België-Belgique PB Antwerpen X 8/2828
Maandblad van de Vlaamse Volksbeweging vzw
www.doorbraak.org
Afgiftekantoor Antwerpen X P508831 Passendalestraat 1A 2600 Berchem redactie@doorbraak.org
2 2008
Dringende, maar logische opdracht op het spoor naar een Vlaamse toekomst: de krachten bundelen.
Een genereus project ‘Men probeert “separatist” als scheldwoord te hanteren voor al wie zich op een doordachte manier wil bevrijden van het voor Walen en Vlamingen inefficiënte, afremmende provincialistische België. Maar dat maakt geen indruk meer ... Separatisme op zich is geen doel. Wat erop volgt, is dat wel. Onafhankelijkheid is bij uitstek een positieve situatie ... Het gaat om volwassenheid die meteen impliceert dat men zich voluit naar de buitenwereld keert om er actief hechte samenwerkingsverbanden op te bouwen, uiteraard met Wallonië, uiteraard met Nederland.’ Het is maar een fragment uit de boodschap van Eric Defoort op de nieuwjaarsreceptie van de Vlaamse Volksbeweging (18 jan.).
opstelling van de vakbondstop, die het belgicisme koestert als een Berlijnse muur rond hun verouderde machtsstructuren. Is het zinloos te proberen de werkers zelf ervan te overtuigen dat een zelfstandig Vlaanderen én Wallonië efficiënter zullen zijn om meer welvaart en welzijn te genereren?
Veel Vlaamsgezinden hoorden de Vlaamse werkgevers via de nieuwjaarsboodschap van Urbain Vandeurzen (Voka) leuke dingen zeggen. ‘Als er op 23 maart geen akkoord is over staatshervorming, dan moeten de Vlaamse partijen de federale regering maar verlaten.’ Maar kunnen ze de werkgevers ervan overtuigen de federalisering van kinderbijslag wél belangrijk te vinden, en de herfederalisering?
Veel Vlaamsgezinden zien een tweestrijd binnen het Vlaams Kartel, de winnaars van 2007. Luc Cortebeeck en Jan Renders kunnen niet ontevreden zijn over de pionnen die ze nu hebben geplaatst. Is het onverstandig als de Vlaamse beweging de Vlaams-parlementsleden, de burgemeesters, de jongeren, de Vlaamsgezinde achterban van die partij en de kartelpartner NVA blijft aanmoedigen om met kordaatheid hun mandjes klaar te zetten wanneer straks de paasklokken komen?
Veel Vlaamsgezinden vinden dat Open VLD communautair onderhandelt ‘met de witte vlag voorop’, dat de staatshervormingsnota van Guy Verhofstadt vooral een roep is om meer België, niet om meer Vlaanderen, dat de topliberalen zijn ingekapseld in Belgisch beton. Vinden ze het nog belangrijk om de liberalen met een Vlaams profiel onder druk te zetten? Veel Vlaamsgezinden stellen vast dat de top-sp.a’ers zich minder afwijzend opstellen tegenover een staatshervorming, maar dat een niet onbelangrijke groep linkse en belgicistische socialisten van BPS (lees p. 2) binnen de partij die Vlaamse opening wil blokkeren. Is het gek de sp.a’ers uit te nodigen op zoek te gaan naar een tweede adem binnen een toekomstgericht Vlaanderen, liever dan te verstenen in de slotact van een verkrampt Belgisch toneelstuk, waarin het conservatieve establishment de hoofdrol blijft spelen? Veel Vlaamsgezinden ergeren zich aan de bijna reactionaire
Veel Vlaamsgezinden stellen kritische vragen over grootte, duur en doelmatigheid van de geldstromen. Kunnen ze de Franstaligen ervan overtuigen dat een autonoom Vlaanderen Wallonië beslist uit de puree wil helpen? Spons over het centenverleden, mits goede afspraken over de toekomst?
Dezelfde tweestrijd zal zich ook afspelen binnen Vlaams Belang, waar Bruno Valkeniers veel talent zal nodig hebben om de spreidstand van zijn kiespubliek onder controle te houden. ‘Ik ben voor de vrije markt, maar dan sociaal en ecologisch gecorrigeerd’, was een van zijn eerste uitspraken en ‘Vlaanderen eerst’ liever dan ‘Eigen volk eerst’... Het zijn signalen die de cordonfanaten koude rillingen zullen bezorgen. Jan Segers (HLN) suggereert als enige oplossing: ‘De grens naar fatsoenlijk rechts oversteken’. Kunnen de Vlaamsgezinden de prikkeldraad op die grens helpen verwijderen? De opening die de vernieuwde VVB wil maken naar álle Vlaamse partijen - voor onafhankelijkheid en samenwerking - wil een opening zijn voor Vlaanderen én Wallonië. Een genereus, maar onafhankelijk project. Een hele uitdaging. ■ JAN VAN DE CASTEELE
februari 2008 nr. 2
Doorbraak
1
PERSWIJS Jan Segers in Het Laatste Nieuws, 15 januari 2008: ‘De eerste vergade-
ring van de 18 communautaire onderhandelaars - laten we ze gemakshalve de ‘Octopussies’ noemen - behoorde tot de betere politieke circusnummers. Nooit eerder stond er in het salon van de Senaat zo’n dik woud van camera’s geplant, allemaal op dezelfde scène gericht: twee tafels waaraan de redders van België hadden plaatsgenomen - of de doodgravers.’
Bart Maddens in De Morgen, 21 dec. 2007: ‘De Vlamingen hebben een his-
torische kans gemist om het zwaartepunt van de macht naar de deelstaten te doen verschuiven. In hogere Belgische kringen wordt er een zucht van opluchting geslaakt nu CD&V, als het echt spannend wordt, de Belgische staatsraison laat doorwegen.’
Victor Irving Spoormaker (Nederlandse schrijver) over transfers in De Standaard, 9 nov. 2007: ‘Vlaanderen betaalt jaarlijks ruim tien miljard
euro aan de Franstalige gemeenschap, zonder dat dit leidt tot extra invloed of zelfs maar een dankwoord. Tien miljard is een enorm bedrag. In Nederland ontstond twee jaar geleden een rel omdat we jaarlijks twee tot drie miljard euro netto afdroegen aan de EU. Het kleine Vlaanderen draagt vier keer zoveel af aan Wallonië.’ Derk Jan Eppink over de “lamme” De Gucht en het Belgische model, Deredactie.be, 18 jan.: ‘De politicus die nu naar Israël, de Balkan, Congo
of Cyprus trekt met het “Belgisch model” wordt weggelachen. Zo gaat De Gucht geregeld naar Congo om te spreken over nationale eenheid. Dat is gelijk de lamme die de blinde vertelt hoe hij de marathon kan winnen.’ Siegfried Bracke in De Morgen, 22 dec. 2007: ‘Di Rupo kiest voor Wallonië,
dat is zijn horizon. Daar spelen niet alleen de volgende verkiezingen, daar speelt ook zijn solidariteit.’
Jean-Marie Dedecker over Duchatelets voorstel om Brussel uit te breiden tot de vroegere provincie Brabant in Gazet van Antwerpen, 8 jan.: ‘Ik denk dat Duchatelet een proefballonnetje heeft opgelaten in opdracht
van Guy Verhofstadt.’
Frieda Brepoels in Gazet van Antwerpen, 2 jan.: ‘Ik lees dat De Gucht
deze interimregering maar niks vindt. Waarom zit hij er dan in? Blijkbaar stelt hij zijn eigenbelang boven het belang van Vlaanderen. Tobback had geen ongelijk toen hij stelde dat De Gucht een toogstrateeg is.’
Belgicisten tellen in sp.a
De Belgische Progressieve Socialisten (BPS) melden met genoegen dat zes ‘verse’ parlementsleden zich aansloten bij de belgicistische organisatie, waarbij nu al 17 sp.a-parlementsleden en 19 PS’ers zijn aangesloten (sp.a: Hans Bonte, Kurt De Loor, Maya Detiège, Mia De Vits, Dalila Douifi, David Geerts, Michèle Hostekint, Meryame Kitir, Marcel Logist, Chokri Mahassine, Jan Peeters, Elke Roux, Marleen Temmerman, Christine Van Broeckhoven, Ludwig Vandenhove, Myriam Vanlerberghe, André Van Nieuwkerke). ‘De meerderheid van de kamerfractie (8 op 14) en bijna de helft van de senaatsfractie’, aldus BPS.
Breuklijn in sp.a?
BPS wil alleen horen van een staatshervorming in twee richtingen (defederaliseren, maar ook herfederaliseren). Financiering en beheer van de sociale zekerheid moeten federaal blijven. De BPS wil niet weten van ‘een te vergaande rist opsplitsingen van bevoegdheden’ en eist een federale kieskring. Blijkt wel dat de echte bazen van sp.a dat vooralsnog even anders zien. ‘Het is duidelijk te bewijzen dat een paar mensen in de sp.a-top dit onvoldoende hebben begrepen, dat een zéér vergaande autonomie voor Vlaanderen rechts versterkt en links verzwakt ... Door een paar topmensen van de partij wordt een federale kieskring zonder debat weggewuifd, en dat kan niet’, aldus nog BPS. Het kartel met Spirit is alleen nog aanvaardbaar mits de sp.a zich niet laat beïnvloeden door het communautaire standpunt van Spirit ‘dat nogal eenzijdig’ is.
Ministers uit evenwicht
De regering Dehaene I telde negen Nederlandstalige en zeven Franstalige ministers en staatssecretarissen (bevolking 60/40). Dehaene volgde zichzelf op met een nog gunstiger verhouding (10/7). Nadien zetten de Franstaligen Verhofstadt op weg naar de pariteit (Verhofstadt I met 10N/8F, Verhofstadt II met 11N/10F). De interim-regering Verhofstadt III rondt het werkje af (7N/7F).
Emiel De Bolle
De nota Verhofstadt ...
Bij het lanceren van zijn interimregering pakte Verhofstadt III uit met een nota Staatshervorming. De Franstaligen veinsden verontwaardiging, de Vlamingen gematigd optimisme (‘nuttig’, aldus Schouppe, ‘interessant’, aldus Leterme) terwijl de nota onder het mom van Belgische evenwichten als hoofddoel had de federale staat te versterken, niet toevallig ook het hoofddoel van de Franstaligen. ‘Psychologisch hangt
2
Doorbraak
nr. 2 februari 2008
Vlaanderen al in de touwen ... Slikken maar CD&V’, schreef Peter De Roover in een opiniestuk ‘in De Standaard (9 jan. 2008).
... de verliezersnota?
