Vorsten 2015 3 by vorsten

Al sinds 1973 dé 'hofleverancier'

Vorsten 3

extra dik 132 pagina's

2015 € 7,95

‘Mijn fouten hebben me gevormd’ Prinses Stéphanie 50 jaar Persoonlijke briefwisseling van Wilhelmina & Leopold Sandhurst: Waar prinsen zichzelf tegenkomen Nieuw: Uit het archief van Vorsten!

Passie

Oranjes bij de Paarden

Gedeelde b etr o u w ba a r ,

co m p le et

m et

ko n i n k lij k e

a llu r e

We vergeten prinses Beatrix niet!

Actuele reportages

10 Oranjes bezoeken Jumping Amsterdam 52 Een nieuwe koning in Saoedi-Arabië 60 Nieuwe foto in gala van Deens kroonprinselijk paar 74 Haakon & Mette-Marit: heerlijk buitenleven 84 Koningspaar herdenkt in Auschwitz 101 Hertogin Catherine: babybuik in blauw 102 Laurentien leest Hoornse kleuters voor 108 Koninklijke deelnemers aan forum in Davos

Achtergronden

112 Vorsten 2015 Kijk ook eens op www.vorsten.nl

92 112

26 38

18 Portret: prinses Stéphanie van Monaco viert vijftigste verjaardag 26 De vredesstrijd van Wilhelmina & Leopold 38 Kleurrijke koningin Margrethe van Denemarken 62 Nieuwe serie! Uit de schatkamer van Vorsten 68 Sieraden van glas, hout en veren: ook geliefd bij prinsessen 78 Kinderen op de troon 92 Sandhurst: ook voor prinsen dé militaire academie 112 Geen diademen maar (andere) haarjuwelen 120 De populairste koninklijke ski-oorden

Ieder nummer

6 Hofnieuws: koninklijk nieuws uit binnenen buitenland 8 Willems Wereld 24 Máxima’s Wereld 36 Hofnieuws 47 De Oranje-kalender (van maart) 58 Puzzel 66 Levensloop 76 Hofcouture 90 Hofcultuur 106 Hofselectie 107 Veiling 118 Hofnieuws 128 Lezersrubriek 130 Column Antoin Peeters 131 Koninklijke Agenda

Service

34 Neem nu een abonnement en kies uw Vorsten-voordeel 46 Bestel nu het Vorsten Jaarboek 2014 met 50% korting! 51 Kom ook naar de lezersdag op zaterdag 23 mei 100 Vorstelijk Sisi-arrangement 131 Volgend nummer

Voor onze abonnees

Onlangs is Vorsten door uitgeverij New Skool Media overgenomen van Sanoma Media. Daarom zult u op uw rekeningafschrift een andere naam tegenkomen bij de betaling van uw abonnement. Voortaan zal de automatische incasso of de afschrijving via een acceptgiro geïncasseerd worden door New Skool Exploitatie.

Colofon Hoofdredacteur Justine Marcella Art direction Janine Couperus, Janneke Niezen Eindredactie Désirée Raemaekers, Lynn van der Vegt Redactie Sonja Breure, Rick Evers, Carlijn Strodijk Vormgeving Tineke Sjerps, Manon Suykerbuyk (assistent art director) Medewerkers Martijn Akkerman, Wim Dehandschutter, Josine Droogendijk, Simone Lamain, Antoin Peeters, Paul Rem Uitgever Cor Jan Willig Fotografen Frank van Beek, Hendrik Jan van Beek, Patrick van Katwijk, Albert Nieboer, Robin Utrecht, Albert van der Werf e.a. Marketing Sonja Breure, Egbert van Sterkenburg (marketing manager), Trenske van der Velden Beeldbewerking Christiane de Jong Druk Corelio Printing Inhoud Vorsten Heeft u vragen over de inhoud van Vorsten? Stuur een e-mail aan info@vorsten.nl Heeft u geen internet? Dan kunt u bellen met 020-210 54 20. Of schrijf naar Redactie Vorsten, Postbus 23693, 1100 DD Amsterdam. De redactie heeft zich ingespannen rechthebbenden van alle afbeeldingen te achterhalen. Mocht u menen dat wij onterecht afbeeldingen hebben gebruikt, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de redactie. Klantenservice Voor vragen over uw abonnement, zoals opzeggen, bezorgen, betaling, adreswijzigingen, en over welkomstgeschenken en artikelen, stuur een e-mail aan klantenservice@vorsten.nl, of bel met 085-888 56 02 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur). 4

FO TO ’ S BU N D ES m obil ienv er waltun g h ofbu r g wenen / si si -museu m /foto g e ra ld sc h e c ly, c o r b is / h h , g ett yimages, haags historisch museu m, hh, ppe, royals by robin ( cover)

inhoud nummer

Prinses StĂŠphanie 50 jaar: een portret

hof nieuws Tekst Carlijn Strodijk

staatsbezoeken

vakanties

openingen

nationale feestdagen

verjaardagen

galadiners

Familiekunst

‘Genoten van prachtige #UnArtdeFamille kamerschermen en etsen expositie bij #HelgaHofmann galerie in Alphen a/d Rijn’, twitterde prinses Mabel. Samen met haar dochters Luana en Zaria bezocht ze in Alphen aan den Rijn de vernissage van Un Art de Famille in Galerie Helga Hofman, met werk van Carla Kleekamp en haar dochters Andrea en Yvette. Andrea is een jeugdvriendin van de prinses en een van haar getuigen toen ze in Delft met prins Friso trouwde. Toen Mabel lang geleden eens voor een spreekbeurt voor school aanklopte bij Carla, hielden ze lange gesprekken over kunst. ‘Je hebt me op een andere manier naar de wereld leren kijken’, zei de prinses tijdens een vorige opening. Samen met Friso verzamelde Mabel werken van de familie Kleekamp.

Honden Omdat koningin Elizabeth bang is dat ze in de toekomst over een van haar honden struikelt, zal zij na hun overlijden geen nieuwe adopteren. De twee corgi’s en drie dorgi’s – een kruising tussen een teckel en een corgi – die nu nog bij haar op het paleis rondlopen, zijn al op leeftijd. Daardoor zijn ze niet meer zo speels en beweeglijk en hoeft de koningin niet bang te zijn dat ze ineens tussen haar voeten doorschieten. In 1944 kreeg de koningin voor haar 18de verjaardag van haar vader corgi Susan (zie foto), die stammoeder werd van de meer dan dertig corgi’s die de vorstin inmiddels heeft gehad. Susan reisde onder een deken mee toen Elizabeth met prins Philip na hun huwelijk in 1947 in een open rijtuig door Londen reed.

liefde Nieuwe technieken laten ook prinsen niet onberoerd. Prins Pieter-Christiaan noemde drones op de eerste editie van TUSExpo: The Unmanned Systems Expo zelfs ‘serieuze toys voor een serieuze industrie.’ De prins opende de vakbeurs voor onbemande systemen die in de lucht vliegen, en kon gelijk zijn hart ophalen aan de vele voorbeelden van dit ‘speelgoed’, dat onder meer wordt ingezet voor militaire doeleinden. Op de beurs werd bovendien gesproken over de mogelijkheid een Europees testcentrum voor drones te openen op voormalig vliegveld Valkenburg bij Den Haag. Pieter-Christiaan vindt dat een goed idee: ‘Gezien de gebeurtenissen in Parijs moeten we meer inzetten op het bewaken van de veiligheid.’

Boys

toys

actueel

Kijk ook eens op www.vorsten.nl!

IJ Fo to ’s A N P, G etty im age s, H H , PP E

sprinses

Tijdens de Europese Jeugd Olympische Spelen in Liechtenstein stapte ook prinses Alexandra (15) het ijs op. De sportieve dochter van prinses Caroline van Monaco en prins Ernst August van Hannover nam deel aan het kunstschaatsen, voor het eerst in zo’n belangrijk toernooi. Meedoen was dan ook belangrijker dan winnen volgens haar trainer: ‘Ze vindt het leuk om hier te zijn en doet haar best.’ Met het schaatsen zet Alexandra de sportieve familietraditie voort. Zo kwam haar oom prins Albert meermaals uit als bobsleeër bij de Olympische Spelen en was haar tante prinses Charlène een succesvol zwemster.

Europees diner

Zoals bekend klopt in prinses Beatrix een Europees hart. Ze maakte dan ook graag gebruik van de uitnodiging om op 8 februari naar Berlijn te komen, voor een diner dat in het teken stond van samenwerking tussen Europa en het Midden-Oosten. Gastheer was het Trilateral Academic Centre for European Studies, dat Jordaanse, Israëlische en Palestijnse studenten een leergang Europese Studies aanbiedt. Doel is hen meer te leren over de Europese Unie en tegelijkertijd contacten en wederzijds begrip op te bouwen. Het diner vond plaats om aandacht te vragen voor de activiteiten van het centrum - daar droeg de prinses met haar aanwezigheid een steentje aan bij.

Duurzame prins Cleantech Tomorrow is de titel van een duurzaamheidscongres in Apeldoorn, waarbij ook prins Carlos aanwezig was. Als directeur van het Institute for Sustainable Innovation & Development, dat zich inzet voor het versnellen van duurzaamheid, sprak de prins op de tweede dag een zaal vol betrokkenen toe: ‘Duurzaamheid is niet links of rechts maar gewoon hard nodig. De wereld verandert enorm snel.’ De prins zet zich al ruim vijftien jaar heel actief in voor een duurzame economie en samenleving en pleit voor verantwoordelijker en slimmer omgaan met grondstoffen, afval en energie.

Willems wereld Tekst rick evers

privé

werk

kleding

quotes

kijk ook eens op www.vorsten.nl

Gezant van de nieuwe koning

Leren van Denemarken

Hoewel de koning geen verslaggevers toelaat bij de nieuwjaarsbijeenkomsten op het paleis in Amsterdam, heeft de Rijksvoorlichtingsdienst wél de toespraak van de koning van de bijeenkomst van 13 januari (voor Nederlandse genodigden) openbaar gemaakt. Hij blikt daarin onder meer vooruit in zijn agenda voor 2015, wanneer onder andere 70 jaar bevrijding wordt gevierd. ‘Persoonlijk verheugen we ons ook zeer op de streekbezoeken en werkbezoeken die we gaan brengen’, zegt Willem-Alexander. ‘En op de viering van de eerste Koningsdag nieuwe stijl, in Dordrecht.’ De koning kijkt ook uit naar het staatsbezoek aan Denemarken van 17 tot en met 19 maart. ‘Een land dat op de World Happiness Index net boven Nederland staat: zij op 1, wij op 4. Daar kunnen we dus wellicht nog wat leren.’

Een dag na het overlijden van de Saoedische koning Abdullah vloog koning Willem-Alexander – net als tal van andere regeringsleiders – naar Riyad om zijn condoleances over te brengen. Ook maakte hij net als zijn collega’s Carl Gustaf van Zweden, Abdullah van Jordanië, Filip van België en Felipe van Spanje op het paleis kennis met de nieuwe koning Salman. Nog geen week eerder ontving de koning op zijn eigen Paleis Noordeinde de nieuwe ambassadeur van Saoedi-Arabië ,Abdulaziz Abdullah Abohaimed, die zijn geloofsbrieven kwam aanbieden.

Met de minister mee

De koning Programma Koningsdag leest voor uitgelekt

In de Tweede Wereldoorlog zijn 102.000 vanuit Nederland gedeporteerde Joden, Sinti en Roma vermoord. De namen van al deze mensen werden in alfabetische volgorde voorgelezen op Kamp Westerbork, op de plek waar de treinen vertrokken naar de vernietigingskampen. Non-stop, zes dagen en vijf nachten, door bijna zevenhonderd mensen: nabestaanden, vroegere buren, schoolkinderen en anderen. Eén van hen was de koning, die onaangekondigd een deel voor zijn rekening nam. Met grote eerbied las hij de namen en leeftijden voor. Zoals: ‘Helena van Dantzig, 68 jaar’. Zij werd twee jaar en één dag voor de bevrijding van Auschwitz vermoord. 8

Het exacte programma wordt waarschijnlijk pas in maart bekendgemaakt, maar Antoin Peeters wist al een aantal hoofdlijnen van het programma van Koningsdag in Dordrecht te onthullen. De dag begint met een soort mini-Sail, een vlootschouw, op het drierivierenpunt bij Dordrecht, Zwijndrecht en Papendracht. Daarna wordt aangemeerd bij de Grote Kerk voor een onderdeel met onder meer zang. Vervolgens gaat het door naar Het Hof, waar in 1572 de fundamenten voor het vrije Nederland werden gelegd en tot slot het Statenplein, waar de nadruk ligt op de jeugd. Dat er minder gelopen wordt (langs publiek in smalle straatjes) en er bovendien nog maar één stad wordt bezocht, scheelt veel in de beveiligingskosten.

fo to ’ s AN P, G et tyi mag es , h h , RVD / J er o en van d er Mey d e, m in is terr ie van d e fe n sie

Samen met de minister van Defensie Hennis bezocht de koning de Gemechaniseerde Brigade in Havelte, die zich bezighoudt met rampenbestrijding en (humanitaire) crises. Zo waren ze in het Medical Skills Lab (foto), waar medisch militair personeel wordt getraind om ingezet te worden tijdens buitenlandse missies. Het werkbezoek is onderdeel van een reeks bezoeken die de koning samen met ministers brengt. Op die manier kan Willem-Alexander kennismaken met (een deel van) het werkterrein van zijn ministers en de ministeries. De bezoeken worden niet aangekondigd, zodat de koning een echt kijkje in de keuken krijgt.

De Koning droeg zijn keppeltje niet alleen in Auschwitz (zie pagina 84). Zo droeg hij het bijvoorbeeld ook bij de viering van 375 jaar Joodse Gemeente in 2013 (zie foto) en bij een bezoek in 1995 aan een synagoge in Amsterdam. Want niet alleen Joodse mannen dragen een keppeltje, ook niet-Joden kunnen het dragen, uit respect voor het Joodse volk, zoals de koning tijdens Joods-gerelateerde bijeenkomsten. Overigens heet een keppeltje een yarmulke in het Jiddisch, wat is afgeleid van yira malkah, wat staat voor â&#x20AC;&#x2DC;ontzag voor de koningâ&#x20AC;&#x2122;.

actueel

Familie bijpaarden concours Prinses Margarita nodigt Oranjes uit

Paardenliefde roest niet: al generaties lang genieten de Oranjes van de edele viervoeter. En met prinses Margarita in het bestuur van Jumping Amsterdam is een koninklijke gastenlijst dan ook bijna verzekerd. Tekst Rick Evers

10â&#x20AC;&#x201A;

Prinses Margarita ontvangt familieleden op de tribunes van Jumping Amsterdam, hier het koningspaar en hun jongste dochter Ariane.

e actueel

Enthousiast applaudisseert het publiek in een volle Amsterdamse RAI - niet voor de paarden, maar voor prinses Beatrix. Op de laatste vrijdagavond van januari, nota bene op haar 77ste verjaardag, is zij onaangekondigd te gast op Jumping Amsterdam, het jaarlijkse paardenconcours van de hoofdstad. Toevallig of niet: haar petekind prinses Margarita de Bourbon de Parme is sinds drie jaar een van de bestuursleden van het paardensportevenement. ‘We doen allemáál ons best’, zegt de prinses tegen RTL Boulevard over haar lidmaatschap in het bestuur. Daarin heeft ze gezelschap van onder anderen Pieter Wiersinga, hoofd Koets- en Rijstal aan het Hof. Margarita: ‘We zorgen dat de juiste mensen uitgenodigd worden, op de juiste manier worden ontvangen, dat sponsors en vips op de juiste plek terechtkomen en met elkaar in contact komen.’ Het is dan ook niet heel verwonderlijk dat twee dagen later ook het koningspaar zijn opwachting maakt in Amsterdam. Samen met hun twee jongste dochters, Alexia en Ariane, komen ze naar het concours, dat al sinds 1958 in de RAI wordt gehouden. ‘Het is altijd een bijzonder evenement, een bijzonder weekend, waar ik me altijd heel erg op verheug’, vertelt prinses Margarita. Het zit in de familie, de liefde voor het edele dier en de paardensport. ‘Wij noemen het niet voor niets een virus, want als je er eenmaal mee aangestoken wordt, dan kom je

Prinses Beatrix kwam op haar verjaardag naar het paardenevenement.

In haar lentegroene outfit wordt jongste dochter Paola tot haar groot plezier op een paard gezet

Ook het koningspaar maakt zijn opwachting, samen met dochters Alexia en Ariane

er ook nooit meer van af’, waarschuwt prinses Margarita met een lach. Van haar tante Beatrix is het algemeen bekend dat ze ook aangestoken is. Wie herinnert zich niet de beelden van de toenmalig vorstin, galopperend door de branding? Dat geldt ook voor prinses Irene, die zelfs aan springwedstrijden meedeed. Maar dit is niet iets dat Irenes oudste dochter Margarita ook ambieert. Maar: ‘Het kriebelt enorm. Elk jaar zeg ik: ik ga weer paardrijden, en er komt een dag dat ik ga rijden, maar niet bij Jumping Amsterdam’, lacht de prinses. ‘Dat is te hoog gegrepen’. Ze gaat dan ook niet voor het oog van de camera’s in het zadel. Haar jongste dochtertje Paola daarentegen durft het wel. Tot op dit moment waren Paola en haar knuffelhond onafscheidelijk, maar hiervoor laat ze haar pluche beest even los. In haar lentegroene outfit wordt ze tot haar groot plezier op het paard gezet, en haar moeder wijkt niet van haar zijde. Tijdens het rondje door een van de hallen van het evenementencentrum houdt Margarita het been van haar 14

actueel

De drie prinsessen rijden alledrie paard, maar Amalia ontbreekt

Julia, de oudste dochter van prinses Margarita en Tjalling ten Cate.

dochter vast. ‘Ze verheugen zich altijd enorm,’ zegt Margarita tegen de pers. ‘Er wordt dan ook elke dag gevraagd: wanneer mogen wij ook komen?’ Ze herinnert zich nog goed hoe ze als klein meisje paardenbladen las en haar kamer versierde met paarden. ‘Posters, de Penny gelezen vroeger, alles wat met pony’s en paarden te maken had’, moet Margarita bekennen. Op de Eikenhorst is het misschien wel net zo. De drie prinsessen rijden alledrie paard op het landgoed. Toch is de oudste ditmaal niet meegekomen naar de RAI. Waarom prinses Amalia ontbreekt, is niet bekend. Het deert de andere prinsesjes niet, die zich ook zonder hun grote zus prima vermaken. Het is op deze slotdag van het grote evenement een heuse Horsten-reünie. Niet alleen het koninklijk gezin en het gezin van prinses Margarita en Tjalling zijn er, ook buurvrouw prinses Aimée en haar jongste dochter Eliane zijn present. Prinses Margarita is erg behulpzaam tijdens de wedstrijden. Ze legt een en ander uit aan Alexia en Ariane, die het scoreformulier van de Grote Prijs van Amsterdam vooral gebruiken om erop te tekenen. De Nederlander Willem Greve haalt uiteindelijk onder toeziend – en af en toe van de spanning afgedekt – oog van de koninklijke familie met zijn springpaard Carambole de Grote Prijs van Amsterdam binnen.

Fo t o ’s R o yal s by R o bi n

Het koningspaar poseert met hun twee jongste dochters, Ariane en Alexia.

Prinses AimĂŠe nam jongste dochter Eliane mee.

portret

1965 18â&#x20AC;&#x201A;

Prinses Stéphanie 50

‘Mijn fouten hebben me gevormd’ De liefde voor Hollywood kreeg ze van haar moeder, haar fascinatie voor het circus van haar vader. Maar prinses Stéphanie van Monaco is vooral zichzelf, en leidt een leven dat allesbehalve saai is. Na verschillende carrières en veelbesproken relaties heeft Stéphanie, die 1 februari vijftig jaar werd, haar roeping gevonden. Tekst Simone Lamain

portret

1. Prinses Stéphanie met haar eerste man Daniel Ducruet en hun zoon Louis. Met hem kreeg ze ook dochter Pauline 2. Samen met haar twee dochters Pauline (uiterst rechts) en Camille. 3. Prinses Stéphanie op de arm bij haar moeder prinses Grace. 4. Geflankeerd door haar zoon Louis en dochter Pauline tijdens een circusbezoek. 5. In 2004 met haar tweede man, de Portugese acrobaat Adans Lopez Peres. Hun huwelijk houdt, net als dat met haar eerste man, slechts een jaar stand.

Jarenlang staat Stéphanie van Monaco bekend als ‘de wilde prinses’. De prinses die zich niets van het protocol aantrekt en haar eigen weg gaat. Die wil bewijzen dat ze zelfstandig is, een eigen carrière kan opbouwen. Een prinses met een badpakkenlijn, een wereldhit, drie kinderen van twee vaders en talloze relaties met mannen van soms wel heel bijzonder pluimage. Inmiddels is Stéphanie tot rust gekomen. Als ze in de publiciteit komt, is het niet vanwege een nieuwe relatie, maar omdat ze zich inzet voor de medemens. Twee maanden voor haar vijftigste verjaardag vertelt Stéphanie in een interview dat ze haar weg heeft gevonden. ‘Mijn levensdoel is om er te zijn voor anderen, mee te lijden, mensen te helpen, naar ze te luisteren.’ Op haar vroegere leven kijkt ze zonder spijt terug. ‘Als ik spijt had gehad, zou ik nooit de vrouw zijn geworden die ik nu ben. Ik zit lekker in mijn vel en ben trots op alles wat ik voor elkaar heb gekregen. Zelfs mijn fouten hebben me gevormd, zijn mijn kracht geworden.’

Gek op dieren

De prinses was modeontwerpster, fotomodel, serveerster, zangeres en actrice

Stéphanie Marie Elisabeth is het derde kind van prins Rainier en zijn echtgenote prinses Grace. Ze houdt van gymnastiek, paardrijden en ravotten. ‘Mijn wildebras’, is de bijnaam die haar moeder haar geeft. Stéphanie heeft al jong belangstelling voor de entertainmentwereld. Grace vertelt haar over Hollywood en de jonge Stéphanie ontmoet beroemdheden als Roger Moore, Cary Grant en Frank Sinatra. Prins Rainier, die in 1974 aan de wieg staat van het Internationale Circus Festival van Monte Carlo, brengt zijn dochter de liefde voor het circus bij. Rainier had zelf spreekstalmeester willen worden en ook Stéphanie raakt betoverd door de circuswereld. Bovendien zijn Rainier en Stéphanie allebei gek op dieren. Op Roc Agel, het vakantieverblijf van de Grimaldi’s op de berg Mont Agel, lopen verschillende tamme en wilde dieren rond, zoals kippen en koeien, maar ook lama’s, een nijlpaard en een neushoorn. Als Rainier op Roc Agel logeert, wil hij de dieren zelf voeden en Stéphanie helpt hem. Nog steeds herinnert Stéphanie zich de woorden van haar vader: ‘Anders dan mensen zullen dieren je nooit verraden.’ Aan de onbezorgde jeugd van Stéphanie komt een abrupt einde op 13 september 1982. Die dag is ze samen met haar moeder betrokken bij een ernstig auto-ongeluk. Prinses Grace sterft een dag later. Stéphanie kan de begrafenis van haar moeder niet bijwonen, omdat ze dan nog in het ziekenhuis ligt. Het ongeluk is een keerpunt in haar leven, Stéphanie verliest de persoon die haar het meest dierbaar is. ‘Het enige wat ik kon denken, was waarom ik niet tegelijk met mijn moeder was gestorven.’ 20

Om het nog erger te maken, doen kort na het ongeluk geruchten de ronde dat niet Grace, maar Stéphanie achter het stuur zat. Stéphanie hult zich in stilzwijgen, pas zeven jaar later vertelt ze over wat het ongeluk met haar heeft gedaan. ‘Ik herinner me elke minuut… Nu kan ik er tenminste over spreken zonder te huilen. Maar ik kan er nog steeds niet met mijn vader over praten, want ik weet hoeveel pijn het hem doet en dat wil ik niet, omdat ik van hem hou.’ Stéphanie is na het ongeluk haar moeder, haar vrouwelijke rolmodel en gids kwijt. Ze heeft het gevoel dat ze haar leven helemaal alleen moet vormgeven. En ze beseft dat het aardse bestaan zomaar voorbij kan zijn. ‘Ik heb heel veel dingen gedaan, omdat ik me er altijd van bewust was dat het leven plotseling kan ophouden en ik er alles uit wilde halen,’ zegt ze later. Het vormt misschien de verklaring voor het turbulente leven dat volgt, met banen als modeontwerpster, fotomodel, serveerster, zangeres en actrice. Stéphanie probeert zich los te maken van haar achtergrond en toont letterlijk haar wilde haren. Tijdens haar eerste baan bij modehuis Christian Dior verschijnt ze op een dag met een oranje kapsel. Als haar duidelijk wordt gemaakt dat deze kleur niet acceptabel is, meldt ze zich de volgende dag met gifgroene haren. Ook haar privéleven verloopt onstuimig. Tot verdriet van haar familie verschijnt ze regelmatig met steeds andere vriendjes in de roddelbladen. De relatie met haar vader staat door alle affaires onder druk; tot twee keer toe zet Rainier zijn jongste dochter het paleis uit. Maar de paleisdeur blijft niet voor altijd gesloten en na een turbulente periode keert Stéphanie terug naar Monaco.

