INFORMATIEMAGAZINE OVER GEVEL- EN DAKTOEPASSINGEN IN VMZINC
11 SEPTEMBER 2018
Johan at work in Hasselt
Yvan at work in Arlon
Francis at work in Sint-Agatha-Rode
Oreste at work in Louvain-la-Neuve
Zink voor AGORA in Louvain-la-Neuve
School De Letterboom Leuvensebaan 229 3040 Sint-Agatha-Rode
Bouwheer Gemeente Huldenberg
Studiebureau SWECO
Hoofdaannemer IBO
Architectenbureau LAVA architecten cvba Projectarchitect Sander Van Duppen
Oppervlakte gevelbekleding 1.200 m2
Techniek Staande naad VMZINC®
Oppervlakteaspect AZENGAR® PLUS
School ‘De
VMZINC at WORK-installateur Symaerts bvba 3012 Wilsele
“Je moet een passie hebben voor zink om ermee te werken en te leven.” Francis Elaerts
We zijn geland op een boogscheut van de taalgrens, te midden van kleine dorpen waartussen smalle baantjes meanderen in een glooiend landschap. Welkom in SintAgatha-Rode met zijn beschermd dorpsgezicht, deelgemeente van Huldenberg, tussen de valleien van de Dijle en de Laan. Voor de ongeveer 1500 inwoners zal het nieuwe schooljaar hier starten met een nieuwe kleuter- en basisschool: De Letterboom. Het is een school waar het prettig opgroeien wordt. We hebben afgesproken met architect Sander Van Duppen van het bureau LAVA en VMZINC at WORK-installateur Francis Elaerts in de schaduw van een uit de kluiten gewassen plataan die in 1830 naast de 13de eeuwse kerk werd geplant als vrijheidsboom. Sander, is dit geen vreemde plek voor een school ?
Projectvideo te bekijken op
18 • VMZINC at WORK / SEPTEMBER 2018
Sander Van Duppen : Ja, dat dacht ik eerst ook. Mag je hier wel bouwen, was mijn spontane reactie. We zitten langs de Leuvensebaan die hier de slagader vormt, dicht bij de hoofdas. En op de plek waar de nieuwe school is opgerezen stond eerst de oude dorpsschool. De buurt was hierop georiënteerd. Bij nader inzien dus niet zo raar. De nieuwe school krijgt bovendien ook gemeenschappelijke functies en zal als sport- en cultuurhuis voor de hele gemeenschap dienen.
Letterboom’ in Sint-Agatha-Rode Waar zink ten hemel stijgt Mogen we het een campus voor school én gemeenschap noemen ? Sander Van Duppen : Zeker. Er is bewust gekozen om op de plaats van de oude school meer publieke functies onder te brengen. Het complex is zo opgevat dat de verschillende componenten tot het nut van iedereen zullen openstaan: in het grootste blok dat met een voorplein aan de Leuvensebaan grenst zijn de refter en turnzaal van de school ondergebracht die tegelijk ook als gemeenschapscentrum en sportzaal functioneren. Het is een project voor de ganse gemeenschap.
Is het een grote school ? Sander Van Duppen : Het lijkt een grote school, maar ze is heel landschappelijk uitgesmeerd, ingebed in een hellend terrein, op een mooie locatie, waardoor twee publieke voetwegen snijden. Er kunnen 240 leerlingen terecht, verdeeld over vier kleuterklassen en zes klassen voor het lager onderwijs. In totaal tellen we 10 klassen met elk een capaciteit van 24 leerlingen.
Alle gebouwen zijn mooi in de omgeving geïntegreerd. Sander Van Duppen : Dank u. Het hellend terrein en de voetwegen waren op het eerste gezicht misschien een obstakel, maar door van de nood een deugd te maken, dragen ze nu bij tot het mooie, praktische resultaat.
Deze school is het kind van haar omgeving. Alles is ermee verbonden. Het voorgebouw met de refter en turnzaal is in de helling verzonken, een groot gedeelte zit dus onder de grond. Je staat ervan versteld hoeveel ruimte erin schuilgaat, terwijl het aan de straatkant niet eens boven de andere gevels uitsteekt. Hogerop tegen de heuvel vormt de voetweg een veilige, centraal gelegen toegangsweg voor de kinderen. Daaromheen hebben we op twee niveaus het schoolgedeelte ingeplant, dat de twee percelen boven en onder de toegangsweg met elkaar verbindt.
