InvUus, december 2014

InVUus december 2014

MEDISCHE FACULTEITSVERENIGING VUMC

innovatie zwarte piet of niet interventieradiologie toekomst van de zorg Medische apps

ALTIJD EN OVERAL INTERNET BANKIEREN Je bankzaken regelen op momenten wanneer het jou uitkomt. Waar je je ook bevindt. Met ABN AMRO Internet Bankieren is het allemaal zo geregeld. ’s Avonds nog even een bedrag overmaken. Je beleggingsorders voordelig opgeven met ABN AMRO Internet Online. Meer weten?

Kom langs op een ABN AMRO kantoor. Of ga naar abnamro.nl/internetbankieren en maak gebruik van de vele mogelijkheden.

ABN AMRO Amsterdam, Willem van Weldammelaan 7

3

inhoudsopgave 4 5 6

Hoofdredacteurs Voorzitter MFVU

Onbekende specialismen

8 10 12 14 16

Interventieradiologie Patenten Studenten: innovatie

18 20 22 24 26 28 29 29

CULTuuragenda Jack van Horssen

Medische apps Zwarte piet of niet Grote reis Dublin Column Saskia Gedichten

Puzzel

Toekomst zorg Foto’s

colofon

// Hoofdredactie Louise Zijp // Eindredactie Naomi de Vries // Ontwerp Eva Panneman // Opmaak Martine van Wees

// Redactie Louise Zijp Eva Panneman Bas van ‘t Hoff Abegail Straal Naomi de Vries Lotte de Boer Charlotte de Groot Martine van Wees

// Redactieadres MFVU, kamer D-014 V/d Boechorststraat 7 1081 BT Amsterdam 020-4448353 InVUus wordt gemaakt door een onafhankelijke redactie en uitgegeven door de MFVU. De in het blad weergegeven meningen hoeven niet per se die van de voltallige redactie te weerspiegelen.

InVUus verschijnt 5 keer per jaar in een oplage van 1250 stuks.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie.

In deze uitgave

InVUus

4

Bas en louise

Voorwoord

Wisseling hoofdredacteur der InVUus

Lieve Lezers In deze vooruitkijkende editie van de InVUus is het voor mij tijd om terug te blikken. Daar waar dit nummer draait om de minder bekende en de nieuwere specialismen en technieken zoals Interventieradiologie en robotische chirurgie maar ook uitvindingen zoals lichtgevende sleutels, ga ik terug naar het jaar 280 en probeer ik uit te leggen hoe de traditie van Sinterklaas in elkaar steekt.

Voor mijn gevoel ga ik nog verder terug in de tijd als ik denk aan mijn begin bij de InVUus. Het is dan niet in het jaar 280 gebeurd, maar toch lijkt de rit die ik mee heb gemaakt een hele lange. Sexy Student verkiezingen, vraagstukken, een interview met Wouter Bos en een compleet nieuw design; de InVUus is in mijn ogen met de vorige editie volmaakt geworden, en daar ben ik mijn mederedactieleden zeer dankbaar voor.

‘Maar hoe zit het dan met deze editie?’ hoor ik je vragen. Deze editie, lieve lezers, draag ik op aan Louise Zijp, jullie nieuwe hoofdredacteur, een zeer gemotiveerde en gedreven schrijfster, die van mij het stokje overneemt. Ik hoop dat de InVUus voor haar en haar huidige en toekomstige leden net zo veel plezier brengt als het mij heeft gedaan.

Louise, succes, en veel plezier!

Bas van ‘t Hoff Oud-hoofdredacteur der InVUus Bedankt Bas! Ik ben heel trots dat ik de verantwoordelijkheid voor dit mooie blad van jou over mag nemen.

Jij schrijft over mooie herinneringen als hoofdredacteur van de InVUus, voor mij moeten die allemaal nog komen. Maar mijn eerste heb ik sinds kort binnen: een interview met dhr. Van Horssen – “zeg maar Jack”. Bij ons bekend als docent histologie, maar buiten onze VU-Geneeskunde-bubbel eigenlijk nog veel bekender als belangrijk onderzoeker naar MS. Wat een inspirerende man: nog maar 38 jaar en dan al zoveel gedaan en bereikt, hij vliegt overal heen, en heeft nog tijd voor zijn hobby’s ook. Je gaat je vanzelf afvragen wat jij over een aantal jaar allemaal bereikt zal hebben…

Wat mij weer bij de InVUus brengt: wat ga ik allemaal doen? Wat gaat er op deze eerste mooie herinnering volgen? Ik heb het zelf in handen, als hoofdredacteur. Het is een uitdaging die ik graag aanga.

Louise Zijp Hoofdredacteur der InVUus v.b.n.b. Louise, Bas, Naomi, Eva, Abegail, Martine, Charlotte, Lotte

Isabelle

5

Lieve lezers, Bij de toekomst van geneeskunde denkt men al snel aan met één pil kanker genezen en robots die de operatiekamer overnemen – met alle gevolgen van dien. In een futuristisch beeld dat vele van ons hebben, zien we geautomatiseerde ziekenhuizen, consulten via een app – ‘stuur maar even een foto van dat genitale wratje’ – en een scanner op je mobiel die kan zien of je met een moedervlek naar de dokter moet. Dingen die tien jaar geleden onmogelijk leken maar die nu elke dag steeds werkelijker worden. Waar ons mam nog niet kon internetten en telefoneren tegelijk moeten wij leren leven in een wereld waar alles wat digitaal kan worden gemaakt ook digitaal wordt gemaakt. Je hoeft niet meer naar een parkeerpaal te lopen maar downloadt gewoon even Yellowbrick, reserveren doe je niet meer telefonisch maar via een app en een afspraak maken met je huisarts doe je via de online module. Dingen die, als je ze aan je opa en oma had verteld op kinderleeftijd, als futuristisch grapje zouden werden gezien.

Dat die toekomst een stuk dichterbij is dan we dachten, bewijst zich ook als je elke avond braaf het NOS-journaal bekijkt. Voor degenen die niet elke avond vrij hebben voldoet de NU.nlapp overigens ook. Beide media brengen namelijk vaak hetzelfde nieuws: er is heel veel gaande op medisch gebied. En dan heb ik het niet over een vrouw die bevallen is van een achtling of die man in India met drie benen, maar over alle medische ontwikkelingen die

er op dit moment gaande zijn in de wereld der technologie. Denk maar eens aan de ambulance-drone die een student van de TU Delft afgelopen maand heeft ontworpen. Het onbemande, autonome navigerende minivliegtuigje kan een defibrillator razendsnel op de benodigde plaats afleveren en de overlevingskans enorm vergroten. Nu is het nog een projectje waarmee een brakke student zijn vak probeert te halen, over een paar jaar is het misschien wel een speelgoedhelikopter die honderden levens per jaar redt!

Met het opstijgen van de drone komen er ook een hoop vragen omhoog. Komt er een overschot aan dokters omdat je straks je gesneden vinger in een machine kan stoppen die je wond dicht lasert? Kan een consult voortaan via de computer (Oorpijn, keuzevraag 4: heb je gezwommen in zwembadwater? Zo ja -> Pseudomonas aeruginosa)? Word je later door een hulpje een machine in gereden die handmatig eventjes je buik leegzuigt bij een volautomatische liposuctie? Wordt een psychiatrisch consult vervangen door een lieve virtuele dokter met grote ogen en een roze parelketting? Is er nog wel werk voor ons als artsen of kunnen we beter switchen naar een informaticaopleiding? Deze en veel meer vragen zullen in deze InVUus aan bod komen.

Vind je het antwoord hier niet? Zoek het dan bij jezelf: jij bent immers een dokter van de toekomst!

Liefs, Isabelle van der Meulen

// InVUus december 2014

Voorwoord

h.t. voorzitter der MFVU

6

Onbekend en ongewild

Artikel

Underdogs in de geneeskunde Door Naomi J. de Vries

Wanneer je eerstejaars geneeskundestudenten vraagt wat voor soort arts ze later willen worden, roepen de meeste direct: “Chirurg!”.

Ook specialismen als kindergeneeskunde, cardiologie en neurologie zijn populair. In de loop der jaren krijgen specialismen als radiologie en anesthesiologie vele volgelingen en ook zijn er steeds meer huisartsen in spe. Een aantal specialismen wordt echter niet of nauwelijks gekozen, maar waarom? Weten we eigenlijk wel wat de mogelijkheden zijn? In dit artikel komen een aantal impopulaire maar interessante specialismen aan bod.

Ziekenhuisarts Omdat het specialisme pas net is geïntroduceerd, is de inhoud ervan onder veel studenten nog niet bekend. Wat is een ziekenhuisarts eigenlijk?

De ziekenhuisarts is de eindverantwoordelijke zaalarts op een afdeling en moet daarom een uitgebreide medische kennis hebben van alle problemen die zich daar kunnen voordoen.

De ziekenhuisarts vervult een verbindende en coördinerende rol in de multidisciplinaire zorg en levert continuïteit door er dagelijks voor de patiënt te zijn en zorg te dragen voor een goede overdracht. De ziekenhuisarts kan op elke klinische afdeling werkzaam zijn, met uitzondering van de kindergeneeskunde.

Met name op heelkundige afdelingen ligt de meerwaarde van de ziekenhuisarts voor de hand, waar deze voor de medische zorg op de afdeling verantwoordelijk is terwijl de chirurg over de operatieve zorg gaat.

