België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
ISSN 0012-5474
Vlaanderen staat in Europa
3
Maandblad Maart 2006 Afgiftekantoor Antwerpen X P508831 Passendalestraat 1a 2600 Berchem
DE
KORTE WEG NAAR EEN FLUWELEN SCHEIDING
Partijprogramma’s, verkiezingsprogramma’s, standpunten én peilingen tonen aan dat sp.a en Groen! ver achterop hinken inzake belangstelling voor de communautaire dynamiek, laat staan in het streven naar volwaardige autonomie of onafhankelijkheid. Een paar piepkleine ballonnetjes over pakweg de splitsing van verkeer (Stevaert) of van tewerkstellingsbeleid (Vandenbroucke) volstaan niet om het ter plaatse rust van de socialisten te doorbreken. De milieupartij is zo mogelijk nog meer afwezig in het debat. Erger nog, vaak stellen die twee partijen zich ronduit afwijzend op. De knipselmap met moedige artikels of uitspraken van progressieve politici, academici, professoren over de scheiding der geesten tussen Noord en Zuid, over Vlaamse identiteit, taalproblemen in Brussel en de Rand, sociale zekerheid, transfers, homogene bevoegdheden ... is heel dunnetjes. Ook in de roodgroene pers luiden weinig Vlaamsgezinde klokken. Daar hebben ze lood in de schoenen. Daar “manifesteren” ze desinteresse en vaak zelfs onderduimse, maar o zo doorzichtige vijandigheid. Maar hun macht is geringer dan ze zelf willen geloven. Ze vullen de ether, maar niet de hoofden van de mensen. Twintig jaar preken tegen een verfoeide partij had een omgekeerd effect. Hun spottend omgaan met de kaakslagflaminganten kon het communautaire vuur niet doven. De mensen zijn niet dom. En zij zorgen uiteindelijk voor verandering, wanneer ze dat echt willen. Bij verkiezingen dus. Maar het is niet allemaal kommer en kwel. Het binnenlands persoverzicht kleurt nog behoorlijk Vlaams, het internet doet zijn werk, de tamtam van de dagelijkse realiteit rond tientallen communautaire disputen doet de rest. Oh ja, dat er bij liberalen en christen-democraten ook nog wat “vertragers” en “afwezigen” rondlopen, dat klopt. Dat de mooie, Vlaamse praatjes en boekjes van het toptrio Verhofstadt-Dewael en De Gucht in de mist rond de macht verdampen, is correct. Dat de oud-pre-
miers van CD&V en de toplui van de christelijke arbeidersbeweging voorlopig krampachtig blijven hangen in het verleden, is ook juist. Maar het gaat in die twee partijen de goede kant op. Ze kozen voor het confederalisme, en dat is niet zonder betekenis. En een groeiend aantal partijleden staat off the record al een stap verder. De druk op de Vlaamse flank is groot. In 2006 en 2007 beslissen de mensen. Het ziet ernaar uit dat de kiezers de stembusgang een Vlaamser accent zullen geven. De Franstaligen zijn goed bezig dat allemaal wat te versnellen. Peilingen allerhande, hoe omstreden ook, wijzen daarop. Politiek gezien staan we voor een beslissende wending. Leterme mag dan al zeggen dat er een grote nuance ligt tussen meer Vlaamse bevoegdheden – zijn doel – en separatisme, sneller dan hij vermoedt zullen zijn kiezers en de kiezers van de twee separatistische partijen hem doen inzien dat zelfs dat eerste doel nauwelijks haalbaar is met de veel te trage socialisten en groenen. Ook binnen de liberale partij is de Vlaamse gisting groot. En na de gemeenteraadsverkiezingen worden de dranghekken rond het Vlaams Belang wellicht gesloopt. Het jaar daarop zal er grote electorale druk zijn voor een Vlaamse sprong voorwaarts. Wat daarna volgt zullen we nog zien. Wat Tsjechen en Slowaken (zie blz 4-6) in enkele maanden konden realiseren – een fluwelen scheiding – wordt ook hier sneller dan verwacht een haalbaar scenario. Laat de Vlamingen dan nadien maar zelf uitmaken hoe ze hun sociale en economische huishouding willen organiseren.
Jan Van de Casteele
P
K
E R S W I J S
O R T
P ERSWIJS – K ORT
FRANCORCHAMPS Luc Standaert in Het Belang van Limburg, 13 februari: ‘Economisch gezien bestaat België al lang niet meer. De middelmatige ‘Belgische economie’ is de optelsom van een van de best presterende regio’s van Europa met een regio die economisch voorbijgestoken wordt door meer en meer regio’s uit het vroegere Oostblok.’ Professor Paul De Grauwe in Het Laatste Nieuws, 26 januari: ‘De kennis van het Frans is achteruitgegaan, maar is dat zo’n probleem? Vlaamse jongeren zijn heel taalvaardig, méér dan vele Europese leeftijdsgenoten. Frans ís ook een minder belangrijke taal geworden. Tegelijk zie je een verschuiving waarbij jongeren meer investeren in het Engels. Uiteindelijk zullen ze daar nog het verst mee komen. Ik geloof dus niet dat daar extra inspanningen nodig zijn.’ Mathias Danneels in Het Nieuwsblad, 30 januari: ‘De toegevoegde waarde van de nv Oud-België – ook voor Wallonië – lijkt steeds scherper op een surrealistische onweerswolk van Magritte.’ Eric Donckier in Belang van Limburg, 30 januari: ‘Indien verkeersveiligheid dan toch geen prioriteit is in Wallonië, waarom moet Wallonië dan méér geld krijgen uit het Verkeersboetefonds, geld dat in principe bestemd is voor investeringen in verkeersveiligheid?’ Stefaan Huysentruyt in De Tijd, 3 februari: ‘Puur zakelijk biedt België geen meer-
waarde meer en zou het einde van het koninkrijk tot een win-winsituatie leiden voor Vlamingen én Walen.’ Guy Verhofstadt in De Tijd, 3 februari: ‘Enkel extreem rechts is tegen de monarchie en het voortbestaan van ons land.’ Didier Reynders in De Standaard, 4 februari: ‘Kan het Marshallplan slagen? Eind augustus is dat grote herstelplan met veel toeters en bellen gelanceerd. We zijn nu begin februari. En ik heb nog niets gezien.’ Patrik Vankrunkelsven in De Tijd, 6 februari: ‘Het is onaanvaardbaar dat er elke dag arbeiders uit Noord-Frankrijk met bussen naar Zaventem worden gebracht om de nachtploeg te doen, terwijl over de taalgrens werklozen werkaanbiedingen kunnen weigeren omdat ze uit Vlaanderen komen.’ Elio di Rupo in Het Laatste Nieuws, 8 februari: ‘Ik heb die tekst van de koning natuurlijk niet geschreven, maar als ik hem had mogen schrijven, zou hij er niet sterk van afgeweken hebben.’ Professor Bart Maddens in De Tijd, 9 februari: ‘Het ter discussie stellen van een staatsverband is een perfect legitieme aangelegenheid. Wanneer een staat daarop enkel kan repliceren met demonisering en criminalisering, dan zegt dat wellicht vooral veel over de ware aard van die staat, en de overlevingskansen daarvan.’
De Franstaligen proberen Francorchamps te redden. Voor dit jaar zal het niet meer lukken, maar een nieuwe overeenkomst met Ecclestone is in de maak. Veel weerklank kreeg het nog niet, maar de Franstaligen gaan straks op strooptocht naar federale – lees vooral Vlaamse – middelen om hun bedenkelijke aanpak van dit sportdossier te helpen financieren. Dat is althans wat Waals minister van Economie Jean-Claude Marcourt (PS) vraagt. (DS, 10 feb)
BEETJE VREEMD Mensen van vreemde origine die zich laten naturaliseren tot Belg, verdwijnen uit de statistieken. Socioloog Jan Hertogen berekende dat 4,9% van de inwoners van Vlaanderen een vreemd paspoort heeft, maar dat 10% vreemdeling is. In Sint-Joost-ten-Node is 90,3% van vreemde origine. Mechelen is met 14,7% inwoners van Marokkaanse oorsprong de meest Marokkaanse stad van Vlaanderen. (DS, 9 feb)
DURE VORST Een legertje van 228 federale politiemensen bewaakt de koninklijke paleizen en domeinen, aldus minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael na een parlementaire vraag van Guido Tastenhoye (Vlaams Belang). Jaarlijks kost de inzet van deze politiemensen zo’n 14 miljoen euro. (Het Laatste Nieuws, 14 feb)
ALBERT NIET ORIGINEEL Wie denkt dat Albert II met zijn pleidooi tegen al dan niet omfloerst separatisme origineel was, heeft het verkeerd voor. Al in 1932 waarschuwde Albert I voor ‘verdoken separatisme’. Boudewijn deed hetzelfde, onder meer in 1988 en 1992 (‘separatisme ondubbelzinnig afwijzen’). Albert herhaalde zijn woorden al in 1996. (opiniestuk Bart Maddens in De Tijd, 9 feb)
DE KLOOF Onder de inleiding ‘Tien goeie redenen om niet van onze Waalse broeders en zusters te scheiden’ ging de Bis-redactie van De Morgen (4 feb), die zich al dan niet ironisch ‘samen met onze vorst vervolg blz. 3
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
2
K
O R T
KLEIN SOLDAATJE Met zijn droom over de organisatie van de Olympische Spelen was Bart Somers ongetwijfeld de origineelste dromer. Weken gratis reclame. Johan Vande Lanotte probeerde hem na te doen met een droom over de halvering van het leger. Het leger is een belangrijke werkgever in ons land (40 000 jobs en een pak indirecte werkgelegenheid in vooral Waalse defensiebedrijven. ‘Wie pleit voor de afschaffing van het leger, pleit eigenlijk voor het afschaffen van heel wat jobs in de defensie-sector, ook al zijn het eigenlijk verkapte gesubsidieerde jobs’, aldus De Tijd (14 feb)
DE VAKBOND In De Morgen van 14 februari liet ABVVtopman Xavier Verboven nog maar eens horen wat de vakbondstop vindt over de regionalisering van het werkloosheidsbeleid, waar ook Johan Vande Lanotte voorstander van is. ‘Dat zal onvermijdelijk uitmonden in de splitsing van de sociale zekerheid en de splitsing van de vakbonden in een Vlaamse en Waalse vleugel. Wij moeten ons niet moeien met het kiespubliek van de sp.a. Maar ze moeten ook weten dat dat gevolgen heeft.’
