België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
Vlaanderen staat in Europa
7
Maandblad Juli 2005 Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
W EG
ALLE ZORGEN EN VERDRIET
Het was eens een rustige politieke maand, zie. De werkloosheidscijfers maken zich op om een neerwaartse sprong te maken, de belastingen smelten met de junizon, de economische heropleving staat in de startblokken, koning Albert opent de handelspoorten van China, het koninkrijk der Belgen laat de wereld meegenieten van zijn 175ste verjaardag. De laatste criminelen vluchten uit ons vaderland, de vuile lucht wordt gewassen. Brussel wordt een paradijs voor Vlamingen, zieke eentaligen inbegrepen. De grote mannen kunnen zich eindelijk weer met het serieuze werk bezig houden. Verhofstadt en Dehaene houden Europa overeind, met hun akte van geloof voor ogen en zonder ons lastig te vallen met die flauwekul van een referendum. Bert Anciaux is genezen, Verwilghen haalt DHL weer binnen. Somers doet alle stoute kinderen zwijgen en Stevaert wordt door zichzelf benoemd tot leider van Limburg. En De Gucht amuseert zich tussen Scheldemonding en IJzeren Rijn volop met zijn vrienden, de Kezen en de Congolezen. En dan zwijgen we nog over dé verrassing van juni. Nu Brussel-HalleVilvoorde vakkundig op ijs werd gelegd, leven Vlamingen en Franstaligen weer vrolijk fluitend samen. Er was alleen nog wat gekibbel tussen de verschillende regeringen over de centen, over vakantiegeld van de ambtenaren, over de afbouw van de overheidsschuld, maar dat stelt niets voor. Nog een paar gesprekjes en Vlaanderen is gezond mobiel. Vlamingen, Walen en Brusselaars zijn het quasi roerend eens over de uitbouw van het luchtverkeer boven onze hoofdstad en de alternatiefjes in Bierset of Charleroi. Over meer flitspalen en boetes in Vlaanderen en meer
verkeersboetefondsen voor Wallonië. Over de uitbouw van een deftig Gewestelijke Expressnet (GEN) in Vlaanderen, maar voor Brussel. Vlamingen en Walen glunderen eensgezind over het zakgeld dat jaarlijks over de taalgrens wordt gelegd. Di Rupo vraagt zelfs een beetje opslag. Meer poen voor een nieuw seizoen. De Italianen hebben immers in de tijd van de Romeinen ook ferm geïnvesteerd bij de Oude Belgen. De motoren van zijn Waalse economie draaien gezellig warm. Nu nog enkel de piloot uit zijn hangmat krijgen. Vlaanderen is wild enthousiast over de ultieme asielregeling van Dewael en de Walen. Lachend op weg naar een nieuwe snel-Belgwet en meteen ook dé oplossing tegen vergrijzing. Gedaan tot in der eeuwigheid, de twisten over sanctierecht voor jonge snotters, die al eens een ramke kraken. Eendracht maakt macht, ook op justitie. Alleen nog pret met Laurette! Ook Vlaamse bedrijven jubelen. Barco, Asco en Sabca krijgen tegen hun zin zomaar 32 procent van de compensatiekoek die ons vaderland kreeg in ruil voor de bestelling van Airbus-vliegmachienen. Hallo, Flahaut? Eigenvolkje eerst? Bah neen, goed overlegd met Guy. Hoe durft hij, die Hollander Derk-Jan Eppink, in Knack beweren dat het koninkrijk België geen natiestaat is, zelfs geen verenigde staat, maar een lat-relatie tussen twee bevolkingsgroepen? Spelbederver! Gelukkig is er Doorbraak om u, waarde landgenoten, van de bloei en de groei van dit land te overtuigen. We doen dit met veel plezier. Prettige vakantie! Jan Van de Casteele
P
K
E R S W I J S
O R T
P ERSWIJS – K ORT
SCHEEPSLIFT Tom Cochez in De Morgen, 15 juni: ‘De nieuwe garde Vlaamse parlementsleden van CD&V ontmoette op 14 juni de pers. Eén opmerkelijke vaststelling: de CD&Vnieuwelingen roeren de Vlaamse trom amper of niet. Geen enkele van de tien vernoemde "meer Vlaanderen" bij de interesses en werkdomeinen. Een scherp contrast met de "oude garde".’ Bart Verhaeghe in Trends, 5 mei: ‘Ruim één op acht Vlaamse bedrijven overweegt een verhuizing naar het buitenland, in Wallonië zelfs 27 %.’ Bert Anciaux, in De Morgen, 13 juni: ‘Paars is gestopt zichzelf als een alternatief te zien. Paars is begonnen zichzelf te verheerlijken, is zichzelf te veel als doel en te weinig als middel beginnen zien.’ Anne Van Lancker, Europees sp.a-parlementslid, in De Standaard, 31 mei: ‘België is altijd sterk voor de Europese gedachte geweest. Toch betwijfel ik sterk of de jastemmen het bij ons hadden gehaald. Bij ons zou het referendum ook niet over de grondwet zelf gegaan zijn, maar over de mogelijke toetreding van Turkije, bijvoorbeeld. Ik vrees dat we een zeer verscheurde uitslag hadden gekregen: een meerderheid aan Vlaamse kant tegen en een meerderheid aan Franstalige zijde voor.’ Syp Wynia in Elsevier, 30 mei: ‘De Fransen hadden ten dele andere overwegingen dan
de Nederlanders om nee te zeggen, maar over die hoofdlijnen lijken ze het eens: de Europese Unie wordt te groot en eist meer macht op dan in de lidstaten wenselijk wordt gevonden. Burgers kunnen soms wijzer zijn dan de politici die hen denken te vertegenwoordigen.’ Luc Van den Brande in Knack, 15 juni: ‘Wallonië heeft evenveel mogelijkheden als Vlaanderen. Hoe leg je uit dat die regio dan toch, ondanks indrukwekkende Vlaamse en Europese subsidiestromen - 50 miljard euro sinds 1992 - zo slecht boert?... Er moet gewoon iets scheef zitten in het Waalse beleid. Wat betekent dat de PS een grote verantwoordelijkheid draagt.’ Bart Brinckman in De Standaard, 4 juni: ‘85 procent van de Nederlandse Tweede Kamer steunde het ontwerp (voor Europese grondwet - red.). Haast tweederde van de bevolking was tegen. Dat is geen kloof meer, dat is een ravijn.’ Mark Elchardus in Knack, 8 juni: ‘Leterme zou meer respect hebben afgedwongen met de mededeling dat Vlaanderen nu een referendum houdt over de goedkeuring van de ratificatie door de deelstaat, dan door de haastige en bange mededeling dat er nu zeker geen referendum komt. Als de Hollanders en de Fransen al zo dom zijn, dan gaan we zeker de Vlamingen niet om hun mening vragen. Leuk is het, burger te zijn van Vlaanderen en Europa.’
‘Vlamingen laten deksel op bodemloze put’, titelt het Nederlandse dagblad de Volkskrant (17 juni). Een van die ‘bodemloze putten’ in Wallonië is de scheepslift van Strépy-Thieu, even buiten La Louvière. Bart Dirks ging er een kijkje nemen ‘Het gevaarte op het Centrumkanaal takelt binnenvaartschepen 73 meter verticaal omhoog. Het prestigieuze project uit 1978 is pas sinds enkele jaren klaar. Maandag ligt een enkel binnenvaartschip, uit Zwijndrecht, te wachten. Al jaren eerder was te voorzien dat de peperdure scheepslift nooit rendabel kon worden. De mijnen, die hun steenkolen over het water transporteerden, gingen in de jaren tachtig allemaal dicht. In zijn boek Blijvende blunders schreef De Morgen-journalist Douglas De Coninck: “Het was voor alle waarnemers duidelijk dat met het begrip ‘economisch belang’ niet zozeer de lift zelf werd bedoeld, maar wel de bijhorende bouwcontracten.” De scheepslift is voor menig Vlaming hét toonbeeld van Waalse spilzucht.’
AIRBUS De Airbus A380, het grootste passagiersvliegtuig ter wereld, is een beetje van Vlaamse makelij (Barco Kortijk bouwt cockpitterminals en beeldschermen, Asco Zaventem onderstellen, Sabca Limburg verstevigingen van de staartvin ...). België is een industriële partner in de ontwikkeling van de A400M, een nieuw militair vliegtuig van Airbus. De vliegtuigbouwer moet contractueel voor 1,3 miljard euro compensatiebestellingen plaatsen bij Belgische bedrijven. De Vlaamse regering vindt dat de federale regering te weinig de belangen van de Vlaamse luchtvaartindustrie behartigt. ‘We moeten waken over de juiste verdeling. Dat is 54 procent voor Vlaanderen, 46 procent voor Wallonië’, aldus Vlaams economieminister Fientje Moerman. Ter verduidelijking: Vlaanderen betaalt minimum 60 % van de totale kostprijs, maar krijgt nog geen 18 % terug in economische return. (zie Doorbraak, april 2004, Vrije Tribune van Karel Vervoort). vervolg blz. 3
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
2
BEGRAFENIS EU-GRONDWET
IS STATUS-QUO.
EN
DAN?
HOE
EEN ROTSBLOK EEN KAARTENHUISJE BLIJKT TE ZIJN
In de tien landen die tot nu toe ja hebben gezegd, ligt de democratische legitimiteit van die beslissing dus alvast een stuk lager dan in Frankrijk of Nederland. In die zin is de voorlopige stand 2-0 alvast correcter dan de 10-2 die sommige media ons voorhouden, soms met bijna de oproep écrasez l’infâme erbij. Wat echter het meest verbazend zou moeten zijn, is dat deze begrafenis van de zogenaamde grondwet, die juridisch gewoon het status-quo inhoudt voor het nu al bestaande Europa en geen terugschroeven is, zo’n crisis kan veroorzaken. Het lijkt wel alsof de EU een slokopmonster is dat noodzakelijkerwijze steeds groter moet worden en steeds meer macht moet centraliseren om in leven te blijven.
VERHOFSTADT Dat is althans wat onze Europese leiders er blijkbaar van hebben gemaakt. In die zin lijkt het leiderschap op Europees vlak verdacht veel op het leiderschap over België van
K
O R T
‘Vlaanderen moet zich scherper opstellen in het debat over de compensaties’, zegt Yves Leterme, die een fonds wil oprichten dat aan Vlaamse luchtvaartbedrijven leningen zal toekennen voor eenmalige ontwikkelingskosten. (De Morgen, 15 juni)
premier Verhofstadt, niet toevallig diegene die aan de oorsprong ligt van het dwaze idee om de EU een grondwet te geven (idee doorgedrukt in de Verklaring van Laken).