Vooroordelen wegnemen

Als Rainier in het voorjaar van 2005 in het ziekenhuis ligt, is Stéphanie regelmatig aan zijn bed te vinden. Rainier sterft in april, Stéphanie ziet er gebroken uit. Ze heeft geen ouders meer en geen echtgenoot. Voortaan draait haar leven helemaal om haar drie kinderen, Louis (1992), Pauline (1994) en Camille (1998). ‘Mijn kinderen zijn het hart van mijn bestaan. Met hen deel ik alles.’ Omdat ze haar eigen moeder vanaf haar zeventiende moest missen, is Stéphanie heel betrokken bij het leven van haar kinderen. Ze moeten weliswaar hun eigen keuzes maken, maar Stéphanie vertelt ze over haar eigen ervaringen en geeft raad. Over uitgaan op jonge leeftijd is ze uitgesproken. ‘Tegenwoordig gaan jongeren van veertien, vijftien jaar uit en beginnen ze al jong met drinken, dat is zo decadent.’ Om haar kinderen een zo normaal mogelijke jeugd te geven, houdt Stéphanie ze lang buiten de publiciteit. Pas de laatste jaren vergezellen Louis, Pauline en Camille haar bij officiële gelegenheden.

2. 3.

portret

Prinses Stéphanie is dol op dieren. En de liefde reikt verder dan honden; zo redde ze bijvoorbeeld twee olifanten van de dood. Die dierenliefde heeft ze van geen vreemde: haar vader hield zó van dieren, dat hij zijn eigen dierentuin begon.

Na het overlijden van prins Rainier neemt Stéphanie het voorzitterschap van het jaarlijkse Circusfestival in Monaco over. ‘De liefde voor het circus zit me in het bloed. Je moet openstaan voor de magie, je ogen lichten op en je wordt weer een kind.’ Stéphanie neemt haar functie serieus. Ze bemoeit zich actief met allerlei zaken die rondom het Circusfestival spelen: ze bezoekt circusscholen, stelt het programma samen, maar regelt ook het hooi voor de dieren. Gevraagd naar wat voor haar de magie van het circus is, antwoordt ze dat het er in het circus om gaat je eigen problemen te vergeten om anderen gelukkig te maken. ‘Mijn vader heeft me altijd gezegd dat clown het moeilijkste beroep in het circus is. Grote clowns zijn altijd ongelukkige mensen, die als ze op het toneel staan anderen doen schateren.’ Stéphanie legt zelf een verband tussen het werk van circusartiesten en haar eigen bijdrage aan de strijd tegen aids. ‘Het gaat erom dat ik zelf alles wil doen om anderen het geluk te geven. Sommige mensen vertellen me dat het niet goed voor mijn imago is dat ik me inzet voor een ziekte als aids, maar dat kan me niet schelen.’ Voor Stéphanie begint haar inzet voor de aidsbestrijding als ze een oude kennis ontmoet. De vrouw heeft aids en gaat er mentaal bijna aan onderdoor. In 2004 richt Stéphanie Fight Aids Monaco op, een organisatie die zich, naast preventie, inzet om de psychische nood onder aidspatiënten te verminderen. Het is een thema dat de prinses na aan het hart ligt. ‘Veel patiënten vertellen me dat ze in een isolement zitten, ze zijn bang dat hun familie ze uitstoot. Veel van hen schamen zich om aan hun omgeving te vertellen dat ze ziek zijn. Ik herken hun angst, omdat ik in het verleden ook geleden heb onder blikken van anderen.’ In 2010 opent Stéphanie het Maison de Vie, een huis waar mensen met hiv of aids even kunnen ontsnappen aan veroordelende blikken van de buitenwereld en weer tot zichzelf kunnen komen. Sinds 2006 is Stéphanie Goodwill Ambassador voor de aidsbestrijding namens de Verenigde Naties. Ze maakt reizen naar onder meer Madagascar en

Zuid-Afrika, maar ook in haar eigen land is ze actief. Ze gaat bijvoorbeeld met vrijwilligers de straat op om mensen op te roepen zich te laten testen op hiv. Op Wereldaidsdag houdt ze een veiling voor het goede doel en in interviews probeert ze vooroordelen over aidspatiënten weg te nemen.

Sporen op het gezicht

Het grote hart van Stéphanie richt zich niet alleen op haar gezin of op zieke mensen. In 2013 redt ze twee olifanten uit de dierentuin van Lyon. De dieren dreigden te worden afgemaakt omdat ze tuberculose zouden hebben. Stéphanie, ervan overtuigd dat de dieren onterecht een spuitje zouden krijgen, regelde dat zij voortaan voor ze mag zorgen en inmiddels genieten Baby en Nepal van een luxe verblijf in de buurt van Roc Agel. Het is een actie in de geest van Rainier, die zo van dieren hield dat hij zijn eigen dierentuin begon. ‘Mijn vader heeft me de moed gegeven om zo voor ze te strijden, om niet op te geven.’ Stéphanie is nauw betrokken bij de verzorging van de dikhuiden. Als het even kan, slaapt ze op Roc Agel en staat ze om zeven uur op om de dieren te voederen. Moeite met ouder worden heeft Stéphanie niet. Op haar gezicht heeft het leven zijn sporen nagelaten, maar dat is voor haar geen reden om aan de botox te gaan. ‘Ik heb rimpels, omdat ik veel lach. Dat is niet erg. Elke leeftijd heeft zijn voordelen.’ De wildebras, de rebelse prinses met de vele relaties, heeft rust gevonden. Nu ze vijftig is, kijkt ze dankbaar terug op haar leven. ‘Ik hou van het leven en van alles wat het me gebracht heeft. Ik geniet van ieder moment dat me gegeven is om te leven.’ Haar grootste wens is dat ze haar kinderen ziet opgroeien tot gelukkige volwassenen. ‘Het zijn prachtige mensen en ik wil dat ze op deze weg verder gaan en dat ze gelukkig worden.’ En de toekomst? Die houdt ze graag open. ‘Ik leef van dag tot dag. Ik kan niet zeggen dat ik over enkele jaren hetzelfde leventje leid als nu. Zaken gaan veranderen, omdat mijn kinderen opgroeien. Ooit zal ik oma zijn…’

fot o ’s a np, ,c o rb i s / hh , ge tt y im a g es

‘Mijn kinderen zijn het hart van mijn bestaan’

Máxima’s wereld Tekst Josine Droogendijk

privé a werk a mode a quotes a kijk ook eens op www.vorsten.nl

Het komt zelden voor, maar ook een koningin is wel eens wat verlaat. Op maandag 19 januari hield koningin Máxima in Londen een toespraak over financial inclusion, maar omdat haar vliegtuig vertraging had, miste ze de openingstoespraak. ‘Het spijt me dat ik wat laat ben’, verontschuldigde Máxima zich tijdens haar speech.

‘Het moet niet zo zijn dat ouders steeds tegen hun kinderen zeggen: “Geld nodig? Hier heb je wat”’ Koningin Máxima geeft tips over financiële opvoeding tijdens de Nationale Onderwijstentoonstelling (NOT) 2015

Erevoorzitter Als erevoorzitter van het platform Wijzer in geldzaken bracht koningin Máxima een bezoek aan de Nationale Onderwijstentoonstelling 2015. Bij het kraampje van het platform ging ze in gesprek met docenten en educatieve uitgevers over het uitgeven van gratis lesmateriaal en de structurele aandacht voor het leren omgaan met geld.

Gedeelde

ervaringen Op vrijdagochtend 16 januari bracht koningin Máxima een verrassingsbezoek aan Villa Pinedo in Den Haag, een organisatie die kinderen van gescheiden ouders bij elkaar brengt om ervaringen te delen en adviezen te geven. Ruim een uur lang sprak Máxima met de jongeren en deskundigen, waarna ze het advies gaf om onderzoek te doen naar het effect van een scheiding als ouders op een goede manier uit elkaar gaan. Volgens de koningin kan er dan bespaard worden op psychologische hulp en ook problemen als schoolverzuim en depressies worden zo tegengegaan.

Verborgen talent Met een klik op de muisknop lanceerde koningin Máxima donderdag 15 januari in Utrecht de Krachtvinder, een online portal waar mensen met een taalachterstand hun verborgen talenten kunnen presenteren aan werkgevers. Door de website hoopt de stichting Taal doet meer dat werkgevers verder kijken dan taalvaardigheid en dat alle inwoners van de stad Utrecht een kans krijgen in de samenleving. Tijdens de gesprekken na de lancering werd duidelijk dat koningin Máxima het leren van de taal ook heel belangrijk vindt. Máxima: ‘Met taal gaan deuren open.’

F oto’s ANP, oranje fonds/ bart homburg, picture press, royals by robin

Verlaat

ACTUEEL

De koning beloofde bij de première van het theaterstuk ANNE, over Anne Frank, terug te komen met zijn oudste dochter, prinses Amalia. Door het onverwachte condoleancebezoek aan Saoedi-Arabië kon de koning die geplande 24 januari niet met zijn oudste dochter mee. Maar moeder Máxima was net uit Zwitserland terug, waardoor het bezoek aan het theater toch door kon gaan.

Toch op stap

PRIVÉCORRESPONDENTIE IN HET OPENBAAR Privécorrespondentie nu openbaar

Wilhelmina & Leopold: 26

achtergrond

Koningin Wilhelmina vreesde dat een nieuwe oorlog de ‘algehele vernietiging van onze beschaving’ zou inluiden, en onderneemt samen met koning Leopold III van België een ultieme poging om zo’n internationaal conflict af te wenden. Hun geheime briefwisseling uit 1939, die na 75 jaar openbaar is gemaakt, reconstrueert hun even ambitieuze als naïeve plan. Tekst Wim Dehandschutter

vrede

strijd voor

Ze passen in één map: de brieven die koningin Wilhelmina en koning Leopold III elkaar schrijven aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Frans is de voertaal, op enkele passages in het Nederlands na. Hij stuurt zijn mededelingen naar ‘Palais Het Loo’ in ‘Appeldoorn’ (let op de dubbele p!, red.) en noemt haar ‘chère cousine’ (liefste nicht). Zij ondertekent haar boodschappen als ‘votre très dévouée cousine’ (uw zeer toegewijde nicht). Niet dat ze familie van elkaar zijn, maar zo vertrouwelijk gaan leden van koningshuizen soms met elkaar om. Leopold is overigens de peter van Wilhelmina’s kleindochter Beatrix, anderhalf jaar op dat moment. De historische documenten dateren uit de periode van eind mei tot eind augustus 1939. Ze lagen ruim 75 jaar achter slot en grendel en zijn sinds kort in te kijken in het Nationaal Archief in Den Haag. Het zijn de authentieke exemplaren: handgeschreven, en als het niet om de officiële correspondentie gaat, dan toch de kladversie of een uitgetikte kopie. In een bericht van Leopold aan Wilhelmina zijn de slecht leesbare woorden en zinnen – wellicht vervaagd door de tijd – naderhand overgetrokken. Het is bijzonder om te lezen hoe de twee vorsten (zij is 58 en grootmoeder, hij 37 en een jonge vader van drie) met elkaar communiceren. Neem de eerste brief, van 30 mei 1939. Daarin haalt Wilhelmina herinneringen op aan haar staatsbezoek aan België, de week voordien. Ze koestert naar eigen zeggen ‘de gelukkige momenten’ met Leopold en de ‘warme ontvangst van uw bevolking.’ Ze dankt haar gastheer voor zijn cadeau, een set borden. ‘Ik voeg die toe aan mijn collectie porselein op Soestdijk. U wist goed waarmee u me een plezier zou doen.’ De jonge kinderen van Leopold zijn ziek, en dus pent Wilhelmina bezorgd neer: ‘Hopelijk herstelt Joséphine snel van haar bof en Albert

van zijn verkoudheid.’ Ze sluit af met de belofte een foto van Juliana en Beatrix na te sturen. In zijn antwoord van 15 juni bevestigt Leopold de ontvangst ervan. ‘Het zal me altijd herinneren aan onze aangename momenten samen in Nederland en België.’ De huiselijke besognes komen ter sprake, maar in hun vertrouwelijke brieven uiten de bevriende staatshoofden ook en vooral hun bezorgdheid over de naderende oorlog. Leopold: ‘Vele gevaren bedreigen ons en er hangt grote ellende boven de hele wereld. De mensheid dreigt genadeloos vernietigd te worden.’ Tegelijk koesteren de monarchen hoop dat ze eigenhandig het onheil kunnen afwenden. Wie de correspondentie doorbladert, ziet hun ideeën vorm krijgen. De kiem wordt gelegd tijdens het staatsbezoek van Wilhelmina aan België, in de tweede helft van mei 1939. ‘Onlangs heeft Uwe Majesteit tot Haar Volk een krachtige oproep gericht over de morele en geestelijke herbewapening’, zegt Leopold in zijn speech op het staatsbanket, refererend aan een radiotoespraak van Wilhelmina uit januari 1939. ‘Ook bij ons vonden de koninklijke woorden weerklank. Ware het niet wenselijk dat het edel initiatief van Uwe Majesteit ook internationaal zou worden beproefd?’ Dat ideaal van de morele en geestelijke bewapening houdt in: verbeter de wereld, begin met jezelf, maar laat je leiden door God. Die filosofie van de Amerikaanse dominee Frank Buchman vond in de jaren twintig aanhangers in de Nederlandse adellijke kringen. Dankzij Wilhelmina leert begin 1939 het gewone volk de principes kennen. De koningin ziet ze als oplossing, om via nationale eenheid en samenwerking de crisis te bestrijden. In haar toespraak beantwoordt Wilhelmina de oproep tot een internationale vertaling van haar plannen. ‘De gedachte die ik persoonlijk tot mijn landgenoten richtte, hoeft niet aan staatkundige grenzen gebonden te zijn.’ Interessant zijn de aantekeningen die Wilhemina in potlood maakte op het uittreksel van Leopolds rede, dat aan de map met historische documenten is toegevoegd. Zo ontcijferen we onder meer: ‘Concrete toepassing vinden op staatskundig gebied’ en ‘regering bereid hare medewerking te verlenen.’

In 2015 staat de wereld stil bij het feit dat het zeventig jaar geleden is dat de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam. Ook Vorsten zal het hele jaar door aandacht besteden aan dit grote conflict.

achtergrond

1 + 2. koning leopold brengt in november 1938 een vierdaags staatsbezoek aan nederland. samen met wilhelmina loopt hij langs het paleis op de dam (foto 1). de twee vorsten tijdens een rijtoer door amsterdam (foto 2). 3. een heel gewone map met een heel bijzondere inhoud: de correspondentie tussen Leopold en wilhelmina, kort voor de oorlog.

2. 3.

Kort na haar staatsbezoek schrijft de koningin een brief aan haar Belgische collega, waarin ze haar opvattingen concretiseert. ‘We moeten het moreel van de crisisslachtoffers herstellen, die zo talrijk zijn in arbeidsgezinnen en onder kleine zelfstandigen’, meldt ze. Ze wil ook de werkloosheid aanpakken en hoop bieden aan de jeugd. Wilhelmina gelooft dat ze zelf de leiding moet nemen. ‘Het ambtenarenkorps is in het algemeen te bureaucratisch ingesteld en mijn ministers zijn te veel met hun departementale werk vervuld.’ Dat Leopold zo geïnteresseerd is in de opvattingen van Wilhelmina, heeft een onderliggende reden. Hij werkt in alle stilte aan zijn eigen vredesinitiatief. Daarvoor wil hij de kleine staten van Europa een blok laten vormen: een nieuwe ‘morele’ grootmacht die kan opboksen tegen de as Rome-Berlijn (het bondgenootschap tussen het Italië van Mussolini en het Duitsland van Hitler) en tegen de alliantie Frankrijk/Engeland. Hij denkt aan de organisatie van een Conferentie van Kleine Staten, om ruim honderd miljoen Europeanen een stem te geven. Tijdens het staatsbezoek zoekt en vindt hij een bondgenote in Wilhelmina. Die stuurt vervolgens ‘discreet’ haar ministerpresident Colijn naar het Paleis van Brussel. Zowel Leopold als Colijn brengt nadien verslag uit aan Wilhelmina. ‘Ik heb meneer Colijn gedetailleerd verteld over het idee van de Conferentie van Kleine Staten, waarover ik u op de trein tussen Luik en Brussel heb onderhouden’, rapporteert Leopold. ‘Ondanks de moeilijkheden om zo’n samenkomst te organiseren, moeten we elke kans grijpen om de vrede te bewaren. [...] Het is een nieuwe kans om onze twee landen te laten samenwerken.’ Colijn vat de gedachtegang van Leopold samen: ‘Amerika, Rusland, Centraal-Europa, het Britse Rijk, ze vormen alle reusachtige economische eenheden. Daartegenover is de kleine staat vrij machteloos als hij alleen staat.’ De koning der Belgen stelt voor om de kleine, neutrale landen economisch te laten

Amsterdam, november 1938: de belgische koning brengt een staatsbezoek aan nederland.

achtergrond

samenwerken in een grote gemeenschappelijke markt. Maar Colijn wijst hem op de moeilijkheden, onder meer omdat de landen tegenstrijdige economische belangen hebben en het vrije verkeer van goederen moeilijk ligt. Het moet snel gaan tegen de achtergrond van stijgende internationale spanningen. Het jaar voordien vond de Anschluss van Oostenrijk bij Duitsland plaats, de annexatie van Sudetenland is een paar maanden oud. Een Nederlandse en Belgische afgevaardigde zetten zich aan het werk voor de concrete voorbereiding van de top. Koning Leopold laat het idee van een economische samenwerking snel varen – dat kost te veel tijd. In de plaats daarvan suggereert hij een gezamenlijke verklaring van de staatshoofden van de kleine, neutrale naties tegen de dreigende oorlog. De Nederlandse onderhandelaar Johan Willem Beyen houdt rekening met sceptische reacties, maar van een vredes oproep door koningen en staatshoofden kan ‘een grote invloed uitgaan’, voorspelt hij. Colijn is minder enthousiast, hij vindt een publiekelijke verklaring ‘minder geschikt in deze gossip-rijke tijden.’ Liever kijkt de Nederlandse regering naar wat achter de schermen mogelijk is. Wilhelmina en Leopold leggen de bezwaren naast zich neer en drukken hun plan door: de topconferentie van regeringsleiders komt er. Rest de vraag wie wordt uitgenodigd. Leopold noemt vanaf het begin van de voorbereidingen de autoritaire Portugese premier Salazar een ‘bijna onmisbare partner.’ Hij wordt teruggefloten door Wilhelmina. ‘Landen zoals de onze, waar de neutraliteit en onpartijdigheid onbetwistbaar zijn’, genieten haar voorkeur en die van de Scandinavische landen. Versta: voor een dictator uit Lissabon is geen plaats. Leopold stuurt in eerste instantie ook een invitatie naar de verguisde Roemeense koning Carol II, die zich het jaar voordien tot absoluut heerser van zijn land had gemaakt. Onder druk van opnieuw Nederland en Scandinavië moet de Belgische koning de uitnodiging intrekken. De definitieve gastenlijst wordt vastgelegd op België, Nederland, Luxemburg, Denemarken, Zweden, Noorwegen en Finland. 32

Wilhelmina laat Leopold weten hoopvol te zijn op een goede afloop. ‘Het is een bijzondere voldoening in deze donkere dagen aan deze verheven taak te kunnen werken en de wereld een bewijs te leveren van ons beider vertrouwen in de mogelijkheid van een betere toekomst.’ Op 23 augustus 1939 vindt de Conferentie van Kleine Staten plaats op het Paleis van Brussel. Op tafel ligt een pacifistische tekst, die voorbereid is door Leopold III. ‘Europa wacht een vreselijke strijd. Gaat ons continent zelfmoord plegen in een verschrikkelijke oorlog die noch een winnaar noch een verliezer zal kennen?,’ zal hij na afloop van de top de wereld toespreken. In naam van de staatshoofden van de zeven landen doet hij een ultieme smeekbede op de radio: ‘Als het geweten van de wereld ontwaakt, kan het ergste nog steeds worden vermeden. Maar de tijd dringt.’ Nog tijdens de conferentie blijkt dat het al te laat is. Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie tekenen het Monsterverbond, waarin aartsvijanden Hitler en Stalin afspreken elkaar niet aan te vallen. Daarmee verdwijnt de laatste hindernis voor Hitler om Polen binnen te vallen. Een week later breekt de Tweede Wereldoorlog uit. Het initiatief van Leopold, met Wilhelmina als bondgenote, blijkt dus een fiasco. Het zal een weinig bekende fase uit de geschiedenis van de Lage Landen blijven. ‘Dat hebt u met initiatieven die geen succes oogsten: die verdwijnen in de vergetelheid. Het was ook een van de vele’, zegt de Belgische historicus Mark Van den Wijngaert. ‘Op zich was het blok met neutrale landen een nobel initiatief, al was het maar om grotere eerbied af te dwingen van de op oorlog beluste landen. De vredesoproep daarentegen klonk deels naïef.’ Maanden later schrijft Wilhelmina aan Leopold: ‘Toch heb ik de moed nog niet verloren en wil ik geloven dat een algehele vernietiging van onze beschaving nog op het laatste ogenblik voorkomen kan worden.’ Op 10 mei 1940 valt Duitsland zowel Nederland als België binnen. Koningin Wilhelmina besluit met de regering Nederland te verlaten en trekt naar Londen. Koning Leopold III blijft in België. Hij is ervan overtuigd dat de Duitsers lange tijd over Europa zullen heersen en denkt dat zijn plek in zijn land is.

Fo to ’ s ar c h i ef v o r st en , h h , wi m d eh a n d sc h u tt er

‘Gaat ons continent zelfmoord plegen in een verschrikkelijke oorlog die noch een winnaar noch een verliezer zal kennen?’

1. 1 + 2. koningin wilhelmina brengt in mei 1939 een vierdaags staatsbezoek aan belgiĂŤ. in brussel wordt ze door de burgemeester ontvangen (foto 2). koning leopold staat rechts naast de koningin. 3. vanuit londen houdt de vorstin een toespraak via radio oranje.

Neem een abonnement en kies uw

Vorsten-voordeel

13x 7x ➽

39,95 € € 7,70 korting

59,95 € € 28,50 korting

26x ➽

Inclusief

Jaarboek 2015

9,95 € 8 € 87 korting

Voordelen voor abonnees

abonneeacties * Goedkoper dan in de winkel * Minimaal 4 keer per jaar een extra dikke uitgave * Speciale Gratis tot digitale editie van Vorsten* * Eerder thuisbezorgd dan verkrijgbaar in de winkel * *Alstoegang abonnee heeft u op uw tablet toegang tot de digitale versie van Vorsten. Kijk voor meer informatie op tijdschrift.nl/koppelen

Ga naar blad.vorsten.nl/uwvoordeel of bel 085-888 56 02 Deze aanbieding is geldig tot 3 maanden na verschijning van dit nummer. Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. Vorsten kost in de winkel € 5,95, een extra dikke uitgave € 7,95 en het Vorsten Jaarboek € 9,95. U abonneert zich ten minste voor de opgegeven periode en tot wederopzegging. Uw abonnement wordt verlengd met evenveel nummers als het abonnement dat u afsluit, met een maximum van 13 nummers. Opzeggen is heel eenvoudig en kan na de actieperiode per maand. Vragen over abonnementen? Stuur een e-mail naar klantenservice@vorsten.nl of bel 085-888 56 02. Woont u in België? Kijk voor de meest voordelige aanbieding op www.magstore.be of bel +32 02 309 29 13.

hof nieuws Tekst Carlijn Strodijk

staatsbezoeken

vakanties

openingen

nationale feestdagen

verjaardagen

galadiners

Off the record Een speciale én uitverkochte avond in Londen. Prins Constantijn was 27 januari in het Dutch Centre bij de Nederlandse kerk, waar hij een lezing gaf over Europa: Lady Europe – A Beautiful Bore. Nadat het gebouw van de Nederlandse kerk in Londen in 1940 tijdens Duitse luchtaanvallen werd verwoest, legde in 1950 Constantijns tante prinses Irene de eerste steen voor het nieuwe kerkgebouw. De prins – die tot voor kort voor eurocommissaris Neelie Kroes werkte – sprak over de toekomst van Europa. Omdat Constantijn vrijuit en op eigen gezag wilde kunnen spreken, was de zogenoemde Chathamregel van kracht. Dat betekent dat de prins niet geciteerd mag worden, ook mogen er geen uitspraken aan hem worden toegeschreven. Zelfs koning Willem-Alexander heeft nog nooit gebruikgemaakt van deze regel.