Commentaar Politiek in beursbladen
De nota is volgens De Roover een ‘verliezersnota’: goed voor wie de verkiezingen ... verloor. Vuurtje stoken met de Kartel-beginselen, dat ook. En haaks op ‘meer Vlaanderen’, de eis van vijf Vlaamse partijen. De nota stopt de transfers in een doofpot (‘in een federaal land is solidariteit essentieel’), houdt de gezinsbijslagen en gezondheidszorg federaal, is een pleidooi voor Belgische recuperatie (federale kieskring, paritaire senaat, samenvallende verkiezingen) en herfederalisering (o.a. ontwikkelingssamenwerking), wil de Vlaamse regering overtroeven en verplichten tot bijsturen (minderhedenverdrag, onderwijsinspectie faciliteitengemeenten, stemrecht Franstaligen in faciliteitengemeenten), wil de taalwetten in Brussel ‘moderniseren’, Brussel nog meer ‘herfinancieren’ en als stadsgewest uitbouwen in Vlaams-Brabant, enkele bevoegdheden overdragen ‘zonder middelen’, de federale schuld afwentelen op? ...
C
Een-tweetje
Ik citeer hier een antwoord uit een interview dat het toen jonge Trends (1 maart 1976) afnam van de Antwerpse ondernemer in opkomst André Leysen (hij ontving op 9 januari jl. een “Life Time Achievement Award” van Trends voor zijn loopbaan). Op de vraag ‘Wat met Wallonië?’ antwoordde hij: ‘Wallonië zit met een verouderde industrie en mentaliteit en met een barslecht sociaal klimaat. Het heeft, in tegenstelling met Vlaanderen, geen kleine ondernemers die van klein naar groot kunnen groeien. Ik weet werkelijk niet welke mouw men aan die toestand in Wallonië zou kunnen passen. Maar een en ander gaat een enorme invloed hebben op onze communautaire betrekkingen. Gaan de Vlamingen het blijven nemen dat zij Wallonië moeten financieren? Gaan ze hun geld blijven pompen in de Waalse experimenten, die de gemeenschap aardig wat geld gaan kosten? Ik had altijd gedacht dat het unitaire België wel in de een of andere vorm zou blijven verder bestaan, maar ik ben er thans vast van overtuigd dat het in economisch opzicht op zijn laatste benen loopt. Ik begin steeds duidelijker de scheiding te zien: Vlaanderen dat met privé-initiatief en met de hulp van de multinationals nog te redden is en Wallonië dat op die manier niet meer geholpen kan worden. Daar gaat men alle heil van staatsinitiatieven verwachten en de staat in het bezit van de productiemiddelen willen stellen. Dat impliceert sociale transfers van links naar rechts en of de Vlamingen dat eeuwig zullen blijven nemen weet ik niet.’
Halfweg januari speelt die andere liberaal, Didier Reynders, de bal netjes terug (twee pagina’s in De Morgen, 19 jan.). Ook hij pleit voor meer federale bevoegdheden (geluidsnormen, jeugdbescherming, preventieve gezondheidszorg, verkeersveiligheid, milieu ...), voor meer ‘coördinerende’ macht voor het federale niveau (als gewesten er onderling niet uit geraken), voor het ‘oplossen’ van communautaire tegenstellingen in een paritaire senaat, voor het beschadigen van Vlaamsgezinde partijen via een federale kieskring. ‘Een aantal nationalistische partijen in Vlaanderen heeft het goed gedaan bij de laatste verkiezingen, omdat ze zich alleen tot de Vlaamse kiezers moesten richten’, aldus Reynders over zijn motief. Dat is tenminste duidelijk. Voorts: niet één concreet voorbeeld van hervorming richting gewesten of gemeenschappen. Reynders wil nog sneller achteruit dan Verhofstadt, om dan met een kleine toegeving achteraf de redelijkheid zelve te spelen.
Verhofstadt gaat door?
Reynders eindigt met een verhelderend dreigement. ‘Een staatshervorming komt er enkel als ook de federale staat versterkt wordt’, zoniet komen er verkiezingen, of komt er een nieuwe formateur of een ‘verlenging van lopende zaken onder Verhofstadt’ ... Ook dat is tenminste duidelijk. ➥
vervolg p. 11
onfrater Stefaan Michielsen is senior writer van De Tijd. Op 2 januari pakte hij uit met een schitterende tekst die veel meer zinnigs vertelt over Vlaanderen en België dan het gezwatel van een resem polit-professoren van Leuven, Gent en Brussel en van de commentatoren van de dagbladen. Michielsen herlas in de stille dagen tussen Kerst en nieuwjaar het ijzersterke Botsende Beschavingen (1997) van Samuel Huntington. De centrale thesis is: culturen zijn essentieel en eeuwig en tussen culturen lopen breuklijnen die leiden tot spanningen die kunnen oplopen tot guerrilla, bommen, oorlog, verminkingen. De originaliteit van Michielsen is dat hij deze interpretatie toepast op België.
Kloof groter
De kloof tussen Franstaligen en Vlamingen wordt steeds groter, zegt Michielsen, en dat is niet de schuld van onverantwoorde politici of separatistische partijen. Het volgt uit maatschappelijke en sociologische ontwikkelingen. Door het verdwijnen van de tweedeling tussen het Westen en het communistische blok zijn cultuur en culturele identiteit wereldwijd de krachten achter cohesie, conflict en desintegratie. In alle natiestaten ter wereld zijn er trends om te decentraliseren én om bevoegdheden te internationaliseren. We evolueren naar een wereld van gedeelde soevereiniteit en de nationale band wordt zwakker. Hoe meer globalisering, hoe sterker de hang om te wortelen in een gemeenschap waarin men zich thuis voelt.
Er was toen geen Marshallplan (voorlopig een rammelend vat). Het is geen toeval dat dergelijke analyses toen en nu verschijnen in zakenbladen zoals De Tijd en Trends. Zij staan onafhankelijker van de Wetstraat, de partijen, de mutualiteiten, de vakbonden die deze discussies amper durven voeren.
■ FRANS CROLS Voorzitter van de adviesraad van Trends
februari 2008 nr. 2
Doorbraak
3
STA ATS ( H ER ) VO R M I N G
Topregio in 2020: ‘Sois riche, paie et tais toi’ Zal Vlaanderen verdwijnen in de 21ste eeuw?
Onbegrijpelijk! Na zes maanden ‘Non, non et non’ en vernederingen geven de Vlaamse toponderhandelaars zonder slag of stoot én zonder enige compensatie van de Franstalige toponderhandelaars art. 99 van de Grondwet op. Dat artikel legt voor de federale regering de pariteit vast, met uitzondering van de eerste minister. De huidige regering Verhofstadt III telt zeven Franstaligen tegenover zeven Vlamingen, nu evenwel de eerste minister inbegrepen. De Franstaligen zullen niet nalaten te eisen dat Guy Verhofstadt ‘boven de Gemeenschappen’ moet staan. Dat blijkt nu al uit de reacties op zijn Verslag aan Koning Albert II. Dus betekent dus zes Vlamingen tegenover zeven Franstaligen. Maar ook Yves Leterme, minister van Hervorming der Instellingen, zal daartoe worden opgeroepen. Men heeft het overigens al zes maanden geroepen, hiermee voorbijgaand aan art. 42 van de Grondwet dat nog altijd verkondigt dat elke volksvertegenwoordiger de ganse ‘Natie vertegenwoordigt en niet
“L’élite bruxo-belge” zoekt niet naar werkbare oplossingen, maar naar het behoud van haar bevoorrechte posities en middelen. Wat ze dan nog het behoud van de solidariteit durft heten. enkel degenen die hen hebben verkozen’. (Omwille van art. 42 is een federale kieskring eigenlijk overbodig - WD) Tussenstand in deze aftrekoefening: vijf N tegenover zeven F . In tegenstelling tot de Vlaamse toponderhandelaars blijven de partijvoorzitters Di Rupo en Milquet buiten de regering. Dat maakt dan vijf tegenover 7 + 2 = 9. Dat is vandaag de Belgische uitwerking van de pariteit in de regering, ondanks de Grondwet. Het valt nog moeilijker te vatten als de twee topfiguren van de “formele democratie” in België, de Kamervoorzitter en de eerste minister, eensluidend een wending willen geven aan het BHV-dossier. Als een meerderheid in Kamer en Senaat, in uitvoering van het arrest van het Grondwettelijk Hof, BHV splitst in de lijn van 7 november ‘en de regering moet dat tekenen, dan moet er overleg komen. Anders valt de regering’, zegt Herman Van Rompuy (De Standaard, 5 jan.). Guy Verhofstadt spreekt in zijn Verslag (Nota voor de staatshervorming, p. 15) zelfs van de ‘uitvoerende macht’ in dat verband. Dus: de ‘uitvoerende macht’ (5 tegenover 7 + 2 - WD) zou een permanent veto hebben op de meerderheidsbeslissingen van een democratisch verkozen federaal parlement? Wie schreef er ook alweer ooit teksten over “burgerdemocratie”? Democratisch deficit Deze toppolitici pleiten ook voor het opnieuw laten samenvallen van de federale en de gewestelijke verkiezingen. Alles op één hoop! En dit terwijl ze - meestal schuchtere - bevoegdheidsverschuivingen naar de gewesten en de gemeenschappen voorstellen als ‘grote stappen in de staatshervorming’. Dat houdt geen steek. Alle federale staten hebben aparte en/of tussen4
Doorbraak
nr. 2 februari 2008
tijdse verkiezingen. Met reden: het samenvoegen van alle verkiezingen tast de zichtbaarheid van de deelstaten aan en ondermijnt dus de beslissingskracht van de verkiezingen, met als gevolg een fikse daling van het gezag van de verkozen mandatarissen. Zo kan men des te gemakkelijker vanuit de partijen de voogdij over Vlaanderen en Wallonië vestigen en handhaven. Dat is ook de uitgesproken bedoeling van die samenvoeging . Zo te zien lijkt niet Vlaanderen, maar Franstalig België de dragende en drijvende De Vlamingen aanvaardden destijds de pariteit. In de kracht van dit nieuwe regering Verhofstadt III blijft zelfs die niet meer overeind. land te zijn, waarbij Vlaamse toppolitici braaf en onderdanig moeten gaan bedelen om wat bevoegdheden en beleidsmiddelen. Een goede onderhandelingstactiek lijkt dat niet meteen. Hoe hard het bij sommige Franstalige toppolitici ook moge aankomen, hier moet duidelijk worden onderstreept (maar al te dikwijls wordt het tegenovergestelde gesuggereerd) dat het niét de fout is van de Vlamingen dat het in bepaalde delen van Wallonië niet zo goed gaat, meer bepaald in die delen die decennia lang voor de PS en de FGTB hebben gestemd.1 Verantwoordelijk hiervoor is onder meer het “nationale beleid” van “la bruxo belge”, want de interprofessionele akkoorden waren toch nationaal? Of niet misschien?