De opleiding tot ziekenhuisarts bestaat uit acht stages op onder andere de afdelingen interne geneeskunde, heelkunde, neurologie en anesthesiologie. Ook loop je stage bij een verpleeghuisarts of huisarts. De stages zijn het hart van de opleiding, die drie jaar duurt. Ieder jaar neem je deel aan vier landelijk georganiseerde onderwijsdagen over o.a. water- en zouthuishouding, voeding, polyfarmacie, patiëntveiligheid, circulatie, palliatieve zorg en pijnbestrijding,

antibioticabeleid, ziekenhuismanagement, transfer van zorg, organisatie van zorg buiten het ziekenhuis en de kwetsbare (oudere) patiënt.

Je leert het vak op de werkvloer, maar daarnaast is er landelijk georganiseerd onderwijs dat plaatsvindt in één van de vier opleidingsziekenhuizen, waar het VUmc er een van is! De opleiding wordt afgesloten met een ‘meesterstuk’ waarmee je bewijst voldoende kennis te hebben verworven in het cursorisch onderwijs. Er zijn op dit moment twintig opleidingsplekken per jaar voor de specialisatie tot ziekenhuisarts, maar er wordt naar gestreefd om dit aantal de komende jaren te gaan verhogen naar minstens zestig per jaar. In de Verenigde Staten is de ‘hospitalist’ nu al het sterkst groeiende specialisme!

Nucleair geneeskundige Helaas hebben veel studenten nog nooit van dit specialisme gehoord. Wat doe je eigenlijk als nucleair geneeskundige?

Als nucleair geneeskundige houd je je bezig met de diagnostiek en therapie m.b.v. radioactief gemerkte stoffen. Het vak is daarmee een mooie combinatie tussen beeldvorming en behandeling. Je hebt veel contact met andere specialismen, maar een beperkt patiëntencontact. De nucleair geneeskundige beschikt over de expertise om per indicatie het juiste radiofarmacon te kiezen, te doseren en toe te passen.

Hoe gaat de diagnostiek nu eigenlijk in zijn werk? Bij onderzoeken krijgt de patiënt een kleine hoeveelheid radioactieve stof toegediend om de fysiologie van het lichaam en de organen te onderzoeken.

Deze werking wordt afgebeeld of gemeten.

Ter vergelijking: bij radiologie wordt meer naar de structuur van organen gekeken en minder naar de werking, en daarom vormen deze twee beeldvormende technieken een mooie aanvulling op elkaar! Therapie met nucleaire geneeskundige technieken bestaat uit de vernietiging van specifiek weefsel door

De opleiding tot nucleair geneeskundige duurt vier jaar, waarvan je een jaar besteedt bij de Interne geneeskunde, een half jaar bij de Radiologie en tweeëneenhalf jaar bij de Nucleaire geneeskunde. Je bestudeert de basisvakken radiobiologie, radiofarmacie, radiochemie, radiofysica en instrumentatie. In de loop van de opleiding moet je in elk geval een voordracht houden of een wetenschappelijk artikel publiceren.

Erkende stageplaatsen zijn het Nederlands Kanker Instituut (Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis) te Amsterdam en het Spaarne ziekenhuis te Haarlem. Per jaar worden er gemiddeld tien basisartsen aangenomen voor de opleiding tot nucleair geneeskundige. Ben jij dol op natuur- en scheikunde? Dan is dit de opleiding voor jou!

Patholoog Er heerst onder de studenten een – overigens niet correct – beeld dat pathologen rare oude mannetjes zijn die lijken opensnijden in donkere kelders. Maar wat houdt de pathologie nu echt in?

Pathologie is de richting binnen de geneeskunde die zich bezighoudt met de diagnostiek op basis van onderzoek aan weefsels en cellen. De klinisch patholoog is een medisch specialist die met behulp van de microscoop op cel- en weefselmateriaal van patiënten een diagnose stelt. Het kan hierbij gaan om bijvoorbeeld maligniteiten maar ook om infecties. Ook kan het weefsel dat je onderzoekt van bijna elke plek in en op het lichaam afkomstig zijn en daarom heb je als klinisch patholoog een heel breed vakgebied!

punctie uit; hierbij dring je met een heel dun naaldje door in bijvoorbeeld een knobbel en neemt een klein stukje weefsel weg voor onderzoek. Heb je na je onderzoek je diagnose gesteld, dan verwerk je je conclusies in een verslag dat je aan de behandelend arts overdraagt aan de hand waarvan deze een behandelplan opstelt. Een andere taak die je als patholoog hebt, is het verrichten van obducties; hierbij doe je uitgebreid onderzoek bij een overledene om meer over ziektes te weten te komen, maar ook als toetsing van de diagnose en de behandeling (een soort kwaliteitscontrole dus).

De opleiding tot patholoog duurt vijf jaar. Als aios pathologie volg je een deel van de opleiding in een academische opleidingsinrichting en een deel in een niet-academische opleidingsinrichting.

Je moet tijdens je opleiding een bepaald aantal verrichtingen hebben uitgevoerd op het gebied van histopathologie, cytologie en obductiepathologie. Je leert over de technische en praktische achtergronden van de in de pathologie gebruikte technieken en leert de resultaten ervan te interpreteren in samenhang met de resultaten uit het lichtmicroscopisch onderzoek en met de klinische problematiek. Tijdens je opleiding volg je een wetenschapsstage van ten minste zes maanden. Er zijn acht academische ziekenhuizen in Nederland die klinisch pathologen mogen opleiden, meestal in samenwerking met een of meer regionale ziekenhuizen. Heb je een van de dertig opleidingsplaatsen per jaar kunnen bemachtigen? Dan ben je na je afstuderen zo goed als verzekerd van een baan!

Als patholoog kom je niet veel in aanraking met je patiënten. Je krijgt van de behandelend arts een stukje weefsel waarbij je moet onderzoeken met wat voor gezwel, tumor of ontsteking je te maken hebt. In sommige gevallen voer je een cytologische

// InVUus december 2014

7

Artikel

middelen toe te dienen die hoog radioactief zijn, maar een korte halveringstijd hebben en dus snel hun radioactieve eigenschappen verliezen.

8

interventieradiologie

Interview

Interview met twee interventieradiologen Door Bas van ‘t Hoff

Je coschappen. Heb je er al zin in? Heelkunde, interne geneeskunde, gynaecologie; we weten allemaal dat de geneeskunde is onderverdeeld in specialisaties en subspecialisaties. Het zijn er zo veel geworden, dat we tegenwoordig zelf niet eens meer weten hoeveel het er zijn; in Essen in Duitsland is er bijvoorbeeld een chirurg voor de voorste oogkamer, een voor de achterste oogkamer en een chirurg die wat meer weet over het gehele oog. Zo zijn er tijdens de opleiding ook een aantal specialismen die onderbelicht blijven, en die laten we in dit nummer voorbijkomen. Ik ging voor de InVUus het gesprek aan met twee interventieradiologen, Bram van der Meijs en Michiel van Werkum, over hun beroep en wat het nu precies inhoudt.

Wat houdt de interventieradiologie nou eigenlijk precies in?

Interventieradiologie is eigenlijk heel simpel op te delen in twee kanten, de vasculaire kant en de non-vasculaire kant. Inmiddels is de verdeling, althans in onze praktijk, zo’n beetje fifty-fifty, alhoewel dat in andere ziekenhuizen natuurlijk anders kan liggen.

Wat we eigenlijk doen zijn minimaal invasieve ingrepen onder beeldgeleide. Wat dat inhoudt, als je bijvoorbeeld aan vasculaire interventieradiologie denkt, is dat we via een klein gaatje van een paar millimeter in de lies met slangetjes de vaten in gaan tot we de vaten bereiken die dicht zitten, of juist dicht moeten, en daar het werk verrichten.

Dotterbehandelingen en coilings maken een groot deel uit van de verrichtingen aan de vasculaire kant.

Wat aan de non-vasculaire kant heel erg in opkomst is, is de oncologische interventieradiologie: het behandelen van bijvoorbeeld uitzaaiingen van een colorectale tumor in de lever, maar natuurlijk ook van andere origine zoals hepatocellulaire carcinomen. Er zijn twee manieren om zulk soort kwaadaardig weefsel te behandelen; je kunt er een of meerdere naald(en) in steken en het weefsel wegbranden, of als het te groot is, wat bijvoorbeeld wel eens het geval

is bij hepatocellulaire carcinomen, via de bloedbaan lokaal chemo- of radiotherapie geven. Wat ook bij de non-vasculaire interventieradiologie hoort, zijn bijvoorbeeld drainages van galwegen, antegrade dubbel J-plaatsingen en nefrostomieën.

Het grote voordeel van ons vak is dat we via vrij kleine gaatjes ons werk doen, wat soms te verkiezen is boven grote operaties en grote sneden in de buik. Dat scheelt in ligtijden voor de patiënten en zeker in lange hersteltijden.

Een patiënt die door ons behandeld wordt, kan vaak de volgende dag al weer naar huis en aan het einde van de week weer alles doen.

Hoeveel interventieradiologen zijn er in Nederland en hoe is de opleiding tot interventieradioloog geregeld?

