België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
Vlaanderen staat in Europa
6
Maandblad Juni 2005 Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
K RAMPEN
BIJ ROOD EN BLAUW
‘BHV splitsen is niets anders dan het herstellen van een constructiefout in de federale inrichting van de Belgische staat’. Yves Leterme (De Tijd, 7 mei) heeft niet veel woorden nodig om een ‘ingewikkeld dossier’ te duiden. Goede analyse, maar nog geen oplossing. De strijdbijl rond Brussel-Halle-Vilvoorde is voor korte tijd begraven. Hebben de Vlamingen reden om te treuren?
Maar op wie kan Vlaanderen rekenen? Steve Stevaert (De Tijd, 18 mei), de vermoeide man van Hasselt, heeft de sp.a op een Vlaamser spoor geduwd, maar botste op een sterkere Di Rupo en op de zwakte van het socialisme in Vlaanderen. Het is twijfelachtig of zijn opvolg(st)er dit Vlaamser profiel wil en kan overeind houden.
Verhofstadts regering bleef overeind, meer niet. Zijn communautaire aanpak mislukt, zijn Forum komt niet van de grond, zijn economisch herstelbeleid werkt niet, zijn jobs komen er maar niet, zijn belastingvermindering voelen we niet, zijn buitenlandse haring braadt niet, zijn Blok-pesticide werkt niet, zijn opendebatcultuur is grandioos de mist ingegaan, zijn vroegere liberaal gedachtegoed is overleden, enzovoort, enzoverder…
Bart Somers, in een nog veel Vlaamsere wieg geboren, spartelt tussen zijn machteloze liberale troepen. De verruiming heeft de VLD vergroot, maar ook verlamd. Is de VLD nog Vlaams, nog liberaal, nog democratisch? Ook Somers loopt met zijn volle gezicht tegen de muur van het Belgische establishment.
Voortmodderen is de boodschap. Tot aan de eerstvolgende verkiezingen, al dan niet vervroegd. De gemeenteraadsverkiezingen zullen al een mooie indicatie geven. Perscommentatoren voelen de Vlaamse polsslag. ‘Het zijn niet alleen extremistische Vlaamse nationalisten die denken dat de Vlamingen niet nog maar eens de rol van brave sul moeten spelen’ (Paul Janssens, Het Volk, 9 mei). ‘Een woord is een woord. Een handtekening is een handtekening. Al het andere is verraad.’ (Eric Donckier, Het Belang van Limburg, 23 april). De BHV-overwinning kan ‘best wel eens een Pyrrusoverwinning zijn, die als een boemerang in het gezicht van de Franstaligen terugkeert. De Vlaamsgezinde opinie is de voorbije dagen duidelijk geradicaliseerd…’ (Mark Deweerdt, De Tijd, 14 mei). Die schijnzege kan ‘op termijn wel eens de weg plaveien voor grotere Vlaamse eisenbundels. En ditmaal niet over het stemgedrag in een deel van een provincie, maar wel over de manier waarop dit land zijn sociale zekerheid en zijn arbeidsbeleid organiseert. De Waalse professoren bezorgen het Vlaamse kamp hierbij bijzonder nuttige munitie’. (Yves Desmet, De Morgen, 20 mei)
Krampen bij rood en blauw, vlotter vooruit met het ietwat stugge tweespan Leterme-Vandeurzen? Die hebben met Bart De Wever een Vlaams raspaardje voor hun kartel gespannen. Maar dan moet men daar Straffe Hendrik Bogaert – die de transfers nog wat wil verhogen – eens ontnuchteren. Aan de CD&V-kar hangt nog altijd veel vertragend ACW-gewicht… Of avanti populo met het Vlaams Belang? Daarvoor zijn Filip Dewinter en co net iets te voorzichtig in de opbouw van een nieuw imago en de ontmijning van het cordon. Een peiling van Vlaams Dienstencentrum (zie volgende Doorbraak) bewijst dat de populairste man van het Belang met straten voorsprong voor de gemiddelde Vlaming ook de onpopulairste politicus van Vlaanderen blijft. Het Vlaams Parlement, het enige en ultieme instrument voor een Vlaamse staatsvorming, heeft met het dood gewicht van de grootste partij lood in de vleugels. En dan hebben we het over veel meer dan de splitsing van BHV alleen. Dewinter zou daar eens goed moeten over nadenken. De andere partijen trouwens ook. Jan Van de Casteele
P
K
E R S W I J S
O R T
P ERSWIJS – K ORT
COMMUNAUTAIRE STOP Yves Leterme in zijn Rerum Novarum-toespraak in Kortrijk, 5 mei: ‘Wat mogelijk was voor een jonge Marokkaanse vrouw, om te komen naar Vlaanderen, zich te integreren, te werken, onze taal te spreken, dat kan toch niet te veel gevraagd zijn, dat kan toch niet al te moeilijk zijn voor de mensen die nu rond Brussel moeilijkheden maken om respect op te brengen voor onze taal.’ Piet Depuydt in Trends, 12 mei: ‘Al zes jaar stoomt de Vlaamse economische locomotief sneller dan de Waalse. De kloof tussen beide regio’s versmalde niet, veeleer integendeel. Tussen 1995 en 2003 lag de economische groei in Vlaanderen 5,6 % hoger dan in Wallonië, terwijl Brussel gelijke tred hield. De impact op de arbeidsmarkt was navenant: bij ons werd de werkgelegenheid opgekrikt met 9 %. Over de taalgrens slechts met 6,5 %. Het wordt tijd dat Elio Di Rupo daarop wordt afgerekend.’ Prof. Henri Capron (ULB): ‘De financiële stroom vanuit Vlaanderen naar Wallonië wiegt het economische leven in het zuidelijke landsgedeelte in slaap. Ze bemoeilijkt een energiek antwoord op de zware problemen van de Waalse economie.’ Karel De Gucht in De Morgen, 21 mei: ‘België is een diplomatieke conferentie geworden. Alleen de top houdt het land aan elkaar, en voor de rest is er geen contact.’ Yves Leterme in Le Soir, 20 mei: ‘Ne vous méprenez pas: depuis le congres de Courtrai, le CD&V n’est plus le CVP. Le V de
CD&V signifie Vlaams. La prise de conscience régionaliste dans mon parti n’est pas beaucoup moindre que celle qui règne à la N-VA.’ Yves Leterme in Le Soir, 20 mei: ‘Men beseft ondertussen ook wel dat dit kartel (CD&V-N-VA) geen eendagsvlieg is.Voor mij staat het vast dat het de komende 20, 30 jaar een vaste waarde kan zijn in het politieke landschap, een DEMOCRATISCH NATIONALISME in het centrum.’ Mark Deweerdt in De Tijd, 14 mei: ‘Het crisisschuwe koninklijk paleis mag zich voorbereiden op een lange politieke crisis. In de communautaire onderhandelingen van 2007 zal het niet alleen over de onontkoombare splitsing van BHV gaan, maar ook over de splitsing van een flink pakket nu nog federale beleidsmateries. Over twee jaar wordt de Belgische staat verder uitgekleed.’ Philippe Moureaux (PS) op een Brusselse 1meiviering: ‘Is de sp.a nog wel sp.a of Spirit? Is Johan Vande Lanotte lid geworden van Spirit? We dachten dat CD&V de N-VA had opgeslokt. Maar het is net omgekeerd (...) De ex-Volksunie is op electoraal vlak nog nooit zo zwak geweest en heeft nog nooit zoveel invloed op de politiek uitgeoefend. (...) Men wil met een bulldozer over de Brusselse regio gaan en Brussel isoleren. Anciaux en zijn bende zijn vijanden van de grote Brusselse bevolking. Ze willen ons aanhechten bij Vlaanderen en ons Vervlaamsen’.
Di Rupo riep op vijf, tien (vijftien?) jaar lang elk communautair dispuut te bannen uit de federale politiek. Paul Geudens was meer dan verwonderd: ‘Eigenlijk wil Elio Di Rupo zeggen dat we de komende jaren geen opmerkingen meer mogen maken over pakweg: de financiële transfers van noord naar zuid, de verschillende toepassing van de sociale zekerheid, de verkeersboetes, de niet gerespecteerde taalwetgeving in Brussel (de Raad van State heeft dat toevallig deze week nog eens klaar en duidelijk vastgesteld), de soms chaotische bevoegdheidsverdeling tussen federale en regionale overheden (als een schip in de Noordzee een vat met een gif verliest moet een tiental ministers daar zijn zeg over doen), over het jeugdsanctierecht, over de besteding van NMBS-gelden, over BHV, zelfs over de nachtvluchten’. (Gazet van Antwerpen, 30 april)
RODE DUIVELS Ook in Belang van Limburg kreeg Di Rupo felle tegenwind. Eric Donckier stelt dat door de communautaire dossiers aan te pakken men des te gemakkelijker ook de socio-economische problemen zal oplossen. ‘Of Elio Di Rupo dit nu graag hoort of niet, feiten zijn feiten, België bestaat niet meer tenzij wanneer de Rode Duivels voetballen. Maar voor het overige bestaat België uit twee totaal verschillende regio’s met een andere cultuur, een andere mentaliteit, een andere visie, een andere economie en andere problemen.’ (Belang van Limburg, 30 april)
SHAKESPEARE IN DE WETSTRAAT Een van de scherpste commentatoren is Walter Pauli in De Morgen. Het mag gezegd, Pauli is iemand die alle hoeken en kantjes van het politieke platform goed kent. Zijn analyse van de hedendaagse Verhofstadt is ongenadig. ‘Nu loopt de premier als een jongetje aan de hand van wie hem duldt – de coalitiepartners – of wie hem graag hoort zeggen dat er communautaire rust moet zijn – de koning. Intussen is de VLD teruggezakt tot een niveau, althans in de peilingen, van om en bij de 15 procent. Als die toestand nog een jaar langer voortduurt, is de VLD kleiner dan de PVV destijds. Dan heeft Verhofstadt vervolg blz. 3
DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
2
K
O R T
UITKERINGENFABRIEK Wie ten minste met even veel verve als Pauli de politiek analyseert, is Derk-Jan Eppink. Hij vergelijkt de Waalse problemen met die van veel OostEuropese landen: oude industrie, weinig ondernemers, veel staat. Maar Wallonië doet het slechter en het verhaal van de inhaaloperatie is politieke fictie. ‘Wallonië volgt niet het OostEuropese concept, in plaats daarvan doen Waalse politici het tegenovergestelde: ondernemers zwartmaken, belastingen verhogen en de staat uitbreiden. Aangezien de PS de leidende Waalse partij is, is de Waalse ziekte tegelijk de Belgische ziekte. De VLD is de gevangene van de PS, die de overheid ziet als één grote uitkeringenfabriek.(...) De VLD-top verkwanselde zijn principes en treedt op als butler die Di Rupo en Stevaert van champagne en kaviaar voorziet.’ (Knack, 11 mei)
SPREIDINGSPLAN ZAVENTEM Minister van Verkeer Renaat Landuyt (sp.a) moest het spreidingsplan voor de vluchten van en naar Zaventem over de Oostrand nog maar eens aanpassen. Zo wilde het de Raad van State na een vraag van 67, vooral Franstalige, inwoners van de Oostrand (Wezembeek-Oppem, Tervuren en Kraainem). ‘Het gevolg is dat we opnieuw meer vliegtuigen over de Noordrand, en dus over Vlaanderen, zullen moeten sturen’, zei Landuyt. De minister wees er op dat de uitspraken van de Franstalige hoven en rechtbanken in het voordeel van de Franstaligen uitvielen. Vlaams parlementslid Jos Bex (Spirit) waarschuwde er al voor dat het spreidingsplan evolueert naar een scenario waarbij de Noordrand en de Leuvense regio elk 50 procent van de opstijgingen en landingen voor hun rekening moeten nemen. (Het Laatste Nieuws, 13 mei)
WORDT TELECRATIE
V ERVREEMDING Als er iets is dat de hedendaagse tijd kenmerkt, dan is dat het gevoel, zo niet de overtuiging dat wij afstanden hebben overwonnen. Niets is nog ver. Straalmotoren van efficiënte vliegtuigen vervullen binnen een paar uur de meest extravagante reisdromen. Voor een prikje bovendien. De mobiele telefoon rekent ongenadig af met elke nog niet gevelde verte. De foto’s die je neemt met een digitale camera stuur je in een handomdraai van je Australisch vakantiehotel naar oma-in-rolstoel in Herentals of naar eender welk ander boeiend adres. Heerlijk gevoel: alles bij de hand, alles te bereiken en – een stap verder – alles te manipuleren. Everything, immediately, now: alles, meteen, nu.