‘De democratie in Vlaanderen kan maar gevrijwaard worden als Vlaanderen uit zijn status van regio breekt.’
De tijd dat een pacificatie-overleg met wederzijds geven en nemen een “oplossing” bood, is definitief voorbij. De blokkering van de politieke situatie sinds 10 juni 2007 moet zelfs de hardnekkigste “ziende blinde” overtuigd hebben dat “l’élite bruxo-belge” niet zoekt naar werkbare oplossingen, maar naar het behoud van haar bevoorrechte posities en middelen. Wat ze dan nog het behoud van de “solidariteit” durft heten. Eenvoudige meerderheid Als België effectief en performant wil opereren in de 21ste eeuw, kan het niet anders dan de hele juridische federale bovenbouw - zoals pariteit en zesvoudige meerderheid, alarmbel en veto’s overboord kieperen. Wil men België in stand houden en doel-
Revolte De “revolte” van de Vlaamse kiezers op 10 juni 2007 moet begrepen worden als een gevolg van die vele inbreuken op de democratie, op de federale loyauteit en op de talrijke vervormingen en overtredingen van de Grondwet. De Montesquieu heeft absoluut gelijk: als Vlaande- Frans-Duitse zenren geen staat wordt in het Europa van de de der Arte heeft die Europese Unie, verdwijnt Vlaanderen in de 21ste uitslag mooi saeeuw.’ mengevat: ‘Tweederde van de Vlamingen hebben gekozen voor partijen die uitgesproken meer autonomie voorstaan, ja zelfs de onafhankelijkheid’. Tien juni is een “revolte” omdat de Vlaamse kiezers tegen de macht van de particratie in gezegd hebben wat ze te zeggen hadden. Ze hebben een hoge mate van zelfstandig denken en handelen te zien gegeven. De leiders van de Vlaamse partijen - en ook andere gevestigde apparaten - zouden daar beter stevig rekening mee houden. Al die onbegrijpelijke dingen van de jongste maanden leiden tot het besluit dat er voor Vlaanderen maar één steunpunt meer overblijft: het Vlaams Parlement en de Vlaamse regering. Meer concreet: die politici die als eerste, in 2009 al, opnieuw geconfronteerd worden met de Vlaamse kiezers. En meer in het bijzonder dan vooral de auteurs én de dragers van de vijf “Vlaamse” resoluties. Zij moeten de eerste uitvoerders ervan zijn. Maar zowel de Waalse als de Vlaamse regering worden heel ver van de staatshervorming gehouden. In 2005 observeerde Didier Reynders al: ‘Het zijn de twee partijvoorzitters Di Rupo en Milquet die de Waalse en de Franse Gemeenschapsregering leiden en de ministers voeren beslissingen uit’. Di Rupo en Milquet hebben vandaag tot overmaat van verlatenheid van Wallonië niet voor Wallonië gekozen, maar voor Franstalig Brussel. De Vlaamse regering staat dus heel alleen voor de uitdaging.
Het doel regio, zelfs topregio vooropstellen of handhaven, is Vlaanderen uit de politieke kaart van de 21ste eeuw gommen, laten verkleuteren en verdwijnen.
Legitiem Het is volkomen legitiem én democratisch voor de Vlaamse regering om zeer constructief, durvend en dynamisch vooruit te lopen op bevoegdheden en handelswijzen, die - zo valt te
vrezen - pas dan zullen volgen als de Vlaamse regering ze effectief uitoefent. Tegen die achtergrond moét politiek Vlaanderen wel durvend en ambitieus Vlaanderen Europese topregio in 2020? Te laat en te zijn. ‘Vlaan- zwak. De democratie in Vlaanderen kan maar gevrijwaard deren Euro- worden als Vlaanderen uit zijn status van regio breekt. pese topregio in 2020’, zoals het pas opnieuw gelanceerde Vlaanderen in Actie (ViA) stelt, is in dubbel opzicht onvoldoende: 2020 is al te laat en “regio” is veel te zwak.
STA ATS ( H ER ) VO R M I N G
treffend én leuk om er te wonen en te leven, dan moet politiek België werken met de middelen van de 21ste eeuw. Met een echte besluitvaardige democratie, een snelle besluitvorming op basis van die democratie en de zakelijke analyses van de maatschappelijke situaties, zonder taboes (wat men in managementtermen “evidence based policy” noemt). Dat betekent dat men op federaal vlak gewoon de eenvoudige meerderheid laat spelen. Het valt echter te vrezen dat dit een fikse omwenteling is die voor “ l’élite bruxo-belge” oneindig veel te ver gaat. Die elite heeft echter de andere wegen zelf versperd.
De Vlaamse maatschappij kan niet wachten tot 2020. Er zijn voldoende voorbeelden van beleidsopgaven die veel eerder moeten worden aangepakt. De vergrijzing begint financieel volop door te wegen vanaf 2013. De globalisering, ook met haar nare gevolgen, wacht niet tot Elio Di Rupo ook formeel “président du parti et du pays” is geworden. Het Nederlands moet nu in België én in de Europese Unie volop worden verdedigd. Onze taal heeft niet een Sarkozy, een la France impériale en la Francophonie om zich aan op te trekken. En ten slotte kan de democratie in Vlaanderen maar gevrijwaard worden als Vlaanderen uit zijn status van regio breekt. In Europa betekenen de regio’s niets. Hooguit een statistische opdeling, naast vele andere. Het doel regio, zelfs topregio vooropstellen of handhaven, is Vlaanderen uit de politieke kaart van de 21ste eeuw gommen, laten verkleuteren en verdwijnen. Montesquieu stelde al vast: ‘zonder een regering kan een maatschappij niet overleven’. Vlaanderen is nu ontegensprekelijk een maatschappij. Of Vlaanderen existentieel zal voortbestaan, hangt van de huidige beslissingen af . Of men het nu graag hoort of niet in het Vlaams Parlement en de Vlaamse regering, Montesquieu heeft absoluut gelijk. Als Vlaanderen geen staat wordt in het Europa van de euro, van de Europese Unie, van Schengen e.a., dan verdwijnt Vlaanderen in de 21ste eeuw. Daarover wordt dezer dagen beslist ... Wie daarvoor verantwoordelijk tekent, bepaalt het uitzicht van de 21ste eeuw in Vlaanderen .
1 Onderzoek van de UCL en van de Universiteit Luik heeft de zwarte vlekken van zwakke welvaart én zwak welzijn, duidelijk als samenvallend met Henegouwen en de industriële streek in Luik gelokaliseerd
■ WILFRIED DEWACHTER
politoloog
februari 2008 nr. 2
Doorbraak
5
P O L I T I EK E CO RREC T H EI D
Wie is hier de underdog? Over het verzet tegen de vreesaanjagende Vlaamsgezinden ommige onderliggers afficheren zichzelf graag als S slachtoffer, anderen verkiezen de strijdbaarder status van “underdog”. Maar ook paradepaardjes van de heersende klasse presenteren zich als underdog. Jammer genoeg voor hen bestaan er objectieve tests om vast te stellen of iemand recht heeft op die eretitel. Tijdens de jongste Boekenbeurs was er een namiddag gewijd aan de polemiek, waarin telkens een redacteur van De Standaard met een meningventende auteur een gesprek voerde, dat het midden hield tussen een vraaggesprek en een debat. Mia Doornaert was het grotendeels eens met Paul Scheffer dat we geen multiculturele flauwekul moeten slikken over bijvoorbeeld onze verrijking door het islamitische recht om je vrouw te slaan. Marc Reynebeau hoorde het Bas Heijne graag zeggen dat alle voorstellen van Geert Wilders’ Partij Voor de Vrijheid steeds weer tégen de vrijheid gericht blijken, bijvoorbeeld een verbod op de koran. Maar ik had de indruk dat het louter uit beleefdheid was dat Tom Naegels liet betijen toen Tom Lanoye zichzelf als underdog positioneerde tegen de zogenaamd naar rechts opgeschoven politieke correctheid. De feiten spreken Lanoye immers nog steeds tegen. De publieke brandmerking wegens foute opinies, het gedwongen ontslag, de onderwerping aan de maoïstische dwang tot openbare zelfkritiek, zij zijn tot op het hoogste niveau nog steeds voorbehouden aan wie zich op rechtse standpunten laat betrappen, zoals seksisme (Harvard-rector Summer), racisme (Nobelwinnend geneticus James Watson) en “islamofobie” (paus Benedictus XVI). Historisch revisionisme leidt tot gevangenisstraf als het dictators witwast van rechtse, niet van linkse signatuur, zie bijvoorbeeld Siegfried Verbeke in contrast met Stalin-apologeet Ludo Martens. Die machtsverhouding ten gunste van links uit de jaren 1980 is nog steeds van kracht. Dat is geen kwestie van uit welke hoek de opiniewind waait, het is inmiddels de strafwet die tussen linkse en rechtse standpunten discrimineert en daarmee de linkse hegemonie betonneert. Opiniedwang Toch hebben linkse spraakmakers gelijk als zij de grond van de ongenaakbare macht onder hun voeten voelen wegzinken. Geen enkel ostracisme tegen andersdenkenden, geen enkele opiniedwang kan immers op tegen de werkelijkheid. De “linkse BRT” kon de mislukking van de bejubelde Portugese Anjerrevolutie of de instorting van het Sovjet-blok niet verhinderen. Niemand was machtig genoeg om onze linkerzijde het socialisme te doen afzweren, maar de economische feiten hebben haar daartoe genoopt. De linkse tenoren schiepen zich dan een nieuwe roeping door zich tot het cultureel marxisme te bekeren, o.m. feminisme, homorechten en vooral multicultuur. Maar zelfs op dat front blijken de feiten hardnekkig en kruipt er twijfel in de gelederen: naast Urbanus heeft onder meer Humo-columnist Herman Brusselmans zich laatdunkend uitgelaten over de multicultu-
