2010_08_09_Doorbraak by Vlaamse Volksbeweging vzw

DOORBRAAK v r i j m o e d i g

m a a n d b l a d

aug. -sept. 2010 8-9

[onderwijs]

Scholen hoeven niet homogeen te zijn

[buitenland]

Kosovo haalt slag thuis in Den Haag

[politiek]

Jean-Pierre Rondas: Signalen van onze goede wil

Naar het Deens model? Afgiftekantoor 8000 Brugge • V.U. Pieter Bauwens M. De Smetstraat 12 9308 Hofstade • Redactieadres: Passendalestraat 1A 2600 Berchem • www.doorbraak.org

advertentie

Spraakmakers met een duidelijke visie voor Vlaanderen … 4e druk

Een gezondheidsbulletin van de Belgische economie anno . Met concrete en moedige beleidsvoorstellen.

2e d r u k

De meest besproken politieke strategie van de jongste decennia!

Pittige kritieken op het politiek en cultureel correcte denken.

TE KOOP IN DE BOEKHANDEL OF BIJ

… en voor onze economie

UITGEVERIJ PELCKM ANS www.pelckmans.be

_2010_Doorbraak.indd 1

80 jaar comfort en veiligheid.

20/05/10 14

advertentie

Taxi - Minibus - Ceremonie - Zakenvervoer - Luchthavenservice

WWW.ANTWERP-TAX.BE 80 JAAR ANTWERP-T ANTWERP-TAX

182_90.indd 1

03 238 38 38 9/22/09 11:24:06 AM

[Editoriaal]

Zelfmoord van een land

FRANS CROLS

Belastingrevolte In Vlaanderen groeit de belastingrevolte tegen de nadrukkelijke, eenzijdige, langdurige en onveranderlijke geldhonger van Brussel en Wallonië. Het verzet tegen responsabilisering zegt alles, net als de nonsens van ‘geen verarming’ (ja, veranderingen van de financieringswet zullen leiden tot een tijdelijke verarming van die landgenoten die te graag rusten in de hangmat vastgehouden door de Vlamingen). Het stadium is voorbij dat professoren uit de respectieve kampen – economen van de KU Leuven en HUB contra economen van UCL, ULB en ULg – steggelen over de miljardentransfers. Was het 6 miljard of 12 miljard euro per jaar van noord naar zuid? Wie bekommert zich nog om het juiste bedrag? Weinigen. De zwijgende meerderheid van Vlaanderen ontdekt elke dag opnieuw dat zij geacht wordt de Brusselaars en de Walen te subsidiëren, en dat noch de ene noch de andere zin heeft om op de korte of de middellange termijn door gezond beleid, moedige maatregelen, ondernemingslust, zuinigheid of hard werken te komen tot een financieel evenwicht tussen Vlaanderen en niet-Vlaanderen. Is het toeval dat vandaag de zekerheid toeneemt dat de Vlaming door de ‘solidairen’ van het centrum en het zuiden wordt gechanteerd? Neen. Belastingopstanden (tax revolts) wortelen historisch in grote of kleine economische depressies. De Grote Depressie van de jaren 1930 zag de start van de Amerikaanse tax payers leagues. Zoals de Association of Real Estate Tax Payers van Chicago, die de langste belastingstaking in de geschiedenis van de VS leidde van 1928 tot 1930. Op haar hoogtepunt had de vereniging 30 000 betalende leden. De kiezers van N-VA op 13 juni zijn een tax payers league. Zij stemmen voor hun portemonnee in een tijd dat de economische crisis niet overwonnen is. Is dat een schande, een uiting van egoïsme? Neen toch. Solidariteit is het meest verkrachte woord in België. Wat de Vlamingen al 150 jaar (van 1830 tot en met 1920, pauze, van 1945 tot vandaag) naar het zuiden versassen is veel, héél veel geld. Solidariteit is een schertswoord in

augustus-september 2010

de mond van Vlaamse en Franstalige syndicalisten met het charisma van gestoofde pruimen. Solidariteit is een schertswoord in de mond van het Hof. Solidariteit is een schertswoord in de mond van Le Soir en co. Solidariteit is een schertswoord in de mond van belgicisten van CD&V en sp.a, Open Vld en Groen! In de vroege jaren 1950 reisde de Amerikaanse econoom Mancur Olson door Europa. Hij zag tot zijn verbazing hoe West-Duitsland, de verliezer

‘De kiezers van N-VA op 13 juni zijn een tax payers league. Zij stemmen voor hun portemonnee in een tijd dat de economische crisis niet overwonnen is.’ in 1945, economisch opbloeide en hoe Groot-Brittannië, de winnaar, economisch kwakkelde. Die ervaring leidde tot een boek dat elke Belgische politicus op zijn/haar nachttafeltje zou moeten hebben liggen: The Rise and Decline of Nations. In elke samenleving groeit over de jaren heen het aantal grijperige, kleinzielige kartels en lobby’s. Die klontering van egoïsten – vermomd als partijen, vakbonden – bedreigt de economische leefbaarheid van een land. Een oorlog vaagt het verstikkende kreupelhout weg. Dat gebeurde in West-Duitsland en Japan na 1945 en niet in Groot-Brittannië, dat ondanks materiële verwoestingen veel van zijn politieke en syndicale instellingen van voor de wereldoorlog behield. Is er dan geen vreedzamere weg dan een catastrofe? Ja, maar alleen als een volk de falanx van de behoudsgezinden en het profitariaat terugslaat omdat het de gevaren van de stilstand aan den lijve begint te voelen. Zo ver zijn wij in Vlaanderen sedert 13 juni. Buiten Vlaanderen suft men verder. The end is near voor dit koninkrijk.

Doorbraak

[Foto © Reporters]

België is zich consequent en versneld aan het zelfmoorden. De zwijgende meerderheid van Vlaanderen inspireert zich gelukkig na decennia op de luidruchtige minderheid. 80% van de Vlamingen heeft geen weet van de vijf staatshervormingen of vijf resoluties, IJzertoren, Vlaamse Leeuw, gebroeders Van Raemdonck, 11 juli, de Vlaamse radicaliteit van Jean-Marie Dedecker of de vijandigheid van Brussel ten overstaan van de meerderheid van de Belgen. 20% van de Vlamingen ligt daar in mindere of meerdere mate van wakker en bezit de basiskennis om te oordelen. Sedert 13 juni is het duidelijk dat de 80% besmet is door de ideeën van de 20%. Waarom? Omdat niemand graag tot in de eeuwigheid geconfronteerd wordt met schooiers. Schooiers? Ja, schooiers. Het Belgische probleem voor de Vlamingen wordt ook voor de meest naïeve Jan met de Pet een kwestie van zijn centen.

[Perswijs] Patrik

[Kortjes]

Vankrunkelsven

Vincent Van Quickenborne

Apache, 9 juli: ‘Men belooft zaken

op Twitter, 6 augustus: ‘Belas-

die niet realistisch zijn. In Nederland za-

tingconcurrentie tss regio’s. Het kan en

gen we Fortuyn en nu Wilders. In Vlaanderen

bestaat. Wallonië heft 11 % op gokweb-

was er Yves Leterme en nu Bart De Wever.

sites. Vlaanderen tot 44 %. Next: lagere

Het zijn mensen die het negatieve in de

vennootschapsbelasting.’

maatschappij zeer sterk kunnen claimen en op de puinhoop ervan met veel succes de

Ex-senator Mia De Schamphelaere

belofte brengen om het beter te doen.’

op deredactie.be, 9 augustus: ‘Er was weinig weerwerk voor het altijd

Louis Tobback in De Standaard,

maar opnieuw uitstellen van grondige

7 augustus: ‘Als het vandaag zo moei-

communautaire

lijk is, is het omdat men nu wil raken aan

voor het vervagen van de confederale

de wervelkolom van de staat. We konden

opvattingen

destijds ook maar slagen omdat we van

samenwerkingsfederalisme, voor het

Brussel afbleven. De sociale zekerheid

uiteindelijk loslaten van de Vlaamse

is nooit aan de orde geweest. Zelfs voor

grondstroom. De interne democratie

figuren als Schiltz, Moureaux, Van Miert én

stokte.’

onderhandelingen, door

het

begrip

Dehaene zou dat waar Di Rupo en De Wever Rik

nu voor staan, heel moeilijk zijn.’

van

Cauwelaert

Knack, 11 augustus: ‘Eigenlijk Edi Clijsters in Knack, 28 juli:

blijft er Elio Di Rupo en Bart De Wever

‘Laten al die mensen die het zo ontzet-

weinig meer over dan, naar het voorbeeld

tend goed met België menen liever eens

van de Tsjech Vaclav Klaus en de Slowaak

beginnen met ervoor te zorgen dat het

Vladimir Meciar, onder een boom te gaan

werkt. Niets meer, niets minder.’

zitten en het ultieme communautaire contract te sluiten.’

Bert Lauwers in Trends, 29 juli: ‘Voor de pleitbezorgers (van een regiona-

Prof. dr. Frank Fleerackers

lisering van de sociale zekerheid – red.)

in Trends, 12 augustus: ‘Het

zal het jammer genoeg bij wishful thin-

lijkt wel of Vlamingen van Brussel af

king blijven, want in dit land vormt over-

willen als gevolg van hun eeuwige

dreven complexiteit geen aanzet tot ver-

underdogmentaliteit. Merk op hoeveel

andering, maar eerder een bescherming

Vlamingen zich in hun eigen hoofdstad

van de bestaande structuren.’

Frans wauwelend uit de slag proberen

De kloof Aan Vlaamse kant van de taalgrens kost een Kamerzetel gemiddeld 43 712 stemmen, aan Franstalige kant slechts 35 633. Belastingkloof 54 % van de Franstalige beleggers is voorstander van een vermogensbelasting. In Vlaanderen ligt dat percentage heel wat lager: slechts 35 % is pro. Ook de belastingverhoging op spaargeld wekt verschillende sentimenten op. 5 % van de Vlamingen vindt die belasting te laag. In Wallonië vindt 10 % dat het wel wat meer mag zijn. (De Tijd, 19 aug.) Neologisme Het neologisme van de maand komt van het progressieve Nederlandse weekblad De Groene Amsterdammer. Onder de kop ‘nummerplaatnationalisme’ publiceerde het opinieblad een meewarige maar correcte commentaar op de Belgische politiek en formatiegesprekken. ‘Het Belgische kenteken, een klein, moeilijk leesbaar plaatje met rode letters en cijfers op een witte achtergrond (123ABC), is één van de laatste dingen die de Belgen nog gemeen hebben.’ (DGA, 4 aug.)

assertiever.’

‘Zo slecht staat Wallonië er niet voor. Sociologisch-maatschappelijk is de regio

Commentaar in De Groene

zelfs het slachtoffer van de transfers. Die

Amsterdammer, 4 augustus:

wiegen de Walen in slaap. Een volk heeft

‘De Vlamingen willen vooruit, verande-

Schwung nodig, een project.’

ring, met Europa mee, een nieuw begin. De Franstaligen willen alles het liefste la-

Caroline Coppers, algemeen

ten zoals het is. (...)Het enige alternatief

secretaris ABVV in Trends, 15

is de splitsing.’

juli: ‘Een regionalisering van de vennootschapsbelasting doet een ongezonde

Wouter Beke (CD&V) in De

fiscale concurrentie tussen de regio’s ont-

Morgen, 19 augustus: ‘De deel-

staan. Kortingen in het ene gewest zetten

staten krijgen een grote verantwoor-

het andere gewest onder druk om de ven-

delijkheid over hun eigen welvaart. Wie

nootschapsbelasting te verlagen.’

goed bestuurt, zal niet verarmen.’

Gezondheidszorg Volgens professor Lieven Annemans, gezondheidseconoom aan de UGent en VUB, moeten we via een stappen-

47 538

te trekken. Waren ze toch maar wat Fernand Huts in Trends, 15 juli:

Samenvallende verkiezingen De Vlaamse politici zijn verdeeld over de vraag of de federale en regionale verkiezingen al dan niet opnieuw moeten samenvallen. Er zijn net zoveel voor- als tegenstanders. Dat stelt de Leuvense student Sam Vandormael in zijn masterproef. Dit voorjaar, toen er van vervroegde verkiezingen nog geen sprake was, legde hij de vraag voor aan alle Vlaamse parlementsleden in Kamer, Senaat, Vlaams Parlement en Europa. Van de 199 antwoorden waren er 46 procent voorstander. De rest was er tegen of had geen mening (10 procent). Bij de sp.a en de Open Vld waren ze bijna unaniem voorstanders; bij een grote meerderheid van de N-VA en bij alle verkozenen van het Vlaams Belang waren samenvallende verkiezingen uit den boze. Voorts blijkt nog dat ruim acht Vlaamse politici op de tien zich kanten tegen een dubbele kandidaatstelling bij samenvallende verkiezingen.

Het aantal stemmen voor Nederlandstalige lijsten in Brussel blijft teruglopen. Tijdens de jongste verkiezingen haalden de Nederlandstalige lijsten voor de Senaat nog 47 538 stemmen. Dat is in vergelijking met de verkiezingen van 2007, toen dat aantal nog 52 999 bedroeg, zowat tien procent minder. Bart Laeremans (VB), die met de cijfers naar buiten kwam, ging nog even verder rekenen: van de 70 036 Nederlandstalige kiezers in 1995 is nagenoeg een derde verloren gegaan. Het fenomeen is dus niet nieuw maar daarom niet minder verontrustend.

Doorbraak

augustus-september 2010

[Kortjes] plan gaan naar een regionalisering, want hoe dichter je bij de mensen staat, hoe efficiënter het systeem. ‘Niet dat daardoor plots alle problemen zijn opgelost. Maar als je doelmatiger wil werken in de gezondheidssector moet het ervan komen’, vindt Annemans. ‘Sommige politieke partijen hebben een ingebouwde afkeer tegen regionalisering, omdat ze dat associëren met verlies van de solidariteit. Fout. Je verdeelt het ook rechtvaardig, met meer middelen voor regio’s met meer socio-economisch achtergestelde mensen. Ik ben er zeker van dat meer armslag geven aan de regio’s een goede zaak zou zijn voor Wallonië. Want dat gaat het dan zelf in handen moeten nemen en zijn gezondheidszorg doelmatig maken.’ (Trends, 29 juli) Duitstalige ministaat Karl-Heinz Lambertz, de ministerpresident van de Duitstalige gemeenschap, denkt niet dat België zal worden gesplitst. Toch heeft hij al nagedacht over wat er moet gebeuren als die splitsing er wel zou komen. In een Duits blad heeft hij het over drie opties: aansluiten bij Duitsland, aansluiten bij Luxemburg of een onafhankelijk staatje stijl Liechtenstein.

