1
Het enige echte
Participatiedecreet voor leerlingenraden en schoolraden:
De samenvatting Door de Vlaamse scholierenkoepel
2
Niet te veel blabla… Sinds 2004 bestaat er een ‘participatiedecreet’. Wat is dit nu eigenlijk, een decreet? En wat staat er juist allemaal in? Het is belangrijk dat elke secundaire school in Vlaanderen dit weet. Daarom heeft de Vlaamse Scholierenkoepel, koepel van leerlingenraden in Vlaanderen, hiervan een samenvatting gemaakt. Niet te veel blabla, maar rechtuit het antwoord op jullie vragen! Een decreet is een Vlaamse wet. Wat in het decreet beschreven staat moeten alle scholen in Vlaanderen dus volgen. Daarom is het zeker interessant dat jouw leerlingenraad weet wat zijn rechten en plichten zijn: breng het boekje dus eens ter sprake op de volgende vergadering van de leerlingenraad. Maar anderzijds moet ook jouw school weten wat hier allemaal in staat. Aarzel dus niet om dit boekje te laten lezen door jouw leerkrachten en directie. Het participatiedecreet heeft twee grote hoofdstukken: één over de leerlingenraad en een tweede hoofdstuk over de schoolraad. In dit boekje vatten we samen wat er in deze 2 hoofdstukken staat.
Inhoudsopgave De leerlingenraad 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Wat is een leerlingenraad? Moet iedere school een leerlingenraad hebben? Moeten we verkiezingen organiseren om onze leerlingenraad samen te stellen? Als we geen ‘verkozen leerlingenraad’ willen, tussen welke andere vormen van leerlingenparticipatie kunnen we dan kiezen? Wat zijn de taken van de leerlingenraad? Moet er altijd een leerkracht bij de vergadering van de leerlingenraad aanwezig zijn? Moet de leerlingenraad een eigen lokaal krijgen? Moet de directie aanwezig zijn tijdens de leerlingenraad?
p.3 p.3 p.3 p.3 p.3 p.4 p.4 p.4
De schoolraad 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Wat is een schoolraad? Ik zit op een gemeenschapsschool, hoe werkt de schoolraad daar? Wie zit in de schoolraad? Hoeveel personen mogen er in de schoolraad zitten? Mag de directeur aanwezig zijn bij de schoolraad? Hoe worden de leerlingen voor de schoolraad aangeduid? Wat moet een schoolraad doen?
p.5 p.5 p.5 p.5 p.5 p.5 p.6
3
De leerlingenraad 1. Wat is een leerlingenraad? Een leerlingenraad is een groep van scholieren die op hun school regelmatig samenkomen. Ze geven hun mening over thema’s die voor hen belangrijk zijn. Ze vertegenwoordigen de stem van alle leerlingen op school.
2. Moet iedere school een leerlingenraad hebben? Iedere school is verplicht een leerlingenraad of een andere vorm van leerlingenparticipatie te organiseren. Een leerlingenraad is niet verplicht als deze 2 dingen in jouw school het geval zijn: 1. De leerlingen op een andere manier bij het schoolbeleid betrokken worden. 2. Minder dan 10% van de leerlingen wil een leerlingenraad.
3. Moeten we verkiezingen organiseren om onze leerlingenraad samen te stellen? Ja, volgens het decreet zijn verkiezingen verplicht. Maar, zoals je in vraag 2 kon lezen, mogen jullie altijd zelf kiezen om een andere vorm van leerlingenparticipatie te organiseren. Als jullie toch verkiezingen willen doen, zegt het decreet dat het volgens deze 3 regels moet: 1. Alle leerlingen kunnen zich kandidaat stellen (uit alle leerjaren, studierichtingen…) 2. Alle leerlingen moeten hun stem uitbrengen 3. De keuze of stemming blijft geheim. Je kan dus een klasvertegenwoordiger kiezen of grote verkiezingen houden met de hele school. Het zijn in ieder geval steeds de leerlingen zelf die bepalen wie er in de leerlingenraad zit. 4. Als we geen ‘verkozen leerlingenraad’ willen, tussen welke andere vormen van leerlingenparticipatie kunnen we dan kiezen? Er zijn verschillende dingen mogelijk: een leerlingenraad met vrijwilligers (wie wil, kan erbij), werkgroepen rond bepaalde thema’s (milieu, sport, cultuur,…), 3 keer per jaar een open forum met iedereen die wil, elke maand een klasdebat…. Dit zijn uiteraard ook goede vormen van leerlingenparticipatie! Als meer dan 10 procent van de leerlingen hiermee akkoord gaat én het staat in het schoolreglement, dan moet er dus geen ‘verkozen leerlingenraad’ worden opgericht. Uiteraard kan je ook zowel een verkozen leerlingenraad hebben als andere vormen van leerlingeninspraak, zoals werkgroepen.