Brons

Carl

voor Claus

De stropdas-speech van prins Claus in 1998, oftewel ‘The declaration of the Tie,’ is onlangs op de derde plaats geëindigd bij de verkiezing van de Beste Speech van Nederland, die georganiseerd was door het radioprogramma OVT en NPOGeschiedenis. Tijdens zijn toespraak zei Claus onder meer: ‘Stropdasdragers aller landen, verenigt u: werpt het touw af dat u hindert! Zet uw nek op het spel! Bevrijdt u en waagt u in het openboordenparadijs.’ Vervolgens deed hij zijn das af, zwaaide ermee, en gooide hem op de grond. De toespraak van koningin Juliana voor het Amerikaanse congres in 1952 (kleine foto) eindigde op de zesde plaats. Winnaar werd de protestrede van de Leidse hoogleraar Cleveringa; zijn speech in 1940 ging de geschiedenis in als het eerste openbare verzet tegen de Duitse bezetters.

De Zweedse prins Carl Philip bracht in Kopenhagen een bezoek aan een tentoonstelling van de Zweedse kunstenaar Carl Larsson. Carl Philip heeft een grote interesse in kunst en is betrokken geweest bij diverse designprojecten. Zo ontwierp hij in 2003 de cd-hoes voor een versie van de Notenkraker, voor de 60ste verjaardag van zijn moeder koningin Silvia. Na een rondleiding over de tentoonstelling en een lunch reed Carl Philip per auto terug naar Zweden.

Fo t o ’s A N P, G ett yi mag es, h h , R V D , S u n s h in e, Zw eed s e H o f

bezoekt Carl

actueel

Kijk ook eens op www.vorsten.nl!

Familievakantie Prins William, hertogin Catherine en prins George zijn onlangs voor de jaarlijkse ‘Middleton family holiday’ naar het Caribische eiland Mustique vertrokken, waar zij met Catherines ouders Carole en Michael en Catherines zus Pippa en broer James in de luxe Villa Aurora verblijven. Dit jaar zullen William, Catherine en George er voor het laatst met zijn drieën zijn, want de hertogin zal naar verwachting in april bevallen van haar tweede kindje. Kleine George was al eerder op het eiland; in oktober 2013 vloog hij met zijn moeder hiernaartoe voor zijn eerste vakantie in het buitenland. William was er toen niet bij vanwege examens voor zijn agrarische studie aan de Cambridge University.

verzees

uitstapje

Het Zweedse prinsesje Estelle, dat op 23 februari 3 jaar wordt, vergezelde eind januari haar ouders tijdens hun reis naar de Verenigde Staten. Kroonprinses Victoria en prins Daniel waren hier voor een driedaags bezoek waarbij zij San Francisco en Silicon Valley aandeden. De kroonprinses wilde graag leren van ’s werelds meest vooraanstaande experts en ondernemers op het gebied van IT-technologie. Victoria en Daniel plakten nog een paar privédagen aan hun reis; zo maakten ze met z’n drietjes een uitstapje naar de Zweedse kerk in San Francisco.

Oeps! Pijnlijke fout in België. In een kaart bedanken koning Albert en koningin Paola voor het betoonde medeleven na het overlijden van koningin… Paola! Omdat koning Albert sinds zijn abdicatie op Kasteel Belvédère een eigen hofhouding voert, wist het paleis van koning Filip van niets. Zij laten Vorsten weten: ‘Het gaat om een menselijke vergissing. Er zijn 150 kaarten met foute boodschap verstuurd. Deze mensen zullen een nieuw kaartje krijgen met excuses voor de vergissing.’ Overigens ging het ook met dat excuuskaartje mis: nu was er sprake van KONING Fabiola...

mode

Margrethe van Denemarken

De Deense koningin Margrethe is zonder twijfel een bijzondere verschijning. Met haar kleurrijke kleding, kekke hoedjes en opvallende juwelen is ze in Denemarken vaak het onderwerp van gesprek. Het lijkt de vorstin weinig te deren. Margrethe: ‘Hoe ouder, hoe schaamtelozer.’ Tekst Josine Droogendijk

De Kleurrijke koningin 38

Aandacht voor kleding en kleurgebruik werd koningin Margrethe met de paplepel ingegoten door haar moeder Ingrid, die bekend stond om haar vrouwelijke kledingstijl. Van haar leerde Margrethe van alles over stoffen, belijningen en zelfs de voorkeur voor de kleur blauw heeft ze te danken aan haar moeder. Koningin Margrethe: ‘Ik hou veel van de kleur blauw. Het was al een speciale kleur voor me toen ik klein was. Mijn zussen en ik hadden alle drie een aparte toiletset. Ik had blauw, Benedikte roze en Anne-Marie geel. Ik heb altijd het idee gehad dat blauw mijn eigen kleur is, maar het heeft ook iets te maken met mijn lichte huidskleur en mijn blauwe ogen. Blauw is een vrij veilige keuze en het heeft ook weer wat te maken met het weer en water. Blauw… Ik ben er dol op. Maar ik zou er een hekel aan hebben als ik het altijd zou moeten dragen, omdat elke kleur zijn charme heeft op de juiste plaats en in de juiste combinatie. Hoewel elke kleur evengoed ondraaglijk kan zijn.’

Uitbundig

Margrethes aandacht voor kleur is opvallend en is ook mode journaliste Peggy Weijergang niet ontgaan: ‘De Deense koningin draagt nooit zomaar een jurk. Ze sluit alles op elkaar aan en denkt goed na over kleuren. Op de een of andere manier heeft altijd alles met elkaar te maken. Ze heeft echt een eigen interpretatie van kleurgebruik. Het is heel uitbundig, wat zeker voor een oudere vrouw wel uitzonderlijk is. Ze lijkt me een heel leuke en vrolijke vrouw en dat zie je vertaald in haar kleding. Ze draagt gerust kleurrijke bloemendessins en ze schuwt bijzondere combinaties niet. Ze durft en is daarmee allesbehalve een clichékoningin.’ De commentaren op haar uitbundige kleding zijn de koningin natuurlijk bekend, maar het lijkt de artistieke Margrethe weinig te deren. ‘Hoe ouder, hoe schaamtelozer’, is dan ook een bekende uitspraak van de Deense vorstin. Ook krijgt ze van het thuisfront steun om vast te blijven houden aan haar uitgesproken stijl. Tijdens buitenlandse reizen gaat prins Henrik altijd op zoek naar stoffen, zodat hij bij thuiskomst zijn vrouw kan verrassen. Vaak gebruikt de koningin de stoffen vrijwel direct, maar soms kan het ook enkele jaren duren voor ze met het materiaal aan de slag gaat. Volgens de koningin weet ze precies welke stoffen op voorraad zijn en schetst en tekent ze aan de hand hiervan nieuwe avondjurken en mantelpakjes.

Creatief

Henrik is niet de enige die stoffen mee naar Denemarken neemt. Tijdens buitenlandse vakanties en staatsbezoeken gaat de koningin zelf ook graag even de markt op om haar stoffen voorraad aan te vullen (foto 1). Zo kocht ze in 1963 in de Japanse

modejournaliste Peggy Weijergang:

‘Ze lijkt me een heel leuke en

mode

Foto boven: deze vrolijke regenjas is gemaakt van tafelzeil en wordt gedragen tijdens regenachtige vaartochten zodat de mensen haar – ondanks de regen – van ver kunnen herkennen.

vrolijke vrouw en dat zie je vertaald in haar kleding’ 41

mode

De Deense koningin Margrethe is zonder twijfel een bijzondere verschijning.

Koningin Margrethe: ‘Elke kleur heeft zijn charme’ stad Kyoto een kimono met een gebloemde obi (brede ceintuur). Magasins Model Salon ging hiermee aan de slag en gebruikte de obi voor het achterpand en de sleep van een zijden avondjurk. Volgens Peggy is het een goed voorbeeld van de creativiteit van de koningin. Peggy: ‘Margrethe is artistiek en dat zie je terug. Ze heeft gevoel voor kleur en extravagante dessins. Aangekochte stoffen worden niet alleen gebruikt voor een japon, maar bijvoorbeeld ook voor de hoed en tas. Hierdoor kan de koningin haar accessoires lastig combineren met andere ensembles, maar het totaalplaatje is wel heel doordacht. De hoedjes zijn echt heel kunstzinnig en op zichzelf staande dingen. Het less-is-more-principe heeft koningin Margrethe helaas nog niet begrepen.’ Dat was vroeger wel anders. In haar jeugd droeg Margrethe klassieke kleding in rustige tinten. Beige, lichtblauw en lichtgeel waren favoriet. Dat veranderde toen haar vader Frederik in 1972 onverwacht overleed. Margrethe: ‘Mijn jurk van de eerste officiële foto is gemaakt van glanzende zijde (foto 2), maar op de begrafenis hadden we lange, saaie jurken en lange jassen. [...] Mijn familie droeg drie maanden zwart en er was een maand hofrouw.’ Ondanks het verdriet in de familie begon voor de nieuwe koningin een hectische periode. Kort na het overlijden van haar vader werd ze voorgesteld aan het Deense volk. Uiteraard droeg Margrethe op dat moment zwarte kleding, maar in haar kast was niets passends te vinden. Margrethe: ‘Ik had niets wat gebruikt kon worden en moest wat lenen van mijn moeder. De blouse die ik droeg, was van zwart chiffon en had geplooide mouwen. Hij kwam uit mijn garderobe, maar de zwarte spencerjurk was van mijn moeder. De helft was dus van mij en de helft van mijn moeder.’ (foto 3). Na de officiële rouwperiode duurde het nog even voordat de artistieke kant van de nieuwe koningin zichtbaar werd. Eind jaren zeventig kiest ze bijvoorbeeld vaak voor lange mantels en jurken in diverse tinten blauw. In het boek Dronningens Kjoler (De kleding van de koningin) omschrijft Margrethe deze tijd treffend als ‘mijn blauwe periode’. In de jaren tachtig verandert dit en komt steeds meer de kunstenares in Margrethe naar boven. Ze ontwerpt kostuums en decors en kiest steeds vaker voor opvallende kleurstellingen, belijningen en accessoires. Zo draagt ze op de achttiende verjaardag van haar oudste zoon een gele japon met een opvallend achterpand en witte polkadots. Margrethe: ‘De gele jurk is gemaakt door Jørgen Bender. [...] Daarbij droeg ik een kleine witte hoed, waaruit gele bloemen leken te stromen. Lekker gek!’

Bloemenvrouwtje

En lekker gek zijn haar accessoires zeker. Oorstekers in de vorm van een margriet (verwijzend naar haar koosnaam Daisy = margrietje), een knalgele regenhoed en een grote rode hoed met witte stippen: voor de Deense koningin is écht niets te gek. Volgens modejournaliste Peggy Weijergang is het amusant, maar niet altijd even verstandig: ‘Koningin Margrethe sluit qua kleding niet altijd aan bij de verwachtingspatronen voor een koningin. Het brutale maakt haar bijzonder, maar ze wordt juist daardoor ook niet altijd serieus genomen. Ik zou haar willen adviseren om minder accessoires te gebruiken en qua kleur wat ingetogener te zijn. Less is more, maar Margrethe kiest voor véél te véél. Bij een gala draagt ze bijvoorbeeld een diadeem, een collier, twee armbanden, soms nog twee broches en dan ook nog een grote stola en een echte sprookjesjurk. Ze moet leren dingen weg te laten en het tikje Oilily vergeten. Als ik haar zie, moet ik vaak denken aan mijn oude lerares handenarbeid. Het is echt een creatief bloemenvrouwtje met een eigenzinnige stijl. Liever excentriek dan comfortabel.’ 44

mode

Fo to ’ s c o rb is / h h , g e tty im ag e s, h h , pp e

Foto linksonder: de lievelingskleur van koningin Margrethe? ‘Blauw. Ik ben er dol op.’ Eind jaren zeventig droeg ze veel blauw: ‘Dat was mijn blauwe periode.’

Peggy: ‘De koningin heeft een eigenzinnige stijl. Liever excentriek dan comfortabel’ 45

vorsten Jaarboek

van € 9,95 voor € 4,95: bestel nu!

Vorsten

Jaarboek 2014

SERVICE

Vorsten is een uitgave van New Skool Media B.V. Klantenservice Voor vragen over opzeggen, bezorging, betaling, wijzigingen, welkomstgeschenken, verzamelband en overige artikelen stuur een e-mail naar:

klantenservice@vorsten.nl

of bel met 085-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur). Adreswijzigingen dienen drie weken voor verhuizing bij ons bekend te zijn. Abonneren Ga naar www.abonnement.vorsten.nl of bel 085-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur). België: neem contact op met Sanoma Media Belgium NV/SA, Stationsstraat 55, 2800 Mechelen, telefoon: 02/3092913, of kijk op www.magstore.be Wilt u een abonnement afsluiten voor een adres buiten Nederland of België? Stuur een e-mail naar klantenservice@vorsten.nl, of bel met +31 85-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur). Vorsten gesproken op cd: bestel via Loket Aangepast Lezen, tel. 070-338 15 00, optie 2. Distributie in België Sanoma Media Belgium NV/SA, Stationsstraat 55, 2800 Mechelen, tel. 02/776 22 33. Abonnementen De abonnementsprijs in Nederland is € 85,80 per 13 nummers (acceptgiro) of € 83,20 (automatische incasso). Per 7 nummers betaalt u € 50,26 (acceptgiro) of € 47,66 (automatische incasso). Levering van tijdschriften en levering en verkoop van premies en handelsartikelen geschiedt volgens de Leveringsvoorwaarden van New Skool Media B.V. Kijk voor deze voorwaarden op www.newskoolmedia.nl. U kunt deze voorwaarden ook schriftelijk opvragen bij New Skool Media B.V. Postbus 23693, 1100 DD Amsterdam. Beëindiging abonnement: uiterlijk 1 maand voor verschijning van het eerste nummer van de nieuwe abonnementstermijn. Na de abonnementstermijn geldt een opzegtermijn van 1 maand. Bel 085-888 56 02 (ma t/m vr 9-17 uur)

50% korting!!

Betalingsvoorwaarden Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Bij niet tijdige betaling worden herinneringskosten in rekening gebracht. Een abonnement geldt voor de opgegeven periode en wordt nadien – behoudens opzegging – automatisch omgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd. In Nederland gelden de volgende betalingstermijnen: per 13 nummers € 85,80 (acceptgiro) of € 83,20 (automatische incasso); per 7 nummers € 50,26 (acceptgiro) of € 47,66 (automatische incasso). Prijswijzigingen voorbehouden. Nabestellen Reeds verschenen nummers uit 2014 en 2015 kunt u bestellen via:

www.vorsten.nl/bestel

Leesportefeuille Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever is opname van Vorsten in een leesportefeuille niet toegestaan.

Ook in 2014 heeft Vorsten een extra dik Jaarboek gemaakt, met maar liefst 196 pagina’s over de belangrijkste koninklijke gebeurtenissen van het jaar. Met onder meer: de staatsbezoeken van koning Willem-Alexander en koningin Máxima aan Polen, Japan en Zuid-Korea, de installatie van koning Felipe van Spanje, de geboortes van prinsjes en prinsesjes, de drukke agenda van prinses Beatrix, interviews met de Oranjes, vorstelijke huwelijken en nog veel meer! Dit bewaarexemplaar (met de mooiste foto’s uit 2014!) is een perfect cadeau, voor uzelf of iemand anders. Bestel het Vorsten Jaarboek nu voor de helft van de prijs voor maar €4,95 inclusief verzendkosten! (winkelprijs € 9,95).

Ga naar blad.vorsten.nl/jaarboek of bel met 085-888 56 02 volg ons op... www.facebook.com/VorstenNL 46

www.vorsten.nl www.twitter.com/VorstenNL

Privacy New Skool Media B.V., de uitgever van Vorsten, legt van haar abonnees en klanten in het kader van haar dienstverlening gegevens vast. De verantwoordelijke voor de gegevensverwerking is New Skool Media B.V. Deze gegevens worden gebruikt ter uitvoering van de overeenkomsten met abonnees en andere klanten en om informatie te verstrekken over relevante producten en diensten van New Skool Media B.V. en zorgvuldig geselecteerde organisaties. Als u op deze informatie geen prijs stelt, dan kunt u dit schriftelijk doorgeven aan New Skool Media B.V., Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam onder vermelding van ‘privacy’ of per e-mail: privacy@newskoolmedia.nl. Voor de Belgische lezers Uw gegevens worden opgenomen in het adressenbestand van Sanoma Media Belgium NV/SA, Stationsstraat 55, 2800 Mechelen, om uw aanvraag te beantwoorden en om u informatie over onze producten toe te sturen. Ze worden ook opgenomen in het adressenbestand van WDM (Researchdreef 65, 10170 Brussel) om u informatie over de producten van WDM toe te sturen. Indien u niet wenst dat uw gegevens voor direct marketing gebruikt worden, contacteer Sanoma. Sanoma en WDM kunnen uw gegevens aan derden (zoals commerciële partners) overmaken voor direct marketing, tenzij u zich hiertegen verzet. U kunt uw gegevens steeds raadplegen, verbeteren of laten schrappen in het bestand van Sanoma en/of WDM. © 2015 New Skool Media BV

Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever sluit iedere aansprakelijkheid voor schade als gevolg van druk- en zetfouten uit.

Reeds verschenen nummers uit 2014 en 2015 kunt u bestellen via www.vorsten.nl/bestel

achtergrond

De Oranje-kalender van

Maart 1702

B ru ik leen G e sc h iedkundige Vereniging Oranje- Nassau

4 maart

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben een drukke agenda, maar dat is van alle tijden. Al eeuwenlang zijn de Oranjes zichtbaar in ons land, in onze geschiedenis. Ze leggen bezoeken af, trouwen, gaan op reis of in ballingschap, worden ingehuldigd, ontvangen hoge gasten, richten staatsbanketten aan. Maar er zijn ook momenten van ontspanning en stil verdriet. Elk nummer in Vorsten een historische maandkalender met een overzicht van opvallende en minder opvallende gebeurtenissen. Tekst Paul Rem

Koning-stadhouder Willem III komt ten val met zijn paard

Vlak bij zijn paleis Hampton Court, even buiten Londen, rijdt Willem III, onze prins van Oranje en koning van Engeland, te paard tijdens een jachtpartij. Het paard stapt met één been in een molshoop, zijgt neer en Willem III komt met een smak op de grond terecht. Hoewel hij ‘maar’ een sleutelbeen breekt, is dit toch het begin van het einde. De breuk is gecompliceerd en hij krijgt er een longontsteking bij, omdat hij te ruste wordt gelegd bij een open raam in Kensington Palace, het paleis dat dichter bij Londen is gelegen. Vier dagen na zijn ongeluk overlijdt hij, als kinderloos weduwnaar. Hij wordt begraven naast zijn Mary II, in Westminster Abbey, maar op dat moment is de strijd om de Engelse troon al losgebarsten. In onze Republiek vangt het Tweede Stadhouderloze Tijdperk aan.

5 maart

1760

Dodelijke val

Prinses Carolina trouwt

Prinses Carolina is de dochter van prins Willem IV en prinses Anna. De stadhouder en zijn vrouw zijn zuinig op haar, want Carolina is weliswaar hun derde kind, maar het eerste dat in leven blijft. Pas zeventien jaar is zij als zij met een verre Duitse verwant, prins Karel Christiaan van Nassau-Weilburg, trouwt. Hij is generaal in Hollandse dienst en gouverneur van Bergen op Zoom. Het paar zal regelmatig verblijven in Den Haag, waar zij een eigen paleis bouwen (de huidige Koninklijke Schouwburg), dicht bij het Binnenhof, waar Carolina’s broer prins Willem V hof houdt. De Weilburgjes krijgen vijftien kinderen, vijf kinderen sterven naamloos. Maar vandaag rijdt het bruidspaar in grote staatsie door Den Haag naar de Jacobskerk.

Jacobskerk

B r u ikl een G esc h i ed k u n d ig e Ve ren i g i n g O ra n j e-N a ss au

Paul Rem

is kunsthistoricus en conservator van Paleis Het Loo in Apeldoorn. Voor Vorsten schrijft hij over de Oranjes.

van 1689 tot 2010

6 maart

1901

De Gouden Koets in de hoofdstad

Bij haar inhuldiging in 1898 gaf koningin Wilhelmina duidelijk te kennen géén geschenken te willen aanvaarden. De stad Amsterdam negeerde de vorstelijke wens en schonk de jonge koningin de Gouden Koets, een rijtuig uit de fabriek van de gebroeders Spijker. En op háár beurt kon zij een dergelijk kostbaar en opvallend geschenk niet negeren. Een enthousiaste gebruiker kon zij zich evenwel niet noemen. Pas voor de rit als bruid naar de Haagse Jacobskerk op 7 februari 1901, besloot zij van de Gouden Koets gebruik te maken. Een rijtoer in Amsterdam, te midden van de gulle gevers, kon niet lang uitblijven. Vandaag is het dan zover.

10 maart

Amsterdams geschenk

1965

De verloving van prinses Margriet wordt bekend gemaakt op Paleis Soestdijk

13 maart

1734

Verloofd

Feestavond in Londen voor bijna getrouwde Willem IV

Prins Willem IV is in Londen. Hij blijft hier enkele weken, want hij gaat op 25 maart trouwen met de Princess Royal Anne, tweede kind van de Engelse koning George II. Het wordt een muzikale avond aan het Britse hof, want Georg Friedrich Händel laat ter ere van het verloofde paar zijn speciaal voor deze avond gecomponeerde Serenata Parnasso in Festa ten gehore brengen. Anne heeft als opgroeiend meisje jarenlang les in zang en klavecimbel gehad van de van oorsprong Duitse Händel. ‘Zij was mijn beste leerling’, zou de vermaarde componist later verklaren.

17 maart

1849

Koning Willem II overlijdt

Muziektalent

Twee jaar geleden, in 1847, gaf koning Willem II opdracht in het Brabantse Tilburg een paleis te laten bouwen. Waarom juist hier? De vorst had de provincie goed leren kennen tijdens de jaren na de Tiendaagse Veldtocht tegen België. Willem, als Prins van Oranje, bleef nog jaren in de buurt van de vijandelijke grens. Hij kreeg de streek lief en hij sloot hier vriendschappen. Het paleis wordt opgetrokken in de door hem geliefde neogotische trant. Enkele dagen geleden is de koning naar Tilburg gekomen om de bouw van zijn paleis te inspecteren. Maar erg goed voelt hij zich niet. Hij krijgt last van zijn hart en zijn toestand wordt dermate zorgelijk dat de koninklijke familie wordt

Paleis in Tilburg 48

B ru ik leen G e sc h ie d ku n d ig e Vereniging Oranje- Nassau.

Een uniek moment: de media zijn getuige van de aankondiging van de verloving van een Prinses der Nederlanden met... een burger. Geen prins, geen adel. Later heel normaal, maar nu, in 1965, een ongekend verschijnsel. De prinses had tijdens haar studie in Leiden kennisgemaakt met de rechtenstudent Pieter van Vollenhoven. Vandaag poseren zij op Soestdijk op het kleine bordes achter de woonvleugel van het gezin van koningin Juliana. De 22-jarige prinses straalt, de 26-jarige Pieter eveneens, maar leunend op een kruk, want één voet zit in het gips.

achtergrond

ingeseind. Uiteindelijk sterft hij op zijn vaste logeeradres, niet ver van zijn nieuwe paleis. Koningin Anna Paulowna is niet tijdens het sterven aanwezig. De hofarts vindt het beter dat zij in de kamer ernaast het einde afwacht. De koning zou maar van streek raken....

20 maart

1934

Koningin Emma sterft in Den Haag

In haar Paleis aan het Haagse Lange Voorhout sterft koningin Emma op 75-jarige leeftijd aan de gevolgen van een longontsteking. Zij was al enkele weken niet meer in het openbaar verschenen. De gezondheid van de geliefde koningin-moeder, die na de dood van haar echtgenoot koning Willem III geruime tijd regentes van het koninkrijk was geweest, was al een tijdje broos. Koningin Wilhelmina en prinses Juliana bezochten haar regelmatig, maar nu is dan toch het einde gekomen. Het lichaam wordt gekist en in de ruime vestibule van het paleis geplaatst, zodat Nederland afscheid van haar kan nemen. Op het deksel rust de koninklijke kroon die altijd bij inhuldigingen present is, als een teken van de hoge waardigheid van de vorstin. Al snel is de kroon niet meer te zien, want in de dagen die aan de tocht naar Delft voorafgaan, verandert de vestibule in een ware bloemenzee.

20 maart

Bloemenzee

Langst levende Oranje

2004

Koningin Juliana overlijdt op Soestdijk

Exact zeventig jaar na het overlijden van haar geliefde grootmoeder Emma, sterft koningin Juliana. Zij werd 94 jaar oud en is daarmee de langst levende Oranje ooit geworden. Zij zal worden opgebaard in haar oude werkkamer aan de tuinzijde van het paleis. Juliana, die zich na haar terugtreden in 1980 ‘prinses’ liet noemen, heeft weer haar oude titel ‘koningin’ teruggekregen.