Iedere interventieradioloog is ook gewoon radioloog, en doet ook dat werk, wat natuurlijk fijn is voor de diversiteit. In Nederland zijn er twaalfhonderd radiologen waarvan ongeveer driehonderd interventieradiologen.

Er zijn tweeëntwintig radiologen werkzaam in het VUmc. Daarvan zijn er vier interventieradioloog, en een fellow.

Tegenwoordig volg je eerst de opleiding tot radioloog, welke vijf jaar duurt, en daarna loop je een fellowship van twee jaar. Dat fellowship moet je gelopen hebben om jezelf interventieradioloog te noemen; vroeger was dat niet zo. Je kunt ook nog tijdens je opleiding een differentiatiefase doorlopen waarbij je je opleiding richting de interventieradiologie duwt, waarna je met een jaar fellowship kan volstaan. De differentiatiefase is relatief nieuw, wij zijn nu drie jaar en driekwart jaar interventieradioloog, en die fase bestond nog niet toen wij de opleiding tot radioloog deden. Wat de opleiding in feite inhoudt is dat je eerst drie jaar algemene radiologie volgt, en daarna kiest voor buik-, thorax-, interventie-, neuro-, kinder-, trauma-, musculoskeletaal-, cardiovasculair- of mammaradiologie, wat je dan voor vijftig procent naast je algemene radiologie volgt.

Waarom zijn jullie interventieradioloog geworden?

Het was deels een beredeneerde keuze.

Poli’s of afdelingen runnen sprak me niet aan, en lange patiëntrelaties ook niet per se.

Je keuze moet afhangen van wie en hoe je bent, of je een denker bent of een doener, of je houdt van lange behandelrelaties of korte, en of je bijvoorbeeld meer bent van de reguliere werktijden of juist niet.

Interventieradiologie is een heel divers vak, Michiel zit nu bijvoorbeeld MRI-cardio’s te bekijken, maar morgen kan hij zo echo’s aan het doen zijn of op de interventie bezig zijn. Het patiëntencontact tijdens echo’s of interventies is ook leuk, als afwisseling op het diagnostische deel van het vak.

Wat zijn de nieuwe ontwikkelingen in de interventieradiologie?

Interventieradiologie is op zichzelf eigenlijk nog een vrij nieuw vakgebied, het begon met de dotterprocedure van Charles Dotter in 1964. Het is nog steeds een heel dynamisch specialisme. Recente ontwikkelingen zijn bijvoorbeeld de NanoKnife ofwel Irreversibele Electroporatie (IRE), waarbij met een aantal naalden hoogfrequente stroom door tumoren geleid wordt. Deze behandeling bevindt zich nog in de onderzoeksfase, maar is veelbelovend omdat de omliggende structuren relatief behouden blijven. Waarschijnlijk zullen de meeste ontwikkelingen gaan plaatsvinden in de oncologische hoek.

Hebt u een memorabele casus om te delen met onze studenten?

Toevallig delen we er eentje, een casus van een patiënt die ineens heftig bloed begon op te geven en eigenlijk in een reanimatiesetting binnen werd gebracht. Hij bleek een bloeding te hebben vanuit een aneurysma van zijn arteria hepatica, die vervolgens door collega’s werd gecoild. Aanvankelijk ging het goed, maar op een van de opvolgende nachten, toen wij dienst hadden, begon hij opeens weer te bloeden. Toen bleek dat een klein zijtakje

van de slagader weer was gaan lekken, recht zijn twaalfvingerige darm in. We hebben nog nooit zo veel bloed gezien als toen. Het geeft erg veel voldoening als je dan na een snelle coiling de patiënt weer hemodynamisch stabiel krijgt.

Ook interessant zijn patiënten met het vena cava superiorsyndroom. Hierbij is er sprake van compressie van de vena cava door mediastinale tumoren, waarbij door veneuze stuwing patiënten veel last krijgen van een gezwollen hoofd. Als je een stent plaatst, zie je patiënten op je behandeltafel vaak al weer normaliseren, je ziet dus direct het effect van je interventie.

Wilt u nog iets meegeven aan onze studenten?

Onthoud dat de patiënt centraal staat, en gun hem of haar de beste behandeling. Ga niet jouw behandeling uitvoeren omdat jij die wilt uitvoeren, maar beeld je in dat het je moeder is en bedenk wat je voor haar zou willen.

Wat ook goed is, is om als een vakgebied je interesseert, gewoon een keer te vragen of je mee mag kijken, ten slotte zijn jullie allemaal aankomende collega’s.

Begrippen Dotteren; vaatvernauwing oprekken met ballonnen Coilen; dichtmaken van bloedingen of aneurysma’s door het vat dicht te maken met metalen “spiraaltjes” Antegrade dubbel J; drain met één uiteinde in de nier en één in de blaas bij obstructie in de tussenliggende urineleider Nefrostomie; uitwendige drain in de nier waarbij de urine naar buiten toe afgeleid wordt.

Achtergrondplaatje Tornado Coil - Cook Medicine

// InVUus december 2014

9

Interview

Is er veel animo voor het vak?

Ja, zeker. Er is een groeiende interesse in het vak, maar het is eigenlijk altijd wel populair geweest, ondanks het feit dat er maar driehonderd interventieradiologen zijn.

Het lastige is dat je je op veel plekken kunt differentiëren in de interventieradiologie, maar dat er slechts weinig fellowships zijn.

10

Het beste idee!

Artikel

Patenten

Door Abegail Straal Het beste idee van Nederland! Je kent het vast wel, dat programma waarin iedereen met een creatieve geest zich uit kan leven. Heel leuk om te zien, vooral de onzinnige ‘uitvindingen’ en de uitvindingen die eigenlijk al bestaan, zonder dat de kandidaten er van weten. Voor deze uitgave heb ik voor jullie de gekste, raarste (maar stiekem ook best wel coole) en nuttigste patenten opgezocht.

Touchdown Belt Deze uitvinding is speciaal voor alle sportfanaten. De Touchdown Belt is namelijk een riem waarop je het logo van je favoriete sportteam kan laten printen, of van iets anders waar je groot fan van bent zoals van de InVUus. En alsof dat nog niet cool genoeg is, zitten er ook nog eens LED lichtjes in! Aan de onderkant van de gesp zit een knopje waarmee je het licht aan en uit kunt doen, zo kun je iedereen laten zien dat je achter ‘je cluppie’ staat

Love glow key Dit is echt een goede uitvinding. Het heeft te maken met gekleurde sleutels. En dan vraag je je natuurlijk af, waar is dat nu weer voor nodig? Nou, je kunt op deze manier al je sleutels een andere kleur geven waardoor je dus makkelijk de sleutel van je huis, fiets of schuur kunt vinden (tenminste, als je hebt onthouden welke kleur bij welk slot hoort).

En zoals de naam suggereert, heeft de sleutel een hartjesvorm en geeft deze ook nog eens licht in het donker! Dus als je thuiskomt na een avondje stappen en je de boel niet meer helemaal op een rijtje hebt, kun je je sleutels zo vinden. I-de-aal!

Drankblik of drankfles met afstandsbediening Je kent het wel, je zit op de bank met een biertje (of iets fris) en je wilt eigenlijk gewoon even zappen. Maar de afstandsbediening ligt op tafel en je moet toch echt even opstaan om deze te pakken. Ook hier is een oplossing voor bedacht: een afstandsbediening waarbij het blik of de fles in de hand kan worden vastgehouden en waarbij een of meerdere bedieningsknoppen van de afstandsbediening door een of meerdere vingers kunnen worden bediend. Luiheid kent geen grenzen!

Love pizza Toen ik dit zag staan, verwachtte ik een romantische pizza in de vorm van een hartje, die je samen met je liefje op kan peuzelen.

Maar helaas, het is niet wat het lijkt. Het is namelijk een pizza met allerlei soorten groenten en fruit erop om ervoor te zorgen dat je voldoende gezonde voedingsstoffen binnenkrijgt bij deze maaltijd. Zelfs het pizzadeeg bevat fruit en groenten! Misschien ligt het aan mij, maar als ik deze pizza in de winkel zou zien liggen, zou ik hem toch echt niet kopen…

Houder voor het vasthouden van een stuk kaas gedurende het snijden van kaas met een kaasschaaf Oké, ik houd heel erg van kaas en ik heb dus ook altijd het probleem dat ik mijn handen open schaaf tijdens het kaasschaven. Maar hier is dus blijkbaar al een oplossing op gevonden! Namelijk: de ‘houder voor het vasthouden van een stuk kaas gedurende het snijden van kaas met een kaasschaaf’. Beetje jammer van de enorm lange naam, ik zou voor iets korts en pakkends gaan als ‘anti-handschaaf-houder’. BAM! Maar desalniettemin, een geweldige uitvinding.

11

Artikel

Een soort pen of potlood met papieren erbij of pen met zoethout “Deze uitvinding betreft een pen met aan het eind een pakketje papieren, zodat je niet langer de hele tijd een pen en papier mee hoeft te nemen. Je kunt ook in de pen een rol papier plaatsen en ergens een gleuf zetten zodat het papier eruit kan worden getrokken en op de maat die je zelf wilt kun je het afscheuren. Wat je ook kunt maken is een pen of potlood met een stukje zoethout aan het eind zodat als je aan het eind zuigt/kauwt het niet slecht voor je is.” Hoe verzinnen ze het?!