HET IS NIET DOOR VOOR EUROPA STEEDS GROTERE EN RADICALERE PROJECTEN TE VERZINNEN DAT MEN UIT DE CRISIS ZAL GERAKEN
Het is niet door voor Europa steeds grotere en radicalere projecten te verzinnen dat men uit de crisis zal geraken. De oorzaak van die crisis is immers juist dat men Europa ziet als een project, iets dat nieuw moet worden ontworpen, dat moet worden geconstrueerd door middel van een deconstructie van de naties en de Europese geschiedenis. De oorzaak van die crisis is dat die (de)constructionisten daarmee Europa afsnijden en willen afsnijden van zijn wortels.
TURKIJE De beslissing om met Turkije over lidmaatschap te onderhandelen is daar een voorbeeld van. Maar het is niet het enige waarin dat Europese project een brug te ver is. De basisbeginselen van de Europese grondwet getuigen van een negationisme ten aanzien van de historische grondslagen van Europa, als het Romeins recht, het christendom, de soevereiniteit van kerk evengoed als van staat, de fundamentele vrijheden. Constructionisme betekent immers vervangen van de stapsgewijze ver-
ARMOEDE Alain Destexhe (MR) heeft al vaker bewezen dat hij Waalse problemen niet onder de mat veegt. Zo stelde hij onlangs dat de Walen eindelijk de waarheid moeten horen over het PSsysteem dat er de voorbije decennia mee heeft toe geleid dat zij nu in een van de armste regio's van Europa leven.
3
Zijn de redenen voor de afwijzing van Europa overal dezelfde? Natuurlijk niet. Maar dat op zichzelf geeft natuurlijk wel een richting aan. Want de enige democratische wijze om daarmee om te gaan is juist het subsidiariteitsbeginsel: meer overlaten aan de naties van Europa en hen stimuleren tot samenwerking rond concrete dossiers. Laat vele van de grote principes maar buiten ons raam in de regen staan. Zij worden immers maar al te vaak gebruikt om stoemelings de volkeren voor voldongen feiten te plaatsen. Natuurlijk gebeurt dat ook op Belgisch en zelfs op Vlaams niveau. Maar daar kunnen we dan misschien toch nog iets aan doen. Daar is er in beginsel ook nog een alternatief. En dat is de essentie van de democratie. Ja, het is ook de essentiële betekenis van de neen-stem in de referenda: een breuk met de TINA-gedachte, de stelling dat “there is no alternative”. Want het blijft merkwaardig hoe een rotsblok een kaartenhuisje blijkt te zijn wanneer er eens iemand neen durft te zeggen. Prof. Matthias E. Storme
De werkloosheidsgraad bedraagt er achttien procent en de sociale miserie is groot. Destexhe weerlegt de bewering van sommigen dat er in België geen armoede meer bestaat. Wie dat gelooft, moet dringend eens naar Charleroi of Seraing. In sommige wijken is de ellende, dixit Destexhe, gewoon schrikbarend.
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
C OMMENTAAR
Het is geen crisis in Europa, het is diepe crisis. Dat stelde de Luxemburgse eerste minister Juncker na de mislukte EU-top in juni 2005. En die crisis zou het gevolg zijn van het feit dat alvast twee van de drie lidstatelijke bevolkingen die hun oordeel mochten geven over de zogenaamde Europese grondwet deze hebben afgewezen. De enige twee trouwens die zich in meerderheid hebben uitgesproken, want in het Spaanse referendum kwam ruim de helft van de kiezers niet eens opdagen.
betering van het door de eeuwen heen gegroeide recht door een systeem waarbij enkele absolute principes, ontsproten aan de geesten van een verlichte elite, daarop voorrang hebben. Onder die principes worden weliswaar ook fundamentele vrijheden opgesomd, maar eigenlijk worden die vrijheden juist ingeperkt door ze ondergeschikt te maken aan het dogma van de non-discriminatie. Het respect voor de scheiding van kerk en staat, en daarmee van recht en moraal, wordt terzijde geschoven, zoals de zaak-Buttiglione heeft aangetoond. En het negationisme ten aanzien van het christendom is in de grondwet totaal.
NIEUW
meer talen, culturen en andere barrières ook. Die allemaal op elkaar afstemmen, kost een gemeenschap veel centen én inspanningen.
POLITIEK MODEL VOOR DE TOEKOMST
K LEINE
NATIESTATEN IN EEN GLOBALE WERELDECONOMIE
E CONIOMIE
H
oe kleiner de staat, hoe homogener, hoe democratischer en hoe rendabeler. Dat is zowat de synthese van de economische analyses van de Italiaans-Amerikaanse hoogleraar Enrico Spolaore. Halfweg de jaren 1990 wees Trends-directeur Frans Crols al op de verrassende ideeën van de jonge academicus. Onlangs mocht hij zijn verhaal doen op een N-VA-colloquium ‘Vlaanderen staat voor Europa’. Meer dan de helft van de staten telt minder dan zes miljoen inwoners. De meeste onafhankelijke landen in de wereld zijn kleiner dan de Amerikaanse staat Massachussets, waar Spolaore nu woont. En dus ook kleiner dan Vlaanderen. Ook in de EU zijn er maar dertien lidstaten met meer inwoners dan Vlaanderen. Dat is bekend. Minder bekend zijn de economische modellen die Spolaore en zijn collega Allessini loslieten op de verschillende landen in de wereld. Als eerste economist heeft hij wél rekening gehouden met grenzen, waar de meeste van zijn collega’s schaalvoordelen bestuderen los van bestaande staatsgrenzen. Volgens Spolaore moeten economisten twee vragen stellen. Vooreerst: ‘Hoe moeten “optimale” genzen worden bepaald in een ideeële wereld waarin ieders welvaart gelijk kan worden ver-
zekerd?’ Een tweede vraag: ‘Hoe zijn grenzen nú bepaald?’ – ook al leiden de huidige grenzen niét tot een gelijke verdeling van welvaart.
HETEROGENITEIT Volgens economische wetten is het zo klaar als een klontje dat een grotere staat – met dus meer inwoners en dus meer belastingbetalers – leidt tot een betere spreiding van kosten én welvaart. Alleen, hoe groter de staat, hoe groter de kans op heterogeniteit in het land. Het is de verdienste van Spolaore om net die heterogeniteitskosten te berekenen. En vervolgens tot de vaststelling te komen dat die zeer hoog oplopen in grotere landen. Hoe meer verschillende inwoners en bevolkingsgroepen, hoe meer verschillende noden, voorkeuren, levensstijlen, politieke, juridische en sociaal-economische ideeën en organisatievormen, hoe
KELTISCHE TIJGER In eerdere nummers van Doorbraak werd al eens gegoocheld met cijfers over de Ierse economie. We doen de oefening hier nog eens, en vergelijken met België. Bevolking Juli 2003 Werkloosheidsgraad 1985 2000 Economische vrijheid1 Ratio Wereldranglijst Uitstaande schuld In miljard $ wereldranglijst ‘Tax Freedom Day’2 2002 Economische groei (bbp/capita) 1985 2000
België
Ierland
10 289 088
3 924 140
8,9 % 8,6 %
10,1 % 4,2 %
2,9 19
3,25 5
28,3 11
57
13 juli
7 mei
102,3 euro 65,9 euro
106,2 euro 118,9 euro
Bron: www.nationmaster.com 1 Wereldranglijst: 1. Hongkong, 2 Singapore, 3 Nederland, 4 Luxemburg, 5 Ierland, 6 Estland. Niet toevallig allemaal kleine naties ... 2 Een ratio, opgesteld door de Heritage Foundation over de mate van economische vrijheid in een land en de impact en het beslag van de overheid op de samenleving. Een gelijkaardige vergelijking zou kunnen gemaakt worden met alle topscoorders uit de wereldranglijst ‘Economic Freedom’.
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
4
Decentralisatie van publieke goederen en politieke maatregelen kunnen volgens Spolaore deels een antwoord geven op die heterogeniteit. Een federaal systeem wordt dan al gauw een must in een ‘groter’ land (VS, Duitsland ...). Maar zelfs een federaal land zit nog met heel wat zaken op het federale niveau, waar altijd weer die heterogeniteit moet gestroomlijnd worden om conflicten te vermijden.
NON/NEEN In het verlengde hiervan, prijst Spolaore de neen-stemmers in Frankrijk en Nederland. De EU wordt te groot, de uitbreiding heeft de heterogene samenstelling alleen maar doen toenemen. De vervreemding van de burger tegenover de EU-instellingen wordt groter. Spolaore pleit daarom voor een minimalistisch Europa en een minimalistische Europese grondwet, met in gedachten zijn ideeën over de schaalvoordelen van de kleinst mogelijke homogene staat. Zolang die kleinere, homogene staten maar een open blik op de wereld hebben en participeren in supranationale economische structuren, is er een grote economische voorspoed weggelegd. Het is niet toevallig ‘dat het rijkste land van de wereld in termen van bbp/capita Luxemburg is, en dat de sterkste economische groei in de jongste decennia werd opgetekend door Singapore, een kleine maar heel open economie’. En wie in een werelddatabank als www.nationmaster.com sprokkelt, merkt al gauw dat het vooral de kleine staten zijn die op alle vlakken sterk scoren. Spolaores stellingen hebben totnogtoe de weg nog niet gevonden naar Vlaamse pers of bewindsvoerders. De N-VA is nu de eerste (Vlaamse) partij die zich de analyse eigen maakt. Voorzitter Bart De Wever: ‘Romantiek is belangrijk, maar overtuigt in de 21ste eeuw de jonge Vlamingen niet. We moeten ons discours rationaliseren.’ Net daarom wordt óver de Grote Plas gekeken en gezocht naar boeiende econometrische modellen. Wel moeten die nog op België en Vlaanderen concreet worden toegepast. De Wever probeerde dit al in zijn slottoespraak. Maar
ook de economist, professor Jan Degadt (Ehsal/KU Brussel), verklapte Doorbraak dat hij ‘misschien binnen drie jaar, als de masteropleiding een feit is’, wel ‘een paar studenten op zo’n onderzoek kan zetten’.
singsbevoegdheid in eigen hand zou nemen, of het Vlaams Parlement morgen de onafhankelijkheid zou uitroepen...
