beoefenaars wereldwijd wordt geschat op 50 tot 80 miljoen,
Voodootrots
maar het precieze aantal zullen we nooit weten, want velen schamen zich of zwijgen erover om niet steeds tegen de vooroordelen te hoeven vechten. Onder hen veel muzikanten. Nu moet u niet schrikken, maar achter de coulissen van veel concertzalen en poppodia worden regelmatig voodoogoden aangeroepen. Niet met geslachte kippen, maar met de stem, handgeklap en misschien wat percussie. En met een plens sterke drank op de vloer, voor de voorouders. Sinds een paar jaar begint de stilte plaats te maken voor trots. Toen Leopold Messan zijn idee voor dit festival lanceerde,
© W. Wijnker
merkte hij hoeveel behoefte daar aan was onder muzikanten en andere kunstenaars. Ze meldden zich spontaan aan voor extra activiteiten, ze willen hun ultieme inspiratiebron delen met het publiek. © W. Wijnker
Op Voodoo To Go halen we de coulissen weg, laten we de cultuur horen en zien in al zijn rijkdom. Niet het horror-
Op de vochtige, zware grond van een
Het instrument, het ritme en het geloof
Hollywoodverhaal dat bol staat van blanke fantasieën en
overleefden niet alleen een reis van
angsten, maar het verhaal van het geloof dat onzichtbaar
zesduizend kilometer, maar ook ruim vier
werd gemaakt en toch hoorbaar bleef. Het overleefde
winticeremonie. Een duman had zich
eeuwen van onderdrukking. Dat moet een
eeuwenlang in muziek. Er zit voodoo in jazz, blues, calypso,
wit geverfd en raakte in trance door
sterke geest zijn.
gnawa en afrobeat, zelfs in pop en klassiek.
oude Surinaamse plantage zag ik een
een ritme dat werd gespeeld op de
Tijdens het carnaval van New Orleans liep ik
Een begin van meer
agida, een drie meter lange drum.
achter de mysterieuze Mardi Gras Indians
Ik had dit stukje misschien moeten beginnen met een uitleg
De muzikanten waren jongens die ook kaseko spelen, de Surinaamse popmuziek. Ik had een jetlag, voelde
aan. Deze ‘zwarte indianen’ zingen chants die
over voodoo, met wat het níet is. Dat het niets te maken heeft
afstammen van Haitiaanse voodooliedjes.
met zwarte magie, met zombies of orgies. Dat die vooroor-
In de stoet liepen ook veel jazzmuzikanten uit
delen voortkomen uit de slavernij, dat voodoo een persoonlijk
de stad. Je kon ze bijna niet herkennen, ze
natuurgeloof is met vele goden, geesten en entiteiten. Maar ik
sloegen net als iedereen op een tamboerijn
denk dat u het vanzelf zult gaan horen en zien.
de drukkende warmte van de jungle
en zongen de liedjes. Waarom ze daar waren?
en werd duizelig toen ik bedacht dat
Omdat ze het belangrijk vonden, omdat het
Ik hoop dat u er bij een volgende editie al weer meer van
hun cultuur is.
begrijpt. Dat Voodoo To Go het begin is van een
Stilte wordt trots
een volgende editie in Utrecht. Of in Lomé. Of in Port au
in Togo, West-Afrika, op dezelfde drum dezelfde beat voor diezelfde geest wordt gespeeld.
Leendert van der Valk is muziekjournalist voor onder meer NRC Handelsblad, nrc.next en Jazzism. Hij is gespecialiseerd in Afrikaanse muziek, blues, funk en Afro-Caribische muziek. Leendert werkt aan een boek over voodoomuziek, getiteld Vodun. Hij reist van New Orleans naar West-Afrika en spreekt onderweg met muzikanten, voodoopriesters en -gelovigen. Het boek krijgt ook een soundtrack. Eerder kreeg hij veel lof voor zijn boek Duivelsmuziek, over een muzikale fietstocht van Memphis naar New Orleans. www.vodun.nl www.leendertvandervalk.nl
herwaardering van de rijke voodoocultuur en dat ik u zie bij Als ik iets heb geleerd tijdens mijn zoektocht
Prince, Sao Paolo, Parijs, Paramaribo, New Orleans, Londen,
naar voodoocultuur, is het dat die veel
Lagos, Miami, Willemstad, Caracas, Port of Spain, Havana,
dichterbij en veel aanweziger is dan we vaak
Kingston ...
denken. U kent geen voodoogelovige? Wedden van wel. Het aantal actieve
•2
Leendert van der Valk 3•