6
Doorbraak
nr. 2 februari 2008
rele dogma’s. Het zal Lanoyes gemoed ook geen goed gedaan hebben dat de domme kiezer in België de verlichte elite vorig jaar weer eens een heel stoute neus gezet heeft met de zware nederlaag van de linkse partijen. Maar wat vermoedelijk het meeste steekt, is dat rechtse standpunten nu meer en meer te horen zijn op respectabele forums. Uitgevers, hoofdredacteurs en congresorganisatoren beschouwen een debat niet meer als volledig zonder deelname van rechtse stemmen, en dát vinden linkse opiniehegemonen een groot onrecht en een schandaal. Worden zij gerechtelijk vervolgd, in de dominante media belasterd of in het beroepsleven gebroodroofd om hun linkse standpunten? Nee, dat blijft voorbehouden aan hun tegenstanders, zoals de door Lanoye zwaar gehekelde islamafvallige Ehsan Jami die uit de Nederlandse PvdA is verjaagd (of ziet u Karel De Gucht en Freddy Thielemans wegens papenvreterij uit hun partij gezet worden?). Wat een underdog-gevoel geeft, is gewoon dat zij niet meer het monopolie hebben op het woord. Vlaamse zaak? Heeft dit alles iets met de Vlaamse zaak te maken? Niet per se, flamingantisme is niet per definitie rechts, vraag maar na bij Meervoud of bij VVB-voorzitter Eric Defoort. Toch zien we in het gedoe over Vlaanderen en België dezelfde opiniedruk aan het werk als in links-rechtse debatten. Met een zelfde felheid (die doorgaans niet authentiek is maar uit angst voor een “fout” brandmerk voortkomt) spreken domme blondjes en andere weinig ideologisch gefocuste BV’s zich uit tegen “verrechtsing” of zogenaamd racisme én tegen de afbouw van België. En ook hier zien we hoe slippendragers van de macht, in casu van het Belgische status-quo, zich tooien met de vlooien van de underdog die dapper verzet pleegt tegen de vreesaanjagende Vlaamsgezinden. Al in de jaren 1990 slaagden Jozef Deleu en Mia Doornaert erin om het Vlaams autonomistisch discours van Luc Van den Brande als “pensée unique” van de “flandrocraten” af te schilderen. Toen was de belgicistische mobilisatie nog niet zo militant als vandaag, maar Van den Brande vertegenwoordigde in Belgisch verband wel degelijk nog een oppositiestandpunt. De antiflamingantische underdogs, ocharme, dat waren degenen die de zegen kregen van Koning, Kerk en Kapitaal, van “Moneten, Medien und Militär”. Nee, de politieke correctheid is niet opgeschoven, de voorhoede der politiek bewusten echter wel: van op de barricaden tot op de schoot van haar vroegere boemannen. Geen toeval dat Mia sindsdien tot barones d’Oornaert bevorderd is. Zanger en belgicist Luc De Vos zong op tv de Brabançonne, niet alleen ‘voor vrijheid en voor recht’, maar vooral ‘voor vorst’. Bij die ancien-régime-passus zag men hem een grimas van oprecht linkse gêne onderdrukken. ■ KOENRAAD ELST
ECO N O M I E
Solidariteit heilige koe, transfers taboe Euforie over Waalse economische groei voorbarig Er was enige vreugde om één lichtpuntje in de Waalse duisternis. Volgens een studie van economist Bart Van Craeynest van KBC Asset Management groeit de achterop liggende economie van Wallonië sinds 2000 ongeveer even snel als in Vlaanderen. Hiermee is de kloof in geen geval gedicht, maar in de belgicistische galerij gingen alle lichten branden. Tot een paar weken later de ontnuchtering kwam. In de periode 2000 tot en met 2005 kende Vlaanderen een economische groei van gemiddeld 1,7 % per jaar. Wallonië deed het een fractie beter met 1,8 % per jaar. Het nieuws van Van Craeynest was niet echt wereldschokkend, voor wie het even kaderde in de economische geschiedenis van de jongste vijftig jaar. In de tweede helft van de twintigste eeuw nam de economische activiteit in Vlaanderen toe met 360 %, in Wallonië met 170 %. ‘De structurele achterstand blijft, zoals de hoge werkloosheidsgraad (11,7 %, tegenover 5 % in Vlaanderen) en de lage activiteitsgraad (55,9 procent van de Waalse 15- tot 64-jarigen werkt, tegenover 64,4 % van de Vlamingen). De Belgische bimbam ging beieren. We gunnen het de Walen, maar enige bescheidenheid kan geen kwaad. Enig scepticisme evenmin. Berichten als dit worden door francofone politici uitvergroot (André Antoine: ‘We houden dus gelijke tred met Vlaanderen’ - DS, 15 dec.), maar ook federale politici (Karel De Gucht: ‘In grote delen van Wallonië is het economisch aan het keren’ DM, 29 dec.) en Vlamingen in het establishment (André Leysen: ‘De Vlamingen van hun kant moeten inzien dat Wallonië tijd nodig heeft om zich aan te passen’ - HNbl, 10 jan.) bedekken de realiteit vaak met een tapijt van onverstandig optimisme. Zijn dit manoeuvres om de geldstroom vanuit Vlaanderen in stand te houden? Merkwaardig om zien hoe de traditionele partijen dit dossier gesloten houden. De transfers zijn taboe geworden. De volle ontnuchtering kwam er half januari. De economische kloof tussen het noorden en het zuiden van het land wordt sinds 2006 opnieuw groter, berekende de studiedienst van de Vlaamse regering op basis van cijfers van het federale Planbureau, dat voor het eerst een opsplitsing maakte per gewest. ‘Vlaamse economie loopt verder uit op Waalse’, schreef De Standaard (10 jan. 2008). ‘Waalse inhaalbeweging weg’, titelde De Tijd. Volgens de regionale conjunctuurindicatoren van de Nationale Bank komt de groei voor de periode 2006-2007 zowel in Vlaanderen als in Wallonië uit op 2,8 % per jaar. Van een inhaalbeweging is dus helaas al geen sprake meer. Integendeel, Vlaanderen zal een grotere groei kennen en pas in 2012 zou Wallonië weer hetzelfde groeipeil bereiken. In Vlaanderen zou het aantal werklozen tot 2012 met bijna 100 000 dalen, maar in Wallonië zouden er in die periode nog 20 000 werklozen bijkomen.
Ook de enorme kloof in de werkgelegenheidsgraad zou nog verder groeien, en dat in de wetenschap dat de beroepsbevolking de komende jaren in Wallonië dubbel zo snel toeneemt als in Vlaanderen. Werkgelegenheidsgraad
Bron: De Morgen, 30 nov. 2007 ‘Dat de Waalse en Vlaamse economieën opnieuw verder uit elkaar drijven, zal de roep om een sociaaleconomische staatshervorming nog meer kracht bijzetten’, aldus Wim Van de Velden in De Tijd (10 jan.) Kwade wil? Stefaan Michielsen spreekt in diezelfde krant van ‘verrassende resultaten’. ‘België is onbetwistbaar een land met twee snelheden ... De welvaartskloof zal daardoor nog groter worden ... Elk van de drie regio’s heeft nood aan een op maat gesneden beleid. Maar Vlaanderen moet niet accepteren dat het Waalse immobilisme ook de Vlaamse economie en arbeidsmarkt verlamt. Dát is de inzet van de communautaire onderhandelingen die volgende week van start gaan.’ Demotte reageerde op de nieuwe cijfers zoals wel vaker meer dan merkwaardig en relativeerde de voorspelde Waalse terugval. ‘Het afgelopen jaar is de Waalse werkloosheid flink gedaald’ (De Tijd, 11 jan.). Tja, maar amper half zo snel als in Vlaanderen. Zo komt het nooit goed. Voor wie het niet gelooft: Vlaanderen telde in december 140 832 werklozen of 12,1% minder dan in december 2006. Wallonië telt er 198 231 of 4,8% minder. In Brussel is de daling nog geringer (68 411, min 2,9%) Ook de Waalse minister van Economie Jean-Claude Marcourt (PS) schept op over die daling, ‘een gevolg van het Marshallplan’. Hij had het beter ‘wat meeval in het kielzog van een internationale groeibeweging’ genoemd. Vlaanderen presteerde stukken beter, en zal dat blijkbaar blijven doen. Bovenop de meevaller van de internationale conjunctuur plaatste het een dynamische economische politiek en voldoende inspanningen inzake onderwijs en arbeidsmobiliteit. Dat vraagt naar meer. Een bevrijding uit een PS-gestuurd België bijvoorbeeld. ‘De verstandige Walen beseffen dat ook Wallonië verder geraakt als het zijn lot in eigen handen neemt, in plaats van zich vast te klampen aan een hangmatsituatie’, zei een niet onbekend federaal toppoliticus (Jean-Luc Dehaene in De Tijd, 22 dec. 2007). ■ JAN VAN DE CASTEELE
februari 2008 nr. 2
Doorbraak
7
TA A L
Dood de Vlaamse ouders! Autonomie is een “zwoegwoord” Het lijkt wel of Sigmund Freud de laatste vijfentwintig jaar in Vlaanderen gewoond heeft en hier meer dan voldoende stof gevonden heeft voor zijn “onbehagen in de cultuur”. Op grond van zijn ervaringen in het burgerlijke Wenen van het fin de siècle was hij onder meer tot de conclusie gekomen dat ‘wie niet tijdig zijn ouders doodt, nooit echt volwassen zal worden’. Dat een dergelijke maatregel onvermijdelijk en vanzelfsprekend is, hoeft hier niet langer bewezen te worden, want hoe kan je nu als een zelfstandig persoon beslissingen nemen, wanneer de verantwoordelijkheid daarvoor nog altijd door gezagsfiguren, zoals je ouders, wordt opgenomen?