Anti-eating face mask De feestdagen zitten er weer aan te komen, en ik ben een van de mensen die in de maand december ongeveer net zoveel eet als in de andere elf maanden bij elkaar. Na de feestdagen hebben veel mensen – waar ik er niet een van ben – de goede voornemens om gezonder te eten, meer te sporten, etc. De meeste mensen houden dit niet lang vol, omdat ze toch weer in de verleiding komen. Voor deze mensen is er een handig hulpmiddeltje om door deze zware tijd te komen, namelijk de: ‘anti-eating face mask’. Dit is een masker dat je mond bedekt waardoor je dus niet meer kunt eten.

Airbagsysteem om personen die voor de trein komen van de rails te werpen.

Dit vind ik echt een ontzettend slim idee.

Voor de uitvoering van dit idee zouden de treinen moeten worden voorzien van een infrarood- en ultrasoonsensorensysteem die personen en dieren op de rails kunnen detecteren. Aan de voorkant van de trein zou een airbagsysteem worden bevestigd dat de personen of dieren die zich op de treinrails bevinden, naar rechts of links van de rails werpt. Op deze wijze worden ze in de meeste gevallen niet meer door de trein overreden en kunnen er veel dodelijke incidenten worden voorkomen.

Miniskirt-shaped car clothing for love car Ja, je leest het goed... Een minirokje voor je auto, super fancy! Tegenwoordig kun je dus ook je auto verkleden, en wel in een prachtig minirokje. Degene die dit heeft verzonnen is echt briljant, het is namelijk ook nog eens heel goedkoop om te maken en makkelijk in gebruik. Je kunt het rokje gebruiken als bescherming tegen de zon, maar dan op een wel heel fashionable manier.

// InVUus december 2014

12

In•no•va•tie

Studeren

Hoe denk jij daarover?

Door Charlotte de Groot

in·no·va·tie (de; v; meervoud: innovaties) - invoering van een nieuwigheid. Zo staat het begrip ‘innovatie’ beschreven in de Dikke van Dale, maar het kan voor iedereen iets anders betekenen.

Wat betekent innovatie voor geneeskundestudenten, en wat is volgens hen de beste uitvinding die er ooit geweest is?

Wat betekent innovatie voor jou?

“Ik denk dat innovatie inhoudt dat je het leven van mensen nog makkelijker maakt. Alsof we nog niet lui genoeg zijn, willen we altijd nog meer manieren bedenken om energie te besparen.”

Wat is volgens jou de meest innovatieve uitvinding ooit gedaan?

“Natuurlijk het wiel, want bijna elk voertuig op de planeet maakt daar gebruik van. Het enige wat het wiel voor mij gaat overtreffen is als de intersect ooit uitgevonden wordt.”

Daitlin Huisman Jaar 2

Wat betekent innovatie voor jou?

“Innovatie betekent voor mij praktische originaliteit. Buiten het doosje durven denken en iets nieuws verzinnen dat ook nog bruikbaar is.”

Murthada Al-Saady

Wat is volgens jou de meest innovatieve uitvinding ooit gedaan?

“De studiefinanciering, door studenten ook wel aangeduid als ‘de stufi’. Het (bijna, want je moet er wel hard voor werken en je studiepunten halen) gratis geld principe doet al lange tijd menig studentenhart vurig kloppen van verlangen.”

Jaar 2

Wat betekent innovatie voor jou?

“Innovatie is eigenlijk gewoon iets nieuws en handigs waar goed over nagedacht is. Bijvoorbeeld zo’n appel-snijd-ding van de IKEA. Een åppulsnödør is een innovatie.”

Wat is volgens jou de meest innovatieve uitvinding ooit gedaan?

“Ik vind taal de meest innovatieve uitvinding van de mensheid.

Aan elkaar duidelijk kunnen maken wat je bedoelt, kennis overdragen en grappen vertellen. Hoe wij communiceren is toch een soort complexe innovatieve ontdekking die al eeuwenlang geperfectioneerd wordt.”

Stan Ursem Jaar 2

13

Wat is volgens jou de meest innovatieve uitvinding ooit gedaan?

“Aletta Jacobs was iemand die door durf, wilskracht en moed dingen heeft bereikt die in die tijd geen andere vrouw was gelukt. De eerste vrouwelijke (medische) student vind ik een innovatie op zich. Vrouwen kregen daarna de mogelijkheid en kennis om bij te dragen aan vernieuwingen die leidden tot verbeteringen.”

Studeren

Wat betekent innovatie voor jou?

“Dat is voor mij verbetering door vernieuwing, creativiteit, uit je comfortzone stappen, maar voornamelijk ‘durven!’. Iedereen kan ideeën hebben, maar er is moed voor nodig wil het leiden tot innovatie.”

Vera van Atteveld Jaar 3

Wat betekent innovatie voor jou?

“Dat betekent voor mij vooruitgang, vooral wat betreft de technologie. In de medische wereld worden veel uitvindingen gedaan, maar of dat ook automatisch vooruitgang betekent, daar ben ik nog niet over uit. Of we nou bijvoorbeeld altijd even blij worden van een Total Body Scan betwijfel ik nog. Het is wel fijn dat door sommige uitvindingen veel patiënten beter geholpen kunnen worden.”

Renee van Adrichem Jaar 3

Wat is volgens jou de meest innovatieve uitvinding ooit gedaan?

“Ik denk de uitvinding van de stoommachine door James Watt. Hierdoor kon onder andere water weggepompt worden waardoor meer landbouwgrond beschikbaar werd en dat was nodig met het groeiende bevolkingsaantal.”

14

toekomst van de zorg

Artikel

Wat brengt alle nieuwe technologie ons?

Door Charlotte de Groot

In een tijd van technologische vooruitgang op het gebied van zorgverlening is het niet verkeerd om daar eens even bij stil te staan. Wat zijn de voor- en nadelen van deze technologische snufjes? Hebben wij er wel altijd baat bij?

Artsen met tablets en smartphones Apps spelen een steeds gewonere rol in het leven van zowel zorgverleners als zorgconsumenten. Het aanbod varieert van apps voor leken die calorieën tellen of beweging bijhouden tot meer specifieke apps zoals naslagwerken of checklists voor medische professionals.

Maar zijn deze échte medische apps nou nuttig en doen ze wat ze beloven? Neem de iOS app Differential Diagnosis.

Volgens de App-store is deze gemaakt door de British Medical Journal, een betrouwbare instantie. Deze app maakt het proces van een diagnose stellen makkelijker door het aanbieden van een beknopte digitale samenvatting van de medische literatuur.

En zo is er ook de app Oncology inPractice, een voorbeeld van een applicatie die er zeer betrouwbaar uitziet, maar waarbij het onduidelijk is welke instantie er achter zit. Dit roept wel de vraag op hoe betrouwbaar de informatie is, want door wie is de informatie geschreven en is de inhoud ooit gecontroleerd op juistheid?

Twee collega-artsen in opleiding, Benjamin Visser en Arthur Buijnk, deden onderzoek naar de betrouwbaarheid van apps. Hun resultaten publiceerden ze in de Journal of Telemedicine and Telecare. De conclusie van hun onderzoek was dat er in de medische wereld nauwelijks zicht is op de kwaliteit van apps. “Dat is opmerkzaam, want artsen maken er ondanks dat tóch gebruik van. Zolang er nog niemand is die de enorme brij aan informatie controleert, moeten artsen er voorzichtig mee omgaan. Er zit namelijk heel veel troep tussen. Het is dus zaak het kaf van het koren te scheiden.”

Is het soms de bedoeling dat de oudere van de toekomst alleen is aangewezen op robots?

Wordt de zorg uit handen gegeven aan machines? Medewerkers van het tehuis stellen van niet. “Het is bedoeld als aanvulling. We hebben ook een snoezelruimte waar mensen tot rust kunnen komen. Het is niet de bedoeling dat de robot menselijk contact vervangt”.

Mogelijk kun je je afvragen of dat wel helemaal waar is, met de toegenomen vergrijzing, de afgenomen zorg door de bezuinigingen en de weinige visites van (klein-)kinderen, die natuurlijk een druk leven hebben en een beperkte hoeveelheid tijd die aan hun (groot-)ouders kan worden besteed, blijft het lastig om alle ouderen in zorginstellingen de aandacht te geven die ze verdienen en nodig hebben.

Het kostenplaatje van robotchirurgie Robots helpen in toenemende mate tijdens (kijk-)operaties, omdat ze naar verluidt sneller en accurater werken dan mensen. Nieuw onderzoek aan gegevens uit de OK laat zien dat dat niet altijd klopt. Chirurg Jeroen Heemskerk beweert in zijn proefschrift dat robots trager, duurder en soms slordiger zijn dan mensenhanden.

Laten we als eerst een misverstand uit de weg ruimen: een operatierobot is helemaal geen robot in de zin dat hij zelfstandig werkt. Het is een grote afstandsbediening die de chirurg bedient van achter een bedieningspaneel. De chirurg zou hierdoor meer bewegingsvrijheid, een beter zicht en extra armen krijgen. In Nederlandse ziekenhuizen hebben we nu zo’n negentien operatierobots in werkzame functie, geen goedkoop grapje met een prijskaartje van bijna twee miljoen euro per stuk.