22 maart

1862

Koning Willem III neemt nieuwe familiebijbel in ontvangst op Het Loo

In de kapel

23 maart

1769

Wilhelmina van Pruisen bevalt van doodgeboren prinsje

In 1767 is de piepjonge prinses Wilhelmina van Pruisen getrouwd met de even piepjonge prins Willem V, Prins van Oranje. In vorstelijke

Ko n in k li jk e Ve rza mel in g en

Door een brand ging de historische familiebijbel van de Oranjes verloren. Maar er kwam een nieuwe! Als dank voor de onvermoeibare hulp van koning Willem III bij de grote watersnoodrampen in de Bommelerwaard in 1861, schenkt Nederland hem een nieuwe bijbel, met bijbehorende gebeeldhouwde vitrine. Een Statenbijbel uit 1702 is versierd met zilveren ornamenten, met gedreven voorstellingen die betrekking hebben op de relatie Oranje, reformatie en Nederland. De bijbel wordt vandaag op Het Loo aangeboden. De koning is dankbaar en laat de vitrine, met de bijbel erin, plaatsen in de Kapel van Het Loo.

Prinselijk gezin 49

kringen trouw je niet voor de lol: er moeten kinderen komen om het voortbestaan van de dynastie te waarborgen. Vandaag bevalt Wilhelmina van haar eerste kindje, maar het prinsje komt levenloos ter wereld. In 1770 zal prinses Louise het levenslicht zien.

27 maart

1817

Doop van de latere koning Willem III in Brussel

In Brussel vindt vandaag een grote gebeurtenis van het hof plaats: de openbare doopbediening aan prins Willem in de protestantse Augustijnerkerk. Nederland, België en Luxemburg zijn sinds twee jaar verenigd onder één kroon, en wel van koning Willem I. Zijn kleinzoon wordt vandaag gedoopt, in aanwezigheid van de autoriteiten en de familie. De Prins van Oranje (Willem II) houdt zijn zoontje ten doop; moeder Anna Paulowna is niet bij de plechtigheid aanwezig. Haar broer, grootvorst Nicolaas, de latere tsaar Nicolaas I van Rusland, is er wél bij.

28 maart

Troonopvolger

B r uik leen Ges chiedk undige V er eniging O r a n j e-N a s s a u

achtergrond

2010

Doop van Eliane op Paleis Het Loo

Eliane, het dochtertje van prins Floris en prinses Aimée, wordt vandaag om drie uur gedoopt in de Kapel van Paleis Het Loo. Het is de zoveelste doop van kleinkinderen van koningin Beatrix en prinses Margriet in de historische ‘huiskapel’ van de Oranjes. De dienst (geleid door ‘huispredikant’ Anne van der Meiden) is besloten, maar de media en het publiek zijn in ruime mate bij de Oostvleugel van het paleis aanwezig om de koninklijke familie te verwelkomen. Men lijkt vooral oog te hebben voor prins Jaime, die hand-in-hand komt aanlopen met een onbekende dame.

28 maart

1689

Willem III en Mary II wassen voeten van Londense armen

Huiskapel

Vergulde kan 50

F o to ’s g et tyi ma g es , Pa lei s H et Loo, ppe

Het is Witte Donderdag, enkele dagen vóór Pasen. Vandaag wast het Engelse koningspaar de voeten van een aantal armen. Met dit gebaar verwijzen zij naar de eenvoud en nederigheid van Christus, toen Hij tijdens het Laatste Avondmaal de voeten waste van zijn discipelen. De ceremoniële voetwassing door Europese vorsten is een oude traditie. Het is de eerste voetwassing van Willem en Mary na hun gezamenlijke troonsbestijging. Voor het uitgieten van het water maken zij gebruik van een verguld zilveren kan uit 1672, die voor de gelegenheid is voorzien van hun monogram en het koninklijke wapen.

jaar: Thema dit

Sisi!

LEZERSDAG

De lezingen worden gehouden in het naastgelegen Bilderberg Hotel De Keizerskroon.

Vorsten Lezersdag op Paleis Het Loo! Voor de vierde keer op rij houdt Vorsten een feestelijke lezersdag, speciaal voor u! Wij nodigen u van harte uit om op zaterdag 23 mei naar Paleis Het Loo in Apeldoorn te komen en samen met ons een vorstelijke dag te beleven. We haken die dag in op het thema van de tentoonstelling die Paleis het Loo vanaf het voorjaar toont: Sisi, sprookje & werkelijkheid. Vanaf dit voorjaar toont Paleis Het Loo een boeiende tentoonstelling over keizerin Elisabeth van Oostenrijk. In Sisi, sprookje & werkelijkheid wordt aandacht besteed aan het geromantiseerde beeld uit de bekende films met Romy Schneider, maar wordt vooral ingegaan op wie zij werkelijk was. Nooit eerder was een dergelijk grote en veelzijdige tentoonstelling over Sisi buiten Oostenrijk te zien.

Wat kunt u verwachten?

* Ontvangst op het Stallenplein bij Paleis Het Loo * Een feestelijk optreden van Ronnie Tober (in het naastgelegen Bilderberg Hotel De Keizerskroon) * Lezingen door Vorsten-medewerkers, onder wie conservator van Paleis Het Loo Paul Rem, Belgisch koningshuisdeskundige Wim Dehandschutter, Vorsten-redacteur Rick Evers, juwelenhistoricus Martijn Akkerman en modedeskundige Josine Droogendijk

* Een concert van de harpisten Jessica en Rhodé van Leeuwen met Vorsten-hoofdredacteur Justine Marcella * Ontmoeting en andere medewerkers van Vorsten * Gratis gebruik van een paardentram tussen hotel en paleis * Een Vorsten-cadeautje Maar dat is nog lang niet alles! In de volgende Vorsten vindt u het hele programma, de prijs van een bezoek aan de lezersdag en hoe u kunt reserveren.

Hou ook vorsten.nl/lezersdag2015 in de gaten voor de laatste informatie 51

actueel

Koning Abdullah van Saoedi-Arabië overleed op 22 januari 2015.

Salman volgt Abdullah op Wereldleiders verzamelen zich in Riyad

De nieuwe Saoedische vorst: koning Salman.

Tekst Justine Marcella

Op de dag dat het overlijden van de Saoedische koning Abdullah bin Abdul Aziz al-Saud bekend werd gemaakt, werd hij naar islamitisch gebruik al begraven. Een dag later verzamelden verschillende wereldleiders, onder wie vele koningen en prinsen, zich in hoofdstad Riyad om hun deelneming te betuigen, en om kennis te maken met opvolger koning Salman.

V actueel

Vanwege de mensenrechtensituatie in het land valt het niet bij iedereen in even goede aarde, maar op de dag na het overlijden van de vorst zijn koningen en prinsen in Riyad om hun deelneming te betuigen. Koning Willem-Alexander en minister Koenders van Buitenlandse Zaken zijn naar de Saoedische hoofdstad gekomen, maar ook de koningen Filip, Felipe en Carl Gustaf, en de troon opvolgers Haakon, Frederik, Charles en Naruhito zijn op het vliegtuig gestapt. Ondanks de hoge leeftijd (‘waarschijnlijk 90 jaar’) van koning Abdullah en zijn haperende gezondheid komt zijn overlijden op donderdag 22 januari toch nog als een verrassing. Op vrijdagochtend, dé gebedsdag, maakt de staatstelevisie zijn overlijden bekend. Nog diezelfde dag wordt hij begraven, naar islamitisch gebruik binnen 24 uur. De westerse presidenten en koningen kunnen vanwege die korte termijn niet aanwezig zijn bij de begrafenis, bovendien zijn formeel alleen moslimmannen welkom. De buurlanden zijn met onder meer Pakistan, Jordanië en Egypte wel ruim vertegenwoordigd. Anders dan in westerse landen wordt de koning in een anoniem graf gelegd, zonder kist, met het hoofd richting Mekka. ‘De koning is dood, leve de koning!’ Een bekend gezegde dat even hard als realistisch klinkt, zeker in Saoedi-Arabië. Koning Abdullah worstelde al jaren met zijn gezondheid. Hij kreeg extra zuurstof via een neussonde toegediend, werd meerdere keren aan zijn rug geopereerd, heeft een

1. 2.

1. Koningin Elizabeth met koning Abdullah, 2007. 2. Koning Abdullah II van Jordanië met de nieuwe Saoedische koning Salman. 3. Formeel zijn alleen moslimmannen welkom bij een islamitische begrafenis. 4. Koning Willem-Alexander. 5. Prins Moulay Rachid van Marokko.

In SaoediArabië gaat het koningschap niet van generatie op generatie over, maar van broer op (half)broer

longontsteking gehad en lag de laatste weken van zijn leven in het ziekenhuis. Steeds meer taken werden door zijn jongere broer Salman overgenomen. Het bezoek van de Amerikaanse president Obama, maart vorig jaar, was een van de laatste keren dat Abdullah in de internationale spotlights stond. Saoedi-Arabië is ultraconservatief. Feitelijk is de macht in handen van de religieuze leiders. Sterker nog: het gezag van de monarchie rust op een verbond dat de familie heeft gesloten met de strenge Wahabitische geestelijken, een fundamentalistische en conservatieve stroming van de islam. Toch wist de koning met kleine stapjes hervormingen door te voeren. Ze zijn nauwelijks waarneembaar voor westerse ogen, maar in eigen land was het baanbrekend. Zo was hij gastheer van een interreligieus congres, waaraan ook joden deelnamen. Abdullah richtte de eerste universiteit op waar mannelijke én vrouwelijke studenten welkom zijn en hij beloofde vrouwen stemrecht bij de gemeenteraadsverkiezingen van dit jaar. Ook voorkwam hij dat een vrouw tien zweepslagen zou krijgen omdat ze betrapt was achter het stuur van een auto. Autorijden is tot op de dag van vandaag voor vrouwen streng verboden in de oliestaat. Dat verbod heeft hij niet kunnen opheffen; wel stond hij toe dat in de kranten, zij het voorzichtig, vragen werden gesteld over deze kwestie. Eerder, in 1998, had de koning al eens ‘het genoegen’ kennis te maken met de rijvaardigheid van een vrouw. Toen hij dat jaar, nog als kroonprins, een bezoek bracht aan het

4. 5.

1. Kroonprins Frederik van Denemarken. 2. Koning Filip van België. 3. George W. Bush en koning Abdullah begroeten elkaar, 2008. 4. Koning Carl Gustaf van Zweden. 5. Koning Felipe met de kersverse koning Salman. 6. Kroonprins Haakon van Noorwegen. 7. Prins Charles op de rode loper met koning Abdullah, 2007.

3. 4.

buitenverblijf Balmoral van koningin Elizabeth, stelde zij voor een ritje te maken over het terrein. Tot zijn grote verbazing stapte de koningin zelf achter het stuur en reed zij als een volleerd 4x4-chauffeur over het landgoed. De koning was nooit eerder door een vrouw gereden, laat staan door een koningin. Laat stáán door een chauffeur als Elizabeth, die tijdens de Tweede Wereldoorlog een opleiding volgde tot automonteur en chauffeur voor militaire voertuigen. Internationaal werd de koning regelmatig als ‘vriend’ omschreven. Staatshoofden kwamen graag bij de koning, bij zo’n grootmacht op economisch gebied. Mede dankzij de omvangrijke olie-industrie behoort het koninkrijk tot de top-3 van rijkste monarchieën. Koning Abdullah investeerde zo’n 26 miljard dollar in de bouw van een compleet nieuwe stad: Koning Abdullah Stad. Er zijn dus warme contacten met het westen, maar tegelijkertijd was Saoedi-Arabië een fel tegenstander van de Arabische Lente, de revoluties van 2011 waarbij de bevolking opstond tegen de machthebbers. Abdullah stuurde zelfs troepen naar buurland Bahrein om de opstand te keren. Eerder toonde het land een bondgenoot te zijn van Amerika. Na de aanslagen op de Twin Towers in New York, verjoeg Abdullah, toen nog prins, Al-Qaida naar Jemen. Over het privéleven van Abdullah is niet veel bekend, behalve dan dat hij van racepaarden en kamelenraces hield. De Saoedische koninklijke familie bestaat uit ongeveer vijftienduizend leden. De koning laat volgens deskundigen vier vrouwen (hij verstootte er 25), zeven zonen en vijftien dochters na. Abdullah overleefde twee kroonprinsen. Dat waren broers, want in Saoedi-Arabië gaat het koningschap niet van generatie op generatie over, maar van broer op (half)broer; zonen van de eerste vorst Abdul-Aziz bin Saud. De koningen hebben dezelfde vader, maar niet altijd dezelfde moeder. Zo is de nieuwe koning Salman (79) een halbroer van Abdullah. Hij heeft direct al zijn opvolgers aangewezen: zijn halfbroer Muqrin (69) is de nieuwe kroonprins. Prins Mohammed bin Nayef (55), de huidige minister van Binnenlandse Zaken is tweede in lijn. Mohammed is een kleinzoon van de eerste koning Ibn Saud en daarmee zou er plaats komen voor een nieuwe generatie. Met het aantreden van koning Salman zal er naar verwachting niet heel veel veranderen. Salman heeft al aangekondigd de koers van zijn overleden oudere halfbroer te willen vervolgen. Of ook hij – en zo ja, op welke manier – voorzichtige stappen op het gebied van hervorming zal zetten, zal de toekomst uitwijzen.

fo t o ’s a n p, g ett yi ma g es, h h

actueel

5. 6.

Woordzoeker Woordzoeker

• MOOI • AANZOEK

De overgebleven letters vormen een zin.

• MUZIEK • ALEX

•

• • • • • • • • • • • • • • •

• ALEXIA • AMALIA NATUUR • ARIANE • BEATRIX NEW YORK • BRONNEN • DANSEN NIEUWS • DE KUS • DEN HAAG • DOPEN OPENING • ELEGANT • FEEST PERS• FOTO’S • HUWELIJK • LIEFDE PRINSES • LINTJES • MARIA PRIVACY • MEDIA • MODIEUS PRIVE• MOEDER • MOOI • MUZIEK REIZEN • NATUUR • NEW YORK RELATIE • NIEUWS • OPENING SEVILLA • PERS • PRINSES TACT• PRIVACY • PRIVE • REIZEN TANGO • RELATIE • SEVILLA TITEL• TACT • TANGO • TITEL TROUWEN • TROUWEN • VRIJHEID VRIJHEID • ZUSSEN • ZWAAIEN

• ZUSSEN

• ZWAAIEN

Het Oranje Fonds is het fonds voor sociale initiatieven. Het steunt organisaties die ervoor zorgen dat mensen in ons koninkrijk met elkaar verbonden zijn. Want dat is niet vanzelfsprekend. Mensen kunnen eenzaam zijn, hier nieuw zijn of het lastig vinden contact te zoeken met anderen. U kunt helpen: de meeropbrengst van deze puzzel gaat naar het Oranje Fonds.

Hoe doet u mee?

Uw oplossing kunt u tot 12 maart 2015 doorbellen via de Vorsten Puzzellijn. Bel 0909-505 03 74 (€ 0,80 per minuut, niet mogelijk vanuit het buitenland) en u krijgt precies te horen hoe u uw oplossing kunt inspreken. Winnaars krijgen bericht thuis. De oplossing van de filippine in Vorsten 1 is: Winterkoning De tien winnaars van een cadeaubon van Pure & Timeless zijn:

• E. Koning, De Meern • M. Kooy, Menaam • D.J. Klompe, Roden • A. Noorlander, Gramsbergen • J.L.C. Bonneur, Muiden

• H.J. van Sleeuwen, Heerlen • J.C.H.M. Obels, Roosendaal • J.A. Remminga, Garrelsweer • J. Averesch-Bakker, Zelhem • A.J. ter Horst, Aalten

Puzzel

puzzel & win

Win

DRKS Royal Felt Elisabeth armband t.w.v. € 179 6x kans

)

Puzzel mee en steun het s Oranje Fond

Onder de inzenders van de goede oplossing verloot Vorsten zes armbanden van DRKS, ter waarde van € 179. Deze luxe armband uit de Royal Felt Collectie bestaat uit zoetwaterparels, Preciosa kristallen en silver lined kraaltjes, die steentje voor steentje met de hand op de ondergrond zijn bevestigd. De armband kan worden gesloten met een slotje of met een lint – allebei bijgeleverd. DRKS ontwerpt en produceert alle sieraden en accessoires in Nederland. Meer informatie: drks.nl

actueel

Groots in

gala Po lf o to / Sa n n e Vo i g t

Denemarken, dáár weten ze wat gala is! Elke gelegenheid wordt aangegrepen om te pronken met al wat flonkert. Zoals in nieuwe officiële portretten van kroonprins Frederik en kroonprinses Mary. In mariniersuniform met sabel en een hele trits onderscheidingen doet de troonopvolger niet onder voor zijn echtgenote, die met de juwelen uit de robijnenparure veel indruk maakt. Als we niet hadden geweten dat koningin Margrethe niet peinst over abdiceren, zouden het de ultieme foto’s zijn om een nieuw koningspaar aan te kondigen.

Uit de

schatkamer van Vorsten tekst Justine Marcella

Achter een dikke (20 centimeter!) donkergroene kluisdeur bevindt zich het archief van Vorsten, een echte schatkamer! Tijdens het ruim veertigjarige bestaan van dit tijdschrift hebben de makers veel verzameld en bewaard van wat er is gepubliceerd over de internationale vorstenhuizen, en af en toe krijgen wij uit erfenissen zelfs nieuwe krantenknipsels, fotoalbums en andere koninklijke herinneringen. In een tijd dat steeds meer archieven hun schatten ontsluiten, willen ook wij de juweeltjes uit óns archief met onze lezers delen. Voor deze nieuwe serie nodigen we lezers uit om een selectie te maken.

Mohammed “Het geeft het huiselijke familiegevoel, want dat is het toch ook!”

Els Moraal “Ons Prinsesje loopt was een tienminutenfilmpje en dat kostte 2 of 3 cent om naartoe te kunnen. Mijn moeder kon met de klas naar de bioscoop, maar oma kon het niet betalen.”

Voor de allereerste aflevering van deze nieuwe rubriek nodigden we vier lezers uit die we al enigszins kenden, dankzij onder meer onze Facebook-pagina en Twitteraccount. Vier zeer verschillende lezers, maar met één belangrijke gemene deler: interesse in vorstenhuizen. De een weet alles van Engeland en Marokko, de ander vertelt graag over zijn bewondering voor koningin Juliana, de volgende droomt weg bij alle galajurken en koninklijke huwelijken, de laatste is vooral in Oranje geïnteresseerd. De jongste is 23, de oudste 57 jaar. Twee mannen, twee vrouwen. Ze bekijken de fragiele oude kranten, de aankondigingen, kaarten en programmaboekjes, en halen mappen en albums uit het archief. Ze vertellen waarom ze juist voor díe foto hebben gekozen.

Lezers Els Moraal 57 jaar leest Vorsten sinds 1980 Mohammed 23 jaar leest Vorsten sinds 2000 Oscar Meijer 53 jaar leest Vorsten al vanaf prille jeugd Astrid Blaauw 46 jaar leest Vorsten sinds 2001

archief

Astrid Blaauw “Toen hadden ze ook al dezelfde jurkjes aan met dat smockwerk. Was toen heel trendy, maar nu wordt er zo veel commentaar op gegeven. Zijn nu heel verschillende kinderen, van mij mogen ze verschillende jurkjes aan. Ze hebben alle drie een eigen identiteit!”

Els Moraal “Deze is mooi, zo kreeg je het Koninklijk Huis vroeger te zien.”

Els Moraal “Ik dacht dat ik naar Harry zat te kijken, maar het is prins Philip. De gelijkenis is bizar.” Oscar: “Dat is in Rotterdam.”

archief

Astrid Blaauw “In het Sparta Stadion te Rotterdam zijn koningin Juliana en prins Bernhard aan het touwtrekken, het geeft de sfeer van Koninginnedag weer. Ik ben heel erg benieuwd op welke manier de huidige koning invulling gaat geven aan Koningsdag. Ik denk dat ze van tradities houden, maar in een modern jasje gestoken, in hun eigen stijl.”

Oscar Meijer “Dit vind ik leuk, omdat je haar eerst alleen op het bordes ziet staan en er komen er steeds meer bij. Je ziet zo goed hoe zo’n defilé ontstaat. Ik ben natuurlijk nog steeds hevig Julianafan. Het defilé is toch het beeld dat wij van Juliana hebben.”

Els Moraal “Het 40-jarig jubileum van koningin Wilhelmina krijgt zelden aandacht, het is altijd het 50-jarig jubileum. Omdat ze heel kort daarna aftrad.”

Oscar Meijer “Deze is leuk omdat Juliana onterecht wordt gezien als de spruitjeskoningin. Hier zie je toch echt dat ze goede smaak heeft qua kleding!”

Els Moraal “Emma: zo’n huiselijk tafereeltje. Zeker voor die tijd!”

levens loop verloving

jubileum

prins

Ondernemende

Prins Constantijn heeft het maar druk. In zijn nieuwe baan is hij speciaal adviseur van Andrus Ansip, vice-voorzitter van de Europese Commissie, die verantwoordelijk is voor de Digitale Interne Markt. Constantijn bevindt zich op bekend terrein; tot november 2014 was hij werkzaam als Kabinetschef van voormalig vicevoorzitter van de Europese Commissie Neelie Kroes, die belast was met de digitale agenda. Daarnaast is de prins nu ook vice-voorzitter van de International Circle of Influencers van StartupDelta, dat onder meer het versterken van het ondernemersklimaat voor starters op de agenda heeft staan. In april en mei wacht bovendien nog een studiereis: Constantijn kreeg de Eisenhower Fellowship, die sinds 1953 jaarlijks wordt toegekend aan dertig talenten. Hiermee kunnen ze in hun vakgebied kennismaken met experts en geleerden bij universiteiten en bedrijven in de VS. 66

huwelijk

carrière

overlijden

Vredesprijs voor Edward

Voor zijn jarenlange bijdrage aan de goede relatie tussen Groot-Brittannië en Duitsland, heeft prins Edward, de Hertog van Kent, de Dresden-Preis ontvangen: een internationale vredesprijs. ‘Deze award is een eerbetoon aan allen die zijn verbonden met de vrienden van de Dresden Trust waarvan ik het voorrecht heb al twintig jaarbeschermheer te zijn’, zegt de neef van de Britse koningin. De British Dresden Trust zet zich in om goede relaties tussen de inwoners van Dresden en GrootBrittannië te bevorderen, en de prins ziet de prijs als een erkenning voor al die mensen die zich de afgelopen zestig jaar hiervoor hebben ingezet. Dresden heeft Groot-Brittannië in het verleden gevraagd om te helpen bij de wederopbouw van de stad die werd verwoest door Britse en Amerikaanse bombardementen in februari 1945.

Tekst Carlijn Strodijk

Noorwegen, 24 januari

doop

Verenigd Koninkrijk, 14 februari

Nederland, 1 februari

geboorte

Verdrietig nieuws uit Noorwegen. Prinses Astrid, de zus van koning Harald, verloor haar echtgenoot Johan Martin Ferner Hij overleed op 87-jarige leeftijd in het Rikshospitalet in Oslo.‘Het is met grote droefheid dat wij het nieuws hebben vernomen dat Johan Martin Ferner is overleden’, meldt Harald op de website van het Noorse koningshuis. ‘Onze gedachten gaan uit naar prinses Astrid en haar familie, die een geweldige echtgenoot, vader, schoonvader en grootvader hebben verloren’, aldus Harald. De uitvaart vond op 2 februari plaats in de Holmenkollen kapel in Oslo, en werd bijgewoond door onder anderen het koningspaar en hun kinderen met partners. Astrid en Johan waren op 12 januari 54 jaar getrouwd en hadden samen vijf kinderen.

actueel

voor prinses Nathalie Een kleindochter voor de Deense prinses Benedikte en prins Richard zu SaynWittgenstein-Berleburg! Hun dochter Nathalie beviel op 28 januari van Louisa, waarbij Nathalies echtgenoot Alexander Johannsmann aanwezig was. Louisa is hun tweede kind; het stel heeft al zoontje Konstantin, geboren op 24 juli 2010. Op 18 juni 2011 trouwden zij voor de kerk in Bad Berleburg, een dag die niet helemaal vlekkeloos verliep. Nathalie - wier ouders elkaar leerden kennen op de bruiloft van prinses Beatrix en Claus - was haar bruidsboeket vergeten! Met spoed haalde de kamenierster van Benedikte onder begeleiding van de politie het boeket op Schloss Berleburg op, zodat Nathalie toch met bloemen in de hand de kerk kon betreden.