GAANDEWEG
WORDT DE WERKELIJKHEID HERLEID TOT SCHERMEN EN BEELDEN, TOT GRAFIEKEN EN GETALLEN.
Je kruipt achter een televisiecamera en je bent op slag present in ontelbare huiskamers, geconfronteerd met subjecten die, lichtelijk uitgeteld door het labeur van de dag of van een verterende maag, de geboden beelden liggen te slikken. Het is een droomsituatie, vooral voor politici. Van hun spindokters – meestal ooit met wat psychologie heet in contact geweest – hebben zij vernomen hebben dat “attitudes” (opvattingen) en “behaviour” (gedrag) veranderd, zelfs gemaakt kunnen worden. En dat alles op afstand. Waarom niet: chirurgen openen zelfs op afstand. Het is om er bij te kwijlen van machtshonger. De democratie, die al emocratie was geworden, wordt nu telecratie.
te propageren: moderne indoctrinatie-technologie aangezet met een scheut Calvijnse missie tot orthodoxie. Dit is: wij weten niet alleen wat goed is, maar wat goed is voor u. Bovendien hebben wij nu de middelen – wij zijn alom tegenwoordig – om u onze boodschap door de strot te rammen. Slikken zult gij. Maar zoals alles in dit tranendal heeft ook deze strategie haar schaduwzijde. Eigenlijk is deze machtige, onmiddellijke teletegenwoordigheid virtueel. Zij is niet echt. Meer en meer lijdt de hele maatschappij onder deze diepe vorm van vervreemding. Gaandeweg meer wordt de werkelijkheid herleid tot schermen en beelden, tot grafieken en getallen. Moderne mandala’s bij de perceptie van de werkelijkheid. De politiek ontsnapt niet aan deze cultuurtrend. Men spreekt dan van de kloof tussen politiek en bevolking. Telkens en opnieuw gaapt en grijnst de kloof tussen wat telebewindvoerders voorhouden als dogma en wat het volk, dat eeuwige volk met zijn niet dovend gezond verstand, voelt en vindt. De standpunten van Pim Fortuyn in Nederland, het hele conflict om het migrantenstemrecht in dit land, de heikele situatie omtrent de Europese grondwet nu: onverbiddelijk en telkens manifesteert zich het schisma tussen opgedrongen schema en werkelijkheid. Hoe hebben Frankrijk en Nederland gestemd? Velen waren beducht en geprangd.
Dit nog: waar in de meeste beschaafde landen mensen voor of tegen die grondwet mogen stemmen, moeten wij zwijgen. Mijnheer Di Rupo en trawanten vinden ons daar te dom voor. Somers van Mechelen gaat dezelfde kant op. Muilbanden hoort toch bij de democratie. Of niet?
Die telecratie is een gedroomd middel om de politieke correctheid
Jacques Claes
3
DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
C OMMENTAAR
geen historische verdienste meer, maar is hij een tragisch figuur geworden, Shakespeare in de Wetstraat. The man who would (and could) be king, maar intussen van film veranderde, en uitkwam bij Prins en bedelaar. Is er een wijze VLD’er die Verhofstadt eens wil zeggen dat het fout loopt? Dat het voorbij is? Heeft Willy De Clercq nog een helder moment? Is er nog één VLD’er waarnaar Verhofstadt luistert? Een stem met gezag?’ (De Morgen, 13 mei)
DEMOCRATIE
SPLITSING
En wat met Brussel? Ponette: ‘Brusselaars moeten kiezen tussen het sociale zekerheidsstelsel van de Vlaamse en dat van de Franstalige gemeenschap’.
SOCIALE ZEKERHEID ENIGE OPTIE
WAAR M AAS & CENTEN VLOEIEN
T RANSFERS
W
aarom werkt een Vlaming acht dagen per jaar voor het instandhouden van de sociale zekerheid van Wallonië en pompt elke Vlaming langs dat kanaal alleen al jaarlijks ruim 620 euro (ca 25 000 frank) in Brussel en Wallonië? Waarom telt Wallonië dubbel zoveel invalide werknemers als Vlaanderen en ligt het aantal betaalde ziektedagen bij De Post er 56 procent hoger? Wat zou verklaren dat er maar 6,71 % van de Franstalige pensioendossiers achteraf worden geverifieerd, tegenover 14,1 % van de Nederlandstalige? Vragen en antwoorden en vooral veel cijfers over de transfers naar Wallonië zijn in overvloed te vinden in Waar Maas & Centen vloeien, een nieuwe publicatie van het Aktiekomitee Vlaamse Sociale Zekerheid (AK-VSZ)(*). Het tijdstip waarop het AK-VSZ het colloquium over de geldstromen binnen de sociale zekerheid had gepland (zaterdag 21 mei), kon moeilijk beter gekozen zijn. De Vlaamse politici sudderden nog rond de hete kookpot van Brussel-HalleVilvoorde toen ze in die derde week van mei via AK-VSZ en quasi op hetzelfde moment via een drietal Waalse economie-professoren de communautair ten minste even pikante schotel van de geldstromen kregen geserveerd. AK-VSZ, maar ook de Waalse profs waren duidelijk: de transfers helpen Wallonië op de langere termijn niet vooruit omdat ze enkel worden gebruikt voor consumptie en niet voor investeringen in de Waalse economie. Waar Maas en Centen vloeien (72 blz.) illustreert hoe groot de Vlaams-Waalse kloof wel is (cijfers en tabellen over solidariteit en transfers, over jongerenwerkloosheid, langdurige werklozen, overmatige overheidstewerkstelling...). Andere problemen vragen andere oplossingen. Daarom dan ook de conclusie dat een splitsing van de Sociale Zekerheid een goede zaak zou zijn voor Vlamingen, maar ook voor Franstaligen.
6,6 MILJARD EURO Een van de belangrijkste recente bronnen hierover is een studie van Abafim van de Vlaamse Administratie. Die studie landt op 6,58 miljard euro. Het is goed om weten dat er daarnaast nog aanzienlijke transfers zijn via afbetaling van interestlasten op staatsschuld en via Europa. Vlamingen en Franstaligen maken duidelijk andere keuzes in de organisatie van hun gezondheidszorg. Bovendien DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
zijn de bevoegdheden in die materie in België nu fel versnipperd (negen ministers!). Er zijn voldoende goede argumenten voor de toewijzing van de volledige gezondheidszorg (met inbegrip van de ziektekostenverzekering) aan de gemeenschappen. Dat was ook al het standpunt van het Vlaams Parlement (resoluties maart 1999 en regeerakkoord juli 1999, regeringsverklaring juli 2004). AK-VSZ wijst ook op de vergrijzing, die Vlaanderen voorlopig harder treft dan Wallonië. Een voldoende reden om ook de kinderbijslagen, het werkgelegenheidsbeleid en de pensioenen dringend te regionaliseren. Zegt een splitsing van de sociale zekerheid de solidariteit met Wallonië op? ‘Neen’, aldus Eric Ponette, ‘maar geen solidariteit zonder soevereiniteit. Solidariteit moet duidelijk, open en bloot gebeuren (a), binnen redelijke proporties blijven (b), in de tijd aflopend zijn (c) en leiden tot zichtbare resultaten (d). Een bijkomende vanzelfsprekende voorwaarde is dat de Franstaligen de federale loyaliteit inzake het territorialiteitsbeginsel en de taalwetten in Brussel volledig respecteren. Men spuwt niet in de hand die geeft! Vlaanderen moet bovendien in Europa zelf rechtstreeks kunnen meespreken over de organisatie van de sociale wetgeving.’ Is Vlaanderen niet te klein voor een eigen sociale zekerheid? Ponette: ‘In geen geval. Wat de Denen, Noren, Ieren en nog een pak nieuwe EU-staatjes zelf kunnen, kunnen de Vlamingen natuurlijk ook’.
4
Is het niet zo dat Arm Vlaanderen vroeger overleefde door transfers vanuit Wallonië? Ponette: ‘Dat is een fabeltje. De sociale zekerheid die we nu kennen, dateert pas van na de Tweede Wereldoorlog. Voordien werkten wel veel Vlamingen in Wallonië, maar dat was geen transfer van middelen. Professor Juul Hannes heeft voldoende aangetoond dat Vlaanderen in de periode 1830-1914 zelfbedruipend was.’ En wat in de toekomst? Kan het tij niet keren als Vlaanderen sneller vergrijst? Ponette: ‘De Abafim-cijfers spreken dat tegen. Hooguit zal de snellere veroudering van Vlaanderen de transfers tijdelijk doen afnemen, niet wegnemen. Daarvoor is de invloed van de lage productiviteit en hoge werkloosheid in Wallonië te nefast. En transfers hebben blijkbaar geleid tot een hangmat-solidariteit in plaats van een springplank-solidariteit. Ook internationale organisaties als IMF en Oeso zeggen dit. En sommige Walen beginnen dat nu blijkbaar ook in te zien’.