Uit de resultaten van onderzoeken die hij heeft gelezen, concludeerde Heemskerk bijna altijd: “De robot is duurder en hij neemt meer tijd in beslag. Een patiënt genas bijna nooit beter door robothulp”. Toch ziet Heemskerk wel enige toekomst voor de operatierobots.

Aan de TU Eindhoven loopt bijvoorbeeld een project om een robot te maken voor oogoperaties. Deze robot kan bewegingen op microschaal maken die voor de menselijke hand onmoge-lijk zijn.

// InVUus december 2014

15

Artikel

Zeehonden-robots die troost bieden Er zijn robots die je haren kunnen wassen, die helpen met tillen of controlerende functies kunnen uitoefenen. Wat dacht je van een robot die je kan troosten en opvrolijken? Een verpleeghuis in Zeist behoort tot de voorhoede, want sinds begin dit jaar hebben ze Ariël in huis, een robot-knuffelzeehond. Hij biedt gezelschap en troost aan dementerende bewoners. Het knuffeldier maakt veel los: bewoners beginnen spontaan liedjes te zingen, proberen meer contact te zoeken en raken opgevrolijkt. Steeds meer verpleeghuizen nemen een zeehond of een andere computergestuurde knuffel, maar die zijn nog best duur. Er hangt een prijskaartje aan van zo’n 5.500 euro per stuk.

16

17

// InVUus december 2014

18

cultuuragenda

Cultuur

December

Door Dana Blekkenhorst

27 november 2014 - 18 januari 2015 Amsterdam Light Festival Deze winter licht Amsterdam op tijdens het Amsterdam Light Festival. Het is alweer de derde editie van het winterse lichtfeest voor jong en oud. De historische binnenstad van Amsterdam zal ruim vijftig dagen het sfeervolle decor zijn. In de stad zijn verschillende sculpturen, projecties en installaties te zien van hedendaagse (internationale) kunstenaars. De vaarroute, Water Colors, neemt je mee langs de Amsterdamse grachten en de Amstel, die verlicht worden door kunstwerken. De wandelroute, Illuminade, loopt door de Amsterdamse binnenstad.

Ook de rest van de stad staat in het teken van licht: er zijn tal van musea die meedoen met het festival en allerlei activiteiten voeren de bezoeker mee in de innovatie van lichtkunst. Voor meer informatie: http://www. amsterdamlightfestival.com/nl/ 20 december 2014 Valhalla ▬▬ A BIZARRE RIDE ▬▬ regular tickets €49,50 Na twee uitverkochte edities keert het wonderbaarlijkste nachtcircus van Nederland terug naar Amsterdam. In de nacht van zaterdag 20 december zal de Amsterdam RAI opnieuw onderdak bieden aan Valhalla: een winters extravaganza waar de realiteit geen recht van spreken heeft, waar het gangbare wordt uitgedaagd door het onmogelijke.

Van zwoele deephouse tot immergerade-aus-techno en van funky disco tot

architectonische techhouse; Valhalla is een labyrint aan muziekstijlen waarmee zelfs het meest doorgewinterde oor zal worden verrast.

Maar niet alleen het gehoor wordt geprikkeld, bij Valhalla kom je zintuigen tekort. Verwacht

een merkwaardig programma vol acrobatiek, clownerie, freak- en peepshows. Reken op een bizarre rit langs de klassieke cultuur van het circus en daar nog net iets voorbij.

Follow the way to Valhalla? Hop in, it’s a Bizarre Ride! Voor meer informatie: http:// www.valhallafestival.nl/

21 december 2014 Bordspelletjes in Studio/K Waar is de tijd gebleven dat de mensen nog speelden met mekaar in plaats van met de mobiele telefoon? Dat de mensen ’s avonds om de tafel gingen zitten in plaats van achter het computerscherm? Op 21 december ben je hartelijk uitgenodigd om een spelletje te komen spelen in Studio/K. Er is een natje en een droogje en ook de bordspellen zijn al in huis, maar schroom niet om je eigen pronkstukken mee te nemen.

Studio/k is een bioscoop/cafe-restaurant/ club aan het Timorplein in AmsterdamOost, geheel gerund door studenten. Check Facebook voor meer info!

6 september 2014 - 4 januari 2015 Marlene Dumas @ Stedelijk Museum De retrospectieve tentoonstelling Marlene Dumas – The Image as Burden is de eerste grote solotentoonstelling in 20 jaar van Dumas in Nederland en brengt bijna tweehonderd van haar belangrijkste werken bijeen vanaf de late jaren 70 tot nu.

Volwassenen: €15 Studenten en CJP: €7,50 Kinderen en jongeren t/m 18 jaar: gratis Museumkaart: gratis Voor meer informatie: http://www.stedelijk.nl/tentoonstellingen

Het stof spoel je af.

De ervaring blijft.

ARTS BIJ

DEFENSIE Defensie zoekt artsen. Kom op ons spreekuur.

Kijk op artsbijdefensie.nl

20 iedereen is gek op Jack!

Interview

Interview met prof.dr. Jack van Horssen Door Louise Zijp

Zijn colleges zijn de leukste van de week (en de meest praktische, want: “dit moet je goed weten” = tentamenvraag), hij is de enige docent waarvan iedereen de voornaam weet, en dankzij hem – geen beschuldiging – heeft de helft van ons Junqueira nog nooit geopend.

Achter deze man moet meer zitten dan alleen een goede docent histologie, aan mij de eer om daarachter te komen. Het is tijd voor Jack.

We kennen u natuurlijk allemaal van de colleges histologie, maar wat dóet u eigenlijk?

“Ik doe voornamelijk onderzoek naar de rol van mitochondriën en zuurstofradicalen bij de ziekte multiple sclerose (MS). Verder geef ik vooral onderwijs bij de studie Geneeskunde, maar ook bij andere studies zoals Biomedische Wetenschappen. De stof waar ik bij de andere studies college over geef, behoort eigenlijk meer tot mijn vakgebied dan de stof waarover ik bij jullie college geef. Ik moet dus nog geregeld de boeken induiken om alles weer op te frissen.”

Wat voor studie heeft u gedaan? Had u het ook leuk gevonden om arts te zijn?

“Ik heb Biomedische Wetenschappen gestudeerd in Nijmegen, ik wilde echt onderzoeker worden. Ik ben afgestudeerd in Toxicologie en heb mijn promotieonderzoek gedaan naar de ziekte van Alzheimer. Na tien jaar in Nijmegen wilde ik wel eens iets anders, en zag toen een vacature bij de VU voor onderzoek naar vaatveranderingen bij MS. Zo ben ik bij het onderzoek naar MS gekomen. Ik heb eigenlijk nooit arts willen zijn, ik vind de pathogenese en het vergaren van kennis om behandelingen te ontwikkelen veel interessanter.”

Kunt u wat meer vertellen over uw onderzoek naar MS? “Toen ik een aantal jaar bij de VU werkte, kwam er een plaats vrij bij het onderzoek naar de rol van mitochondriën en zuurstofradicalen bij MS. Dat heb ik opgepakt, en nu werk ik hier als zes à zeven jaar met een heel onderzoeksteam aan. Bij MS wordt er vooral veel onderzoek gedaan naar het immuunsysteem omdat het

Jack en Máxima In december 2010 reikte koningin Máxima (toen nog prinses) het Fellowship uit aan Jack.

Dit is een tweejaarlijkse prijs van Stichting MS Research voor talent op het gebied van onderzoek naar MS. Het onderzoek van het VUmc MS centrum wordt ook voor een groot deel financieel ondersteund door deze stichting.

een auto-immuunziekte is, maar wij bekijken het dus vanuit een heel ander perspectief.

Omdat de zenuwen worden aangetast, is er meer energie nodig om de signalen toch goed door te geven en daardoor zijn er ook meer mitochondriën nodig. Die mitochondriën werken bij MS-patiënten echter niet goed omdat ze zich in een omgeving bevinden met allerlei ontstekingscellen en cytokines, waar ze niet goed tegen kunnen. Daardoor komen er bij de productie van ATP meer zuurstofradicalen dan gewoonlijk vrij.

Deze zuurstofradicalen zijn schadelijk voor het lichaam. Er is een medicijn dat de productie van antioxidant in het lichaam stimuleert, dat kan hier helpen. Antioxidanten beschermen het lichaam namelijk weer tegen zuurstofradicalen.”

Veel studenten zien ‘onderzoeker’ als een saai beroep, u niet.

“Nee, absoluut niet. Mijn werk is juist heel afwisselend, geen week is hetzelfde. Naast mijn werk op de VU ben ik eens in de maand drie dagen in België op de universiteit van Hasselt te vinden, ik geef daar onderwijs en doe onderzoek naar wat de rol van de hersenen is

Wilt u voorlopig nog blijven doen wat u nu doet?

Ja, zeker! Ik wil graag doorgaan met dit onderzoek en met lesgeven. Maar je weet nooit wat er op je pad komt; tien jaar geleden had ik niet gedacht dat ik nu bezig zou zijn met dit onderzoek. In de toekomst wil ik nog wel onderzoek doen naar het verband tussen mitochondriën, zuurstofradicalen en hersentumoren. Er zijn onderzoekers die veel weten van hersentumoren maar niets over mitochondriën en zuurstofradicalen, ik weet juist veel over dit laatste. Als we samenwerken denk ik dat we veel kunnen bereiken.”

te hoeven. Ik ben pas nog op vakantie naar Spanje geweest om te vissen (zie foto!).