VLAANDEREN Een afsluitend debat met minister Geert Bourgeois en opiniemakers Frans Crols (Trends), Derk Jan Eppink en poli-
GEERT BOURGEOIS: STAPSGEWIJS NAAR EEN VLAAMSE LIDSTAAT VAN DE EU 1 Binnenlandse autonomie binnen België realiseren. 2 Separatistische clausule in de Europese Grondwet uitwerken: als je uit de EU mag treden, moet je ook uit een lidstaat van de EU kunnen stappen. 3 Zoveel mogelijk contacten leggen en – vooral – allianties smeden: de band tussen Vlaanderen en andere lidstaten versterken. ‘Vlaanderen en de Vlaamse Beweging hebben zich veel te lang gefocust op de regio’s’. 4 Hoe moet de EU evolueren: naar een verdere politieke integratie, of eerder in de richting van een vrijhandelszone?
ENRICO SPOLAORE
OVER DE BELANGRIJKSTE
TRENDS: ‘MEER DEMOCRATIE, MEER OPENHEID, MINDER CONFLICTEN, MEER DECENTRALISATIE, KLEINERE STATEN.’
ticoloog Carl Devos (U.Gent), tastte de mogelijkheden af van de eerder geschetste modellen voor Vlaanderen. Carl Devos was het meest sceptisch: over een eventueel onafhankelijk Vlaanderen wordt niet beslist in het Vlaams Parlement, maar wel en nog steeds in overleg met de Franstaligen.
SPOLAORE PLEIT VOOR EEN MINIMALISTISCH EUROPA EN EEN MINIMALISTISCHE EUROPESE GRONDWET. Eppink sloot zich hierbij aan. Hij waarschuwde voor de rol van landen als Spanje en Frankrijk die niet snel een nieuwe lidstaat als Vlaanderen zullen verwelkomen. De Basken, Catalanen of Corsicanen zouden maar jaloers kunnen worden. Véél optimistischer waren Trends-directeur Frans Crols – ‘In 2015 zitten mijn kleinkinderen dicht tegen de onafhankelijkheid van Vlaanderen’ – en Derk Jan Eppink, vroeger Standaard-journalist, nu medewerker van EU-Commissaris Siim Kallas uit Estland – ‘1,4 miljoen inwoners. Ook een kleine natie, en zéér succesrijk’. Minister Bourgeois viel dan weer uit de toon. Als N-VA-man dan toch, niet als minister. Kleine staten bewijzen dat ze het kunnen, ook binnen de Europese Unie. En kleine naties als Ierland, met een homogene democratie en een open blik op de wereld, kunnen zelfs een grote sprong maken. Maar om nu te zeggen dat Vlaanderen zijn beslis-
5
LESSEN Het is niet de gewoonte om in Doorbraak zo lang stil te staan bij één partijpolitiek initiatief. Maar het onderwerp van de al lang gevolgde Spolaore is te mooi en te interessant om links te laten liggen. Wil Vlaanderen staat worden, moet er open kaart worden gespeeld. Andere Europese lidstaten moeten in een voorbereidend proces worden betrokken. Want gewezen VN-adjunct-secretarisgeneraal prof. Eric Suy heeft eerder al gewezen op de moeilijke weg naar die onafhankelijkheid (Secessie mei 2005). Er staan bijzonder weinig deuren op een kier. En Vlaanderen moet dringend werk maken van een ‘onderhandelingsdossier’. Voor Bourgeois is een uitgelezen taak weggelegd! Een alerte Vlaamse Beweging zou een Vlaams kennis- en informatiecentrum kunnen ontwikkelen om in dit proces een duidelijke en onderbouwde stem te laten klinken. Theorieën als die van Spolaore of de public-choice theory van James Buchanan, en talloze andere analyses van over de plas of andere grenzen, moeten dringend onder de loep worden genomen. Een actuele Vlaamse Beweging, die ‘oude vormen en gedachten’ achter zich durft laten en haar bestaansreden ernstig neemt, heeft nog concrete taken te wachten. KDr.
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
E CONOMIE
Niet alleen keek de N-VA naar Spolaores Size of Nations. De Ierse senator Martin Mansergh van de centrumrechtse nationalistische Fianna Fail – de grootste partij in de Ierse Republiek – kwam het verhaal doen van de Keltische Tijger. Van een arm landbouwland in de marge van Europa, evolueerde dit pas in 1949 onafhankelijk geworden eiland ondertussen naar een land met een immense economische groei, zeer lage werkloosheid en een haast exploderende diensteneconomie. Veel heeft te maken met Europese fondsen, die werden gebruikt voor infrastructuur. Maar meer met politieke moed om – zelfs in overleg met de sociale actoren – een streng liberaal belastingbeleid te voeren, waarbij de overheid uit meer dan één sector werd weggedrongen. Het resultaat mag er zijn en Ierland ligt nu alvast economisch in het centrum van Europa.
Foto Piet De Zaeger
IERLAND
Positiever was hij dan waar hij zijn eigen beleid terzake toelichtte als minister van Buitenlandse Zaken. Voor het eerst eens géén pleidooi voor een Europa der regio’s, volkeren en stadstaten. ‘Vlaanderen moet een lidstaat worden van de Europese Unie. We moeten zoeken naar allianties. De eerste weg is intern. We moeten een evolutief proces op gang brijgen bij gebrek aan een vloedgolf van Vlaams patriottisme. We moeten de voordelen aantonen aan de hand van concrete sociaaleconomische dossiers. In Vlaanderen is geen elite aanwezig die met een eigen staat van start wil gaan.’ Bourgeois wil stapsgewijs aan het werk gaan, met toch duidelijk een Vlaamse lidstaat van de EU in het vizier (zie kader).
DE
MENING VAN DE
VLAMINGEN:
OPINIEONDERZOEK
VDC
G EEN
ORIËNTATIE ZONDER INFORMATIE
O PINIEONDERZOEK
Op vraag van het Vlaams Dienstencentrum (VDC) werd in de late lente (april, mei) andermaal een opinieonderzoek uitgevoerd door studenten van Hogeschool West-Vlaanderen (*). Het is gebaseerd op een interview van 815 mensen in alle Vlaamse provincies. De resultaten van het onderzoek werden vergeleken met die van vorig jaar, enkele nieuwe vragen werden toegevoegd. In dit nummer van Doorbraak geven we een bondig overzicht van de opvallendste resultaten. We beperken ons hier tot algemene lijnen. Meer details (indeling op basis van leeftijd, opleiding, beroep en regio) zijn te vinden op de webstek www.doorbraak.org/pdf.opinie2005 Mensen liggen niet wakker van communautaire dossiers of staatshervorming, luidt de vaak gehoorde stelling. Het is maar hoe je het bekijkt. Ons onderzoek toont aan dat hier in elk geval een en ander “beweegt”.
Bijzonder groot is het aantal tegenstanders van (behoud van) de financiële transfers naar Wallonië, terwijl de minderheid die vindt dat ze wel moeten blijven daalt. Ook dit resultaat geldt voor alle leeftijdsgroepen, opleidingsniveaus en alle provincies. Het aantal voorstan-
Meer dan de helft van de Vlamingen (52,3 %) vindt dat Vlaanderen meer bevoegdheden moeten krijgen. Slechts 12,9 % is het met die stelling niet eens.
ders van een splitsing van de sociale zekerheid ligt iets lager dan vorig jaar.
De Vlaams-nationalisten die de onafhankelijkheid van Vlaanderen de beste oplossing vinden, hebben nog werk voor de boeg. Dat bleek ook vorig jaar. Voor 49,4 % van de Vlamingen hoeft Vlaanderen nog niét meteen onafhankelijk te worden, terwijl 19,9 % het met die stelling wel eens is (23,7 % neutraal en 7 % geen mening). TABEL 1
(2005)
(2004)
Akkoord
52,3 %
49,3 %
Niet akkoord
12,9 %
12,1 %
Neutraal
3,7 %
28,8 %
Geen mening
4,2 %
9,8 %
Vlaanderen moet onafhankelijk worden Akkoord
(2005)
(2004)
49,4 %
49,3 %
Niet akkoord
19,9 %
22,7 %
Neutraal
23,7 %
22,9 %
7%
5,1 %
Geen mening
Een (krimpende) meerderheid van Vlamingen meent dat Vlaanderen niet voortkan zonder Brussel (32,6 % versus 31 %), maar een duidelijke meerderheid geeft aan dat Vlaanderen zonder Wallonië wel best verder kan (44,4 % versus 25 %). Ook dat is een duidelijk signaal. DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
In geval van splitsing van de kieskring mag Vlaanderen volgens 37,1 % van de ondervraagden geen toegevingen doen. Voor 17,5 % kan dat wel. De voorstanders van het behoud van de taalfaciliteiten voor Franstaligen in de Vlaamse gemeenten rond Brussel (38,7 %) zijn talrijker dan de tegenstanders (28,1 %). Niet iedereen zal blij zijn met deze cijfers, maar ze wijken nauwelijks af van onze gegevens van vorig jaar. Ze kunnen een element zijn in het politieke debat, ook in het debat onder Vlaamsnationalisten.
EUROPA
TABEL 2
Enigszins verrassend zijn ook de enkele gegevens over Europa, al dient hier wel gezegd dat het onderzoek viel voor de referenda in Frankrijk en Nederland. Een referendum overigens waar driemaal meer Vlamingen voorstander van zijn dan tegenstander.
Financiële transfers behouden (2005) (2004) Niet akkoord 51,3 % 51,9 % Akkoord 14,2 % 18,1 % Neutraal 27,2 % 22,4 % Geen mening 7,2 % 7,6 % Sociale zekerheid splitsen (2005) (2004) Akkoord 41,7 % 43,6 % Niet akkoord 21,7 % 21,8 % Neutraal 25,9 % 23,9 % Geen mening 10,7 % 10,7 %
Vlaanderen moet meer bevoegdheden krijgen
De kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde moet voor 43,7 % van de Vlamingen worden gesplitst (10,4 % tegen). In Vlaams-Brabant zijn er 47,8 % voorstanders, in Antwerpen zelfs 51,8 %. Limburgers (35,6 %) en WestVlamingen (38,8 %) liggen duidelijk minder wakker van dit probleem.
Net zoals vorig jaar toonden zich ook nu weer veel meer Vlamingen (49,6 % – 49,8 % in 2004) voorstander van Brussel als hoofdstad van Vlaanderen. Maar één op vijf is tegen (19 %). De meerderheid van de Vlamingen (34,4 %) die zich over die vraag uitspreken, is tégen de uitbreiding van Brussel in Vlaams-Brabant, maar dat aantal daalt licht tegenover vorig jaar (38,2 %). Een vijfde is hier voorstander van (22,3 % tgo 21,2 % in 2004).