PERS Over de nieuwe publicatie van AK-VSZ werd keurig verslag uitgebracht in De Tijd, De Standaard, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Belang van Limburg. Luc Van der Kelen was ook op de persconferentie, maar of hij wat voor B-Plus kwam pleiten, dan wel voor Het Laatste Nieuws een vraag kwam stellen, was niet helemaal duidelijk. De kat van De Morgen was er ook. Die van de VRT dus ook. Zelfde scenario dus als na het uitlekken van de door Dewael bestelde en door Somers verborgen Abafim-studie. En toch. Een dag later werd het transferverhaal zelfs voor De Morgen voorpaginanieuws. ‘Waalse economen wensen geen geld meer’, kopte de krant. ‘Wanneer Wallonië er weer bovenop wil komen, zal het dat op eigen kracht moeten doen, en wakker blijven. Dat lukt nooit wanneer men de transfers blijft innemen als een slaapmiddel dat de lethargie alleen maar bestendigt’, aldus Yves Desmet (De Morgen, 20 mei).
EZEL
Hetzelfde kan gezegd van de VRT. Dat De Zevende Dag van 22 mei een transferdebat bracht met drie critici (Christian Laporte van Le Soir, Charles Michel – de zoon van Louis – en Rudi Aernoudt, een voormalig medewerker van Waals minister Serge Kubla) versus een halve voorstander van regionalisering van de sociale zekerheid (de ondernemer Luc De Bruyckere) is verhelderend. Zo werkt de openbare omroep. Hoe dan ook, dat de Franstaligen stilaan zelf vragen beginnen stellen bij de (on)zin van buitensporige en verlammende transfers, is een vrij recent gegeven. Senator Alain Destexhe (MR) had het eerder dit jaar al geprobeerd, maar werd gebrandmerkt als ‘nestbevuiler’. Het verhaal van de drie economen is niet zonder betekenis. Henri Capron (ULB), Pierre Pestieau (Luik) en Michel Mignolet (Namen) bevestigden dat Wallonië stagneert en verslaafd is geraakt aan de Vlaamse bijstand. Andere zwarte gaten (Liverpool, Glasgow, Noord-Frankrijk) kropen uit de ellende, in Wallonië blijkt dit maar niet te lukken. Transfers houden België bijeen, maar zijn geen antwoord op de Waalse economische malaise.
KOUD EN WARM Wie zou verwachten dat de Vlaamse Liberalen en Democraten over de transfers duidelijke taal durven spreken, vergist zich. Lang geleden, ja... Maar de karren worden gekeerd. De Gucht in De Morgen (21 mei 2005): ‘Becijfer eens hoeveel geld naar Wallonië en hoeveel naar Vlaanderen
Foto Doorbraak ERIC PONETTE: ‘TRANSFERS
HEBBEN BLIJKBAAR
GELEID TOT EEN HANGMAT-SOLIDARITEIT IN PLAATS VAN EEN SPRINGPLANK-SOLIDARITEIT.
gaat. Dat is procentueel gelijk. Per kop wordt niet meer uitgegeven in Wallonië dan in Vlaanderen... In de werkloosheid is dat net zo (...) De transfers zitten hem in het feit dat de Vlamingen proportioneel meer betalen in de financiering van de sociale zekerheid, omdat we meer verdienen. Als met andere woorden de uitgaven verantwoord zijn, spreken we over solidariteit en daar heb ik geen probleem mee’. Wat heet verantwoord? Kijk, De Gucht moet niet komen zeuren dat de Vlamingen op zijn kap zitten. Met dergelijke uitspraken neemt de minister van Buitenlandse Zaken weer afstand van de waarheid (en van zijn vroegere uitspraken). Lazen we in De toekomst is vrij (2002, blz.154) niet dat De Gucht stelde dat Vlaanderen in de ziekteverzekering ‘meer betaalt, maar minder terugkrijgt’? Lazen we – bij wijze van BHV-vergelijking – in Het Vlaams Manifest (2002, blz. 25) niet dat Patrick Dewael stelde dat de faciliteiten ‘restrictief, uitdovend en gericht op integratie’zijn? De wispelturigheid en het beoordelingsvermogen van Guy Verhofstadt zijn zo mogelijk nog twijfelachtiger. Lazen we in De Belgische ziekte (1997, blz. 56) niet dat ‘onze staatsstructuur niet toelaat dat Vlaanderen zich ten volle ontplooit...’ , dat ‘de uitbreiding van bevoegdheden zowel de sociale zekerheid als de fiscaliteit’ moet betreffen en dat ‘die uitbreiding er best onmiddellijk kan komen’? Om dan van onze stoel te vallen van het lachen bij het lezen van zijn boekje De Vierde Golf (2002, blz. 65): ‘Wij doorbraken de communautaire krachtpatserij... In
5
Het recente economische congres van de VLD was een ideale mogelijkheid voor de liberalen om de problemen bij naam te noemen. Maar het woord Vlaanderen kwam nauwelijks ter sprake. Het confederale model, goedgekeurd op het VLD-congres van december 2002, is weggestopt in het liberaal archief in Gent. ‘Voortaan is ons uitgangspunt dat alle bevoegdheden bij de deelstaten liggen, tenzij die samen overeenkomen om sommige domeinen federaal te besturen’, triomfeerde Vincent Van Quickenborne toen (De Morgen, 14 dec. 2002). Ja, vader... ‘We moeten de volle aandacht richten op de sociaal-economische problemen’, zegt de even van BHV bevrijde Verhofstadt (De Morgen, 14 mei). Alsof het niet precies die problemen zijn die de kloof tussen Vlaanderen en Wallonië het best illustreren. Nog één keer Eric Ponette: ‘Inzake Vlaams profiel is er een merkwaardig verschil tussen de drie traditionele partijen. De twee die kozen voor kartelvorming (sp.a-Spirit en CD&V-NV-A) zijn op hun Vlaamse flank versterkt en blijkbaar in goede zin beïnvloed. In de VLD, waar de ex-VU’ers individueel werden ingekapseld en geen gezamenlijke structuur overhielden, is dat veel minder het geval’. Voor alle duidelijkheid nog eens over het vermeende egoïsme van de Vlamingen. ‘Het AK-VSZ wil vanzelfsprekend Wallonië mee uit het slop helpen. Een herstelplan is best bespreekbaar en kan voor ons zelfs starten met het transferbedrag van vandaag, maar dat moet efficiënt worden besteed aan economisch herstel, niet aan uitkeringen. En het moet regressief zijn in de tijd’, besluit de voormalige OVV-voorzitter. In een volgende Doorbraak meer hierover. Jan Van de Casteele (*) (Info: AK-VSZ, Hoogstratenplein 1 2800 Mechelen, akvsz@vnz.be; het boek Waar Maas en Centen vloeien kost 5 euro, te storten op 436-6268041-57 van AKVSZ, Hoogstratenplein 1, 2800 Mechelen)
DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
T RANSFERS
Desmet ziet het dus toch! Zoals op de zeldzame dag dat hij het had over ‘het sociaal-economisch bestel van Wallonië, waar overproportioneel veel mensen afhangen van overheidstewerkstelling of uitkeringen’, over ‘een poeslieve aanpak van het sociaal profitariaat dat zich in het werkloosheidsregime heeft genesteld’ (De Morgen, 21 okt. 2003). Waarom enkel op zo’n zeldzame dag toegeven dat ‘de communautaire breuklijn belangrijker dreigt te worden dan de ideologische’ en Di Rupo ‘goed zot’ verklaren als hij dat niet inziet? Waarom zo stilletjes of helemaal niet reageren op Vlaamse bronnen terzake? Yves Desmet is geen ezel. Waarom doet hij dan zo vaak alsof...? Di Rupo goed zot? Help hem verdorie genezen, Yves!
plaats van de symboliek centraal te stellen, de conflicten op te kloppen, koos paars-groen voor een aanpak van rustig uitpraten, de belangen afwegen en naar evenwichtige compromissen zoeken’. Ja, moeder...
HET
BLAUWE BOEKJE VAN DE
VLD
MEER
VRIJHEID, MEER WELVAART, MINDER VERHOFSTADT?
E CONOMIE
De strubbelingen rond Brussel-Halle-Vilvoorde en de domme uitspraken van De Gucht hebben het afgelopen VLD-congres wat overschaduwd. Onterecht. Want alhoewel de economische voorstellen van de VLD niet echt potten breken, is de bespreking ervan alleen al een mijlpaal. Meer vrijheid, meer welvaart. De VLD speelde een weekend lang op vertrouwd terrein met haar economisch congres. Na alle strubbelingen was het hard nodig om de partijbatterijen wat op te laden en de regeringswonden te likken. En hoe doe je dat beter dan door je met je eigen stokpaardjes bezig te houden?
VEEL
BLAUW OP PAPIER
België zakt langzaam weg uit het koppeloton in Europa. En daar moet wat aan worden gedaan als we de kost van de vergrijzing willen opvangen. Wat de VLD voorstelt, is in vele gevallen nog een stuk minder verregaand dan wat de Wereldbank of de Oeso voor ons in petto hebben. Begin mei verscheen het Prospero-rapport, waarin het management van McKinsey – bezorgd om de economische neerwaartse spiraal in België – voorstellen doet om een en ander structureel om te buigen. Wie dat naast het recente VLD-programma legt, krijgt een sterk déjà-vu-gevoel. DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
Ook al heeft de partijleiding er álles aan gedaan om over het communautaire te zwijgen, toch groeit binnen de VLD het besef dat men nooit een liberaal programma verwezenlijkt krijgt binnen België. Als Verhofstadt iets heeft bewezen, dan is het wel dat. Aan de andere kant groeit binnen het Belang de overtuiging dat er in Vlaanderen een groeiend draagvlak is om de economie weer prioritair te stellen. Al was het maar om de sociale zekerheid genoeg zuurstof te geven. Men moet geen kristallen bol hebben om te zien dat hier een objectief bondgenootschap in de maak is, dat waarschijnlijk eerder vroeg dan laat het cordon opblaast. De vraag is alleen hoe diep de VLD in peilingen of verkiezingen moet zakken voor de huidige generatie binnen de VLD plaats ruimt voor de volgende.