A
utonomie is niet zozeer een werkwoord, zoals de liefde van Alfons Van Steenwegen, maar veeleer een zwoegwoord: wie autonoom wil zijn moet er de nodige moeite voor doen, en hier wringt het door mama regelmatig gepoetste schoentje. ‘Wij willen wel héél graag onafhankelijk zijn en ons eigen ding doen, maar we huiveren toch wel een beetje voor de risico’s die daaraan verbonden zijn.’ Wie hier een geheim verband bevroedt tussen het streven naar een grotere politieke autonomie voor het land en de jammerlijke koudwatervrees waaraan de bloem van onze jeugd lijdt, heeft gelijk. Indien onze hedendaagse jeugd, het product van volgens internationale normen één van de beste onderwijssystemen ter wereld, niet in staat blijkt complexloos de vleugels uit te slaan en op eigen benen te staan, moet men zich wel pijnlijke vragen stellen over het moment waarop deze langs alle kanten beschermde jongeren het roer van de Vlaamse staat zullen overnemen. Rampzalig comfort Het lijkt me elementair dat iemand die niet in staat is in redelijke mate voor zichzelf te zorgen, nooit de zorg voor een grotere groep zou mogen toevertrouwd krijgen. En de enige manier om zelfstandig te worden is de praktijk. Het is voor hun en onze gezamenlijke toekomst gewoon rampzalig, dat de meerderheid van de Vlaamse studenten hoger onderwijs vrijwillig verkiest thuis te blijven, op comfortabele bus- of tramafstand van hun universiteit of hogeschool. Het gevolg is een archipel van kleine en grote provinciale instituten, waar mensen uit dezelfde streek elkaar nog eens ontmoeten en elkanders provincialisme versterken. De studenten horen het vertrouwde dialect, dat het moeiteloos haalt van het Standaardnederlands van de docenten (ter informatie: docenten die geen behoorlijk Nederlands praten of godbetere het een of ander verkavelingsvlaams hanteren, horen gewoon niet thuis in het onderwijs) dat alleen nog wordt bovengehaald voor de mondelinge examens. Maar Confucius wist het al, en Wittgenstein heeft het later nog eens benadrukt: wie een gebrekkige, verarmde of incorrecte taal gebruikt, is gedoemd gebrekkig, geestelijk verarmd en intellectueel incorrect te denken en te handelen. En dat men niet afkome (conjunctief) met excuses als bijvoorbeeld het succes van lokale liedjeszangers of het stuntelige taalgebruik van 8
Doorbraak
nr. 2 februari 2008
heel wat journalisten en gasten op radio of televisie, want die zangers kunnen in het beste geval de rijkdom van de Nederlandse dialecten bewaren en zelfs verrijken, en dat is uitstekend, maar ze mogen niet misbruikt worden als promotoren van een omgangstaal die meestal helemaal niet zo rijk is. En de mediamensen weten dat ze nu eenmaal rolmodellen zijn, ook op dat gebied. Wanneer ze dit opvoedende aspect van hun taak ontkennen en het als oubollig en achterhaald beschouwen, zijn ze niet langer geloofwaardig. Want zijn ze er niet als de kippen bij om het achterlijke Vlaamse volkje keer op keer op zijn xenofobie en gebrek aan openheid te wijzen en het tot grotere openheid en verdraagzaamheid op te voeden? Er is echter nog meer aan de hand: deze provinciaal bevolkte instellingen van hoger onderwijs kunnen onmogelijk dezelfde functie vervullen als de opkomende steden uit de middeleeuwen, waar mensen van allerlei horizonten elkaar ontmoetten en de ontwikkeling van de cultuur het gevolg was van de uitwisseling tussen poorters en marktkramers, stedelijke scribenten en uitheemse rondtrekkende geleerden. Meer nog: door de akelige gewoonte van de jongeren, vrijdagmiddag zo vroeg mogelijk met de rugzak vol vuil wasgoed naar huis te trekken wordt de kans gemist op een vruchtbare uitwisseling van ideeën en gewoonten tijdens het weekend, wanneer men eindelijk over meer tijd beschikt voor wat op lange termijn belangrijker is dan de punten voor de tests of examens. Nee, na nauwelijks vierenhalf dagen komen de studenten opnieuw onder invloed van het milieu waaraan ze zich dringend moeten onttrekken als ze ooit volwassen willen worden. Een door de Vlaamse overheid gesteund project dat letterlijk álle studenten hoger onderwijs de kans zou geven, alleen of met meerderen zelfstandig te wonen, zou een wezenlijke stap naar de emancipatie van de natie zijn. De volgende stap naar persoonlijke en collectieve zelfstandigheid is de kans die nu bijna elke student die dat wil heeft, een tijd lang in het buitenland te studeren. Of het nu gaat om Wallonië, Duitsland, Schotland of Polen, doet er niet echt toe. Op voorwaarde dat de jongeren er alleen voor komen te staan en niet een soort eiland vormen waar ze met andere Vlamingen veilig het vertrouwde nest kunnen nabouwen, een beetje als hotelgasten in altijd hetzelfde type hotel of als toeristen in Spanje die de diepvrieskoffer in hun kampeerwagen vol biefstuk en friet van thuis geladen hebben (ik vind hier helaas niets uit). Vlaanderen wil autonoom worden? Laat ons dan zo vlug mogelijk beginnen met diegenen die heel binnenkort hoe dan ook een leidende of prominente plaats in dat land zullen innemen. Eerst als zij er zelf klaar voor zijn, kunnen we nog eens zinvol over de invulling van deze autonomie praten, maar zover zijn we nog lang niet. ■ LUDO ABICHT
Totaal gebrek aan transparantie
E
en gemiddeld Vlaams huisgezin betaalt dit jaar 300 euro extra, of 100 euro meer voor elektriciteit en 200 euro voor de gasfactuur. De Creg slaakte meteen ook een noodkreet: de controle-instantie heeft zo goed als geen greep meer op de tarieven. Dat is niet alleen de schuld van “de privé”: ook de federale en lokale overheden zijn in dit dossier niet zonder meer de beste bondgenoot van de burger.
Het energiedossier is enorm complex, mee door de Belgische ziekte van gespreide bevoegdheden onder federale paraplu, en door de blijvende greep van SuezElectrabel op de Belgische energiemarkt vanuit Parijs. Quasimonopolie Door de aangekondigde fusie tussen Suez en Gaz de France dreigt het Franse hoofdkwartier zelfs nog meer macht te krijgen op de Belgische markt. Als de nieuwe Franse regering onder president Sarkozy het licht op groen zet, zou de fusiegroep daarom op last van Europa een aantal onderdelen moeten afstoten. Verhofstadt II heeft daarover met Suez een zogeheten Pax Electrica gesloten, maar de vraag is in hoeverre de beloften van Suez ook echt afdwingbaar zullen blijken. In elk geval zijn op dit ogenblik Electrabel, Distrigas en gastransportbedrijf Fluxys nog altijd dochters van Suez, en zijn de kerncentrales stevig in handen van Electrabel. Die kerncentrales zijn in het verleden versneld afgeschreven, waardoor de aandeelhouders van Electrabel ook versneld grote winsten zijn gaan boeken. Hetzelfde geldt voor het net van hogedrukpijpleidingen van Fluxys. Het zou van enige zindelijkheid getuigen, aldus de Creg, om nu de tarieven voor de eindverbruikers te verlagen, in plaats van die voor elektriciteit zogenaamd te bevriezen op het niveau van de index (betwiste aankondiging van Jean-Pierre Hansen, topman van Electrabel).
Het idee van een “mottenballentaks” op afgeschreven investeringen vindt trouwens politiek meer en meer ingang. Kassa voor de Belgische staat De Belgische schatkist zal dit jaar 15 % meer btw-inkomsten binnenhalen op de elektriciteitsfactuur, en maar liefst 25 % op de gasfactuur. Dat komt omdat het btw-tarief onveranderd blijft op 21 %, terwijl de onderliggende betalingen voor productie en levering toenemen. De Creg constateert met het nodige sarcasme: ‘Volgens de Elektriciteitswet is toegang tot energie een goed en een recht van eerste levensbehoefte. Maar het toepasselijke btw-tarief voor levensnoodzakelijke goederen is eigenlijk 6 %. Waarom kan voor energie niet wat voor levensmiddelen kan?’ Helaas: om het gat in de begroting te dekken, achtergelaten door acht jaar paars wanbeleid op dat departement, zit een verlaging van de btw er niet in. Het zou de federale overheid ruim één miljard euro aan ontvangsten kosten, heeft Reynders een tijdje geleden al laten berekenen. De kas van de lokale overheden Via de gemengde intercommunales voor gas en elektriciteit (samenwerking tussen privé en lokale overheid) spelen ook de gemeenten nog altijd een ondoorzichtige en vaak verstorende rol in het energiebeleid in België. In Vlaanderen zijn die intercommunales gegroepeerd in Eandis. De gemeenten hebben zich al voor een deel uit het aandeelhouderschap van Suez uitgekocht. Maar de gemeenten zijn bijvoorbeeld nog wel aandeelhouder van Electrabel Customer Solutions. Hoe kunnen de gemeenten een neutraal beleid van energiebezuinigingen voeren, als ze daarmee in hun eigen vlees snijden? De gemeenten en intercommunales voeren aan dat ze voor enorme investeringen staan in de distributienetwerken, en dat ze ook een belangrijke sociale opdracht hebben. Maar ze letten ook op hun dividenden, en dus op de tarieven.
omvang van de bonussen voor de gemeenten, en zou daar graag tegen optreden. Maar via juridische weg - een recent arrest van het Brusselse Hof van Beroep - is de bevoegdheid van de regulator om de redelijkheid van de kosten van de intercommunales te beoordelen sterk ingeperkt. Dat leidt alweer tot grote ondoorzichtigheid, en volgens de Creg tot een stijging van de distributietarieven huis aan huis.
ECO N O M I E EN EN ERG I E
Uw dagelijkse energie
Vlaams addertje onder het gras In Wallonië zou volgens de Creg de elektriciteitsfactuur iets minder stijgen dan in Vlaanderen. Wij worstelen hier nog met de naweeën van de zogeheten Eliaheffing. Die moest in Vlaanderen voor de gemeenten de minderinkomsten compenseren van de liberalisering of het toelaten van concurrentie op de elektriciteitsmarkt. De Elia-heffing slaat op het transport van stroom via het hoogspanningsnet, en werd doorgerekend aan de eindverbruiker. De Vlaamse regering heeft per 1 januari van dit jaar de Eliaheffing afgeschaft, maar de verbruiker betaalt nog altijd een deel voorfinanciering aan de gemeenten af van enkele jaren geleden. Nota bene: de Elia-heffing werd destijds ingevoerd door de federale regering, maar enkel in Vlaanderen toegepast. En de afloop ervan zit dus nog altijd verwerkt in de tarieven. Volgens de Creg moet er namelijk nog 110 miljoen euro aan voorfinanciering worden gerecupereerd. Conclusie: er staan nog heel wat obstakels in de weg van echt vrije concurrentie en prijsdalingen voor de consument. Het zou daarom verstandig zijn het hele Belgische kluwen eens grondig te laten ontleden door een onafhankelijk instituut. Naast de federale Creg bestaat trouwens ook de Vreg, de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteit en de Gasmarkt) die vergunningen uitreikt aan de leveranciers en de gemeentelijke netbeheerders aanwijst. Lopen beide instanties elkaar niet voortdurend voor de voeten? ■ KMP
De Creg heeft grote bedenkingen bij de
februari 2008 nr. 2
Doorbraak
9
VRIJE TRIBUNE
Verkeersveiligheidsfonds
E
en politiezone beslist tot aankoop van een aantal motoren zonder te beschikken over motorrijders. Een andere zone deelt gratis krasloten van de Nationale Loterij uit aan alle chauffeurs die in regel zijn ... De inventiviteit van de politiezones om het geld te besteden dat ze ontvangen uit het verkeersveiligheidsfonds kent geen grenzen.
Dit fonds, in de volksmond gekend als het Boetefonds, werd in 2003 in het leven geroepen. De inkomsten haalt het uit - zoals de naam doet vermoeden - de geïnde verkeersboetes. Het bevat de meeropbrengsten van de verkeersboetes ten opzichte van 2002. Toen werd een bedrag geëind van 183 miljoen euro. Bij Vlaamse politiezones die veel investeren in verkeersveiligheid en dus ook de pakkans verhogen, worden allerminst beloond. VL.
WALL.
BR.
Aantal flitspalen 2005
1190
20
4
Inkomsten boetefonds
83%
5%
11%
de start van het Boetefonds (2004) werd ongeveer 40 miljoen euro uitgekeerd aan de politiezones; dit bedrag is inmiddels opgelopen tot 98,9 miljoen euro voor het werkjaar 2007. Dit betekent dus dat er in 2007 bijna 100 miljoen euro meer aan verkeersboetes geïnd werd in vergelijking met 2002. Actief In Vlaanderen wordt - veel meer dan in Wallonië - een actieve politiek van verkeersveiligheid gevoerd. De pakkans voor snelheidsovertreders is vele malen hoger in Vlaanderen. Ter illustratie: in Vlaanderen stonden er in 2005 maar liefst 1190 flitspalen - en elke dag worden er nog bijgeplaatst - terwijl er in Brussel 4 en in Wallonië welgeteld 20 stonden. De Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) berekende dat de inkomsten van het boetefonds voor om en bij de 83 % uit Vlaanderen komen, 5
10
Doorbraak
nr. 2 februari 2008
% uit Wallonië, 11 % uit Brussel. In ruil hiervoor krijgen de Vlaamse politiezones al jaren slechts 57 % van de verdeelde middelen. Voor Wallonië is dat rond de 38 %, voor Brussel is dit 4%. Objectieve verdeling? Dit is een scheeftrekking van jewelste! Voor de verdeling van deze middelen gebruikt men uiteraard zogenaamde “objectieve verdeelsleutels”: het soort van politiezones, het aantal doden en zwaargewonden; het aantal kilometers weg onder beheer. Veel te weinig wordt evenwel rekening gehouden met het verkeersveiligheidsbeleid van de politiezones. En hier knelt één van de schoentjes: politiezones die hierin veel investeren en dus ook de pakkans verhogen, worden allerminst beloond. Voor ons moet de inning van de penale boetes - voor een substantieel deel! - worden opgenomen in die verdeelsleutels. Enkel zo worden de zones gestimuleerd. Enkel dat komt de verkeersveiligheid ten goede. Voorafnames Maar het gaat nog verder. Niet alle middelen worden verdeeld onder de politiezones. Zo gebeuren er heel wat voorafnames door de federale overheidsdiensten (FOD). Zo ontvangen de FOD Financiën, Mobiliteit en Vervoer, Binnenlandse Zaken en Justitie middelen om tal van redenen: actieplannen verkeersveiligheid, aankoop van materiaal, geld voor alternatieve straffen ... Daarnaast is sedert kort de federale politie ook een nieuwe begunstigde vanuit het verkeersveiligheidsfonds. Vlaanderen ontvangt evenwel geen euro terwijl het nochtans heel wat inspanningen levert. Verkeersveiligheid is voor de Vlaamse regering immers één van de topprioriteiten. Al meermaals heeft het Vlaams gewest aan de alarmbel getrokken. Het is immers niet meer dan logisch dat een regio die inspanningen levert hiervoor ook wordt beloond. Om te beginnen heeft de toenmalig nieuwe Vlaamse meerderheid in 2004 in het regeerakkoord ‘de overdracht van de ver-
keersveiligheid met inbegrip van het verkeersreglement en het boetefonds’ opgenomen. Ook heeft de Vlaamse regering dit dossier al ter sprake gebracht op het Overlegcomité. Tot op heden zonder resultaat evenwel: het Vlaams gewest, noch de vele Vlaamse politiezones worden beloond voor hun vele inspanningen inzake verkeersveiligheid. Daarom dat bij de federale regeringson-
Zoek de flitspaalstipjes... derhandelingen de N-VA dit dossier opnieuw op tafel gesmeten heeft. Met succes. In het oranje-blauwe deelakkoord ‘Justitie-Politie’ is opgenomen dat het verkeersveiligheidsfonds wordt opgeheven. De middelen zullen verder worden besteed aan de basispolitiezorg en de bestedingsmogelijkheden verder worden uitgebreid. ‘De door de zones geleverde inspanningen zullen hierbij meer in rekening worden gebracht.’ Maar goed, iedereen weet hoever het staat met de oranje-blauwe deelakkoorden en de staatshervorming. Dit doet evenwel niks af aan de terechte eis. Er zijn inzake veiligheid in het algemeen en verkeersveiligheid in het bijzonder enorm veel noden te lenigen. Dat geld versmost wordt in kraslotjes of moto’s zonder motorrijders, kan niet langer. Dit kan enkel door een grondige hervorming van heel het systeem. Dit kan enkel door Vlaanderen volwaardig bevoegd te maken voor de verkeersveiligheid, met inbegrip van het verkeersveiligheidsfonds.
■ JAN PEUMANS Fractieleider N-VA Vlaams Parlement
Ontwikkelingshulp
Geert Bourgeois zet zijn voet voor de herfederalisering van ontwikkelingssamenwerking. ‘Men kan Vlaanderen zijn bevoegdheid over ontwikkelingssamenwerking niet afnemen. Integendeel, de regionalisering ervan moet net nog in een hogere versnelling worden geschakeld.’ Bourgeois wees erop dat het nog altijd wachten is op het bijbehorende budget zoals beloofd in het Lambermontakkoord. Bourgeois herinnert eraan dat Verhofstadt ook ingaat tegen de afspraken tussen de Vlaamse partijen (Resolutie 1999, Vlaams regeerakkoord 2004).
Brussel: Nederlands verliest terrein
Recent taalonderzoek bevestigt dat het Nederlands als gesproken taal en thuistaal in Brussel terrein verliest (zie tabellen). Engels werd er de tweede taal. (Rudi Janssens, Taalgebruik in Brussel en de plaats van het Nederlands; Centrum voor de Interdisciplinaire Studie van Brussel; 2500 bevragingen, studie door het NIS, publicatie: Brussels Studies, nr. 13, 7 januari 2008). Janssens noemt de balans van het Nederlands ‘gematigd positief’, maar de groep Nederlandstaligen die de taal van huis uit spreekt, werd kleiner. Een compensatie zou zijn dat het Nederlands goed scoort in het onderwijs. Het Frans blijft de belangrijkste taal en verstevigt als tweede huistaal van anderstaligen haar positie als lingua franca (dominant in publieke taalgebruik). Dit weerlegt de standpunten dat Frans ook in Brussel een minderheidstaal zou worden. Net zoals in Wallonië is Engels nu de tweede taal in Brussel, na het Frans.
Vrijspraak Laat de arme broeders zich bevrijden Een staatshervorming is nodig. Dat weten wij al lang, maar we lazen het ook in een opiniebijdrage in De Morgen op 8 januari. In dat milieu is niet iedereen daar evenzeer van overtuigd. De gelegenheidsauteur merkt op dat voor de verkiezingen iets ongewoons was gebeurd. De oppositiepartij beloofde een doorgedreven federalisme. De zittende meerderheid was oorspronkelijk tegen, maar nam die belofte later dan toch over in het eigen programma.
Charles OnyangoObbo
‘Armere regio’s staan meestal wantrouwig tegenover federalistische projecten, uit vrees dat ze aan hun lot zullen worden overgelaten. (...) In een eengemaakte natie hebben de rijkere regio’s meestal het gevoel dat de armere streken hen afremmen in hun ontwikkeling, of hen zelfs verzwak‘Het getuigt niet van politieke correctheid ken.’ Daarmee verwoordt de auteur om dit te zeggen, maar de armere rede gekende uitgangspunten. gio’s trekken de rijkere daadwerkelijk
mee omlaag.’ Maar hij aanvaardt die niet zomaar. ‘Toch is er in A. [zie later] niet één land te vinden waar een rijkere regio een armere echt uit het dal heeft getrokken. (...) Het getuigt niet van politieke correctheid om dit te zeggen, maar de armere regio’s trekken de rijkere daadwerkelijk mee omlaag. (...) Evenzeer is het zo dat de rijke regio’s de arme regio’s arm houden. De ondernemingszin in de armere regio’s moet het meestal afleggen tegen de verwachting dat de overheid ineens met zakken vol geld zal komen aandraven en alle problemen in één klap zal oplossen.’ Hij komt tot zijn besluit: ‘Als we het lot van de achtergestelde regio’s willen verbeteren, kunnen we de afhankelijkheid van de centrale regering met haar uniforme beleid dus maar beter terugschroeven. (...) In ons deel van de wereld zijn het de armere gebieden die behoefte hebben aan federalisme of aan een doorgedreven decentralisatie. Zo kunnen ze zelf ontdekken wat ze in hun mars hebben. Laten we onze arme broeders nu dus maar bevrijden.’
De auteur heet Charles Onyango-Obbo, Oegandees en journalist voor The Daily Nation, de grootste krant in Kenia. De “A” van [zie later ] mogen we nu dus invullen met “Afrika”. Want daar gaat het over. Een ver-van-ons-bedverhaal? Allerminst. Uiteraard is zijn wijsheid ook van toepassing op onze landen. Het beschreven mechanisme van de regio’s die alle heil verwachten van Sinterklaas lijkt als twee druppels water op de Belgische toestand. Zelfbestuur vormt de kern van echte ontvoogding. Dat begrijpt men dus ook in Afrika.
Meest gesproken taal (goed tot uitstekend, in %)
Maar blijkbaar nog altijd niet in Wallonië. Dáár ligt de kern van het probleem in dit land, en niet in het ontbreken van unitaire kieskringen. Bijna 180 jaar België ontnam Wallonië elke vorm van zelfvertrouwen. Wat overblijft, is een verdwaalde regio die alle heil blijft zoeken in ondersteuning van de rijkere buur. Er vast van overtuigd zelf niet in staat te zijn het eigen huishouden te beredderen. Op dat minderwaardigheidscomplex speelt het neobelgicisme graag in. Zonodig met de misleidende slogan ‘red de solidariteit’. Het eigenlijke motto van de redders van België luidt: ‘hou ze arm, want dan blijven ze België in stand houden’. Niet echt een model voor Afrika.