RECHTZETTING In het artikel van Manu Ruys m.b.t. Het Manifest in het februarinummer van Doorbraak wordt verwezen naar Jaak Stoldt, het hoofd van de studiedienst van KB in 1979. Excuus voor deze tikfout. Het gaat natuurlijk om Jaak Stokx, ere-directeur van KBC en ondertekenaar van het Manifest van “In de Warande”.
WERELDVREEMDHEID VAN EEN LEIDER
K ONING A LBERT In 2004 werd Roularta Media Groep, uitgever van magazines, onder meer Knack en Trends, gratis bladen en vaktijdschriften in België en het buitenland, vijftig jaar. De jarige kreeg het bezoek van een elegante opa, koning Albert II. De redactiedirecteuren en hoofdredacteuren mochten keuvelen met de vorst over de multicultuur en de pers. Trendgevoelig voor het politiek correcte denken zoals de vorst en zijn raadgevers zijn, was dit een verplicht nummer. Potten werden er niet gebroken. Wat mij wel opnieuw duidelijk werd – ik zat op de gespreksronde – was het wereldvreemde van de koning en zijn omgeving. Denkend aan de aanval op het “omfloerste separatisme” van Albert II heb ik een fascinerend boek gelicht uit mijn rekken. Op het eerste gezicht heeft het geen snars uitstaans met de Belgische situatie van 2006. En toch. De historica Beatrice de Graaf publiceerde in het jaar van het koningsbezoek aan Roularta “Over de Muur” met als ondertitel “De DDR, de Nederlandse kerken en de vredesbeweging”. Uit dat dikke boek blijkt de wereldvreemdheid van de leiders van de DDR. Jaren en jaren nadat Gorbatsjov zijn perestrojka begonnen was en Charta 77 in Praag en Solidariteit in Polen het politieke initiatief naar hun kant wrikten, bleef het DDR-regime vasthouden aan de politieke en ideologische Abgrenzung. Tot letterlijk in de uren van de val van de Muur leefden de partijbonzen, de Stasi’s en de militairen in een waanwereld. Het oogkleppen- en verdringingsmechanisme van de DDR-getrouwen en het machteloze gejammer ten Belgische paleize over het gevecht van de Vlamingen om volledige zeggenschap over hun economie en politiek, heeft parallellen. Ik behoor niet tot de radicalen die verkondigen dat Vlaanderen over vijf of tien of vijftien jaar onafhankelijk
3
EN DE
DDR
zal zijn. Ik behoor wel tot hen die weten dat dit onvermijdelijk is en dat la Belgique de papa zich uit oerschrik voor het onvermijdelijke liever oogkleppen aanmeet en Freudiaanse verdringingsmechanismen cultiveert dan de waarheid onder ogen te zien en te redden wat er te redden is door te dialogeren met bijvoorbeeld de Denkgroep in De Warande van het Manifest voor een Zelfstandig Vlaanderen in Europa. Die verdringing ontsiert ook de Vlaamse toppolitici. Yves Leterme vertelde het op de Nieuwjaarsreceptie van de Vlaamse ondernemers (Voka), Johan Vande Lanotte koos voor Le Soir, Frank Vandenbroucke deed aan dubbelspel door Polspoel & Desmet op VTM op te zoeken en gelijklopend zijn ideeën te etaleren in De Morgen. Alle drie pleiten zij voor ondernemingslust, modernere arbeidsmarkten, loonkostenmatiging, werkelijkheidszin. De consequenties van deze wensen vertalen zij niet in de vraag: ‘Kan wat wij willen aan een hoog tempo, en het tempo moet hoog liggen om de internationale context, verwezenlijkt worden in België of zijn om te verwezenlijken wat wij willen het einde van België en een Vlaamse staat de oplossing?’ Denken Leterme, Vande Lanotte en Vandenbroucke dat zij met hun geneuzel één Franstalige overtuigen om iets te doen in hun richting? Wie gelooft dat hij met de PS, de eeuwige en onwelvoeglijke dinosaurus van Wallonië en België, een deal kan maken over hervormen, hervormen, hervormen en vernieuwen, vernieuwen, vernieuwen (de strijdkreet van Vandenbroucke in De Morgen) huwt het politieke verstand van een vrouwtje van 80 dat kaarsen brandt in de basiliek van Vandenbrouckes dorp, Scherpenheuvel. Frans Crols Directeur van Trends
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
C OMMENTAAR
ernstig zorgen maakt over het sluimerend separatisme’ op bezoek naar wat ons bindt aan de Walen. Het viel lichtjes tegen. Waals televisiewerk (Striptease bvb) haalt het Vlaamse scherm niet (en omgekeerd). ‘Op gebied van film is de scheiding een feit. Veel films geraken niet over de taalgrens’, aldus Jan Temmerman. Franstalige rockgroepen blijven in Vlaanderen onbekend. Hetzelfde geldt voor theater(makers), fotografen, strips en televisiewerk. Nergens is het uit elkaar galopperen pijnlijker zichtbaar dan in de literaire wereld, stelt Dirk Leyman.
DE
SNELLER
DAN VERWACHT KUNNEN STATEN VERDWIJNEN
M AG B ELGIË
EEN FLUWELEN SCHEIDING VERWACHTEN ?
F LUWELEN S CHEIDING
I
n de 75 jaar dat Tsjechoslowakije bestond, heeft het enkele opvallende bijdragen geleverd tot de politieke woordenschat. Enkele gebeurtenissen die zich in en rondom Tsjechoslowakije afspeelden, leenden zich tot begrippen die we in de politiek hanteren. Zoals ‘München’ staat voor laffe toegevingen aan een agressieve uitdager, refereert ‘Praagse Lente’ aan de inspanningen om een totalitair systeem draaglijk te maken. De ‘Fluwelen Revolutie’ symboliseert op haar beurt een radicale, geweldloze sociale hervorming van een systeem.
Vooral het begrip ‘fluwelen scheiding’ is interessant om verder te bestuderen. Het verwijst naar een geweldloze, vredevolle opsplitsing van een land, zoals dat het geval was met Tsjechoslowakije in 1992-1993. De fluwelen scheiding is meer bepaald een favoriet model geworden voor wie een vredevolle breuk nastreeft van het land waar hij leeft. Het is dus geen wonder dat het concept van de fluwelen scheiding ook opduikt in de Vlaamse debatten over Belgiës toekomst. Daarom net, is het meer dan waardevol om in Doorbraak te bestuderen wat er feitelijk gebeurde in Tsjechoslowakije in de vroege jaren 1990. Bovendien is het ook zinvol om te bekijken of die ervaring relevant kan zijn voor de toekomst van België.
IDENTITEIT – WELVAART Tsjechoslowakije werd in 1918 opgericht als een unitaire staat, gedomineerd door de Tsjechische elite in Praag. Tsjechen waren toen veeleer seculier, goed opgeleid en leefden in een geïndustrialiseerde economie. Slowakije, was een landbouwsamenleving met een overtuigd religieuze en laaggeschoolde bevolking. De Praagse elite meende dat Tsjechen en Slowaken twee verschillende volkeren binnen één Tsjechoslowaakse natie waren, en dat de Tsjechen de Slowaken moesten helpen in hun economische, sociale en culturele inhaalbeweging. De Tsjechoslowaakse constructie werd voorts in de hand gewerkt door het feit dat beide volken een Slavische taal spreken, die wel héél dicht bij elkaar ligt. Tot slot had de Tsjechoslowaakse constructie ook een geopolitieke betekenis omdat zij beide Slavische volken een sterke meerderheid bood tegenover een grote Duitstalige minderheid in het land.
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
Ondanks dat alles, droegen de Slowaakse politieke leiders de staat niet echt in hun hart. Ze apprecieerden wel de Tsjechische bijdrage tot de economische ontwikkeling en modernisering. Maar ze waren niet onverdeeld gelukkig met het feit dat alle politieke beslissingen in Praag werden genomen, waar alle staatsinstellingen waren gecentraliseerd. Meer zelfs, velen verzetten zich tegen de seculiere invloed van de Tsjechische leraren en ambtenaren die in Slowakije het tekort aan opgeleide ambtenaren kwamen opvullen. Daardoor leed Tsjechoslowakije van dag één onder een interne spanning. Tsjechen gedroegen zich erg paternalistisch tegenover hun Slowaakse ‘kleine broer’. Bovendien verwezen de Tsjechen vaak naar het land als ‘hun’ staat, door het adjectief ‘Tsjechisch’
‘BELGIË BESCHIKT NOG OVER ENKELE BELANGRIJKE, GEMEENSCHAPPELIJKE TROEVEN.’ gelijk te stellen met ‘Tsjechoslowaaks’. De Slowaken daartegenover, beleefden een reëel verschil tussen Slowakije – hun natuurlijke thuis – en Tsjechoslowakije, dat voor hen toch iets artificieels was. Hoewel de Slowaakse elite bestond uit ‘Tsjechoslowakisten’ en Slowaakse nationalisten, toch streefden ze allen meer autonomie en erkenning na binnen de gemeenschappelijke staat. Doorgaans slaagde de Slowaakse elite er in tijden van radicale politieke en sociale verandering in meer autonomie
4
te bereiken. Zo raakte het land al stilaan gedecentraliseerd, nog vóór de Duitse invasie in 1939. Die Duitse bezetting betekende een eerste breuk van het land. De Tsjechische regio’s werden deel van het Derde Rijk. Slowakije een Duits, half-autonoom, fascistisch ‘protectoraat’. De latere associatie van Slowaaks nationalisme met fascisme, deed de zaak weinig goed na WO II, toen Tsjechoslowakije weer een unitaire staat werd. Die eerdere breuk betekende echter het failliet van die unitaire staat. De verschillen konden niet meer worden weggegomd. Toch moesten de Slowaken wachten tot in de jaren zestig. Pas na de Sovjetinvasie werd de unitaire staat omgeturnd tot een federatie die formeel bestond uit twee republieken – de Tsjechische Republiek en de Slowaakse Republiek. Die scheiding was louter virtueel, want alle belangrijke beslissingen werden genomen door de communistische partijleiding in Praag. Pas de val van het communisme in 1989 opende de deur voor defederalisering.