Verenigd Koninkrijk, 26 januari

Dochter

Ridder

Philip

De Britse prins Philip is door de Australische premier Tony Abbott benoemd tot Ridder in de Orde van Australië. ‘Hij is de schutspatroon van honderden organisaties in Australië en de inspiratiebron van de Duke of Edinburgh’s Awards, waamee misschien wel honderdduizenden Australiërs een cursus in leiderschap hebben kunnen volgen’, aldus Abbott. Philips echtgenote koningin Elizabeth staat als staatshoofd van Australië aan het hoofd van de Orde, maar het is nog onbekend of zij persoonlijk haar man tot ridder zal slaan. De onderscheiding van Philip stuit wel op kritiek, omdat de premier deze beslissing heeft genomen zonder de oppositie te raadplegen. Ook nemen veel Australiërs er aanstoot aan dat ‘een buitenlander’ op Australia Day, de nationale feestdag, met deze hoogste onderscheiding van het land is vereerd. Er zouden veel Australiërs zijn die deze onderscheiding ook verdienen.

Fo to ’ s AN P, G et tyi mag es , H H , RVD

Prinses Astrid weduwe

Denemarken, 28 januari

Kijk ook eens op www.vorsten.nl!

mode

mooi

Net zo

Sieraden van glas, hout of veren

minder kostbaar

‘Modesieraden zijn niet gemaakt om vrouwen een aura van rijkdom te geven, maar om ze mooi te maken.’ Aan het woord is de Franse ontwerpster Coco Chanel, die in 1924 de modewereld op zijn kop zette door oorstekers te ontwerpen met parels van glas. Bijna een eeuw later zijn goedkope modesieraden niet meer weg te denken uit het modebeeld en dragen ook onze prinsessen én koningin Máxima sieraden van stras, glasparels en zelfs afval. Tekst Josine Droogendijk

Met de ontwikkeling van ‘nepdiamanten’ in de 18de eeuw door de Franse juwelier Georg Friedrich waren ‘diamanten’ ringen opeens bereikbaar voor een grotere groep vrouwen. Het was het begin van steeds meer aandacht voor zogenaamde modesieraden, gemaakt van glas en goedkoper edelmetaal. De industriële revolutie maakte het mogelijk om met nieuwe materialen te werken zoals de kunststof bakeliet. Maar de echte bloeiperiode van fantasiejuwelen – zoals ze ook wel genoemd worden – begon in 1924, toen Coco Chanel oorstekers ontwierp met zwarte en witte glasparels. Al snel werd haar sieradenlijn een groot succes en volgden vele modehuizen haar idee, omdat de goedkopere materialen het mogelijk maakten om de sieraden af te stemmen op kleding collecties. Een juweel van goud en edelstenen gaat vaak generaties mee en vertegenwoordigt vaak eerdere stijlen, maar – de naam zegt het al – modesieraden konden perfect worden aangepast aan de mode en kleuren van die tijd. Ook was men vrijer bij het ontwerpen en kwamen er grote broches in de vorm van bloemen, insecten en zelfs kikkers op de markt.

De nieuwe sieradentrend kreeg een impuls: diverse filmsterren uit Hollywood droegen tijdens opnames bijvoorbeeld sieraden van glas. Zelfs first lady Jackie Kennedy koos stiekem voor fantasiejuwelen. Zo zagen we haar regelmatig met een parelcollier, dat in werkelijkheid gemaakt was van glas. Ook koningin Juliana deed mee aan de trend. Ze was dol op juwelen en pakte bij gala’s groots uit, maar droeg tijdens werkbezoeken vaak goedkopere en hippe modesieraden, gecombineerd met historische stukken uit de koninklijke kluis. Koningin Máxima draagt ook zowel koninklijke juwelen als betaalbare modieuze sieraden. Zo droeg zij bijvoorbeeld een opvallende ketting van kunststof tijdens de ontvangst van het Spaanse koningspaar in oktober 2014. Overigens is het niet zo eenvoudig te bepalen wat nou ‘echt’ en ‘nep’ is. Sommigen kijken naar de hardheid van de stenen, anderen kijken weer naar de waarde van een juweel. Er zijn ook mensen die elke kopie van een echt juweel een modesieraad noemen. Maar hoe noem je dan het Tutti Frutti-collier van koningin Máxima? Het collier is gekocht voor meer dan 25.000 euro en bevat diamanten, smaragden en saffieren. Echt, zou je dus zeggen. Maar het is wel een kopie van een Tutti Frutticollier van Cartier, dat voor veel grotere bedragen met zes nullen over de toonbank gaat. Maar in Máxima’s garderobe is genoeg te vinden wat geen discussie oplevert; het zijn duidelijk modesieraden. Broches van pailletten, 70

oorbellen van veren en armbanden van hout zijn allemaal te vinden in Máxima’s enorme collectie. Al tijdens de kennismakingstoer in 2001 droeg ze grote, goudkleurige leeuwenkoppen in haar oren en ook de sieraden van het Deense merk Monies en de Franse ontwerper Hervé van der Straeten zijn populair. De oorhangers en colliers zijn groot en doen de naam van de draagster zeker eer aan.

Fraaie ‘vuilnisbroches’

Opvallend en spraakmakend zijn ook de sieraden die Máxima koopt bij modehuis Natan. Elk seizoen gaat ontwerper Edouard Vermeulen weer op zoek naar sieradenontwerpers die passen bij zijn nieuwe collectie. Zo kan hij een totaalplaatje afleveren aan zijn koninklijke klanten en krijgen (beginnende) ontwerpers een podium om hun talent te tonen. Door de afwisseling van ontwerpers is de collectie van koningin Máxima inmiddels niet alleen enorm, maar ook heel divers. Naast Europese sieraden heeft de koningin ook sieraden uit haar moederland in haar bezit. Zo heeft ze een traditionele tupu (speld) van het inheemse volk Mapuche, dat zich onder andere gevestigd heeft in het zuiden van Argentinië. Ook de twee grijze spinnenbroches hebben een Argentijnse achtergrond en zijn gekocht bij juwelier Celedonio in Buenos Aires. Al voor haar verloving met koning Willem-Alexander kocht Máxima hier haar sieraden en dat doet ze dus nog steeds. Zo droeg ze vorig jaar twee goudkleurige vlinderbroches van Celedonio, die werkt met wel heel goedkoop materiaal: afval. Celedonio: ‘Als je mijn sieraden uit elkaar haalt, zijn ze waardeloos. Ik hou niet van werken met goud, diamant en platina. De magie is te vinden in de manier waarop het materiaal het ontwerp verfraait.’ Voor ‘vuilnisbroches’ haalt Máxima dus haar neus niet op, maar voor haar schoonmoeder zijn dergelijke fantasiejuwelen duidelijk nog een stapje te ver. Wel draagt zij sinds het begin van deze eeuw edel stenen uit een goedkoper segment. Dat zou te danken kunnen zijn aan haar modieuze schoondochters, maar prinses Beatrix volgt zelf ook de nieuwste trends met grote aandacht. Na sluitingstijd gaat ze bij diverse juweliers in Den Haag langs om nieuwe sieraden en juwelen met zorg uit te zoeken. De kleurrijke en moderne sieraden combineren voortreffelijk met de kleur van haar ensembles, wat de creatieve én perfectionistische prinses ongetwijfeld deugd doet. Tijdens de nieuwjaarsreceptie droeg zij bij haar paarse mantelpak bijvoorbeeld oorbellen van amethist in de vorm van viooltjes. Ook de Chinese astrologie is terug te vinden in de sieradencollectie van de prinses, die tijdens een kerstmarkt in

mode

3. 2.

1. Spiraalarmband van de Franse ontwerper Hervé van der Straeten. Prijskaartje: € 368. 2. Helemaal trendy in 2013 waren de sieraden in de vorm van een slang. 3. Prinses Margriet draagt haar fascinators ook als corsages. 4. Tijdens de nieuwjaarsontvangst droeg Beatrix oorstekers met viooltjes van amethist. 5. Als herinnering aan haar vader draagt prinses Beatrix armbandjes van olifantenhaar. 6. Vlinderbroches van Celedonio. 7. Spinbroches van Celedonio, gemaakt van kraaltjes en glaspareltjes. 8. Oorstekers in de vorm van een anemoon, ontwerp: Françoise Montague.

5. 7.

Ook onder koninklijke dames zijn modesieraden populair

De prinsessen Margriet en Marilène wisselen soms sieraden uit.

Prinses Mabel (foto onder) met een geleende armband van koningin Máxima.

Rotterdam een collier droeg in de vorm van een slang: hét symbool van het Chinese jaar 2013. Een prinses die ook meerdere slangensieraden in haar garderobe heeft, is prinses Laurentien. De excentrieke prinses is dol op etnische en grafische prints en pakt graag uit met enorme colliers en lange oorhangers. Groot, groter, grootst zijn haar sieraden, die op veel verschillende adresjes worden aangeschaft. Zo kocht zij de afgelopen jaren bij haar kapper oorsieraden van de Belgische ontwerpster Laurence Delvallez en ook de Israëlische ontwerpster Dori Csengeri kan rekenen op de klandizie van de prinses. Net als Máxima shopt ook Laurentien bij modehuis Natan, waar zij in 2001 een collier-de-chien kocht voor haar burgerlijk huwelijk. Het collier was gemaakt van glasparels en kwam uit het atelier van de Brusselse juwelier Holemans. Echt en nep kunnen heel goed samengaan, dat bewees Laurentien ruim twee jaar later tijdens Prinsjes dag 2003. Om haar hals droeg zij het collier-de-chien van Holemans, maar ditmaal had zij aan de voorzijde een diamanten ster uit de koninklijke collectie laten bevestigen. Echt en nep, oud en nieuw.

Visitekaartje voor de ontwerpster

Dat modesieraden zich ook prima lenen voor ‘beeldgrapjes’, laat prinses Margriet regelmatig zien. Dan draagt ze sieraden met een verwijzing naar haar naam. Zo droeg ze bij de opening van het Meander Medisch Centrum in Amersfoort een armband met een grote margriet. Modesieraden zijn ook zeer geschikt om uit te wisselen. Bij de doop van kleinzoon Willem Jan bijvoorbeeld droeg Margriet een opvallende groene ketting, die eerder gedragen was door prinses Marilène in 2010. Margriet en Marilène zijn niet de enige prinsessen die gebruik maken van elkaars garderobe. Zo droeg prinses Mabel tijdens het huwelijk van prinses Carolina en Albert Brenninkmeijer in Florence een armband van koningin Máxima. Het ontwerp van rookkwarts kwam van de Blaricumse ontwerpster Mirian van Kampen, die graag werkt met (half-) edelstenen uit India. Naast Máxima kopen ook de prinsessen Laurentien, Margarita en Mabel hier oorbellen en armbanden. Niet alleen zijn de dames een mooi visitekaartje voor de ontwerpster, ze laten ook zien dat mooie sieraden niet duur hoeven te zijn. En daarmee zou Coco Chanel heel blij zijn geweest: ‘Ik vind het onfatsoenlijk om rond te lopen met miljoenen rond je nek alleen omdat je rijk bent. De bedoeling van juwelen is niet dat een vrouw er rijk uitziet, maar om haar te versieren. Dat is niet hetzelfde.’

mode 1.

3. 7.

1. Gouden oorhangers met pendant van blauwkwarts van Mirian van Kampen. 2. Bij juwelier Simons in Den Haag kocht prinses Beatrix regelmatig kleurrijke sieraden. De juwelier sloot vorig jaar haar deuren. 3. Familietraditie? Prinses Beatrix en koningin Máxima met een vergelijkbare armband van juwelier Steltman. 4. Handgemaakte oorhangers van de Israëlische ontwerpster Dori Csengeri. 5. Prinses Aimée met een collier van grote glasparels. 6. Op Prinsjesdag 2003 droeg prinses Laurentien het collier-de-chien van haar burgerlijk huwelijk (onderste foto), en liet op de glasparels een diamanten ster uit de koninklijke collectie bevestigen. 7. Ook prinses Marilène kiest soms voor opvallende sieraden.

fo t o ’s a n p, h h , pic t u rep r ess h o ll an d , p pe, ro ya ls by r o bi n , see g er p res s

Heerlijk buitenleven met

& Fo t o â&#x20AC;&#x2122;s s u n sh in e

De Noorse kroonprins Haakon en zijn vrouw kroonprinses Mette-Marit verruilen graag het paleis voor de natuur; ze vinden het heerlijk om er met hun gezin op uit te trekken. In Oslo woonde het paar onlangs de opening van The Year For Outdoor Life bij, waar Mette-Marit de schattige puppy van de burgemeester van Oslo knuffelde. Een paar dagen later ging Haakon kabeljauw vissen op het eiland Senja om aandacht te vestigen op deze traditionele vorm van visserij. Haakon ving liefst drie kabeljauwen en een koolvis!

Haakon

74â&#x20AC;&#x201A;

Mette-Marit

actueel

couture hof Tekst Josine Droogendijk

koninklijke mode en accessoires

Wie draagt wat wanneer? Hoe combineert een outfit met accessoires? En wie zijn de favoriete ontwerpers? Een blik in de garderobes en juwelenverzamelingen van prinsessen en koninginnen.

Koninklijke couturier

Molenaar 76

Enkele weken voor zijn 99ste modeshow is couturier Frans Molenaar overleden aan de gevolgen van een val van de trap. De 74-jarige ontwerper behoorde tot de top van de Nederlandse modewereld en ontwierp ook voor leden van de koninklijke familie. Zo droeg prinses Annette tijdens haar burgerlijk huwelijk in 2000 een lichtblauw complet met een gestreepte hoed, en ook tijdens het kerkelijk huwelijk twee dagen later was ze gekleed in een creatie van Molenaar. In de haltertop van de driedelige bruidsjurk had de ontwerper de initialen van het bruidspaar geborduurd met lichtblauw garen, zodat de kersverse prinses – met een geleend Oranjediadeem op haar hoofd – de traditie volgde: something old, something new, something borrowed, something blue. Ook prinses Margriet droeg meerdere ensembles van Frans Molenaar, nadat de twee tijdens het Rode Kruis Gala van 1997 in gesprek raakten. Een van zijn bekendste ontwerpen droeg prinses Margriet tijdens het huwelijk van prins Bernhard en prinses Annette. Het blauwe zijden mantelpakje viel op door de bijzondere belijning, en is opgenomen in de collectie van Paleis het Loo. Door het overlijden van Molenaar is er een einde gekomen aan een jarenlange samenwerking, die resulteerde in meer dan veertig chique en tijdloze creaties.

MODE

Nieuwe stylist voor

Sophie

In mei 2014 kreeg Sophie, de Gravin van Wessex, te horen dat haar kamenier Brian Tougher zijn baan aan het hof wilde inwisselen voor een leven in het klooster. Voor Sophie was dit wel even schrikken, want vanaf het begin van haar huwelijk was Tougher haar steun en toeverlaat op het gebied van mode. Inmiddels heeft ze een vervanger gevonden in haar chef-kok (!) David Quick. In plaats van het roeren in pannen zorgt Quick nu voor het wassen, strijken en klaarleggen van Sophies kleding. Ook bij het aanschaffen van nieuwe outfits wordt hij betrokken. Als beschermvrouwe van het London College of Fashion wil Sophie er uiteraard altijd stijlvol uitzien.

Fo to ’s A NP, ge tt y i m a ge s , H H , P P E

Met dank aan…

Hertogin Catherine heeft prachtige glanzende lokken, maar volgens haar man prins William gaat dat niet vanzelf. Tijdens een bezoek aan een daklozenopvang sprak hij met een kapster over het haar van zijn vrouw, dat blijkbaar lastig te stijlen is doordat het snel roest. Dankzij kapster Amanda Cook Tucker ziet Catherine er toch altijd verzorgd uit. Tijdens buitenlandse bezoeken reist de kapster mee; kort na de geboorte van George kwam ze zelfs in het ziekenhuis langs om het haar van Catherine te verzorgen voor de officiële foto’s. Aan de professionele diensten van Amanda hangt overigens wel een koninklijk prijskaartje: 300 pond per dag, exclusief onkostenvergoeding.

Modetweeling

Tijdens het staatsbezoek aan Polen in juni 2014 droeg koningin Máxima een opvallende haarband met sprieten van Fabienne Delvigne, die in de media grappend werd omschreven als ‘antenne’. Ruim een half jaar later verscheen ook koningin Mathilde met een soortgelijk ontwerp, tijdens een bezoek aan Mons 2015.

Zuinige prinses

Prinses Beatrix doet vaak jaren met haar kleding en laat regelmatig bestaande creaties aanpassen. Zo droeg ze tijdens de Koningsvaart op 30 april 2013 een deux pieces dat wel heel bekend voorkwam. De kanten top ging eerder door het leven als japon, maar door het verwijderen van drie stroken aan de onderzijde ontstond er een geheel nieuwe creatie. Ook die is inmiddels al meerdere malen gedragen.

Wanneer een koning overlijdt en zijn opvolger nog geen achttien is, neemt vaak een regent de honneurs waar. In de geschiedenis is dat meer dan eens voorgevallen, zoals het bekende verhaal van koningin Wilhelmina. Maar het verleden kent meer kindkoningen. Tekst Rick Evers

Kind op de troon

achtergrond

Lodewijk XV Land: Frankrijk Op de troon: 1715 Leeftijd: 5 jaar

Als de latere Lodewijk XV in 1710 in het Paleis van Versailles ter wereld komt, zit zijn overgrootvader Lodewijk XIV (de Zonnekoning) nog op de troon. In korte tijd overlijden zijn grootvader en zijn ouders; bovendien zijn hij en zijn oudere broer besmet met de mazelen. Lodewijk geneest, maar zijn oudere broertje sterft, na slechts drie weken dauphin (troonopvolger) te zijn geweest. Zodoende is Lodewijk vanaf 8 maart 1712 de nieuwe dauphin. Drieënhalf jaar later sterft zijn overgrootvader en neemt Lodewijk als nummer vijftien officieel het stokje over. De Zonnekoning heeft voorzien dat zijn achterkleinzoon jong op de troon zal komen en legt in zijn testament vast dat de macht tijdens het regentschap niet aan zijn losbandige broer, Philippe II, de Hertog van Orléans, zal toekomen, maar aan een regentschapsraad. Philippe steekt daar echter een stokje voor door het parlement te mobiliseren en samen met andere prinsen-van-den-bloede het testament nietig te laten verklaren. Twaalf jaar is Lodewijk bij zijn kroning in de kathedraal van Reims, om op zijn dertiende verjaardag door het parlement volwassen te worden verklaard. Het regentschap van de Hertog van Orléans is dan voorbij, maar hij wordt voorlopig nog wel door Lodewijk belast met de meeste staatszaken. Na diens dood stelt Lodewijk zijn neef Louis Henri op die positie aan. Hij raakt er zo aan gewend dat anderen voor hem waarnemen, dat tijdens het koningschap van Lodewijk XV Frankrijk in feite door derden wordt bestuurd. In 1725, als de kleine koning 15 jaar is, trouwt hij met de zeven jaar oudere prinses Marie Leszczyńska, een dochter van de afgezette Poolse koning. Uit dat huwelijk worden uiteindelijk tien kinderen geboren. Met een zeer gewenste zoon na drie meisjes voldoet Lodewijk al op zijn negentiende aan zijn plicht om voor een opvolger te zorgen. Als Lodewijk XV op 64-jarige leeftijd overlijdt, heeft hij zijn twee zonen al begraven, maar is zijn oudste kleinzoon 19 jaar. Hij zal regeren als Lodewijk XVI. 79

achtergrond

Puyi Land: China Op de troon: 1908 Leeftijd: 2 jaar

Feitelijk is keizerin-weduwe Cixi al 45 jaar aan de macht – sinds de dood van keizer Xianfeng in 1861 – als Puyi wordt geboren. Het regentschap van Cixi wordt omhuld door tal van intriges, ze doet alles om de macht te behouden. Zo adopteert ze bijvoorbeeld de vierjarige keizer Guangxu, om in feite zelf (voor hem) te kunnen regeren. Om er zeker van te zijn dat Guangxy niet op eigen houtje gaat hervormen zodra hij eenmaal oud genoeg is om beslissingen te nemen, vergiftigt zij hem. Ze stelt Puyi – lid van de uitgebreide keizerlijke familie – aan als opvolger, om vervolgens 22 uur later te sterven. Puyi wordt nooit behandeld als een gewoon kind. Spelen is er niet bij, behalve bij zijn min. Alle andere volwassenen in zijn leven zijn vreemden, ze zijn afstandelijk en kunnen eigenlijk niet omgaan met de jonge keizer. ‘Ze hielden de wacht als ik at, me aankleedde of sliep, ze begeleidden me op mijn wandelingen en naar mijn lessen, ze vertelden me verhalen, kregen beloningen en lijfstraffen, maar ze lieten me nooit achter. Het waren mijn slaven én mijn vroegste leraren’, vertelde Puyi later. Vier jaar na zijn kroning komt het keizerrijk ten val tijdens de Chinese Revolutie. Als zesjarige moet hij abdiceren, maar hij mag zijn keizerlijke status behouden. Voortaan zal hij met dezelfde eer als een buitenlands staatshoofd worden behandeld.

Christian VII In het slaapvertrek van de koningin op Paleis Christiansborg in Kopenhagen komt op de vroege morgen van 29 januari 1749 een jongetje ter wereld. Het zoontje van koning Frederik V en koningin Louisa wordt diezelfde dag nog gedoopt als kroonprins Christian. Tegenwoordig duurt het wel even voor een prinselijk kind aan het Deense hof wordt gedoopt, maar bij dit jongetje heeft men haast. Een eerder geboren Christian is al overleden, nog voor zijn tweede verjaardag. Moeder Louisa overlijdt al als Christian 2 jaar is, zijn vader komt op zijn 42ste ten val in een dronken bui en overlijdt aan complicaties door een beenbreuk. Diezelfde ochtend wordt de 16-jarige prins op het balkon van het paleis uitgeroepen tot koning Christian VII. De macht ligt feitelijk bij zijn adviseurs, want de koning zou ernstige emotionele problemen hebben, wellicht zelfs schizofreen zijn. In 1766, het jaar van zijn kroning, trouwt hij zijn 16-jarige nicht, prinses Caroline Matilda. Vooral haar broer, de Britse koning George III, is erg blij met het huwelijk, maar is niet helemaal op de hoogte van de geestestoestand van zijn collega en zwager. Die heeft al vroeg zijn eigen idee over het huwelijk en neemt het niet nauw met echtelijke trouw. ‘Het is niet in de mode om je vrouw lief te hebben’, vertelt de jonge monarch openlijk. Terwijl zijn adviseurs voor hem regeren, lijdt de koning aan paranoia en hallucinaties. Van regeren komt weinig. Hij overlijdt na een beroerte op zijn 59ste, volgens de overlevering omdat hij dacht vijandige Spaanse troepen te zien.