Thuistaal op basis van gezin van herkomst
■ PETER DE ROOVER
februari 2008 nr. 2
Doorbraak
11
BU I T EN L A N D
Hoe buitenlandersVlaanderen en deVlamingen zien Vlaanderen moet aan goodwill werken Eeuwen cultuur ten spijt zijn mensen niet altijd lief voor elkaar. Iets negatiefs zal men liever met buitenlanders in verband brengen dan met eigen volk. Een condoom heet in het Frans “capote anglaise”, in het Engels een “French cap”, in het Duits een “Pariser”. Na een halve eeuw Europese eenmaking overleven idiote stereotypes van krenterige Hollanders, arrogante Fransen, onbetrouwbare Engelsen, zatte Duitsers. “Bohemer” is bij ons veeleer een scheldwoord dan een oorsprongsaanduiding en omgekeerd heet een flierefluiter in het Tsjechisch “Flamender”. Na 177 jaar België is “Sale flamand” het meest courante Franse scheldwoord; als vertaling voor “concombre” geven kinderen “Vlaamse Vlaamse bre”; Flahaut noemt zelfs zijn opvolger zo. Volgens een VUB-enquête tolereert een Franstalige meerderheid het Nederlands maar Vlaams is absoluut funest. Als het Antiracismecentrum álle racisme mocht vervolgen, zouden zijn honderden medewerkers de handen vol hebben met het bestrijden van pestgedrag tegen Vlamingen.
‘Typisch dat alle Franstaligen de zaal verlieten toen de stemming begon: Vlamingen behoren niet gebruik te maken van hun stemrecht.’
Weerwerkstrategie Yves Leterme zal tot het eind van zijn dagen worden achtervolgd door de op zich grappige Marseillaise-stunt, Rik Daems door zijn Swissair champagnetoast, Fientje Moerman door kwelduivel Rudy Aernoudt, Willy Claes door Agusta, Bill Clinton door Lewinsky enz. Wie bij de pakken blijft zitten wordt afgemaakt en wie schrik heeft, krijgt zeker slaag. Maar voor elke kwaal bestaat een oplossing. Al voor de moord op John F. Kennedy in 1963 zat Dallas (Texas) met een
12
Doorbraak
nr. 2 februari 2008
gigantisch imagoprobleem. Na de moord werd het allemaal nog erger, tot de soap Dallas het negatieve beeld uitwiste. Als Dallas vandaag in beeld komt, denken nog maar enkelen aan de moord op Kennedy. Het komt dus aan op een slimme tegenzet, een complete weerwerkstrategie. In België hebben we echter te maken met een ware haatcampagne tegen al wat Vlaams is. Wie de Franstalige media leest, beluistert en bekijkt zou zich soms echt in Rwanda wanen met zijn Radio Millecollines. Yves Leterme heeft die perceptie gerapporteerd; dat hij werd beschuldigd, die kwalificatie zelf te hebben gegeven, bewijst de kwade trouw van de ophitsers. Leterme, in feite elke politicus uit Vlaanderen die niet onmiddellijk overstag gaat, is het slachtoffer van een hetze die 20 jaar geleden begon met het cordon sanitaire. Dat werd bedacht door PS’er Claude Eerdekens als weerwerkstrategie tegen het Vlaamse democratische overwicht dat gepaard ging met toegenomen Vlaamse assertiviteit. Bovendien werd het electoraat van links in Vlaanderen geleidelijk ingepalmd voor het Vlaams Blok (nadien Belang) zodat sp.a steeds zwakker werd. Dat deed de PS in panische verlatingsangst aan de noodrem trekken: de afkondiging van een fatwa tegen al wat Vlaams is. Het begon met het cordon Wat kon men, om de Vlaamse meerderheid te breken en tot minderheid te degraderen, beter bedenken dan een fatwa tegen de meest assertieve exponent van het Vlaamse overwicht? Een soort inquisitietribunaal vaardigde, onder het voorwendsel van “racisme” een cordon sanitaire uit, dat in Franstalig België voor 100 % wordt toegepast. Enkele Vlaamse “Quislings” à la Jos Geysels en de VRT-top deden dat nadien dunnetjes over, meelopend in een Franstalige strategie om de meerderheid te neutraliseren zodat de minderheid baas kon blijven. Vlamingen collaboreren toch zo graag. Verkettering van het VB, uitsluiting van de Lijst Dedecker, klopjacht op Bart De Wever, stigmatisering van N-VA, diabolisering van Yves Leterme, hetze tegen CD&V: “même combat”, één strijd tegen de democratische meerderheid. Wie aan
dit vijandbeeld en deze wurggreep wil ontsnappen, moet door woord en daad bewijzen dat hij toch uit het zachte hout gesneden is waaruit men altijd Vlaamse politici sneed; voor onze zuiderburen zijn de enige goede Vlamingen zij die alles slikken. Toch toonde de BHV-stemming in de Kamercommissie aan wat een democratische meerderheid vermag. Typisch dat alle Franstaligen de zaal verlieten toen de stemming begon: Vlamingen behoren niet gebruik te maken van hun stemrecht. Dat gaf bij het netwerk Pro Flandria de doorslag om tegen Kerstmis 2007 het Plakkaat van Verlating te lanceren en het einde van België af te kondigen. Proactief optreden In Brussel kijken duizenden ambassademensen toe op de doorstrijd van België. Zij en de meer dan duizend correspondenten die hier Europa volgen en ook over België schrijven, kijken doorgaans door de bril van Le Soir/La Libre Belgique/RTBf. Zij beseffen wel dat hier iets niet klopt; ze kunnen de lankmoedigheid en het geduld van de Vlamingen niet begrijpen of plaatsen. Er is behoefte aan een proactieve duiding van de ondergang van België. Er moet begrip en goodwill bij de brede volksmassa in eigen land maar ook op de internationale scène worden geschapen, zoals de Israëli’s, de Palestijnen, de Kosovaren e.a. dat voordeden. De Vlaamse regering, vooral dan het kabinet Bourgeois, de vzw De Warande, de Denkgroep ‘In de Warande’, Vleva, De Rand, Voka, Vlamingen in de Wereld, OVV, VVB, de Marnixring, Orde van den Prince en enkele publicisten in binnen- en buitenland leverden en leveren uitstekend werk. Er is echter behoefte aan een strategisch plan en aan gericht lobbywerk, naar het model van wat de Vlaamse regering met ViA (Vlaanderen in Actie) heeft in gang gezet. Wie neemt hier het initiatief?
■ GUIDO NAETS
BOEK E N
Democratie à la Belge Wat is me dat toch met die intellectuele blindheid ter zake? Neem nu het recent verschenen boek Democratisering in België. Een verdienstelijk, vlot geschreven en boeiend boek over de geschiedenis van de democratie in België. Met - uiteraard - aandacht voor de groei van ‘het soevereine’ volk met kiesrecht, van meervoudig over algemeen meervoudig, over enkelvoudig tot enkelvoudig-vrouwen- inclusief en enkelvoudig-vrouwen-inclusief-+18 jaar. Enfin, het hele proces van de vaak moeizame democratisering. In andere hoofdstukken ook aandacht voor de democratisering van onderwijs, cultuur, mobiliteit ... Echt een boek dat de moeite loont. Maar politoloog Patrick Van der Weyden (partner van
sp.a-minister Katleen Van Brempt) brengt een overzicht van de evolutie van de kieskringen en van de omzetting van stemresultaten in zetels. In dit verhaal géén plaats voor de communautaire drempels, pariteiten, grendels en onevenwichten. Dat een Vlaamse zetel vandaag meer stemmen behoeft dan een Waalse, is blijkbaar géén bezwaarlijk of noemenswaardig element in het proces van democratisering. Dat de pariteit niet altijd werkt, soms ronduit belachelijk is (Wallonië dat Vlaanderen vertegenwoordigt voor Onderwijs op Europese conferenties) ... is anno 2007 niet iets om je zorgen over te maken. De Doorbraak-lezer die net Wilfried Dewachters stuk heeft gelezen (p. 4-5) weet wel beter ... Nu gaat het om een derde - maar bijzonder fundamentele - herwerking van het oorspronkelijk uit 1985 da-
terende boek Democratisering van absolutisme tot particratie (Acco). Hopelijk zal de volgende editie (in het volgende decennium?) toch aandacht hebben voor het democratisch deficit in de Belgische contrafederatie. KDr.
Mark Van den Wijngaert (red.) Democratisering in België. Een verhaal zonder einde. Standaard Uitgeverij, 2007, 191 blz., € 17,99, isbn 978 90 02 22329 7
Satire? Enkele dagen voor de regionale verkiezingen van 2009 komen de partijvoorzitters van de “democratische” partijen samen in een spin-off van Poupehan in de Vlaamse Ardennen. Extreemrechts - een scheurpartij van het VB - zou naar alle verwachtingen de absolute meerderheid halen. En dat moet gestopt. En dus beslissen de partijvoorzitters - op aansturen van de almachtige voorzitter van de socialistische partij (“Dieu” is er niets tegen) - om de verkiezingen te vervalsen. Extreemrechts wordt buitenspel gespeeld en de “democraten” verdelen de winst onder elkaar. “No harm done”, tot een jonge journalist alles blootlegt. Dat zet de deur open voor een “Romeinse” oplossing om uit de chaos te geraken: een staatsgreep (zonder bloedvergieten) en een dictatuur onder de BV-televisiepremier in een politieke soap (elke verwijzing naar de film Man of the Year met Robin Williams is allicht héél toevallig).
gebaseerd op ware feiten, zoals de auteur stelt op zijn blog (http://geertm.spaces.live.com/). Maar ook enkel daarom. Want Mareels heeft té veel willen schrijven. Met alle gevolgen vandien: een té dik boek, vol verwarring (regionale en federale bevoegdheden worden wel eens verward, en waar soms de Belgische context komt opduiken, krijg je te vaak informatie als zou Vlaanderen op eigen benen staan) en verbazingwekkend veel taalfouten (genus van substantieven, de klassieker ‘niet in het minst’, namen van hoofdrolspelers die inconsequent worden gespeld ...).
Plan B is een surrealistische roman vol smeuïge details uit het dagelijkse reilen en zeilen van vijftien jaar partijpolitiek engagement van de Gentse socialist Geert Mareels. Alleen al daarom, moet u dit boek lezen. Ook al zijn niet alle details
In welke mate is dit ook niet een afrekening met de politiek, door de auteur? Na vijftien jaar werkzaam te zijn op socialistische kabinetten, liet de sp.a hem vallen. En dan komt er plots dit boek ...
Het is me ook een raadsel waarom dit boek een “satire” heet te zijn. Dat is het voor alle duidelijkheid niet. Surrealistisch misschien, satirisch in de verste verte niet. Het lijkt wel dat de laatste satiricus in Vlaanderen met Johan Anthierens is heengegaan.