SCHAAKMAT De Tsjechen waren hier echter niet voor te vinden. Zij wilden vooral de staatseconomie omvormen tot een markteconomie. Staatshervorming zou alleen maar de aandacht afleiden van dat prioritaire punt op de politieke agenda. De Tsjechische bevolking was met de dag minder te spreken over de grote transfers naar Slowakije van wat als haar geld werd gezien. Bovendien was er een groeiend verschil in economische aanpak tussen Tsjechische en Slowaakse politici. De Tsjechen verkozen een neoliberale strategie en bepleitten een radicale omwenteling van het systeem. De Slowaken wilden veeleer een stapsgewijze en sociaalgeoriënteerde benadering. De verkiezingen van 1992 brachten twee grote partijen in patstelling. In de Tsjechische Republiek was dat de neoliberale partij van Václav Klaus (de huidige president van Tsjechië – KDr.), in Slowakije de nogal heterogene partij van Vladimir Meciar die tégen een neoliberale aanpak was. Het was onmogelijk voor beide partijen om samen een regering te vormen. Deze schaakmatpositie werd snel opgelost: het land zou worden opgesplitst. Nochtans, tijdens de verkiezingscampagne verklaarden beide partijen nog
voor een unitaire staat te zijn. De enige separatistische groepering was de Slowaakse Nationalistische Partij. Bovendien bleek uit opiniepeilingen dat de bevolking helemaal niet voor een splitsing gewonnen was. De burgers waren dan ook erg verrast met het besluit, en meer nog met de snelheid waarmee het voltrokken werd: in amper een paar maanden ...
Hoe kon dit zo snel gebeuren? Hoewel Tsjechen noch Slowaken feitelijk wilden splitsen, waren de verschillende politieke visies onoverbrugbaar geworden. De Slowaken waren van mening dat ze aan de verkeerde kant van de geschiedenis hadden gestaan, en dat de val van het communisme een ongezien momentum was om voor het eerst een moderne Slowaakse identiteit uit te bouwen. De Tsjechen waren op hun beurt veel zelfbewuster; ze verloren geen tijd met een zoektocht naar een eigen identiteit. Zij wilden enkel zo snel mogelijk rijk worden en aanvaardden geen enkel obstakel op die weg naar meer welvaart. Op de tweede plaats waren er geen duidelijke voordelen die het land zouden samenhouden. Praag was duidelijk Tsjechisch, Bratislava Slowaaks. Staatsinstellingen werden gewantrouwd wegens hun communistische verleden. In Slowakije hield niemand van het ‘merk’ Tsjechoslowakije, dat algemeen aanvaard was in Tsjechië. Maar uiteindelijk speelde het communistische verleden van de staat ook de Tsjechen parten. En hun missie om hun oostelijke buren te beschaven, was sinds WO II onbestaande.
VLAANDEREN-BELGIË Hoewel er heel wat gelijkenissen zijn tussen België en Tsjechoslowakije in het begin van de jaren 1990, zijn er juist ook opvallende verschillen tussen beide landen. We bekijken eerst de gelijkenissen. Beide landen zijn voorbeelden van federaties-van-twee-staten (de Belgische
bevolking (2005)
structuur is dan wel complexer, maar het land is vooral een unie van Nederlandstalige en Franstalige volken) die enkel functioneren met instemming van beide delen. Beide landen werden opgezet als unitaire sta-
EEN
NEOLIBERAAL TSJECHIË EN EEN ‘SOCIALER’ SLOWAKIJE LEIDDEN TOT EEN PATSTELLING.
ten, die er echter in faalden om te gaan met de culturele verscheidenheid van de inwoners. Het streven naar culturele erkenning, was de grootste uitdaging die de unitaire staat ooit kende. In beide landen waren de nationale bewegingen verbrand door hun tijdelijke collaboratie met de bezetter tijdens WO II. Ondanks een rist staatshervormingen was zowat niemand tevreden met het bekomen resultaat. Terwijl culturele redenen de start van de hervormingsbewegingen vormden, werden economische overwegingen voor meer autonomie steeds belangrijker wanneer één van beide samenstellende gemeenschappen de andere zag als een bedreiging voor de eigen welvaart. De eenheid van beide staten werd ook ingegeven door geopolitieke omstandigheden, met een verwijzing naar de dreiging van enkele agressieve buurlanden (hoewel dit in het licht van de geschiedenis helemaal geen zin heeft gehad). Deze bestaansreden is vandaag irrelevant in de EU. Ondanks deze gelijkenissen, verschilt
TSJECHIË
SLOWAKIJE
10 241 000
5 431 000
bbp/capita (2005)
$10 452,79
$7 566, 19
Index economische vrijheid (2006)
21ste plaats
34de plaats
0,874
0,849
UNHD index (2003) BRON:
NATIONMASTER.COM; HERITAGE.ORG
5
Op de tweede plaats beschikt België over enkele belangrijke gemeenschappelijke troeven, die niet zomaar kunnen gescheiden worden, zoals de monarchie of Brussel. Vooral Brussel maakt van eender welke splitsing een gigantische uitdaging, omdat beide volkeren de stad als hun eigen hoofdstad beschouwen. Tot slot lijken staten maar te verdwijnen van en te verschijnen op het politieke toneel bij grote internationale omwentelingen. De fluwelen scheiding was maar mogelijk dankzij de fluwelen revolutie. De crisis van het communistische systeem en de omvorming naar een liberale democratie opende de weg naar ongeziene politiek-institutionele veranderingen in de staatsstructuur. Slechts tegen de achtergrond van deze hervormingen kon de toekomst van de gemeenschappelijke staat in vraag worden gesteld. Ondanks haar huidige problemen en geschillen, ondervindt de Belgische staat geen fundamentele crisis die het mogelijk zou maken om de gemeenschappelijke staat voorgoed in vraag te stellen.
TOT SLOT Slechts in geringe mate kan de fluwelen scheiding een gids zijn voor België. Hoewel beide landen op vele vlakken op elkaar gelijken, zijn er minstens drie factoren die in grote mate tot de splitsing van Tsjechoslowakije bijdroegen, en die afwezig zijn in België: een grote
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
F LUWELEN S CHEIDING
IN IJLTEMPO
het huidige België behoorlijk van Tsjechoslowakije in zijn laatste dagen. Uit een hele reeks verschillen, pik ik drie cruciale elementen. Vooreerst, waar Ts j e c h o s l o w a k i j e uiteindelijk zijn populariteit verloor bij zowel Tsjechen (om economische redenen) en Slowaken (om culturele redenen), is het vooral Vlaanderen dat België in vraag stelt – véél meer dan dat de Franstaligen dat doen. Vlamingen hebben zowel culturele als economische kritiek op België, waar Franstaligen doorgaans heel wat minder aan te merken hebben op de Belgische staat. Daarom kun je geen van beide volkeren de rol van de Tsjechen, dan wel van de Slowaken, toekennen; de situatie is structureel verschillend! Het lijkt erop dat Vlamingen noch Franstaligen staan te springen om komaf te maken met de gemeenschappelijke staat.
F LUWELEN S CHEIDING
crisis van het constitutionele systeem, een gebrek aan echte gemeenschappelijke troeven, en voldoende motieven aan beide zijden van de taalgrens, om het land op te splitsen. Anderzijds, op de vooravond van de fluwelen scheiding, was Tsjechoslowakije veel meer unitair georganiseerd dan België dat nu is (de federale regering was erg sterk, er waren gemeenschappelijke televisiezenders – Tsjechen en Slowaken kunnen elkaars taal begrijpen zonder ze echt te moeten aanleren). De Tsjechoslowaakse ervaring kan moeilijk aantonen dat Belgen altijd zullen
ZE
samen blijven. Als er één les is te trekken uit de fluwelen scheiding, is het wel dat, eens het raam van ongeziene mogelijkheden is geopend (door een grote internationale en binnenlandse crisis), de staat, wiens toekomst al gedurende decennia wordt in vraag gesteld, sneller kan verdwijnen dan de meesten kunnen vermoeden. Petr Drulák Directeur van het ‘Instituut voor Internationale Betrekkingen’, Praag. Vertaling: KDr.
ZIEN ELKAAR NU LIEVER
V
anaf de parlementsverkiezingen van begin juni 1992 kwam het desintegratieproces van de Tsjechoslowaakse federatie in een stroomversnelling. De Slowaakse federalisten van Vladimir Meciar waren de grote overwinnaars in Slowakije, de rechts-liberalen van Vaclav Klaus in Tsjechië. Gesprekken tussen beiden maakten snel duidelijk dat de kloof té groot was. Een tweespalt die ook in België duidelijk aanwezig is. De bevolkingsverhouding (2/1) is vergelijkbaar, de economische verschillen (werkloosheid, productiviteit, export) ook. Slowaken zaten ook opgescheept met zware industrie en wapenindustrie en Tsjechen betaalden transfers, weze het minder dan Vlaanderen aan Wallonië.
den. De politici hebben beslist, omdat de verschillen té groot waren geworden.
President Vaclav Havel was fel gekant tegen een splitsing. Waar hebben we dat nog gehoord?
Vandaag zijn de meeste Tsjechen en Slowaken tevreden dat ze hun eigen boontjes kunnen doppen. De splitsing is nauwelijks nog gespreksonderwerp. Enquêtes leren dat slechts een kwart van de Slowaken nog heimwee
Hoe dan ook, enkele dagen na de voormelde verkiezingen zaten Klaus en Meciar in Bratislava bijeen om er de scheiding te bespreken. Er kwam een nieuwe (overgangs)regering, die enkel nog de splitsing moest voorbereiden. De federale begroting moest vanaf begin 1993 gescheiden worden. Ook de splitsing van het leger werd snel geregeld.
Tot verbazing van nogal wat waarnemers verliep de scheiding erg vlot. Het staatsapparaat werd in amper zes maanden uit elkaar gehaald.