Staats-her-vorming Hoe België er moet uitzien? Aan de Waalse en Brusselse Dienst voor Toerisme moeten we het zeker niet gaan vragen. Op de webstek www.opt.be staat een landkaartje met Voeren ingekleurd als een stuk van Wallonië (links). Het was notabene de Franstalige omroep RTBf die de fout ontdekte. Wie wat verder rondkijkt op de webstek, komt tot de bevinding dat de ‘annexatie’ veeleer een gevolg is van onkunde dan van politieke stemmingmakerij. Op de pagina’s bestemd voor Japan (midden)en de Verenigde Staten staat Voeren wel in het juiste kleurtje. Maar als je de Spaanse versie (rechts) oproept, wordt het al te gortig. Daar staat Brussel ingekleurd als Waals grondgebied en is er zowaar een corridor naar Wallonië. Rare jongens, daar beneden de taalgrens. Of weten zij meer over de staatshervorming die op til is? Voor Action fouronnaise was het alvast een gelegenheid om met een persmededeling uit te pakken: ‘Men kan zich erover verheugen en er een herstel van een historische fout in zien. Voeren is geografisch gezien Waals gebied’.

Bedankt Na meer dan tien jaar is Jan Van de Casteele niet langer hoofdredacteur van Doorbraak. Hij zoekt nieuwe professionele oorden op. Jan heeft Doorbraak tien jaar lang sterk gemaakt en het uitgebouwd van ledenblad tot breed politiek opinieblad. Jan stond jarenlang met Doorbraak garant voor kwaliteit. Bedankt Jan! De fans van de artikelen van JVDC hoeven niet te wanhopen, hij blijft als medewerker verbonden aan Doorbraak. Pieter Bauwens volgt hem op.

>>Vanmol

Excuus In het julinummer van Doorbraak stond in het portret van Guido Moons dat pater Max Wildiers jezuïet was. Dat klopt niet. Max Wildiers was een capucijn. In hetzelfde nummer stond dat Geert Bourgeois als minister van Media vorig jaar vond dat het Belgavox-festival niet kon worden gesponsord door de VRT. Hier zit de fout in het feit dat Geert Bourgeois op dat ogenblik geen minister van Media was. Onze verontschuldigingen voor deze fouten.

augustus-september 2010

Doorbraak

[Interview]

Het Deense model in de Lage Landen

Boe voor Le Pen, beter Pia Kjaersgaard Denemarken heeft sedert negen jaar een centrumrechts kabinet gedoogd door de rechtspopulistische Dansk Folkeparti van Pia Kjaersgaard. Nederland bakt een regering met hetzelfde recept: VVD en CDA in de coalitie en de rechtspopulisten van Geert Wilders steunen haar, mits zij van buiten beleidsbepalend kan zijn. Ontstaat een noordelijke stroming waar Vlaams rechts-radicaal zijn voordeel mee kan doen voor een Belgische of een Vlaamse regering? FRANS CROLS Carl Devos is hoogleraar politieke wetenschappen van de Universiteit Gent, actief columnist en een gewaardeerd politiek orakel op radio en televisie. Wat vindt hij van het ‘noordelijke recept’? Parallel ondervroeg Doorbraak voorzitter Bruno Valkeniers van Vlaams Belang (VB) over zijn visie op Denemarken en Nederland, én de actualiteit in de Wetstraat. Doorbraak: De PVV van Geert Wilders bepaalt mee de formatie in Den Haag. Wordt daardoor het rechtspopulisme overal minder demonisch?

[Foto © Doorbraak]

Carl Devos: ‘Ja, deels wel. Je kan beleid voeren gebaseerd op de passieve steun van extreemrechts. Zoals in België eerder ook beslissingen genomen zijn met oog naar de houding – vaak onthouding bij stemming – van het VB. Een regering bouwen op de passieve steun van radicaalrechts gaat veel verder. De demonisering is niet volledig doorbroken. Blijkbaar is de kloof te diep om met de PVV een “normale” meerderheidsregering te vormen. Het is dus dubbel: we rekenen

CARL DEVOS: ‘Het Deense model lijkt mij een recept voor jarenlange onstabiliteit en crisis.’

op hun steun, maar we kunnen er geen regering mee vormen. In een zekere zin bevestigt dat het feit dat het een andersoortige partij is, een partij waarmee geen regering te vormen valt.’ Bruno Valkeniers: ‘Ja en neen. Het VB heeft een duidelijke nationalistische inslag, de Dansk Folkeparti en PVV veel minder tot niet. In Nederland en Denemarken is de democratie sterker dan in België. Zie het cordon sanitaire. Vlaanderen zou lessen moeten trekken uit Denemarken en Nederland, en bovendien uit Zwitserland. De rechtspopulistische Zwitserse Volkspartij zetelt al decennia in een regering van nationale eenheid.’ Is het Deense model importeerbaar?

Valkeniers: ‘Als je vanuit de oppositie een minderheidskabinet kan steunen en zo je doelen dichterbij brengt, waarom dan niet? We zien wel wat het resultaat wordt in Nederland. Stel uw vraag aan de andere Vlaamse partijen. In Vlaanderen is gedoogsteun van het VB voor een regering een mogelijkheid. Vanuit een Vlaamse regering zou er dan meer kunnen ten aanzien van de federale regering. Door het cordon sanitaire zit Vlaanderen met onnatuurlijke coalities. De sp.a heeft denkbeelden die haaks staan op die van CD&V en N-VA. Dat zou anders lopen als je het VB zou betrekken bij regeringsvormingen. Echter al steun je vanuit de oppositie – en ik herhaal, per definitie sluit het VB dat niet uit – zijn er breekpunten die je niet kan verdoezelen. In Denemarken is dat duidelijk en het zal ook duidelijk worden in Nederland. Onze gedoogsteun aan een Vlaamse regering zou afhangen van wat men wil bereiken. Is Vlaanderen daar rijp voor? Elk minderheidskabinet is de gegijzelde van de oppositie die haar steunt.

Doorbraak

In België en Vlaanderen heerst een zuidelijke mentaliteit, iedereen moet mee in het bad, want men moet kunnen worden gecompromitteerd. Een Belgische regering zullen wij nooit gedogen of het zou de laatste Belgische regering moeten zijn; een die werkt aan de staatsvorming van een zelfstandig Vlaanderen en een zelfstandig Wallonië. De aanlokkelijkheid van postjes mag nooit spelen bij het VB.’ Devos: ‘Het Deense model zie ik in België niet opduiken als redmiddel. België heeft die traditie niet. Ik zie een aantal linkse partijen, en zeker de Franstalige linkse partijen, geen regering vormen die overeind blijft door extreemrechts. Ik wil trouwens nog zien of het in Nederland lang stand houdt. Het vergt een groot vertrouwen in de oppositiepartij die de regering moet ondersteunen of zij bij elke stemming zal helpen om de nodige meerderheid te bekomen. Het vergt van die oppositiepartij veel tucht. Dat geeft die oppositiepartij uiteraard meteen ook een sterke onderhandelingsmacht om wijzigingen van een meerderheidsvoorstel af te dwingen.’ ‘Als een partij intern niet sterk is georganiseerd, weinig interne samenhang of tucht vertoont – zoals dat wellicht bij de PVV van Wilders het geval is – dan is zij veeleer een onstabiele partner die bij elke stemming allerlei kanten uitgaat. De minderheidsregering weet dus nooit zeker of zij op die halve oppositiepartij kan rekenen en moet telkens afwachten wat deze in ruil voor haar steun zal bedingen. De PVV zal, en dat is zeer begrijpelijk, moeilijk meerderheidsvoorstellen ondersteunen die niet gedeeltelijk in haar richting gaat. Dat kan ze aan haar kiezers niet uitleggen: voor wat hoort wat. Kortom, het lijkt mij een recept voor jarenlange onstabiliteit en crisis.’

augustus-september 2010

[Foto © Reporters]

Groeit er naast een zuidelijke rechtsradicale school (Jean-Marie Le Pen) een noordelijke school?

Devos: ‘Ik aarzel om een grote tweedeling te zien. Er is veel grijs en nuance in het complexe portret dat door nationale verschillen wordt ingekleurd. Maar, als je van ver kijkt, dan valt er iets te zeggen voor de stelling van twee scholen. Die breuklijn heeft een verleden, waarbij het VB tussen de twee zit en vaak overhelt naar het zuiden. In het noorden en de Scandinavische landen militeren rechts-radicale partijen met zeer uitgesproken meningen over asiel, migratie, nationaliteit, maar die koppelen dat aan een “fatsoenlijk” centrumrechts beleid in andere domeinen wat hun geloofwaardigheid verhoogt.’ Valkeniers: ‘In het noorden is er meer pragmatisme, meer calvinisme, meer lutheranisme en in die zin, zijn er twee grondstromen in Europa. Dat zag je ook bij de recente eurocrisis. Wallonië is een zuidelijke pre-staat en wegens het Belgische feit focust Vlaanderen zich meer op het zuiden dan gezond is”. Moet het VB zich dan afkeren van Le Pen en zich inspireren op Denemarken en Nederland?

Valkeniers: ‘Toen Le Pen begon, was hij zowat de enige rechtsradicaal in Europa. Lang heeft hij als een komeet geschitterd voor partijen met deels gelijkaardige en deels niet gelijkaardige denkbeelden – één voorbeeld, hij is een staatsnationalist, wij absoluut niet. Le Pen is wel ten

BRUNO VALKENIERS: ‘Als je vanuit de oppositie een minderheidskabinet kan steunen en zo je doelen dichterbij brengt, is het Deense model importeerbaar.’

onder gegaan aan broedertwist en schande. Ondertussen zijn er rechtspopulistische partijen geboren waarmee wij veel betere contacten hebben. Onze band met Le Pen, en de groupuscules afgesplitst van het Front National, is zwak. Ook met de Zwitserse volkspartij, de Dansk Folkeparti en Geert Wilders voel ik me meer verwant. Naast contacten met het rechtspopulisme, moet het VB ook contact zoeken met nationalistische partijen, of die nu van een veeleer rechtse dan wel een linkse signatuur zijn, dat is hun keuze. Wij zijn een van de weinige partijen die elementen van de beide richtingen combineert en dat door de typische Vlaams-Belgische context.’ Devos: ‘De enige uitweg voor het VB is een soort PVV worden of een rechts-radicale, conservatieve maar fatsoenlijke partij. Ik zeg niet dat het VB in de huidige vorm zal verdwijnen onder de

kiesdrempel. Maar wat is de relevantie nog van het VB? Een beleidspartij wordt zij in haar huidige gedaante nooit. Ook op lokaal vlak, bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen, ziet het er slecht uit. Als zweeppartij heeft het VB onmiskenbaar invloed gehad op andere partijen, zeker door de thema’s veiligheid, asiel en migratie, integratie te beklemtonen. Die invloed verzwakt omdat de zweep uitgewerkt geraakt, omdat andere partijen in de richting van het VB zijn opgeschoven. Noch als beleids-, noch als ideeënpartij ziet het er voor het VB goed uit. Alleen na een grondige hervorming heeft de partij opnieuw een kans om relevant te worden. Maar dan moet zij zich ontdoen van bijvoorbeeld Dewinter en Annemans. En zonder die heren stelt het VB vandaag weinig voor. Dewinter en Annemans zijn het vleesgeworden oude VB en belichamen simpelweg nooit ge-

Een ramadanboodschap Bruno Valkeniers wordt geïnterviewd op de eerste dag van de ramadan. Heeft de voorzitter van Vlaams Belang een ramadanboodschap? Valkeniers: ‘Als praktiserend katholiek heb ik zeer veel respect voor gelovige mensen en hun geloof, van welk geloof dan ook. Vrijzinnigheid is volgens mij evenzeer een geloof. De islam is problematisch omdat het niet alleen een godsdienst is, hij propageert tot en met vandaag een juridisch en een politiek bestel dat integraal samenhangt met dat geloof. Ik ben meer dan genoeg in het verleden op zakenreis geweest in moslimlanden om te zien tot wat dat aanleiding geeft. Mijn bood-

augustus-september 2010

schap is: de gelovige islamiet is geen probleem, mits er een scheiding zou ontstaan of bestaan met het politieke en juridische streven van de moslims. Zo lang dat laatste niet het geval is, vind ik niet dat het Westen toegevingen moet doen aan de islam. Slim zou zijn om slechts meegaander te worden op basis van wederkerigheid – een kapel in Djeddah voor een moskee in Antwerpen – en dan zou het gesprek stoppen. Kijk naar wat men christenen aandoet in de moslimwereld.’ ‘Als je naar een land trekt waar je voor deze en de volgende generatie een toekomst wil opbouwen, dan moet je je zoveel mogelijk conformeren met

Doorbraak

de waarden en de normen van dat nieuwe land. Dat betekent niet dat er geen wederzijdse beïnvloeding kan zijn, echter dan wel op basis van geleidelijkheid, een natuurlijk proces en dat is vandaag niet het geval. Een massale immigratie kan geen enkel volk zich veroorloven en dat heeft niks te maken met verzet tegen globalisering, met verzet tegen het vreemde, met verzet tegen andere culturen.’ Op een zomerse zeilreis las Bruno Valkeniers onder meer boeken van de Iraanse Nederlander Kader Abdollah, ook vertaler van de Koran in het Nederlands.

[Interview] loofwaardig een nieuwe partij. Het nieuwe of

vernieuwde VB moet meer centrum worden. Het VB heeft ondertussen die markt aan anderen gelaten. Zelfs indien het VB een nieuwe, radicaalrechtse, conservatieve en voor anderen aanvaardbare partij wil worden, dringt de vraag zich op hoe groot de markt daarvoor is. Er zijn immers al N-VA, stukken van Open Vld en CD&V. De centrumrechtse markt zit eivol. Dit is een Catch 22 voor VB dat roept maar niet meer, of steeds minder, wordt gehoord.’ Hoe groot is de kans op nieuwe verkiezingen vóór einde 2010?