Heeft u nog een boodschap voor de Geneeskundestudenten?

Doe iets naast je studie, maakt niet uit wat: een commissie, sport of studentenvereniging.

Het verrijkt je studentenleven! Wat mij ook opvalt, is dat we in mijn studententijd in Nijmegen een veel hechtere studievereniging hadden, met een gezellig café waar iedereen (ook docenten) graag kwam. Hier zie je altijd hetzelfde kleine groepje op de borrel, en dan in zo’n ongezellige ruimte. Dat is jammer, er is veel meer uit te halen.

Iets heel anders: wat doet u graag naast uw werk?

“Nou, ik sport veel: ik fitness op de campus, doe aan hardlopen en squash. En dat moet ook wel, want een andere grote hobby is lekker eten. Ik ga bijvoorbeeld graag naar een luxe sterrenrestaurant, maar ik kook ook vaak zelf. Bij een wat meer bijzondere gelegenheid kan ik echt een hele dag bezig zijn met het bedenken van een acht-gangen diner, bedenken welke wijn erbij past en met het bereiden zelf.

Verder vis ik graag om te ontspannen. Ik heb het vaak druk, maar het is dan lekker om langs het water te zitten, boek erbij, en niets

Multiple Sclerose Multiple sclerose of multipele sclerose, meestal afgekort tot MS, is een aandoening van het centrale zenuwstelsel en waarschijnlijk een auto-immuunaandoening.

De ziekte wordt getypeerd door de aantasting van de myelineschede van de zenuwvezels in een willekeurig aandoend patroon door afweercellen van het immuunsysteem.

Hierdoor kunnen neurologische stoornissen zoals krachtsvermindering ontstaan. http://nl.wikipedia.org/wiki/Multiple_sclerose

Een CD68 gekleurde microscopie-opname laat verschillende macrofagen (bruin) rond een laesie zien.

// InVUus december 2014

21

Interview

bij gevonden biomarkers van MS. Verder heb ik veel contact met andere onderzoekers op het gebied van MS, samenwerken en kennis uitwisselen vind ik heel belangrijk. Daarvoor reis ik veel.”

22

recensie apps

Recensie

De medische en niet zo medische apps Door Charlotte de Groot

Passen je atlas, studieboeken en instrumenten wel altijd in je tas? Ik durf te wedden dat je ze niet overal achter je aan kunt slepen. Hun functie wordt steeds vaker overgenomen door smartphones. Inmiddels bestaan er tienduizenden medische apps. Maar welke zijn nou een bruikbaar hulpmiddel en welke een totale flop?

Rating: • • • • • Prijs: gratis Beschikbaar: iOS, Android

Vision Test

Vision Test biedt een vlugge APK keuring voor je ogen zonder dat je langs de plaatselijke opticien hoeft. Bovendien is het zeer vermakelijk om te doen en houd je jezelf er vijf minuutjes zoet mee.

Het is een leuke herinnering aan het fysiologiepracticum van de eerstejaars cursus ‘Hersenen en Zintuigen’!

Attack of Germs - City in Danger

Rating: • • • • • Prijs: gratis Beschikbaar: iOS

Voor momenten van absolute verveling is deze game een aanrader. Tussen colleges in, wanneer je even niemand hebt om mee te praten of wanneer je geen zin hebt in gezeur aan je kop, speel dan Attack of Germs! Je speelt in het spel een dokter (met een hele grote neus, maar ja je moet al die ziektekiemen natuurlijk wel kunnen opsporen), die zijn stad moet zien te verdedigen tegen een enorme bacillenaanval. Als de pauze is afgelopen, berg je je telefoon natuurlijk wel weer op!

Pluspunt: Na elke game-over behoud je je punten, waarmee je later personages kunt unlocken, en de app biedt de mogelijkheid vrienden uit te dagen via de Game Center.

Minpunt: De ontzettend saaie graphics en de eeuwigdurende herhaling van het spel.

Pluspunt: De vlotheid waarmee de app je langs alle testjes heen voert.

Minpunt: Voor het laatste onderdeel (Distance Vision) van de test heb je een tweede iDevice of Android toestel nodig, anders kun je hem niet uitvoeren.

Rating: • • • • • Prijs: gratis Beschikbaar: iOS

Eponyms (for students)

Kun je je niet herinneren wat het Syndroom van McArdle of een Galeazzi fractuur ook al weer waren? Heb je een hekel aan het onthouden van namen van lang overleden artsen? Met deze gratis app kun je al die obscure eponiemen gemakkelijk opzoeken.

Pluspunt: De wekelijkse auto-check op zoek naar nieuwe updates en de extensieve database met goede beschrijvingen voor een snelle referentie.

Minpunt: Je moet de eponiemen wel daadwerkelijk zelf opzoeken in de enorme database!

23

Calculate by QxMD

Calculate is een medische rekenmachine en decision support tool, die ontwikkeld is door een samenwerking van verschillende medische specialisten. Het is weliswaar een app die in de bachelor fase nog niet zo relevant is, maar het is wel heel interessant om alvast kennis te maken met de diagnostische methodes die tijdens je coschappen gebruikt gaan worden.

Pluspunt: De beschikbaarheid voor verschillende soorten apparaten.

Minpunt: De onvolledigheid: belangrijke diagnosticerende specialismen zoals dermatologie en oogheelkunde ontbreken.

Figure 1 - Medical Images

Rating: • • • • • Prijs: gratis Beschikbaar: iOS (Amerikaanse App Store alleen), Android

Een app die artsen (in spé) in staat stelt snel en simpel foto’s van hun patiënten met hun collega’s te delen. In de VS gebruiken al zo’n 150.000 artsen en twintig procent van de studenten Geneeskunde de app, ook wel de ‘Instagram voor medici’ genoemd.

Iedereen kan de app downloaden, maar alleen professionals kunnen foto’s uploaden of commentaar geven. Als geneeskunde student kun je verificatie aanvragen om ook commentaar te kunnen geven. Dit is zo gepiept!

Pluspunt: De overweldigende echtheid, diversiteit en complexiteit van de casussen: het betreft niet de reguliere huis-, tuin- en keukenkwaaltjes.

Minpunt: De app is alleen beschikbaar in de Amerikaanse store, maar met een beetje handigheid en een Amerikaans Apple ID account heb je hem zo gedownload.

Sobotta Anatomy Atlas Free

Rating: • • • • • Prijs: gratis Beschikbaar: iOS

Een anatomische atlas is voor ieder van ons vrijwel onmisbaar, maar wie zeult er tegenwoordig nog zo’n grote bijbel achter zich aan? Een anatomische atlas op je iPad biedt de uitkomst! Maar kijk uit, die heerlijke oude vertrouwde geur van een lederen kaft en vers geprinte pagina’s is natuurlijk onvervangbaar.

Pluspunt: De Training Mode is een handige functie om jezelf te overhoren: er is de Pin Mode waarbij je de juiste structuur moet aanwijzen en de Text Mode waarbij een structuur wordt aangewezen en jij de juiste anatomische benaming moet kiezen.

Minpunt: De onvolledigheid van de app als je niet upgradet naar de volledige versie (69,99) of een voucher invoert die je bij de reguliere driedelige atlas krijgt.

Blackboard Mobile Learn

Rating: • • • • • Prijs: gratis Beschikbaar: iOS, Android

Mobile Learn is eigenlijk niets anders dan Blackboard als applicatie.

Hierin vind je al je cursussen terug en ook het discussieforum met de cursuscoördinatoren ontbreekt niet!

Eigenlijk is deze app onmisbaar voor iedere VU Geneeskunde student.

Pluspunt: De overzichtelijkheid van de cursussen die zijn aangegeven in verschillende kleurtjes en de gebruiksvriendelijkheid waardoor je gemakkelijk door de app kunt navigeren.

Minpunt: De app mist de functie ‘Mijn groepen’ onder elke cursus. Als je bijvoorbeeld de bestandsuitwisseling van je studiegroep wilt bekijken, moet je inloggen op de reguliere site.

// InVUus december 2014

Recensie

Prijs: gratis Rating: • • • • • Beschikbaar: iOS , Android, BlackBerry

24

zwarte piet of niet?

Opinie

Een sinterklaasrelaas Door Bas van ‘t Hoff

Denk eens terug. Denk eens terug aan die goede oude tijd, toen je vol verwachting rond de vijfde dag van december naar school toe ging, eigenlijk wel wetend dat het klaslokaal overhoop zou liggen, maar toch vol hoop en verlangen dat het ook echt zo zou zijn. Denk eens terug aan het blijde gevoel dat je kreeg toen je een presentje in je schoen vond. Denk terug aan de onschuldige blijdschap die je had als je een handje pepernoten van Zwarte Piet kreeg.

‘Daa-hag daa-hag Zwarte Piet!’ is wat heden ten dage eerder op de loer ligt dan de blije gezichtjes van vele kinderen. In Nederland zijn we namelijk tolerant, multicultureel en vinden we elkaar allemaal aardig, dus een vrolijk kinderfeest geworteld in fantasie en geschiedenis met een vriendelijke oude man en zijn compagnons? Dat kan echt niet.

Zwarte Piet. In mijn geheugen was hij of zij het waarvoor ik naar intochten dan wel vieringen ging. Niet Sinterklaas, nee, hij las uit zijn Grote Boek en zat op zijn stoel, maar Zwarte Piet, daar kreeg je het snoepgoed en de cadeautjes van. In mijn geheugen een vrolijke, (hyper) actieve, vriendelijke figuur, die elk kind aan het lachen kreeg.