Petr Drulak studeerde economie in Praag en daarna, als TEMPUS-student, aan de universiteit Antwerpen (1993-1994). In Antwerpen leerde hij op eigen houtje zo goed Nederlands dat hij in staat was het magnum opus “De Koude Oorlog” van professor Yvan Vanden Berghe in het Tsjechisch te vertalen. Drulak publiceerde ook artikelen over Vlaanderen waarvan hij de politieke ontwikkelingen op de voet volgt. Hij is docent internationale politiek aan de Karel-Universiteit in Praag en leidt sinds 2004 als directeur het gezaghebbende Instituut voor Internationale Betrekkingen in Praag (www.iir.cz). Drulak is een gerenommeerd gastcommentator voor binnen- en buitenlandse media.
heeft naar de federatie. Vooral voor de jongeren is de scheiding een uitgemaakte zaak, omdat de positieve zaken blijkbaar overwegen. In de Tsjechoslowaakse context ging immens veel politieke tijd verloren met discussies over wat waar moest worden beslist en wie ervoor moest betalen. De Slowaken zijn nog armer, maar verkleinen de achterstand. De relaties tussen beide landen zijn erg goed. Tsjechen en Slowaken komen nu beter overeen dan aan het einde van de republiek, zo getuigen Slowaakse vakbondsleiders. Uit enquêtes blijkt dat de twee volkeren elkaar als hun lievelingsvolk omschrijven. Ze gaan nog het liefst bij elkaar op vakantie. Nationalisme is geen synoniem van terrorisme en geweld. JvdC
Ook Europa reageerde in het begin afwijzend. ‘Zeer droevig nieuws’, stelden buitenlandministers, ‘De ontwikkelingen stemmen mij droevig’, aldus Frans Andriessen, toenmalig ondervoorzitter van de Europese Commissie. Ze verkeken zich op de haalbaarheid van de fluwelen scheiding. Toch kwam de scheiding er niet op vraag van de bevolking. Er is ook nooit een referendum over gehou-
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
IN 1945
74 ONAFHANKELIJKE LANDEN, IN 2002 AL 193, EN DE TENDENS IS DAT ER NOG OOK DE EUROPESE KAART ONDERGING - SNELLER DAN MEN VERMOEDT - INGRIJWIJZIGINGEN. IN VOORNOEMDE PERIODE IS HET AANTAL KONINKRIJKEN GEDAALD. WAREN ER
MEER ZULLEN VOLGEN. PENDE
6
IS VLAAMSE
GRONDWET PRIORITAIR?
COMMUNAUTAIRE HOOGMIS VAN 2007 DRINGEND VOORBEREIDEN D
‘HET
ZAL ALLESBEHALVE EEN GEMAKKELIJKE KLUS ZIJN OM EEN VLAAMSE GRONDWET GOEDGEKEURD TE KRIJGEN.’
VLAAMSE GRONDWET Het is allicht geen toeval dat Luc Van den Brande de in het vooruitzicht gestelde Vlaamse grondwet op dezelfde manier wil laten beginnen: ‘Vlaanderen is een natie’. Dat verklaarde hij op de derde Vlaamse conferentie die CD&V en N-VA op 28 januari organiseerden. Dat CD&V en N-VA met hun voorstel van Vlaamse grondwet de Belgische zere tenen niet uit de weg gaan en daarbij bovendien aansluiting zoeken met de Vlaamse Beweging, valt enkel maar toe te juichen. Toch heb ik wat gemengde gevoelens bij het komende debat over de Vlaamse grondwet.
HANDVEST? Nog los van de communautaire problemen zal het allesbehalve een gemakke-
Foto ANZ
Maar het probleem van die resoluties was dat het er vijf waren en dat er veel te veel in stond. Eerder dan aan een grabbelton met eisen en wensen is er momenteel nood aan een korte lijst met specifieke breekpunten, naar het voorCD&V EN N-VA ZOEKEN MET HUN VOORSTEL VAN VLAAMSE GRONDWET AANbeeld van het SLUITING MET DE VLAAMSE BEWEGING. MOOI, MAAR IS DAT PRIORITAIR? tienpuntenprolijke klus zijn om een Vlaamse grondgramma dat eind 1991 bijna unaniem wet goedgekeurd te krijgen. Om te werd goedgekeurd door de Vlaamse beginnen is het niet echt duidelijk wat Raad. Allicht zal dat wat minder zijn we ons precies bij zo’n grondwet – dan waar de Vlaamse Beweging van sommigen spreken van een ‘handvest’ droomt, maar beter een concreet engage– concreet moeten voorstellen. ment van zoveel mogelijk partijen rond een beperkt eisenpakket, dan een vlucht In elk geval moet een grondwet een vooruit. In elk geval mag het debat aantal basiswaarden uitdragen waaroover de grondwet niet dienen als alibi ver een brede consensus bestaat in de om de voorbereiding van de staatshermaatschappij. Maar net nu is deze convorming op de lange baan te schuiven. sensus ver te zoeken. Basiswaarden als ‘verdraagzaamheid’, ‘vrije meningsuiWant stel dat het Vlaams Parlement na ting’ en ‘culturele diversiteit’ vormen maanden van moeizaam debatteren momenteel het voorwerp van een parover de grondwet uiteindelijk tot de tijpolitiek debat, dat meteen ook een conclusie komt dat Vlaanderen inderdebat is tussen meerderheid en opposidaad een natie is. Wat kopen we daar tie. Het zal in die omstandigheden niet dan mee? Er zullen wat wenkbrauwen simpel zijn om enerzijds duidelijke taal gefronst worden aan de overkant van te spreken over de waarden die ten het park en van de taalgrens. En de flagrondslag zouden moeten liggen aan minganten die kicken op symboliek zulde Vlaamse maatschappij, maar anderlen in de zevende hemel zijn. Maar de zijds niet de indruk te wekken dat men ‘grote’ staatshervorming van 2007 is daarmee één bepaalde partij viseert. geen stap dichterbij. Daarom, wat mij Anders gezegd: het gevaar is niet denkbetreft: liever tien breekpunten in de beeldig dat het met de Vlaamse grondhand dan een Vlaamse natie in de wet dezelfde weg opgaat als met de lucht. zogenaamde verzoeningsresolutie die in 2002 werd goedgekeurd door het Bart Maddens Vlaams Parlement.
7
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
GRONDWET
Als je de Spaansgezinde diehards bezig hoort dan zou je denken dat Catalonië de onafhankelijkheid al heeft uitgeroepen. In werkelijkheid vraagt Catalonië op de keper beschouwd niets meer dan een forse uitbreiding van de bevoegdheden binnen het Spaanse staatsverband. Maar toch kan men de woede van de Spaanse nationalisten gemakkelijk begrijpen wanneer men de tekst van het voorstel leest. Het autonomiestatuut heeft verdacht veel weg van een heuse grondwet, met een preambule en een lijst van rechten en vrijheden. Het eerste artikel van het voorgestelde statuut stelt trouwens onomwonden: ‘Catalonië is een natie’.
V LAAMSE
e Spaanse politiek staat al enige tijd onder hoogspanning als gevolg van het voorstel van nieuw autonomiestatuut dat in september vorig jaar werd goedgekeurd door het Catalaanse parlement. De Spaanse nationalisten in en buiten Catalonië roepen storm en brand omdat dit nieuwe statuut de balkanisering van Spanje zou inluiden. Een generaal dreigde er al mee om troepen te sturen naar Catalonië, indien de regio volhardt in de boosheid.
Dit alles zal ongetwijfeld aanleiding geven tot heroïsche debatten, die best wel boeiend zullen zijn. Alleen is het een beetje de vraag: zijn er momenteel geen andere prioriteiten? Als het de Vlaamse politici écht menens is met de communautaire hoogmis van 2007, wordt het dan niet hoog tijd om die te beginnen voor te bereiden in het Vlaams Parlement? De parlementaire voorbereiding van de staatshervorming van 1999 (die er uiteindelijk niet gekomen is) begon niet later dan februari 1996. De vijf resoluties die daar het resultaat van waren, vieren rond deze tijd hun zevende verjaardag.
ONDANKS
GEBREK AAN TEGENARGUMENTEN
HET MANIFEST
HEEFT INDERDAAD GEEN POLITIEK DRAAGVLAK!
S TAATSVORMING
Manu Ruys stelde in het februarinummer van Doorbraak de vraag naar het politieke draagvlak voor het Manifest van de denkgroep ‘In de Warande’; hij had ook het antwoord kunnen geven. Dat politieke draagvlak is er vandaag inderdaad niet. Er werd ook niet naar gezocht.
Bij het uitwerken van het Manifest zaten geen politici mee rond de tafel, er werd ook niet geprobeerd de tekst te enten op wat men als de grootste gemene deler van het Vlaamse politieke discours had kunnen begrijpen. Er werd zelfs niet gelet op de nochtans ooit als historisch voorgestelde staatshervormende resoluties van het Vlaams Parlement.
ONAFHANKELIJK(HEID) Het Manifest is en blijft het resultaat van langdurig gezamenlijk denkwerk van een groep individuele mannen – er zaten inderdaad geen dames rond de tafel – die van bij de aanvang van de discussie zijn uitgegaan van een duidelijke premisse, die van de onafhankelijkheid van Vlaanderen. Het enige nog rationele antwoord aan al wie alsnog denkt aan een grote staatshervormende doorbraak in 2007. Tijdens een debat in Brussel met zijn Vlaamse collega Yves Leterme tekende Elio di Rupo zijn Waalse krijtlijnen voor zo’n nieuwe ronde, meer dan een piepklein speldenkopje was dat niet. Toch heeft het Manifest nu al een draagvlak. Het boek stond niet bij de gepubliceerde top-tien van de in Vlaanderen meest verkochte boeken, maar vandaag liggen zo’n tienduizend exemplaren over Vlaanderen verspreid en de vraag is nog niet stilgevallen.
toch niet te laten verleiden tot wat misschien als een blijk van sympathie voor het Manifest zou kunnen lijken. Zelfs buitenlandse diplomaten in Brussel lieten een uitnodiging voor een gesprek niet onbeantwoord.