Valkeniers: (lacht) ‘Het spreekt vanzelf dat de N-VA zich moet laten leiden door de lat waar ze niet onder mag en die ze zelf heeft gelegd door haar programma en beloftes: fiscale autonomie door afschaffing van de financieringswet en geen toegevingen in BHV, grote en niet gefragmenteerde pakketten bevoegdheden en middelen, geen consumptiefederalisme. Als dat niet lukt, moet deze mislukking opnieuw aan de kiezer worden voorgelegd. En als de Franstaligen dan uit de Belgische Unie stappen omdat ze niet meer de baas kunnen spelen, dan mag en moet Vlaanderen geen schrik meer hebben van wat wij als VB noemen: de Ordelijke Opdeling van België.’

Carl Devos: ‘Wat is de relevantie nog van het VB? Het nieuwe of vernieuwde VB moet meer centrum worden.’ Devos: ‘Op dit moment (16 augustus – red.) is de kans klein. Nieuwe verkiezingen zijn een ultiem scenario, als niets anders meer slaagt. Maar eigenlijk is het dan al een verkiezing te veel. De verkiezingen van 2010 werden georganiseerd omdat sinds 2007 de communautaire problemen niet ontmijnd geraakten. Als dat weer niet lukt, wat moeten de partijen dan aan de kiezer voorleggen? Die heeft zich zopas uitgesproken. Uit de stembusslag van 13 juni kun je opmaken dat het grote succes van N-VA “netto” de boodschap meegeeft dat er nu eindelijk een grote staatshervorming moet komen. Als de regeringsvorming mislukt en er verkiezingen

Nooit afstand nemen van vreemdelingenstandpunt Wat zijn uw prioriteiten in de volgende zes maanden?

Bruno Valkeniers: ‘Allereerst, omdat er geen verkiezingen in aantocht zijn, (lacht) alhoewel, de visienota en de interne hervormingen implementeren die door het partijbestuur en de partijraad in de herfst van 2009 zijn goedgekeurd en na 13 juni 2010 zijn herbevestigd. Dus, verjongen en vernieuwen met betere communicatie en betere partijstructuren. Twee, verder oppositie voeren, dus zweeppartij zijn en blijven. Dat houdt in er voor te zorgen dat, als er een staatshervorming is, die niet ten nadele is van Vlaanderen en geen verdere stappen naar een onafhankelijk Vlaanderen onmogelijk maakt.’ Wat is uw goede raad voor Bart De Wever?

Valkeniers: ‘Goede collega, vergeet niet wat u beloofde aan de kiezers. Walgelijk aan de Belgische politiek is: de verkiezingen zijn nog niet voorbij, de resultaten binnen, of de politieke elite en haar buiksprekers in de pers tateren over toegevingen, compromissen en volwassen gedrag. De vijf resoluties van het Vlaams Parlement van 1999 zijn het minimum minimorum en als dat niet lukt, dienen N-VA en CD&V de besluiten te trekken die het VB al decennia geleden heeft getrokken: België werkt nooit, niet, never, jamais. Hoe dikwijls dient die evidentie te worden herhaald?’ Independentisme en moslimvisie blijven bij het VB gekoppeld?

Valkeniers: ‘Men zou kunnen denken aan een ontkoppeling als men gelooft dat het cordon sa-

volgen, dan zal die kiezer vermoedelijk hetzelfde zeggen, misschien nog krachtiger. Misschien. Ik voorspel niets. Toch denk ik dat de kans eerder groter dan kleiner is dat N-VA niet veel zal winnen bij een blokkering. Nogal wat kiezers zullen zeggen: het helpt dus niet om N-VA te stemmen, we kunnen evengoed terugkeren naar onze oude keuzen. Ik denk aan de Siegfried Bracke-kiezers van 13 juni. Of erger nog: we zijn die communautaire miserie beu en dus vermindert het belang van dat thema bij de silent majority, niet bij de intensive minority, hoe bizar dat ook moge klinken.’

Doorbraak

nitaire volgde op ons vreemdelingenstandpunt, dan zou je kunnen zeggen, wees in de allereerste plaats nationalist, kom prioritair op voor een onafhankelijk Vlaanderen en vergeet de rest. Zo verdwijnt het cordon sanitaire vanzelf. Ik geloof daar niet in. Voor mij is het cordon sanitaire een uitvinding van links in België waardoor op alle niveaus politieke minderheden politieke meerderheden worden. Op Belgisch niveau blijft de Franstalige minderheid een meerderheid, op Vlaams niveau moeten door het gedurende jaren in de hoek zetten van het VB coalities worden gevormd waardoor progressieve minderheden – sp.a en Groen! – automatisch mee in het bed kunnen.’ ‘De twee kernen van ons programma hangen samen. Het VB heeft een nationalistische levensvisie, dus hoe vullen wij de waarden en normen in van een onafhankelijk Vlaanderen? Waarden en normen kunnen en mogen evolueren. Alles hangt er van af hoe zij evolueren, zegt het VB. Zij evolueren door oorlogen, door bezetting, door massale immigratie van voornamelijk mensen uit culturen en religies waarvan veel denkbeelden haaks staan op onze westerse, Vlaamse werkelijkheid en traditie. Een evolutie over generaties voelt niemand, daar kan je mee leven en zij is soms verrijkend. Vergelijk Vlaanderen van één generatie geleden met 2010 en het is onherkenbaar. Zeer veel migranten leven hier ontheemd, veel Vlamingen geraken daardoor ontheemd. Als ons vreemdelingenstandpunt een alibi is voor een cordon sanitaire, dan is dat maar zo.’

‘Voor mij – en ik omschrijf mij niet als separatist of nationalist – moet het nu gebeuren. Als het vandaag mislukt, dan hoeft België niet meer. Maar wat dan opduikt, de onderhandelingen over de boedelscheiding, is oneindig veel moeilijker dan onderhandelen over een grote staatshervorming. Waardoor de optie organiseer na de mislukking van de grote staatshervorming een boedelscheiding, er geen is. Ik geloof niet, hoezeer ik de frustratie begrijp die mensen brengt tot die keuze, in een eenzijdige afscheiding. Die is gewoon ondoenbaar.’

augustus-september 2010

[Interview] Hij heeft een mooie Nederlandse naam maar Claes de Vreese is een heuse Deen die politieke communicatie doceert aan de Universiteit van Amsterdam. De Dansk Folkeparti (DF) steunt sedert 2001 de centrumrechtse regering. In 2001 wonnen rechtsliberalen en conservatieven de Deense verkiezingen. De winnaars vormden een minderheidsregering en de DF zegde haar steun toe. De voorbije negen jaar waren één van de meest stabiele politieke periodes in Denemarken. De DF is sociaaleconomisch eerder links en drukte een beperkend immigratiebeleid door. Je moet bijvoorbeeld tien jaar in Denemarken zijn voor je uitkeringsrechten hebt. In een gesprek met NRC Handelsblad duidde Claes de Vreese de Deense situatie en trok hij lessen voor het rechtspopulisme in Europa, waarbij hij ook keek naar het Vlaams Belang. Op de vaststelling: ‘Denemarken kende vaker minderheidskabinetten’, reageert de Vreese: ‘Dat is waar. Die gingen shoppen per onderwerp: gelegenheidsafspraken met links of rechts. De vaste band met de Folkeparti was redelijk nieuw. Het werkte omdat men het eerst op hoofdlijnen op een akkoordje gooide. De afspraak is dat de Folkeparti altijd als eerste wil worden geraadpleegd. En zij staat toe dat de regering af en toe met een andere partij vreemd gaat, op een aantal beleidsterreinen, waaronder Europa. Maar in principe wordt er eerst met hen gedeald – daardoor heeft zij een enorme invloed.’ NRC Handelsblad: ‘Dat is toch ondemocratisch? De Folkeparti had maar twaalf procent van de stemmen en houdt zichzelf al jaren uit de wind. Dat is eten van twee walletjes – weigeren om je democratisch te verantwoorden. Je kunt het ook laf noemen.’

Claes de Vreese: ‘Het is vooral heel slim. Ze profileren zich bij iedere verkiezing weer als outsider en anti-establishment. Maar ze zijn ook een gevestigde partij, die bijna regeert. Als je vanaf 1945 de verkiezingsresultaten van alle anti-establishmentpartijen in Europa vergelijkt, dan leidt meeregeren vaak tot stemmenverlies. Het is heel riskant voor een partij als de PVV om

augustus-september 2010

[Foto © Liesbeth Dingemans]

‘Radicale partijen aan de macht, dat is democratie’

Claes de Vreese: ‘Radicale partijen beweren dat hun bestaansrecht ligt in de value battle, de waardenstrijd. Zij zorgen ervoor dat een thema weer bespreekbaar wordt.’

in een kabinet te stappen. Ze zullen per saldo niet kunnen waarmaken wat ze hebben beloofd en ze ontkrachten de sterke kanten van hun partij. Wat Wilders heeft gedaan, is al ontzettend knap. Iemand die zowat in politiek Den Haag is opgegroeid, komt er mee weg om zich als outsider te profileren. Dat is indrukwekkend. Het lukt ook de journalistiek niet om hem daarop vast te pinnen.’ NRC Handelsblad: ‘Zijn er nooit ethische bezwaren geuit tegen gedoogsteun van een “foute” antibuitenlanderpartij?’

Claes de Vreese: ‘In 2000 had de EU net regeringsdeelname door de FPÖ in Oostenrijk hardop afgekeurd. In Denemarken werd in 2001 breed gevoeld dat gedoogsteun door de Folkeparti een interne aangelegenheid is, waar Europa niets mee te maken heeft. Bovendien is het een gewone democratische partij, met leden en jaarcongressen. De partij opereert volgens democratische principes. Ze breekt geen wetten of zo. Na bijna tien jaar sociaaldemocraten was het een grote verandering, maar zeker niet onaanvaardbaar.’

Doorbraak

NRC Handelsblad: ‘Het Vlaams Belang troostte zich na 13 juni met de verkiezingsnederlaag door te zeggen dat zij het pad hadden geëffend voor een ander, de N-VA in dit geval.’

Claes de Vreese: ‘Radicale partijen aan beide kanten hoor je vaak beweren dat hun bestaansrecht ook ligt in de value battle, de waardenstrijd. Volgens hun zelf geconstrueerde verhaal zorgen zij ervoor dat een thema “weer bespreekbaar” wordt. Andere verwante partijen pikken het op, waardoor hun werkelijke invloed groter zou zijn.’ NRC Handelsblad: ‘Maar in termen van ministerposten of feitelijke macht profiteert zo’n partij dan niet?’

Claes de Vreese: ‘De langetermijnstrategie is geduld hebben. Campagne voeren, in de oppositie blijven en je profileren als buitenstaander die tegen de elite is. En maar blijven hameren op die één of twee thema’s waar “te soft” wordt mee omgegaan. Op een gegeven moment komt die macht wel.’

[Politiek]

Signalen van goede wil Telkens als er het afgelopen decennium van een mogelijke staatshervorming sprake was, moesten de Vlamingen eerst ‘vertrouwenwekkende signalen uitzenden’. Dat is Wetstraatees voor ‘als teken van goede wil voorafgaande toegevingen doen’. Daardoor hoefde er achteraf natuurlijk niet meer te worden onderhandeld, denk maar aan het geld voor het Franstalig onderwijs dat bij het begin van paarsgroen in 1999 nog vóór het eigenlijke formatieberaad werd verkwanseld. Die signalen zouden dan ook meteen aangeven hoe de Vlamingen de finaliteit van de staatshervormingen zien, want de Franstaligen, ‘ongerust’ als ze zijn, willen weten waar wij nu voor eens en altijd willen uitkomen. Jean-Pierre Rondas Een federale kieskring is zo’n signaal. Of samenvallende verkiezingen. Of een paritaire senaat. Of gewoon de drie burgemeesters benoemen. Of gewoon alle Franstaligen in heel Brussel-HalleVilvoorde inschrijvingsrechten toekennen. Of sans conditions préalables 500 miljoen euro per jaar méér aan Brussel geven. Dan pas gingen ze met gerust gemoed onderhandelen. Nu, we hebben wel vaker gezien dat het ‘signaal’ werd geïncasseerd en dat nadien de zaak maar bleef vastzitten. Trouwens, na de grendelgrondwet van 1970, waardoor geen enkel communautair onderwerp nog in het parlement mag worden gestemd, moeten de Belgische Franstaligen zowat het meest gerustgestelde volk in Europa zijn ... Daarop ingaan helpt dus precies zoveel als het vragen van een generaal pardon, namelijk niets. Welnu, aan de mentaliteit achter deze Franstalige onderhandelingstactiek is na de verkiezingsover-

[Foto © Reporters]

De Franstalige onderhandelaars willen het scenario van 2007 herhalen.

winning van de N-VA in juni 2010 helemaal niets veranderd. Het begint er op te lijken dat de Franstaligen het scenario van 2007, weliswaar met een beetje vertraging, en met wat meer discretie en verstand, graag willen herhalen. Als volleerde va-banquespelers durven ze het wel aan om de Vlamingen opnieuw aan een stresstest te onderwerpen. Men probeert vandaag nog altijd om met De Wever hetzelfde spel te spelen als indertijd met Leterme. Ze willen eerst nog wel eens zien of hij eigenlijk wel capabel is om compromissen te sluiten ... Wat Leterme in 2007 en 2008 wel een paar keer heeft geprobeerd maar slechts op halfslachtige wijze, en telkens met de bedoeling terug te komen (waardoor ze nog meer met hem konden lachen), dat zal De Wever op een geloofwaardige manier moeten doen – zodanig dat Milquet het deze keer ook echt gelooft. Wanneer de onderhandelingen in pseudo-onderhandelingen ontaarden, zal hij ze op een geloofwaardige manier moeten opblazen om nadien op een geloofwaardige manier terug te komen, waarschijnlijk na verkiezingen binnen het jaar en met een nog steviger mandaat in handen dan in juni. Verontrustende signalen Daarom moeten we ermee ophouden geruststellende signalen naar die mensen uit te zenden. Integendeel, de Franstaligen zitten nog altijd in een psychologisch stadium waarin het voor hen en voor ons beter zou zijn dat ze juist verontrust worden. Dat kan gebeuren door systematisch volgende punten op tafel te leggen. Gewoon enkele vormvereisten, want de eigenlijke onderwerpen staan in de Vlaamse Resoluties. Mijn eerste verontrustend signaal (eigenlijk slechts een voorafgaand waarschuwingssignaaltje) is de eis van een democratische zetelaanpassing in het parlement. Zoals de zaken nu staan,