Europa mag voor 58 % van de ondervraagden meer bevoegdheden krijgen (11,7 % niet akkoord, 25,2 % neutraal, 5,2 % geen mening). Vorig jaar lagen die cijfers duidelijk minder gunstig voor Europa (resp. 42,5 % akkoord, 17,5 % niet akkoord, 33,2 % neutraal en 6,8 % geen mening. Turkije mag voor 38,4 % lid worden van de EU, al zijn 33,5 % van de Vlamingen tegen (22 % neutraal, 6,1 % geen mening). Vorig jaar vond nog een meerderheid (42,7 %) dat Turkije niét bij de Europese Unie hoort (29,1 % wel, 21,2 % neutraal, 7 % geen mening). De bevraging toont duidelijk aan dat een grote meerderheid van de
TABEL 3 Brussel en BHV (2005)
Akkoord
Neutraal
Niet akkoord
Geen mening
Brussel mag uitbreiden in Vlaams-Brabant
22,4 %
29,4 %
34,4 %
13,9 %
BHV moet gesplitst
43,7 %
28,2 %
10,4 %
17,7 %
Om BHV te splitsen mag Vlaanderen toegevingen doen
17,5 %
29,3 %
37,1 %
16,1 %
Faciliteiten moeten behouden blijven
38,7 %
25,8 %
28,1 %
7,5 %
6
Vlamingen (45,5 %) voorstander is van een referendum over de Europese grondwet (amper 15,6 % tegen, 27,6 % neutraal, en 11,3 % geen mening).
PRIORITEITEN VDC peilde voor het eerst ook naar de mening van de Vlamingen over de prioriteit van overheidsinvesteringen. Er werden dertien onderwerpen voorgelegd. Topprioriteit is de werkgelegenheid, waaraan de overheid volgens 87,7 % van de Vlamingen meer geld moet besteden (9,8 % antwoordde neutraal, slechts 1,8 % was het daar niet mee eens, terwijl 0,6 % geen mening had). Tabel 4 geeft een overzicht van de prioriteiten van de Vlamingen terzake
INFORMATIE Dergelijk opinie-onderzoek moet kritisch worden benaderd. Maar het geeft wel interessante informatie over belangrijke aspecten van het politieke debat over Vlaamse staatsvorming. Als zo’n onderzoek leert dat de helft van de mensen tegen Vlaamse onafhankelijkheid is omdat Vlaanderen daarvoor te klein zou zijn (onderzoek 2004), dan weten rationeel denkende Vlaamsgezinden dat goed moet worden uitgelegd dat Vlaanderen meer inwoners heeft dan de helft van alle staten in de wereld en dan een pak Europese landen, van Luxemburg tot Ierland, van Slovenië tot Estland... Als bij zo’n onderzoek blijkt dat mensen het bedrag van de jaarlijkse geldtransfers naar Wallonië situeren tussen 1 miljoen euro en 400 miljard euro, dan bewijst dit dat de mensen hierover beter kunnen worden geïnformeerd. Het meest gegeven antwoord (modus) ligt op 100 miljoen euro tot 1 miljard euro voor wie in euro antwoordde, en op 3 miljard frank voor wie in frank antwoordde. Toch een eind onder de 6,2 miljard euro (cira 250 miljard frank) die de Vlaamse overheid in 2004 becijferde. Ook het gebrekkige inzicht in de regionale verschillen inzake werkloosheid –
Akkoord
Neutraal
Niet akkoord
Werkgelegenheid
87,8 %
9,8 %
1,8 %
Geen mening 0,6 %
Gezondheidszorg
79,0 %
14,0 %
4,7 %
2,3 %
Onderwijs
76,4 %
18,2 %
4,4 %
1,0 %
Pensioenen
74,1 %
18,7 %
5,6 %
1,6 %
Bestrijding criminaliteit
73,7 %
19,8 %
4,9 %
1,6 %
Verkeersveiligheid
67,6 %
22,1 %
8,8 %
1,5 %
Milieubescherming
64,4 %
22,3 %
10,2 %
3,1 %
Kinderbijslagen
55,1 %
29,2 %
12,4 %
3,3 %
Steun voor bedrijven
50,7 %
30,7 %
15,0 %
3,7 %
Ontwikkelingssamenwerking
45,2 %
29,4 %
20,9 %
4,5 %
Kunst en cultuur
33,7 %
39,9 %
21,2 %
5,2 %
Opvang van vreemdelingen
24,0 %
29,4 %
42,5 %
4,0 %
Openbare omroep radio/tv
23,2 %
38,7 %
33,7 %
4,4 %
Vlamingen overschatten hun eigen werkloosheidscijfers en onderschatten die van Brussel en Wallonië – illustreert dat de twijfelachtige federale economische indicatoren steevast de grote regionale verschillen verdoezelen. Typisch Belgisch, is dit.
Geen juiste oriëntatie zonder juiste informatie. Het kan een tip zijn voor Vlaamse politici en voor het Vlaamse middenveld. Jan Van de Casteele
VLAMING EN WAAL Als we de onbeslisten buiten beschouwing laten, voelen de meeste mensen zich veeleer Vlaming (alleen Vlaming 10,4 %, en meer Vlaming 35 %) dan Belg (alleen Belg 8,5 %, meer Belg 15,8 %). Het Vlaamse identiteitsgevoelen ligt hoger bij de mannen dan bij de vrouwen, het neemt toe met het ouder worden en is iets minder uitgesproken naarmate het opleidingsniveau toeneemt. Ik voel mij... Alleen Vlaming Meer Vlaming dan Belg Evenveel Vlaming als Belg Meer Belg dan Vlaming Alleen Belg Geen mening
2005 10,4 % 35 % 24,8 % 15,8 % 8,5 % 5,5 %
2004 8,3 % 26,2 % 43,8 % 10,6 % 8,5 %
Wat symboliek betreft, valt het op dat 44,8 % (vorig jaar 46,2 %) van de Vlamingen de aanwezigheid van leeuwenvlaggen op (sport)manifestaties best sympathiek vindt. Amper 21 % (vorig jaar 17,1 %) is het daar niet mee eens (26,3 % 29,5 % neutraal, 8 % 7,2 % geen mening). Een meerderheid van de Vlamingen (54,6 %) zegt geen belangstelling te hebben voor de Waalse politiek. Amper 12 % heeft die interesse wel (25 % neutraal, 8,3 % geen mening). Een logische verklaring voor het feit dat Vlamingen er ook nauwelijks in slagen namen van Waalse politici te noemen. De sympathie voor het koningshuis is middelmatig. Vorig jaar bleek al dat 28 % sympathie heeft voor Laken, 27,7 % geen sympathie, en 39,7 % “neutraal” antwoordde (4,6 % had toen geen mening). Dit jaar antwoordde 38,4 % dat België een koning nodig heeft (29,7 % niet akkoord, 28 % neutraal, 3,9 % geen mening). De ja-antwoorden zijn dubbel zo talrijk bij de oudere generaties en zakken ook naarmate het opleidingsniveau stijgt. (*) De VDC-enquête werd uitgevoerd door de tweedejaarsstudenten bedrijfsmanagement (marketing) van de Hogeschool West-Vlaanderen in Brugge onder de leiding van lector Luc Lefebvre. Het kan worden omschreven als een schaduwonderzoek, naast de bestaande opiniepeilingen. Om de Vlaamse bevolking te bereiken ondervroegen 23 studenten aselect op acht plaatsen verspreid over alle Vlaamse provincies 815 personen. De respondenten werden willekeurig en anoniem op straat en op de trein ondervraagd in enquêtes van minimaal 10 minuten. In dit soort onderzoek is de spontaneïteit in de antwoorden belangrijk. De enquête werd uitgevoerd tussen 26 april en 4 mei.
7
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
O PINIEONDERZOEK
Vermoedelijk zijn dit kleine indicaties die aangeven dat Vlamingen zich behoorlijk soepel opstellen tegenover Europa. Dat Europa-gevoelen krimpt naarmate de leeftijd van de respondenten toeneemt en de scholingsgraad geringer is.
TABEL 4
CORDON
telijk gewicht van Spirit blijft beperkt tot Anciaux. En het krimpt.
BEPERKT WAARDE VAN PEILINGEN NAAR STEMGEDRAG
G ELIEFD EN ONGELIEFD IN V LAANDEREN O PINIEONDERZOEK
H
et opinieonderzoek van het Vlaams Dienstencentrum probeert in alle bescheidenheid ook een beetje de politieke temperatuur op te meten en zocht naar indicaties in verband met populariteit van politici (a), naar verwachte verschuivingen tussen partijen (b) en naar kiesintenties (c). Onder meer VRT en De Standaard peilen geregeld naar de populariteit van de Vlaamse politici. Een groot bezwaar tegen die bevraging is dat de mensen moeten kiezen uit een beperkte lijst, waar nogal wat namen niet op voorkomen.
Yves Leterme (partijvoorzitter tot hij in 2004 minister-president werd) scoort in de saldokolom het hoogst en vervangt er op de eerste plaats voormalig boegbeeld Jean-Luc Dehaene die – veel minder in beeld dan in de aanloop naar de verkiezingen van 2004 – terugzakt naar de zesde plaats. Andere CD&V’ers (Vervotte, Vandeurzen) komen niet in beeld. Pieter De Crem scoort zelfs negatief.
Ook de Stemmenkampioen van Het Laatste Nieuws geeft op geregelde tijdstippen een hitparade van de politieke populariteit. De methode die daar wordt gebruikt, is nog zwakker. Het aantal deelnemers is er ruimer (vb: 11 mei 4516), maar het gaat vooral om lezers van Het Laatste Nieuws, een krant met een bepaalde kleur. Ze verloopt bovendien via het Internet, wat manipulatie door drukkingsgroepen makkelijk mogelijk maakt.
Guy Verhofstadt is de populairste politicus, maar roept na Dewinter en Anciaux ook de meeste afkeer op. Dat de eerste minister het beter doet dan zijn partij is al eerder aangetoond. Geen spoor van Bart Somers, Patrick Dewael en Jean-Marie Dedecker (verbazend toch voor wie vergelijkt met de Stemmenkampioen van Het Laatste Nieuws). Karel De Gucht eindigt waar hij vorig jaar al zat: in de rode zone.