BELGIË ZAKT WEG Wat de VLD op haar recent congres heeft gestemd, werd door een aantal kranten en zelfs door onze staatsomroep nogal vlotjes “ultraliberaal” genoemd. Ontvetting van de staat, deregulering, lastenverlaging en -vereenvoudiging passen uiteraard wel netjes in het liberale discours. Maar naar Europese maatstaven zit de VLD met haar voorstellen helemaal niet ultra. In Engeland bijvoorbeeld voert de Labour-regering een beleid dat nog een stuk liberaler is dan wat vandaag de VLD voorstelt. In Ierland – waar de belasting op arbeid ongeveer de helft is van die in België – overtreffen de belastingen de uitgaven. Daar discussieert men nu of men meer sociale voorzieningen of (nog) minder belastingen wil. In Nederland, Duitsland en Spanje wordt ondertussen druk gediscussieerd over een vlaktaks.
ook het Belang een verregaande correctie in dezelfde richting wil doen. De strijd om de belastingbetalers en de ondernemers is begonnen.
TRENDS
IS NIET ONDER DE INDRUK
GELOOFWAARDIGHEID Maar de kwestie is natuurlijk niet hoe blauw het programma is. De vraag is hoe blauw het beleid kleurt met de liberalen in de regering. En dat is niet echt om over naar huis te schrijven. De VLD heeft weliswaar een beperkte en uitgestelde belastingsverlaging uit de brand gesleept, maar belastingsverlaging is nonsens als je de uitgaven niet onder controle krijgt. En precies daar is het onder Verhofstadt van kwaad naar erger gegaan. De reglementitis is onder Verhofstadt verdubbeld, de uitgaven zijn verhoogd, de belastingen naar gemeenten en provincies verschoven en van de beloofde 200 000 banen heeft niemand nog iets vernomen. Zelfs het zakenblad Trends schreef een vernietigende analyse over de VLD en haar geloofwaardigheid.
Met dit congres legt de VLD meteen ook een behoorlijke bom onder paars. De verkiezingen ingaan met een communautair thema is voor de VLD een nachtmerrie. En dus moest BrusselHalle-Vilvoorde eraan geloven. Verkiezingen in 2007 zonder welke liberale trofee dan ook, zullen allicht al niet veel beter zijn. Een geforceerde val van Verhofstadt – zo ergens in het najaar van 2006 – over een economisch thema zou de VLD een gedroomde kans kunnen bieden om de meubelen en de gemeenteraadsverkiezingen te redden. Wat de VLD op het afgelopen congres voorstelde, is dan een perfecte voorbereiding van dit scenario. Wat de liberalen afgelopen maand neerpenden, is niet meteen wereldschokkend. Maar dát de partij het schreef, zal allicht meer consequenties hebben dan men vandaag in de Wetstraat denkt. Dirk Laeremans
In de peilingen staat de VLD er niet goed voor en dat is niet verwonderlijk. De poging van de VLD om toch tenminste op haar eigen terrein stand te houden, komt niks te vroeg. Het Vlaams Belang ruikt bloed en zet dit najaar haar eigen economisch congres op het programma. De teksten die nu de ronde doen, laten vermoeden dat
6
kadertje met verwijzingen: De VLD-congresteksten: http://www.meervrijheidmeerwelvaart.be De teksten van het Vlaams Belang: http://www.ondernemendvl.org Prospero: http://www.mckinsey.com/locations/benelux/work/prospero
NEDERLAND
E EN
STOND
175
JAAR GELEDEN VOOR DE VIJFSCHAAR
MAAGD WERD VERKRACHT
V
De dichter Everhard J. Potgieter (18081875) is een van de vertegenwoordigers van de romantiek in Nederland. Waar de vertegenwoordigers van de romantiek in het Zuiden, met Hendrik Conscience als voornaamste exponent, de glorietijd van Vlaanderen in de 13de en 14de eeuw verheerlijkten, deden de Noorderlingen dat met de glorietijd van Holland in de 17de eeuw. Zo ook Potgieter in zijn bekende gedicht “Het Rijksmuseum te Amsterdam,” verschenen in 1844. EVERHARD J. POTGIETER.
WEINIGE MENSEN BESEFFEN DAT VLAANDEREN HET EERSTE HISTORISCHE SLACHTOFFER WAS VAN EEN MULTINATIONAAL MILITAIR INGRIJPEN WAARBIJ EEN LAND DOOR DE GROOTMACHTEN GEDWONGEN WERD OM ZIJN SOEVEREINITEIT OP TE GEVEN. Dat gedicht bezingt de lof van de “Hollandse maagd” die ooit de “meesteresse der zee” was geweest, in een tijd toen Nederland één der supermachten was en “Europa’s bewondering wegdroeg.” Vandaag echter, zo zegt Potgieter tot zijn tijdgenoten over voornoemde maagd, ‘gij, die het leest, als ik die het schrijf, wij waren er getuigen van hoe zij, vóór luttel jaren, met haar partij voor de vijfschaar gedaagd, vonnis ontving van wie haars gelijken, haar minderen zijn geweest’.
INTERNATIONAAL RECHT Deze passage verwijst naar de gebeurtenissen van 1831 toen de vijf mogendheden op de Conferentie van Londen (Frankrijk, Groot-Brittannië, Pruisen, Oostenrijk en Rusland) de Belgische onafhankelijkheid erkenden. Dat gebeurde tegen de zin van Willem I en blijkbaar ook die van Potgieter en het lezerspubliek waartoe hij zich richtte. In het internationaal recht geldt het principe van de niet-inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van
andere naties, evenals het principe dat staten respect moeten hebben voor de territoriale integriteit van andere landen. Vandaag wordt dat principe meer en meer op de helling gezet. Zo ziet men een toename van internationaal ingrijpen in andere landen om daar een “regimewissel” door te voeren. De Verenigde Naties, maar ook de Navo sinds de val van het IJzeren Gordijn, en de Verenigde Staten onder invloed van de internationale agenda der neo-conservatieven, maken hiervan in toenemende mate gebruik. Al heb ik de Amerikaanse interventie in Irak in 2003 verdedigd, het is een gevaarlijke evolutie, zeker wanneer internationaal gewapend ingrijpen er bovendien op gericht is de territoriale integriteit van andere landen aan te tasten, zoals dit feitelijk het geval was met de Navotussenkomst in Joegoslavië. Weinige mensen beseffen dat wijzelf, inwoners van het huidige Vlaanderen, de eerste historische slachtoffers zijn geweest van een multinationaal militair ingrijpen waarbij een land door de grootmachten werd gedwongen om zijn soevereiniteit over een deel van zijn grondgebied op te geven. Dat gebeurde op het moment waarnaar Potgieter bitter verwijst: toen de “Nederlandse maagd” in 1831 voor de “vijfschaar” werd gedaagd en, zonder dat zijzelf daarbij aanwezig was of gehoord werd, “vonnis ontving van wie haar gelijken waren.”
7
Inderdaad beslisten de vijf toenmalige grootmachten dat Nederland zijn zuidelijke provincies diende af te staan aan de revolutionairen die een jaar eerder in Brussel hadden amok gemaakt. Dit dictaat werd door wat men vandaag een “internationale vredesmacht” zou noemen, aan Nederland opgelegd. Toen koning Willem in de zomer van 1831 het wettelijk gezag in het Zuiden wilde herstellen, kwam het Franse leger tussenbeide om dit te beletten. Omdat Willem de militaire forten rond Antwerpen bezet hield, blokkeerde de Britse vloot vanaf de herfst van 1832 de Nederlandse territoriale wateren, terwijl de Franse artillerie met 65 000 man en 105 kanonnen de Nederlanders wegbombardeerde uit de citadel van Antwerpen. Nederland bleef een internationale paria, waarrond een maritiem cordon en een internationaal handelsembargo bleef gehandhaafd, tot het zich in 1839 bij de met geweld door de internationale machten opgedrongen beslissing neerlegde. Niettemin bleven heel wat burgers in de Nederlandstalige gebieden van het jonge België gehecht aan hun legitieme vorst. Toen de Duitse professor Johann Wilhelm Löbell kort na het Franse bombardement Antwerpen bezocht, noteerde hij in zijn dagboek dat “vele gewone burgers geen geheim maken van hun orangistische sympathieën” terwijl een andere Duitse bezoeker, C. Ludovic, in 1845 schreef: “De stemming onder de Antwerpenaars is allesbehalve Belgisch.”
“SEREEN KLIMAAT” In ons land werd bewezen dat gewapende interventie door de internationale gemeenschap niet altijd leidt tot vrijheid en democratie. Zo komt het dat, in tegenstelling tot de Noord-Nederlanders die vandaag in een parlementaire democratie leven, wij in het Zuiden integendeel een regime kennen waar het parlement geen rol mag spelen. Hier is, zoals Guy Verhofstadt op 11 mei jl. in de Kamer verklaarde, voor elke beslissing “een sereen klimaat” nodig, en daarmee bedoelt men uitdrukkelijk niet de parlementaire meerderheidsregel, “want,” aldus Verhofstadt letterlijk, “onder de dreiging van een stemming in het parlement, creëert men zo’n klimaat niet. Zo werkt ons samenlevingsmodel niet.” Paul Belien
DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
G ESCHIEDENIS
aak wordt vergeten dat niet de binnenlandse situatie de doorslag gaf bij de Belgische secessie van 1830-’31, maar wel de internationale grootmachten.
EMBARGO
VLAMINGEN
WERDEN TWEEMAAL SCHAAMTELOOS BEDROGEN
DE
VERLOREN EER VAN DE VLD
W ETSTRAAT
De federale premier werd naar aanleiding van de mislukking van het BHVdossier en van zijn politieke nederlaag gefeliciteerd door Le Soir “voor zijn Staatsmanschap”. Allicht kan niemand zich herinneren dat ooit een Vlaamse eerste minister in deze Franstalige krant felicitaties zou hebben ontvangen voor de afhandeling van een communautair dossier. Het schetst op treffende wijze tot welke morele diepten de VLD is afgezakt in haar wanhopig vastklampen aan macht en materieel gewin. Laatst, toen een insider binnen de VLD de vraag kreeg hoe het mogelijk is dat niet meer VLD-mandatarissen zich openlijk uitspreken tegen de kamikazepolitiek van het triumviraat dat de VLD leidt, luidde zijn antwoord: “Een minister is een machtig man, men kan die niet zomaar openlijk bekritiseren binnen het partijbestuur”. Een dergelijke bedenking roept echo’s op uit het China van de Culturele Revolutie, toen eender welke intellectueel die zich niet slaafs schikte naar de hetze van het gepeupel om de aloude Chinese culturele waarden te verloochenen, voor dwangarbeid het platteland werd ingestuurd.