TERUGBIJTEN Het Belgische systeem liet intussen wel weten dat het er nog altijd is en zelfs nog flink kan bijten. Maar bovenal was er Het Paleis/Le Palais dat al enkele keren luidkeels liet horen dat de Manifesters en hun vrienden geen vriendelijke Belgen zijn. Datzelfde Paleis zag zich wel verplicht het technische gelijk van het Manifest niét tegen te spreken. Uiteraard dacht men daarmee de discussie in de kiem te smoren, maar dat was duidelijk een misvatting. Nog meer Vlamingen vragen vandaag zonder omwegen een koning die alleen nog lintjes mag doorknippen. Kortom, alvast in Vlaanderen is er vandaag een draagvlak voor zowel de gedachtegang als de politieke conclusies van het Manifest. Een draagvlak dat – zoals Ruys zeer terecht opmerkt – het moet doen zonder veel Vlaamse pers. Een georganiseerde Vlaamse Beweging zoals in de tijd van De Prinsen van Stuyvenbergh is er vandaag ook niet echt meer – en natuurlijk ook zonder “de” Vlaamse politiek.
Een Franse vertaling is op komst, aan een Engelstalige versie wordt gewerkt. Intussen worden leden van de Denkgroep veelvuldig aangesproken om een en ander “ter plaatse” te komen uitleggen. In Vlaanderen natuurlijk, maar ook in Brussel en in Wallonië.
Maar tot vandaag bewees niemand mét argumenten het ongelijk van de Manifesters. Gelukkig is nog het scheldproza van de Belgische Progressieve Socialisten, hun vrienden van B Plus en natuurlijk ook De Morgen die voor wat extra peper en zout zorgen in de discussie.
VÓÓR! Maar zelfs zij kunnen er niet aan voorbij dat zelfs de Waalse ondernemers – het Waalse Voka – het nuttig vinden om de Denkgroep een grote tribune aan te bieden. Wij kunnen best begrijpen dat di Rupo publiek toegeeft dat hij schrik heeft van wat er in Vlaanderen beweegt. Zonder het Manifest had hij zich niet verplicht gevoeld die paniek publiek toe te geven. Zonder datzelfde Manifest had de Vlaamse minister-president zich niet verplicht gevoeld zijn koninklijk opperhoofd publiek tegen te spreken. In Vlaanderen mag men vandaag inderdaad over het wegsturen van de Belgische koning spreken. Ten tijde van Egmont kon de georganiseerde Vlaamse Beweging een Vlaamsonvriendelijke staatshervorming stoppen. Dat was inderdaad “tegen” iets! Waarom kan diezelfde Vlaamse Beweging vandaag niet luidop “voor” iets zijn? En mee zorgen voor een draagvlak waarmee politiek Vlaanderen, net zoals toen, uiteindelijk rekening moet houden? Marc Platel
BESTEL NU "Manifest voor een zelfstandig Vlaanderen in Europa" Het boek kan worden besteld via de Vlaamse Volksbeweging. Stort 20 euro op rekening van VVB-actie, 409-9563981-19, met de vermelding BOEK DE WARANDE en de postbode brengt het enkele dagen later aan huis.
Er zijn Vlaamse partijen die in alle discretie willen luisteren, anderen laten veel zweet en nog meer tranen om zich
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
Toegegeven, het is een weinig genuanceerd beeld. Sommigen zijn inderdaad voor maar toch niet helemaal, anderen zijn het eens met de diagnose, maar vinden de conclusies te verregaand, nog anderen maken liever eerst nog een confederalistisch ommetje.
8
TOCH
OMZICHTIG ZIJN MET VOORBARIG OPTIMISME
MEER BEVOEGDHEDEN
P EILINGEN
KONING EN MACHT
SPLITSING
Wie een beetje campagne voert, kan polls op webstekken allerhande makkelijk beïnvloeden. Uitkijken dus met soms flatterende cijfers. Maar wat een koning mag, mogen we ook: In zijn 21-julitoespraak van vorig jaar toonde Albert II zich nog heel optimistisch en zag hij alleen maar tekenen van solidariteit en verlangen naar eenheid. De koning putte toen zijn optimisme uit een peiling van La Libre Belgique. Die gaf aan dat 87 % van de Belgen voor de eenheid van het land was.
Volgens een peiling van de Stemmenkampioen (weekvraag 30, 10 048 panelleden) zou een absolute meerderheid van de Vlamingen voor de splitsing van België en voor Vlaamse onafhankelijkheid zijn. Slechts 40,5 % is ertegen. Foto Reporters
D
MEER VLAMINGEN
Een aantal recente peilingen moeten de vorst geen goed hebben gedaan. Volgens de peiling van het panel van De Stemmenkampioen (Het Laatste Nieuws) zou een ruime meerderheid van de Vlamingen willen dat de koning zijn politieke macht verliest en dat hij nog enkel ceremoniële en protocollaire bevoegdheden krijgt. Bij de kiezers van alle partijen is er een absolute meerderheid voor de protocollaire koning. VOORSTANDERS
VAN LOUTER
%
CEREMONIËLE ROL PER PARTIJ
Socialisten Groen! VLD CD&V Vlaams Belang
53,1 55,7 56,3 61,2 82,1
Ter vergelijking: bij het jongste opinieonderzoek van Doorbraak (2005) (www.doobraak.org) vond 38,4 % (april 2005!) van de ondervraagden dat België een koning nodig heeft (29,7 % niet akkoord, 28 % neutraal, 3,9 % geen mening). Ook een peiling van P-Magazine – ook al gehouden in de nadagen van de toe-
WILLEN MINDER MONARCHIE
spraak van Zijne Majesteit, begin februari – geeft een toch wel genuanceerder beeld. Hier bleek na 3174 stemmen dat 51 % van de respondenten vond dat de koning af en toe zijn mening mag zeggen. Een kwart vond zelfs dat hij meer macht moest krijgen en 24 % vond dat lintjes knippen moest volstaan. (www.p-magazine.com) Voorts was er de zeemzoete peiling in opdracht van het VTM-magazine Royalty (Belga E-poll, een samenwerking tussen persagentschap Belga en iVox), via internet gehouden bij een ‘representatief staal’ van 1 010 Belgen. Driekwart denkt dat Prins Filip bekwaam is om de troon over te nemen, een kwart vindt van niet. Prins Laurent was de sympathiekste royal, Filip strandt met 5,3 procent slechts op de zesde plek na een rist familieleden. Albert II (tweede plaats) is volgens Pol Van Den Driessche ‘een knipoog en een lach. Iedereen aanvaardt hem, ook de republikeinen’. (De Morgen, 17 dec.). Na zijn toespraak tot de Gestelde Lichamen en zijn uitval naar “anachronistische separatisten” zal dat groepje koningsvrienden in het republikeinse kamp wel wat uitgedund zijn.
9
VOORSTANDERS SPLITSING BELGIË Groen Sp.a-Spirit VLD-Vivant CD&V-NVA Vlaams belang
KIEZERS (PARTIJ(NIET-LEDEN) LEDEN) 20,3 25,3 38,2 49,7 83,1
14,4 26,2 36,4 61,3 94,9
De Stemmenkampioen heeft de vraag gesteld na het pleidooi van de Warande-groep (een aantal prominente Vlamingen die in een Manifest pleitten voor onafhankelijkheid als noodzakelijke splitsing van België). In eerdere gelijkaardige peilingen haalde de splitsing van België niet meer dan 35 procent steun. ‘De peiling van De Stemmenkampioen toont aan dat de Belgische eenheid in Vlaanderen brozer is dan algemeen werd aangenomen’, aldus Luc Van der Kelen in Het Laatste Nieuws. Het zal Van der Kelen misschien verbazen, maar we hebben beslist onze twijfels bij dit resultaat. Twee eigen opinieonderzoeken van Doorbraak (2004 en 2005) leerden dat ongeveer een vijfde van de Vlamingen vindt dat Vlaanderen onafhankelijk moet worden. Bijna de helft van de ondervraagden ging daar niét mee akkoord. Het kan, maar zou ons erg verbazen indien de Vlamingen zo snel in de richting van separatisme zouden evolueren. JVdC DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
C OMMUNAUTAIR
e voorbije weken zorgden publicaties van de Warande, een reeks schandalen in Wallonië, dagelijke communautaire spanningen en uitspraken van koning Albert II en zijn buikspreker Guy Verhofstadt weer voor een reeks opiniepeilingen. We geven de resultaten voor wat ze waard zijn, maar waarschuwen voor al te voorbarig optimisme. Het gaat vooruit, dat wel, maar veel peilingen worden georganiseerd via het manipuleerbare internet. Over een paar maanden publiceren we het uitgebreide derde Doorbraakopinieonderzoek.
Volgens een internetpeiling van Het Nieuwsblad (14 feb., 849 deelnemers) vindt 87,67 % van de deelnemers dat Vlaanderen en Wallonië nog meer eigen bevoegdheden moeten krijgen. Ook hier was het opinieonderzoek 2005 van Doorbraak genuanceerder. Toen leerden we dat 52,3 % van de respondenten vond dat Vlaanderen meer bevoegdheden moet krijgen. Amper 12,9 % was het daar niet mee eens, terwijl 23,7 % hier “neutraal” op antwoordde en 4,2 % geen mening had.
WIJZEN OP GROTE VERSCHUIVING
Europese beschavingsgemeenschap, en die een beperkt aantal bevoegdheden heeft. De lidstaten – waaronder het onafhankelijke Vlaanderen – moeten de bouwstenen zijn.
VRIJE TRIBUNE
V LAAMSE
REGERING LIET KANSEN LIGGEN
O PINIE
O
p 8 februari keurde het Vlaams Parlement de zogenaamde Europese Grondwet goed. Het Vlaams Belang was de enige partij die tegen stemde. Dat had zowel te maken met de inhoud van de Europese Grondwet, als met het feit dat niet alle kansen benut werden om Vlaanderen op de Europese kaart te zetten.
