Extra ogen in het veld
Kievitsjong — ©Chantal Lafort
De kievit was ooit een algemene soort van het akkerland. Sinds de intensivering van de landbouw krijgt de soort rake klappen. Dit is niet te verwonderen aangezien zij blote akkers als broedplaats verkiezen. Bovendien valt het eerste broedsel (maart-april) vaak samen met de eerste activiteiten op het akkerland. Dit heeft als gevolg dat nesten inclusief eieren ingeploegd of ingezaaid worden. Het 2de broedsel (mei-juni) wordt dan weer bedreigd door sproeiactiviteiten, voornamelijk op maïs- en aardappelakkers.
O
m de kievit te helpen sloegen we met enkele enthousiaste Natuurpunters van Herzele en Sint-Lievens-Houtem de handen in elkaar. Vanaf maart werden potentiële akkers geïnspecteerd op nestindicerend gedrag van kievit (maar ook veldleeuwerik en patrijs). Er werden zes nesten op één ingezaaid maïsveld ontdekt. Het veld lag pal op de grens tussen Herzele en Sint-Lievens-Houtem. Een samenwerking drong zich dus op. Eerst zochten we uit wie de eigenaars waren van de grond. Er werd contact opgenomen met de actieve landbouwer(s). Zij bleken allemaal oor te hebben voor ons verhaal en waren bereid mee te werken. Er werden afspraken gemaakt en wij werden ingelicht over de toekomstige activiteiten op dit perceel. De nesten werden nauwkeurig in kaart gebracht. Er werden ook stokjes voor de maïsrijen geplaatst als hulpmiddel om de nesten terug te vinden. Op de dag van de sproeiactiviteit repten we ons naar het veld om de nesten te beschermen met een handdoek. Er bleken in 4 nesten telkens 4 eieren te liggen. Een nest bevatte een rot ei en een wijfje had net verse kuikens uitgebroed. Omdat de vogels direct kunnen rondlopen werden ze in veiligheid gebracht op een ander perceel nabij het broedperceel. De ouders maakten naast een hels lawaai geen probleem van deze interventie: de kuikens werden direct terug onder hun hoede genomen.
Over de hele kouter werd het ganse broedseizoen gemonitord om nieuwe nestplaatsen te ontdekken. Er werd twee maal beroep gedaan op Falco Flight. Een drone die mee naar nesten speurde. Er werden nesten van veldleeuwerik, kievit en patrijs gedetecteerd. Van patrijs werden minstens drie roepende mannetjes en ouders met jongen gevonden. Een aantal broedsels lag in graanakkers waarvan we wisten dat deze niet meer zouden worden verstoord. Een nest van veldleeuwerik bevond zich op een klaverluzerne akker waarvan een maaibeurt dreigde het nest te vernielen. De precieze coördinaten werden aan de landbouwer bezorgd en deze spaarde het nest dankzij een staaltje vernuftige technologie. Uiteindelijk kunnen we wat betreft de kievit stellen dat bijna twintig kuikens het daglicht hebben kunnen zien. Er werd ook een nest van veldleeuwerik met drie eieren gespaard. Eenmaal de teeltgewassen te hoog staan, vanaf juli, is het onmogelijk de jongen terug te vinden. De ouders blijven wel nog even zichtbaar maar er zijn nog heel wat variabelen die een rol spelen in de overleving van de kievitkuikens. We weten dus niet hoeveel er uiteindelijk vliegvlug geworden zijn maar de droogte hakte er ongetwijfeld op in. Hierdoor vinden ze moeilijker insecten op de akkers. Daarnaast spelen ook pesticiden en predatie een noemenswaardige rol. Volgend jaar zouden we graag vroeger beginnen monitoren zodat we ook het eerste broedsel kunnen redden. Boeren moeten gecontacteerd worden voor de eerste ploegwerken. We denken er ook aan om het actiegebied wat uit te breiden, m.a.w. meerdere velden af te speuren en andere boeren te contacteren. Mochten er mensen geïnteresseerd zijn om hieraan mee te werken of heb je zelf weet van akkers waar akkervogels zoals de kievit broeden in Herzele, Sint-Lievens-Houtem dan mag je ons altijd contacteren. Hopelijk zet dit verhaal jullie aan om ook in jullie gebieden op zoek te gaan naar mogelijkheden om de akkervogels, die zeldzaam aan het worden zijn, een duwtje in de rug te geven! Chantal Lafort en Ward De Groote
5 meander2020_sept_v1.indd 5
28/09/2020 09:40