Land: Denemarken Op de troon: 1766 Leeftijd: 16 jaar

Wilhelmina Land: Nederland Op de troon: 1889 Leeftijd: 10 jaar

Als jonge prinses neemt Wilhelmina afscheid van haar vader, een proces dat eigenlijk jaren duurt. ‘Kort voor zijn zeventigste verjaardag, die op 19 februari 1887 viel, begon mijn vader lijdend te worden en de feesten ter ere van die verjaardag kon hij niet meemaken. Moeder en ik vervingen hem’, zo pent ze vele decennia later op in haar autobiografie. Al jong leert ze zo de plichten kennen die bij haar lotsbestemming horen. In 1889 overlijdt koning Willem III en gaat het koningschap over op de 10-jarige Wilhelmina. ‘Van dit ogenblik af veranderde er veel, juist ook in mijn leven’ schrijft Wilhelmina later in haar autobiografie. ‘Het was uit met mijn ongestoord spelen’. Hoewel het nog acht jaar zal duren tot ze daadwerkelijk de troon bestijgt – tot die tijd is haar moeder regentes –, is de last van Wilhelmina’s kroon al merkbaar. Het houdt haar bezig. Wat moet ze zich erbij voorstellen? Hoe moet ze in acht jaar van kind tot een verstandig koningin evolueren? ‘Ik nam mij voor en beloofde moeder mijn uiterste best te doen zonder dit ook maar een ogenblik na te laten. Hoe ondenkbaar ver buiten mijn bereik leek mij toen de dag, waarop ik “groot mens” zou wezen en zó knap zou moeten zijn, dat je al die besluiten kon nemen...’ Als koningin-regentes neemt Emma haar dochter in haar ‘grote-mensenvertrouwen’ – zoals Wilhelmina het noemt – en bespreekt tal van gecompliceerde staatszaken met haar. Op 8 augustus 1896 wordt ze 16 jaar. Wilhelmina is ‘trots nu eindelijk “groot” te zijn, eindelijk vrij in zekere zin.’ Vrij? Eindeloze defilés noemt ze, en bals, diners en concerten. Emma begint haar nu echt in te wijden: Wilhelmina gaat mee naar conferenties en audiënties, en naar de opening van de StatenGeneraal. Ze bereidt zich ook voor op de inhuldiging, het moment dat Wilhelmina daadwerkelijk de taak, die al acht jaar op haar wacht, op zich zal nemen. Ernstig begint ze aan haar regeringstaak. ‘Het was een rustige tijd. Er gebeurde zowat niets. Moeder had zich plichtmatig stipt van al wat regeren was teruggetrokken.’ Maar echt grote veranderingen zijn er niet. ‘Dezelfde omgeving, dezelfde geest, dezelfde kooi.’

achtergrond

Het overlijden van zijn vader maakt Alfonso niet eens mee: zijn moeder Maria Christina is nog van hem in verwachting. Zes maanden na het overlijden van de geliefde koning Alfonso XII komt zijn opvolger op 17 mei 1886 ter wereld. Alfonso’s moeder fungeert tot zijn zestiende verjaardag als regent. Rond zijn negende wordt al gezocht naar een geschikte koningin voor Alfonso. Tijdens een verblijf op Buckingham Palace wordt hij tijdens een diner aan een aantal prinsessen voorgesteld, onder wie prinses Victoria Eugenie van Battenberg. Hij vindt haar leuk en dat blijkt wederzijds. Maar hun verschil in geloof is een probleem: Victoria is protestant en zou katholiek moeten worden. Een ander probleem is Victoria’s broertje, Land: Spanje dat aan hemofilie lijdt. Er is een grote Op de troon: 1886 kans dat zij drager van de ziekte is. Koningin-regentes Maria Christina Leeftijd: pasgeboren vindt dat hij maar met iemand van haar familie moet trouwen, de Oostenrijkse keizerlijke familie. Bovendien is Victoria ‘slechts’ doorluchtige hoogheid. Op zijn zestiende wordt Alfonso’s kroning gevierd met festiviteiten als stierengevechten, bals en recepties door het hele land. En de twee trouwen alsnog, als Victoria haar geloof besluit te veranderen en koning Edward VII haar het predicaat koninklijke hoogheid schenkt. Door protesten tegen de monarchie verlaat Alfonso in 1931 het land, maar hij abdiceert niet, hoewel de republiek wordt uitgeroepen. Dat zijn kleinzoon Juan Carlos uiteindelijk de monarchie zal herstellen, maakt hij niet meer mee.

Carl XI Land: Zweden Op de troon: 1660 Leeftijd: 5 jaar

Alfonso XIII

In het Stockholmse paleis wordt in november 1655 een jongetje geboren, de enige zoon van koning Carl X Gustaf en koningin Hedvig Eleonora. In de zomer na de geboorte vertrekt zijn vader voor jaren van oorlogvoering tegen Polen uit Zweden; hij keert pas in de winter van 1659 terug. In het begin van het daaropvolgende jaar voelt de koning zijn einde naderen. In zijn testament wijst hij de zorg voor de jonge koning Carl XI toe aan regenten die hij voor zijn zoon aanwijst. Ook zijn moeder wordt na het overlijden van de koning in februari 1660 in naam regent van haar zoon. Op zijn zeventiende is Carl dan wel volwassen verklaard, zijn moeder gaat voorlopig nog met hem mee wanneer hij bijvoorbeeld naar het parlement moet. Hij fluistert haar de vragen in het oor die hij zijn Kamer wil stellen. Maar liever houdt hij zich bezig met sport en de berenjacht, in plaats van staatszaken. Hij zou zich er weinig voor hebben geïnteresseerd en bovendien laaggeletterd zijn. Duidelijk is dat hij aan dyslexie lijdt, iets wat indertijd nog verre van begrepen wordt. Het contact met buitenlandse gezanten moet via zijn moeder en adviseurs verlopen, hij speekt naast Zweeds slechts een paar woorden Duits. Hij wil eigenlijk niet eens weten wat er zich buiten de landsgrenzen afspeelt. Een Italiaanse schrijver die Stockholm en de koning bezoekt, omschreef hem rond zijn twintigste als iemand die ‘vrijwel overal bang voor is’ en ‘mensen niet aan durft te kijken’.

GustaF IV Adolf Land: Zweden Op de troon: 1792 Leeftijd: 13 jaar

Fo to ’ s Ar c h ief V o rs ten , g et tyi m ag es , h h , n ati o n al mu se u m st o c kh o lm , ré u n io n d e s m u s ée s n ati o n a u x,

De oudste zoon van koning Gustaf III is dertien als zijn vader tijdens een gemaskerd bal in Stockholm in zijn rug wordt geschoten. Dertien dagen later, op 29 maart 1792, sterft hij en wordt Gustaf Adolf de nieuwe koning. Gustaf IV Adolf wordt voorlopig vertegenwoordigd door prins Carl, de broer van zijn vader. Enkele maanden voor zijn achttiende verjaardag stuurt zijn oom hem naar Rusland, waar een ontmoeting wordt geregeld met de kleindochter van Catharina de Grote, groothertogin Alexandra Paulowna. Volgens de overlevering valt hij als een blok voor de Russische schone, maar hij weigert met een Russisch-orthodoxe dame te trouwen, wat het gevolg zou zijn van emotionele problemen. Als zijn achttiende verjaardag aanbreekt en het regentschap van zijn oom voorbij is, feliciteren de Zweden zichzelf dat niet langer het gestoorde genie Carl aan de macht is. Maar het is van de regen in de drup: vanaf nu trekt een krenterige, extreem vrome, grove monarch aan de teugels… Nog voor zijn dertigste moet hij noodgedwongen abdiceren en komt zijn oom Carl nu echt als koning aan de macht. Gustaf Adolf overlijdt in eenzaamheid in Zwitserland.

Koningspaar bij internationale herdenking

actueel

Kaarsen Auschwitz in

Tekst Justine Marcella

Het is uitgegroeid tot hét universele symbool van de Holocaust: Auschwitz. In 2005 riep Kofi Annan, toenmalig secretarisgeneraal van de Verenigde Naties, de bevrijdingsdag van het kamp (27 januari) uit tot een dag van herdenking: Holocaust Memorial Day. Zeventig jaar na de bevrijding van het kamp, worden tijdens de herdenking in Auschwitz de meeste Europese monarchieën vertegenwoordigd door een koning, kroonprins of -prinses. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn er namens Nederland.

actueel

Kroonprins Haakon van Noorwegen.

Het is niet voor het eerst dat koning Willem-Alexander oog in oog staat met de monumenten van de Holocaust in Auschwitz, Polen. De eerste keer was hij er zonder camera’s, zonder autoriteiten, met zijn vader prins Claus en zijn broers prins Friso en prins Constantijn. Tien jaar later, in 2005, bezocht hij de historische plek opnieuw, samen met zijn echtgenote koningin Máxima. Ze openden toen een permanente expositie over Nederlanders in Auschwitz, in het gerenoveerde Nederlandse paviljoen, gevestigd in barak 21, de voormalige chirurgische barak. In Auschwitz kwamen 57.000 Nederlanders om, vooral Joden maar ook Sinti en Roma. ‘Een zeer indrukwekkend monument ter herinnering aan de grootste misdaad ooit tegen de mensheid begaan. Nooit meer Auschwitz’, schreef Willem-Alexander na afloop in het gastenboek.

Prinses Stéphanie en prins Guillaume van Luxemburg met premier Xavier Bettel.

Koning Filip en koningin Mathilde van België.

Bronislaw Komorowski, de president van Polen:

Deze 27ste januari is Willem-Alexander er voor het eerst als koning, én voor het eerst op de internationale herdenking, samen met koningin Máxima en vele andere leden van Europese vorstenhuizen. Nederland heeft evenals België de hoogst denkbare delegatie gestuurd, met een koning, een koningin en een minister-president. Noorwegen, Denemarken, Zweden en Luxemburg hebben hun troonopvolgers afgevaardigd. Maar het zijn de driehonderd overlevenden, de getuigen van deze inktzwarte bladzijde uit de geschiedenis, die vandaag de eregasten zijn. Zij en alle anderen worden welkom geheten door Bronislaw Komorowski, de president van Polen. ‘Eenieder van u is de bewaker van de herinnering aan Auschwitz, elke overlevende die gered is uit het kamp, de hel van haat en geweld. U bent de belangrijkste gast van vandaag’, begint hij zijn toespraak. ‘Het is onze plicht, de plicht van Europa en van de

‘Het is onze plicht te herinneren voor hen die hier geleden hebben, voor u, die de verschrikkingen hebben overleefd’ 87

actueel

Koning Willem-Alexander.

Op weg naar de gedenkstenen.

Na de ceremonie gaan de overÂ levenden, staatshoofden en andere delegaties naar de gedenkstenen om een kaars te plaatsen ter herinnering aan alle slachtoffers in Auschwitz 88â&#x20AC;&#x201A;

fo to ’ s an p, r o yal s b y ro b i n

Koningin Máxima.

wereld te herinneren voor hen die hier geleden hebben, voor u, die de verschrikkingen hebben overleefd. Maar het is ook onze plicht te herinneren voor onszelf, voor onze toekomst.’ De meest schrijnende woorden komen van de voormalig gevangenen. Ze vertellen over hun ervaringen in het kamp en leggen uit van welke onschatbare waarde het Auschwitz-museum is. Het draagt niet alleen bij aan het verkrijgen van inzicht in de geschiedenis van de Holocaust, het is ook een waarschuwing. En daarnaast ‘een monument voor menselijke volharding, de kracht van vriendschap en hoop in de meest moeilijke omstandigheden’, vertelt een overlevende. Na de toespraken gaan verschillende geestelijken, onder wie een rabbijn, voor in gebed en wordt een nieuwe documentaire van Steven Spielberg over het kamp voor het eerst vertoond. Aan het

Kroonprins Frederik van Denemarken en kroonprinses Victoria van Zweden.

eind van de lange en waardige ceremonie gaan de overlevenden, staatshoofden en andere delegaties naar de gedenkstenen om een kaars te plaatsen ter herinnering aan alle slachtoffers van Auschwitz. In totaal vermoordden de nazi’s zo’n 1,1 miljoen mensen. Ook elders werd stilgestaan bij Holocaust Memorial Day. Prins Charles hield in eigen land een toespraak waarin hij eer betuigde aan de slachtoffers en vertelde dat mensen van alle religies lessen kunnen leren van het ‘unieke kwaad’. In Stockholm woonde het Zweedse koningspaar een herdenkingsconcert bij en ook groothertogin Maria Teresa ging in Luxemburg naar een herdenkingsconcert. De herdenking in Auschwitz zal nog gevolgd worden door vele andere; 2015 is immers het jaar waarin zeventig jaar bevrijding wordt herdacht en gevierd. 89

hofcultuur tekst dÉsirÉe raemaekers

exposities

boeken

theater

tuinen en parken

dans

3. 4.

concerten

rondleidingen

Hof van Saksen

film

5. 1. Koning August II van Polen, voor 1728. 2. Rembrandt van Rijn, De roof van Ganymedes, 1635. 3. Titiaan, Portret van een dame in het wit. 4. Maria Josepha, echtgenote van koning August III van Polen, door Pietro Antonio Graf Rotari, na 1755. 5. Keurvorst Friedrich August II van Saksen als Poolse koning August III, door Pietro Antonio Graf Rotari, na 1755.

Als Friedrich August I, keurvorst van Saksen, in 1697 ook koning August II van Polen wordt, weet hij wat hem te doen staat: hij gaat zich omringen met veel pracht en praal, alles om zijn nieuwe status te onderstrepen. Hij gaat - uiteraard, zo hoort dat - ook kunst verzamelen, en zijn collectie zal uitgroeien tot een van de belangrijkste in Europa. De koning, en later ook zijn zoon, laat werken van grote meesters als Rembrandt, Velasquez en Titiaan aankopen, en nodigt buitenlandse kunstenaars uit aan zijn hof in Dresden om onder anderen hemzelf en zijn familie te portretteren. De koninklijke verzamelwoede en grootse bouwprojecten leveren de hofstad de bijnaam ‘het Florence aan de Elbe’ op. In het Groninger Museum is nog tot en met 25 mei Het geheim van Dresden te zien, met een ruime keuze uit de wereldberoemde Gemäldegalerie Alte Meister in Dresden, waar de collectie van August II en III is ondergebracht. Verdeeld over een aantal thema’s vertelt de tentoonstelling het verhaal van de bloeitijd van het hof van Saksen, aan de hand van kunstwerken van de grote meesters, en van portretten die in opdracht van de SaksischPoolse vorsten gemaakt zijn. Informatie: groningermuseum.nl

fo to ’s g r o n in g er mu se u m, k as teel d e h a ar u tr ec h t, m u seu m va n l o o n

Tips voor deze rubriek? Mail naar info@vorsten.nl

Kasteeltje

Van Loon in portret Museum van Loon in Amsterdam is in februari en maart gesloten omdat het stucwerk in de hal gerestaureerd wordt, maar dat betekent niet dat u de Van Loons moet missen! In fotomuseum Foam – de overburen – is tot en met 29 maart een selectie te zien uit de fotocollectie van Museum Van Loon, onder de titel A Family Portrayed, Van Loon in Foam. Een van de hoogtepunten uit de collectie is een reeks portretten die de familie rond 1900 liet maken bij de beroemde fotograaf Félix Nadar. De serie is hier voor het eerst integraal te zien. Behalve portretten van verschillende generaties Van Loon is ook een selectie gemaakt uit de interieurfoto’s, die een mooi beeld geven van hoe het huis eruit zag toen het nog werd bewoond. Informatie: museumvanloon.nl en foam.org

Coburg

aan de

macht

Thora van LoonEgidius (Dame du Palais van koningin Wilhelmina), door Nadar, circa 1900.

Koning Filip maakt deel uit van de familie, koningin Elizabeth II ook: de Coburgs. Oorspronkelijk afkomstig uit het gelijknamige vorstendom in Noord-Beieren, wist de familie zich door een doordachte huwelijkspolitiek te verspreiden over vrijwel alle Europese monarchieën. Of zoals de Belgische schrijver Jan van den Berghe in de inleiding van zijn boek zegt: Historici zijn nog met stomheid geslagen over de manier waarop een verarmde hertogelijke familie die heerste over een wat groot uitgevallen moestuin, zich kon ontwikkelen tot een dynastieke vleesboom die [..] zijn tentakels over de hele wereld uitstrekte. Hiermee is de toon van De stoeterij van Europa gezet: een degelijke studie, diepgravend maar leesbaar, boordevol boeiende feiten en anekdotes. En de titel van het boek? Die verwijst naar een uitspraak van Otto von Bismarck.

Een kasteeltje naast een kasteel: dat is het châtelet op het terrein van Kasteel de Haar Utrecht. Het wordt sinds de jaren vijftig als familiehuis gebruikt door de familie Van Zuylen van Nijevelt, omdat het intiemer en praktischer is dan het grote kasteel. Dat werd alleen in september gebruikt, als de baron gasten uit de internationale jetset ontving. Het châtelet - dat overigens groter is dan veel andere kastelen in Nederland - is de afgelopen jaren gerestaureerd en zal weer in gebruik worden genomen door de familie. Maar eerst krijgt het publiek vanaf 4 maart bijna drie maanden de kans om het kasteeltje te bezoeken, na 31 mei gaan de deuren voorgoed weer dicht. Het châtelet (op de foto links) is dagelijks geopend van 12 tot 16 uur, en bezoekers kunnen er – in tegenstelling tot het ‘grote’ kasteel – op eigen gelegenheid rondlopen. Informatie: kasteeldehaar.nl

Kasteel de Haar Utrecht. Barones Hélène, de eerste Franse vrouw met een rijbewijs, circa 1906 op de oprijlaan voor het châtelet.

achtergrond

Koninklijke Militaire Academie Sandhurst

Waar prinsen

zichzelf tegenkomenâ&#x20AC;Ś Veel koningen zijn behalve staatshoofd ook opperbevelhebber van het leger. Om niet geheel onbeslagen ten ijs te komen, komen prinsen (ĂŠn prinsessen!) in de zoektocht naar een goede militaire basis vaak terecht op Sandhurst. De Britse koninklijke militaire academie leidt ze op tot officier. Tekst Rick Evers

achtergrond

Fysiek en mentaal worden de studenten binnenstebuiten gekeerd. Voor vorst en vaderland. Voor koningin Elizabeth dus, wat je afkomst ook is Als Britse koning in de dop doorliep prins William de Koninklijke Militaire Academie Sandhurst, hét opleidingsinstituut bij uitstek voor Britse officieren. Maar hij was niet de enige die voor de zware opleiding in Engeland koos om het koninklijk curriculum uit te breiden. Jonge mannen – en vrouwen! – met blauw bloed komen van heinde en verre. Van de emir van Qatar, de koningen Hussein en Abdullah II van Jordanië, prins Victor Duleep Singh (zoon van de laatste maharadja van Lahore): het zijn slechts enkele namen op een lijst illustere mensen die alumnus zijn en die door de gangen van de ruim tweehonderd jaar oude gebouwen zijn gewandeld. Het complex wordt wel eens omschreven als een soort Zweinstein, de kasteel-kostschool uit de Harry Potterreeks. Maar dan met wapens in plaats van toverstokken.

Geen speciale behandeling

Zwakkelingen halen er de eindstreep niet. Cadetten die weigeren hun schoenen te poetsen, hun hemden te strijken of zich aan het strakke keurslijf te houden, hoeven zich überhaupt niet aan te melden. Divagedrag wordt ook niet gewaardeerd. Officier-cadet koning Hussein werd eens gapend gezien tijdens een parade. Zijn sergeant stuurde hem voor straf rennend naar de voorzijde van het complex, waar het standbeeld van koningin Victoria staat. Hij moest haar zijn excuses aanbieden en vervolgens komen terugrennen. De koning spurtte weg, maar kwam niet terug. Toen de sergeant hem opzocht, had hij zijn excuus al klaar. ‘Ik ben naar haar toegegaan om me te excuseren’, zei Hussein. ‘Ze keek me aan en zei: “Als monarchen onder elkaar: je ziet er wat moe uit, dus waarom ga je niet even liggen?”’ Welke berisping hem vervolgens stond te wachten, vertelt de geschiedenis niet. Als we de ‘gewone’ studenten moeten geloven, krijgen hun koninklijke collega’s een speciale behandeling. Ja, tijdens de dagenlange trai94

ning in de bossen van Wales, in zompige uniformen, doorweekt tot op het bot, krijgen de cadetten uit het Midden-Oosten een extra kledingpakket dat de Britten pas in het poolgebied zouden krijgen. Maar dat heeft niets te maken met hun koninklijke afkomst, maar omdat ze niet gewend zijn aan de kou. De zware ontberingen en de bikkelharde tests nekken velen. Beproevingen als loopgraven maken en niet slapen voor die af zijn, ook al duurt dat ruim 48 uur. Fysiek en mentaal worden de studenten binnenstebuiten gekeerd. Het gaat om overleven. Zo nodig de trekker overhalen om het leven van mensen uit je peloton te redden. Het enige juiste. Voor vorst en vaderland. Voor koningin Elizabeth dus, wat je afkomst ook is. Koning Abdullah van Jordanië herinnert zich zijn tijd nog goed: ‘De opleiding was opzettelijk hard, en de leiding verwachtte niet anders dan dat mensen er de brui aan zouden geven. Ze wilden alleen de geschikte kandidaten overhouden, mensen die niet onder druk en uitputting bezweken.’ Of er blauw of rood bloed door de aderen vloeit, de oefeningen zijn op Sandhurst voor alle cadetten hetzelfde, geen uitzonderingen. ‘Op Sandhurst en tijdens mijn jaar in het Britse leger werd ik net zo behandeld als de andere cadetten en tweede luitenants,’ vertelt Abdullah, die in 1980 begon. ‘Dat was belangrijk, want [..] ik was van plan om carrière te maken in het leger. Ik wilde niet af en toe in een Mercedes aan komen rijden en dan de troepen inspecteren. Ik wilde zo veel mogelijk gewoon een officier zijn, mijn mannen aanvoeren en aan hun zijde strijden.’

Naar oorlogsgebieden

Welke student heeft er nog nooit gespiekt? Of een béétje hulp gevraagd als dat eigenlijk niet mocht? Die studenten zijn overal, dus

1. oud-leerling koning abdullah en koningin rania bezoeken sandhurst. 2. de hertogin van wessex inspecteert een erewacht. 3. de jordaanse prins hamzah al hussein. 4. de huidige koning abdullah. 5. william en harry. 6. het standbeeld van koningin victoria.

4. 5.

in 1953 overhandigt koningin elizabeth een nieuw vaandel (â&#x20AC;&#x2DC;colourâ&#x20AC;&#x2122;) aan de royal military academy sandhurst. rechts: prins harry kan tijdens zijn afzwaaiceremonie in april 2006 maar nauwelijks een lach onderdrukken als zijn grootmoeder voor hem langsloopt.

achtergrond

De koningin inspecteert de troepen van vers afgestudeerden

William stond niet te popelen om te worden uitgezonden, Harry zag er de uitdaging wel van in

Mand vol sandwiches

‘De eerste vijf weken waren een hel,’ herinnert de koning van Jordanië zich. ‘We deden urenlang exercities, stonden nog voor het licht was al op om in de stromende regen te joggen en poetsten eindeloos onze laarzen, terwijl we keer op keer werden afgeblaft door sergeanten. Ik dacht: “Waar ben ik in godsnaam aan begonnen?”’ Maar mooie herinneringen koesteren de koninklijke alumni ook. Zoals een feestje met het thema ‘James Bond’, waarbij ook aanhang aanwezig mocht zijn. William kwam natuurlijk met Catherine, die in een duikerspak kwam. William werd gefotografeerd als… Bondgirl, gehuld in een groene bikini. Een officier maakte en foto en stuurde die naar een tabloidkrant, maar werd uiteindelijk niet gepubliceerd. Na de eerste periode zijn er wel eens mogelijkheden om naar huis te gaan. Makkelijk voor de Britse prinsen, maar voor de vele prinse(sse)n uit Jordanië en Saoedi-Arabië of de sjeiks uit Koeweit of de Emiraten is een weekendje terug naar de ouders wat lastig. In die schaarse vrije weekends ging Abdullah wel eens naar Londen, Jordanië was natuurlijk wat ver. In Londen ontmoette hij de kroonprins van Bahrein, Hamad. Een goede vriend van zijn vader; hij beschouwde hem als een oom. Hamad was al afgestudeerd aan Sandhurst en kende dus het klappen van de zweep. Hij gaf daarom na zo’n bezoek een mand vol sandwiches van het Dorchester Hotel mee aan Abdullah. Eenmaal terug op Sandhurst was hij de held van zijn peloton. Jaren later, toen de kroonprins inmiddels koning was, zat Hamads kleinzoon ook op Sandhurst. Toen Abdullah Londen bezocht, bestelde hij zo’n zelfde mand sandwiches bij het hotel, die hij aan de kleinzoon gaf. ‘Ik wist maar al te goed wat hij moest doorstaan’, aldus de Jordaanse vorst. Voor prins William zat het erop in december 2006. Koningin Elizabeth, prins Charles en andere familieleden waren present bij de afzwaaiceremonie, ook de vrouw met wie hij in 2011 voor het altaar zou staan. De koningin inspecteerde de troepen met vers afgestudeerde cadetten, maar hield even halt bij haar kleinzoon om wat tegen hem te zeggen. Ze liet William glimlachen. Sandhurst is een onvergetelijke ervaring, met lessen die een leven lang belangrijk blijven. Abdullah van Jordanië herinnert zich sergeant Lawley, ‘een soort militaire filosoof.’ Tijdens een moment dat de twee tijdens een oefening hadden, sprak de sergeant de aanstaande koning toe. ‘Meneer Abdullah, ik wil u even iets duidelijk maken.’ Hij wachtte even om zijn woorden extra veel indruk te laten maken. ‘In de bagger komt u hoe dan ook terecht. Maar hoe diep, dat bepaalt u zelf.’ Abdullah maakte er zijn motto van. ‘Vandaag de dag houd ik zijn woorden voor ogen als ik voor een moeilijke situatie sta.’

fo t o ’s a n p, c o r bi s / h h , g ett yi ma g es, rep o rt ers

ook op deze militaire opleiding. In een voicemailbericht, dat door een roddelblad werd gehackt, vroeg prins Harry zijn particulier secretaris om - ‘please, please, please’ - te helpen bij het schrijven van een werkstuk over de belegering van de Iraanse ambassade. Dat is natuurlijk tegen de regels. ‘Ik moet vrij snel daarover een essay schrijven, maar ik heb extra info nodig. Alsjeblieft, alsjeblieft, e-mail of sms het me’, sprak de prins in op het antwoordapparaat. De opname kwamen naar buiten in rechtszaken tegen de journalisten van het blad. Ook Catherine, de huidige Hertogin van Cambridge, werd indertijd afgeluisterd. Door een voicemailbericht van haar vriend werd een beetje bekend hoe het William op Sandhurst is vergaan. ‘Hallo baby, sorry, ik kom net terug van mijn nachtelijke navigatieoefening. [..] Ik had een drukke dag. Ik heb door de bossen van Aldershot gerend om schaduwen te achtervolgen en raakte hopeloos verdwaald. En ik liep in de hinderlaag van een ander regiment, wat best beschamend was omdat ik bijna werd neergeschoten. Niet door echte kogels’, vertrouwt William toe aan zijn babykins, zijn bijnaam voor zijn vriendin ‘maar door losse flodders, wat alsnog erg beschamend zou zijn.’ Majoor-generaal Pearson, de commandant van de opleiding, erkent dat iedere royal hetzelfde gruwelregime heeft ondergaan als andere officieren-in-opleiding. Net als prins Harry, kroonprins Leka van Albanië, de Sultan van Brunei, kroonprins Pavlos van Griekenland, of Jean, Henri en Guillaume van Luxemburg is Abdullah op de opleiding klaargestoomd om te vechten in conflictgebieden. ‘Tijdens de Falklandoorlog, die in april 1982 begon, kregen we voor het eerst metalen penningen om onze hals met persoonlijke informatie, zodat gesneuvelde militairen kunnen worden geïdentificeerd,’ schrijft Abdullah in zijn autobiografie. ‘Ik belde mijn vader, vertelde over de penningen en zei dat er een kans was dat we daarheen zouden worden gestuurd. Zonder een seconde te aarzelen zei hij: “Als ze gaan, ga jij mee.” Uiteindelijk werd een andere eenheid gestuurd.’ Hoewel Harry er wel de uitdaging van inzag, stond William niet te popelen om naar oorlogsgebieden te worden uitgezonden. Maar: ‘Het laatste wat ik wil, is in de watten gelegd worden’, zei prins William voorafgaand aan zijn tijd op Sandhurst. ‘Ik zou niet afgeschermd willen worden omdat ik bijzonder zou zijn, of wat dan ook, dat is niet wat ik zou willen’. Prins Harry was al ruim halverwege de opleiding van ruim veertig weken toen William begon. Die laatste ging na Eton College namelijk studeren aan de Universiteit van St Andrews, terwijl Harry ervoor koos een jaar te gaan reizen, alvorens gebruik te maken van het toelatingsbewijs tot Sandhurst.

achtergrond

1. de broers william en harry. 2. prins william op oefening. 3. koning olaf van noorwegen spreekt in 1971 prins hamad van qatar aan. 4. prins josefemanuel poseert voor een portret van zijn grootvader, groothertog jean van luxemburg. 5. het sluitstuk van de afzwaaiceremonie, the sovereignâ&#x20AC;&#x2122;s parade: de commandant volgt de cadetten te paard - altijd een schimmel - het hoofdgebouw van sandhurst in.

lezersaanbieding

Bilderberg Hotel De Keizerskroon in de tijd dat keizerin Sisi er te gast was.