“ Het doet mij veel plezier te weten dat kinderen hun school anders zullen beleven dan wij dat deden.” Overal waar je kijkt, zie je zink ten hemel stijgen. U bent een grote fan ? Sander Van Duppen : Dat de keuze op zink viel, is ook een landschappelijk verhaal. Een eerste idee was de school boven de horizontale baksteenlijn op te trekken in hout dat we zwart wilden verduurzamen, maar dat had een rare bungalowsfeer uit de jaren ‘70 gegeven. Het hout is binnenin gebleven, overal waar je kijkt zie je het. Voor de SEPTEMBER 2018 / VMZINC at WORK • 19
SCHOOL DE LETTERBOOM
Sander Van Duppen
springende volumes te spelen. Er moest voldoende glas zijn om daglicht op te vangen in de diepe gebouwvolumes, en tegelijk wilden we niet dat je op een groot plat dak zou aankijken. De oplossing: fragmenteren. Dat gaf ons het idyllische effect dat we voor ogen hadden aansluitend op het reliëf en de daken in de omgeving. Al die variaties en hoogteverschillen maakten het echter bijzonder complex. Door alles boven de drie meter met zink te bekleden is alles mooi opgelost met één materiaal.
Jullie kozen voor Staande naad VMZINC in drie verschillende bandbreedtes. Sander Van Duppen : De Staande naad benadrukt de verticaliteit en versterkt het idee van de kroon die naar de hemel reikt. De plint in metselwerk met verdiepte horizontale voegen die overal in het complex waterpas ligt, geeft ons het horizontale aspect, dat voor rust en stevigheid zorgt. De twee samen creëren een interessant contrast.
En de variabele bandbreedtes ? Sander Van Duppen : Veel mensen kennen zink als een industrieel materiaal. De Staande naad koppelt het daarvan los, zeker wanneer je dan ook nog eens met variabele bandbreedtes werkt. Plus, het lost problemen met verspringende hoeken en kanten op.
U hebt gemakkelijk praten, als architect… Francis Elaerts : Het is inderdaad allemaal gemakkelijker gezegd dan gedaan, we moeten daar niet flauw over doen. Het is een immense puzzel om al die banen juist te krijgen en dan is er ook nog de dakrand die je niet mag zien.
Dakrand ?
buitenkant hebben we verder gezocht naar een materiaal dat licht is en naar de hemel toe zou aansluiten. Zo kwamen we uit bij zink. We hadden een staal AZENGAR PLUS en dat sprak ons aan met zijn glinsterende effect. Het heeft wat van aluminium of zilver, het grijs van de hemel. Het vormt een mooie kroon op de gebouwen en geeft ons het dakenlandschap dat we van in het begin voor ogen hadden. Het is een licht materiaal dat ook nog voor veel reflecterend licht zorgt dat we via ramen naar binnen leiden. De gebouwen verzonken in de helling, betonnen keermuren die het reliëf opvangen, een beige bakstenen plint van 3 m hoog en daarop in verspringende volumes de kroon in zink: het plaatje klopt.
Francis Elaerts : Wel ja. De dakrand mag niet zichtbaar zijn. Zelfs met de kap erop zal je enkel zink zien, waar je de gebouwen ook bekijkt. Er is zelfs geen biesje te bekennen. Waar zink ophoudt, begint de hemel. Om dat voor elkaar te krijgen werken we met banen die zowel boven als onderaan een voetafwerking met een curve hebben (afgeronde neus).
Voetafwerking met een curve, is dat bijzonder ? Francis Elaerts : Het is alleszins moeilijk zelf te maken en bovendien zeer arbeidsintensief. Er is een machine voor, maar lang niet iedereen heeft die.
Heeft zink je ook in andere opzichten geholpen ? Sander Van Duppen : We wilden af van het klassieke schoolgebouw: een school zonder gangen, als één groot speel- en leerlandschap met een dak boven. Geen lange gangen waarop klasjes uitgeven, maar variaties, gangen die versmallen en verbreden, nissen, verspringende hoogtes waardoor elke beschikbare ruimte verheven wordt tot lokalen in plaats van louter circulatiezone. Het is een levend gebouw, dat zich aanpast naargelang de noden. Verschuivende wanden maken grotere of kleinere klassen, knusse hoekjes, een centraal forum of gemeenschappelijke ruimtes. Het variabele landschap dat je buiten voelt, zal je ook binnen voelen. Ook voor de daken zochten we een manier om met ver20 • VMZINC at WORK / SEPTEMBER 2018
Voetafwerking met curve
“ Tussen aarde en hemel, waar zink ophoudt, begint de hemel.”
