig al een zware aansprakelijkheid torst en zijn takenpakket verder uitgebreid ziet.

VRIJE TRIBUNE

WAT

MET

rand erbij zou Brussel op zijn eentje leefbaar zijn én interessant voor de Europese Unie. Voor Vlaams-Brabant en voor Vlaanderen is dit echter een onaanvaardbaar scenario.

B RUSSEL ?

O PINIE

In de jongste nummers van Doorbraak stond Brussel en de rol van de stad als Vlaamse hoofdstad centraal in de rubriek Vrije Tribune. Brussel is inderdaad hoofdzakelijk een Franstalige stad geworden. De Vlaamse aanwezigheid is onvoldoende zichtbaar. Het aantal Nederlandstaligen in Brussel vermindert jaar na jaar en dat zal op korte termijn zeker niet veranderen.

Anderzijds wordt de scheiding tussen Vlaanderen en Wallonië onvermijdelijk. Wat dan met Brussel?

Drie mogelijke ontwikkelingen liggen voorhanden. Brussel gaat naar Wallonië en zal wellicht snel door Frankrijk opgeslorpt worden (1), Brussel wordt een Europees district (2) of Brussel blijft de hoofdstad van Vlaanderen (3).

1. Brussel bij Wallonië Waalse politici praten vaak over aanhechting van hun regio bij Frankrijk.

Deze houding is logisch, de Waalse politieke kaste leeft uitsluitend van Belgisch – dus Vlaams – geld. Indien de Walen alleen komen te staan, zullen zij automatisch een nieuwe geldschieter moeten zoeken en zullen zij hun inlijving bij Frankrijk vragen, wat van Brussel een Franse provinciestad zou maken.

Buiten het feit dat wij op deze wijze de bakermat van de Nederlandse ontvoogding in de 16e eeuw prijsgeven, lost dit voor de voorstanders van een ‘homogene’ Vlaamse staat niets op.

Bij een ontbinding van de Belgische staat zitten Frankrijk en Duitsland, de buurstaten die daar het dichtst bij betrokken zijn, vandaag op dezelfde golflengte. Zij hebben Europa al onder elkaar verdeeld en België ligt volledig in de Franse invloedssfeer. Men kan zich moeilijk inbeelden dat Frankrijk een Vlaamse onafhankelijkheid zal toestaan zonder waarborgen voor de bescherming van zijn belangen.

Zo zou bv. alle verkeer via de grond of via de lucht naar Brussel (op dat ogenblik een Franse stad) over Vlaams grondgebied moeten gaan. Frankrijk zal daar nauwlettend op toezien en zal nooit een onafhankelijk Vlaanderen dulden zonder ondertekening door Vlaanderen van het minderhedenverdrag. Dat laatste zou inhouden dat faciliteiten aan de Franstaligen over heel Vlaanderen zouden moeten worden toegestaan. M.a.w.: Vlaanderen wordt DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

in dit scenario zeker geen taalhomogene staat en Parijs zal altijd een vinger in de pap houden.

2. Brussel wordt een Europees district Wanneer politici als Louis Tobback of Patrick Dewael als oplossing een Europees district suggereren, denken zij uiteraard aan een gebied dat een ‘eiland’ vormt binnen België. Een eiland waar ze zich niet te veel meer zouden moeten over bekommeren.

Lastige Brusselse problemen, die de Belgische politiek verzuren – het naleven van de taalwetgeving voorop – worden handig en zonder gezichtsverlies aan de aandacht onttrokken.

Heel wat anders is een onafhankelijk Brussel, gelegen tussen twee lidstaten van de Europese Unie, beheerd door de Europese commissie. De verplichting voor een Vlaamse Staat om de rechten van de Franstaligen over heel Vlaanderen te erkennen, zou ook in dit scenario overeind blijven. Bovendien betwijfel ik ten zeerste of Europa vandaag geïnteresseerd is in het beheren van Brussel.

De vraag is waar het geld vandaan zou moeten komen om Brussel te beheren.

Door de ‘vlucht’ van veel belastingbetalers en ondernemingen uit Brussel, heeft die stad niet meer de middelen om op eigen houtje te overleven. Zou Europa betalen? Ik betwijfel het.

Vandaag is het vooral de Belgische Staat die miljarden uitgeeft om de Europese Unie hier te houden.