Voor alle duidelijkheid: de Vlaamse liberalen hebben geen probleem met hun Franstalige landgenoten, die zij respecteren. Zij hebben wél een aversie tegen de Waalse en Brusselse politici die nu al generaties lang racistische haat tegen de Vlamingen prediken en elke dialoog afwijzen. De Vlaamse kiezer zal zich nu nog harder dan voorheen gaan opstellen in het kieshokje. De Vlaamse liberalen moeten dan ook dringend werk maken van een vernieuwde politieke partij als uitvoerend orgaan van de liberale beweging. Een partij die vanop het puin dat de VLD achterlaat zal opkomen voor de traditionele Vlaams-liberale waarden inzake democratie en individuele vrijheid, respect voor de medemens, individuele verantwoordelijkheid en solidariteit, meningsvrijheid, verdediging van de Westerse waarden, maar vooral: politiek fatsoen, deze uitstervende deugd.
Zoals de CVP decennia lang werd bijeengehouden door de stopverf van de macht en door de faveurtjes die de machtsuitoefening meebrengt, zo ook is de VLD binnen de kortste tijd tot een profiteursmachine verworden. De huidige liberale leiders hebben hun lokroep voor de Nieuwe Politieke Cultuur uitgewisseld voor “nous d’abord”. Tweemaal tijdens de afgelopen achttien maanden heeft de VLD schaamteloos de hele Vlaamse bevolking bedrogen: eenmaal bij de goedkeuring van het migrantenstemrecht, dat ze beweerde te bestrijden, en thans opnieuw, door de verloochening van haar plechtige handtekening onder de verbintenis om de integriteit van het Vlaamse grondgebied te herstellen, zoniet mét, dan wel op parlementair vlak tégen de regering. Tweemaal erkent de VLD dat zij de hele bevolking heeft voorgelogen en tweemaal verklaart zij openlijk dat dit geen probleem mag zijn voor haar om verder mee over het lot van de Vlamingen te beschikken. De VLD vindt de Vlaamse bevolking zelfs geen excuus
DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
Overtuigde Vlaamse liberalen, zoals Frans Grootjans en Frans Strieleman, die hun hele leven lang onbesproken zijn gebleven en een rolmodel moeten zijn voor de huidige generatie, moeten zich in hun graf omdraaien. Zij die zo vaak verwezen naar hun slopende strijd om als Vlaamsgezinde liberalen aan zet te raken binnen de unitaire, door Franstaligen gecontroleerde Liberale Partij. Dat hun inspanningen vandaag door de neofiete VLD zo worden verloochend, is onbegrijpelijk en wijst op het verlies aan normbesef. Geen oprechte liberaal, geen Vlaams intellectueel kan nog in geweten zijn stem aan een dergelijke partij geven, op welk bestuursniveau dan ook.
waard. Als de Vlaamse kiezer nu nog zijn conclusies niet trekt, dan verdient hij ten volle het misprijzen dat de Franstalige partijen nu al 175 jaar voor hem opbrengen. Wanneer gaan politici, van welke obediëntie ook, eens opnieuw beseffen dat zij bestaan en regeren bij de gratie van het souvereine volk, en ten dienste staan van de kiezer – en niet omgekeerd? Te pas en te onpas liegen de huidige machthebbers binnen de VLD de kiezer voor, ze ridiculiseren hem openlijk wegens zijn Vlaamse overtuiging. Ze jennen hem en spellen hem de les. Maar het is vooral op communautair vlak dat hun palmares zwaar negatief uitvalt.
8
De VLD zal bij de twee eerstvolgende verkiezingen in 2006 en 2007 tot een nare herinnering wegdeemsteren, haar verdiende lot tegemoet. Tegen die tijd moeten welmenende liberalen klaar staan met de democratische, verdraagzame en fundamenteel liberale partij die zij en heel Vlaanderen dringend nodig hebben. De huidige VLD is immers eerloos veroordeeld. Rudi De Ceuster Beroepsjournalist – publicist
BRUSSEL EN RAND INTEGREREN VIA UITBREIDING VAN VLAANDEREN
BHV
ECONOMISCH BEKEKEN
BHV electoraal splitsen is om taalpolitieke redenen noodzakelijk. Maar
‘Nergens in de Europese Unie is de (sociaal-economische) spanning tussen hoofdstad en het omliggende zo groot als in België.’ Het was een uitspraak waarmee directeur Jan Smets van de Nationale Bank van België in het najaar van 2003 de grote werkgelegenheidsconferentie opende. De sociaaleconomische kloof is er sindsdien niet op verminderd. In Brussel zit meer dan twintig procent van de beroepsbevolking zonder werk. In Vlaams-Brabant amper vijf procent. De Brusselse economie groeide in de periode 1995-2002 gemiddelde jaarlijkse met 1,8 %, terwijl Halle-Vilvoorde een groei van 3,6 % optekende. De werkgelegenheid nam in die periode in Brussel jaarlijks met circa een procent toe, in Halle-Vilvoorde jaarlijks met bijna drie procent.
Ondernemingen die zich in Brussel willen vestigen of uitbreiden, wacht een lange lijdensweg van vergunningsprocedures. Of ze vinden gewoon geen plaats. Bedrijven in Brussel gaan gebukt onder hoge lokale taksen, een Brusselse arbeidsmarkt waar men moeilijk gepaste arbeidskrachten vindt (door gebrek aan scholing, kennis van het Nederlands of slecht werkende bemiddelingsdiensten) en verkeer dat in de binnenstad voortdurend vastzit.
HET
STATUUT VAN BRUSSEL ALS DERDE GEWEST STAAT MEER DAN OOIT HAAKS OP DE SOCIAAL-ECONOMISCHE DYNAMIEK VAN EEN VOORTSCHRIJDENDE VERVLECHTING TUSSEN BRUSSEL EN DE RAND
KLOOF Hoe valt deze kloof te verklaren? Vooreerst is hier een internationale trend aan het werk, met name een trend van het uitdijen van grote stedelijke centra. Door enerzijds een toenemend gebrek aan ruimte en bereikbaarheid verplaatsen bedrijven zich van het centrum naar de rand. Anderzijds blijft Brussel als Europees beslissingscentrum aan belang en dus aantrekkingskracht voor buitenlandse investeerders winnen, maar kiezen die meer dan in het verleden voor een vestiging in de rand. Er is een andere, Brusselse, factor die speelt, met name de bestuurlijke organisatie van Brussel. Er is enerzijds de versnippering van het Brusselse bestuur, inzonderheid de negentien gemeenten. Er is anderzijds het terugplooien van Brussel op zichzelf als derde gewest. Beide factoren staan een bedrijfsvriendelijk klimaat dat jobs creëert en Brusselaars aan een baan helpt in de weg.
TOEKOMST Brusselse beleidsverantwoordelijken zijn gebiologeerd door de buurtproblemen, die ze met 101 sociale programma’s te lijf gaan, zonder veel resultaat. Ze hebben absoluut geen aandacht voor de internationale aantrekkingskracht van Brussel die veel nieuwe activiteiten met zich zou kunnen meebrengen, ook voor laaggeschoolden. Een florerend internationaal zakencentrum heeft nood aan horeca, koerierdiensten, ontvangstpersoneel, taxibedrijven... voor een koopkrachtig cliënteel. Maar de bestuurders van het Brusselse gewest investeren liever in zoethoudertjes voor hun lokale kiezers dan in toekomstgerichte strategieën die visie vragen en niet meteen de gemoederen sussen.
EILAND Het institutionele eiland Brussel – geografisch volledig ingebed in Vlaanderen – belet ook een geïntegreerde benadering van de verkeersproblematiek, van de ruimtelijke ordening, de infrastructuur, de economische expansiepolitiek... Brussel betaalt daar nu al de tol van. Maar ook HalleVilvoorde en de rest van Vlaanderen gaan daar onder lijden, naarmate de problemen in Brussel zich opstapelen en het daardoor veel aan internationale glans verliest. Het statuut van Brussel als derde gewest staat meer dan ooit haaks op de sociaal-economische dynamiek van een voortschrijdende vervlechting tussen Brussel en de rand, van een toenemend belang van Brussel als internationaal centrum voor heel Vlaanderen.
EEN ANTWOORD Er is slechts één gepast antwoord op deze dynamiek: een versterking van de institutionele band tussen Brussel en Vlaanderen, ook voor het sociaal-economisch beleid, samen met een vereenvoudiging van het lokaal bestuur in Brussel. Het Franstalige alternatief om Brussel uit te breiden, is geen alternatief (nog los van het voor Vlaanderen totaal onbespreekbaar karakter ervan). De economische vervlechting tussen Brussel en de rand gaat tot Halle, Vilvoorde, Leuven, Mechelen... Waar stoppen dan de grenzen van Brussel? Enkele randgemeenten annexeren maakt economisch geen fundamenteel verschil. Het verschil kan pas worden gemaakt wanneer Brussel een samenwerkingsverband aangaat met heel Vlaanderen. JaCa
De huidige institutionele beleidsstructuur is niet gunstig voor de sociaal-eco-
9
DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
E CONOMIE
economisch bekeken valt er veel te zeggen voor een meer doorgedreven integratie van Brussel en Halle-Vilvoorde. Niet via een uitbreiding van Brussel, wel via een uitbreiding van Vlaanderen, met name een structurele band tussen Vlaams en Brussels gewest, ook sociaal-economisch.
nomische ontwikkeling van Brussel. Ze leidt tot lokale bijziendheid, waardoor men de internationale troefkaarten van Brussel vergeet uit te spelen. Of een bijziendheid die maakt dat Brusselse politici hun neus ophalen voor de vele jobs die voor hun kiezers te wachten liggen in de Vlaamse rand, zoals we konden vaststellen in het DHL-débacle.
VRIJE TRIBUNE
V ERKEERD
BEOORDEELD
O PINIE
Drie
professoren (Kris Deschouwer, Marc Hooghe en Johan Vande Lanotte) verklaren in De Standaard van 12 mei 2005 dat de Vlamingen verkeerd gespeeld hebben in het dossier Brussel-Halle-Vilvoorde. De Vlamingen maakten echter niet de fouten die de hooggeleerden beweren.
De belangrijkste Vlaamse fout was te onderhandelen over BHV. Volgens Deschouwer is het “een misvatting dat de splitsing door het federale parlement kan geregeld worden met een gewone (Vlaamse) meerderheid.” Deschouwer verwart “kunnen” in het dossier BHV met zijn visie op democratie. Het spreekt vanzelf dat een Vlaamse meerderheid wel voor de splitsing kan stemmen. Vande Lanotte moet weten dat artikel 54 van de Grondwet bepaalt dat de alarmbel slechts één keer kan worden ingeroepen voor eenzelfde wetsvoorstel. Stel dat de Franstaligen aan de alarmbel trekken en daarna de regering doen vallen (het eerste impliceert niet noodzakelijk het tweede en vice versa), dan kunnen zij de splitsing geen tweede keer tegenhouden als een zelfbewuste Vlaamse meerderheid zo stemt voor of na de verkiezingen. Vanuit Vlaams standpunt was het bijzonder dom de Franstaligen niet te dwingen een keuze te maken om al dan niet de alarmbel te gebruiken. De professoren vermelden de twee belangrijkste redenen van de Vlaamse nederlaag niet. Verhofstadt wilde te allen prijze eerste minister blijven. Bovendien vreesden VLD en sp.a dat zij rake electorale klappen zouden krijgen. Dus waren verkiezingen voor hen uitgesloten.