Keizerin Elisabeth als koningin van Hongarije, 1866.

Geniet van een 2-daags

Sisi-arrangement

bij Bilderberg Hotel De Keizerskroon

Als u gebruik maakt van het speciale Sisi-arrangement van Vorsten, kunt u alle tijd nemen voor uw bezoek aan de tentoonstelling Sisi, sprookje & werkelijkheid op Paleis Het Loo: u overnacht in het naastgelegen Bilderberg Hotel De Keizerskroon. In dit hotel was keizerin Elisabeth van Oostenrijk zelf ook ooit te gast. Het belooft weer een mooie zomer te worden op Paleis Het Loo! Van 10 april tot en met 27 september 2015 is daar de grootste en meest veelzijdige tentoonstelling over Sisi buiten Oostenrijk te zien.

Het Sisi-arrangement bestaat uit:

met koffie of thee naar keuze en Loo-flikken • Ontvangst op een comfortkamer • Overnachting Bilderberg Ontbijtbuffet • Het met bittergarnituur in Grand Café 1689 • Aperitief Gratis wifi • Vrij gebruik zwembad, sauna, Turks stoombad en fitness • Entreebewijs voor Paleis Het Loo en Sisi, sprookje & werkelijkheid • Op maandag is Paleis Het Loo gesloten. Indien u arriveert vóór 10 april 2015 ontvangt u een entreebewijs voor Paleis Het Loo én een entreebewijs voor het CODA Museum, ook in Apeldoorn.

Prijs:

€ 69 p.p., op basis van 2 personen per kamer Normaal betaalt u voor dit arrangement € 89 p.p. (weekend) of € 119 p.p. (andere dagen) Tegen een toeslag is er een Keizerin Sisi-suite beschikbaar

Geldigheid:

Deze aanbieding is geldig tot en met 27 september 2015

Tot wel 30% korting !

Informatie en reserveren:

Telefonisch via Bilderberg Hotel De Keizerskroon, 055-521 77 44 of kijk op www.bilderberg.nl/vorsten Toeslag enkel gebruik: € 35 per nacht

Combineer dit arrangement met een bezoek aan de Vorsten Lezersdag op zaterdag 23 mei! Als u uw verblijf in het hotel combineert met de Vorsten Lezersdag, óf als u een Museumkaart heeft, ontvangt u in plaats van een toegangsbewijs voor Paleis Het Loo een gratis upgrade naar een Royal Deluxe Kamer. 100

actueel

Babybuik in

blauw …maar ook weer blauwe muisjes?

Fo t o : M P E

Haar jas mag dan lichtblauw zijn, het is naar eigen zeggen écht geen verwijzing naar een tweede prinsje in het Cambridge-gezin. Het geslacht van de baby zegt de Hertogin van Cambridge namelijk nog niet te weten. De 33-jarige Catherine verwacht in april haar tweede kindje. ‘Het beweegt constant. Ik voel het nu schoppen,’ vertelt de echtgenote van prins William midden januari tijdens een werkbezoek op een steenworp afstand van Kensington Palace. Niet lang erna is ze samen met manlief en prins George vertrokken voor een ontspannen vakantie op het kleine Caribische eiland Mustique.

101

actueel

‘Die twinkelende Prinses Laurentien leest Hoornse kleuters voor

oogjes

maken mij altijd heel erg vrolijk’ Tekst Carlijn Strodijk

“Wat zien jullie er mooi uit! Hebben jullie er zin in?”, vraagt prinses Laurentien aan een groep kleuters in de bibliotheek in Hoorn. Een luid “Jaaaa!” is het antwoord. Laurentien is naar de bieb gekomen om ter gelegenheid van de start van de Nationale Voorleesdagen de kinderen voor te lezen. Vorsten was erbij en sprak de prinses na afloop.

103

Tijdens de Nationale Voorleesdagen, bedoeld om het voorlezen van kinderen die zelf nog niet kunnen lezen te stimuleren, staan dit 104

jaar vaders centraal, omdat die doorgaans minder voorlezen dan moeders. Laurentien heeft nog wel een tip die vaders (en moeders!) kunnen gebruiken bij het voorlezen van hun kinderen: “Wees gewoon jezelf, maar kijk wel in de ogen van de kinderen”, knipoogt ze. “Ga er met hen in mee als je bijvoorbeeld wat langer bij een bladzijde blijft hangen omdat zij nog over een tekening willen nadenken en hem willen bekijken en onderzoeken. Je moet de vaart erin houden, maar tegelijkertijd wel meegaan in die dynamiek.” Met lichtjes in haar ogen vertelt Laurentien dat ze haar eigen kinderen “zeker nog voorleest”. “Het zijn nu wel een ander soort boeken dan prentenboeken. Boeken van Roald Dahl, zoals Sjakie en de Chocoladefabriek, doen het heel goed. Maar we lezen eigenlijk van alles. De brief voor de koning van Tonke Dragt en boeken van Jan Terlouw lezen we ook. Het is ontzettend leuk om nu mijn oude kinderboeken met elkaar te lezen.” De prinses vindt het heel bijzonder om deze boeken – waaronder Kruistocht in spijkerbroek van Thea Beckman – waarin haar eigen jeugdsentiment terugkomt, aan haar kinderen voor te lezen. “Daar geniet ik van”, aldus Laurentien. De prinses vertelt dat zij haar boeken zowel in de boekhandel als op internet koopt, en dat haar gezin vrij internationaal leest. Maar, zegt Laurentien: “Ik ben natuurlijk wel erg voor het stimuleren van het lezen van onze Nederlandse kinderboekenschrijvers. We hebben hier een heel rijke kinderboekencultuur. Maar die gaat wél over grenzen heen.” Over de vraag wat haar favoriete boek is, moet ze even nadenken. “Ik vind het een heel moeilijke vraag wat mijn favoriete boek is, want er zijn er zoveel!”, zegt ze. “Maar één van mijn favoriete kinderboeken is Kruistocht in spijkerbroek, en De Voorlezer van Bernhard Schlink is een práchtige roman.” Maar welk boek ligt er nu op haar nachtkastje? “Helaas een heel grote stapel!”, besluit de prinses lachend.

fo t o ’s h h , mp e, ro ya ls b y r o b in

Met blosjes op de wangen nemen de kleuters plaats op de vloer van de bibliotheek, voor een grote rode bank waarop niet veel later prinses Laurentien plaatsneemt. Ze begint niet direct met voorlezen; eerst assisteert zij een jongen uit groep 8 die voorleest uit Koning Koen en de Draak, van Helen Oxenbury en Peter Bently. Laurentien laat de kleuters de bijbehorende tekeningen zien en wijst met haar bordeauxroodgelakte nagels naar leuke details. Dan gaat ze zelf aan de slag, met het Prentenboek van het Jaar 2015 Boer Boris gaat naar zee - geschreven door Ted van Lieshout en geïllustreerd door Philip Hopman. Als Laurentien voorleest, is haar interactie met de kinderen heel groot. Ze stelt vragen, gaat in op antwoorden en blikt soms nog even terug op gebeurtenissen die eerder in het verhaal voorkwamen. Als het boek uit is, vertelt Laurentien hoe het werkt als tekenaars met verhalen aan de slag gaan. De prinses heeft hier natuurlijk aardig wat ervaring mee als schrijfster van drie Mr. Finney-boeken, het sinterklaasboek Pietje Pienter Pakt Uit en De Sprookjessprokkelaar, dat zij samen met Paul van Loon schreef. Daarna gooit Laurentien – die het zelf ook heerlijk vindt voor gelezen te worden – naar eigen zeggen nog even ‘de regels overboord’, als een meisje haar het zelfgeschreven boekje De magische fluit aanbiedt, dat zij vervolgens samen met de prinses mag voorlezen. “Ik vond het fantastisch”, vertelt prinses Laurentien na de aftrap van de twaalfde editie van de Nationale Voorleesdagen. “De interactie met de kinderen is altijd heel leuk en ik vind het leuk als er iets onverwachts gebeurt. Nu bood er bijvoorbeeld een meisje een boekje aan dat we ook samen hebben gelezen. Die twinkelende oogjes van de kinderen maken mij altijd heel erg vrolijk.”

actueel

‘Een van mijn favoriete kinderboeken is Kruistocht in Spijkerbroek’

hof selectie Koninklijke portretten op canvas

Bestel nu!

. 60 x 80 cm

f Inclusie o k sten d n e z r e v

€ 55

De canvasdoeken worden binnen twee weken na ontvangst van de betaling verzonden.

U hoeft niet langer te knippen in uw favoriete tijdschrift om de mooiste foto’s van de koninklijke familie aan de muur te kunnen hangen! Nu verkrijgbaar bij Vorsten: vier prachtige portretten, gedrukt op groot formaat canvas. Kies uw favoriet(en), bestel en ontvang de doeken goed verpakt thuis. 4. 3.

Vorsten-portret op canvas

Met gratis ophangsysteem 100% katoenen doek Hoge kwaliteit kleuren én UV-bestendig

In samenwerking met Albelli

Ga naar vorsten.nl/canvas of bel 085-888

56 02

veiling

onder de hamer Tekst Désirée Raemaekers / foto’s Christie’s, gettyimages / bedragen zijn omgerekend naar euro’s en afgerond / opbrengst is inclusief opgeld

€ 2.925.000 Christie’s Genève, november 2014 Tijgers van de hertogin

Richtprijs: € 1.616.0002.282.000

Van de vele juwelen in de unieke collectie van Wallis, de Hertogin van Windsor, zijn de tijger- en panterjuwelen van Cartier misschien wel de meest iconische. Ze was er dol op! Anders dan velen denken zijn deze juwelen niet speciaal voor haar ontworpen, de eerste ‘grote katten’ verschenen al in 1928. Maar de hertogin was wel degene die er grote bekendheid aan gaf. Op de grote juwelenveiling die in 1987 na haar overlijden werd gehouden, werden maar liefst zeven grote-katjuwelen verkocht, waaronder deze armband (1956) en broche (1959). Beide zijn van diamant, met strepen en neuzen van onyx, en ogen van smaragd.

107

Congres in de sneeuw

Het Belgisch koningspaar.

Koning Filip en koning Abdullah overleggen. De Britse prins Andrew spreekt.

Prinses Haya van JordaniĂŤ wordt geĂŤerd met een prijs van de VN.

actueel

éven koninklijk

Zo heel veel bijzonders gebeurt er niet in het Zwitserse Davos, maar één keer per jaar vliegen privéjets af en aan. Dan is het World Economic Forum in town, en wordt er door vele hoogwaardigheidsbekleders gesproken over de sociaaleconomische problematiek in de wereld. Ook vertegenwoordigers van vorstenhuizen reizen dan af naar Zwitserland. Tekst Rick Evers

109

Koningin Máxima bereidt zich druk bellend voor.

Koningin Rania van Jordanië.

Ook prinses Mabel is in Davos.

Koningin Rania.

Elke winter weer loopt Davos voor enkele dagen vol met hooggeplaatsten die elkaar ontmoeten op het Wereld Economisch Forum (WEF), onder wie ook tal van dames en heren uit de Gotha. Het is dé gelegenheid voor bedrijfsleiders en ministers-presidenten, prinsessen en belangenorganisaties, wetenschappers en koningen om tijdens (in)formele ontmoetingen contacten te leggen en te praten over wereldproblemen. Tijdens staatsbezoeken worden Nederlandse visitekaartjes met die van slechts één ander land uitgewisseld, terwijl alleen al tijdens een ontbijtsessie (‘power breakfast’) in Davos een kruisbestuiving van vele bedrijven, landen en economieën plaatsvindt. De Belgische media schenken volop aandacht aan koning Filip en koningin Mathilde die ‘reclame komen maken’ in Davos, maar dat ook koningin Máxima er naartoe is gekomen, krijgt in Nederland minder aandacht. Pas kort van tevoren heeft de RVD bekendgemaakt dat ook zij naar het wintersportoord zou gaan; niet zozeer als gezant van de koning, maar vooral als vertegenwoordiger van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Koningin Máxima woont een aantal sessies bij over de verbetering van de toegang tot financiële diensten. Ook zijn regeringsvertegenwoordigers van een aantal landen door de koningin gekoppeld aan functionarissen van centrale banken en grote private instellingen om te praten over Máxima’s stokpaardje, de inclusieve financiering. Waar de koning vooral op het wereldtoneel 110

verschijnt om Nederland te vertegenwoordigen, is de koningin wereldwijd bekend om haar inzet om financiële diensten voor iedereen, ook de lage inkomensgroepen en kleine- en middelgrote bedrijven, toegankelijk te maken. Dat doet ze al heel wat jaren, maar ze is nu voor het eerst in Davos. Koning Filip daarentegen is er al voor het twaalfde jaar. Anders dan koningin Máxima heeft hij geen specifiek onderwerp waar hij zich mee bezighoudt, maar komt hij puur om België te promoten. ‘We moeten in België blijven geloven’, zegt een trotse koning. Filip kent de vierdaagse conferentie als geen ander. Het programma bestaat uit een kleine driehonderd lezingen en debatten, maar de gesprekken die in de marge worden gehouden zijn misschien nog wel veel belangrijker. Op elk plekje in het congrescentrum waar maar ruimte is, vinden die bilaterale gesprekken plaats. ‘Davos’ is met niets te vergelijken, het WEF is het enige forum waar zo veel hooggeplaatsten bijeen zijn en écht inhoudelijke gesprekken kunnen voeren. Het zijn nadrukkelijk geen beleefdheidsbezoekjes, maar gesprekken waarvoor we koningin Máxima druk bellend, met stapels paperassen voor haar op tafel, in de lobby zich zien voorbereiden. En zo zal het ook zijn voor prins Albert van Monaco, koningin Rania van Jordanië, kroonprins Haakon en kroonprinses Mette-Marit van Noorwegen, prinses Haya van Jordanië en de Britse prins Andrew, de Hertog van York.

actueel

Prins Andrew is er op persoonlijke titel.

Koning Filip en koningin Mathilde in overleg.

Koning Abdullah van Jordanië, met koningin Rania op de achtergrond.

FO TO ’ S AN P, G ETT YIM A G ES, H H , I N STA G RAM , RE PO RTER S , T WI TTER

De Noorse kroonprinses Mette-Marit.

Die laatste is er op persoonlijke titel, en dus niet als officiële vertegenwoordiger van het Verenigd Koninkrijk. De tweede zoon van koningin Elizabeth is al sinds 2011 niet meer hét gezicht van de Britse handel, maar houdt nog wel steeds een eigen receptie op het forum om Brits ondernemerschap te promoten. De laatste jaren is er nooit zoveel pers op zijn feestje afgekomen, maar dit jaar is dat wel anders: kort voor de start van het forum is Andrew in opspraak gekomen. Zijn naam werd genoemd in een rechtszaak tegen een goede bekende van de prins. Een getuige zou, toen ze nog minderjarig was, meerdere keren gedwongen zijn om met Andrew het bed te delen. ‘Onjuist en op niets gebaseerd’, zei Buckingham Palace al gauw en ook dat ‘elke suggestie van onfatsoenlijkheid met minderjarigen pertinent niet waar is.’ Op zijn eigen receptie verwijst Andrew kort naar de actualiteit. ‘Ten eerste moet – wil – ik voor de volledigheid verwijzen naar de gebeurtenissen van de afgelopen weken en ik wil alleen de verklaring die namens mij door het paleis is gedaan herhalen en bekrachtigen’, aldus de prins. Dat negatieve nieuws rondom Andrew overschaduwt het positieve nieuws over een andere royal. Prinses Haya van Jordanië, dochter van wijlen koning Hussein en diens derde echtgenote koningin Alia, wordt geëerd met de 2015 Hunger Hero Award van het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties. Tussen 2005 en 2007 was Haya ambas-

sadrice van dit programma en bezocht ze projecten in Malawi, Syrië en Cambodja. Mensen die door rampen zonder voedsel komen te zitten, bijvoorbeeld vluchtelingen, krijgen eten van het WFP. In eigen land zette Haya de organisatie Tikiyet Um Ali op, om ook daar mensen aan voedsel te helpen. Inmiddels heeft Haya een andere functie binnen de Verenigde Naties, ze is nu Boodschapper van de Vrede. Ook prinses Mabel is afgereisd naar Davos, en zij is niet blij met wie ze daar ziet. Zeventien procent van de deelnemers is vrouw, twittert de prinses. Mabel zet zich al jaren met Girls Not Brides in voor een betere toekomst voor vrouwen, en is onder meer actief om gedwongen huwelijk van jonge meisjes tegen te gaan. Zij wil hen de kans geven om naar school te gaan. Dat er zo weinig vrouwen vooraan op het wereldtoneel staan, en dus in Davos zijn, steekt haar. ‘Beter leiderschap vereist meer vrouwen of diversiteit’, aldus de prinses. Of prinses Mabel, koningin Máxima en de andere (koninklijke) aanwezigen daadwerkelijk wat hebben bereikt in Davos, wordt meestal niet bekend gemaakt. Het Algemeen Dagblad: ‘Het resultaat van vier dagen debatteren tussen 2500 invloedrijke wereldburgers uit de top van het zakenleven tijdens het World Economic Forum kon in één zinnetje worden samengevat: we praten láter verder.’ In januari 2016 zien we dus ongetwijfeld weer veel blauw bloed in het congrescentrum in de sneeuw. 111

Martijn Akkerman is juwelenhistoricus. Hij is bekend als medewerker van het tv-programma Tussen Kunst & Kitsch, maar geeft ook lezingen en is betrokken bij de organisatie van exposities. Voor Vorsten schrijft hij over koninklijke juwelen.

Geen

Collectie S ix , A mster dam

Juwelen voor het haar

diadeem,

maarâ&#x20AC;Ś

Het is weer eens wat anders: geen diadeem maar een broche in het haar. Of meerdere, elegant verspreid over het kapsel. Of een speciaal ontworpen haarjuweel. Net zo koninklijk als een diadeem, maar een stuk comfortabeler om te dragen. Tekst Martijn Akkerman

112â&#x20AC;&#x201A;

Juwelen juwelen

C o llec t ie Si x, A ms ter d am

Lucretia van Winter werd in 1825 geportretteerd met een veervormig juweel met struisvogelveren. het juweel is in de amsterdamse familie six bewaard gebleven (linkerpagina); lucretia was gehuwd met jonkheer hendrik six. wie juweel en portret vergelijkt, ziet dat de kunstenaar zich wat vrijheden heeft veroorloofd!

juwelen

Toen in november 1848 koning Willem II in de Nieuwe Kerk te Amsterdam werd ingehuldigd, werden er van hem en zijn echtgenote portretten vervaardigd. Koningin Anna Paulowna staat hierop afgebeeld in een gedecolleteerde jurk en een diadeem met peervormige parels op haar kapsel met pijpenkrullen. Omdat het echter bitter koud was op de bewuste dag en de kerk onmogelijk verwarmd kon worden, droeg de koningin in werkelijkheid een hooggesloten jurk, evenals de andere aanwezige dames. Volgens een ooggetuige, de dochter van de Engelse gezant, droeg de koningin tegen de kou bovendien een enorme pruik, die bezaaid was met grote diamanten. Helaas is hiervan geen afbeelding bewaard gebleven.

In het haar of op de hoed

amalia van solms had meerdere ‘poinçons’. het juweel boven is een ander dan op het portret.

114

Van oudsher zijn diademen niet de enige juwelen die in het haar worden gedragen. Op vroeg 17de-eeuwse portretten zien we bij dames uit de adel en de regentenstand een naaldvormig juweel - waaraan een parel of een klein juweeltje bungelde - op het voorhoofd. Zo’n juweel werd tussen het hoofd en het oorijzer geklemd; een hoofdijzer hield de toen gebruikelijke kanten muts op zijn plaats. Aan de positie van zo’n naald en de eventuele combinatie met een kruisvormig juweel op de borst, kon men zien of de draagster gehuwd of ongehuwd was, en protestants, dan wel katholiek. De naald rechts ingestoken zonder kruishanger is protestant en ongetrouwd. Links is dus getrouwd. Bij katholieken is het net andersom, waarbij er altijd een kruisvormige hanger op de borst gedragen wordt. Dus: rechts ingestoken met kruishanger is katholiek en getrouwd. Een fraai, maar ook praktisch juweel, dat uiteindelijk navolging zou vinden in de voorhoofdsnaalden van verschillende Nederlandse streekdrachten. Nadat in de stad het oorijzer omstreeks 1650 definitief uit de mode raakte, probeerden de dames iets anders te vinden om het haar mee te versieren. In adellijke en koninklijke juweleninventarissen uit de tweede helft van de 17de eeuw vinden we vaak de termen ‘pinson’, of ‘pinsoen’, die zijn afgeleid van het Franse poinçon, in de betekenis van priem. Zo was Amalia van Solms in 1667 in het bezit van een poinçon met diamanten en parels, die op haar portretten dikwijls zichtbaar is. Ook op latere portretten, zoals van prinses Maria-Louise van Hessen-Kassel en prinses Anna van Brunswijk, respectievelijk gehuwd met prins Johan Willem Friso en prins Willem IV, komen vergelijkbare juwelen in het haar voor; een prachtige manier om de prinselijke status uit te dragen in een tijd dat het diadeem volledig uit het modebeeld was verdwenen. Vanaf de middeleeuwen tot het eind van de 18de eeuw werd het diadeem, zoals wij dat nu kennen, namelijk niet gedragen. Wie naar buiten ging, wilde zich natuurlijk ook zo voornaam mogelijk voordoen. De rijke Amsterdamse Lucretia van Winter, die gehuwd was met jonkheer Hendrik Six en onder andere Het Melkmeisje van Vermeer tijdelijk in de familie bracht, draagt op haar portret uit 1825 een groot met parels bezet veervormig juweel op haar baret, waarin twee enorme witte struisvogelveren zijn bevestigd. Evenals de veren is ook het juweel bewaard gebleven - het ligt

Beroemde haarjuwelen: de sterren van keizerin Elisabeth van Oostenrijk

ÂŠ B u n d esm o bi lien v er waltu n g , H o fb u r g We n en , S isi -m u seu m . Fo t o G er ald S ch ed y

net als sisi: koningin mĂĄxima en koningin juliana met sterren in het haar.

juwelen

koningin máxima en prinses margriet met een haarspeld uit de collectie van koningin emma.

in het beroemde huis van de familie Six aan de Amstel nog altijd in een vitrine in de nabijheid van het portret. Zo’n juweel is eigenlijk een soort voorloper van de latere aigrette, een juweel dat een bosje veren bijeen houdt. Het Franse woord aigrette betekent letterlijk ‘zilverreiger’ en de juwelen aigrette was dan ook meestal met de veren van deze vogel versierd. Overigens is het goed mogelijk dat mevrouw Six haar baret ook binnenshuis droeg in een tijd dat verwarming van een groot huis vaak moeilijk was te realiseren.

prinses charlène van monaco op haar huwelijksdag en de deense koningin margrethe verwerkten grote takbroches in hun kapsel.