Het is in dit kader dat men de recente verklaringen van de Brusselse ministerpresident Charles Picqué moet plaatsen. Hij zegt dat in geval van Vlaamse onafhankelijkheid Brussel én de brede rand geen deel zouden kunnen uitmaken van Vlaanderen. Met die brede

10

3. Brussel hoofdstad van onafhankelijk Vlaanderen Dan rest er nog het scenario van Brussel hoofdstad binnen een onafhankelijk Vlaanderen. Kan Vlaanderen immers zo maar 150 000 Nederlandstaligen opofferen? En waarom zou Vlaanderen geen tweetalig gebied mogen bezitten?

Homogene staten, zelfs in taalkundig opzicht, bestaan nauwelijks. Heeft Nederland met de erkenning van de Friese eigenheid enig probleem ondervonden? Heeft Duitsland enig probleem met de erkenning van een oude minderheid als de Sorben in de streek van Dresden? En we zouden zo kunnen doorgaan.

Het aanvaarden van de Brusselse eigenheid en het voorzien van een apart taalstatuut voor onze hoofdstad biedt tal van voordelen.

Vooreerst behouden we zo een stad die midden op Vlaams grondgebied ligt, hetgeen strategisch belangrijk is.

Voorts bewijzen we onze rijpheid om mee te spelen in de internationale relaties en maken we het gemakkelijker voor potentiële bondgenoten om ons te steunen op onze weg naar onafhankelijkheid. Zo staan we sterker om weerstand te bieden tegen de druk om het minderhedenverdrag te ondertekenen. Men kan ons moeilijk verwijten de Franstaligen te willen onderdrukken wanneer wij een gebied voorzien waar hun taal op gelijke voet wordt behandeld als de nationale taal.

Tot besluit zou ik er ook nog willen voor pleiten om de deugden van de decentralisatie te erkennen. De idee die Paul Belien ooit in Secessie verdedigde om van Vlaanderen een Federale Staat te maken, zou ik zeker niet verwerpen.

Willem van Oranje riep trouwens in 1579 vanuit Brussel de "confederatia Belgica" uit omdat dit meer kansen op slagen had. Laat zijn voorbeeld ons inspireren.

Johan Demol Volksvertegenwoordiger Vlaams Belang

VRIJ-SPRAAK

M ECHELEN B RUSSEL KVS SLUITEN?

MINACHTING ‘Aansporingscampagnes tot minder energievretende gedragen meer bepaald over de noodzakkelijkheid en het rationële gebruik van de pc te beperken.’

Het is maar een voorbeeld van de vele onbegrijpelijke maatregelen die de gemeente Etterbeek wil nemen voor een schoner leefmilieu. De non-vertaling kwam er enkel op vraag van de Nederlandstalige schepen. Vertalen “van moeten” dus en daar is het resultaat ook naar. Het is niet de eerste keer dat de gemeente zo’n “Nederlands” gebruikt.

Blijkbaar denken de Franstaligen: ‘Wij minachten uw taal en er een woord van te moeten uitspreken, laat staan te schrijven, doet ons walgen.’ Althans zo interpreteert Dirk Volckaerts het in Brussel Deze Week.

KOPJE ONDER? Niet probleem 177 maar de échte problemen aanpakken. Dat is wat er volgens de sp.a moet gebeuren. Wat dat betekent in een grootstad als Brussel?

Een openluchtzwembad aanleggen, als we Pascal Smet mogen geloven.

Even zag het ernaar uit dat hij zijn verkiezingsbelofte op het droge had. De federale regering heeft er een deel van haar geld voor de “hoofdstedelijke en internationale opdracht” voor uitgetrokken. Maar tijdens een debat in het Brussels parlement werden – ook vanuit de meerderheid – grote vraagtekens gezet achter het project. Kopje onder, maar niet verzopen?

T ERVUREN ?

Niet iedereen heeft evenveel belangstelling voor politieke vraagstukken.

Wanneer die dan nog onnodig ingewikkeld worden voorgesteld, haken nog meer mensen af. Het mag dan ook een wonder heten dat zovelen wél belangstelling hebben voor de splitsing van BHV, want die zaak wordt wel bijzonder complex voorgesteld.

in Tervuren. Terwijl de meesten uit afdeling A verkiezen zich in te wijden in het magnetisme en het optische bedrog, wil een meerderheid van groep B het fijne weten van Bwana Kitoko. Er zijn geen didactische, noch pedagogische argumenten om de ene keuze beter te vinden dan de andere. De vogels zijn gewoon anders gebekt.