De Vlaamse parlementsleden stonden onder grote federale druk om de Grondwet zo snel mogelijk goed te keuren. De federale premier verklaarde begin 2005 dat er een akkoord was om de zeven parlementen zo snel als mogelijk te laten stemmen. Als voorzitter van de commissie Buitenlands Beleid van het Vlaams Parlement was ik evenwel van geen akkoord op de hoogte. Door de organisatie van hoorzittingen, de behandeling van een verzoekschrift, de bespreking van twee voorstellen van resolutie, de discussie rond het houden van een volksraadpleging, en de koppeling van de stemming aan een voorafgaandelijk interparlementair samenwerkingsakkoord, heeft het Vlaams Parlement pas in februari 2006 de behandeling afgerond. Het is duidelijk dat de federale premier niet de agenda van het Vlaams Parlement bepaalt. De Europese Grondwet is in de eerste plaats een instrument om een Europese Unie met steeds meer lidstaten en steeds meer bevoegdheden, toch efficiënt te laten functioneren. Daarom zouden beslissingen in de regel niet langer bij unanimiteit maar bij zogenaamde ‘dubbele meerderheid’ worden genomen: door minstens 55 % van de lidstaten die minstens 65 % van de bevolking omvatten.
EFFICIËNTER? De voorstanders van de Europese Grondwet beweren dat deze werkwijze de EU niet alleen efficiënter, maar ook democratischer zou maken. Ik ben het daar absoluut niet mee eens. Democratie kan zich immers alleen op het niveau van een natie of op een lager echelon manifesteren. Ik vrees dat de Vlamingen vaak zullen worden geconfronteerd met beslissin-
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
EUROPESE GRONDWET OM EEN DOOIE MUS.
GOEDGEKEURD.
VREUGDE
gen die met een Europese “dubbele meerderheid” werden genomen, maar waarvoor bij ons absoluut geen draagvlak bestaat. Werd het vreemdelingenstemrecht ons ook niet opgedrongen door een zogenaamd democratische meerheid op het multi-nationale Belgische niveau? Als Vlaamse nationalist wil ik graag samenwerken met de andere Europese naties, maar ik wil de Vlamingen niet opzadelen met beslissingen die door Franse, Poolse, Italiaanse en later misschien zelfs Turkse of Albanese politici werden genomen, maar waarvoor in Vlaanderen geen meerderheid bestaat.
‘HET IS JAMMER DAT DE VLAMINGEN ZICH NIET IN EEN VOLKSRAADPLEGING HEBBEN KUNNEN UITSPREKEN’
UITBREIDING Van efficiëntie gesproken: het afblokken van de Europese Grondwet is de meest efficiënte manier om de waanzinnige uitbreidingsplannen te dwarsbomen. De toetreding van Turkije zou het wezen zelf van de Europese Unie aantasten. Sommigen zien de Europese Unie als een “open concept” dat op termijn ook het Nabije Oosten en NoordAfrika kan omvatten. Het Vlaams Belang kiest voor een Europese Unie die beperkt is tot landen van de
10
Het is erg jammer dat de Vlamingen zich niet in een volksraadpleging hebben kunnen uitspreken. Een Vlaamse volksraadpleging zou bovendien voorpaginanieuws geweest zijn in geheel Europa en zou Vlaanderen duidelijk als politieke entiteit op de kaart gezet hebben. Een Vlaams Belang-voorstel terzake werd door alle meerderheidspartijen, helaas ook de N-VA, weggestemd. Het interparlementair samenwerkingsakkoord omschrijft hoe de zeven Belgische parlementen optreden wanneer volgens de Europese Grondwet de “nationale parlementen” een rol spelen. Voor CD&V en N-VA is dit akkoord een grote stap vooruit. Zonder het feestje te willen bederven, moet ik toch een paar kanttekeningen maken. Ik vind het akkoord niet meer dan logisch in een Belgisch federalisme waar de deelentiteiten niet onder maar naast de federatie staan. Het akkoord is bovendien onvolledig en wankel. Het document draagt wel de handtekening van senaatsvoorzitter Lizin, maar de Senaat heeft het akkoord nog niet gestemd en de PS heeft de tekst voor advies naar de Raad van State verwezen. Het verhaal van de Europese Grondwet is dus het verhaal van enkele gemiste kansen. Een volksraadpleging had de Vlamingen rechtstreeks betrokken bij dit belangrijk debat, en had Vlaanderen op de Europese kaart gezet. Door de tekst nu nog niet te stemmen, had Vlaanderen een beter én volledig samenwerkingsakkoord kunnen onderhandelen. Sommigen verwijzen naar het spreekwoord en verkiezen één vogel in de hand boven tien vogels in de lucht. Die ene vogel in de hand mag dan wel geen dooie mus zijn...
Karim Van Overmeire Voorzitter Commissie Buitenlands Beleid en Europese Aangelegenheden van het Vlaams Parlement; Partijbestuurslid van het Vlaams Belang
VRIJ-SPRAAK
V ERLOREN
VELDSLAGEN
KAAS MET GROTE GATEN
CADEAUTJES Brussel doorkruist voortdurend de financieringswet', zegt Vlaams minister Bert Anciaux (Spirit). Hij ontwaart een mechanisme waarbij het Brussels Gewest federaal geld besteedt aan gemeenschapsinitiatieven. Het gebruikt daarvoor niet de verdeelsleutel uit de financieringswet (57 NL / 43 F), maar de typisch Brusselse verdeelsleutel (20 NL / 80 F), die veel gunstiger is voor de Franstaligen. Minstens even belangrijk: veel gemeenschapsinitiatieven worden betaald door het gewest, maar uitgevoerd door de gemeenten, die in de praktijk (hoofdzakelijk) Franstalige initiatieven betoelagen.
BALLEN VAN BRUSSEL Na drie jaar renoveren werd het atomium op 14 februari officieel heropend. Prijskaartje om de ‘ballen van Brussel’ opnieuw te doen blinken: 27,5 miljoen. De federale overheid betaalt daarvan maar liefst 15 miljoen via het fonds voor de hoofdstedelijke en internationale functie van Brussel (‘Beliris’). Vice-premier Laurette Onkelinx (PS) mocht dan ook niet ontbreken op de bijhorende persconferentie. ‘Het atomium staat symbool voor België’, aldus Onkelinx. ‘Het was gebouwd voor zes maanden, maar veertig jaar later staat het er nog altijd. Ook België mag nog dromen van een mooie toekomst.’ Beliris wordt voor 70 procent gespijsd met Vlaams belastinggeld... Gerard Bouvier
Steve Stevaert is een man van zijn woord. Toen we hem bezochten voor de verkiezingsbijlage van Doorbraak in 2003, gooide ik de toenmalige sp.a-voorzitter een van mijn geweldige oneliners voor de voeten. ‘Die ga ik ooit gebruiken’, reageerde hij enthousiast. Ik zat meteen in de klem. Kon ik de gratis-kampioen auteursrechten aanrekenen? Nu ligt het boek In de greep van de angst van Rinke van den Brink op mijn leestafel (Houtekiet). Die onderzoekt hoe de sociaaldemocraten in een vijftal Europese landen reageren op het ‘rechtspopulisme’. Op blz. 36 lees ik het volgende dat de auteur optekende uit Stevaerts mond: ‘Wij (Stevaert bedoelt ‘de Vlamingen’ – PDR) verliezen elke veldslag in de perceptie van de mensen. Als we er nog een paar verliezen, zeg ik altijd, dan hebben we de oorlog gewonnen.’ Fout, Stevaert, gij zegt dat niet altijd. Ik zei dat toen aan uw bureau en ge hebt woord gehouden door het over te nemen. Zelf heb ik die oneliner altijd spaarzaam gehanteerd. Sommige zogenaamde radicale kringen, die leven van de idee dat alles ons tegenzit, stellen dit soort humor maar matig op prijs. Dus hoort er een woord uitleg bij. Misschien ook ter lering van Stevaert, wie weet. Vooral ook omdat recente gebeurtenissen de juistheid ervan, naar onze van alle bescheidenheid ontdane mening, alleen maar bevestigen. Het is nu een vaststaand feit voor alle Vlaamse politici, zelfs publiekelijk aangehangen door Willy Claes, dat er een nieuwe staatshervorming nodig is. Volgens Claes en co. is dat nodig om België te redden. Volgens uw dienaar om aan te tonen dat België niet te redden is.
lend verantwoord. De ene groep zag er stappen in naar het verre einddoel van een zelfstandig Vlaanderen. De andere groep hoopte zo de druk van de ketel te halen, opdat er eindelijk een nieuw Belgisch evenwicht kon bereikt worden. De geschiedenis leert dat die tweede groep faalt. Staatshervormingen zijn een klein beetje nuttig omwille van de inhoud zelf (we hebben nu bijvoorbeeld een eigen Vlaams onderwijs en daardoor kan het zich in de Europese top nestelen), maar vooral voor de dynamiek die ze op gang brengen. Het onderscheid tussen wat wel (redelijk) marcheert en wat niet behoorlijk werkt, wordt voor steeds meer mensen duidelijk: het is de lijn tussen eigen bevoegdheden en Belgisch gebleven materies. Wat te bewijzen was. Wat nu volgt, dreigt overgenomen te worden door de meest reactionaire belgicistische kringen om de perfiditeit van de Vlaamse Beweging te illustreren, maar we wagen het er op. De belgicisten die staatshervormingen steunen, zijn de nuttige idioten die we nodig hebben om België op te doeken. Staatshervormingen bestrijden slechts de symptomen, maar zijn noodzakelijk om de minwaarde van het taaie België aan te tonen. Het vurige en revolutionaire Vlaanderen dat we dromen heeft die tussenstappen niet nodig. Het gezapige en overvriendelijke Vlaanderen dat echt bestaat, wel. Ze vormen de prijs die we betalen voor de angst voor onze eigen schaduw. Het is een omweg, maar wel een weg. Het lijkt er op dat Albert II dat begrepen heeft. Ook Claes is een omfloerste separatist. Hij beseft het niet en is dus een idioot. Maar wel nuttig. Peter De Roover
Ook de vorige staatshervormingen werden door voorstanders verschil-
11
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
V RIJSPRAAK
Bij de start van de huidige Brusselse regering werd afgesproken dat de vicegouverneur jaarlijks een ‘vooruitgangsrapport’ zou maken over de (niet) toepassing van de taalwet. Na lang aandringen is het zover. Het eerste rapport is door de regering besproken. De vereniging brusselNL vzw, die opkomt voor een correcte tweetaligheid en meer Nederlands in Brussel, vergeleek het huidige rapport met dat van vijf jaar geleden. Belangrijkste conclusie: de tweetaligheid in Brussel boert achteruit. De taalwet schrijft voor dat (bijna) alle personeelsleden van gemeenten tweetalig moeten zijn. In 1999 waren 30 procent van de gemeentelijke personeelsdossiers in overtreding. Vandaag zijn dat er dubbel zoveel.