Doorbraak

heeft de Parti Socialiste genoeg aan 34 405 stemmen om een zetel te halen in Wallonië, de N-VA moet er 42 059 halen in Vlaanderen. Dit verschil wordt door niets gerechtvaardigd. Het tweede verontrustend signaal aan de Franstaligen is, dat we minstens een zekere vorm van cartesiaanse logica van hen verwachten in het probleem van de bipolariteit en de pariteit. Pari-

‘Wanneer de onderhandelingen in pseudo-onderhandelingen ontaarden, zal De Wever ze op een geloofwaardige manier moeten opblazen.’ teit in de regering is een Franstalige eis geweest die voortkwam uit minoriseringsangst. Vanaf de grendelgrondwet van 1970 hebben ze die pariteit verkregen. Het gaat om een pariteit tussen taalrollen, niet tussen gewesten of gemeenschappen. We blijken wat dit betreft dus toch wel degelijk met zijn tweeën te zijn in deze staat. Mijn voorstel is zo logisch als een klontje: geen pro-Franstalige pariteit in de regering zonder proVlaamse pariteit in de institutionele indeling van dit land. Pariteit in de regering, maar dan ook in de principiële bicommunautariteit, de principiële tweeledigheid van de staat België. Weg met de evenwaardigheid van de drie gewesten. Het statuut van Brussel moet nu worden herzien. Mijn derde onrustwekkend signaal vloeit voort uit het tweede: afschaffing van alle grendels. Voor 2007 besefte het publiek gewoon niet dat Vlaanderen totaal afgegrendeld is en dat de democratie in feite niet meer speelt. Eind 2007 kwam dat besef al wat dichterbij. Vandaag, na het misbruik van de

augustus-september 2010

[Foto © Reporters]

Grijze hersencellen Jean-Pierre Rondas is vooral bekend van zijn unieke radioprogramma op zondagochtend (Radio Klara). Bijna één uur non stop interview met filosofen, hoogleraren en mensen-met-een-mening uit binnen- en buitenland. Pas met de Gravensteengroep dook hij ook op in Vlaamsbewuste middens. Vanwaar dat plotse engagement? ‘De uitspraak “de mensen liggen daar niet wakker van,” daar is het mee begonnen.’ ‘Het Vlaamse commentariaat heeft ons jarenlang om de oren geslagen met de verzekering , dat de Vlamingen “niet wakker lagen” van het nationaliteitenprobleem in België.’ Met het commentariaat bedoelt Rondas niet alleen de editorialisten van onze kwaliteitskranten, maar ook ‘sociologen en belgicistische politici zoals Mark Eyskens, die beter hadden kunnen weten. Want het was in mijn ervaring niet alleen onjuist dat de mensen daar niet wak-

splinterbom die de alarmbel is, weet en ziet iedereen het. De volgende vraag is dan of men het leuk vindt om als een gevaarlijke diersoort in een ondemocratische consensus- en compromiskooi te worden opgesloten. Deze grendels dienen duidelijk niet meer tot bescherming van een Franstalige minderheid, maar tot blokkering van een Vlaamse meerderheid, die men dan probeert wijs te maken dat dit een moderne vorm van democratie is. Een ander gevolg van deze regeling is dat het parlement buitenspel wordt gezet, niet alleen door de macht van de partijvoorzitters, maar omdat in dit systeem inderdaad alles eerst in het formatieberaad en dan in de zogenaamde kern op voorhand moet worden onderhandeld. In de bestaande afgrendeling zit geen enkel gaatje. Dat heeft men ons met genoegen ingepeperd bij de mislukking van de stemming tot splitsing van BHV. Deze splinterbom zal nog lang rondtollen. Ik kan mij eigenlijk niet voorstellen dat een machtspoliticus daarmee kan leven. Het gevolg is in elk geval dat de grendelgrondwet zelf in vraag wordt gesteld en voorwerp wordt van politieke actie. Daaraan moeten we nu beginnen. Maar het volstaat natuurlijk niet om alleen onrustwekkende signalen uit te zenden. Wat we nodig hebben, zijn punten waarop we klaar aangeven dat we daarop geen compromissen meer zullen sluiten. Pasmunt hebben de Franstaligen al gekregen, onder de vorm van onze financiële solidariteit. Een beetje moeilijker onderhandelen dan, maar dat is de

augustus-september 2010

Jean-Pierre Rondas: ‘De Belgische pedagogische methodes om de barst in de geesten te herstellen zijn definitief mislukt. Er is geen weg terug.’

ker van lagen. Die uitroep was ook een totaal verkeerd signaal aan de burgers over wat politiek eigenlijk is. Houdt politiek zich misschien alleen bezig met datgene waar de mensen wakker van

schuld van de voorgaande compromissensluiters. Maar van nu af aan doen we dat dus niet meer. Tegenover die gulle, concrete, in duizelingwekkende cijfers uitdrukbare solidariteit van ons staan dan gewoon de nog niet gerealiseerde punten van de Vlaamse Resoluties van 1999. Die zijn voorlopig radicaal genoeg. Een totale splitsing van BHV, de fiscale autonomie, een heldere financieringswet en de uitwerking van artikel 35 van de Grondwet – dat houdt in: samen beslissen wat we nog federaal willen organiseren. Concreet wil dit zeggen dat, hoezeer het ons ook spijt, de zogenaamde interpersoonlijke solidariteit mee in de waagschaal moet. Het heeft geen zin om dure eden te zweren zonder dit ultieme middel te willen of te durven inzetten. Breuklijn De essentie kan nog het best worden samengevat in het volgende. Er loopt een breuklijn door Europa. Ze deelt niet alleen Europa, maar evengoed België in tweeën, van Moeskroen tot de Voer. Ze volgt de binnen-Belgische grens. Ze is mentaal, politiek en historisch gegroeid. Ze is ook structureel en economisch. En ze is economisch omdat ze mentaal is. Ten noorden van die breuklijn, die toevallig ook de lijn van de barst door België is, ligt Vlaanderen. Vele krachten, zeker ook financiële, willen ons ook geografisch doen aanleunen bij het Zuid-Europese systeem. Als men daarin slaagt, zal dat ten koste gaan van de welvaart en het welzijn van de Vlaamse be-

Doorbraak

[Politiek] liggen? Dat zou toch een bijzonder populistische boodschap zijn, uit de pen van mensen die zogezegd het populisme gingen bestrijden! Dat soort contradicties heeft me doen nadenken over het communautaire conflict in België als een politicum, en niet als een moreel probleem – waarbij de Vlaming het steevast verliest – of als een “dialoog” zoals men ons wil doen geloven.’ ‘Nu, ik ben een interviewer en een vraagstaart van beroep. Dus heb ik om beter te kunnen nadenken die vraagstukken voorgelegd aan de specialisten in hun vak: economen, sociologen, politicologen. Ik heb van het communautaire dus een soort studie gemaakt. Een doorsnede van de resultaten ervan kan je in mijn Warande-rede vinden. Veel voorafgaand nationalisme of flamingantisme is daar niet voor nodig. Gewoon grijze cellen in werking stellen, dat volstaat.’ [KDr.]

volking. Ik zeg niet dat men over die breuklijn heen niet kan samenwerken met de Franstalige Belgen, maar ik zeg dat de geschiedenis heeft bewezen dat zulks zeer moeilijk is binnen hetzelfde staatsverband. België heeft de laatste tijd nog niet veel anders gedaan dan zich bezig gehouden met het lijmen van die tweedeling. Vruchteloos zoals blijkt. De breuklijn ligt zo erg vast omdat ten noorden en ten zuiden ervan historische continuïteiten spelen. Wat sinds 2007 is gebeurd, heeft bepaalde wegen naar een herstel van het federalisme afgesloten. De Belgische pedagogische methodes om de barst in de geesten te herstellen zijn definitief mislukt. Er is geen weg terug. Maar er is ook zoiets als de wet van de inertie, van datgene wat is, dat uiteraard meer houvast biedt dan wat nog moet komen. Hoe doorbreek je de hardnekkigheid van het ancien régime? Met nog andere woorden: hoe maken we van die breuklijn een echte confederale grens? Want eenmaal dat is gebeurd, ligt de weg open voor totaal andere, nieuwe mogelijkheden, met name voor nieuwe vormen van confederaties met andere aangrenzende regio’s. [] Deze bijdrage van Doorbraak-redacteur Jean-Pierre Rondas komt uit een 11 julirede, in radiostijl uitgesproken in De Warande in Brussel op 8 juli. De volledige tekst is raadpleegbaar op www.doorbraak.org

[Onderwijs]

Vlaanderen is niet homogeen, scholen hoeven dat ook niet te zijn

Regressie, ratjetoe of ratatouille Volgens van Dale is ‘ratjetoe’ de naam voor ‘minderwaardige rommel, mengelmoes, rommeltje, zootje’. Het woordenboek vermeldt daarbij dat het woord is afgeleid van het Franse ‘ratatouille’. Iedere halfweg geïnformeerde amateur-kok zal u echter verzekeren dat deze populaire mediterraanse groenteschotel verre van een achteloos bij elkaar geworpen mengelmoes is, maar het resultaat van een zorgvuldige en trage bereiding, waarbij het helemaal niet om het even is, welke groenten bij elkaar horen en in welke volgorde en hoe lang elk van deze ingrediënten dient te worden gekookt. Ludo Abicht In de heisa die vorige maand ontstond rond de publicatie van het rapport van Jaap Dronkers over de nadelen van de multiculturele school (De Standaard, 26 juni) overwoog de mening dat zo’n gemengde school niet veel beter was dan een ‘ratjetoe’. En wie zal zijn kinderen zoiets voorschotelen indien hij het enigszins kan vermijden? Ik ga ervan uit dat de gepubliceerde gegevens het voorlopige eindrapport zijn van een degelijk en verantwoord wetenschappelijk onderzoek, waarin het uiteraard de bedoeling was een zo objectief mogelijk beeld van de huidige situatie te schetsen. We hebben sinds de jaren 1970 bewust gekozen voor ‘gemengde scholen’ in meer dan één opzicht: jongens en meisjes dienden van toen af aan samen op te groeien, ook al wisten we dat meisjes in de puberteit gewoonlijk rijper zijn dan jongens. Dat heeft onder meer in de Verenigde Staten geleid tot een tegenaanval, niet zozeer vanuit religieuze of moreel conservatieve hoek, maar uitgerekend vanuit feministische kringen die er zich over beklaagden dat meisjes in deze gemengde scholen minder goed scoorden. Zij pleitten dus consequent voor de oprichting van meer exclusieve meisjesscholen. Scoren Het centrale begrip is gevallen: hoe ‘scoren’ onze kinderen in gemengde of gescheiden scholen? Er bestaan voldoende nationale en internationale parameters om dat zo zorgvuldig mogelijk te bepalen: hoe efficiënt bereidt de lagere school de leerlingen voor op de middelbare school en hoe staat het daarna met de doorstroming naar het hoger onderwijs? Welnu, indien ik als

ouder ‘het beste wil’ voor mijn kind, dan zal ik ervoor zorgen dat hij (zij), om het traditioneel uit te drukken, ‘zijn (haar) uiterste best doet in de beste school die ik in onze stad kan vinden’, en volgens Dronkers en anderen is dat nu net niet die gemengde, zogenaamd multiculturele school. Quod erat demonstrandum. Wat kunnen voorstanders van een vanzelfsprekend multiculturele samenleving daarop

‘Het gaat niet om een keuze tussen wereldburgerschap en Bokrijk.’ antwoorden, zonder als dogmatisch en dus ongeloofwaardig over te komen? We kunnen beginnen met een onderscheid te maken tussen multicultureel, kenmerkend voor een samenleving die meer dan één cultuur (godsdienst, levensbeschouwing) bevat, iets wat in Vlaanderen al sinds de joodse aanwezigheid in de twaalfde eeuw het geval is, en intercultureel, het typische patroon voor een maatschappij waarin deze verschillende culturen met elkaar in contact zijn en elkaar beïnvloeden. Om historische, politieke (Europa) en economische (de globalisering) redenen kunnen de tegenstanders van de multiculturele samenleving deze ontwikkeling niet op democratische en dwangloze wijze verhinderen, maar ze kunnen zich wél verzetten tegen een toenemende interactie tussen al deze deelgroepen. Onder meer door, op basis van rapporten zoals dat van Dronkers, te pleiten voor een regressieve politiek die ‘alle kin-

Doorbraak

deren (lees: vooral die van ons) ten goede komt’. Om een dergelijke regressie te vermijden, moet een aantal richtlijnen worden gerespecteerd. Ten eerste mag de kwaliteit van het onderwijs niet in het gedrang komen. Een onderwijs dat zich daaraan schuldig maakt, benadeelt ongetwijfeld alle kinderen, ongeacht hun afkomst en milieu. Ten tweede mogen we ons evenmin bezondigen aan een pedagogisch onverantwoorde voorkeursbehandeling van de kansarme leerlingen, want dat zou neerkomen op een omgekeerd racisme. Iets helemaal anders is het recht van deze kinderen op extra hulp, met de bedoeling de kloof zo snel en zo goed mogelijk te vernauwen. Uiteraard betekent dit extra geld voor daartoe opgeleide leerkrachten, iets wat we trouwens al lang doen met kinderen die om allerlei redenen met leermoeilijkheden te kampen hebben. Een democratische samenleving vereist namelijk dat ‘eenieder moet krijgen in de mate van zijn behoeften’. Indien we niet bereid zijn de prijs daarvoor te betalen, ondergraven we de fundamenten waarop onze maatschappij is gebouwd en bestendigen we de ongelijkheid die op termijn gevaarlijk en noodlottig dreigt te worden. Ten derde wordt het de hoogste tijd dat we, veertig jaar na het baanbrekende werk van Ivan Illich en anderen, echt aandacht gaan besteden aan de ontwikkeling van de sociale, morele en affectieve vaardigheden van de leerlingen en ons niet langer blijven beperken tot de cognitieve kennisoverdracht. Dat betekent helemaal niet dat we de streng wetenschappelijke vorming mogen verwaarlozen, maar dat we ook zorgen voor de volledige ontplooiing van de

augustus-september 2010

persoonlijkheid van onze kinderen. Het is zeer de vraag of we dit beter kunnen bereiken in gescheiden ‘witte’ en ‘zwarte’ scholen dan in een aangepast gemengd onderwijs. Hoewel ik besef dat de tweede oplossing veel meer creativiteit, inventiviteit, geduld en geld zal vergen dan de terugkeer tot het oude systeem van elite- en andere scholen, ben ik er van overtuigd dat we geen echte moreel en maatschappelijk verantwoorde keuze hebben. Betekent dit dan dat we de bijvoorbeeld de uitslag van het onderzoek van Dronkers moeten negeren of minimaliseren? Het tegendeel is

waar: omdat we in het verleden grofweg hebben geopteerd voor vrij simplistische tegenstellingen tussen voor- en tegenstanders van de multiculturele samenleving, kan dit rapport aanleiding geven tot een gewetensonderzoek over de vraag in welke maatschappij we zelf in de toekomst willen leven en hoe we onze kinderen daar het best op voorbereiden. Het gaat hier niet om de keuze tussen wereldburgerschap en Bokrijk, maar om een vernieuwde samenleving die zich bewust is van de problemen die het samenleven van verschillende culturen met zich meebrengt, maar die weigert de kop in het zand

te steken, alsof die problemen daarmee vanzelf zouden verdwijnen. Dankzij het internet (Facebook, Twitter enzovoort) leven onze jongeren al lang niet meer in het homogene Vlaanderen van vóór het Concilie. Het is de taak van de huidige volwassen generatie daarmee rekening te houden en aan te tonen dat in een zelfstandiger Vlaanderen de rechtmatige zorg voor de eigen Nederlandse cultuur en de waarden van de Verlichting perfect kunnen samenvallen met een grotere openheid voor allen die hier wonen en werken. Samen met ons, niet naast of tegen ons.