In de Doorbraak-bevraging vroegen we in alle Vlaamse provincies een dikke 800 Vlamingen voor welke politicus ze het meest en voor welke het minst sympathie koesteren. Dit resulteerde in onderstaande tabel (we beperken ons tot politici die ten minste bij 1 % van de respondenten in een van beide vragen werden genoteerd). De linkerkolom is een indicatie, de saldokolom evenzeer. TABEL 1: DE
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Sympathie en antipathie politici Op basis van eerste vermelde naam Top vijftien populairste politici Yves Leterme Guy Verhofstadt Steve Stevaert Frank Vandenbroucke Filip Dewinter Freya Van den Bossche Jean-LucDehaene Bert Anciaux Herman De Croo Johan Vande Lanotte Karel De Gucht Fientje Moerman Vera Dua Vincent Van Quickenborne Stefaan De Clerck Topvijf "zwarte" lijst Gerolf Annemans Renaat Landuyt Karel De Gucht Bert Anciaux Filip Dewinter
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
Het onderzoek is afgenomen net voor Stevaert gouverneur werd, maar bevestigt wat uit het VDC-onderzoek van 2004 al bleek: de voormalige maarschalk van de sp.a werd minder populair. Stevaert stond in 2004 ook al tweede op de zwarte lijst. De socialisten hebben een brede (ON)POPULAIRSTE POLITICUS voorlinie met Frank Sympathie Antipathie Saldo Saldo Vandenbroucke op 2005 2004 vier, Freya Van den Bossche op vijf en Johan Vande 14,4 (2,8) 2,8 (0,4) 11,6 2,4 Lanotte op acht. 15,4 (9,1) 7,1 (7,5) 8,2 1,6 Bert Anciaux (Spirit) 9,8 (15,2) 3,1 (11,6) 6,6 3,6 4,5 (2,7) 0,9 (0,1) 3,6 2,6 gaat nog dieper in 4,4 (4,6) 26,6 (23,6) -21,2 -19 het rood. Het soor3,6 (4,0) 1,0 (0,8) 2,6 3,2 3,5 3,2 2,5 2,5 2,1
(9,4) (4,5) (1,8) (2,4) (1,2) 1,2 1,4 (1,1) 1,2
(1,3) (6,4) (0,6) (0,7) (3,4) 0 0,3 (1,5) 0,1
2,2 -5,9 1,7 1,6 -2,2 1,2 1,2 1,1
8,1 -1,9 1,2 1,7 -1,8 -0,1 -0,4 0,2
0,4
0,6
-0,8
0,2 2,0 0, 3 2,2 2,1 (1,2) 4,3 (3,4) 3,2 (4,5) 9,0 (6,4) 4,4 (4,6) 26,6 (23,6)
-1,8 -1,9 -2,2 -5,9 -21,2
-0,4 0,0 -1,8 -1,9 -19
1,0
1,3 9,0 0,9 0,9 4,3
Filip Dewinter mag troost vinden in het feit dat hij op zes staat. Hij is veruit de meest controversiële figuur. Als 31,5 % van de respondenten u spontaan nomineren als de onsympathiekste politicus is, heeft dat ook een politieke betekenis.
STEMGEDRAG In alle peilingen naar kiesintenties (Le Soir, VRT – De Standaard etc...) wordt het resultaat van Vlaams Belang – zelfs na herweging – altijd onderschat. Vooral de gestigmatiseerde kiezers van die partij houden zich op de vlakte. Dat was ook bij de Doorbraak-enquête duidelijk het geval. Dat is duidelijk minder het geval bij een peiling naar de “verwachtingen” (welke partij of kartel zou meest vooruitgaan als er nu federale verkiezingen zouden zijn). De respondent vertolkt de politieke polsslag van zichzelf én – niet onbelangrijk (als alibi) – van zijn omgeving. Die “polsslag” zegt niets over het uiteindelijke stemmenpercentage, maar wel over de tendens. Misschien ook over de partij(en) waarbij een aanzienlijk deel van het kwart van de respondenten dat “geen antwoord” geeft uiteindelijk zou uitkomen. In 2004 was de duidelijke (en achteraf correct gebleken) verwachting dat Vlaams Blok toen fors zou winnen, samen met het nieuwe kartel CD&V-NVA. Die inschatting was correct. Ook vandaag (mei – redactie) denken “de mensen” dat Vlaams Belang (35,8) en CD&V (31,3 %) nog eens de grootste winnaars zouden zijn bij verkiezingen. Dit “aanvoelen” geldt overigens voor alle leeftijdscategorieën, alle opleidingsniveaus, alle beroepsgroepen (meer details in volgende Doorbraak). Misschien niet onbelangrijk voor verdere analyse. JVdC TABEL 2: DE POLSSLAG Peiling
Verwachte
Verwachte
Stemgedrag 2005
winnaar 2005
winnaar 2004
CD&V-NVA
20,9
31,3
34,2
VLD-Vivant
16,7
9,8
5
Sp.a-Spirit
16,1
13,6
14,9
Vlaams Belang
11,8
35,8
41,2
Groen
7,7
5,9
3,7
Andere
0,5 3,5
1
Geen antwoord
8
26,4
DE NIEUWE TAALSTRIJD WORDT IN NEUTRALE TAAL UITGEVOCHTEN
L EVE
HET
E NGELS
Na het demografisch en economisch overwicht, verliezen de Franstaligen Als we geloof mogen hechten aan Johan Vande Lanotte in zijn interview na het BHV-debacle (Humo, 24 mei), dan gaat de sp.a zich in de toekomst Vlaams-radicaler opstellen: ‘De Franstaligen zijn België aan het opblazen. Ze beseffen niet genoeg dat ze met vuur spelen. En daar maken ze een grote fout.’ Vande Lanotte herhaalt in hetzelfde interview weliswaar dat hij ‘liever in een centrum-links België leeft, dan in een rechts Vlaanderen’ – hetgeen betekent dat hij om ideologische redenen bereid is verraad te plegen aan zijn Vlaamse vaderland – maar sinds de BHV-crisis is zelfs bij de sp.a de Vlaamse frustratie groot. De Franstalige partijen, met inbegrip van de PS, hebben immers laten blijken dat zij liever “solidair” zijn met de rijke Francofone bourgeoisie die zich in de groene rand rond Brussel vestigt, dan met de Nederlandstalige kleine man die door deze bourgeois tot vreemdeling wordt gemaakt in zijn eigen dorp.
DOMINANT In hetzelfde interview viel me nog een uitspraak op: ‘De Vlamingen vormen weliswaar de meerderheid in België, maar de Franse cultuur is wel dominant’, zegt Vande Lanotte. Hier vergist hij zich. De dominante cultuur in België is tegenwoordig de Angelsaksische. En ook dat is goed nieuws voor Vlaanderen. Vroeger was het inderdaad zo dat de Vlaamse meerderheid binnen België zich in een minderwaardige positie bevond tegenover de Franse cultuur die mondiaal veel belangrijker was dan de Nederlandse. Vandaag echter is wereldwijd het Engels dominant. In tegenstelling tot het Frans, dat een culturele zowel als een territoriale bedreiging voor Vlaanderen betekent, vormt het Engels hoogstens een culturele bedreiging, maar die is een wereldwijd fenomeen en is voor het Vlaamse volk niet
groter dan voor andere volkeren, zoals bijvoorbeeld de Fransen. Daarom speelt de verengelsing in het voordeel van de Vlamingen. Wanneer ik in Brussel met een Franstalige te maken krijg, spreek ik altijd Engels. Als zijn Engels slechter is dan het mijne, dan ben niet ik de dommerik en het provinciaaltje, maar hij. Dat beseffen de Franstaligen trouwens maar al te best. Ze weten dat ze in de wereld met hun Frans niet ver meer geraken.
HET ENGELS IS DE CULTURELE WRAAKGODIN VAN DE VLAMINGEN
De verengelsing van Brussel is de wraak van de Nederlandstaligen. Daarom ben ik persoonlijk geen voorstander van een Vlaamse Republiek met een Brussel als hoofdstad, waar permanente faciliteiten gelden voor de Franstaligen. Alleen het Engels mag men in onze hoofdstad faciliteiten geven zo men dit wenst, zoniet dan verplaatst Vlaanderen zijn hoofdstad beter naar een volledig Nederlandstalige stad, terwijl men van Brussel maar een Europees district moet maken: Brussels, District of Europe.
WIJ MOETEN ONS NIET ALLEEN TOT DE WERELD RICHTEN IN HET ENGELS, MAAR OOK TOT DE FRANSTALIGE BELGEN ZELF.
Er is aan de nieuwe taalstrijd nog één aspect dat al te vaak wordt vergeten. Wij moeten ons niet alleen tot de wereld richten in het Engels, maar ook tot de Franstalige Belgen zelf. Welke taal domineerde tijdens de BHV-onderhandelingen rond de tafel? Noch FDF-voorzitter Olivier Maingain noch PS-politica Laurette Onkelinx kennen voldoende Nederlands om ons te verstaan. Zij kunnen daardoor hun superieure dédain voor de Vlaming blijven cultiveren, want zolang het vanzelfsprekend blijft dat zij onze taal niet moeten verstaan, maar wij de hunne wel. Zolang kunnen zij blijven denken dat zij veel belangrijker zijn omdat wij maar een taaltje spreken van 22 miljoen mensen en zij een van bijna 80 miljoen. Zo immers werkt hun racistische psyche. Ze voelen zich vier keer zo goed als wij en blijven hun heersersmentaliteit cultiveren.
ONDERHANDELEN De Vlamingen zijn in België numeriek altijd de meerderheid geweest. Maar omdat België nooit een democratie was, hebben de Vlamingen 175 jaar lang niets te zeggen gehad. De Vlamingen zijn sinds het midden van vorige eeuw ook op economisch vlak de meerderen van de Franstaligen geworden. Dat had de machtsverhoudingen moeten rechttrekken, maar het Belgische establishment heeft dit 25 jaar geleden verijdeld door een federalisme met drie in te voeren. Het regime wil dat we die twee drama’s (175/25) dit jaar “vieren”.
9
Daarom moeten Vlaamse politici eisen dat alle onderhandelingen met de Franstaligen voortaan in het Engels verlopen. Het gaat ten gronde immers om onderhandelingen tussen twee naties, waarbij zoals bij andere internationale onderhandelingen, het Engels wordt gebezigd. De teksten van de Belgische boedelscheiding moeten in het Engels worden opgesteld, zoniet zal het psychologisch voordeel dat wij de Franstaligen gunnen, nooit worden geneutraliseerd. Paul Belien
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
TAAL
binnen België ook het cultureel overwicht. Tenminste als de Vlamingen het Engels als wapen gebruiken.
Hoewel een zogenaamde “état belgo-flamand” de logische consequentie van de democratische meerderheidsregel was, hebben de Franstaligen zich daar steeds tegen verzet. Ze vinden het beneden hun waardigheid dat zij, met hun “superieure” taal en cultuur, zouden worden geregeerd door cultureel minderwaardige “Menapiërs”. Vandaag kan de Vlaming zich in het Engels tot de wereld richten en daardoor het beeld van België in het buitenland bepalen. Het Engels is de culturele wraakgodin van de Vlamingen.