COMPROMIS VLD en sp.a-Spirit gaven de machtspositie van de Vlamingen zo maar uit handen zodra ze toegaven dat er moest worden onderhandeld. Zij stapten daarmee volledig in de Belgische logica. In die logica is het voortbestaan van België het hoofddoel. Het belang van Vlaanderen is in die logica niet relevant. Beide partijen moeten zich goed (of even slecht) voelen bij een communautair compromis: er mag geen “overwinnaar” zijn. Men vertrekt hier van DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
het standpunt dat beide posities evenveel verdiensten hebben en dat men dan maar naar een compromis moet zoeken. België is geen onbeschreven blad. De Franstaligen hebben nog steeds heel wat meer macht in dit land dan waarop zij met hun getal democratisch recht hebben.
VANUIT VLAAMS STANDPUNT WAS HET BIJZONDER DOM DE FRANSTALIGEN NIET TE DWINGEN EEN KEUZE TE MAKEN OM AL DAN NIET DE ALARMBEL TE GEBRUIKEN.
Eén van de weinige kwesties waarbij de Vlaamse meerderheid niet aan banden wordt gelegd door de grendelgrondwet van 1970, is juist de splitsing van BHV. De Vlaamse onderhandelaars (VLD en sp.a-Spirit) die vooraf verkondigden dat het onmogelijk was, “hun wil op te dringen” aan de Franstaligen, lieten zich nodeloos ringeloren door de filosofie van de grendelgrondwet.
AANVAARDBARE PRINCIPES Volgens Vande Lanotte stonden twee aanvaardbare, maar totaal tegengestelde principes tegenover elkaar. Hij vond het dan ook moeilijk mensen op hun principes aan te vallen. De Franstaligen in de Rand zijn allen immigranten die goed wisten dat ze in een anderstalig gebied kwamen wonen. Er is maar één correcte houding van immigranten in deze situatie: zich aanpassen. Dat is de toepassing van het territorialiteitsbeginsel. Franstaligen doen dat zeer dikwijls niet. Maar de Franstaligen zijn helemaal niet zo’n partijgangers van het personaliteitsbeginsel. Zij passen de faciliteiten
10
op hun grondgebied niet toe. Zij willen enkel van dat principe genieten als het in hun kraam past. Speelt het tegen hen, dan zijn het verstokte territorialisten. Neen, de twee principes zijn niet gelijkwaardig. Het ene is een instrument van het imperialisme, het andere een instrument van de ordelijke samenleving. Nadat ze de fout hadden gemaakt om toch te onderhandelen over BHV, hadden de Vlamingen nog steeds een sterk wapen in de hand: “Franstaligen, doe wat we vragen of we blazen België op.” Zelfs als men zelf niet bereid is België op te blazen, dan toch mag men dat niet aan de tegenpartij melden. Wallonië is vragende partij voor België. De Vlaamse onderhandelaars moeten die Waalse afhankelijkheid tot de laatste druppel uitmelken. Het is vreemd dat de professoren met geen woord over deze Vlaamse machtspositie reppen. Met die houding blijven de fundamentele onrechtvaardigheden die de Belgische staat schragen, overeind.
CORDON VERLAMT Door de beslissing van CD&V om het cordon sanitair aan te houden, is het kartel gedoemd om samen te werken met de partijen die het Vlaams regeerakkoord hebben geschonden. Het cordon is de garantie voor VLD en sp.a. Zij konden met “gerust” geweten het akkoord schenden omdat zij wisten dat zij niet de ultieme straf zouden moeten ondergaan. Het kartel (en ruimdenkenden elders) overwegen best of die strategie nog langer houdbaar is. Het spreekt vanzelf dat de huidige VB-leiding niet geïnteresseerd is in regeringsdeelname. Maar het cordon maakt het hen gemakkelijk om in hun luie zetel te blijven zitten. Het VB zal ongetwijfeld ook de meeste electorale vruchten plukken van de BHV-afgang. Toch denken Vlaamsnationalisten in het VB er best over na dat BHV onder meer niet gesplitst is omdat zij het de andere partijen gemakkelijk blijven maken om het cordon aan te houden. Het wordt tijd voor een nieuwe lente en een nieuw geluid op alle fronten.
Geert Van Cleemput Doctor in de Griekse wijsbegeerte
E UROPESE
VRIJ-SPRAAK
GRONDWET
Ook de regionale parlementen, en dus ook het Vlaams Parlement, moeten zich binnenkort over de Grondwet uitspreken. Aangezien ook CD&V fel voorstander is (Dehaene was medearchitect), ligt het resultaat van die stemming vast. In een brief vroeg de VVB de Vlaamse parlementsleden ervoor te zorgen dat er tenminste een zogenaamd intern Belgisch samenwerkingsakkoord zou komen (tussen het federale niveau en de gewesten) “voor” het Verdrag wordt geratificeerd. Dat het Vlaams Parlement door federale besluitvorming niet buitenspel zou kunnen worden gezet. Dit kan van essentieel belang zijn bij de verdere besluitvorming, niet in het minst inzake verdere staats(her)vorming. De VVB is blij te kunnen vaststellen dat Vlaams minister-president Yves Leterme in zijn jongste regeerverklaring duidelijk maakte dat de Vlaamse regering terzake alert is. ‘Wij moeten erover waken dat wij volwaardig onze rechten kunnen laten gelden binnen de Europese Unie. Daarom zal de goedkeuring door het Vlaams Parlement van het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa gebeuren mits de parlementen van dit land een samenwerkingsakkoord over hun rol in het kader van dit nieuwe verdrag afsluiten’, zo luidt het in de regeerverklaring.
Ik moet bekennen dat de niet-splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde me niet echt verbaasde. Het aandoenlijke vertrouwen in de handtekeningen van Stevaert, Van Weert, Somers en De Gucht kon ik niet delen. Was dat mijn scheefgetrokken mensbeeld, waarin een fundamenteel wantrouwen tegenover politici op een haast ziekelijk manier overheerst? Het ging nu toch niet over een verkiezingsprogramma of een ‘we zullen ons best doen om’. Deze keer lag een formele belofte betreffende een concreet en bij naam aangeduid punt op tafel. Dus eigenlijk konden ze er fatsoenshalve niet meer onderuit. Handig gejongleer zou niemand overtuigen. Ze konden niet meer achteruit. Mijn slechte “ik” heeft, spijtig genoeg, weer gelijk gekregen. Zelfs bij zo’n niet verkeerd te verstaan engagement. Het moet worden gevreesd dat de donkerste kanten van mijn persoonlijkheid zich nu nog verder zullen ontwikkelen en dat de verzuring tot ongekende hoogten zal opveren. Allemaal Verhofstadt z’n schuld. Wie bij dit alles nog een beetje bij de rede blijft, kan maar twee richtingen uit. Ofwel wisten genoemde toppolitici bij de ondertekening van het beruchte BHV-document niet dat ze met Franstaligen een regering zouden vormen en tot elke prijs mét hen een akkoord zouden nastreven. Dan moet hen verregaande domheid worden verweten. Ofwel wisten ze het wel en hebben ze niet alleen hun woord gebroken, maar deden ze dat met voorbedachten rade. Een verzwarende omstandigheid.
TOEGEVINGEN Maar wat mij, al mijn aangekweekte achterdocht ten spijt, wel heeft verbaasd, was de onwaarschijnlijke reeks fundamentele toegevingen die VLD en sp.a bereid waren te doen voor een halfbakken splitsing. Dat Vlaamse politici anno 2005 zo ver zouden gaan, kwam in mijn donkerste nachtmerrie niet voor.
Dat zet aan tot ernstige reflexie. Kunnen wij het ons veroorloven in dergelijke politieke context nog eisen te stellen? Stel dat de ramp zich voordoet dat we de splitsing van de sociale zekerheid op de politieke agenda kunnen plaatsen. Wat willen VLD en sp.a dan in ruil toestaan? Faciliteiten in Morkhoven, het verbod op het zingen van de Vlaamse Leeuw, de oprichting van een eentalig Franse Senaat en de aanhechting van Berendrecht bij Brussel? In ruil voor de bevoegdheid om de bijslag voor het achtste kind door Vlaanderen te laten regelen? In deze omstandigheden moet de Vlaamse Beweging zich aansluiten bij de eis van Di Rupo om een communautaire rust in acht te nemen. Elke onderhandeling is levensgevaarlijke zolang deze bende de regering vormt. En misschien zal dit alles daarna nog nuttig blijken. Misschien heeft Vlaanderen deze dreiging van complete zelfverminking nodig. Misschien zorgt die voor de crisis die alles in vraag zal stellen. Want de verontwaardiging bij het brede publiek was groot. We lazen zelfs Vlaamsgevoelige commentaren bij journalisten die normaal niet te betrappen zijn op flamingantische standpunten. Misschien zullen we Verhofstadt ooit dankbaar zijn. Omdat hij het ondenkbare weer denkbaar heeft gemaakt en de zelfgenoegzame zelfzekerheid in Vlaanderen daarmee door elkaar schudde. Want subtiele sjoemelaars lukken er wel eens in om de publieke opinie om de tuin te leiden. Ordinaire leugenaars staan snel en opvallend met de billen bloot. Verhofstadt heeft geen niveau, zoveel is nu wel duidelijk. Nochtans kunnen alleen politici met niveau de bouwval die België heet in stand houden. Dus: leve Verhofstadt! Peter De Roover
RDB/JVdC
11
DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
O PINIE
Dezer dagen werd/wordt duidelijk welke richting Europa uitwil. Frankrijk (29 mei) en Nederland (1 juni) hadden de moed via referendums over “Het verdrag tot vaststelling van een grondwet voor Europa” (kortweg de “Europese Grondwet”) hun bevolking te raadplegen. Dat zorgde in die landen tenminste voor een grondig debat. In het land van Verhofstadt – ooit een felle voorstander van het raadplegen van de burger – mocht hiervan geen sprake zijn. Kamer en Senaat haastten zich om het Verdrag goed te keuren. Slechts twintig volksvertegenwoordigers woonden het kamerdebat bij. De federale infocampagne over de Grondwet maakt weinig indruk.
L EVE V ERHOFSTADT !