lingen in 15 westerse landen (onder meer België) en van 9279 migranten uit 35 herkomstlanden. Zijn conclusie: ‘Op scholen met een grote etnische diversiteit, waar veel verschillende nationa-

ten. Het verschil is aanzienlijk’. Volgens Dronkers gaan moslimkinderen beter naar een zwarte dan naar een gemengde school. ‘Homogene scholen zijn goed voor migranten. Specialisatie helpt schoolprestaties te verbeteren. Nog beter voor hun rapport is een islamschool’. Opvallend is dat het effect vooral speelt in landen waar een hiërarchie in schooltypen bestaat zoals Nederland of Vlaanderen (aso-tso-bso). In NRC Handelsblad drukte Dronkers erop dat zijn resultaat géén politiek oordeel is: ‘Ik ben een onderzoeker die de feiten boven tafel probeert te krijgen. Wat politici daarmee doen, moeten ze zelf weten. Als ze het te bont maken, stuur ik wel een vrije tribune naar de krant.’ (KDr)

Het Rapport-Dronkers Hoe moeilijk wordt lesgeven als er verschillende nationaliteiten in een klas samenzitten? Die vraag stelde Jaap Dronkers, hoogleraar onderwijskunde aan de Universiteit van Maastricht. Om

‘Homogene scholen zijn goed voor migranten. Specialisatie helpt schoolprestaties te verbeteren.’ daar een antwoord op te vinden, greep hij naar het Pisa-onderzoek (2006), een driejaarlijkse Oeso-test die wordt afgenomen bij vijftienjarige scholieren uit 57 landen. Dronkers vergeleek de onderwijsprestaties van 6569 autochtone leer-

augustus-september 2010

liteiten in een klas zitten, doen zowel autochtone als allochtone leerlingen het slechter. Dronkers stelt niét dat een bepaald percentage migranten op school het niveau naar beneden haalt. ‘Het knelpunt is de diversiteit, het aantal nationalitei-

Doorbraak

[] Lees het volledige rapport-Dronkers op www.doorbraak.org

[Foto © Reporters]

[Onderwijs]

[Vrijspraak] Peter De Roover

Opiniehebbers In zijn zeer lezenswaardige 11 julitekst waarover u op vorige pagina’s meer kon lezen, somt Jean-Pierre Rondas de namen op. Marc Hooghe, Paul Goossens, Jan Goossens, Dave Sinardet, Marc Reynebeau, Geert Buelens, Marnix Beyen, Mia Doornaert en Luc Huyse halen zijn lijstje. Rondas vergeet Walter Zinzen, Dimitri Verhulst, Luc Tuymans, Mark Eyskens en vele anderen uit de schier onuitputtelijke voorraad. Maar goed, je wordt gevraagd voor een 11 juliviering en dan wil je niet blijven opsommen tot 21 juli natuurlijk; dus Rondas weze vergeven dat hij de volledigheid niet nastreeft. We hebben het over de woordvoerders van ... tja, van wat? Het belgicisme? Soms. Het anti-Vlaams-nationalisme? Altijd. Degenen die steeds woorden vinden – de term argumenten zou hier misstaan – om het streven naar meer Vlaamse autonomie te dwarsbomen. Kom, eentje om het af te leren en van buiten het opgesomde lijstje, maar wel tekenend. Frank Albers, auteur, vertaler en docent, schnabbelt bij als columnist voor Knack. Op 23 juni schrijft hij onder de titel Utopia: ‘Wij zijn sinds een paar jaar een onafhankelijke republiek. Wij waren dat ongemakkelijke samenleven met die Franstalige klaplopers in het zuiden zo moe, zo moe, en dan al dat islamitisch tuig hier, neen, zo kon het echt niet verder. (...) Aangezien wij een schichtig volkje waren geworden, hebben wij ons dan maar van de wereld afgesloten.’ Zo gaat het over de imaginaire zomer van 2015 als een burger van de dan Vlaamsche staat een Italiaan wegwijs maakt.

Een mens wordt er moe van. Af en toe lukt het wel eens een ruimte af te dwingen in een krant om de pensée unique wat stokjes in de wielen te steken. Maar de tekst is amper afgedrukt of er verschijnt weer een andere, die om antwoord schreeuwt. Een eenzamer bestaan dan dat van (heel af en toe) Vlaamsgezind stukjesschrijver is ver te zoeken. Een mens zou gefrustreerd geraken als weer zo’n golf omfloerst belgicisme over de krantenlezer spoelt. De eenzijdigheid van het opinievormerswereldje maakt moedeloos. Tenzij. Jawel, tenzij we vaststellen dat de invloed van deze heren en dames opinievormers op de publieke opinie vrijwel nihil is. Weliswaar baart hun verschijning opzien aan de togen van de Gentse Vooruit, de Brusselse KVS of rond de Antwerpse Dageraadplaats, maar daarbuiten zal hun mening de brave burger worst wezen. Hoe meer ze fulmineren tegen de Vlaamse autonomie, hoe meer het publiek daar pap van lust. Het betreft opiniehebbers, gelukkig amper opinievormers. Het relativeert het wereldje van publicisten. Ze bewonen een ivoren toren en hun licht schijnt niet verder dan hun eigen voortuintje. Wie schrijft die blijft? Ja, in het plakboek van moederlief. Misschien breken we beter onze pen en besteden we onze tijd aan nuttiger zaken als het snoeien van de haag of het bereiden van een lekkere bouillabaise voor enkele goede vrienden dan aan de pennentwist. Goede wijn behoeft geen krans. Maar zure wijn behoeft geen weerwoord. Wie hem proeft, spuwt die zo ook wel uit.

[Mediawatcher] marc van de woestyne

Radiostilte Het zijn weinig benijdenswaardige tijden voor de politieke verslaggevers in dit land. Het wordt bij momenten zelfs meelijwekkend wanneer journalisten na doorgaans uren geduldig wachten aan de poort van het koninklijk paleis of de deuren van een of andere vergaderplaats met lege handen achterblijven. De onderhandelaars die met preformateur Di Rupo de politieke bakens in ons land moeten uitzetten, houden zich opmerkelijk strikt aan hun zwijgplicht. Als het journalistenhartje al eens sneller gaat kloppen als

bijvoorbeeld Bart De Wever uit zijn auto stapt, dan blijkt dat enkel te zijn om zijn toegangscode tot de parkeergarage te kunnen intikken. Het wordt bijna burlesk als de al even burleske Christophe Deborsu aan de Lakense paleispoorten gaat staan zwaaien met een bordje in de hoop zo toch een reactie vast te krijgen. Dat de persmensen soms de wanhoop nabij zijn, zie je als het tot een nieuwsitem wordt gepromoveerd dat Bart De Wever in zijn wagen een pakje snoepjes of iets dergelijks heeft liggen.

Doorbraak

augustus-september 2010

[Sprekershoek]

Paradoxen

Jacques Claes

Over Bart De Wever? Natuurlijk. Maar eerst iets over rechte lijnen en paradoxen. Vooral de hedendaagse mens houdt van rechtlijnigheid. Dat hebben we waarschijnlijk onthouden uit de boodschap van Euklides, die zegt dat de kortste verbinding tussen twee punten een rechte is. Autowegen zijn zo recht mogelijk, kanalen ook, en uitlaatstrepen van vliegtuigen in de lucht zijn het helemaal. In de door de moderne mens bedachte en ontworpen werkelijkheid overheerst en heerst de rechte lijn. In die rechtlijnigheid openbaart een bepaalde werkelijkheid zich scherp, maar eenzijdig.

‘Bart De Wever is omwentelend maar toch evenzeer behoudend.’ De natuur is anders. Daar liggen geen kanalen, daar meanderen rivieren. Meanderen slaat volgens van Dale ‘op een rivier die zich bochtig door het landschap slingert’. In wisselende, soms wringende en paradoxale bochten ontvouwt een rivier de rijkdom van het landschap beter dan een kanaal. Van de hele werkelijkheid kan men zeggen dat zij rijkst verschijnt in haar tegenstrijdigheid en schijnbare ongerijmdheid; dit is in haar paradoxaal zijn. Enerzijds zijn er mensen gebrand op rechtlijnigheid, anderzijds geboeid door tegenstrijdigheid en paradox. Ligt hier de sleutel voor het immense succes van De Wever? Natuurlijk is De Wever rechtlijnig. Hij is een icono-

De relatieve radiostilte die tegenwoordig heerst rond de onderhandelingen is geen nieuw gegeven. We maakten het ook al eens mee ten tijde van Jean-Luc Dehaene en zijn ‘Sire, geef me honderd dagen’. Zolang er toen geen akkoord was, werd er ook niets meegedeeld. Of De Wever en Di Rupo Dehaene effectief als lichtend voorbeeld hebben genomen, is

‘De Wever en Di Rupo zagen in 2007 hoe het zeker niet moest.’ niet zeker. Het lijkt veeleer dat ze hebben geleerd uit hun eigen ervaringen hoe het niet moet. Ze waren er bij in 2007 toen de onderhandelingen bij Yves Leterme een janboel eerste klas waren. Nog tijdens de vergaderingen zelf werd er getwitterd dat het een lieve lust was en het sms-verkeer met de buitenwereld maakte dat men daar alles op de voet kon volgen. Gouden tijden voor journalisten maar nefast voor de onderhandelingen zelf, bleek later.

augustus-september 2010

clast, een beeldstormer. Zelfs het heilige beeld dat België heet wordt niet ontzien. Bijna twee eeuwen Belgische traditie gaat onder de hamer. Hij is omwentelend, maar toch evenzeer behoudend, hoeder van traditie. Noem het gezin, kinderen, taal, onderwijs, waarom niet naar gedegen Beiers model? Hij gromde als een getergde leeuw bij de zinspeling van Van Brempt op de kwaliteit van zijn vaderschap. Niet kerkelijk zijn en toch voor de kerk trouwen. Paradoxaal. En dan dat vechtend onderhandelen met Di Rupo: natuurlijk schuilt er in elke politicus een cynische strateeg, maar hier is smaak en zin vereist voor paradox. Dat boeit mensen. Verder de kwestie van het ‘imago’ waar veel politici aan werken, desnoods laten aan werken. Pak, haarsnit, buiklijn: alles trendy. Zelfs de taal (of is het een politiek jargon) die wordt gebruikt om nietszeggendheid te verbergen. De Wever heeft blijkbaar lak aan ‘imago’. Maar er is wel de treffende paradox bij hem tussen hoge cultuur en belezenheid enerzijds, en anderzijds een voorkomen dat storend gewoon, bijna volks is, populistisch (zeggen sommigen). En dan die taal die ‘gewoon’ klinkt, maar zeer aanspreekt: wat niet voor elk spreken geldt. Over Hannibal, de grote vijand van Rome, is gezegd: ‘Vincere scis, Hannibal; victoria autem uti, nescis ...’ (winnen kunt ge, Hannibal; van de overwinning profiteren, daar komt gij niet aan toe). Ook weer een paradox. Hopelijk niet van toepassing op Bart De Wever.

Vandaag geen zeef meer, hooguit een sporadisch lekje en dat blijkt dan achteraf nog niet echt betrouwbaar. Toen Vlaanderens kwaliteitskranten melding maakten over een regeling voor de kinderbijslag die bijna rond was, bleek op dat ogenblik dat een akkoord over dat punt nooit verderaf was geweest. Maar de vele malafide bloggers op het net namen het nieuws graag aan voor waar en doopten hun pen gul in het gif. Hoe dat nieuws dan de wereld was ingestuurd? Bewijzen zijn er niet maar er zijn wel altijd onderhandelaars die, tegen alle afspraken in, iets de wereld insturen uit eigenbelang. In die context moeten we allicht ook de uithalen in de Franstalige pers zien toen die medio augustus moord en brand schreeuwden over de ‘uithongering en verarming van Wallonië en Brussel’. Het stilzwijgen heeft ook nadelen. Als kwaadwilligen foutieve informatie lekken, kunnen de betrokken onderhandelaars niet reageren, want dat strookt dan niet meer met de afspraken. Bovendien kun je in dat geval moeilijk het gelekte nieuws ontkrachten zonder de ware toedracht prijs te geven. Maar ook dan blijft het gros van het heir onderhandelaars trouw aan die eeuwenoude wijsheid: ‘spreken is zilver, zwijgen is goud’.

Doorbraak

De essentie van het democratisch samenleven bestaat eruit dat met ieders oordeel of standpunt rekening wordt gehouden. Dat wil tegelijk zeggen dat het democratisch denken uitgaat van een fundamenteel grondbeginsel: het respect voor de waardigheid van de menselijke persoon en dus voor de waardigheid van zijn werken en zijn verwezenlijkingen. Bij dat laatste kan men denken aan wat gewoonlijk ‘cultuur’ wordt genoemd. Waar het in de democratie dus om draait, is dat de waardigheid van allen die deel uitmaken van de betrokken politieke groep wordt erkend en dat hiernaar wordt gehandeld.