VRIJE TRIBUNE
ALS "MEN"
JUSTITIE NIET SPLITST, ZAL JUSTITIE ZICHZELF SPLITSEN
O PINIE
Een actief verblijf van bijna twintig jaar in de commissie Justitie (afwisselend als kamerlid of senator, nu eens als lid van de meerderheid, dan weer als oppositielid) leerde mij dat het normenpatroon niet alleen verschilt tussen collectivisten en individualisten, maar ook – tot spijt van wie het benijdt – tussen Vlaanderen en Wallonië. Dit kwam frappant tot uiting tijdens hoorzittingen met de magistraten van de verschillende Hoven van Beroep. De houding ten overstaan van verkeerscontrolerende flitspalen, bouwovertredingen, afvalwetgeving en andere wetgevingen zoals de werkloosheidsreglementering, tonen zeer duidelijk aan dat het juridisch waardebesef verschilt naargelang de streek waar de wetgeving dient te worden toegepast. Er wordt zelfs gefluisterd dat die tegenstellingen ook tot uiting komen in de beraadslagingen van de verenigde Kamers van het Hof van Cassatie en in het Arbitragehof. Vermits deze deliberaties geheim zijn, kan alleen een deelnemer aan deze bespreking dit bevestigen of ontkennen; ik behoor niet tot deze groep van ingewijden. Tijdens de besprekingen in Kamer en Senaat illustreerden enkele spectaculaire wetteksten dit nog treffender. Denken we maar aan de snelbelgwet en de corruptogene factoren bij de collectieve regularisatie, die duidelijk door de Vlamingen werden aangevoeld, maar niet door de Franstaligen.
RECHTSGETROUWHEID Nadien, als was het om dit alles te bevestigen, bleken er trouwens enkele corrupte dossiers te vinden in Vlaanderen en blijkbaar geen in Wallonië. Er is nochtans geen enkele reden om aan te nemen dat de kandidaat-Belgen en de te regulariseren illegalen, minder inventief zouden zijn in Wallonië dan in Vlaanderen. Rechtseconomen noemden dit verschijnsel de "rechtsgetrouwheid". Die rechtsgetrouwheid verschilt manifest in de 25 Europese lidstaten, zodat er geen enkele reden is om aan te nemen waarom ze niet zou verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië. De feiten bevestigen dit. DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
Hoe dichter de rechtsregel bij de dagelijkse situatie van de bevolking komt, hoe sterker deze regel geijkt moet zijn op het waardepatroon van de rechtsonderhorigen. Met andere woorden: het maatschappelijk draagvlak van de regel is van het allergrootste belang. Dit werd overigens ook op Europees niveau vastgesteld. De eerste eengemaakte rechtsregels behelzen het handelsrecht. Hoe meer men de rechtstakken die te maken hebben met het individuele waardegevoel gaat "europeaniseren", hoe moeilijker men tot een eengemaakte regeling komt. Vandaar dat zowel het burgerlijk recht als het strafrecht wellicht nooit een volledig identiek recht zal zijn in heel Europa. In België nochtans wordt ten gevolge van het kunstmatige van de Belgische staat iedereen in hetzelfde keurslijf gedwongen. De norm wordt dan ook die van de minderheid.
JEUGDSANCTIERECHT Mede dankzij de toenemende informatie wordt het verschil in deze waardebeleving steeds duidelijker. Dat bleek nog maar eens bij de behandeling van het jeugdsanctierecht. Zowat iedereen in Vlaanderen wenst een moderne efficiënte aanpak via een jeugdsanctierecht, terwijl de Franstaligen, onder de leiding van de PS, blijven zweren bij het nu toch wel erg verouderde beschermingsmodel.
haar beroemd en berucht subsidiariteitsprincipe bevestigt deze ontwikkeling. Een splitsing van de bevoegdheid omtrent justitie in België stelt geen probleem. Integendeel, ze opent een waaier van mogelijkheden om een moderne hedendaagse manier van conflictbehandeling in Vlaanderen te organiseren. Hierbij kan worden afgestapt van de Belgische manier om alles en nog wat via de strafrechter te regelen, terwijl er zovele buitengerechtelijke mogelijkheden tot conflictoplossing ongebruikt blijven. Het Belgische magistratenkorps is in Vlaanderen en in Wallonië wettelijk volledig conform dezelfde wetten gestructureerd. Toch zal de toetsing van de in de maatschappij levende waarden meer en meer verschillend worden, vermits deze maatschappijen nu eenmaal verschillend zijn. Met een eigen bevoegdheid voor justitie zal Vlaanderen moeten leren om regels van het internationaal privaatrecht toe te passen, ook voor uitspraken geveld door Waalse rechters. En Brussel zal moeten beseffen dat de uitspraken van zijn magistraten zich beperken tot het grondgebied. De evolutie is wellicht onomkeerbaar. Het in Europa gehanteerde subsidiariteitsprincipe zal enerzijds met zich meebrengen dat de grote fundamentele basiswaarden van de westerse maatschappij met vallen en opstaan in Europese normen worden vervat. Anderzijds dienen de individuele relaties, vaak gebaseerd op een meer individuele normbeleving, te worden vastgelegd in de kleinste organische gemeenschap. In ons geval dus in Vlaanderen. Deze evolutie is onomkeerbaar. Als justitie niet tijdig wordt gesplitst, zal het verder gaan met zichzelf te splitsen.
ANDERE LANDEN De argumenten die vaak werden naar voren gebracht over de technische problemen bij de splitsing van justitie en het toekennen van de bevoegdheid hiervoor aan de gemeenschappen en gewesten, zijn achterhaald door de vaststelling dat in de meeste federale landen justitie een bevoegdheidspakket vormt dat toebehoort aan de deelstaten. Ook de Europese evolutie met
10
Hugo Coveliers Onafhankelijk Senator
VRIJ-SPRAAK
V RIJSPRAAK GROENE VERDWAZING
Aan Nederlandstalige klinkt het helemaal anders. Walter Vandenbossche: 'Huytebroeck laat de ecologie primeren op de economie. Op een manier die aan verdwazing grenst, houdt ze vast aan de zeer strenge Brusselse geluidsnormen, die een bedreiging vormen voor zestigduizend rechtstreekse en honderdduizenden onrechtstreekse jobs.’
POLITIE SPREEKT FRANS De politie gaf jarenlang het goede voorbeeld. Anders dan vele personeelsleden bij de gemeenten, was oom agent bijna steeds correct tweetalig. Maar sinds de politiehervorming gaat het fout. Bart Laeremans (VB) vroeg de cijfers op van de huidige taalsituatie bij de lokale politie. Daaruit blijkt dat één agent op vijf vandaag niet tweetalig is, maar eentalig (en meestal: Franstalig).
EVENWICHTSSTOORNISSEN Minister-president Charles Picqué (PS) en minister Guy Vanhengel (VLD) zijn een tijd buiten strijd. Evenwichtsstoornissen, oververmoeid... Zegt dat iets over de toestand waarin de Brusselse regering zich bevindt, een jaar na haar aantreden? Een eerste 'bilan', die zopas werd voorgelegd, oogt mager. De PS lijkt meer bezig met gemeentelijk dienstbetoon dan met gewestelijk beleid. De macht in Brussel ligt in de gemeenten en volgend jaar zijn er immers gemeenteraadsverkiezingen...
De titel van deze rubriek past zeker niet in een tijdschrift voor EU-supporters. Want in Eurofiele kringen hebben ze het niet zo met vrije spraak. Er werd met verbijstering gereageerd op het non en het neen van respectievelijk Frankrijk en Nederland. Men kan daarover verwonderd zijn, men kan het ermee oneens zijn, maar hier was meer aan de gang. De filosofie van het referendum werd op haar kop gezet. Waartoe dient een volksraadpleging in een democratie? Aangezien het volk de hoogste soeverein is, wordt op die manier de hoogste instantie geraadpleegd om uit te maken of een voorstel goed of slecht is. Volgens die redenering is de Europese grondwet slecht voor Fransen en Nederlanders. Maar hier ging het anders. Aangezien Eurofielen menen dat hetgeen uit de Europese cenakels opflakkert onfeilbaar is, leert een referendum of de bevolking slim of dom is. De Fransen en de Nederlanders zijn dus dom. Aantoonbaar met Europese rekenkunde. Eigenlijk moeten de Franse en Nederlandse burgers, zo kan je bijna tussen de lijnen vernemen, hier hun consequentie uit trekken en ontslag nemen als burger. We vervangen ze door slimme Fransen en Nederlanders en organiseren een nieuw referendum. Tot ze ‘ja’ zeggen. Want aan die Europese grondwet mag niet getwijfeld worden of er is crisis. De Euroflop van half juni slaagde er niet in puin te ruimen. Wat doe je in godsnaam met zo’n domme burgers? Om toch iets gezamenlijk te zeggen, klonk de oproep om de grondwet wat beter uit te leggen aan de mensen. Klein probleem: hoe meer de Franse en Nederlandse burgers geïnformeerd werden, hoe meer ze tegen stemden. In Spanje kwam er wel een overweldigend ‘ja’ uit de stembus. Maar de lauwe, eenzijdige Spaanse campagne kon dan ook maar 40 % van de kie-
zers uit de tent lokken. De Luxemburgers zouden in grote meerderheid ‘ja’ stemmen, maar dat was in de tijd dat er nog geen Eurodebat was. Na Frankrijk en Nederland werd er wel nagedacht en steeg de aanhang voor ‘neen’ zienderogen. Willen we daarmee zeggen dat de voorstanders dommeriken zijn? Neen, we beweren dat dommeriken ‘ja’ stemmen als er geen debat is. Zoals bij ons. Niet nadenken over Europa, da’s de boodschap. Er zijn uiteraard goede redenen om voor die grondwet te zijn. Maar er zijn er ook goede om tegen te stemmen. En die komen maar boven water als er over Europa debat wordt gevoerd. Daarom alleen al is zo’n referendum pure winst. Vreemd dat men na de Franse en Nederlandse uitspraak plots plannen opvat om er maar mee op te houden de mensen naar hun mening te vragen. Tony Blair nam de kans met beide handen aan om een zeker debacle voor hem en de EU te vermijden. Aangezien de Britten ‘no’ zouden zeggen, wordt hun mening niet meer gevraagd. In Tsjechië denkt men er ook zo over. De Poolse president is beklemmend eerlijk. We lezen in de Nederlandse Volkskrant van 20 juni: ‘De Poolse premier Marek Belka suggereerde maandagochtend in een radio-interview dat Polen mogelijk af ziet van een referendum. Volgens Belka is na het mislukken van de EU-top afgelopen weekeinde de kans klein dat kiezers ervan kunnen worden overtuigd om de grondwet te steunen. Ratificatie door het Poolse parlement zou daarom beter zijn, aldus Belka. Het Poolse parlement zal de grondwet waarschijnlijk zonder veel aarzeling goedkeuren.’ U ziet dat wij echte vrije volkeren zijn. Wij mogen ‘ja’ zeggen op de grondwet. Maar het moet wel ‘ja’ zijn. Peter De Roover
Gerard Bouvier
11
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
O PINIE -G ORIK
'De Brusselse geluidsnormen zijn zo streng dat er zelfs geen grasmaaier boven Brussel mag vliegen', aldus Renaat Landuyt (sp.a) op TV-Brussel. Andermaal verwijst de rechtbank het spreidingsplan voor de vlieghaven van Zaventem naar de prullenmand. Dwarsligger is het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met zijn strenge geluidsnormen. Niet iedereen in Brussel stelt zich even radicaal op als Evelyne 'lilliputter' Huytebroeck (Ecolo), de Brusselse minister van Leefmilieu.