Broches als alternatief voor het diadeem

116

Sinds het diadeem aan het eind van de 18de eeuw weer in de mode kwam, hebben veel adellijke en koninklijke dames de nadelen ervan ondervonden: een diadeem kan zwaar en oncomfortabel zijn. Tijdens het staatsbezoek aan Japan in het najaar van 2014 droeg koningin Máxima voor de eerste keer het zogenaamde Würtemberg-diadeem, dat in de loop van de avond scheef leek te gaan staan. Ook kroonprinses Mary van Denemarken heeft eens een hele avond met een scheef gezakt diadeem aan tafel gezeten. Gelukkig zijn er alter-natieven. Al vanaf het eind van de 19de eeuw werden veel juwelen ‘à double usage’, of ‘à triple usage’ vervaardigd, wat wil zeggen dat ze op meerdere manieren konden worden gedragen. De Hertogin van Marlborough verscheen kort na 1900 al eens aan het Engelse hof met een diamanten halve maan in het haar in plaats van het voorgeschreven diadeem, overigens zeer tegen de zin van de koning, die zijn misnoegen daarover duidelijk liet blijken. Dat zou nu echter geen probleem meer zijn. Op de avond van de inhuldiging van haar man droeg koningin Máxima de sterren van haar huwelijksdiadeem in het haar - koningin Juliana was haar hierin overigens al voorgegaan in de jaren vijftig. Het doet denken aan de diamanten sterren op het beroemde portret van keizerin Elisabeth van Oostenrijk, dat binnenkort te zien zal zijn op Paleis Het Loo op een Sisi-tentoonstelling. Het is nooit bewezen, maar het verhaal gaat dat deze sterren door middel van een batterij, die verstopt zat in haar crinoline, in beweging werden gehouden. En bij de viering van haar veertigste verjaardag verscheen Máxima met een haarspeld uit de collectie van koningin Emma, die eerder bij prinses Margriet is gezien. Inmiddels hebben veel vrouwelijke leden van de Europese hoven een alternatief voor het diadeem gevonden. Bloemen, vlinders en abstracte broches werden inmiddels reeds gesignaleerd in de kapsels van de prinsessen Victoria en Madeleine van Zweden en ook van onze vorstin. Koningin Mathilde heeft onlangs de beroemde watervalbroche van koningin Fabiola achter in haar chignon gedragen en koningin Margrethe van Denemarken en prinses Charlène van Monaco verwerkten grote diamanten takbroches in hun kapsels, de laatste zelfs tijdens haar huwelijk. Overigens is prinses Charlène in het openbaar nog nooit met een diadeem verschenen, maar wel met een speciaal voor haar ontworpen asymmetrisch haarjuweel van de Parijse juwelier Lorenz Bäumer. Het is een verrassend moderne manier om koninklijke status op een draagbare wijze te tonen.

fo to ’s c or b is / h h, g et t y im a g es , ha a g s h i s to ri s c h m us e um , hh , pa l ei s h et lo o, p p e, na

Comfortabel alternatief

links: prinses charlĂ¨ne met een speciaal voor haar ontworpen asymmetrisch haarjuweel. hiernaast: een vlinderbroche in het haar van koningin mĂĄxima.

helemaal boven: de zweedse kroonprinses victoria met een diamanten pijl (van cupido?) in haar kapsel, aan de vooravond van haar huwelijk.

waarom kiezen als allebei ook kan? koningin sonja van noorwegen, kroonprinses victoria van zweden en de deense kroonprinses mary combineren een diadeem met een of meerdere broches.

in de jaren tachtig droeg ook prinses diana een broche in haar kapsel.

kroonprinses mary draagt haar robijnendiadeem met broches uit dezelfde parure.

hof nieuws Tekst Carlijn Strodijk

staatsbezoeken

vakanties

openingen

nationale feestdagen

verjaardagen

galadiners

Viva Valencia! In tegenstelling tot haar zus infanta Cristina – die verwikkeld is in

een corruptiezaak – zien we infanta Elena van Spanje nog wel in het openbaar: zo bezocht zij voetbalclub Valencia. Voetbalsupporter Elena – die voor de wedstrijd Spanje-Portugal tijdens het EK in 2012 de Spaanse vlag aan een balkon bevestigde – ontmoette hier een team van voetballers met een verstandelijke beperking. Elena is projectleider van de Mapfre Foundation, een stichting die zich richt op doelen die voor de samenleving van belang zijn en onder meer dit initiatief financiert. Bij haar bezoek kreeg de prinses een spelersshirt met haar naam en ze zong het clublied mee.

problem

118

Laurent bedankt agenten Na de terreurdreigingen in België, ontkomt ook het koningshuis niet aan extra beveiliging. Ook prins Laurent krijgt meer veiligheidsmensen en agenten mee als hij op stap gaat. Maar toen de prins in Gent de Landbouwbeurs Agriflanders bezocht, trok hij zich weinig aan van zijn beveiligers; met iedereen die dat wilde, ging hij op de foto. Laurent bedankte enkele agenten voor hun acties van de afgelopen weken: ‘Wij zijn heel vereerd, want u helpt ons tegen de aanvallen van Al Qaida. Dat klopt, he?’, aldus de prins.

Fo t o ’s A N P, G ett yi mag es, Rep o rt ers , Su n s h i n e, Twi tte r

‘Big’

Verdrietig nieuws van de Britse prinses Anne. Tijdens een jaarlijkse conferentie voor Britse boeren - waarvan zij beschermvrouwe is vertelde Anne dat een van haar prijswinnende varkens is gedood door een wild zwijn; het dier werd aangevallen in zijn hok. Op haar landgoed Gatcombe Park houdt de prinses al een aantal jaren varkens. ‘Onze boerderij heeft gisteravond bezoek gekregen van een wild zwijn’, vertelde ze. ‘Mijn Gloucester Old Spot Pig is er daarom niet meer’, aldus Anne.

actueel

Kijk ook eens op www.vorsten.nl!

Sirindhorn

op reis

roontjes knutselen

Kinderen brengen haar veel vreugde, vertelde de Deense prinses Marie onlangs. Ze vindt het bijvoorbeeld erg leuk als prinses Athena, haar driejarige dochtertje, haar imiteert. Eind januari was Marie in Aabenraa om de nieuwe aanbouw bij een ziekenhuis te openen. Hier ontmoette zij een aantal jonge patiëntjes, met wie zij prinsessenkroontjes knutselde. Met een lijmpistool plakte de vrouw van prins Joachim glitters op een roze kroontje van een meisje dat haar been had gebroken bij een skiongeluk.

Haar ouders koning Bhumibol en koningin Sirikit van Thailand zijn vanwege gezondheidsproblemen niet in staat om verre buitenlandse reizen te maken, en dus is het steeds vaker prinses Sirindhorn die op het vliegtuig stapt. Zo zagen we haar bij de uitvaart van de Belgische koningin Fabiola, en bezocht zij in Berlijn de Internationale Grüne Woche, de grootste beurs ter wereld voor landbouw, tuinbouw en voedsel. Tijdens een rondleiding gaf ze bij een Thaise stand uitleg aan de Duitse minister van Agricultuur en de burgemeester van Berlijn over Thaise producten. Ook ging Sirindhorn – die een passie heeft voor technologie – naar de Berlijnse BMW fabriek, waar ze werd geïnformeerd over een interne beroepsopleiding. Vervolgens vloog de prinses nog naar Singapore voor een eendaags bezoek.

Samen sterk

Prins Harry heeft aan zelfvertrouwen geen gebrek, maar tijdens een fotomoment met basketballer Carmelo Anthony ging hij toch maar even op zijn tenen staan. De twee spraken elkaar op een receptie op St. James’s Palace. Carmelo en Harry zetten zich samen in voor jongeren in achterstandswijken. Het Royal Foundation Coach Core-programma - opgezet door Harry, William en Catherine stimuleert jongeren professioneel sportcoach te worden, zodat zij andere jongeren in de gemeenschap kunnen inspireren. Op het paleis werden 33 jongeren die het programma succesvol hebben doorlopen, ontvangen. 119

skisporen

In koninklijke

Skiën is Lech. Elke krokus vakantie. Althans, voor de Oranjes. De koning komt al zolang hij zich kan herinneren in het dorpje aan de Oostenrijkse Arlberg. Maar elke koninklijke familie heeft zo zijn eigen favoriete ski-oord. Tekst Rick Evers

Sankt Moritz (Zwitserland)

Al sinds de tweede helft van de 20ste eeuw is Sankt Moritz in trek bij royalty, zowel die van den bloede als uit de showbizz. Hoewel de Zweedse koninklijke familie in eigen land prima pistes voorhanden heeft, gaan ze het liefst naar Sankt Moritz. Het exclusieve Suvrette House Hotel is dan hun uitvalsbasis. De eigenaar van een skischool herinnert zich dat hij naar koning Carl XVI Gustaf wilde skiën, maar werd gehinderd door diens beveiligers die de koning niet konden bijhouden. Voordat de Oranjes van Lech hun vaste bestemming maakten, kwamen ze geregeld in Sankt Moritz. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima kozen het vakantiehuis van biermagnaat Alfred Heineken als hun eerste stop tijdens hun huwelijksreis. 120

achtergrond

Bijna 300 kilometer boven Oslo werd koningin Wilhelmina verliefd. Ze viel voor het fantastische Noorse sneeuwlandschap met blokhutten en houten huizen in aardetinten rondom het Feformeer. Nu nog rijden de arrensleden rond, compleet met schapenvachten om de inzittenden op te warmen. Indertijd moet de tocht voor Wilhelmina – eind jaren twintig – dagen hebben geduurd om het wintersportgebied te kunnen bereiken, dat haar werd aangeraden door koning Haakon VII. Net als Wilhelmina kwam ook de koning geregeld in het Høifjellshotell, dat sinds 1902 een speciaal ingericht koninklijk verblijf heeft. Het heet ‘Dronningen’, koningin in het Noors. Van koningin Maud zijn tal van brieven bekend die ze vanuit dit appartement verstuurde. Niet ver daarvandaan is ook het koninklijke bergchalet ‘Prinsehytta’ (de Prinsenhut), dat meer dan honderd jaar oud is en tegenwoordig vooral in het jachtseizoen wordt gebruikt.

Nord-Fron

(Noorwegen)

achtergrond

Klosters

(Zwitserland)

Eens was het een boerendorp, nu is het een keurig, luxe skioord. Prins Charles komt er al vele decennia. Tegenwoordig heeft een van de kabelbanen zelfs de titel van de Britse troonopvolger. Die naam is opmerkelijk, want zo opvallend zijn de koninklijke wintersportgasten niet aanwezig. Hoewel de prins en zijn zoons er soms meerdere malen per jaar zijn, worden ze niet of nauwelijks opgemerkt. En dat zal precies de reden zijn dat ze hier zo graag komen. Op een bruisende aprĂ¨s-ski zul je hen zo snel niet vinden, gewoonweg omdat dat niet iets is waar Klosters om bekendstaat. Wellicht wel in de hotelbar van een van de schitterende vijfsterrenhotels in het Zwitserse dorp. 122â&#x20AC;&#x201A;

Een hotelkamer of vakantiehuisje reserveren is niet nodig voor de prinselijke familie van Monaco: de Grimaldi’s hebben een chalet in het exclusieve Zürs, niet ver van Lech, aan de andere kant van de Arlberg. Vooral prinses Caroline is er vaak te vinden. Voorheen was dat vooral met haar man prins Ernst-August van Hannover, tegenwoordig is het meestal met hun jongste dochter prinses Alexandra. In de wintersportvakantie van vorig jaar kwam ook dochter Charlotte Casiraghi mee, samen met haar partner Gad Elmaleh en zoontje Raphaël. Prins Charles kwam er in de tijd dat hij met prinses Diana getrouwd was ook, maar naar verluidt hebben ze er nooit overnacht. Ze zouden namelijk in Liechtenstein hebben geslapen, op uitnodiging van de vorst.

Zürs (Oostenrijk)

achtergrond

Gstaad (Zwitserland)

In Gstaad gaat het niet eens per se om skiën. Men schat dat bijna de helft van de toeristen er niet eens de latten onder bindt: het draait om het uitzicht en het uiterlijk. Gstaad hoort bij ’s werelds duurste skiresorts. Prins Rainier en prinses Grace kwamen er vaak en nog altijd is het een geliefde winter bestemming voor de Monegaskische prinselijke familie. Geregeld zijn prins Albert en prinses Charlène hier te vinden. Andrea Casiraghi besloot er zelfs in februari vorig jaar met zijn geliefde Tatiana Santo Domingo te trouwen. Een winters sprookjeshuwelijk in de sneeuw, met de bruid in een prachtige hautecouturejapon van Valentino mét sneeuwwitte mantel. De band met Gstaad is zelfs zo bijzonder voor de Grimaldi-Casiraghi’s, dat zoontje Sacha – officieel Alexandre – er werd gedoopt.

Verbier (Zwitserland)

De vaste stek van het Belgische koningspaar en het Deense kroonprinselijk paar is het Zwitserse Verbier. Ook prins Harry werd er in de winter van 2013 gespot, samen met zijn toenmalige vriendin Cressida. Ze waren er niet alleen, Harry werd uitgenodigd door zijn oom prins Andrew, die er een chalet voor zoâ&#x20AC;&#x2122;n 30.000 euro per week huurde voor zijn eigen gezin, inclusief ex-vrouw Sarah, Hertogin van York. Zowel het gezin van koning Filip als dat van kroonprins Frederik kiest ervoor de pers kort uit te nodigen voor een mediamoment, zodat ze daarna op de piste, in de restaurants of winkels met rust worden gelaten. 125

achtergrond

Lech (Oostenrijk) 126

Fo t o ’s a n p, g ett yi ma g es, h h , m p e, rep o rter s, s u n sh i n e

Lech is voor de Oranjes vaste prik in de winter. Sinds jaar en dag komen ze in het idyllische Gasthof Post in het Oostenrijkse Lech. Achter de kenmerkende Oostenrijkse uitstraling van het gasthof gaat een luxueus vijfsterrenhotel schuil dat zijn oorspronkelijke charme altijd heeft weten te behouden. De kamers zijn betimmerd met hout, de meubelen artistiek beschilderd en in het hele hotel zijn antieke voorwerpen, posthoorns en jachttrofeeën te vinden. De sfeer en warmte van de lokale cultuur hangt er nog altijd, een warmte waardoor het voor de koninklijke familie voelt als een warm bad waar ze steeds weer naar terugkeren. Sinds koningin Juliana en prins Bernhard in contact kwamen met hotelier Erich Moosbrugger en diens familie, verruilden ze het mondaine Sankt Moritz voor het aan de andere kant van de Arlberg gelegen Lech, dat indertijd nog een rustig dorp was. Het is datzelfde hotel Post van deze familie Moosbrugger waar Willem-Alexander, Friso en Constantijn als jonge kinderen al elk jaar hun vakantie doorbrachten. De drie zijn als het ware opgegroeid met de kinderen van de Moosbruggers en nog altijd is er een hechte band tussen de beide families. Prinses Beatrix heeft er haar eigen kamer, terwijl het koninklijk gezin een eigen huis verkiest. Als kleine jongen ging de koning met het gezin vaak per trein. De laatste vakantie voor zijn inhuldiging trakteerde hij zijn drie dochters op diezelfde, onvergetelijke ervaring.

127

lezersrubriek

Deze pagina’s zijn voor u! Hebt u een vraag aan de redactie? Wilt u een compliment maken of hebt u juist een klacht? Mist u onderwerpen? Staat u op de foto met een prins(es)? Wij horen het graag! Stuur uw bericht aan info@vorsten.nl of Postbus 23693, 1100 DD Amsterdam. Of plaats een bericht op Facebook of Twitter. volg ons op... www.facebook.com/VorstenNL download gratis de app

128

www.twitter.com/VorstenNL

www.vorsten.nl

Prinses Olympia, de dochter van kroonprinses Marie-Chantal van Griekenland, plaatste onlangs deze informele foto van haar moeder op haar Instagram-account (@olympiagreece).

Redactie: Wat leuk dat u de prins zomaar tegen het lijf liep en dit met Vorsten wilt delen!

Hartelijk dank voor het mooie horloge dat vandaag werd bezorgd. We doen altijd mee met de puzzel, en zodra we de nieuwe Vorsten krijgen, zijn we altijd weer benieuwd wie er gewonnen heeft. En wat denk je, tot mijn grote verbazing staat onze naam vermeld. We vinden het blad overigens erg mooi, hoor. Ik heb een keer een jaarabonnement van de kinderen gekregen, voor mijn verjaardag, en we zijn er gelijk op geabonneerd. Ga zo door! Nogmaals hartelijk hiervoor. Hartelijke groetjes, Miny Imminkhuizen Redactie: Fijn om te horen dan het horloge in de smaak valt. En we zijn natuurlijk helemaal blij dat u zo’n trouwe abonnee bent!

Vraag: Ik ben een erg groot fan van Beatrix – ze is echt mijn koningin. Eerlijk gezegd ben ik nog steeds in shock dat ze afgetreden is, het is echt een gevoel van weemoed. Ik hoop dat Amalia in haar voetsporen zal treden! Helaas deel ik niet het vrij algemene enthousiasme over Máxima – al is Alexander natuurlijk haar opvolger, niet Máxima. Het gaat om kwetsbaarheid en macht – dat maakt die vier vorstinnen (Emma t/m Beatrix) zo razend interessant. Althans, in mijn beleving. Ga zo door met uw blad! Het ziet er steeds geweldig uit. Ook erg leuk dat u regelmatig in tv-optredens verschijnt. En... graag veel aandacht blijven geven aan Beatrix de Grote! Met heel vriendelijke groet, Dick Jan Peters

Fo t o ’s c o r bis / h h , ro ya ls by r o bi n

vorsten

In Utrecht vlak bij het Beatrix Theater ontmoette ik prins Constantijn. Ik weet niet waarom hij daar was, dat heb ik hem niet gevraagd. Wel vroeg ik of ik een foto met hem mocht maken en eigenlijk verwachtte ik dat hij nee zou zeggen. Maar het was rustig en hij was heel vriendelijk, dus een foto was zo gemaakt. Groeten, Erwin van Veldhuizen

Graag maken wij u attent op de Oranjebeurs in Buren, die zal plaatsvinden op zaterdag 18 april van 10.00-15.00 uur. Locatie: zalencentrum Prinsenhof, de Bijen 1, Buren. Informatie: mevrouw Verkerk 0294-41 64 24. Vorsten zal hier ook vertegen woordigd zijn. Met uw kaartje voor de beurs kunt u een bezoek brengen aan Museum Buren en Oranje voor de helft van de entreeprijs.

Kroontjesabonnees In elk nummer van Vorsten maken we de namen bekend van lezers die al jarenlang abonnee zijn en een vorstelijk geschenk van ons krijgen. Zij worden willekeurig geselecteerd.

Redactie: Uw verhaal is bij ons op de redactie en waarschijnlijk ook voor veel lezers zeer herkenbaar. Uiteraard blijven wij prinses Beatrix volgen en doen wij in Vorsten verslag van haar officiële bezigheden en de bezoeken die zij aflegt.

Wat u in uw editorial (van Vorsten 2, red.) omschrijft omtrent de kleding van de prinsesjes, is zo herkenbaar.

Ze stralen in ieder geval wel, onze prinsesjes!

Diezelfde discussie heb ik thuis ook gevoerd, na het zien van de foto’s. Waarom soms zo specifiek nette kleding die voor de drie prinsessen identiek is, en nu zulke doodgewone kleding? Wellicht een trend op school, maar ik neem aan dat hun moeder toch enige inbreng heeft. Ze stralen in ieder geval wel, onze prinsesjes en het koningspaar! Groeten, Yvonne de Boer Redactie: We zullen nooit weten hoe de keuze van de kleding is verlopen. Dat de prinsesjes en ons koningspaar stralen, vinden wij zonder meer het belangrijkste van allemaal!

Het cadeau van dit nummer: 4 kristallen whiskyglazen, ter waarde van € 49,99

U ontvangt de prachtige kristallen Glasgow Tumblers in een luxe geschenkdoos. Bij Whiskyglazen.nl vindt u een uitgebreide selectie van de beste kristallen whiskyglazen (tulpvormig en tumbler). WH SKYGLAZEN.NL De Kroontjesabonnees die dit cadeau ontvangen:

• A. Mur, Loenen aan de Vecht • S. Roelofsen, Franeker • W. Jordans, ’s-Gravenhage • M. Moyses, Stellendam • J.N. van Eyk, Roosendaal

De glazen worden zo spoedig mogelijk naar u toegestuurd.

De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen aan deze rubriek te redigeren en/of in te korten.

Vorsten is blij met de steun van trouwe abonnees en verloot daarom ieder nummer een mooi cadeau. U hoeft niets te doen, met de winnaars wordt contact opgenomen. Misschien bent u de volgende keer wel aan de beurt! Iedere keer is er een ander cadeau.

129

column

Antoin Peeters is journalist. In Vorsten vertelt hij over zijn ervaringen als verslaggever Koninklijk Huis bij RTL Nieuws.

Leve de

Het is vrijdag eind van de middag. In een witte tent op het terrein van kamp Westerbork worden nog altijd de 102.000 namen van de Nederlandse Holocaustslachtoffers voorgelezen. Dagenlang duurt het voorlezen, een bijzondere herdenking die de omvang van dit intense drama goed weergeeft. Ineens komt koning Willem-Alexander binnen en loopt naar voren. Slechts een paar mensen weten van zijn komst. Een vooraankondiging zou het intieme karakter van de herdenking verstoord hebben. Ook de koning leest tien minuten lang namen voor. Eerder die dag zie ik hem nog op de vrolijke opening van het Akoesticum in Ede, een trainingsplek voor muzikanten en kunstenaars. Daar is het gezellig en gemoedelijk. De koning is opgewekt en geïnteresseerd, maar hij weet natuurlijk dat hij straks die loodzware taak heeft om tientallen namen voor te lezen. Hij doet het knap. Een rustige, monotone opsomming van de slachtoffers. Hier staat even geen koning, maar gewoon een meneer in pak die rustig namen voorleest, net als al die andere vrijwilligers die dat dagenlang doen. De koning is 2015 sowieso bijzonder begonnen. Met als centrale thema: vrijheid, of beter: de bedreiging daarvan. Of het nou gaat om de aanslagen in Parijs of de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog: het zijn aanvallen op onze vrijheid. Kennelijk raakt het de koning, want hij spreekt er openlijk over in persverklaringen en toespraken, hij gaat naar Westerbork en Auschwitz. Het enige optreden van de koning dat daar in mijn ogen niet in past, is het bezoek aan Saoedi-Arabië in verband met het overlijden van koning Abdullah. Een land waar onthoofdingen en stenigingen aan de orde van de dag zijn. Dat heeft weinig met vrijheid te maken en valt al helemaal niet te rijmen met die mooie woorden en prachtige herdenkingen waar Willem-Alexander bij aanwezig was. Maar ja, de koning kon natuurlijk niet anders. Saoedi-Arabië is een bevriende natie en de economische belangen zijn enorm. Als hij niet was gegaan, was de rel misschien nog wel groter geweest. Dat zou worden uitgelegd als een schoffering, zitten we daar op te wachten? En al z’n collega’s gingen ook! Nog een argument: de mensenrechten kunnen tijdens zo’n bezoek aangekaart worden. Daar trekt het land zich geen bal van aan, maar het klinkt altijd wel mooi. Ach, misschien is het een beetje schijnheilig van mij om het bezoek af te keuren. Mijn auto rijdt waarschijnlijk ook op brandstof uit dat verwerpelijke land. Laat ik de auto nu staan en pak ik de fiets? Nee dus. Ook zo’n bezoek hoort kennelijk bij het takenpakket van de koning, ‘helaas’ zou ik bijna zeggen. Leve de vrijheid!

Antoin Peeters 130

F ot o’ s a n p, r oya l s b y r o b in

vrijheid!

Van moeder op zoon

Eind januari vierde prinses Beatrix haar 77ste verjaardag. Inmiddels lijkt ze het dan toch echt wat rustiger aan te doen; niet verwonderlijk, nu haar zoon Willem-Alexander stevig in het zadel zit als haar opvolger.

f o t oâ&#x20AC;&#x2122;s anp