Waarom wordt de kern niet in z’n eenvoud op tafel gesmeten? Wie aanvaardt dat Franstaligen in Vlaams-Brabant over politieke rechten beschikken die niet bestaan voor Vlamingen in Waals-Brabant, zoals nu het geval is? Zo eenvoudig is het.

En daarover gaat het. Maar dan komen we wel resoluut uit bij de Vlaamse optie. Vandaar wellicht dat de zaak liefst als een onontwarbaar ingewikkeld kluwen wordt voorgesteld.

De leerkracht zit met de handen in het haar. ‘De meerderheid beslist’, vinden ze in de afdeling A. ‘Als 54 leerlingen voor Mechelen kiezen en 46 voor Tervuren, dan wordt het Mechelen’, klinkt het gedecideerd bij de A-groep. Tja, de democratie heeft haar rechten en een meerderheid is een meerderheid.

De alles onthullende eenvoud kan soms via een omweg worden ontdekt... Het derde trimester staat voor de deur en dus ook de schoolreizen.

De leraar wil wel eens op stap met de leerlingen van twee afdelingen en als goede democraat raadpleegt hij zijn pupillen. Ze kunnen kiezen tussen Technopolis in Mechelen of het Museum voor Midden-Afrika in Tervuren.

De afdeling A, een wiskundig-wetenschappelijke richting, heeft een duidelijke voorkeur. Van de zestig leerlingen kiezen er veertig voor Mechelen. Afdeling B, meer op talen en geschiedenis gericht, ziet dat anders. Liefst 26 van de veertig leerlingen van B willen naar de tentoonstelling over onze gewezen kolonie

O VERIJSE

‘Da’s een unitaire oplossing’, reageert een bolleboos uit klas B. ‘Laten we kiezen voor de splitsing. Groep A gaat naar Mechelen en groep B naar Tervuren. Dan krijgen geen 54 leerlingen hun zin, maar 66.’ Da’s nog een stuk democratischer.

‘Goed’, zegt de leraar, die van efficiënte oplossingen houdt. ‘We zullen splitsen, dan krijgen we 12 extra tevreden leerlingen.’

Voilà, zo eenvoudig kan de keuze tussen Belgisch unitarisme en Vlaams/Waalse splitsing worden voorgesteld. De tweede optie geeft gewoon meer mensen hun zin. Als het hier over een typisch Belgische school gaat, dan moeten we echter vrezen dat de reis gewoon richting Tervuren gaat. Unitair én ondemocratisch.

Peter De Roover

OP HET WEB

Een overzicht van de toespraken op de meeting in Overijse en van de persberichten (aankondigingen en verslaggeving) over de meeting in Overijse is te vinden op de webstek www.vvb.org onder de rubriek "nieuw op de stek" en de subrubriek "Dossier Brussel-Halle-Vilvoorde", of op de webstek www.doorbraak.org onder de rubriek "dossiers". Veel documentatie ook op www.haviko.org.

11

DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

O PINIE

Hoe “Vlaams” is de Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS) nog? Feit is dat de KVS zich tegenwoordig vooral bezig houdt met een “stadsproject”.

Met een aangepaste programma wil deze cultuurtempel ook Franstalige en allochtone buren verleiden. Zij moeten mee de zalen doen vollopen en de kassa doen rinkelen. Op zich niet verkeerd, als het maar niet ten koste gaat van de Vlaamse identiteit. En daar knelt precies het schoentje, vindt Erik Arckens (Vlaams Belang). Hij pleit daarom voor een (tijdelijke?) subsidiestop.

OF

BUSH-DOCTRINE

het conflict en bezetten respectievelijk Beiroet en Zuid-Libanon.

WERKT

O PSTAND

IN

L IBANON

B UITENLAND

H

et Midden-Oosten is in beweging. Irak, waar vrije verkiezingen plaatsvonden; Israël waar Palestijnen en Israëli’s weer met elkaar praten; Egypte waar president Mubarak andere presidentskandidaten naast zich duldt; Libanon waar christenen en moslims eendrachtig soevereiniteit voor hun land opeisen. Meer en meer Arabieren zeggen “kifaya”: het is “genoeg” geweest.