] V r i je T r i b u n e [

Ontgoocheld in de Vlaamse ‘democratie’

Jaak Peeters publicist Democratie is bijgevolg een politiek stelsel, dat zichzelf structureert rondom het respect voor mensen en hun cultuur en dat zodoende de waardigheid ervan hoog wil houden. Respect betonen voor mensen en culturen kan evenwel maar in een sfeer waarin men heeft geleerd respect op te brengen voor zichzelf. Het een kan niet zonder het ander. Een andere houding zou nogal inconsequent zijn.

Democratie? Wat dat alles met democratie vandoen heeft? Toen wij, de vermaledijde achtenzestiggeneratie, opkwamen voor Leuven Vlaams, was dat actiepunt in onze geestelijke wereld onverbrekelijk verbonden met het streven naar democratisering van het hoger onderwijs. Wij kwamen dus op voor onszelf, wij eisten respect voor iedereen, óók voor lieden van ‘plebejische komaf’. Dát was Leuven Vlaams: weg met de franskiljonse heertjes, die over onze hoofden heen hun wereld en hun cultuur aan anderen opdrongen. Onze wereld hoorde óns toe, en niemand anders. Welnu: democratie berust nu net op het respecteren van elkaars geestelijke wereld. De koppeling tussen ‘Leuven Vlaams’ en ‘Democratie’ was voor ons dus veel natuurlijker dan velen ooit hebben begrepen, de Paul Goossensen niet uitgezonderd. En nu moeten wij beleven dat het Vlaams Parlement – die instelling nota bene, die wij in het leven hebben geroepen, precies om dat respect politiek vorm te geven – in zijn feitelijk gedrag de sirenenzang volgt van diegenen, die zich kennelijk helemaal niet gelegen wensen te laten aan dat zo gewenste respect voor ieders waardigheid, maar die in hun eigen belang de waardigheid van die gemeenschap met de voeten treden. Ik had van een Vlaams Parlement echt wat meer zelfrespect verwacht.

Meer Engels Welnu, op dit punt aangekomen, worden de feiten van de laatste weken mij zwaar te moede en moeilijk om dragen. Ik stel vast dat het Vlaams Parlement in zijn Beleidsnota over de toekomst van het hoger onderwijs in Vlaanderen de deur openzet voor het indringen van het Engels in ons onderwijs. Slechts op een kier, dat wel. Maar voordien was de deur volledig gesloten. Deze veranderde houding van het Vlaams Parlement komt er na jarenlang gelobby door een universitaire club, die uitbazuint dat het universitaire leven in Vlaanderen van marginale betekenis zou

worden, als het Engels niet wordt toegelaten. Iedereen herkent vanzelfsprekend meteen deze ‘argumentatie’. Ze werd vroeger door francofielen aangevoerd, toen Vlaamse activisten opkwamen voor de vernederlandsing van het hoger onderwijs. Het woordgebruik klonk toen wat anders. Het ging over ‘uitstraling’ en dat soort dingen. Nou heb ik van het tanen van die uitstraling al bij al maar weinig gemerkt. Beste referentie is overigens de brief van de Vlaamse rectoren, kort geleden, die alarm sloegen omdat hen ter ore was gekomen dat de komende regering de subsidies voor het wetenschappelijk onderzoek wil terugschroeven, wat de positie van dat Vlaamse onderzoek internationaal zou marginaliseren. Die positie is thans, zo verklaarden rectoren trots, in zeer goede doen: Vlaanderen scoort bij de top. Daar blijkt dus helemaal géén Engels onderwijs bij nodig! Als de dames en heren van de universitaire lobby desalniettemin toch blijven pleiten voor meer Engels in ons Vlaams toponderwijs, dan moeten ze daar andere argumenten voor aanvoeren.

Welke? De internationalisering. Dat is weer zo’n modern toverwoord. Maar die internationalisering is er nu toch ook al? Ze is er in het kleine Vlaanderen toch al heel lang? Ze was er al in de gloriedagen van het graafschap Vlaanderen. En in die internationalisering blijkt Vlaanderen uitstekend te scoren – vertellen de rectoren ons zelf. En inderdaad, zonder Engels onderwijs. Moet je meer studenten kunnen aantrekken? Ha, daar wringt dus het schoentje! Bij de subsidies. Hoe meer studentjes, hoe meer subsidies. Hoe meer studentjes, hoe meer posities. De aap komt wel uit de mouw!

Doorbraak

augustus-september 2010

[Economie]

Interview met Jef Vuchelen

Responsabiliseren? Ja, maar De onderhandelingen voor een staatshervorming zijn volop bezig. Op de tafel moet hoe dan ook de financieringswet liggen. Maar hoe fundamenteel moet de financiële staatshervorming gaan? ‘In het verleden is regionaliseren al te veel een “copy paste” geweest waarbij de federale fouten op Vlaams niveau werden herhaald. Voor de inkomstenbelasting mag dit niet gebeuren’, stelt professor Jef Vuchelen. Pieter Bauwens De onderhandeling voor een nieuwe staatshervorming zetten de zwakke punten van de bestaande structuren in de verf. Een onderdeel van die zwakte is ontegensprekelijk de financieringswet. Vooral het consumptiefederalisme, het feit dat de gewesten en gemeenschappen niet zelf de gelden moeten inzamelen die ze spenderen, lokt kritiek uit. Voor Jef Vuchelen, professor economie aan de Vrije Universiteit Brussel en economiespecialist voor Actua TV, is het duidelijk: ‘een nieuwe financieringswet moet de regio’s responsabiliseren; de regio’s moeten belastingverantwoordelijkheid nemen voor hun uitgaven. De impliciete redenering is dat de kiezer-belastingbetaler meer druk zal zetten op de beleidsvoerders om de belastingen laag te houden wanneer hij duidelijk ziet waar en hoe zijn geld wordt gebruikt. Een democratisch principe waar niets tegen kan worden ingebracht.’ Maar hoe moet zo’n responsabilisering concreet gebeuren? Welke belastingbevoegdheden worden best overgeheveld van het federale naar het Vlaamse niveau? ‘Voor de hand ligt dan de personenbelasting. Verschillende voorstellen liggen hieromtrent ter tafel. Deze verschillen niet echt fundamenteel en houden in dat Vlaanderen een deel van de tariefzetting zou toegewezen krijgen. Maar deze voorstellen zijn achterhaald en niet toekomstgericht. Ze kaderen in een federale logica. Zeker na de verkiezingsuitslag van 13 juni is dit niet het model dat de meeste Vlaamse politieke partijen nu voorstaan. Als je enkel en alleen een deel van de tarieven van de inkomstenbelasting overhevelt, dan moet de Vlaamse overheid alle federale beslissingen betreffende de belastingbasis aanvaarden. Dus eventueel zelfs hogere ta-

augustus-september 2010

rieven hanteren wanneer de belastingbasis door vrijstellingen wordt uitgehold.’ Confederaal model Tijdens de verkiezingen werd de confederatie als te verkiezen Belgisch model in Vlaanderen gelegitimeerd, ook volgens Jef Vuchelen moeten we die weg opgaan. ‘Als je de confederale logica volgt, worden alle bevoegdheden over de belastingen en de belastingmodaliteiten (het bepalen van de belastingbasis, de tarieven en de vrijstellingen) overgeheveld naar Vlaanderen en dan financiert Vlaanderen met de opbrengst een deel van de federale overheid. Vergeleken met de confederale logica is het regionaliseren van een deel van de tariefbevoegdheid van de inkomstenbelastingen een stap ter plaatse.’ Maar professor Vuchelen wil nog verder gaan, want het systeem is structureel fout. ‘De Belgische inkomstenbelastingen worden gekenmerkt door hoge tarieven en veel aftrekposten. Deze ingewikkelde structuur veroudert. Wat is de functie van belastingen? Belastingen moeten in de eerste plaats geld opleveren om de overheidsuitgaven te financieren en dit op de economisch minst schadelijke wijze. Door systematisch aftrekposten in te voeren wordt de belastingbasis kleiner en dus moeten de tarieven naar boven. Deze hoge tarieven schaden het economisch initiatief waardoor de economische groei wordt afgeremd.’ Hoe moet of kan het dan anders? Jef Vuchelen kijkt over het muurtje naar enkele Oost-Europese landen. ‘Bij de uittekening van hun inkomstenbelastingstelsel hebben ze geopteerd voor een vlaktaks. Dergelijke belasting heft een laag uniform tarief op een brede belastingbasis. Het voordeel van dit belastingstelsel is dat de afweging

Doorbraak

tussen de belastbare basis en de tarieven zeer zichtbaar wordt: aftrekken voor welke beleggingen of investeringen dan ook resulteren in hogere tarieven. Belastingbetalers moeten dus de afweging maken of het soms eenmalig belastingvoordeel opweegt tegen het permanente hogere belastingtarief.’ Vuchelen bepleit dat Vlaanderen in een confederale financiële staatshervorming de kans moet nemen om fundamentele veranderingen door te voeren en te kiezen voor een vlaktaks.

‘Ons land zou zeker gebaat zijn bij een dergelijk belastingstelsel. Het is een toekomstgericht en groeistimulerend stelsel. Bij het regionaliseren van de inkomstenbelastingen moet Vlaanderen de mogelijkheid krijgen om het inkomstenbelastingstelsel volledig te herzien. Het simpel overhevelen van het bestaande belastingstelsel van de federale staat naar het Vlaamse niveau is Vlaanderen de kans ontzeggen te kiezen voor een beter belastingstelsel. Dat is een foute interpretatie van “responsabiliseren”.’

[Francofonië]

Franstalige onwil blijft onveranderd Di Rupo heeft het beloofd: er moet een grote staatshervorming komen! Hoe die grote staatshervorming er zal uitzien, daar hadden we half augustus nog altijd het raden naar, maar we mogen gerust zijn, het wordt deze keer minstens een even grote en misschien zelfs een nog veel grotere staatshervorming dan die waarover hij en zijn Franstalige partners drie jaar geleden niet eens wilden spreken. Onze Franstalige buren waren toen ‘demandeur de rien’! Marc Platel

En toch krijgen we straks dus wel die grote staatshervorming. Inclusief een oplossing voor BHV. Kranten, radio en televisie lieten ons de vakantie beginnen met de garantie dat die grote staatshervorming er deze keer zou komen. Zelfs de meest kwaadwillige flamingant heeft het toen verstaan: als het van die charmante Waalse socialist afhangt, dan komt het nu wel in orde. Hij heeft immers het signaal van de Vlaamse burger bij de stembusslag van half juni begrepen.

wat hun grote leider Elio di Rupo luidop zegt te denken, dat er dus een grote en vooral ook Vlaamsvriendelijke staatshervorming moet komen, daarop is het antwoord helaas ronduit negatief. Doorheen het Belgische communautaire verhaal loopt immers maar één rode draad, die van het grote Franstalige gelijk dat nooit wordt opgegeven. Gaston Eyskens Een eerste lering uit ons geschiedenisboek ter illustratie: de staatshervorming van Gaston Eyskens! Begin de jaren zeventig van de vorige eeuw kregen wij van hem onze culturele autonomie, onze anderstalige buren hun drieledige gewestvorming. Wij wilden een tweeledig België, zij kregen hun drieledig geregionaliseerd Belgique. Wij kregen ons zo goed als eentalig Vlaanderen, zij kregen hun

Het grote Franstalige gelijk wordt nooit opgegeven.

Di Rupo na de verkiezingen: ‘Je vous ai compris!’

Zijn mogelijke Franstalige partners deden hard hun best om het optimisme van hun socialistische voorman niet al te zeer te beschamen, maar van een even uitdrukkelijke erkenning van die Vlaamse stem door al die anderen hebben wij tot vandaag niet echt veel gehoord. Vooralsnog blijken sommigen meer interesse te hebben voor het aantal excellenties dat zij kunnen krijgen in zo’n Di Rupo-regering. Anderen lieten het wat vuilere werk zoals het laten lekken van de N-VA-plannen door buitenstaanders opknappen zodat zij van enkele dagen familiaal leven konden genieten in het inderdaad zonrijke Turkse Bodrum. Ook de Vlaamse pers deed opvallend veel moeite om de ‘grote staatshervorming’ niet voortijdig onmogelijk te maken. Zelfs in de Belgische politiek zijn wonderen niet uit te sluiten. Het zou dus kunnen dat onze Franstalige buren deze keer wel het Vlaamse licht zagen, dat ze misschien wat geschrokken zijn van die Vlaamse uitval naar hun Belgisch model van alle tijden, maar toch. Of dat nu betekent dat ook zij denken en willen

even eentalig Franstalig landsdeel inclusief ‘faciliteiten’ op Vlaams grondgebied. Volgens de politieke vader van die eerste staatshervorming moest die aanpassing er toen komen om dit land te laten overleven. Een overleven dat afhankelijk was van de Waalse goede wil om binnen de Belgische grenzen te willen blijven. Die Waalse goede wil moest volgens Eyskens wel worden betaald en daarvoor diende men de Vlamingen aan de lijn te houden: zij hadden immers het nodige spaargeld om het Waalse overleven te betalen. Wij betalen vandaag nog altijd. Onze anderstalige buren willen bovendien dat hun derde gewest Bruxelles nu ook de derde gemeenschap van dit land zou worden. België wordt dan eens en voorgoed drieledig met de Vlaamse cijfermatige meerderheid definitief in de glazen kist van de Belgische curiositeiten. Einde van de jaren 1920 - een tweede illustratie van dat eeuwigdurende Franstalige grote gelijk – wilde de Vlaamse vleugel van het ACW (!) iedereen te vlug af zijn met een “definitieve” oplossing voor het taalprobleem. Men wist zelfs de Waalse ACW-buren hun jawoord te ontfutselen voor een ronduit historisch taalprogramma dat de grondslag vormde voor de Belgische taalwetten van de jaren dertig. Om het in termen van vandaag te zeggen: ze hadden het signaal van de Vlaamse Bormsverkiezing ‘begrepen’. Het Waalse ‘ja’ was wel voorwaardelijk: niet raken aan de Belgische eenheid, de onvoorwaardelijke eerbiediging van de Waalse rechten en, ja hoor, voldoende zoethoudertjes voor de Vlamingen. Het Franstalige eisenpakket van vandaag ziet er niet echt anders uit. Morgen zal dat heus niet anders zijn.