EEN
NA TE VOLGEN VOORBEELD
WAAKHOND OVER SUBSIDIARITEIT IN DE EUROPESE UNIE
E UROPESE
GRONDWET
Zes van de zeven in België bestaande parlementen hebben met een
beschamende onverschilligheid het Verdrag tot Vaststelling van een Grondwet voor Europa al geruime tijd geratificeerd. Alleen het Vlaams Parlement debatteerde over dit Verdrag, hield hoorzittingen en raakte het eens het niet goed te keuren zonder voorafgaand interparlementair samenwerkingsakkoord ter uitvoering van protocol 2 betreffende de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid één van de vereenvoudigde herzieningsprocedure bepaald in artikel IV-444.
Krachtens dit artikel kan de Europese Raad voor gebieden waarop de Raad van Ministers van de Unie nu eenstemmig beslist, later besluiten dat dit voortaan bij gekwalificeerde meerderheid gebeurt. De nationale parlementen kunnen op grond van de ‘subsidiariteitstoets’ en tegen een beslissing van de Raad krachtens artikel IV-444 binnen een periode van zes weken bezwaar aantekenen.
DEELPARLEMENTEN Dankzij de Vlaamse regering heeft België bij de ondertekening van het constitutioneel verdrag een verklaring afgelegd die de deelparlementen in België als componenten van het nationaal parlement bestempelt. Op 22 december 2005 keurde het Vlaams Parlement een interparlementair samenwerkingsakkoord goed dat de uitvoering van die verklaring regelt. Het akkoord maakt het voor het eerst duidelijk dat bij de Europese besluitvorming de deelgebieden meespelen. De Unie moet dus elk ontwerp van regelgeving ook rechtstreeks aan de deelparlementen sturen. Het akkoord verplicht België een beroep wegens schending van het subsidiariteitsbeginsel aan te tekenen bij het Europees Hof van Justitie wanneer ook maar één deelparlement dit vraagt. Vlaanderen krijgt zo onrechtstreeks toegang tot het Hof. Belangrijke winstpunten dus. Het samenwerkingsakkoord is in zodanig ruime termen gesteld dat het niet alleen kan gelden voor de subsidiariteitstoets maar ook voor de toepassing van artikel IV-444. Het Vlaams Parlement ratificeerde op 8 februari 2006 het ‘Verdrag tot
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
Vaststelling van een Grondwet voor Europa’. Dit recht op goedkeuring van internationale verdragen, dat federaal België exclusief aan een geplande paritaire senaat wil toekennen, mag Vlaanderen overigens nooit afstaan.
‘VLAANDEREN KRIJGT ONRECHTSTREEKS TOEGANG TOT HET EUROPEES HOF VAN JUSTITIE.’
REFERENDUM Of het Verdrag er ooit komt, is nog de vraag. De Fransen en de Nederlanders hebben het al bij referendum verworpen. In andere lidstaten is de ratificatieprocedure tijdelijk in de ijskast gestopt. Blijkens Nederlands onderzoek ligt de hoofdreden van die afwijzing daarin dat de Nederlandse burger de overvloed aan Europese regelgeving en de te grote inmenging van de Europese Unie in zijn dagelijks leven niet meer aanvaardt. De Franse minister van Binnenlandse Zaken en presidentskandidaat, Nicolas Sarkozy, heeft al gepleit voor gewoon een verdrag dat de goede werking van de EU na de uitbreidingen waarborgt. Een nieuwe grondwet kan beter wachten tot het debat over de eindstructuur van de EU, haar grondgebied en de democratische besluitvorming, ten gronde is gevoerd. Vlaanderen moet er op toezien dat daarin het subsidiariteitsbeginsel behouden blijft. Na de afwijzing van de ‘Grondwet’ door de Fransen en de Nederlanders besloten de Europese staatshoofden en regeringsleiders in juni 2005 tot een bedenktijd van één jaar.
12
In het kader daarvan organiseerde de Nederlandse regering, samen met het toenmalige Britse voorzitterschap, op 17 november in Den Haag een conferentie over de balans tussen de EU en haar lidstaten. Zweden, gesteund door Nederland, drong er op aan die bedenktijd met een jaar te verlengen. De conferentie was het er over eens dat de rol van de nationale parlementen bij de toepassing van het subsidiariteitsbeginsel moest worden versterkt. De Nederlandse regering kondigde de aanstelling aan van een hoge ambtenaar als ‘subsidiariteitswaakhond’. Hij moet er op toe zien of een geplande EU-regelgeving wel terecht is rekening houdend met het subsidiariteitsbeginsel en zo niet tijdig alarm slaan.
OPVOLGCONFERENTIE Oostenrijk maakte het duidelijk dat de EU moet vermijden via ‘salamitactiek’ onderdelen van de ‘Grondwet’ alsnog kracht van wet te verlenen. Als EUvoorzitter voor het eerste halfjaar van 2006, zal Oostenrijk op 17 en 18 april aanstaande in Sankt Pölten (NederOostenrijk) een opvolgconferentie organiseren om te onderzoeken hoe de Unie best tot een goede mix van subsidiariteit, evenredigheid en doelmatigheid komt. Vlaanderen mag daarop niet ontbreken. Inmiddels kan het alvast het Nederlandse voorbeeld van een ‘subsidiariteitswaakhond’ navolgen. Theo Lansloot
SUBSIDIARITEIT Subsidiariteit houdt in dat niets wordt ondernomen door een groter orgaan als een kleinere entiteit dat evengoed kan (art. I-11- 3). Het betekent dat die Unie alleen dan een initiatief mag nemen als de lidstaten zelf daartoe minder in staat zijn. Krachtens het evenredigheidsbeginsel mogen de inhoud en de vorm van het optreden van de Unie niet verder gaan dan wat nodig is om de doelstellingen van de “Grondwet” te verwezenlijken. (art. I -11 – 4)
BOEKEN
RAAPRECHTS
zou thuishoren ware het niet dat je moeilijk een non-fictieboek kan schrijven over iets wat niet bestaat. ‘België is een niet-natie, een fantoomstaat, een on-land. Een nand’. En omdat er in de Nederlandstalige versie van het nationale volkslied een noot ontbreekt om het drielettergrepige “Bel-gi-e” te kunnen bezingen, besluit de auteur dat het dus Belgje moet zijn. Dat is bovendien zoveel makkelijker om tikken omdat je dat onhandige tremaatje niet telkens moet plaatsen.
RIK VANWALLEGHEM, BELGIË ABSURDISTAN, LANNOO, 172 ISBN
JEAN-MARIE DEDECKER, RECHTS VOOR DE RAAP.
UITGEVERIJ VAN HALEWYCK, 263 ISBN
BLZ., €
19,50,
90 5617 707 9.
Jean-Marie Dedecker blijft zichzelf in dit boek: hij schrijft wat hij denkt. Of hij straks als minister ook zal doen wat hij schrijft, blijft de vraag. Hij zou de eerste niet zijn die zijn te boek gestelde ideeën plotsklaps vergeet. De auteur van de eerste drie Burgermanifesten indachtig.
Uitgever André Van Halewyck, altijd in de buurt van de linkse barricades op te merken, zal er goed bij varen, bij de eerste 12 000 exemplaren. Hij geeft nu tenminste toe – na lezing van Rechts voor de raap – rechts te zijn (wat hij nooit had durven denken). Misschien kan hij met die zuurverdiende, rechtse centen een corrector loslaten op de derde druk? Want zelden heb ik een boek gelezen met zo’n incoherente stijl en zo veel fouten (dt-fouten inclusief; of Caesar die de achtste-eeuwse Merovingers in de kling jaagt)! KDr
HET NAND BELGJE Walter Pauli noemt het boek in De Morgen incoherent (11 feb.). Maar hij citeert maar uit één hoofdstuk van het boek. Zo ver gaan we met hem niet mee. Feit is dat het boek geen duidelijke lijn uitzet. En dat Jean-Marie zich wel eens durft tegenspreken – dat had Pauli ook al gemerkt. Dat is het nadeel van de bundel losse gedachten en alternatieve oplossingen, die Dedecker naar voren schuift. Want inderdaad, veeleer dan enkel wat losse ballonnetjes oplaten – wat in de audiovisuele media moeilijk nog anders kan – reikt hij ook veel valabele en realistische oplossingen aan. Zijn discours is gekend. Zijn stijl en woordkeuze ook. Hard – hardnekkig, kort – gebald, voor de vuist weg maar niet ondoordacht, met de nodige eigen-zinnige beeldspraak en one-
We leven in een land dat eigenlijk nooit had mogen bestaan, dat kunstmatig in stand wordt gehouden. Het bewijs levert Rik Vanwalleghem. Zijn België Absurdistan is dan misschien geen regelrecht pleidooi voor het opdoeken van dit land, maar het bundelt wel een massa argumenten om te beweren dat we leven in een op zijn minst ‘merkwaardige constructie’. Sportjournalist Vanwalleghem heeft vooral geobserveerd en details uit hun verband gehaald om de absurditeit die erachter schuilt in het daglicht te plaatsen. Het begint al in de eerste zin van de inleiding: ‘Stelt u zich een land voor waarvan stripfiguren de meest representatieve bewoners zijn, waar notabelen levende visjes drinken ...’ Meteen is de toon gezet voor de rest van het boek, dat volgens de auteur bij de non-fictie
13
BLZ., €
14,95,
90 274 6201 9
Consequent blijft Vanwalleghem daarom spreken over “het nand Belgje” als hij badinerend door heden en verleden de vele eigenaardige kantjes van zijn inwoners opblaast tot hilarische proporties. Uiteraard moeten politici en het koningshuis het ontgelden. Een apart hoofdstuk is overigens besteed aan de voor buitenlanders onmogelijk te verklaren staatstructuur en onwaarschijnlijk veel termen die regelmatig opduiken in politieke dossiers. De auteur verontschuldigt zich voor het moeilijk te doorworstelen stuk tekst en inderdaad, als je alle typisch Belgische begrippen op een rijtje zet, krijg je een opmerkelijke verzameling amper verstaanbaar jargon bij elkaar. Ook de modale Belg krijgt een spiegel voorgehouden. Onze eetgewoonten, de nationale sport “foefelare”, de traditionele baksteen-in-de-maag zijn maar enkele van de vele aspecten waarover Vanwalleghem mijmert en zich vrolijk maakt. Het resultaat van dat alles is een boekje waarin het aangenaam snuisteren is. Je leert eruit dat Belgje een onland is maar als je er zoals de auteur eens goed mee lacht, is het zo erg nog niet. Wie aan het einde een pleidooi verwacht voor het opdoeken van dit kunstmatig samengehouden nandje aan de Noordzee, blijft op zijn honger. Het mag hier dan wel Absurdistan zijn, maar is het elders wel beter? MVW
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
B OEKEN
Op de persvoorstelling had de Nederbelgische publicist Derk-Jan Eppink het nog een nieuw Burgermanifest genoemd. Maar dat is het toch niet geworden. Veeleer dan een politiek-ideologisch richtsnoer, is Rechts voor de raap een bundeling van 1001 losse rechtsliberale ideeën geworden. Rechtsliberaal – hier bedoeld als, voortkomend uit het gezonde Vlaamse boerenverstand. Denk de auteur even weg, en op de markt overtuig je een meerderheid met de ideeën in dit boek. Denk de schrijfstijl weg – gelardeerd met de nodige oneliners en niet mis te verstande beeldspraak – en je hebt ook de laatste twijfelaars mee.
liners, de ene al origineler dan de andere. Inhoudelijk behandelt hij te veel onderwerpen om op te noemen. Hij gaat van het antirokersfascisme over het einde van de Belgische operettestaat, van de gekroonde spermatozoïdes tot de Betweterige Vlaming (waarbij hij, vreemd genoeg, de journalisten nogal uit de wind zet), hij wijst de progressieve allochtone vrouwen met de vinger voor hun selectieve verontwaardiging, houdt een pleidooi voor (meer) kernenergie, haalt uit naar de Waalse baxtereconomie en het PS-cliëntelisme en plaatst daartegenover Vlaamse onafhankelijkheid. Hij stelt opnieuw het cordon in vraag en noemt de Vlamingen een leibandvolkje, pleit voor burgerschapsladders (iets om te onthouden!), meer snelwegen, economische samenwerking met Nederland en een vlaktaks ...
K AMIKAZE -M EGAFOON
M
A D A M E
M
A Z O U T
Wie gelooft nog in Freya?Dat was althans, naar aanleiding van wat men een politieke storm in een vat stookolie zou kunnen noemen, de prangende hamvraag van Knack. In koeien van letters afgedrukt tussen een stel tot eenieders verbeelding sprekende slanke benen op hoge hakken. Vermoedelijk verwijzend naar de flamboyante affiches waarmee frivole Freya anno 2000 in de vurige stad Gent nog onbezorgd naar de gemeenteraadsverkiezingen trok. Bloedmooie benen, dat wel. Maar of het echt de benen van ons frêle Freya waren, heb ik helaas niet kunnen achterhalen. Voortgaande op een foto van zo’n affiche, heb ik daar nogal mijn twijfels bij. En geërfd langs vaderszijde lijkt mij ook uitgesloten. Misschien dat Louis Tobback (kennelijk de enige rooie kameraad die het voor haar publiekelijk heeft willen opnemen) ons hieromtrent uitsluitsel kan geven. Zijn gestalte in acht genomen, heeft hij daar ongetwijfeld een beter zicht op. Maar dit absoluut geheel terzijde. Feit is en blijft dat felle Freya eens te meer onvoorstelbaar geblunderd heeft. Slecht gecommuniceerd heet het dan in gepatenteerd paars Slangen-jargon, onmiddellijk gevolgd door een inmiddels afgezaagde sorry-communicatie. Ik noem dat gewoon “liegen”. En dat voor het wonderkind dat ooit door Steve Stunt en Johan van Oostende de hemel werd in geprezen als ‘een nooit eerder gezien politiek talent buiten categorie, want razendsnel in denken en doen’. Niet te verwonderen dus dat het met haar de verkeerde kant moest opgaan . Er zijn er die voor veel minder naast hun schoenen zijn gaan lopen. En voor iemand op hoge hakken kan dat pijnlijk zijn. Want die vallen van net iets hoger. Waarmee nog maar eens bewezen wordt hoe gevaarlijk het kan zijn om blind te gaan geloven wat anderen over u zeggen. Want weet ge, Freya, het is zeer gemakkelijk om uzelf te bedriegen, maar het blijft verdomd moeilijk om ‘anderen’ te bedriegen. Vooral zonder dat ze het voelen. Zeker in de politiek. Temeer omdat de ‘anderen’ in dat geval uw kiezers zijn. En die worden nu eenmaal niet graag bedrogen. Vandaar dat het misschien toch aan te bevelen is om de etiketten ‘jong, hip, wild en sexy’ alsnog in te ruilen voor een beetje ‘stijf, truttig en kleinburgerlijk’. Tenzij ge er natuurlijk de voorkeur aan geeft om te volharden in de boosheid en per se voor de rest van uw politieke carrière als Madame Mazout door de Wetstraat wilt blijven gaan ... Kamikaze
M
S TEEN
VOOR STEEN AFBREKEN
In deze Megafoon zullen we maar beginnen met nog eens uit te leggen dat de rubriek een klankbord wil zijn voor fragmenten (citaten) uit artikelen in de krant of op het internet, die we om een of andere reden opmerkelijk vonden. Een subjectieve keuze, dat zeker, maar dat betekent niet dat de redactie het telkens met de auteur eens is. Dit keer geven we de megafoon aan Mark Demesmaeker, toen VTM, nu N-VA. Een artikel uit Het Nieuwsblad (4 feb.) ‘Noem me gerust een Vlaamse rebel. Ik hou ervan tegen de schenen van België te stampen.’ ‘Ik ben opgegroeid in de frontlijn. In Halle, de meest zuidelijke stad der Nederlanden. Elke dag opnieuw werd en word ik geconfronteerd met het imperialisme van de Franstaligen. Dat breidt maar uit en drukt de Vlamingen in de rand in de vernieling. Ik kan daar niet tegen.’ DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
E G A F O O N
‘Albert II waarschuwde voor de gevaren van wat hij noemde “omfloerst separatisme”. Dat klonk me als muziek in de oren. Meer moet hij niet doen om te bewijzen dat hij volkomen volksvreemd is... Ze hebben kamp gekozen tegen elk verder autonomiestreven van Vlaanderen en dus vóór de Franstaligen, voor de PS-staat.’ ‘Programma’s (zoals Royalty – red.) draaien de mensen een rad voor de ogen. Ze spiegelen hen een irreële wereld voor. Een glad wereldje. Maar het Hof maakt er wel misbruik van, hè. Pure reclame voor de familie van Saksen-Coburg.’ ‘Brussel-Halle-Vilvoorde houdt de mensen wél bezig. Destijds op de redactie van VTM hoorde ik dat ook: dat houdt de mensen niet bezig. Maar wat houdt de mensen wél bezig? Moeten de kranten alleen brengen wat de mensen graag zien? Zet dan elke dag blote borsten op je eerste pagina. Succes gegarandeerd.’
14
‘Ik begrijp niet hoe sommige van mijn collega’s alles kunnen cumuleren. Patrick Janssens is burgemeester van Antwerpen en zit ook in het Vlaams parlement. Hij cumuleert. Maar hoeveel initiatieven heeft hij hier al genomen, denk je? Ik zal het zeggen: nul, niks, nihil! Die man komt hier ‘s woensdags een knopje indrukken om zijn pree te krijgen.’ ‘Ik heb een opdracht: aan de bevrijding van Vlaanderen werken. Als ik kan mee bouwen aan een onafhankelijke, vrije, democratische Vlaamse staat, dan is mijn doel bereikt. Ja, de democratische nationalisten zijn de strijd aan het winnen, zoveel is duidelijk. De strijd voor meer bevoegdheden woedt, en niet in ons nadeel. Een jaar geleden wilde niemand erover spreken. Nu ontkent niemand nog dat die er zullen komen. We willen onze autonomie veroveren. Het Belgische huis steentje voor steentje afbreken. Dat bruistabletje laten oplossen.’
FLANDERSONLINE BREIDT UIT Flandersonline, de meest uitgebreide nieuwsstek voor anderstaligen over Vlaanderen en België Nu ook met nieuwsartikelen in het Engels over het reilen en zeilen in Vlaanderen.
www.flandersonline.org
STEUN DOORBRAAK NIET POLITIEK CORRECT WEL VOOR EEN CORRECTE POLITIEK Rekening 409-9591911-13
C Energiebesparing Milieutechnologie: afvalverbranding deNOx Explosieve gasmengsels: verwerking in overeenstemming met ATEX
Gespecialiseerd studiewerk en sleutel op de deur levering Mallekotstraat 65, 2500 Lier Tel: ++ (0)3/491.98.78 – Fax: ++ (0)3/491.98.77 E-mail: info@euro-pem.co m
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van de Vlaamse Volksbeweging vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Pieter-Jan Verstraete. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 – Fax (03) 366 60 45 e-post: redactie@doorbraak.org – internet: www.doorbraak.org – abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: e 16,50 voor een abonnement van 12 maanden (buitenland: 25 euro). Studentenabonnement: e 10 voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: e 10 voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 736-0012719-76 van VVB Doorbraak, Passendalestraat 1A, 2600 Berchem met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van e 17 op rekening 736-0012719-76 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd. Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Vormgeving: Jupiter Graphics, De Regenboog 5A, 2800 Mechelen, Tel. 015 52 95 67 Betaalt u uw abonnementsgeld vanuit het buitenland? Vermeld dan bij storting op het hierbovenvermeld rekeningnummer ook het IBAN-nummer BE91 7360 0127 1976 (Bank identificatiecode van KBC-bank = KREDBEBB) Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem. ISSN 0012-5474
15
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
DOORBRAAK nr. 3 – maart 2006
16