Doorstaat de Bush-doctrine dan toch de toets van de werkelijkheid? ‘We zouden liegen tegen onszelf,’ schrijft de Egyptische Mona Eltahaway in the International Herald Tribune van 5 maart, ‘indien we niet erkenden dat de Amerikaanse invasie in Irak de belangrijkste katalysator voor de veranderingen was.’ De status-quo is doorbroken, de autoritaire regimes in de Arabische wereld zijn niet meer zo zeker van hun overleven. Van Syrië bijvoorbeeld eisen Frankrijk en de Verenigde Staten van Amerika dat het in overeenstemming met resolutie 1559 van de VN-Veiligheidsraad zijn troepen uit Libanon weghaalt.

het Ottomaanse Rijk op te treden. Zo kreeg Frankrijk in 1864 van de sultan gedaan dat de provincie Mont Liban als autonoom gebied voor de christenen werd erkend. Na de Eerste Wereldoorlog verloor het Ottomaanse Rijk zijn Arabische gebieden. Syrië en Libanon werden allebei afzonderlijk onder het mandaat van de Volkenbond geplaatst.

Frankrijk moest beide gebieden op weg naar de onafhankelijkheid begeleiden.

‘LIBANON IS IN ALLE OPZICHTEN EEN MODEL VOOR DE ARABISCHE WERELD.’

KOLONIAAL De moord op de Libanese oud-premier Al-Hariri joeg schokgolven door Libanon. Alle vingers wijzen beschuldigend naar Damascus, omdat Al-Hariri een van de hevigste tegenstanders van de Syrische inmenging in de Libanese politiek was en zich voorbereidde op een terugkeer bij de volgende verkiezingen. Zoals zoveel problemen in Azië en Afrika, is de gespannen verhouding tussen Syrië en Libanon een erfenis van het koloniale tijdperk en toont ze het arbitraire karakter van grenzen aan.

Tussen 1516 en 1916 behoorde Libanon tot het Ottomaanse Rijk.

Christenen (vooral maronieten), soennitische moslims en druzen – aanhangers van een islamitische sekte met elementen uit andere religies – leefden er vreedzaam samen. Het tolerante religieuze klimaat lokte ook sjiieten aan, die altijd al als “ketters” binnen de islam werden en worden vervolgd.

In het midden van de negentiende eeuw echter kwam het tot sociale onlusten waarbij de druzen 20 000 maronieten om het leven brachten. De Westerse staten plachten als beschermheren van de christelijke bevolkingsgroepen binnen DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

Het Nationale Pact van 22 november 1943 in Libanon kwam als compromis tegemoet aan de verzuchtingen van de christelijke en islamitische geloofsgemeenschappen. Waar de christenen afzagen van buitenlandse bescherming en dus invloed van een Westerse mogendheid, erkenden de moslims het bestaan van een zelfstandig Libanon dat niet aan een andere Arabische staat zou worden aangehecht. De macht in Libanon werd volgens een verdeelsleutel geregeld: de president zou een christelijke maroniet zijn, de premier een soenniet en de voorzitter van het parlement een sjiiet. Het multiconfessionele Libanon groeide uit tot een welvarend en liberaal land, het “Zwitserland van het Midden-Oosten”.

De komst van honderdduizenden Palestijnse vluchtelingen uit Israël en de plannen van de PLO om de heerschappij in Libanon te verwerven, maakte een einde aan de idylle. In 1975 begon een burgeroorlog met gevechten tussen de PLO en de falangisten, de bewapende strijdkrachten van de maronieten. Syrië en Israël mengden zich in

12

De in 1982 opgerichte Hezbollah nam de controle in de sjiietische gebieden over en bestookt van daaruit Israël.

Einde 1989 maakte het akkoord van Taëf een einde aan de burgeroorlog en bevestigde tegelijk de Syrische aanwezigheid in de zin van “geprivilegieerde relaties” tussen Syrië en Libanon. In de loop der jaren is de oppositie tegen de Pax Syriana vooral gegroeid vanuit het kamp van de christenen en de druzen.

De moord op de soenniet Hariri heeft nu ook de kloof tussen Syrië en de soennieten van Libanon blootgelegd.

De druk op Damascus nam zodanig toe dat de Syrische president Bashar alAssad begin maart zelfs een terugtrekking van zijn troepen in het vooruitzicht stelde.

CEDERREVOLUTIE De demonstraties van de Libanese oppositie in februari/maart worden de “Cederrevolutie” genoemd (naar het nationale symbool van het land, de cederboom). Libanon is ook in andere opzichten een model voor de Arabische wereld. Het principe van het sectaire evenwicht deed een coalitiedemocratie ontstaan in een regio waar voor het overige erfelijke monarchie en militair bestuur de toon aangeven.