SCHOOL DE LETTERBOOM
De man van Leuven en omgeving Francis is zaakvoerder van Symaerts bvba dat in en rond Leuven al vele jaren bekend staat voor dak- en gevelwerken. Francis’ eerste liefde was de muziekkiosk in het Leuvense stadspark. Het was het eerste echte zinkproject dat hem, begin jaren ’90 te beurt viel. Er zijn er veel gevolgd. “Veel mensen kennen zink niet. Zink leeft. ’s Morgens is het anders dan ’s middags. Je moet een passie hebben voor zink om ermee te werken en te leven.”
“ Met Staande naad VMZINC in verschillende baanbreedtes, telt elke centimeter, de puzzel moet echt kloppen!” Hoe ga je dan te werk ?
Francis Elaerts
22 • VMZINC at WORK / SEPTEMBER 2018
Francis Elaerts : Voor dit project hebben we CPE uit Genk aangesproken. Wij geven de exacte maten door aan de leverancier die de AZENGAR-banen voor ons profileert. Ik zeg met nadruk: exact, elke centimeter telt. Daar heb je dan het puzzelwerk. Want elke baan moet juist zijn en dus is het al meten wat de klok slaat. Ik noteer de hoogtes op de bebordingen. Onze werfleider schrijft het allemaal op en ik mail het ten slotte door. Dan moeten we ook nog opletten dat een naad niet plat op een raam komt. Dat is de moeilijkheid met die gecurvde voet boven en onder: de maten moeten echt kloppen. Gewoonlijk gaat de
muurkap erover en alles is opgelost. Maar hier dus niet. En als er een baan niet klopt, moet je wachten, je kan niet verder, want de baan die je hebt uitgemeten voor plaats A past niet op B. Je kan niet zomaar banen beginnen verleggen of omwisselen. De puzzel moet echt kloppen. Sander Van Duppen : Het zijn goeie plaatsers hé. Francis Elaerts : Dank u, het is inderdaad iedereen niet gegeven om dat zo te maken.
Was de plaatsing volgens het Isofinish-systeem ? Francis Elaerts : Ja, met uitzondering van het type isolatie. De brandweer eiste rotswol, dat is onbrandbaar. Het was uitgesloten om PIR- of PUR-platen te gebruiken. De bebording kon niet tegen de isolatieplaat worden bevestigd. Isofinish met BORGH-schroeven was de oplossing.
paar keer serieus gevloekt… Ook op de weergoden die ons parten hebben gespeeld. Maar aan de andere kant, het is een prestigeproject, hé. Eentje om fier op te zijn. Zo’n werf doe je niet elke dag.
Hoe zal jij je deze schooltijd herinneren, Sander ? Sander Van Duppen : Het spel van gevels en daken in het landschap maar vooral de binnenkant liggen mij na aan het hart. De zoektocht om van een traditioneel schoolplan tot een hyperfexibel concept te komen. Ik ben de gemeente erg dankbaar dat ze is meegegaan in dat experiment. Het doet mij veel plezier te weten dat kinderen op een andere manier les gaan krijgen of toch dat zij hun school anders zullen beleven dan wij dat deden. Dat architectuur daar zijn rol in speelt en dat ik daar een deel van mag zijn, vind ik zalig. ■
Wanneer gaat de school open ? Sander Van Duppen : Ah, op 1 september, zo hoort dat toch? De oplevering is gepland voor 21 juni.
Waar zijn ondertussen de schoolkinderen van SintAgatha-Rode ? Sander Van Duppen : De school heeft tijdelijk onderdak gekregen in een klooster richting Huldenberg.
Francis, hoe zal jij je deze school herinneren ? Francis Elaerts : Dat het een specialleke is, moeilijker dan ik had gedacht, complex. De perfecte werf bestaat natuurlijk niet. Ik heb een
CPE aan de plooibank De Staande naad VMZINC-banen in AZENGAR, met aan beide uiteinden een zeer specifieke curve uitsnijding zijn deskundig geplooid door CPE in Genk. Hoewel deze door de architect gewenste afwerking niet courant is in België, hebben zij bij CPE na testen en opstartmoeilijkheden de techniek onder de knie gekregen. De zeer uitgemeten Staande naad VMZINC-banen met variabele baanbreedtes zijn dan vlekkeloos en wel geordend aangeleverd op de werf. Net zoals een bouwdoos hebben de zinkwerkers van Symaerts de installatie foutloos kunnen uitvoeren.
SEPTEMBER 2018 / VMZINC at WORK • 23
SCHOOL DE LETTERBOOM
” Vanaf 1 september 2018 zullen de kinderen van Huldenberg en omgeving hun nieuwe school ontdekken. „