4
5. Wat zijn de taken van een leerlingenraad? In het decreet staan 3 taken die een leerlingenraad minstens kan doen: 1. Advies geven aan de school (niet verplicht): −
Aan de schoolraad advies uitbrengen over bepaalde thema’s, als de schoolraad het vraagt
−
Op eigen initiatief advies uitbrengen aan de school over de dingen die niet op de schoolraad worden besproken en die toch voor leerlingen van belang zijn (in principe kan je dus over heel veel dingen advies geven, bijna alles).
2. Informatie vragen (niet verplicht): aan de schoolraad bijvoorbeeld een informatieve vraag stellen, of aan het schoolbestuur. 3. Informatie geven (verplicht): de andere leerlingen informeren over wat de leerlingenraad doet en beslist. Dat kan met een verslag, een website, een gesprek in de klas…. Natuurlijk mag de leerlingenraad nog veel meer doen dan dit. Leuke activiteiten zijn zeker een galabal, sportcompetitie, filmforum… Laat je hierin zeker en vast volledig gaan! 6. Moet er altijd een leerkracht bij de vergadering van de leerlingenraad aanwezig zijn? Neen, de leerlingenraad mag volgens het decreet vergaderen zonder leerkracht erbij. Uiteraard is het wel handig om een leerkracht te hebben als aanspreekpersoon binnen de school. Op deze manier verloopt de communicatie vaak vlotter tussen de school en leerlingenraad. Een leerkracht kan ook tips geven en mee nadenken tijdens de vergadering. Toch wel handiger dus, met een leerkracht erbij.
7. Moet de leerlingenraad een eigen lokaal krijgen? Neen, het schoolbestuur moet wél de nodige infrastructurele ondersteuning geven aan de leerlingenraad. Wat dat precies betekent staat niet in het decreet. Maar in de praktijk komt dit onder andere neer op een vergaderlokaal, kopieermachine, telefoon … Het vergaderlokaal van de leerlingenraad zal vaak ook met andere mensen/groepen moeten gedeeld worden.
8. Moet de directie aanwezig zijn tijdens de leerlingenraad? Neen, er hoeft niemand aanwezig te zijn van de directie tijdens de leerlingenraad. Overleg tussen directeur en leerlingenraad is natuurlijk wel een goed idee. Zo weten beide partijen van elkaar waar ze mee bezig zijn. Het is dus zeker interessant om soms de directie uit te nodigen op de leerlingenraad. Of je kan met de leerlingenraad zelf eens langsgaan op het bureau van de directie.
5
De schoolraad 1. Wat is een schoolraad? Een schoolraad is de raad die enkele keren per jaar samenkomt om belangrijke dingen van de school te bespreken. Om die bespreking zo goed mogelijk te kunnen doen, is het belangrijk dat alle ‘betrokkenen’ rond de tafel zitten: de leerlingen, de ouders, personeel en de lokale gemeenschap. Al deze mensen hebben iets te zeggen over wat de school moet doen. Een schoolraad is verplicht, tenzij ouders/personeel/leerlingen al bij de inrichtende macht (dit is het hoofdbestuur) worden betrokken. Opmerking: Wanneer je op een gemeenschapsschool zit, dan zijn er andere regels van toepassing op jouw school.
2. Ik zit op een gemeenschapsschool (GO!), hoe werkt de schoolraad daar? Er is één groot verschil voor leerlingen in het GO!: hier is het niet verplicht om leerlingen in de schoolraad te hebben. Veel GO! scholen hebben dus geen leerlingen in de schoolraad. Maar sommigen kiezen toch zelf om wel leerlingen te betrekken. De taken van de schoolraad zijn wel dezelfde in het GO!. En er zitten in de GO!-schoolraad ook altijd ouders, personeelsleden en mensen uit de lokale gemeenschap.
3. Wie zit in de schoolraad? In de schoolraad zijn drie vaste groepen vertegenwoordigd: 1. Het personeel (de leerkrachten, het onderhoudspersoneel, het secretariaat,…) 2. De ouders 3. De leerlingen Samen kunnen deze groepen vragen aan mensen uit de lokale gemeenschap om in de schoolraad te komen. Dit gaat meestal over personen uit bedrijven waarmee de school vaak te maken heeft voor stages of de eigenaar van het buurtwinkeltje. 4. Hoeveel personen mogen er in de schoolraad zitten? In de schoolraad moet er een gelijk aantal vertegenwoordigers zijn per groep: minimaal twee. Dus bijvoorbeeld 2 leerlingen, 2 ouders… Dit aantal wordt vastgelegd in het huishoudelijk reglement.
5. Mag de directeur aanwezig zijn bij de schoolraad?
6 Ja, dat mag. De directeur kan de schoolraad bijwonen en mag daarbij informatie en raad geven. Maar de directeur mag de schoolraad niet voorzitten.
6. Hoe worden de leerlingen voor de schoolraad aangeduid? Hiervoor zijn twee mogelijkheden. 1. Als er een verkozen leerlingenraad is: −
De leerlingenraad duidt een aantal leerlingen uit de leerlingenraad aan als vertegenwoordiger van de leerlingen in de schoolraad
−
OF de school organiseert ‘verkiezingen’ (hetzelfde zoals hieronder).
2. Als er geen verkozen leerlingenraad is, dan organiseer je ‘verkiezingen’ met de volgende spelregels: −
Iedereen kan zich kandidaat stellen
−
Iedereen mag zijn keuze doorgeven
−
De keuze of stemming is ‘geheim’
7. Wat moet een schoolraad doen? In het decreet staan 4 grote van taken beschreven die de schoolraad minstens moet doen. Uiteraard mag de schoolraad altijd meer doen. 1. Advies geven: −
Het schoolbestuur moet advies vragen aan de schoolraad over enkele belangrijke thema’s: bv. het studieaanbod, nieuwe projecten op school… Als het schoolbestuur uiteindelijk het advies van de schoolraad niet volgt, dan moeten ze aan de schoolraad laten weten waarom niet.
−
De schoolraad kan advies geven aan het schoolbestuur over alles wat de leerlingen, leerkrachten en ouders aanbelangt. Bv. de middagpauze, het examenrooster, de maaltijden, de leerlingenbegeleiding…
2. Overleggen: Het schoolbestuur moet met de schoolraad overleggen over onder andere het schoolreglement, de schoolkosten, de schooluitstappen, werken aan de schoolgebouwen, stages,… Als het hierover gaat, moet de directeur dus mee discussiëren. Over deze thema’s proberen de schoolraad en het schoolbestuur tot een akkoord te komen. Is er een akkoord, dan wordt dat uitgevoerd. Is er geen akkoord, dan beslist het schoolbestuur zelf.
7 3. Informatie vragen: De schoolraad kan aan de directie informatie vragen over alle dingen die met de school te maken hebben. 4. Informatie geven: De leden van de schoolraad moeten informatie geven aan alle leerlingen, ouders en het personeel van de school over wat ze doen en beslissen. Zo kan iedereen op de hoogte blijven.
8
Meer weten over je rechten en plichten als leerling of leerlingenraad? Ga naar www.rechtenopschool.be.
Een andere specifieke vraag over je leerlingenraad? De Vlaamse Scholierenkoepel kan je helpen. Mail ons op info@scholierenkoepel.be of bel 02/894 74 70.
9
Vlaamse Scholierenkoepel vzw - Bolwerksquare 1 A bus 9, 1050 Brussel T 02/894 74 70 info@scholierenkoepel.be www.scholierenkoepel.be