Plan B creëert heel wat verwachtingen, heeft een fantastisch uitgangspunt (laat ons de verkiezingen naar de hand zetten en ons eigen ding doen, de democratie is maar een “dommecratie”) en een verhaallijn waar - vanuit politiek-filosofisch uitgangspunt - veel mee te doen valt (dictator wordt de razend populaire televisiepremier, die echter slachtoffer wordt van zijn eigen broodheer: de media) - prof. Jan Blommaert moet hier wel van smullen!, maar het boek overtuigt niet. Daarvoor is het te rommelig geschreven, en is het niet altijd even overtuigend. KDr. Geert Mareels, Plan B. Een politieke satire gebaseerd op nog niet echt gebeurde feiten. Manteau, 2007, 396 pp., isbn 9788 90 223 2188 1
Conflict & debat Wie zich wil verdiepen in een wat moeilijker maar des te scherper essay over politiek, kan niet naast de zonet verschenen vertaling Over het politieke van de WaalsBritse politieke “postmarxistische” filosofe Chantal Mouffe. Ze gaat het debat aan met hedendaagse politieke filosofen over zin en onzin van democratie. Blair-leermeester Anthony Giddens’ “derde weg, het failliet van de “opiniesolidariteit”, de opkomst van het rechts-populisme, de rol van natiestaten en de neveneffecten van het kosmopolitisme ... het passeert allemaal de revue, ... Habermas, en Rorty ... ze worden allen van weerwoord voorzien. Als volleerde volgelinge van Carl Schmitt of Lode Claes
fileert Mouffe met de machete het grijze “postpolitieke” centrum- of consensusdenken. Debat moet er heersen! Conflictstof is eigen aan de democratie die een georganiseerd spel van woord en wederwoord moet blijven. Een democatisch antagonistisch debat “au fond” vermijdt extreme oplossingen. “Le choque des idées” kielhaalt facties die liever buitenspel staan om er stemmen te rapen bij de kiezer die de “postpolitieke” particratie al langer dan vandaag de rug heeft toegekeerd. Daarbij neemt ze niet de meest politiek-correcte standpunten in, of verkondigt ze op z’n minst wat velen wel durven denken, maar niet luidop zeggen. In combina-
tie met haar sterke pleidooi voor het open debat, lijkt dit verfrissende boek op het lijf geschreven van JeanMarie Dedecker en zijn volgelingen, bij gebrek aan een Vlaamse versie van de Nederlandse SP. AN
Chantal Mouffe, Over het politieke. Pelckmans, 2008, 148 p., € 18,50, isbn 978 90 289 4570 8
februari 2008 nr. 2
Doorbraak
13
KAMIKAZE
Het orakel van Laken
T
er gelegenheid van Kerstmis en Nieuwjaar richt ons aller vorst zich traditioneel tot ál zijn onderdanen en dus mutatis mutandis ook tot mij. Vandaar mijn meer dan gezonde belangstelling voor wat Zijne Majesteit mij telkens weer te vertellen heeft. En 2007 was hierop zeker geen uitzondering! Vooral na de politieke begrafenis van Leterme en de verrijzenis van Verhofstadt.
paaien en alsnog zijn troon buiten schot te houden. Want, Sire, vergis u niet! Er bestaat ook nog zoiets als een ‘collectief Vlaams geheugen’.
En ziedaar. Ik werd warempel ei zo na op mijn wenken bediend. Vooral toen Zijne Doorluchtige Hoogheid het had over die zogenaamde ‘collectieve onrechtvaardigheden’ die in de loop van ‘onze’ geschiedenis zijn gebeurd. Toen dacht ik toch heel even dat het verlossende woord zou komen. Maar helaas. Eens te meer bleef ik op mijn honger zitten en was het gissen naar wat Sire eigenlijk had willen zeggen. Het gebruik van het woord ‘collectief’ opende nochtans perspectieven. Want naast gemeenschappelijk of gezamenlijk, betekent het ook en vooral ‘van de overheid of van de staat’. Vrij vertaald: onrechtvaardigheden begaan door de staat. Maar zover ging onze Coburger niet. Dus opnieuw geen ‘wat’, geen ‘wanneer’ en geen ‘wie’. Gewoontegetrouw bleef hij steken in een soort vaagheid waar het Hof kennelijk een patent op heeft. Ik hoop alleen voor hem dat hij niet denkt de Vlamingen hiermee te kunnen
Anders gezegd: ook een verwittigd vorst kan er twee waard zijn. En terloops, Sire, die onrechtvaardigheden zijn niet alleen in het verleden gebeurd, maar gebeuren nog alle dagen opnieuw. O ja? Welnu, laat u dan voor een keer niet door Jean-Luc informeren, maar nodig eens een eenzame uit in de persoon van Bartje De Wever. Hij zal u zeer graag tekst en uitleg geven. Desgewenst zelfs in de taal van Molière. Vandaar, Sire, en tot slot nog enkele raadgevingen: als ge dan toch niks te vertellen hebt, zwijg dan liever. Want een koning heeft strikt genomen alleen maar ogen en oren nodig. Zijn mond dient enkel om te glimlachen. En ga ook eens te rade bij de Duits-Joodse schrijver Otto Weiss en stel uzelf de volgende dubbelvraag: wat is mijn rijk zonder mij en wat ben ik zonder mijn rijk? Zeker doen, want het antwoord kan bevrijdend zijn. Niet zozeer voor uzelf, maar des te meer voor ... ■ K AMIKAZE
M E G A F OO N
A
ls Urbanus uit zijn kot komt, is het wel eens prijs. De conservatief-liberale denktank Nova Civitas gaf hem de Prijs voor de Vrijheid, waarmee hij plaats nam in een indrukwekkend lijstje (Ayaan Hirsi Ali 2003, professor Matthias Storme 2004, Waals senator Alain Destexhe 2005 en columnist Derk-Jan Eppink 2006. ‘Moet je natuurlijk horen, en niet lezen’, aldus een Nova Cititas-man, maar toch goed voor een Megafoontje. Urbanus kreeg de prijs ‘voor zijn consequente verdediging van het recht op vrije meningsuiting’ en ‘omdat hij de Vlamingen, zichzelf, en vooral al diegenen die zich al te zeer au sérieux nemen op de korrel neemt’... ‘In het kunstenaarswereldje is het bon ton om te pleiten voor solidariteit en critici als racisten te bestempelen. Urbanus doorbreekt de unisone mentaliteit van de Vlaamse kunstenaarsgilde. Urbanus: ‘Ik snap niet goed waaraan ik hem verdiend heb ... Misschien omdat ik op dit moment bekender ben dan de prijs zelf. De Prijs voor de Vrijheid heeft dus eigenlijk Urbanus gekregen. Wat kunt ge daar eigenlijk mee aanvangen, vraag ik mij af. Ayaan Hirsi Ali heeft hem ook gekregen en zie wat voor een rustig leventje dat meiske nu heeft.’ 14
Doorbraak
nr. 2 februari 2008
Urbanus
‘Ik las laatst een lezersbrief van een gedetineerde. Wij zitten hier met 6 in een cel, dat is onverantwoord. Ja had hij niks mispeuterd zaten ze daar nog maar met 5
in die cel. ‘In ‘t gevang worden ze nog slechter’ wordt wel eens gezegd. Wel, laat ze lopen en we worden allemaal slechter. Iemand moet toch die rotte appels uit de riolering halen. Dan komt het vertrouwen misschien terug en kunnen we de ramadan en carnaval laten samensmelten en cocktails drinken van muntthee en Westvleteren. En als we zat zijn mekaars kleren uitlachen en zo.’
en vermoord. En wij maken ons hier druk over Franstaligen die in Vlaanderen op Franstaligen kunnen stemmen”. En inderdaad hij heeft gelijk. Als ge dit probleem van op de maan bekijkt dan is het onrecht in Afrika groter dan het onze. Maar wij zitten nu eenmaal niet op de maan, wij zitten hier.’ ‘Kan iemand ons nog eens duidelijk uitleggen waar die ruzie met de Walen over gaat? Pompt Vlaanderen effectief pakken geld in Wallonie? En zoja, wat doen die daar dan mee? Wij hebben toch het recht om dat te weten. Misschien zijn ze met ons kluiten in Herstal een atoombom aan het maken om op onze kop te droppen.’
‘We mogen niet veralgemenen natuurlijk, want neem nu Justine Henin, eindelijk eens een Waalse die geld opbrengt, loopt ze er mee naar Monaco. Justine je t’en prie, revient et montre la Wallonie ‘Maar er is hoop, dierbare getroffenen, comment on fait.’ er is een nieuwe profeet opgestaan, Karel De Gezalfde. Sedert die de zeven Urbanus werd ingeleid door Doorbraakwereldzeeën heeft afgeschuimd, weet hij medewerker Johan Sanctorum. De tekde boel hier aardig te relativeren. “Men- sten van Urbanus en Sanctorum kunt u sen, wat maken wij ons druk om Brussel nalezen op www.vvb.org/kort. Halle Vilvoorde, in Afrika is er een seksuele genocide aan de gang. Vrouwen worden er massaal verkracht, verminkt
T Colofon
Energiebesparing Milieutechnologie: afvalverbranding, deNOx. Explosieve gasmengels: verwerking in overeenstemming met ATEX. Gespecialiseerd studiewerk en sleutel-op-de-deur levering Mallekotstraat 65, 2500 Lier Tel.: +(03) 491 98 78 – Fax: +(03) 491 98 77 E-mail: info@euro-pem.com
Doorbraak is een uitgave van de Vlaamse Volksbeweging vzw. ■ Verschijnt maandelijks (niet in augustus). ■ Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. ■ H OOFDREDAC TEUR : Jan Van de Casteele ■ K ERNREDAC TIE : Karl Drabbe, Dirk Laeremans, Peter De Roover ■ M EDE WERKERS : Jacques Claes, Frans Crols, Katleen Van den Heuvel, Bart Maddens, Guido Naets, Marc Platel, Dirk Rochtus, Matthias E. Storme ■ R E D A C T I E - A D R E S : P a s s e n d a l e s t r a a t 1 A , 2 6 0 0 B e r c h e m . Te l 0 3 3 6 6 1 8 5 0 – Fax 03 366 60 45 ■ redactie@doorbraak.org ■ www.doorbraak.org – abonnementen: secretariaat@doorbraak.org ■ A BONNE MEN T : € 18 voor een abonnement van 12 maanden (buitenland: € 30) ■ STUDENTENABONNEMENT: € 10 voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling ■ I NTERNE TABONNE MENT : € 10 voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis internet-abonnement. ■ Abonnering door storting op rekening 736-0012719-76 van VVB Doorbraak, Passendalestraat 1A, 2600 Berchem met vermelding van het type abonnement. ■ Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd – met ledenblad Binnendoor – naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw (VVB). U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van € 18 op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. ■ Betaling van het abonnementsgeld vanuit het buitenland: gebruik IBAN BE91 7360 0127 1976 en BIC KREDBEBB ■ VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Pieter Bauwens, Passendalestraat 1a 2600 Berchem ■ ISSN 00125474
februari 2008 nr. 2
Doorbraak
15
16
Doorbraak
nr. 2 februari 2008