Nergens was de middenklasse, die de liberale democratie steunde, zo sterk als in Libanon. De burgeroorlog en de Syrische dominantie vraten aan de modernisering waarvoor Libanon stond.

Nu gloort er weer hoop. Libanon zou met zijn proportionele machtsverdeling tussen de verschillende groepen in parlement en regering zelfs een voorbeeld kunnen zijn voor Irak dat ook multiconfessioneel en multi-etnisch is gestructureerd. Een waarlijk onafhankelijk Libanon zou ook het vredesproces in het Midden-Oosten kunnen bevorderen. Maar wat Syrië echt vreest, is dat Libanon vrede sluit met Israël. In dat geval zouden in de regio alleen Damascus en Teheran met een vijandige politiek tegenover Israël overblijven.

Laat het nu net die twee staten zijn, Syrië en Iran, die in het vizier van de Amerikanen liggen!

Dirk Rochtus Docent internationale politiek Lessius Hogeschool en UA

BOEKEN

HET STEVAERTPLURALISME: EEN VERKEKEN KANS

STEVE STEVAERT, ANDERGELOOF. NAAR

vluchtelingen in de EU in 2003-2004 legitiem zijn, is dit het beste bewijs.

Een tweede ontgoocheling, is het boek zelf. Verhalen over de vele studiedagen over dit onderwerp, over de toch zo belangrijke inzet van het eigen persoontje, over de stapels initiatieven die enkelingen nemen om ergens misschien toch een bruggetje te slaan, heel veel bladzijden vol nieuwe regeltjes die de overheid zou moeten invoeren om tot dat zogenoemde actieve pluralisme te komen. Maar heel weinig bladzijden over wat alvast misschien pluralisme zou moeten kunnen zijn. Boeiend zijn dan wel weer wat zowaar Rik Torfs schrijft, de bladzijden uit de pen van de zo fel belaagde Limburgse ex-schooldirecteur Hugo Vanheeswijck en de bijdrage van Jan De Zutter.

Het leger is de enige garant van de door Kemal Atatürk opgelegde seculiere staat. De EU wil paradoxaal de politieke macht van de militairen beknotten wat de rol van de “sjari’a” als grondslag van het Turkse recht nog dreigt te versterken, een tendens die al van bij het aantreden van burgerregeringen is begonnen. De Turkse toetreding houdt het gevaar van een vloedgolf van inwijkelingen in. Tegen 2020 zal Turkije het dichtstbevolkte EU-land zijn en dus krachtens de voorliggende “Grondwet” het zwaarst op de Europese besluitvorming wegen. Het machtscentrum verschuift dan van Europa naar Klein-Azië.

Turkije eet uit drie ruiven: het Westen, Azië en de islam. Zo is het een actief lid van de in Saoedi-Arabië gevestigde Organisatie van de Islamitische Conferentie.

Kortom, het is niet Andersgeloof dat het pluralisme dichterbij zal brengen. Al was het maar omdat het boek vooral leert dat pluralisme vooralsnog niet veel meer is dan een vooral intellectuele salondiscussie. Een spijtig genoeg gemiste kans.

P. CLAEYS

EEN ACTIEF PLURALISME IN

244

Marc Platel

VLAANDEREN.

BLZ.,

VER.

€ 15,95, 208

2005, DAVIDSFONDS/LEUVEN, ISBN

DILLEN, EEN

90 5826 336 3

Groot was dan ook mijn verbazing toen diezelfde samenleving meteen ‘alle hens aan dek’ riep om het Stevaert-brandje zo snel mogelijk te blussen. Een goedkope manier om het ACV in te palmen! Niet geloofwaardig, aangezien zijn partij er zelf niet in gelooft! De argumenten waren dusdanig dat er voor een verder gesprek nog maar weinig ruimte bleef. Dat een toch wel uitgesproken katholieke uitgeverij zoals het Davidsfonds deze publicatie in haar programma opnam, was toch een waarborg voor de inhoudelijke sérieux van het boekje. Of niet soms?

Maar neen hoor, de ideologische bijl was al gevallen voordat het boek er goed en wel lag.