Doorbraak

augustus-september 2010

[Buitenland]

Kosovo haalt slag thuis in Den Haag Zelden trok het Internationaal Gerechtshof (Internationaal Court of Justice - ICJ) in Den Haag zoveel aandacht als met zijn niet-bindend advies van 22 juli 2010 over de verklaring waarmee de Servische provincie Kosovo twee jaar geleden eenzijdig haar onafhankelijkheid uitriep. Dirk Rochtus Volgens de rechters houdt deze verklaring geen schending van het Volkenrecht in. De reacties lopen uiteen van ‘bezorgdheid’ dat zo de deur wordt opengezet voor separatisten waar ook ter wereld tot ‘enthousiasme’ omdat het vrijheidsstreven van een volk zich niet aan banden laat leggen. Ze illustreren de aloude spanning tussen twee vormen van respect, voor territoriale integriteit enerzijds en zelfbeschikkingsrecht anderzijds. Eng of ruim? De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (VN) had in oktober 2008, acht maanden na die Kosovaarse onafhankelijkheidsverklaring, het ICJ op vraag van Servië om advies verzocht. Servië hoopte daarmee het sneeuwbaleffect van erkenningen te doen stoppen. Op dat moment hadden 48 staten de onafhankelijkheid van Kosovo erkend. Intussen is dat aantal opgelopen tot 69. Dat betekent dat nog altijd 123 van de 192 VN-leden dat niet hebben gedaan. Van de 27 lidstaten van de Europese Unie (EU) houden er nog vijf het been stijf: Spanje, Griekenland, Cyprus, Roemenië en Slowakije. Om evidente reden: elk van hen zit opgescheept met minderheden die meer autonomie verlangen of zich zelfs willen afscheuren. Betekent het advies van het ICJ nu dat de internationale rechtsorde separatisme toejuicht? De vraag die de Algemene Vergadering van de VN het Hof had voorgeschoteld, luidde als volgt: ‘Is de eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring door de Provisorische Instellingen van het Zelfbestuur van Kosovo in overeenstemming met het Volkenrecht?’

augustus-september 2010

Naargelang van de manier waarop het Hof die vraag zou beantwoorden, was er sprake van een enge of ruime interpretatie. In het eerste geval zou het Hof zich alleen buigen over de vraag of de verklaring an sich strijdig was of niet met het Volkenrecht, in het tweede – ruime – geval had het zich moeten uitspreken over de gevolgen van die verklaring, meer bepaald de onafhankelijkheid van Kosovo zelf. Het Hof verdedigde zijn keuze voor de enge interpretatie met de argumentatie dat de voorgelegde vraag heel precies op de verklaring slaat en niet op onafhankelijkheid. Het verdict luidt: Nee, het Volkenrecht verbiedt in het algemeen geen eenzijdige onafhankelijkheidsverklaringen.

Het Volkenrecht verbiedt in het algemeen geen eenzijdige onafhankelijkheidsverklaringen. Verbiedt specifiek Resolutie 1244 van de VNVeiligheidsraad uit het jaar 1999 over het plaatsen van Kosovo onder VN-bestuur dan niet zoiets? Dat zou in dit geval wel zo geweest zijn, mochten de Provisorische Instellingen van Kosovo de onafhankelijkheid hebben uitgeroepen, omdat het de Speciale VN-Gezant voor Kosovo is die bevoegd is voor buitenlandse zaken. Het Hof stelt dat het parlement, de premier en de president van Kosovo deze verklaring hebben afgelegd, niet

Doorbraak

als instellingen van het Voorlopig Zelfbestuur, maar als ‘democratisch gekozen vertegenwoordigers van het volk’ die haar bovendien hebben overgemaakt aan de Speciale VN-Gezant. Zulke ‘vertegenwoordigers’ zouden als derden niet gebonden zijn aan Resolutie 1244 die daarmee niet was geschonden. Het Hof druist zo dus niet in tegen de algemene mentaliteit binnen de internationale rechtsorde dat zelfbeschikking enkel is gereserveerd voor onderdrukte volken. Iedere separatistische beweging mag bij wijze van spreken zulke verklaringen afleggen. Over de praktische gevolgen ervan voor het statuut van het gebied in kwestie gaat het Hof niet. Toekomst in Europa Sommige commentatoren vrezen dat separatisten wereldwijd het advies gaan aangrijpen om stokebrand te spelen. De Bosnische Serviërs dreigen nu ook al met afscheuring. In Servië speculeren verbolgen politici met aanhechting van het door etnische Serviërs bewoonde Noorden van Kosovo. Het advies van het ICJ kan meer en meer staten overhalen om Kosovo te erkennen. De stemmen worden luider die zeggen dat het advies de stabiliteit in de Balkan dient omdat Servië de feiten nu eenmaal onder ogen zal moeten zien. Tenslotte ligt de gemeenschappelijke toekomst van Servië en Kosovo in de Europese Unie die staatsgrenzen van hun fetisjisme ontdoet. Inderdaad, het Servische parlement besloot na een urenlang debat in het kader van de VN te gaan werken aan een compromis met Pristina.

[Cultuur]

Koop maar een grote kerstboom De boekenverkoop in Vlaanderen nam lichtjes af tijdens de eerste helft van 2010. De economische crisis zou daar schuld aan hebben. Maar in de hele Nederlandse cultuurwereld is de omzet in 2009 gestegen met maar liefst 10 %. Geen reden voor paniek dus. Maar waar de voorbije jaren de non-fictie de sterkste stijger was aan het boekenfirmament, blijkt het genre nu achteruit te boeren (- 7,2 %). Nu ja, ‘genre’ onder non-fictie vallen zowel de gemiddelde medewerker van Doorbraak als de kookboeken van Nigella Lawson en de seksboeken van la Goedele.

De gemiddelde Doorbraak-lezer kijkt ongetwijfeld uit naar andere boeken. Wij doken alvast voor u in de najaarsaanbiedingen van de Vlaamse en Nederlandse uitgeverijen. Zo weet u meteen wat u op de Boekenbeurs kunt vinden – of onder de kerstboom. Twee grote internationale politieke biografieën kondigen zich aan – naast de pakweg tien recente over Obama (maar kijk toch uit naar die van David Reminck bij De Bezige Bij). Uitgeverij Balans pakt uit met de Cruciale beslissingen van George W. Bush; De Bezige Bij met de in het VK al druk besproken Memoires van Tony Blair (met maar liefst 784 pagina’s). Kunst Beeldende kunst doet het altijd goed in zogenaamde koffietafelboeken, een genre waarmee elke uitgever wel eens wil uitpakken. De Nederlandse kwaliteitsuitgever Athenaeum-Polak & Van Gennep pakt breed uit met het luxueuze boek Dit is België. In tachtig meesterwerken. Patrick De Rynck – vooral bekend voor zijn boeken over mythologie en klassieke literatuur – selecteerde 80 kunstwerken waar België trots op is en wereldwijd mee kan uitpakken. Parallel verschijnt bij dezelfde uitgever een Nederlandse pendant Dit is Nederland. In tachtig meesterwerken van Den Hartog Jager. Davidsfonds/Leuven biedt een inzicht in 365 schilderijen, die ‘even zovele vensters naar ons verleden’ openen in Vlaanderen in de kunst. De jonge Dimitri De Maesschalck gaat erin na hoe beeldende kunstenaars naar Vlaanderen keken. Taalgrens Opvallend is de aandacht voor de taalgrens, dit najaar. De bekende romancière Brigitte Raskin woont in Overijse op een steenworp van de taalgrens en belooft met De taalgrens (Davidsfonds/Leuven) op 120 pagina’s de ‘ge-

KARL DRABBE

schiedenis voor iedereen’ ervan te onthullen. Diepgravender en ongetwijfeld historisch correcter is Strijden om taal, een overzichtswerk waarin VUB-historica Els Witte en haar collega Harry Van Velthoven de taalstrijd langs alle kanten – Vlaams, Waals, Brussels, Franstalig, internationaal, sociologisch en politiek – bekijken (Pelckmans). Verplichte literatuur voor de regeringsonderhandelaars! En na zijn eerdere boekje waarin hij de taalgrens afstapte, verdiept eeuwige Wallonië-publicist Guido Fonteyn zich in de plat-Dietse streek die de overgang vormt van de Voer naar de voormalige Oostkantons (Grensgebied. Van Voeren tot Sankt-Vith. Epo). Identiteit Vooral in Nederland – sinds de Fortuyn-revolte opgescheept met een identiteitscrisis – verschijnt opnieuw een stroom boeken waarin islamkritiek en de limieten daarvan worden verkend én verlegd. Te veel om hier op te sommen, zoals ook het aantal titels over de huidige staat van de Nederlandse politiek die het noorden kwijt lijkt. Bij Pelckmans verschijnt Continent op drift waarin prominente denkers als Roger Scruton, Ludo Abicht, Matthias Storme, Boudewijn Bouckaert, Andreas Kinneging en vele anderen op zoek gaan

Doorbraak

naar de echte wortels van ‘ons’ Europa: joods, christelijk, Grieks, heidens ... Het boek is gebaseerd op het Pro Flandria-symposium (april 2010) maar biedt méér dan enkel de toen uitgesproken teksten. Gewezen DS-journalist Laurens De Keyzer geeft een zwart-geel-rood getint (letterlijk!) dagboek uit waarin hij op zoek gaat naar ‘het verschijnsel Belg’: Een Belgisch dagboek (Lannoo). Opmerkelijk In zijn haast oneindige reeks biografieën en kleinere portretten, geeft Pieter Jan Verstraete dit najaar een beknopte biografie uit van ‘le beau Léon’ (Léon Degrelle, Aspekt). Karl Marx is al een tijdje terug van weggeweest. Niet alleen is zijn Das Kapital opnieuw vertaald (Boom), Epo doet er een schepje bovenop door het ook in stripvorm uit te geven (Graphic Classic nr 2). Speciaal voor de fans van Ernest Claes bundelde Davidsfonds/Leuven uit veertig jaar beschouwingen en bemerkingen van Claes als directeur van het Beknopt Verslag van de Kamer. Tot slot is het uitkijken naar Geert Van Istandaels nieuwste boek Tot het Nederlandse volk (Atlas) waarin hij het trotse Nederlandse gidsland – en wat daarvan overblijft – contrasteert met zijn geliefde postmodern-surrealistisch Belgisch vaderland. Samen met zijn spitsbroeder Benno Barnard zou hij ook nog kunnen verrassen met hun bevreemdende Geschiedenis van België voor slimme kinderen (Atlas). Benieuwd voor welke wonderkinderen dat zal geschreven zijn.

Boekenbeurs 2010 Zoals elk jaar vindt de Boekenbeurs ook dit jaar plaats in het Antwerpse Bouwcentrum. Van 31 oktober tot en met 11 november verwachten 114 standhouders u. [] www.boekenbeurs.be

augustus-september 2010

[Boeken] Omfloerst unitarisme?

De gekozen ketter

Lustig kapoentje

U behoort tot de meerderheid van Europeanen die verdrietig worden van de evolutie van de Europese Unie. Waarom? Dit boek verklaart uw onbehagen. Derk Jan Eppink is dé Nederlander die aalglad glibbert in Vlaanderen, Brussel en België. Bij NRC Handelsblad en De Standaard schitterde hij, aan de zijde van EU-groten was hij meer dan waterdrager. In 2009 werd Eppink in Vlaanderen verkozen als EU-parlementariër voor LDD. Hij noemt zich een gekozen ketter. Derk Jan Eppink looft de broederschap van de Europese volkeren, maar weet als kabinetsmedewerker van de Europese commissarissen (een Sovjetwoord) Bolkestein en Kallas, en diepe kennis van het Europees Parlement, dat gebrek aan legitimiteit, kwaadaardig bureaucratisme, ijdelheid en een onnozele eigendunk de politieke en ambtenaarlijke EU-elite kenmerkt. In De Toren van Babel staat in Brussel snijdt Eppink de EU op de juiste maat. Eurocentrisme en kortzichtigheid zijn er troef. Met ‘soft power’ (praatjes voor de vaak, vergaderinkjes, poses) speelt zij wereldmacht. Tevergeefs. Zachte macht zonder soldaten, kanonnen of gevechtsvliegtuigen is vaudeville. De liberaal Eppink ziet in de EU de strijd tussen gelijkheid en vrijheid. De gelijkheid overtroeft de vrijheid en daaruit volgen verstroping, achteruitgang in de internationale economische wedijver, onbetaalbare begrotingen, hersenvlucht van de crème de la crème naar vrijere lucht. De liberaal Eppink smaakt heerlijker en eerlijker dan de blauwe übereuropeaan Verhofstadt. (FC)

Het probleem met dit boek is het probleem van de auteur zelf. Zelden heeft men in de Belgische politiek een politicus aan het werk gezien die zo vaak, tja, niet zozeer is ‘overgelopen’, dan wel ‘vervellingen’ heeft ondergaan: van VU naar ID 21, over VU+ID naar Spirit, dan Vlaamse Progressieven, dan SLP, en ten slotte sp.a – een pijnlijk cv. De formaties tussen de begin- en eindfase waren scheppingen van Anciaux zelf om diens vriend Bert ergens minister te kunnen laten worden of blijven. Het waren telkens ‘links-liberale’ partijen, die vanaf 2003 in kartelformatie optrokken met de socialisten. De tijd baart rozen is dan ook een boek dat hem bij de sp.a moet dedouaneren. Bij deze zoveelste volteface was enige herbronning inderdaad op zijn plaats. De auteur stelt zichzelf voor als Goede (multiculturele) Mens, die altijd al socialist is geweest. Hij slaagt er in elk geval in zijn linksliberalisme weg te schrijven alsof het nooit heeft bestaan. Wat overblijft is een overjaarse paarse geloofsbelijdenis. Communautair slaat het boek nergens op – de wereld is intussen veranderd. Alleen wat betreft het statuut van Brussel heeft de auteur enige zinnige voorstellen te doen – dat is dan ook het domein dat hij echt kent. Gelukkig heeft de uitgever voor een soort totaalervaring gezorgd door het boek te drukken op papier dat op de perfect aangepaste wijze ruikt naar een oud album van De Lustige Kapoentjes ... (JPR)