Zwarte Piet echt een karikatuur van een slaaf?

In mijn jeugd, wat toch al als heel lang geleden voelt, praatten Pieten al niet meer met een accent, maakten ze geen oerwoudgeluiden meer en hadden ze geen grote gouden ringen in hun oren. Zwarte Piet is nooit een slaaf geweest, maar een betaalde knecht.

Mijn ouders vertelden dan ook dat Zwarte Piet een medewerker was van Sinterklaas, een schoorsteenveger, en dat hij zo zwart was van de roet uit de schoorstenen waar hij – avond in avond uit – doorheen kroop om cadeaus af te leveren. Andere kinderen hielden vol dat Zwarte Piet een Moor was, een middeleeuwse moslim uit Spanje. Waar kwam Sinterklaas ook al weer vandaan? Juist. Niet uit Suriname.

Uit Spanje dan? Nee, helaas. Het is tijd voor een stukje geschiedenis.

Ik vraag me dan ook af: wat is er fout gegaan in de jeugd van Quinsy Gario? Natuurlijk is hij niet de enige die een verandering wil aan Zwarte Piet, als ik bij mijn eigen brievenbus een ‘Zwarte Piet is welkom’-sticker plak is die namelijk binnen vijf minuten verdwenen, maar meneer Gario is wel een van de meest bekende voorvechters voor het verdwijnen van Zwarte Piet.

Waarom kan meneer Gario niet begrijpen dat het Sinterklaasfeest een kinderfeest is, dat zo onschuldig is als maar kan?

Het begon allemaal rond het jaar 280 met Nicolaas van Myra, geboren in het GrieksByzantijnse rijk, daar waar nu Demre ligt, in Turkije. Al snel werd hij ingewijd tot priester en niet veel later had Nicolaas, aan wie veel wonderen worden toegeschreven, een bisschopsgewaad om zijn schouders. Veel van zijn wonderen draaiden om kinderen, en Nicolaas werd na zijn dood in 342 dan ook als beschermheer van de kinderen gezien.

Nicolaas is in de Westerse wereld zelfs een van de meest aanbeden Heiligen van het Christendom. In de 13e eeuw werd Nicolaas heilig verklaard en zijn naamdag vastgesteld; zes december. Tegenwoordig liggen zijn beenderen in Bari, Venetië en Demre.

Verering van deze heilige verspreidde zich gauw over de Christelijke wereld, in zo’n mate dat er tussen 1100 en 1500 in Noord-Nederland alleen al negenhonderd Nicolaaskerken werden gebouwd.

Kinderen associëren Zwarte Piet alleen met gekleurde mensen als hun ouders dat vertellen. Gelijk heb je, als ouders hun kinderen vertellen dat het slaven, knechten of echte negers zijn, dat het discriminatie in de hand werkt en dat het kwetsend is. Maar is

Schoentje zetten is ook een fenomeen dat al sinds de vijftiende eeuw beschreven wordt.

Een legende wil dat Nicolaas drie (adoptief-) dochters had, maar straatarm was. Het was in die tijd gebruikelijk om je dochters een bruidsschat mee te geven, maar Nicolaas

Terug naar Zwarte Piet: hoe komt hij in dit verhaal voor?

De goudbuidels werden vroeger ook beschreven als sinaasappels of ander fruit; en in de Middeleeuwen kwamen sinaasappels bijna altijd uit Spanje. Via honderden jaren overlevering kwam men uiteindelijk, samen met onwetendheid (waar kwam hij ook al weer vandaan? Bari? Myra? ...Madrid?) tot de conclusie dat Sinterklaas uit Spanje kwam.

En laten rijke Spanjaarden in die tijd nu Moorse knechten in dienst hebben gehad. Zo ontstond rond 1850 in het boek van Jan Schenkman het beeld van de Spaanse Sinterklaas met zijn Moorse knecht; Jan de Knecht, Trappadoeli, Sabbas, Krik-Krak, Hans Moef, Nicodemus, Pikkie of Micheltje genaamd. Pas enkele jaren later werd hij Pieter genoemd, en de naam Zwarte Piet raakte al gauw in zwang.

Natuurlijk hebben we tegenwoordig tal van volkswetenschappelijke verklaringen voor Zwarte Piet. Hij is een schoorsteenveger en zwart van roet; hij was oorspronkelijk en demon en gedwongen door de heilige

Nicolaas om voor hem te werken; hij zou afstammen van Berserkers die hun huid zwart verfden voor de strijd; hij zou afstammeling zijn van de zwarte raven van Odin; hij zou Nörvi zijn, een helper van Wodan, de zwarte vader des nachts die een roe droeg.

De enige mensen die vinden dat Zwarte Piet een slaaf is, zijn zelfverklaarde ‘nakomelingen van slaven’. Uit een onderzoek uit recente jaren bleek dat 96% van de Nederlandse bevolking vindt dat er geen discriminerende grondslag zit achter het Sinterklaasfeest of Zwarte Piet.

Maar Quinsy Gario en enkele anderen vinden van wel.

Moeten we dan alle feesten waar een kleine minderheid aan mensen geen zin in heeft of zich gekwetst door voelt aanpassen? (Het volgende is illustratief, niet mijn mening en alleen om een gevoel op te roepen bedoeld.)

“Ik heb last van het Kwakoe festival, ik vind het schapen slachten met het offerfeest een grove belediging, ik vind de eucharistie een verspilling van wijn. Schaf het af”. Dat klinkt toch volkomen idioot en zal toch niemand ooit door willen voeren? Juist. Het is een feest, een viering, en die moeten mensen kunnen vieren zoals zij willen.

Is Zwarte Piet een slaaf? Is de moderne Zwarte Piet een overblijfsel van de slavernij, is hij een teken van discriminatie? In België vinden ze van niet. In Zwitserland hebben ze Schmutzli, in Duitsland Knecht Ruprecht en Krampus.

Wordt hier gesproken van discriminatie of slavernij? Integendeel.

Hier viert men het feest voor kinderen zoals het ooit in Nederland ook werd beoogd.

Uiteindelijk is de hele discussie al meerdere keren door alle kampen gevoerd, gewonnen en verloren. In mijn ogen is Zwarte Piet een held, mijn vrolijke held, en is het Sinterklaasfeest een gelegenheid voor kinderen om even lekker kind te kunnen zijn.

Jip en Janneke moeten er ook aan geloven

// InVUus december 2014

25

Opinie

kon dit niet. Op enige wijze werd er op drie verschillende momenten een goudbuidel zijn huis in gegooid, welke volgens de overlevering steeds in een schoen belandde.

In de vijftiende eeuw werden er in Nicolaaskerken schoenen gezet, waarin de rijkere Nederlanders geld deden op de avond van vijf december; dit geld werd vervolgens verdeeld onder de arme mensen op zes december.

26

Dublin

Reportage

Grote reis der MFVU Door Stan Ursem en Eva Panneman

Afgelopen 30 oktober was het eindelijk weer zover: De Grote Reis van de MFVU! Na het zonnige Istanbul van 2013 was het nu de beurt aan Dublin. ‘s Ochtends vroeg om 7:00 uur stond de Reiscommissie al klaar op Schiphol om alle reizigers een groene trui en een programmaboekje te geven. Iedereen had er heel veel zin in, ondanks de vroege morgen en de hoofdpijn gekregen door de bijna fluorescerende truien. Na vijftig man door de eindeloos durende check-in geloodst te hebben, was het tijd om achter de douane te wachten op het boarden. Toen het Aer Lingus toestel verscheen, stond iedereen al te popelen en kon het niet meer misgaan: “Let’s go!”

Donderdag 30 oktober In het vliegtuig werden de programmaboekjes doorgenomen, de puzzels gemaakt en de Ierse slang bestudeerd. Na een goede vlucht en een vlekkeloze transfer naar een gezellig hostel in de stad begonnen we onze reis met een City Tour georganiseerd door de Reiscommissie. De hoogtepunten van de stad werden toegelicht en het had nog steeds niet geregend! We bezochten Trinity College, Temple Bar, St. Patricks Cathedral en nog wat interessante bouwsels die de stad rijk is. ’s Avonds werd ons een luxe driegangen diner voorgeschoteld in een van de beste restaurants van Dublin.

Uiteraard sloten we deze eerste gezellige avond af met een goede hoeveelheid pub en live muziek, en werd er kennis gemaakt met de welbekende “pints”.

Vrijdag 31 oktober Na een heerlijk nachtje slaap werd iedereen gewekt door de commissie en was het tijd voor een serieus onderdeel van het programma: De College Tour! Na met de groep van vijftig man met het Ierse openbaar vervoer gereisd

te hebben, betraden we de imposante campus van het University College Dublin, net buiten de stad. Het verbaasde ons hoe groot dat was ten opzichte van de VU! De universiteit had daar zelfs zwembaden, een bioscoop en restaurants. We kregen ook een rondleiding in de Medische Faculteit om de verschillen met onze eigen geliefde faculteit eens te bekijken. Overal was de Halloweensfeer al te proeven. Na een studentikoze Pumpkin Spice Latte en een verse lunch was het weer tijd om richting de stad te vertrekken.