WAARNEMERS
ZIEN SIGNAAL NAAR
K ROATIË
TURKIJE
TOE
ONHEUS BEHANDELD
B UITENLAND
T
oen de regeringsleiders van de Europese Unie (EU) op 18 juni 2004 besloten om in het voorjaar van 2005 toetredingsonderhandelingen aan te knopen met Kroatië, reageerden politieke kringen in Turkije verbolgen. Ze meenden dat de EU met twee maten en twee gewichten mat. Zaten de Turken niet al veertig jaar in de Europese wachtkamer? Moesten ze zelf niet nog eens tot 17 december 2004 wachten vooraleer ze uitsluitsel zouden krijgen over de vraag of de EU al dan niet onderhandelingen met hen zou openen? Bij Kroatië ging het allemaal zoveel sneller, hoewel dat land pas in 1991 onafhankelijk was geworden. Dat voedde het wantrouwen van de Turken dat de EU het als “Christian club” beter kon vinden met een overwegend katholiek land als Kroatië, dan met een staat als Turkije, waar 99 % van de bevolking uit moslims bestaat. Op de Europese top midden december viel het verlossende woord: de EU zou op 3 oktober 2005 de onderhandelingen met Turkije over het acquis communautaire, het geheel van Europese rechtsregels, openen. De formele beslissing op diezelfde top om op 17 maart 2005 ook het onderhandelingsproces met Kroatië op gang te trekken, was ondergesneeuwd onder alle aandacht die Turkije had gekregen. Niet echt verwonderlijk: Kroatië is een relatief klein land (4,5 miljoen inwoners) dat niet zoveel problemen opwerpt als een arm, groot en bovendien islamitisch land als Turkije. Toch zijn beide beslissingen belangrijk. Het eventuele lidmaatschap van Turkije wordt met het argument verdedigd dat het de EU in staat zou stellen haar invloed in het Midden-Oosten en de Kaukasus te versterken. Kroatië zelf fungeert als de “motor” om ook de andere staten van ex-Joegoslavië de Europese Unie binnen te loodsen. Terwijl Kroatië ertoe zou bijdragen Europa en de Europese Unie geografisch en politiek te laten samenvallen, diende Turkije van de EU een wereldmacht te maken, luidde dus de argumentatie in Brussel. De beslissing om onderhandelingen aan te knopen met een kandidaat-lidstaat wordt niet lichtvaardig genomen. Turkije moest de criteria van Kopenhagen vervullen. Concreet: een echte democratie zijn, de mensenrech-
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
ten respecteren en een vrije, competitieve markteconomie hebben. Kroatië moest zijn volledige medewerking verlenen aan het Internationale Gerechtshof voor Oorlogsmisdaden in het voormalige Joegoslavië (ICTY). Concreet: alle gezochte Kroatische oorlogsmisdadigers uitleveren aan het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag.
GOTOVINA Hier hapert het schoentje. Carla Del Ponte, de hoofdaanklaagster in het ICTY, wees er in februari in een brief aan EU-Raadsvoorzitter Luxemburg op dat Kroatië zich te weinig inspanningen getroostte om de voortvluchtige generaal Ante Gotovina bij de lurven te pakken. Gotovina leidde in augustus 1995 de operatie “Oluja” (Kroatisch voor “storm”) om de streek Krajina op de Serviërs te heroveren. Daarbij zou hij zich volgens het ICTY schuldig hebben gemaakt aan de moord op 150 Serviërs. Vele gewone Kroaten vereren de generaal als een held omdat hij in moeilijke tijden streed voor de “Kroatische zaak”. In zulke omstandigheden maakt een regering zich niet bepaald geliefd wanneer ze zich plooit naar de wensen van een oorlogstribunaal. De ministers van Buitenlandse Zaken van de EU besloten op hun vergadering van 16 maart om de opening van de onderhandelingsgesprekken met Kroatië uit te stellen. Begin juni blies Del Ponte bij een bezoek aan Zagreb warm en koud. Ze zei ervan overtuigd te zijn dat de Kroatische regering achter Gotovina aan zat. Toch moest er volgens haar daadwerkelijke vooruitgang worden geboekt: Gotovina diende in Den Haag te worden voorgeleid of anders had de Kroatische regering
12
op zijn minst het bewijs te leveren dat ze daarvoor al het mogelijke had gedaan. De affaire Gotovina doet de vraag weer rijzen hoe het nu zit met die “twee maten, twee gewichten”. Het rapport van de Europese Commissie van 6 oktober beval het aanknopen van onderhandelingen aan omdat Ankara “op voldoende wijze” de criteria vervulde. Dus toch niet helemaal? De brutale manier waarop de Turkse politie op zondag 6 maart de deelneemsters aan een verboden vrouwenbetoging in Istanboel uiteendreef, vervulde burgers en politici in de EU met afschuw. De politieke zeden in Turkije laten nog veel te wensen over. Als je de twee landen naast elkaar legt, vraag je je af waarom Kroatië verhoudingsgewijs zoveel harder wordt aangepakt. Afgezien van de kwestie Gotovina bestaat er niet de minste twijfel over dat Kroatië een Europees land in de volle zin van het woord is. Waarnemers denken dat de kwestie Gotovina moet worden gezien als een waarschuwing aan het adres van Ankara: de onderhandelingen kunnen worden opgeschort als de kandidaat-lidstaat de mensenrechten niet volledig respecteert. Dirk Rochtus doceert internationale politiek aan de Lessius Hogeschool in Antwerpen en aan de UA.
HARDE NOTEN Franse president Jacques Chirac plaatste vraagtekens bij uitbreiding. ‘De grondwet is opgevat om een uitgebreid Europa efficiënt te doen werken. Kan de Unie zich in deze nieuwe situatie veroorloven zich te blijven verruimen, zonder dat we de instellingen hebben om deze uitgebreide Unie efficiënt te doen werken?’ zei Chirac. De uitspraken van Chirac tijdens de top waren voorpaginanieuws. De overige EU-leiders zwegen zedig over de uitbreiding. Maar zonder grondwet zal een debat zich toch opdringen. Want het Verdrag van Nice, dat tot de ratificatie van de grondwet de werking van de EU regelt, houdt alleen rekening met een toetreding van Roemenië en Bulgarije in 2007 of 2008. In een toetreding van Turkije en Kroatië is in ‘Nice’ niet voorzien. In diplomatieke kringen wordt voorspeld dat de Turkse kwestie een van de harde noten wordt voor Groot-Brittannië, dat op 1 juli het EUvoorzitterschap overneemt.
BOEKEN
BLOEDERIG BASKENLAND
Zelden zo’n vooringenomen boek gelezen. Cees Zoon laat zich van zijn ware, espanjolistische kant zien. Weinig objectief voor iemand die zichzelf journalist noemt! Nee, wie een goed en objectief Nederlandstalig boek zoekt over Baskenland, leze Mark Kurlansky’s De wereldgeschiedenis volgens de Basken (Arbeiderspers, 1999).
CEES ZOON, ZONEN VAN
OP ZOEK NAAR EEN VERZONNEN LAND.
NIJGH & VAN DITMAR, 192 ISBN
KDr.
NOACH. BASKEN
BLZ.,
€ 15,95,
90 388 8736 1.
Je kunt het dan ook maar toejuichen als er plots een boek verschijnt over ‘Basken op zoek naar een verzonnen land’. Jammer genoeg leert het niets nieuws. Behalve dan dat de Nederlandse auteur terzake – Cees Zoon, een gewezen Volkskrant-correspondent in Spanje – een virulente afkeer heeft voor de Basken en het Baskische nationalisme. Met een voor een journalist zelden geziene subjectiviteit plaatst hij zich in het begin van het boek boven het Baskische gewoel. Hij noemt het Baskische nationalisme ‘een rariteit, een extremisme met komische kanten’, dat hij als zelfverklaarde ‘nuchtere Noordwest-Europeaan’ maar moeilijk kan vatten. Een heel boek veronachtzaamt Cees Zoon de strijd van de Baskische abertzale (linkse patriotten), maakt hij die belachelijk en duwt hij die steevast in de hoek van een strijd voor een zelfverzonnen identiteit. Dat alles is overgoten met een irritant zelfgenoegzame ik-weet-alles-beter-stijl. Waarbij je je op de koop toe ook vragen kunt stellen omtrent zijn journalistieke methodiek. Het boek bulkt immers van citaten van antinationalisten. Slechts zelden laat hij een Baskische nationalist aan het woord – ook al vertegenwoordigen die net meer dan 50 % van het kiezerscorps. En als hij dan toch een Bask aan het woord laat, doet hij er alles voor om elk moment te verwijzen naar het
WALEN RECHTSER Je zou het haast niet voor mogelijk houden. Gezien de grootte van het Vlaams Belang – grootste partij van Vlaanderen – moet er wel zoiets bestaan als een rechts-conservatieve onderstroom in Vlaanderen, althans toch volgens cultureel correcte opiniemakers en BV’s. Wie de doctoraatsstudie van Hilde Coffé (VUB) leest, komt tot een andere vaststelling. Want de gemiddelde kiezer in het socialistische Wallonië appelleert veel meer aan het imago van de rechts tot rechts-radicale kiezer. HILDE COFFÉ, EXTREEM-RECHTS
IN
VLAANDEREN
EN
WALLONIË. HET
VERSCHIL.