Sindsdien is het opvallend windstil rond het Stevaert-pluralisme. Er is hier dus nog niet veel veranderd sinds de historische oproep tot progressieve frontvorming van Leo Collard, de “travaillisme-reeks” van Lode Hancké in wijlen De Volksgazet of de plannen voor

TURKIJE, EEN BRUG TE VER Philip Claeys en Koen Dillen – beiden Vlaams Belang in het Europees Parlement – schreven met Een brug te ver een boek over de toetreding van Turkije tot de EU. Prof. em. dr. Eric Suy, voormalig adjunct-secretaris-generaal van de Verenigde Naties, schreef een interessant Woord Vooraf. Mij heeft het boek niet veel bijgebracht omdat ik tijdens mijn lange loopbaan als diplomaat en op grond van mijn nu nog niet aflatende belangstelling voor de Turkse kwestie, mij al vaak in dit onderwerp heb verdiept (zie ook Doorbraak november 2004 en www.novacivitas.org).

Het boek heeft de grote verdienste dat het vlot leesbaar is en bondig alle argumenten opsomt tegen de toetreding van Turkije tot de Europese Unie (EU) en als alternatief een geprivilegieerd partnerschap voorstaat. Het wijst erop dat Turkije historisch noch cultureel bij Europa hoort, sociaal-economisch haast niet te integreren valt en geen democratie naar Westers model is.

Indien de 11 000 Turkse politieke

13

ISBN

BLZ.,

EN

K.

BRUG TE

EGMONT, € 12,50,

90-8056-168-1

Om geopolitieke (Midden-Oosten) en economische (onder meer aardolie) redenen dringt Washington op Turks EU-lidmaatschap aan. Zelf zijn de VS echter niet bereid bijvoorbeeld Mexico, laat staan Turkije, als Amerikaanse staat op te nemen. Mét Turkije dreigt de EU verwikkeld te geraken in allerlei Turkse problemen (Cyprus, de Koerdische kwestie, Irak, Iran, Centraal-Azië) en te verworden tot een Euraziatische Unie waarin ook de Maghreblanden hun plaats hebben.

Een brug te ver werpt een licht op de verschillende redenen waarom politieke krachten in België en elders zich voor of tegen de Turkse toetreding tot de EU uitspreken. In dit verband wijzen de auteurs er op dat de talrijke, vooral Turkse en Maghrebijnse gemeenschappen in verschillende EU-lidstaten, waaronder België, het buitenlands beleid van die landen sterk beïnvloedt. Het boek is een aanrader voor ieder die zich met deze kwestie wil vertrouwd maken.

Theo Lansloot

DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

B OEKEN

Andergeloof, of om het met de ondertitel te zeggen Naar een actief pluralisme in Vlaanderen. Eerlijk gezegd, het sprak mij aan, het spreekt mij zelfs nog altijd aan. Het gebeurt niet elke dag in dit gezegende land dat de voorzitter van een politieke partij minstens een inspanning doet om gelovigen en anderen, om al die verschillende soorten gelovigen misschien wat dichter bij elkaar te brengen, zodat het voor iedereen beter leven wordt in onze samenleving. Meer nog, in een menselijk kluwen zoals dat waarin wij vandaag leven, zijn bruggenbouwers meer dan welkom. En dus wat ondergetekende betreft: ja aan het initiatief van de sp.avoorzitter.

een pluralistische school die er nooit kwam. Een eerste ontgoocheling ...

K AMIKAZE -M EGAFOON

S

P L I T S E N

!

Toen ik enige tijd terug tijdens het VRT-nieuws, naar aanleiding van de aanhouding van de halfbroer van Saddam Hoessein, een Amerikaanse generaal bijna kinderlijk-triomfantelijk zag staan zwaaien met een speelkaart – met daarop de foto van die bewuste halfbroer – ging er bij mij spontaan een lichtje branden. Allicht een idee dat ook bij ons navolging verdient, dacht ik bij mezelf, al was het maar om de politieke ondergravers van het Vlaamse onafhankelijkheidsstreven letterlijk én figuurlijk in “kaart” te brengen. Laat u in gedachten even gaan en u zult samen met mij vaststellen dat de mogelijkheden legio zijn. Iemand met een beetje inzicht in de Vlaamse politiek moet er mijns inziens zonder al te veel problemen kunnen in slagen om ten behoeve van het Vlaamse kaartersvolk, meerdere nieuwe boeken van 32 of 54 kaarten samen te stellen, gesierd met de “koppen” van die Vlaamse politici, die wegens hun belgitude onze aandacht verdienen.