When in Dublin… moet men natuurlijk een bezoek brengen aan de eerste brouwerij van het bekende Guinness bier. Het hoogste gebouw van Dublin is tevens de toren die uitpuilt boven de brouwerij waar al sinds 1759 bier wordt gebrouwen. Na een rondleiding en een pint Guinness gedronken

D U R B E L I I S N

Zaterdag 1 november Al vroeg in de ochtend werden we opgehaald met een bus. Wild Wicklow Tours verzorgde die dag namelijk een tour door het Wicklow National Park! De amicale tourguide Denis liet ons nog wat hotspots van Dublin zien terwijl we richting de kust reden. Daar was het tijd voor de eerste stop. Voor de echte diehards – welgeteld zeven – was er zelfs de mogelijkheid om een duik te nemen in de koude Ierse zee. Tussen de rotsen werd de groep aangemoedigd, waarna we een leuk klein museum met mooi uitzicht over de kustlijn bezochten. Tijd om de bus in te gaan en het bosrijke gebied te bezoeken. Toen stopte de bus naast een berg. Denis vertelde ons dat het tijd was om de wandelschoenen aan te trekken en met hem mee te komen. Na een klim van 500 meter bereikte het merendeel de top en genoten we van het prachtige

uitzicht. Na een afdaling in de eerste regen van die dag bezochten we een historisch kerkhof en maakten we een wandeling naar de mooie meren van Glendalough. Inmiddels was iedereen natgeregend en was er gelukkig even tijd om op te warmen in een pub.

Terug in de stad kon iedereen even op eigen gelegenheid wat eten en was er daarna weer een gezamenlijk avondprogramma.

Zondag 2 november Weer vroeg in de benen! Tijd voor een bezoek aan de Jameson Whiskey Distillery. Hier was de mogelijkheid om het whiskyproeven te leren en kregen we een rondleiding door de oude destilleerderij. In de middag was er tijd om de stad op eigen gelegenheid te verkennen. In de avond werden er typisch Ierse gerechten als “Dublin Coddle” en “Irish Stew” geserveerd in een lokale pub en was aansluitend nog de gelegenheid om de laatste avond in de Temple Bar area door te brengen.

27

Reportage

te hebben in het mooie panoramacafé bovenin het gebouw, was het tijd om nog wat van de stad te ontdekken. Shoppen bij de voorloper van Primark, souvenirs inslaan en genieten van de eerste regen die sinds onze aankomst viel, het kon allemaal. Die avond aten we authentieke Fish & Chips en gingen we naar een Halloweenfeest.

Na het laatste nachtje in het hostel was het maandag weer tijd om terug te keren naar Amsterdam. Het was een hele geslaagde reis met een mooie groep. We hebben allemaal ontzettend genoten!

Mastering Medicine

28

innovatie

Column

Column

Door Saskia Klein Meuleman Tegenwoordig worden er e-books ingezet om ons de kennis bij te brengen over de darmen, lever en galwegen. Er verschijnen interactieve practica die online te doen zijn en een groot deel van de toetsen wordt digitaal afgenomen.

Zelf heb ik wat moeite met al deze hippe veranderingen, hoewel ik begrijp dat het allemaal heel erg goed bedoeld is. Wellicht ben ik ouderwets, maar ik studeer het liefst uit een papieren boek, bij voorkeur een met veel tekst, af en toe een plaatje en vooral gewoon duidelijk waar het op staat. Ik leer anatomie het liefst met handgemaakte tekeningen die nog wel het meeste weg hebben van een creatieve kleuter, maar het blijft wel lekker hangen. En oja, ik maak ook nog aantekeningen met de hand.

Ik begrijp dat de opleiding aan wil sluiten bij de belevingswereld van de huidige student.

Dat ze op zoek willen naar een manier die ons nog makkelijker alle spieren leert, de ecg analyseert of alle antibiotica in je hoofd stampt. Maar waren we niet allemaal fan van de handgemaakte sheets van prof. Tangelder?

Ja, ze waren ouderwets, maar wel lekker duidelijk, overzichtelijk en ze werkten.

En toch ben ik ook weer een groot fan van verandering en verhipping. Ik heb meerdere colleges met Prezi gehad, een ‘nieuw’ presentatieprogramma. Het werkte prachtig, totdat iemand een vraag stelde en de hele presentatie in de soep liep. Maar het is goed dat de docenten iets proberen, ook al blijkt het wat minder handig te zijn dan gedacht.

Want ook al gaat de eerste stap van verandering niet altijd vlekkeloos, ik denk dat we met iedere verandering blij moeten zijn.

Verandering betekent dat er een stap is gezet op weg naar vooruitgang, verbetering en innovatie. En zouden wij dat als dokters in spe niet alleen maar moeten aanmoedigen?

Hersenspinsels

29

Door Naomi J. de Vries

In het tweede of derde jaar van de bachelor geneeskunde aan de Vrije Universiteit loop je gedurende een aantal dagen stage bij een huisarts. Tijdens deze stage ga je zelf in gesprek met de patiĂŤnt, je neemt de anamnese af en voert indien mogelijk (een deel van) het lichamelijk onderzoek uit. In het kader van nieuwe ervaringen heb ik een aantal gedichten geschreven, gebaseerd op de verhalen van patiĂŤnten die ik heb ontmoet tijdens deze huisartsenstage.

Slechtnieuwsgesprek U gaat dood Dat zei de arts U bent gek Dat dacht ik Een ander ligt op sterven Niet ik Zij moet afscheid nemen Niet ik Wie vertelt het haar?

Wil ze het wel weten?

Ach, wie houd ik voor de gek Ik moet de tijd maar omarmen Mijn vogel is gevlogen Ik Ga dood Dat zei de arts

Verloren De ziekte verslagen En toch Ik verloren Ik ben ik verloren Voor de spiegel Uren verstreken Overduidelijk En toch niet te zien Ik kijk haar aan Zij kijkt naar mij Maar ik in haar is weg Zij is mij niet meer De ziekte verslagen Ik verloren Zij is mij niet meer Nee, zij is mij niet meer

// InVUus december 2014

Gedicht

Waar alles kan en mag

30

Zweedse Puzzel

Door Martine van Wees

Puzzel Horizontaal 1. Neurotransmitter parasympathisch zenuwstelsel 3. Attribuut dat steeds vaker de functie van je atlas, studieboeken en instrumenten overneemt 7. Aantrekkelijk 9. Iedere woensdag bij de MFVU 11. Onderwerp van de colleges van Jack 14. De leer-van-de-fotografie-kenners van het ziekenhuis 16. Pas hier voor op tijdens het schaatsen!

19. Product van DNA-transcriptie 20. Nieuwe creatie 25. Het exclusief recht op het maken en verkopen van je beste ideĂŤen 26. Gulle oude bisschop uit Myra 28. Antibiotica 32. Progressie 35. Medisch handwerk 38. Kleur huid bij cholelithiasis 39. Een soort gesprek dat vaak in de InVUus staat uitgewerkt 42. Gelukkig Nieuwjaar 43. Miniscule Robots 44. Proces met semipermeabel membraan waar dialyse op berust

Verticaal 2. Wordt mogelijk gemaakt door cochleair implantaat 3. Verdieping na opleiding tot basisarts 4. Bloeddruk 5. Binnenkort misschien niet meer zo zwart 6. Programma’s voor tablets en smartphones 8. Het jaar vanaf 1 januari 10. Nieuwerwets 12. Oculus 13. Toekomstig 15. Geruime tijd 17. Weihnachten 18. Drager van chemische energie binnen het lichaam 21. Resistente bacterie 22. Iedereen is gek op ...

23. Vorm van de robot die troost biedt en opvrolijkt 24. Glijvoertuig 27. Wie stout is krijgt de ...

29. Drankbalie 30. Beeldvormingstechniek 31. Bestemming Grote Reis 2014 32. Warm kledingstuk voor deze barre winter 33. Vervoerscategorie waar je niet van op aan kunt 34. Tuberculose 36. Lumbaal in lekentaal 37. Dit maakte de MFVU in het eerste weekend van november 40. Nieuw 41. Naam van onze mooie universiteit en ziekenhuis

Ingeloot

VvAA zorgverzekering geregeld

Op kamers

Stage of Co-schappen

VAN EEN MEDISCH STUDENT

VvAA zorgverzekering Student.

Omdat je weet wat je nodig hebt.

En wat je daar voor wilt betalen. Daarom biedt VvAA de zorgverzekering Student; zonder onnodige dekkingen, met snelle uitbetaling én tegen een scherpe premie. Omdat student zijn al duur genoeg is. Bij VvAA snappen we jouw situatie. En dus vind je bij ons een zorgverzekering die bij je past.

Voordelen VvAA zorgverzekering Student geen onnodige dekkingen dus een scherpe premie declareren met je smartphone en snelle uitbetaling 100% vergoeding voor vaccinaties buitenland én anticonceptie vanaf 21 jaar vrije keuze van arts en ziekenhuis

Lees meer en sluit af op www.vvaa.nl/zorg-student

Romee Gostelie, 3e jaars studente Geneeskunde

Maak kans op een Perry Sport Giftcard t.w.v. E 150,Sluit nu eenvoudig online de VvAA zorgverzekering Student en maak kans op een van de tien giftcards ter waarde van € 150,-. En ga gezond en sportief 2015 in.