GESCHIEDENIS
WEEGT MET TWEE MATEN EN TWEE GEWICHTEN
DE
ENE HERDENKING IS DE ANDERE NIET
B UITENLAND
Bij de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog tien jaar geleden kwamen vooral D-day, de landing in Normandië en de inspanning van de westerse geallieerden voor de overwinning op het nationaal-socialisme in beeld. De Russen waren toen nog aan het bekomen van hun bevrijding van het al even misdadige communisme. Bij de zestigste herdenking kwam vooral Moskou onder de aandacht: de “Grote Vaderlandse Oorlog” en de 25 miljoen doden die in het Oosten waren gevallen.
De Stalinbiografie van Simon Montefiore toont aan dat miljoenen slachtoffers van de bloedhond Stalin gemakshalve in de schoenen van diens bewonderde evenknie Adolf Hitler zijn geschoven. Vae victis, overwinnaars herschrijven nu eenmaal sedert mensenheugenis de geschiedenis. Recentelijk hebben de media uitentreuren Herr Hitler opgevoerd: zijn laatste dagen, zijn generaals, zijn vrouwen, zijn huisdieren, zijn misdaden ... Niets van dat alles verneemt de massa over “vadertje Stalin” die nochtans decennialang honderden miljoenen Europeanen en Aziaten als een superIwan de Verschrikkelijke in zijn greep had. Niet voor niets hebben de ooit door hem onderworpen volkeren zich één na één bevrijd. De geschiedenis weegt met twee maten en twee gewichten.
JODEN EN ARMENIËRS De uitroeiing van de joden gaat door voor het Absolute Kwaad. Wie nog maar een vraagteken durft te plaatsen bij de zes miljoen slachtoffers van de holocaust, riskeert in België effectieve gevangenisstraf, zoals een negationist onlangs ondervond. De volkerenmoord op anderhalf miljoen Armeniërs wordt door de Turkse overheid ontkend en toch belooft Europa dit najaar toetredingsonderhandelingen met Turkije. Europa heeft dus met dit revisionisme geen moeite: twee maten en twee gewichten, ook vandaag. De Europese Unie heeft met die toezegging aan Ankara wel een gigantisch risico genomen: de Europese Grondwet dreigt in de landen die er een referendum over hebben aangedurfd, te worden weggestemd. Dat zal grotendeels het gevolg zijn van de Europese bereidDOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
heid om onderhandelingen aan te knopen met het revisionistische Ankara. Als Frankrijk, Nederland en andere de Grondwet afwijzen (zodat het in Engeland niet eens tot een referendum zal komen), dan zal men de honderden pagina’s grondwettekst wel moéten herzien. En die herziening zal niet gaan in de richting van méér Europa. Als men de ongebreidelde uitbreiding van de EU naar Azië (en straks naar Afrika toe?) niet herbekijkt, zal het nadien bij volksraadplegingen opnieuw mislopen. De huidige politieke klasse heeft ook het Europese project grandioos naar de bliksem geholpen.
QUOUSQUE TANDEM BELGIUM? GROOTSTE BELG In België wordt, onder frappante onverschilligheid van de bevolking, de wederrechtelijke oprichting van het land in 1830 herdacht. De enigen die er steevast plezier aan beleven, zijn de Coburgs, die tot in het kleinste dorp hun steeds talrijker wordende kleintjes door de bevolking laten knuffelen. Aan het gros van de bevolking is het tricolore gedoe niet besteed. À propos, de Europese grondwet verbiedt discriminatie naar geboorte! Een grappig intermezzo in de vieringen is het VRT-initiatief om een lijstje aan te leggen van “grootste Belgen”, te beginnen met Julius Caesar, niet in 1830 toen België ontstond. Een “wedstrijd” te gek om los te lopen, van niet veel meer niveau dan de blote mannen en vrouwen van Brugge. Waar zijn de “vorstinnen van Brugge” naartoe?
12
Inmiddels wordt in het buitenland, in de honderden ambassades en door de meer dan duizend buitenlandcorrespondenten alhier de vraag gesteld, niet OF maar HOE LANG NOG België zal bestaan. Men heeft het over “Scary Belgium” (The Times), het “apenland” (Mark Eyskens), het land van de euthanasie op bestelling en de homohuwelijken, het land waar pedofielen de actualiteit beheersen en/of de lakens uitdelen, het “Palermo aan de Maas” waar politieke moorden op bestelling ongestraft blijven, de minister van Justitie de meest louche connecties heeft, de Senaatsvoorzitter hoge magistraten voor privé-belangen onder druk zet enzovoort. Dit is het land waar de Vlaamse meerderheid wordt gegijzeld door een DDRachtig Waals staatssocialisme. De staat die de grootste partij van het land tot in de hoogste rechtscolleges vervolgt en monddood maakt, die de vrijheid van meningsuiting aan banden legt, de eigen grondwet steeds meer als een vodje papier beschouwt en tot ergernis van bevriende regeringen op grond van een zichzelf toebedachte rol van wereldgeweten de meest lichtzinnige wetten fabriceert ...
INTIFADA Het maandenlange succesloos sleutelen aan het BHV-dossier heeft nu een prerevolutionaire want ongrondwettelijke toestand geschapen. Een Vlaamse intifada, een opstand tegen het manifeste onrecht druist misschien in tegen een volksaard van meegaandheid en onderdanigheid maar is niet langer uit te sluiten. Met Albanië en Belarus is België nu de laatste on-staat van Europa, die bij de instellingen (Navo en EU) die hier hun hoofdkwartier hebben, steeds meer gewettigde vragen oproept. De Verenigde Staten hebben overal, tot in Oekraïne en Georgië, bakens van vrijheid, recht en democratie uitgezet ... Misschien is voor Washington het ogenblik aangebroken om de blik naar België te richten. Laat ons hopen dat dan geen twee maten en twee gewichten worden gehandhaafd. Guido Naets Publicist, betrokken bij het netwerk Pro Flandria
VERMANEND VINGERTJE
HERMAN
Waar ‘t hart van vol is, loopt de mond van over. Het is zeker van toepassing op Wido, alias Guido Thijs. Alleen kan je mond vervangen door pen. Deze zeventiger, Marnixringer van het eerst uur, heeft een boek van liefst 384 bladzijden bijeengepend om zijn verontwaardiging over de manier waarop met het Nederlands wordt omgesprongen uit te schreeuwen.
Van de vroegere CVP-partijvoorzitter, de (voorlopige) topminister, uitgesproken christelijke Belgische minister van Staat, die zelfs niet afkerig is van een “recht van antwoord” op televisie, kunnen wellicht veel dingen worden gezegd. Positieve en ook andere. Over één zaak kan zeker geen betwisting bestaan: Herman Van Rompuy is zeker niet rancuneus tegenover het leven van elke dag. Hij smaakt het dagelijkse bestaan, staat open voor heel veel van wat in die wereld rondom hem gebeurt en enig niveau heeft, is ook niet beschaamd om met zijn allerindividueelste bevindingen bij dat leven naar buiten te komen. Getuige daarvan Dagboek van een vijftiger, een nieuw boek van de nu 56-jarige broer van Eric die het van zijn kant wel zichtbaar moeilijk heeft met wat het dagelijkse (politieke) leven hem op dit ogenblik te bieden heeft.
HERMAN VAN ROMPUY, DAGBOEK VAN VIJFTIGER,
DAVIDSFONDS/LEUVEN, 195
BLZ.,
90 5826 301 0
Het is een boekje zonder pretentie – iemand leest het omdat hij het wil lezen. Politieke of andere coulisseverhalen zal je er niet in vinden. Ook geen visionaire bedenkingen over mondiale en andere Belgische kwesties, het is gewoon het dagboek van iemand die toevallig ook politicus is. Een dagboek inderdaad, maar dan wel in de traditionele zin van het woord, persoonlijke reacties op wat hij die dag ontmoet of meemaakt. Zo staat hij woensdag 5 maart 2003 ergens in Tirol op de skilatten en klopt zich fier op de borst omdat hij nog altijd meer dan zijn mannetje staat op de besneeuwde piste. Op een blauwe maandag maakt hij filosofische beschouwingen bij het begrip vakantie. Nooit meer dan een paar regels, soms geestig, dan weer met voelbare heimwee. En altijd een goed mens die de pen vasthoudt. Daarom alleen al de moeite om dit dagboek ter hand te nemen. Marc Platel
WIDO, ONS NEDERLANDS,
EEN
PAREL VAN EEN TAAL.
EIGEN 384
UITGAVE,
BLZ.,
BESTELLEN
€ 25.
KAN OP
015 64 05 40
OF VIA
E-POST: EMIELDESMEDT@HOTMAIL.COM
Als overtuigde Vlaming en GrootNederlander velt Wido soms een wel erg persoonlijk oordeel over gebeurtenissen en personen die een rol hebben gespeeld in onze politieke en culturele ontvoogdingsstrijd. Het boek biedt een schat aan informatie over talrijke grote Nederlanders (van Zuid en Noord) en bevat ook allerlei interessante weetjes en citaten. Zelf is de auteur duidelijk trots op een lijst van zowat 1300 leenwoorden waarvoor doorgaans evenwaardige equivalenten in het Nederlands bestaan. Het boek oogt fraai maar is door de auteur in eigen beheer uitgegeven. En dat zie je er jammer genoeg ook aan. Er zit niet echt een structuur in en wie de spel- en zetfouten wil tellen is gegarandeerd een poosje bezig. Voorts laat de auteur zich in zijn gedrevenheid af en toe betrappen op inconsequenties, een woord dat hij vast niet graag zal horen. Maar als hij het woord “cannabis” wil vervangen door “drug”, zondigt hij tegen zijn eigen principes. Want wat zegt het woordenboek? Drug is een woord overgenomen uit het Amerikaans. Wie kan leven met die tekortkomingen en zich niet ergert aan het vermanend vingertje dat de auteur te pas en te onpas opsteekt, kan zich met de geboden lectuur urenlang amuseren (een leenwoord uit het Frans dat aan de aandacht van taalpurist Wido is ontsnapt).
PASSENDALE De slag om Passendale staat naast Verdun en de Somme bekend als een
13
van de bloedigste veldslagen van de Eerste Wereldoorlog; ook als een van de meest nutteloze. De veldslag, ook de Derde Slag om Ieper genoemd, woedde van 31 juli tot 6 november 1917. Precies 99 dagen hadden de Britse eenheden onder veldmaarschalk Haig nodig om het zeven kilometer verder gelegen dorp Passendale in te nemen. 99 Dagen om zeven kilometer te vorderen en dat ten koste van tienduizenden slachtoffers. In de lente van 1918 viel Passendale moeiteloos weer in Duitse handen. Alles tevergeefs! Het was je reinste zelfmoordoffensief. Niet voor niets kreeg de Britse bevelhebber Haig de bijnaam ‘butcher’, slachter. Ondanks alle rampberichten stuurde Haig telkens weer opnieuw verse divisies in de strijd die massaal ten prooi vielen aan de Duitse machinegeweren en kanonnen. Bovendien ging het Britse offensief gepaard met een gevoelige weersverslechtering. Het regende aanhoudend, dag en nacht, weken aan een stuk. Het hele slagveld veranderde in een zompig moeras waarin duizenden soldaten, muildieren en paarden verdronken. Kanonnen konden niet meer schieten. Bij ieder schot zakten ze dieper in de modder waardoor ze na verloop van tijd niet meer konden schieten. Bevoorrading geraakte niet meer tot in de voorste linies. De doorweekte aanvallende soldaten ploeterden door de modder waaruit ze niet meer weg geraakten. Hierdoor werden ze een gemakkelijk doelwit voor de Duitsers in hun zorgvuldig aangelegde bunkers.