Laat mijn bijdrage er in bestaan een aantal voorzetten te geven. De rest laat ik graag aan uw eigen politieke verbeelding over. Zo zou er vooreerst aan een volledig nieuw spel kunnen worden gedacht, met bijvoorbeeld de splitsing van BrusselHalle-Vilvoorde als ultieme inzet. Iets in de aard van klaverjassen of pandoeren, of een combinatie van beide en dat we dan kortweg en gemakshalve een spelletje splitsen zouden kunnen noemen.

Een andere nieuwigheid zou er kunnen in bestaan dat het aantal kaarten aanzienlijk wordt uitgebreid, om met behulp van kleuren alle politieke actoren te kunnen laten meespelen. Geel voor het Belang, groen (maar dan liefst bleekgroen) voor Groen!, oranje voor CD&V/N-VA, blauw voor de VLD en rood voor sp.a-Spirit. De belangrijkheid van elke kaart moet uiteraard ook het relatieve “gewicht” van de betrokken politicus weergeven. De opstandige burgemeesters zou ik liefst de rol van een soort troefkaart zien spelen en het spelreglement moet uitdrukkelijk voorzien in een aantal “vertragingsmogelijkheden”. Namen noemen, zou ons hierbij te ver leiden. Hoewel, voor één iemand wil ik toch graag een uitzondering maken. Want in een kaartspel van niveau hebben we ook een joker nodig. En die eer zou ik ten slotte graag aan Elio Di Rupo willen geven. In de rol van spelverdeler. Succes!

Kamikaze

M

TAALSTRIJD

NU OOK IN

Dat een taalstrijd geen oudbollig historisch fenomeen is, blijkt de jongste tijd steeds vaker ook op Europees niveau. Sinds de uitbreiding van de EU in mei 2004 heeft de unie twintig officiële talen.

Vertaalkosten lopen op en sommige tolken (Grieks-Lets bijvoorbeeld) zijn niet makkelijk te vinden. Maar dat eigen taal en identiteit belangrijk zijn, blijkt uit een overzichtje in De Telegraaf van 27 februari.

‘De Europese Commissie is als dagelijks bestuur van de EU de belangrijkste instelling van de unie. Om te voorkomen dat deze – met werknemers uit alle 25 EU-lidstaten – uitgroeit tot een ware Toren van Babel, zijn er intern drie werktalen afgesproken: Frans, Engels en Duits.

In de perszaal van de Europese Commissie geldt een ander regime en daar spitst de strijd zich op toe.

Letterlijk een week na het afscheid van Delors in 1995 mochten journalisten zich in de grote perszaal van de comDOORBRAAK nr. 4 – april 2005

E G A F O O N

E UROPA

missie ook plenair bedienen van het Engels om vragen te stellen. Daarvoor was alleen het Frans toegestaan. Britse woordvoerders en journalisten moesten zich redden via vaak abominabel steenkolenfrans.

Officiële persberichten van de Commissie verschijnen in het Frans en het Engels en slechts sporadisch in het Duits of andere talen. Duitse journalisten maken daar geen zaak van. Zij weten dat ze zich niet populair maken door al te hard te hameren op het gebruik van hun moedertaal in Brussel.

Spanje en Italië zijn hier echter ernstig door in hun wiek geschoten. Zij zien in de wijziging van de regels van de Portugese commissievoorzitter JoséManuel Barroso en zijn Franse woordvoerster Françoise Le Bail een manoeuvre om het Spaans en het Italiaans te bannen uit de Europese Commissie. De media uit Spanje en Italië worden daarbij door diplomaten uit die lidstaten gebruikt om Le Bail het vuur aan de schenen te leggen. ‘Wij zijn toch de democratische vertegenwoordigers van

14

het volk en moeten in onze eigen taal ons werk kunnen doen’, aldus een Italiaanse collega-journalist.

Le Bail ligt daarnaast ook dubbel onder vuur vanuit andere hoeken. Sinds haar aantreden eind vorig jaar probeert zij tijdens de dagelijkse persbriefings vaak Frans te spreken, waar haar voorgangers meer op het Engels waren gericht.

De Angelsaksische pers, de grootste ‘fractie’ in de Europese perszaal, ergert zich hier meer en meer aan.

Tegelijkertijd klagen de Franse journalisten dat Le Bail niet Frans genoeg is.

Zo kwamen er afgelopen week klachten over het feit dat bepaalde persberichten eerst in het Engels en pas uren later in het Frans beschikbaar waren.

Daarbij speelt op de achtergrond mee dat veel Franstalige journalisten het Engels niet of nauwelijks machtig zijn.

Omgekeerd spreken veel Engelstaligen inmiddels wel behoorlijk Frans. De Franse media zien in het geheel een complot om hun taal op termijn ook de nek om te draaien in het grootste Europese huis in Brussel.’

KBC-Open Sparen

Spaar voor later.

Wij zorgen dat u altijd aan uw geld kunt.

Energiebesparing: recuperatieketels lucht vóórverwarmers tot °C Milieutechnologie: afvalverbranding deNOx Explosieve gasmengsels: verwerking in over eenstemming met ATEX Automatisering: optimalisatie van energieverbruik

Gespecialiseerd studiewerk en sleutel op de deur levering

U legt geregeld wat opzij. Voor later. Maar als u slim bent, kiest u daarbij voor KBC-Open Sparen. Want zo spaart u in úw tempo en vooral zonder uw geld vast te zetten. U weet maar nooit …

Of u nu kiest voor het fiscale voordeel, de veiligheid of het extra rendement, elk van de formules rendeert.

Praat er eens over met uw adviseur Sparen en Beleggen of met uw KBC-verzekeringsagent.

Mallekotstraat 65, 2500 Lier Tel: ++ (0)3/491.98.78 – Fax: ++ (0)3/491.98.77 E-mail: info@euro-pem.com

C

Voor je verblijf in de Voerstreek

’t Gillishof”

Inlichtingen & reserveren bij : Familie Lemmens Dorpssstraat 42 3792 St-Pieters-Voeren tel.: 0472-96 95 28

www.gillishof.be

vakantie@gillishof.be

15

O L O F O N

Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw.

Verschijnt maandelijks (niet in augustus).

Hoofdredacteur: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover.

Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 – Fax (03) 366 60 45 e-post: redactie@doorbraak.org – internet: www.doorbraak.org – abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: € 16,50 voor een abonnement van 12 maanden.

Studentenabonnement: € 10 voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling.

Internet-abonnement: € 10 voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement.

Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement.

Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van € 17 op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd.

Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.

Vormgeving: Jupiter Graphics, De Regenboog 5A, 2800 Mechelen, Tel. 015 52 95 67 Betaalt u uw abonnementsgeld vanuit het buitenland? Vermeld dan bij storting op het hierbovenvermeld rekeningnummer ook het IBAN-nummer BE08 4099 5919 1113 (Bank identificatiecode van KBC-bank = KREDBEBB) Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem.

ISSN 0012-5474

DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

Splits zelf de sociale zekerheid !

De splitsing van de sociale zekerheid is een oude eis van de Vlaamse Beweging maar blijft voorlopig actueel. De politieke wereld is nog altijd doof voor deze vraag onder druk van de traditionele instellingen die het unitaire systeem in stand willen houden.

Het Vlaams Neutraal Ziekenfonds steunt deze eis en ijvert ondubbelzinnig voor een splitsing van de sociale zekerheid. Elk lid dat bij ons aansluit, geeft te verstaan dat de splitsing ook zijn bekommernis is.

Bouw mee aan een beter en onafhankelijk Vlaanderen,

en zet vandaag nog de stap naar het Vlaams Neutraal Ziekenfonds. Bovendien vindt u in ons een ideale partner in uw ziekteverzekering. Naast de wettelijke verzekering, bieden we u een interessant aanvullend pakket. Zo betalen we onder meer alternatieve raadplegingen, brilglazen, homeopathie, tandprothesen en voetverzorging terug. Daarnaast bieden wij premies bij geboorte en jeugdkampen, een mooie keuze uit boeiende jongerenvakanties en een aantrekkelijke en betaalbare hospitalisatieverzekering.

Aansluiten is heel eenvoudig. Eén telefoontje is voldoende: 0800-179 75. De rest doen wij.

Toch nog dit. Het Vlaams Neutraal Ziekenfonds heeft kantoren dicht bij u in de buurt.

Vraag ernaar via ons gratis nummer of surf even naar onze webstek: www.vnz.be.

Hoofdzetel: Hoogstratenplein 1 – 2800 Mechelen – www.vnz.be

DOORBRAAK nr. 4 – april 2005

16