ROULARTA BOOKS, 197 ISBN
BLZ.,
€ 19,90,
90 5466 707 9.
Op basis van grote enquêtes en eerder gepubliceerde studies, komt Coffé tot de conclusie dat het reservoir aan
potentiële extreemrechtse kiezers in Wallonië veel groter is dan in Vlaanderen. De gemiddelde PS-kiezer voelt zich politiek machtelozer, participeert minder aan het cultureel-politieke verenigingsleven, is op zoek naar autoritaire oplossingen, meer geneigd om blanco of ongeldig te stemmen, niet levensbeschouwelijk betrokken, minder ontzuild... kortom: het bedje van een goedgeorganiseerde extreemrechtse partij ligt in het zuiden van het land zowat gespreid. Maar het is de feodaal geïnspireerde PS die met de stemmen gaat lopen. Onder meer doordat georganiseerd extreemrechts in Wallonië feitelijk niét (echt) georganiseerd is. En nog: in districten waar het FN sterk scoort, scoort ook de PS heel sterk en stemmen heel wat Walen blanco of ongeldig. FN-PS: één strijd? Het succes van radicaalrechts in Vlaanderen zou volgens Coffé vooral liggen aan de goede inbedding in de conservatie onderstroom van de Vlaamse Beweging, in de sterke organisatie van de partij en de steeds betere inhoudelijke invulling. Vlaanderen is ook op zo korte tijd zo welvarend geworden, dat de grote middenklasse bang is om die rijkdom kwijt te raken en net daarom geneigd zou zijn voor een ‘isolationistische’ partij te stemmen. De vraag naar een extreemrechtse partij in Wallonië zou volgens Coffé zelfs groter zijn dan het aanbod ervan in Vlaanderen ... Naast de conclusie dat de Waalse kiezer overtuigder extreemrechts kan stemmen, en de Vlaming veeleer opportunistisch kiest, toont Coffé vooral aan dat de politieke kloof tussen noord en zuid zo goed als onoverbrugbaar is geworden, doorheen de voorbije pakweg vijftien jaar. KDr.
Energiebesparing Milieutechnologie: afvalverbranding deNOx Explosieve gasmengsels: verwerking in overeenstemming met ATEX
Gespecialiseerd studiewerk en sleutel op de deur levering Mallekotstraat 65, 2500 Lier Tel: ++ (0)3/491.98.78 – Fax: ++ (0)3/491.98.77 E-mail: info@euro-pem.com 13
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
B OEKEN
Over Baskenland en zijn specifieke problemen, zijn relatie tot Spanje, de strijd tussen nationalisten en niet-nationalisten, de Eta-terreur ... krijgen we in Vlaanderen zelden iets te lezen. Je moet al het links-flamingantische blad Meervoud lezen om een beetje te kunnen volgen wat er in die uithoek van Europa gebeurt.
obligate katholieke fundamentalisme en bloed-en-bodemracisme dat dit ‘oudste volk van Europa’ kenmerkt. Als je Zoon mag geloven, loopt trouwens elke niet-Baskischtalige Bask gebukt onder een ontzettende en continue Etaterreur.
O
N V E R W I J L D
K AMIKAZE -M EGAFOON
Herinnert u zich nog de stoere persconferentie van VLD-voorzitter Bartje Somers, onmiddellijk nadat hij van zijn partij volmacht had gekregen om iedereen – ongeacht zijn of haar mandaat – die het nog waagde een ander dan het partijstandpunt te verkondigen, ‘onverwijld’ zijn/haar functie te ontnemen en desgevallend uit de partij te zetten. Playmobil Somers maakte zich bijzonder sterk en ging zelfs zover om de potentiële zondaars zowaar uit te dagen. Zij zouden hém in hoogsteigen persoon op hun weg vinden. Zeker weten. We zijn inmiddels enkele weken verder en we weten wel beter. Het zou trouwens onbegonnen werk zijn om hier alle namen te noemen van mandatarissen die ondertussen in mindere of meerdere mate hebben gezondigd. Maar Somers houdt zich gedeisd en schiet vooral met scherp op wat lokaal klein wild. Het grote wild, zoals de mediatieke burgemeester Dewaele van Lennik of zijn schaduw-voorzitter Dedecker blijven voorlopig buiten schot. Op hen is het inmiddels berucht geworden ‘onverwijld’ onverkort van toepassing. Zij hoeven zich dus geen zorgen te maken. Want ook zij zullen sinds de BHV-vaudeville wel hebben begrepen dat het begrip ‘onverwijld’ voor Bartje al even rekbaar is als het geweten van ene Johan uit Oosterzele. Vandaar dat de onemanshow van kabouter Somers mij met de bijhorende binnenpretjes deed terugdenken aan het sprookje van de kikker die zichzelf opblies om te kunnen wedijveren met de grote koe die naast zijn sloot stond te grazen. En we weten allemaal hoe het voor de hoogmoedige kikker afgelopen is. En dat zal voor Somers niet anders zijn. Het volstaat dat ene Karel uit Berlare één keer de kans krijgt om zijn alombekende stekels hun werk te laten doen en... ppfffff ... exit Somers. Hij kan natuurlijk ook nog altijd betwisten dat hij het woord ‘onverwijld’ tijdens die bewuste persconferentie in de mond heeft genomen. Laat me toe hem bij deze te waarschuwen. Want ook ik heb mijn voorzorgen genomen en de geluidsband bij de VRT opgevraagd en gekregen. Dus, nog even geduld mijnheer Somers en de rust waar gij in de Knack van 15 juni zo naar snakt, zal u van harte worden gegund. Zeker na de eerstvolgende verkiezingen. Om uw wonden te likken. Een zekere Guy zal u in Toscane graag verwelkomen. Kamikaze
M
Z AVENTEM Ook het vliegverkeer kleurt communautair. Minister van Mobiliteit Renaat Landuyt bijt zijn tanden stuk op het Brussels gewest. Zelfs Het Volk klaagt steen en been. Joost Loncin vatte het uitstekend samen: Een megafoontje waard. ‘Even dacht de Zaventemse burgemeester dat het koeriersbedrijf DHL rond de luchthaven van Zaventem weer zou uitbreiden. Hij droomde zelfs al van mogelijk 600 nieuwe banen. DHL ontkende alles. De gretigheid waarmee de Zaventemse burgemeester dat nieuws wilde geloven, siert hem eigenlijk. Want het maakt duidelijk waar we allemaal mee bezig zijn: met de werkgelegenheid. Trouwens, allicht zouden die jobs er toch niet gekomen zijn. Na wat Zaventem nu weer boven het hoofd hangt. De federale minister van Verkeer, Renaat Landuyt, heeft immers een veroordeling opgelopen voor de lawaaihinder van Zaventem. Brussel heeft zo’n absurd lage geluidsdrempels dat vluchten DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
E G A F O O N
EN JOBS boven de hoofdstad onwettig zijn. Binnen een maand moet Vlaanderen van de rechter daarvoor een oplossing hebben. Welnu, die oplossing is er niet. Tenminste als Vlaanderen het nieuwe probleem aanpakt zoals de vorige crisissen over de mislukte uitbreiding van DHL en de splitsing van het arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde. Brussel en Wallonië toonden zich toen onverzettelijk. Op beide dossiers zeiden ze njet. “Wij vragen niets’’, was de dooddoener waarmee PS-voorzitter Elio Di Rupo elk mogelijk compromis in de kiem smoorde. Twee keren na elkaar riskeerden zij niets minder dan een crisis van het regime. De kans is groot dat zij dat nu weer zullen doen. In dit derde dossier moet Vlaanderen alweer iets vragen aan zijn buren. Vlaanderen vraagt een compromis over de geluidsnormen die in de drie regio’s verschillend zijn. Anders moet de luchthaven in theorie dicht. Dat kan niet ernstig zijn. Onze gesprekspartners zullen alweer “niets vragen’’. Zij zullen
14
het weer niet kunnen laten om Vlaanderen te jennen. De Franstaligen zullen zich weer lekker verenigd voelen. Niet voor iets, maar tegen iets. Brussel heeft Zaventem nodig. Als toegang tot de rest van de wereld en Europa. Maar de Brusselse bewindslieden hebben Zaventem niet nodig. Hun kiezers hebben met Zaventem niets van doen. In en rond de groeipool Zaventem werken bijzonder weinig Franstalige Brusselaars. Maar Vlaanderen heeft Zaventem nog meer nodig. Als Vlaanderen deze week laat voorbijgaan zonder initiatief te nemen in dit “derde dossier’’, dan dreigt opnieuw een economisch-politieke ramp. Niets minder dan dat. De Vlaamse regering heeft onder impuls van minister-president Yves Leterme (CD&V) een speciale task-force samengesteld om Zaventem te behouden als economische groeipool. Al meteen bij de eerste resultaten botst Vlaanderen alweer op de Belgische structuren en beperkingen.’
15
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
Splits zelf de sociale zekerheid !
De splitsing van de sociale zekerheid is een oude eis van de Vlaamse Beweging maar blijft voorlopig actueel. De politieke wereld is nog altijd doof voor deze vraag onder druk van de traditionele instellingen die het unitaire systeem in stand willen houden. Het Vlaams Neutraal Ziekenfonds steunt deze eis en ijvert ondubbelzinnig voor een splitsing van de sociale zekerheid. Elk lid dat bij ons aansluit, geeft te verstaan dat de splitsing ook zijn bekommernis is. Bouw mee aan een beter en onafhankelijk Vlaanderen,
en zet vandaag nog de stap naar het Vlaams Neutraal Ziekenfonds. Bovendien vindt u in ons een ideale partner in uw ziekteverzekering. Naast de wettelijke verzekering, bieden we u een interessant aanvullend pakket. Zo betalen we onder meer alternatieve raadplegingen, brilglazen, homeopathie, tandprothesen en voetverzorging terug. Daarnaast bieden wij premies bij geboorte en jeugdkampen, een mooie keuze uit boeiende jongerenvakanties en een aantrekkelijke en betaalbare hospitalisatieverzekering.
Aansluiten is heel eenvoudig. Eén telefoontje is voldoende: 0800-179 75. De rest doen wij. Toch nog dit. Het Vlaams Neutraal Ziekenfonds heeft kantoren dicht bij u in de buurt. Vraag ernaar via ons gratis nummer of surf even naar onze webstek: www.vnz.be.
Hoofdzetel: Hoogstratenplein 1 – 2800 Mechelen – www.vnz.be
DOORBRAAK nr. 7 – juli 2005
16