LYN MACDONALD, PASSENDALE 1917, MANTEAU/ANTHOS, 277 ISBN
BLZ.,
€ 22,95,
90 7634 177 X
Nu nog staat Passendale, meer nog dan de Somme, voor de Britten symbool voor alles wat tijdens een aanval verkeerd kan lopen. Het was een doffe ellende. De auteur schreef haar boek aan de hand van meer dan zeshonderd getuigenissen. Wat deze getuigen vertellen, zegt ons genoeg over de zinloosheid van de loopgravenstrijd tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een pakkend boek. PJV DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
B OEKEN
BOEKEN
P
R O B E R E N
K AMIKAZE -B UITENLAND
Het was toch wel even schrikken én slikken toen ik Johan Van de Lanotte onmiddellijk na de anti-climax in de BHV-vaudeville zonder verpinken hoorde verklaren dat hem en dus ook zijn partij (Sp.a-Spirit voor alle duidelijkheid) niets te verwijten viel, want dat zij tot het uiterste ‘geprobeerd’ hadden om de beloofde splitsing tot een goed einde te brengen, maar dat het helaas niet was gelukt. En eigenaardig maar waar, het doordeweekse banale woord ‘proberen’ kreeg plots een heel magische en tegelijk politieke dimensie. Naast het inmiddels beruchte ‘onverwijld’ krijgt het nu op zijn beurt een heel aparte plaats in het Wetstratees. Enige uitleg was dus op zijn plaats. En zo voelde ook Johan het zelf aan, want de professor in hem liet zich niet pramen en gaf prompt een juridisch hoogstaande en waterdichte uitleg. En zodoende mocht ik tot mijn niet geringe opluchting vernemen dat de afspraak inzake het ‘onverwijld’ splitsen, die als dusdanig in het Vlaams regeerakkoord stond ingeschreven en bovendien door alle betrokken partijen met een plechtige handtekening werd gehonoreerd, slechts een middelenverbintenis en geen resultaatverbintenis was. En aangezien alle middelen werden ‘uitgeprobeerd’ kon er dus in geen geval sprake zijn van woordbreuk. En daar moest ik het dan maar mee doen. Regeren heeft dus voor Johan Van Oostende niet zozeer meer te maken met het omzetten van een regeerakkoord in daden (lees: concrete wetten) maar met de mate waarin men ‘geprobeerd’ heeft om het te doen. Voor Paars is ‘proberen’ belangrijker dan ‘realiseren’. Zoiets in de aard van deelnemen is belangrijker dan winnen. En inderdaad, als ik het zo bekijk, heeft Paars het alles bijeen nog niet zo slecht gedaan, want Paars heeft toch al heel wat geprobeerd! Geprobeerd om Sabena en DHL te redden, geprobeerd om de nachtvluchten te spreiden, geprobeerd om de belastingen te verlagen, geprobeerd om de begroting in evenwicht te houden, geprobeerd om de Sociale Zekerheid te hervormen, nog altijd aan het proberen om 200 000 banen te scheppen ... en vooral (laten we dit toch niet vergeten) is Paars met alle middelen (inclusief Slangen) nog aan het proberen om het Vlaams Belang monddood te maken. Maar ook voor dit laatste vrees ik dat we Guy zullen moeten afrekenen op de mate waarin hij heeft geprobeerd, veeleer dan op de mate waarin hij er in geslaagd is. Vandaar, kameraad Johan, dat ik u tot slot nog een paar oude gezegden zou willen meegeven: namelijk dat van het ‘proberen’ de maagden schaars zijn geworden (mutatis mutandis geldt dit ook en vooral in de politiek) en – horresco referens – dat een politicus kennelijk alleen maar aan de volgende verkiezingen denkt, terwijl een staatsman vooral aan de volgende generatie denkt. Dit ter overweging. Blijf intussen maar rustig verder proberen. Ik zal op mijn beurt ‘proberen’ om daar ten laatste in 2007 (maar liefst nog veel vroeger) rekening mee te houden. Kamikaze
M
F RANSTALIGEN Misschien wel het opvallendste interview van de voorbije maand is het gesprek dat Humo (24 mei) had met vice-premier Johan Vande Lanotte. De man ontkent ambities te hebben om premier te worden, zegt geen gevoelens te hebben bij Vlaanderen of België, maar “probeert” toch meer Vlaamse reflex dan vroeger te etaleren... VDL, een Megafoontje waard. ‘De Franstaligen vergissen zich wel. Ze halen een van de twee pijlers van het Belgische federalisme onderuit: het respect voor ons territorium. Als wij op het Vlaamse grondgebied onze Vlaams cultuur mogen beschermen, dan zijn we bereid solidair te zijn met de Franstaligen die het sociaal-economisch moeilijk hebben. Zo functioneert ons land al sinds de jaren zestig. DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
E G A F O O N
BLAZEN
B ELGIË
OP
De Franstaligen spelen met vuur door aan het Vlaamse grondgebied te morrelen. Ze kunnen niet zeggen dat onze cultuur hen geen reet (sic) kan schelen en dat de Vlamingen gewoon moeten betalen. Ze brengen het land in gevaar.
De Franstaligen hebben een verborgen agenda. Ze willen die nieuwe bevoegdheden niet gebruiken om mensen uit de rand te helpen, maar om nieuwe Franstaligen uit Brussel aan te trekken. Wel, daar ben ik tegen.
Niet de Vlamingen, maar de Franstaligen zijn België aan het opblazen. Zo is dat: een andere conclusie is onmogelijk. Het FDF besmet het denken van alle Franstalige partijen.
Het probleem BHV is niet weg, hè. Als je een tijdbom in het vriesvak steekt, is ze niet verdwenen: op een bepaald moment ontploft je frigo. Iedereen weet zelfs wanneer: na de federale verkiezingen van 2007.
In elk federaal land waarin één cultuur om welke reden dan ook bedreigd is, moet je die cultuur beschermen. Dat gebeurt in Canada met het Frans, in Zwitserland met het Reto-Romaans en in België met de Vlaamse cultuur. De Vlamingen vormen weliswaar de meerderheid in België, maar de Franse cultuur is wel dominant.
14
Ik heb Spirit dikwijls verdedigd tijdens de onderhandelingen. Maar voor het overige voel ik geen enkele emotie bij Vlaanderen of bij België. Ik leef liever in een centrumlinks België dan in een rechts Vlaanderen.’ Johan Vande Lanotte
KBC-Open Sparen
Spaar voor later. Wij zorgen dat u altijd aan uw geld kunt.
Energiebesparing: recuperatieketels lucht vóórverwarmers tot °C Milieutechnologie: afvalverbranding deNOx Explosieve gasmengsels: verwerking in over eenstemming met ATEX Automatisering: optimalisatie van energieverbruik
Gespecialiseerd studiewerk en sleutel op de deur levering
U legt geregeld wat opzij. Voor later. Maar als u slim bent, kiest u daarbij voor KBC-Open Sparen. Want zo spaart u in úw tempo en vooral zonder uw geld vast te zetten. U weet maar nooit … Of u nu kiest voor het fiscale voordeel, de veiligheid of het extra rendement, elk van de formules rendeert. Praat er eens over met uw adviseur Sparen en Beleggen of met uw KBC-verzekeringsagent.
Mallekotstraat 65, 2500 Lier Tel: ++ (0)3/491.98.78 – Fax: ++ (0)3/491.98.77 E-mail: info@euro-pem.com
C
Voor je verblijf in de Voerstreek
’t Gillishof”
Inlichtingen & reserveren bij : Familie Lemmens Dorpssstraat 42 3792 St-Pieters-Voeren tel.: 0472-96 95 28
www.gillishof.be
vakantie@gillishof.be
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 – Fax (03) 366 60 45 e-post: redactie@doorbraak.org – internet: www.doorbraak.org – abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: € 16,50 voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: € 10 voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: € 10 voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van € 17 op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Vormgeving: Jupiter Graphics, De Regenboog 5A, 2800 Mechelen, Tel. 015 52 95 67 Betaalt u uw abonnementsgeld vanuit het buitenland? Vermeld dan bij storting op het hierbovenvermeld rekeningnummer ook het IBAN-nummer BE08 4099 5919 1113 (Bank identificatiecode van KBC-bank = KREDBEBB) Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem. ISSN 0012-5474
15
DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
Splits zelf de sociale zekerheid !
De splitsing van de sociale zekerheid is een oude eis van de Vlaamse Beweging maar blijft voorlopig actueel. De politieke wereld is nog altijd doof voor deze vraag onder druk van de traditionele instellingen die het unitaire systeem in stand willen houden. Het Vlaams Neutraal Ziekenfonds steunt deze eis en ijvert ondubbelzinnig voor een splitsing van de sociale zekerheid. Elk lid dat bij ons aansluit, geeft te verstaan dat de splitsing ook zijn bekommernis is. Bouw mee aan een beter en onafhankelijk Vlaanderen,
en zet vandaag nog de stap naar het Vlaams Neutraal Ziekenfonds. Bovendien vindt u in ons een ideale partner in uw ziekteverzekering. Naast de wettelijke verzekering, bieden we u een interessant aanvullend pakket. Zo betalen we onder meer alternatieve raadplegingen, brilglazen, homeopathie, tandprothesen en voetverzorging terug. Daarnaast bieden wij premies bij geboorte en jeugdkampen, een mooie keuze uit boeiende jongerenvakanties en een aantrekkelijke en betaalbare hospitalisatieverzekering.
Aansluiten is heel eenvoudig. Eén telefoontje is voldoende: 0800-179 75. De rest doen wij. Toch nog dit. Het Vlaams Neutraal Ziekenfonds heeft kantoren dicht bij u in de buurt. Vraag ernaar via ons gratis nummer of surf even naar onze webstek: www.vnz.be.
Hoofdzetel: Hoogstratenplein 1 – 2800 Mechelen – www.vnz.be
DOORBRAAK nr. 6 – juni 2005
16