De naam Plasschaert roept bij mij ‘China’ op. Hij was daar al in de beginjaren 1980 mee bezig, toen nog een exotische vlek op de rand van de wereld. Erg boeiend vond ik de uiteenzettingen van onze prof ontwikkelingseconomie niet echt, maar zijn verschijning bleef me bij. Stijf, streng ogend, formalistisch en humorloos; kortom het tegenbeeld van de ideale schoonvader. Nooit geweten dat hij zich met communautaire zaken bezig hield, maar zijn korte lemma in de Engelstalige Wikipedia leert dat hij ooit actief was in de Belgisch-federalistische Coudenberg-Groep. De intussen 81-jarige economist schreef vorig jaar België in alle staten. Vlaanderen en Wallonië in een Brusselse knoop? Wie van archaïsche kromtaal houdt, mag het niet ongelezen laten. Plasschaert schrijft zoals hij er uit ziet. Eén voorbeeldje moge volstaan: ‘De bifurcatie van de subnationale bevoegdheden en instanties in Gemeenschappen en Gewesten constitueert uiteraard een bijkomende bron van complexiteit.’ (Di Rupo en De Wever zullen deze suppositie zeker niet contradicteren.) Wie niet terugschrikt voor dit taalgebruik vindt een beknopt overzicht van de communautaire problemen, met ruime aandacht voor het economische luik. Laat het vraagteken uit de titel weg en we houden de basisstelling over. Omdat geen van beide landsdelen Brussel wil loslaten, is Vlaamse onafhankelijkheid geen optie. Plasschaert doet suggesties om het land werkbaar te maken en ontpopt zich daarbij als omfloerst unitarist. Best interessant om dat denken te leren kennen, dat niet ver af staat van het kader waarbinnen mensen als Milquet en co. redeneren. (PDR)

• Derk Jan Eppink, De Toren van Babel staat in Brussel, Lannoo, 176 blz., €17,95, isbn 978 90 209 9076 8

• Bert Anciaux, De tijd baart rozen. Een sociaaldemocratische visie. Vrijdag, 368 blz., € 24,95, isbn 978 94 6001 0842

• Sylvain Plasschaert, België in alle staten.Vlaanderen en Wallonië in een Brusselse knoop? Garant, 156 blz., €18,00, isbn 978 90 441 2465 1



augustus-september 2010

Doorbraak

[Portret]

[C olo fo n ]

Paul Van Grembergen:

‘Ik zoek jonge politici voor Vlaams-Nederlandse kameraadschap’ Barry Maertens

Paul Van Grembergen antwoordt in zwierig en bedachtzaam Nederlands. Dat past perfect bij zijn nieuwste taak: het voorzitterschap van het Algemeen Nederlands Verbond. Het ANV ijvert al 110 jaar voor bruggen tussen Noord en Zuid en heeft een leerstoel, een kwartaalblad, prestigieuze bekroningen – onder meer de Visser-Neerlandia-prijzen, ledenreizen, lezingen, themaconferenties. De liefde voor Nederland is geëmailleerd in de ziel van Paul Van Grembergen. De ex-minister in Vlaamse regeringen, oud-parlementariër van de Volksunie en Spirit, ex-burgemeester van Evergem – op een haar na grensgemeente van Zeeland – en voormalig leraar geschiedenis is voorzitter van De Brakke Grond in Amsterdam, en bestuurslid van deBuren, het huis voor de Nederlandse cultuur in Brussel. De Taalunie, de Benelux en de cultuur waren zijn domeinen: ‘Ik heb een hartstocht voor de relatie van Vlaanderen en Nederland. Het verstand zegt dat de 22 miljoen burgers van de Delta met elkaar voort moeten. Zelfs al hadden wij geen taalgemeenschap met het Noorden, en het einde van het Nederlands in het Zuiden had gekund, dan nog zou ik pleiten voor een groot verbond tussen Vlaanderen en Nederland. Onze water-

huishouding kunnen wij niet alleen beheren, zeker met het opwarmende klimaat. Ten tweede kunnen wij onze verkeersproblematiek nooit oplossen zonder degelijke afspraken. Ik denk aan de kanalen, de autowegen, de havens incluis Duinkerken, één West-Europees havengebied dat minder onderling zal moeten concurreren en meer specialiseren. Ook onder het culturele gegeven, zonder de historische banden die er onbetwistbaar zijn, zouden wij voor een samenhangend beleid moeten kiezen.’ Evergem ligt in de historische Vier Ambachten van Axel, Hulst, Assenede en Boekhoute. De godsdienstoorlogen trok het gebied uit elkaar. ‘Maldegem en Sluis, Sint-Niklaas en Hulst, SintLaureins en IJzendijke hebben voortreffelijke betrekkingen door hun gedeelde geschiedenis. Zeeuws-Vlaanderen spreekt bovendien Zuid-Nederlands, geen Hollands.’ Nederland kijkt fris en slim naar Vlaanderen, getuigt Van Grembergen: ‘In de universitaire en intellectuele milieus, dus ook in de journalistiek, ziet men ons talent, haalt men het binnen. Ik heb nooit ervaren als men met mij praat dat er sprake is van upstairs, zij, tegen downstairs, wij. In de ontwikkelingsbijstand, de ecologie, het buitenlandbeleid zien de Wetstraat en het Binnenhof hetinternationalekader.Indebetrekkingen tussen Vlaanderen en Nederland duikt echter de mentaliteit op van de dorpswinkelier; waar koopt Janssens zijn worst?’ (met stemverheffing ) ‘Dat begrijp ik niet’. ‘Wij boksen onder ons gewicht in Europa en de wereld, omdat wij niet overleggen. Het ANV zoekt jonge

politici in Nederland en Vlaanderen om die discussie te heropenen. De akker moet zaaiklaar worden.’ Paul Van Grembergen is een halve eeuw plaatselijk, Vlaams en nationaal bedrijvig in de politiek. Verraste de uitslag van 13 juni 2010 hem? ‘Enerzijds kon niemand deze cijfers voor N-VA en CD&V voorspellen. Anderzijds hebben de politici in de Wetstraat geabdiceerd ten overstaan van de problemen die zich stelden. De burgers vroegen zich terecht af: is er nog politiek gezag, hebben wij beslissers? Na jaren van impotentie is een straffe verschuiving van de macht begrijpelijk. Vooral ook omdat in het politieke discours mijnheer De Wever een grote authenticiteit en geloofwaardigheid uitstraalt. Hij is geen mooiprater, stelt zichzelf fysisch niet eleganter voor dan hij is en cultiveert de zelfspot en zelfkritiek. De manier trouwens waarop mijnheer De Wever de politieke Vlaamse Beweging uit het carcan van de verdoemenis haalde, is bewonderenswaardig.’ Paul Van Grembergen is daensist, dus christen-socialist: ‘Een van mijn grootste politieke en menselijke teleurstellingen is de grote afstand tussen de twee emancipatorische stromingen in Vlaanderen, enerzijds de arbeidersbeweging, die noodzakelijk was en is voor waar wij nu staan, en anderzijds de Vlaamse Beweging. Ik was partizaan van de Sienjaal-gesprekken tussen Maurits Coppieters en Norbert De Batselier. Bij de socialisten is de groep die de twee emancipatorische bewegingen zag en ziet als bondgenoten klein.’

Doorbraak

Doorbraak is een uitgave van de Vlaamse Uitgeversgroep (VLUG). Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Redactie Passendalestraat 1A, 2600 Berchem redactie@doorbraak.org www.doorbraak.org T 03 320 06 30 - F 03 366 60 45 ISSN 0012-5474 Abonnementen Jaarabonnement 11 nummers (verschijnt niet in augustus) Abonnement € 25 Internetabonnement € 15 (mits opgave van elektronisch adres) Studentenabonnement € 10 (mits opgave van elektronisch adres) www.doorbraak.org/abonneren administratie@doorbraak.org IBAN BE 91 736001271976 BIC KREDBEBB Tussendoor Gratis tweewekelijkse e-zine met actualiteit en commentaar www.doorbraak.org/tussendoor Hoofdredacteur Pieter Bauwens Eindredactie Karl Drabbe, Marc Van de Woestyne Kernredactie Pieter Bauwens, Frans Crols, Peter De Roover, Karl Drabbe, Dirk Rochtus, Jean-Pierre Rondas, Marc Van de Woestyne, Roger Van Houtte Voorzitter Redactie-adviesraad Frans Crols Vormgeving Lut Lambert (Foar Dy) Medewerkers Ludo Abicht, Jacques Claes, Dirk Degraaf, Frederik Dekeyser, An De Moor, Vincent De Roeck, Herman Deweerdt, Koenraad Elst, Marc Gevaert, Bart Maddens, Theo Lansloot, Barry Maertens, Guido Naets, Marc Platel, Eric Ponette, Matthias E. Storme, Frank Thevissen, Luc Van Braekel, Jan Van de Casteele, Katleen Van den Heuvel, Jan Van Doren, Wart Van Schel, Pieter-Jan Verstraete Cartoons Erwin Vanmol Foto’s Wim Van Capellen (Reporters) Doorbraak Verantwoordelijk uitgever Pieter Bauwens Maurits De Smetstraat 12 9308 Hofstade

augustus-september 2010

RUIMTE CREĂ&#x2039;REN OM TE GROEIEN met een team van professionele

raadgevers aan uw zijde.

Ervaar zelf hoe VGD ook u kan ondersteunen Bij VGD willen we ondernemers ondersteunen in hun ambitie om hun bedrijf te ontwikkelen, te structureren en te laten groeien. Meer dan het aanbieden van diensten bieden we een klankbord aan voor ondernemers. Door te investeren in een professionele dienstverlening verhoogt u de succeskansen van uw onderneming en zal u ten volle kunnen genieten van uw passie om te ondernemen. Als no-nonsense organisatie onderscheidt VGD zich met kwaliteitsvolle dienstverlening gebaseerd op ervaring en technische bekwaamheden. Met een netwerk van 8 kantoren en ruim 180 medewerkers kan u een betrokken, persoonlijke service verwachten met kennis van zaken. Daarnaast beschikt VGD over een kenniscentrum met VSHFLDOLVWHQ LQ YHOH GLVFLSOLQHV DOV VRFLDOH ĂŠVFDOH MXULGLVFKH HQ PLOLHX aangelegenheden. Om families te begeleiden van bij de opstart van een RQGHUQHPLQJ WRW GH H[LW YHUYROOHGLJHQ KHW GHDO WHDP HQ IDPLO\ RIĂŠFH onze diensten.

> a cco u n t a n c y > a u d i t > t a x > le g a l > d e a l t e a m > fa m i ly o f f i ce > m i l i e u > a cco u n t a n c y > a u d i t > t a x > le g a l > d e a l t e a m > fa m i ly o f f i ce > m i l i e u > a cco ebroek > Antwerpen > Beringen > Brussel > Dendermonde > Gent > Zele > Kuurne > Willebroek > Antwerpen > Beringen > Brussel > Dendermonde > Gent > Ze

www.vgd.eu

7 12

Hoofdzetel: Hoogstratenplein 1 - 2800 Mechelen - info@vnz.be - 015-28 90 90

Veranderen van ziekenfonds is heel eenvoudig. Bel gratis 0800-179 75 of surf naar www.vnz.be en wij doen de rest!

40 42

57 58

35 36

www.vnz.be mĂŠt online kantoor

t t Hasselt t #VSH #PMMFOTUSBBU

t t Zandhoven t 0VEF #BBO B t t Lier t "OUXFSQTFTUSBBU t t Nijlen t 8PFSJOHFOTUSBBU C t t Berlaar t %PSQTTUSBBU t t Heist-op-den-Berg t ,BUUFTUSBBU t t Heist (Wiekevorst) t %PSQ t t Herenthout t #PVXFMTFTUFFOXFH t t Herentals t .PMFOWFTU t t Olen t %PSQ t t Westerlo t #PFSFOLSJKHMBBO B t t Herselt (Ramsel) t ( 7BOEFOIFVWFMTUSBBU t t Turnhout t ,BTUFFMQMFJO t t Mol t 4JOU 1BVMVTTUSBBU t t Willebroek t 0WFSXJOOJOHTTUSBBU t t Mechelen t )PPHTUSBUFOQMFJO t t Mechelen t 7BO #FOFEFOMBBO

t t Leuven* t 7BBSUTUSBBU t t Tienen t 8PMNBSLU t t Aarschot t 4DIBMVJO t t Diest (Molenstede) t %PSQTTUSBBU h)FU .PMFOIVJTh t t Kraainem t %F[BOHSĂ?MBBO

t t Antwerpen t 5SPPOQMBBUT t t Deurne t 5VSOIPVUTFCBBO t t Hoboken t 4UFZOTUSBBU t t Merksem t 1JOHVJOTUSBBU t t Kapellen t "OUXFSQTFTUFFOXFH t t Wommelgem t ,FSLQMBBUT t t Boechout t + ' 8JMMFNTTUSBBU t t Ranst (Broechem) t "OUXFSQTFTUFFOXFH B C

t t Gooik t (SPFOJOHFOWFME t t Asse t (FNFFOUFQMFJO t t Brussel t %SVLQFSTTUSBBU t t Sint-Genesius-Rode t ,FSLTUSBBU B t t Overijse t %VJTCVSHTFTUFFOXFH t t Tervuren t %PSQTTUSBBU B t t Vilvoorde t 4DIBBSCFFLMFJ t t Kapelle-op-den-Bos t .FDIFMTFXFH t t Kortenberg t -FVWFOTFTUFFOXFH t t Herent* t 4DIPPMTUSBBU t t Haacht t 8FTQFMBBSTFTUFFOXFH C

t t Aalter t #SVHTUSBBU t t Gent t *K[FSMBBO t t Merelbeke t 1PFMTUSBBU t t Brakel t .FFSCFFLTUSBBU t t Sint-Niklaas t ) )FZNBOQMFJO JO (BVEJ $FOUFS

Vlaanderen is groot genoeg voor een eigen sociale zekerheid. Het tegenovergestelde beweren is larie en apekool. Solidariteit is belangrijk maar kent zijn grenzen ... die van Vlaanderen. Door lid te worden van het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds geeft u dat signaal en geniet u van al onze voordelen en diensten.

t t Poperinge (Watou) t 0VEF 1SPWFOTUSBBU t t Ieper t + $BQSPOTUSBBU t t Brugge t (JTUFMTFTUFFOXFH B t t Torhout t &MJTBCFUIMBBO t t Roeselare t -FFOTUSBBU t t Izegem t ,FSLQMFJO t t Ingelmunster t 8FTUTUSBBU t t Menen t #SVHHFTUSBBU t t Kortrijk t (SBBG (XJKEF WBO /BNFOTUSBBU t t Heule t 4JOU +PCMBBO t t Kuurne t #FVLFOMBBO t t Waregem t 4UPSNFTUSBBU

geel: kantoren grijs: brievenbussen * : kantoor van een ander Vlaams Neutraal Ziekenfonds

Zet Vlaanderen op de kaart ... word lid van het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds !