November 2014, jaargang 3, no 15
Nieuwsbrief
Geneeskunde opleidingen
Visie op opleiden medisch specialisten p.9 VUmc goed vertegen足woordigd op internaal congres p.19
Voor het eerst 100% decentraal p.22
Inhoud
Voorwoord
Kort nieuws
Omgekomen bij vlucht MH17 Darryl Dwight Gunawan,
| In dit nummer 2 Voorwoord
D
BESTE VU-DOCENT
GOUD VOOR
kwam op 20-jarige leeftijd
it jaar staat in het teken van plannen maken voor bijstelling van de
VAN HET JAAR
TOPSPORTSTUDENTEN
samen met zijn ouders en
bachelor- en de masteropleiding geneeskunde. We willen onze
Sonja Zweegman, hoog-
LISA WÖRNER EN
zusje om bij de vlucht
studenten goed voorbereiden op de toekomst. Zij zijn de huisarts
leraar hematologie en
ILSE PAULIS OP HET
MH17 van Malaysia Air-
WK ROEIEN
Hematologie & Oncologie is tijdens de
De vrouwen dubbelvier (lichte
opening van het academisch jaar van
klasse) wonnen in september tijdens
Darryl was een ondernemende
Allereerst de zorg: De vergrijzing neemt toe en daarmee het aantal chronisch
de VU op 1 september jl. gekozen tot
het WK roeien op de Bosbaan in
en zeer talentvolle student. Al
zieken en patiënten die meerdere ziekten tegelijkertijd hebben. Daarmee
beste docent van het jaar.
Amsterdam een gouden medaille. Het
op jonge leeftijd was hij actief
neemt de complexiteit van de behandeling toe. Tegelijkertijd zijn er door
Internist-hematoloog, professor en
was een thuiswedstrijd en mede door
in de muziek en won hij op
8 Leerlijn Communicatie
taakdelegatie en differentiatie meerdere spelers in de zorg. Verpleegkundig
hoofd van de afdeling Hematologie
de harde wind roeiden de vier dames
16-jarige leeftijd zijn eerste
9 Visie op opleiden;
specialisten, physician assistants, praktijkondersteuners bij de huisarts en
van de faculteit der geneeskunde van
naar een wereldrecord.
kunstprijs in de muziek als DJ.
Teacher Awards 2014
medisch ingenieurs verrichten medische handelingen. Zij volgen de
VUmc School of Medical Sciences
10 Kritische Reflectie VU
richtlijnen en zijn bevoegd om medische handelingen te verrichten en
Sonja organiseert veel voor studenten,
12 Dedicated schakeljaar;
geneesmiddelen voor te schrijven.
weet veel over haar vakgebied en
WIM STALMAN STOPT
een eigen bedrijf op als DJ/
5 Culturele diversiteit
of medisch specialist van 2025. Er verandert veel op het gebied
lines afgelopen zomer.
cursuscoördinator van de cursus
4 Praktijkstage zorg in Engeland
van de zorg en het onderwijs.
6 Studentbegeleiding;
Motivatie tijdens selectieprocedure
7 Master Oncology; Longitudinaal onderzoek
Deze talenten bleef hij naast zijn studie inzetten: hij richtte
combineert dit uiterst goed met haar
ALS DECAAN EN
graphic designer en fotograaf.
13 Interview met Mariëtte Diderich
Meer routinematige ingrepen zullen in grote aantallen in zogenaamde
passie voor onderwijs. bron www.
BESTUURDER VUMC
Naast zijn goed lopende stu-
14 Promovendi;
zorgbehandelcentra plaatsvinden. De oogklinieken waar staaroperaties
med.vu.nl
Prof. dr. W.A.B.
die gaf hij ook les in Amstel-
worden uitgevoerd zijn hier een voorbeeld van. Dit vergt een heroverweging
Examencommissies
Verbeteringsmaatregelen seksuele
Stalman, decaan en vicevoorzitter
veen bij het creatieve centrum
intimidatie
van het eindniveau van de opleiding geneeskunde. De arts van straks is
van de raad van bestuur van VU
P60 als leraar DJ. Zijn sociale
15 EARLI-congres;
degene die verantwoordelijk is om de richtlijnen wetenschappelijk te
AFSCHEID VAN EEN
medisch centrum, zal per 1 maart
betrokkenheid was groot en
onderbouwen en indien nodig er gefundeerd van kan afwijken. De arts zal
BEVLOGEN ARTS EN
2015 zijn bestuurlijke loopbaan
hij genoot van het leven.
16 Een achtbaan
zijn kennis moeten kunnen integreren over de disciplines heen. Kennis en
OPLEIDER
afsluiten en met emeritaat gaan. Zijn
Op 4 september jl. was er een
18 JPEMS; med.vu.nl onder de loep
wetenschap nemen een prominente plaats in. Het is ook de arts die deze
Vrijdag 12 september
emeritaat valt samen met het afronden
mooie en tevens verdrietige
19 AMEE-congres
kennis deelt met de andere zorgprofessionals en noodzakelijke
jl. vond in de Amstelzaal van VUmc
van een zittingsperiode van acht jaar
bijeenkomst om Darryl te
20 Van mindmap naar visietekst;
veranderingen in de zorg initieert. Dit vergt leiderschapskwaliteiten, iets
een symposium plaats met als titel
als lid van de raad van bestuur.
herdenken. Meerdere studie-
waar tot voor kort weinig aandacht aan werd besteed.
‘de Tropenstage’. Het symposium was
De wervingsprocedure is gestart.
vrienden hielden prachtige
Introductie eerstejaars
Cardiovascular Research master
toespraken. In iedere toe-
ter gelegenheid van het afscheid van
21 Het beoordelen van professioneel
spraak werd de vrolijkheid, de
Door de wettelijke afschaffing van de doorstroommaster dient de
dr. Roos Perenboom, internist-infectio-
22 Decentrale selectie
bacheloropleiding geneeskunde een eigenstandige opleiding te zijn die ook
loog in verband met haar pensionering.
WITTE JAS CEREMONIE
veelzijdigheid, de humor en
23 Personeel; Bijstelling masteropleiding
toegang geeft tot een interessante andere master dan de geneeskunde
Onder voorzitterschap van haar
Op 25 oktober was de
de tomeloze energie van
24 Basiskwalificatie Onderwijs
masteropleiding, zoals bijvoorbeeld de MSc Oncology of Cardiovascular
collega dr. Michiel van Agtmael, in
witte jassen uitreiking.
Darryl genoemd. Het was een
Research. Met het wegvallen van de studiefinanciering en de invoering van
passende Afrikaanse kleding, werd het
187 bachelorstudenten
bijeenkomst met een lach en
het leenstelsel is een één- of tweejarige masteropleiding alleen al vanwege
thema werken in de tropen van
hebben tijdens de witte jas ceremonie
vele tranen. Op 26 oktober,
de oplopende studieschuld een overweging. De bacheloropleiding dient een
verschillende kanten belicht, van
de jaartekst uitgesproken: hoe ze als
nadat alle lichamen van de
gedrag; Studentassessor
| Rubrieken
duidelijk wetenschappelijk profiel te hebben en te worden afgerond met een
student tot specialist en van verpleeg-
een arts willen functioneren, welke
familie Gunawan, geïdentifi-
3 Kort nieuws
bachelorthesis. Daarnaast dient er een keuzeruimte (minor in het derde
kundige tot psycholoog. Collega’s uit
verantwoordelijkheden, idealen en
ceerd waren, was er een
24 De studentenraad aan
bachelorjaar) te worden ingebouwd.
Bonaire en Suriname spraken dr. Roos
verplichtingen zij verbinden aan hun
besloten uitvaartplechtigheid.
Perenboom mooi toe in twee video-
beroep en hoe zij deze wensen uit te
Namens VUmc en VUmc
De masteropleiding heeft nu zes jaar gedraaid. De opleiding is zorgvuldig
boodschappen Zij heeft hier zelf veel
dragen. De ceremonie symboliseert de
School of Medical Sciences
geëvalueerd en vergt een bijstelling ten aanzien van de te lange duur van
gewerkt maar ook heeft zij jarenlang
overgang van de meer theoretische
wensen wij zijn naaste familie,
masterjaar 1 in relatie tot de korte duur van een aantal disciplines, zoals
de buitenlandstages voor student,
naar de praktische fase van de studie.
vrienden, medestudenten en
gynaecologie en obstetrie, neurologie, psychiatrie en kindergeneeskunde.
co-assistent, AIOS en specialist geco-
Nieuwsbrief Geneeskunde
Er zijn verschillende teams onder leiding van Anton Horrevoets en Hester
ördineerd. Eén van de conclusies van
opleidingen
Daelmans aan de slag met de plannen voor de bijstelling.
het symposium was dat een tropen-
STEEDS MEER
verlies een plaats te geven in
stage alleen zinvol is als de student
TOETSEN DIGITAAL
hun leven. Darryl laat een grote
Werden vorig college-
leegte achter. Wij missen hem.
het woord
| Colofon Frequentie: 5 x per jaar Oplage: 300
Prof.dr. Gerda Croiset
zich goed voorbereid en zijn/haar
Druk: TDBD
Directeur VUmc School of Medical Sciences
grenzen kent en er goede begeleiding
docenten veel moed, troost en kracht toe om dit tragische
jaar alleen de toetsen
Kopij: m.vandereijk@vumc.nl
is van een lokale supervisor.
van bachelorjaar 1 digitaal afge-
Prof.dr. Gerda Croiset
Coverfoto: DigiDaan
dr. M. van Agtmael, internist hoofd sectie
nomen, vanaf dit jaar worden ook alle
Directeur Vumc School of
Vormgeving: designyard
Farmacotherapie
toetsen van bachelorjaar 2 digitaal
Medical Sciences
2
3
Vervolg pagina 2
Culturele diversiteit
Wanneer voel jij je welkom?
Bachelor
afgenomen. Het grote voordeel van digitaal toetsen is dat er meerdere vraagvormen mogelijk zijn, waarbij beeldmateriaal ook
N et even anders dan in Nederland
een meer belangrijke rol kan spelen. Toetsvragen kunnen zo meer authentieke situaties nabootsen, bijvoorbeeld door studenten
Megan Engels, bachelorjaar 2 student liep in juni
plaatjes te laten analyseren, filmpjes te
2014 haar praktijkstage zorg in Engeland. Gedurende
tonen en diverse soorten sleepvragen te
vier weken zag zij patiënten van een aantal
maken. Er zijn ook andere voordelen, zoals
revalidatiecentra in Norwich.
dat studenten direct hun uitslag zien nadat ze de toets hebben ingeleverd. Uit de resul-
Hoe Megan haar buitenlandse stage heeft ervaren, beschrijft
taten blijkt dat de toetsen even goed
zij als volgt:
gemaakt worden en kwalitatief niet onder-
“De eerste twee weken liep ik stage in een revalidatie
doen voor de papieren versies. Ook
centrum waar patiënten waren opgenomen met klachten als
docenten kunnen goed uit de voeten met de
slechte mobiliteit, gewrichtsprotheses, verschillende
nieuwe vraagvormmogelijkheden. Drs.
infecties en operaties. De patiënten verbleven hier
Monique Diks en drs. Angela Peters, stafmede
gemiddeld achttien dagen nadat ze uit het ziekenhuis waren
werkers team I&K, toetsing
ontslagen en de gemiddelde leeftijd was ongeveer 80 jaar. Ik liep aan het begin van deze stage mee met één van de heb ik ook zelf patiënten gewassen, in statussen geschreven
BACHELORCURRICULUM
(die wel nagekeken werden) en patiënten naar het toilet
Donderdag 16 oktober
geholpen en geassisteerd bij de maaltijden.
presenteerde programmaleider
BEELD Bart Majoor
‘student nurses’ maar aan het eind van deze twee weken SYMPOSIUM
bachelor Anton Horrevoets de nieuwe
Interessante klinische beelden
blauwdruk voor het bachelorcurriculum
De daaropvolgende twee weken liep ik stage bij een
2015. Wetenschap, zelfstandigheid van de
revalidatiecentrum waar patiënten verbleven met ernstige
student, internationalisering en focus op
hersenschade. De patiënten verbleven hier gemiddeld
In een stad met honderdvijfenzeventig verschillende
vierdejaars student de driehonderdvijftig nieuwe eerstejaars
digitale leervormen vormen de pijlers. Nadat
langer, namelijk drie maanden; deze patiënten waren ook
nationaliteiten en ca. dertig procent van de studenten
vroeg wanneer zij zich welkom voelen, wat een arts nodig
decaan Wim Stalman het symposium had
veel meer hulpbehoevend. Hier vond ik het ook heel
van niet Nederlandse origine moet er binnen VUmc
heeft om goed te zijn, hoe goed ze kunnen communiceren,
geopend, lichtte professor Horrevoets
interessant om de klinische beelden van de verschillende
aandacht zijn voor (culturele) diversiteit in relatie tot
hoeveel talen ze spreken. Vier eerstejaars studenten,
tijdens zijn presentatie toe hoe wetenschap,
hersenbeschadigingen te zien. Op beide stageplekken was
de persoonlijke ontwikkeling van de medische
afkomstig uit verschillende culturen, beantwoordden deze
zelfstandigheid van de student, internatio-
ik vaak aanwezig bij de overdracht en mocht ik diverse
studenten. Hiervoor werkt VUmc samen met
vragen en hun antwoorden vormden de opmaat voor een
nalisering en focus op digitale leervormen
‘vergaderingen’ bijwonen. Hier zat het hele interdisciplinaire
kunstenaar Lina Issa van Art Partner. Tijdens de
gesprek tussen deze vier studenten over wie ze echt zijn,
ruim baan krijgen in de blauwdruk. Nieuw is
team bij elkaar en werden de verschillende aspecten van de
introductieperiode en in het onderwijs worden de
over hun dromen, hun angsten, hun kwetsbaarheid.
ook de minor geneeskunde, die in 2016 van
patiënt belicht, waardoor ik een volledige beeld kreeg van
(nieuwe) studenten uitgedaagd om cultuur en
start gaat. Na Horrevoets was er ruimte voor
de belemmeringen die een ziekte op een patiënt heeft;
openstaan voor ‘de ander’ een plek te geven.
een aantal interessante sprekers. Saskia
ik leerde erg veel. Ik vond het extra leuk om de stage in
Peerdeman ging in op de leerlijn professio-
Engeland te lopen omdat alles net even wat anders en
nele ontwikkeling. Toetsdeskundige Angela
nieuwer was dan in Nederland. Daarnaast heb ik ook erg
Peters sprak over digitale toetsing. Jeroen
veel leuke nieuwe mensen ontmoet. Megan Engels,
Meijerink en Jochen Bretschneider sloten af
bachelorstudent jaar 2 VUmc School of Medical Sciences
O
Het doel hiervan was om de zaal in beweging te krijgen en om de nieuwe studenten aan te sporen hun eigen verhalen
p de eerste dag lagen er voor de kersverse
te delen, open te staan voor anderen, het gesprek aan te
studenten tijdens de lunch servetten klaar met
gaan, nieuwsgierig te zijn en hun eigen kwetsbaarheid toe
prikkelende citaten. Citaten van docenten,
te laten. Want, alleen dan, is het mogelijk om de kwets
studenten, artsen en medewerkers. Citaten
baarheid van de ander toe te laten en zo empathie de ruimte
zoals: “Ik voel me kwetsbaar als ik een kamer vol vreemde
te geven. Een aanpak die werkte, maar liefst 100 studenten
digitale leervormen, zoals de iBooks van
mensen binnenstap.” “De norm hier is om talenten te
gingen in op de uitnodiging om buiten het curriculum mee
VUmc en ‘flipping the classroom’. (bron:
verspillen omdat we niet buiten onze herkenbare codes
te denken over diversiteit.
nieuwsbrief VUmc).
durven kijken en denken.” “Ik heb een tolk nodig om mijn
4
BEELD www.geograph.org.uk
met enthousiasmerende presentaties over
emoties aan mijn ratio te koppelen.”
Wil je zelf de verhalen horen? Bekijk de korte film op:
Natuurlijk stonden die citaten niet voor niets op de
http://vimeo.com/107406850
servetten. Het was onderdeel van een vooropgezet plan om de studenten te laten nadenken over diversiteit en
Wil je ook meedenken over diversiteit binnen VUmc?
empathie. Prof. dr. Gerda Croiset lichtte de context van de
Meld je aan bij D.O.C.S. docsvereniging@gmail.com
citaten toe. Deze werd duidelijk op het moment dat een
en bekijk de film op: http://vimeo.com/107407483 5
Studentbegeleiding
Op weg naar een optimale student ondersteuning Studieadviseurs, tutoren, docenten: er
Team Onderzoek van Onderwijs
Wat levert het vragen naar motivatie tijdens een selectieprocedure op?
Master Oncology
N ationale en internationale studenten gestart met de master Oncology
zijn veel mensen betrokken bij het begeleiden en ondersteunen van studenten geneeskunde. De werkgroep
Kandidaten die meedoen aan een selectieprocedure
studentbegeleiding schrijft aan een
geven een variëteit aan antwoorden op een vraag
studentbegeleidingsplan waarin we
over hun motivatie.
Longitudinaal onderzoek
H ulp docent gevraagd: Moedig jij studenten aan om deel te nemen aan onderzoek? Het team Onderzoek van Onder-
werken aan een optimale afstemming
wijs van VUmc School of Medical
van de studentbegeleiding binnen de
Dit blijkt uit onze studie waarin onderzocht werd wat
Sciences zet binnenkort een
opleiding.
kandidaten antwoorden wanneer gevraagd wordt naar
digitale enquête uit onder
hun motivatie voor het willen volgen van het VUmc
geneeskundestudenten.
Studentbegeleiding is binnen de opleiding
Zij-instroomprogramma. Ook is gekeken of de antwoorden
geneeskunde ruim gedefinieerd. Het is niet
van de geselecteerde kandidaten verschilden van de
De enquête vormt de start van een
alleen gericht op studiesucces en
antwoorden van de afgewezen kandidaten. Na het
longitudinaal onderzoek, dat meer
rendementen zoals de VU definieert. In het
analyseren van zesennegentig antwoorden konden
inzicht moet geven in de rol van o.a.
toekomstige werk als arts speelt namelijk
verschillende thema’s geïdentificeerd worden. Kandidaten
motivatie, leerstrategie, empathie en
niet alleen medische kennis een belangrijke
beschreven, zoals gevraagd, hun motivatie. Dit betrof vooral
professionele identiteit bij studie
rol, maar vooral ook de professionele
het ‘autonome’ type motivatie, dat te maken heeft met
aanpak, studieresultaten en
ontwikkeling van de student langs de lijn
oprechte interesse voor een onderwerp of studie.
welbevinden van geneeskunde
van een aantal generieke competenties.
studenten. Studenten wordt ook
Kennis over deze competenties en de
Over ‘gecontroleerde’ motivatie, ofwel motivatie die
gevraagd of zij bereid zijn om aan het
mogelijkheid om tot bijsturen van het
voortkomt uit bijvoorbeeld externe druk of het vooruitzicht
vervolgonderzoek deel te nemen, voor
functioneren te komen, is onontbeerlijk om
van status, werd nauwelijks geschreven. Naast motivatie
de longitudinale studie. We vragen
het beroep van arts op een professionele
beschreven kandidaten een groot scala aan onderwerpen.
daarom alle docenten om studenten te
manier uit te oefenen. Studentbegeleiding
Zij benoemden hun eerdere studieprestaties en
attenderen op de digitale link en
vindt binnen de opleiding geneeskunde dan
werkervaringen, ambities en kwaliteiten en beschreven
studenten te stimuleren de enquête in
ook in belangrijke mate plaats om de
soms hun persoonlijke levensverhaal. Ook beschreven
te vullen.
professionele ontwikkeling van alle
zij vaak kenmerken van het Zij-instroomprogramma.
studenten te stimuleren.
Er bleken geen verschillen te zijn tussen hoe geselecteerde
Heb je zelf vragen over het onder-
en afgewezen kandidaten hun motivatie beschreven.
zoek, dan kun je terecht bij het team
Alle overige onderwerpen kwamen bij beide groepen aan
Op 1 september zijn dertig nieuwe master Oncology studenten
Onderzoek van Onderwijs (contact
We kijken in het studentbegeleidingsplan
bod. Alleen het persoonlijke levensverhaal werd vaker door
gestart. Deze groep gemotiveerde studenten is de afgelopen
persoon: Rashmi Kusurkar via
naar de taken en functies van de
afgewezen kandidaten beschreven dan door geselecteerde
wintermaanden geselecteerd uit de ruime honderd aanmeldingen
r.kusurkar@vumc.nl).
betrokkenen en naar mogelijke overlap,
kandidaten. Een dergelijke vraag naar motivatie blijkt dus
die wij vanuit de hele wereld hebben ontvangen.
hiaten of overdaad. Bovendien verwerken
geen goed selectie instrument te zijn om de motivatie van
we in het plan hoe we de kwaliteit van
kandidaten te meten of om kandidaten te kunnen
De master Oncology streeft ernaar excellente onderzoekers af te leveren die
studentbegeleiding in de toekomst willen
onderscheiden. Kandidaten kunnen wel hun verhaal kwijt en
binnen de oncology aan de slag gaan met een promotietraject of een
meten. In december zal het voorgestelde
maken mogelijk een beter geïnformeerde keuze doordat ze
soortgelijke onderzoeksfunctie. Bijna 25% van de studenten heeft een niet-
studentbegeleidingsplan van de werkgroep
zich verdiepen in de kenmerken van de opleiding. drs.
Nederlandse vooropleiding. Binnen de groep vertegenwoordigen ze landen
in het programmaleidersoverleg besproken
Anouk Wouters, team Onderzoek van Onderwijs
als Italië, Spanje, Ierland, Duitsland, Egypte en Pakistan. Ook dit jaar is de
worden. dr. Franciska Koens, stafmedewerker team Innovatie & Kwaliteit
Drs. Ine Vos, stafmedewerker team Innovatie & Kwaliteit
excellentie van de Oncology studenten beloond met €20.000,- aan Voor het artikel zie:
studiebeurzen, beschikbaar gesteld door het VU Fellowship Programme.
www.biomedcentral.com/1472-6920/14/200
Wij wensen vanuit het management de nieuwe en de huidige studenten van
Meer informatie:
de master Oncology een inspirerend academisch jaar 2014-2015 toe!
dr. Franciska Koens, 45761,
M.M. van Duist, Ph.D., Coordinator Master Programme in Oncology
f.koens@vumc.nl
6
7
Leerlijn Communicatie
Professionele communicatie met patiënten en collega’s Goede communicatie tussen arts en patiënt is essentieel voor effectieve consultvoering en
Medisch Specialisten
V isie op opleiden van medisch specialisten Wie zijn we en waar willen we heen?
diagnostiek, voor patiënttevredenheid en therapietrouw.
D
T eacher Awards 2014 Live stemmen op je favoriete docent Studenten kunnen op 5 november a.s. live stemmen op hun favoriete docent tijdens de
aarnaast is de communicatie met collega’s
Uit de communicatietraining voor aios aan het VUmc
Met en voor de onderwijs- en opleidingsregio (OOR) VUmc zijn
Teacher Awards, een initiatief van
cruciaal voor de samenwerking en daarmee voor
(CostaVU) weten we dat eisende patiënten, (dreigende)
we bezig de missie en visie op het opleiden van medisch
de MFVU en het JVB.
patiëntveiligheid. En goede communicatie is
conflicten en situaties waarbij de emoties hoog oplopen
specialisten te formuleren, op verzoek van het OOR-bestuur.
natuurlijk ook belangrijk voor plezier in het
lastig gevonden worden. In rollenspellen dagen we de
Het doel is om samen vast te stellen wat onze opleidingsregio
Studenten konden na afloop van de
werk. De leerlijn bestaat uit twee onderdelen: communicatie
studenten uit te reageren op lastige situaties, gespeeld
kenmerkt en verbindt.
laatste tentamens van het afgelopen
met patiënten en communicatie met collega’s.
door acteurs. De docent gaat met de studenten na welke
academisch jaar hun stem uitbrengen.
interventies gepast zijn in die situatie, bij die patiënt,
Dit geeft de koers aan voor beleid voor de komende jaren, die gekenmerkt
Docenten en cursussen werden
Communicatie met patiënten
bij die arts in opleiding. Studenten leren waar nodig steun
worden door grote, elkaar snel opvolgende veranderingen. Een kompas
voorheen gekozen tijdens de
In de bachelor volgen studenten ‘Medische consult
te bieden of grenzen te stellen terwijl ze de relatie met de
helpt daarbij! In brainstormsessies, verdeeld over de opleidingsinstellingen
Docent- en Blokverkiezingen (DBV).
vaardigheden’, een reeks practica waarin klinisch redeneren
patiënt in stand houden.
in de regio, gaan opleiders, aios, bestuur en beleidsmedewerkers met
Deze verkiezing is in een nieuw jasje
elkaar in gesprek. Leidende vragen zijn daarbij: Wie zijn we? Waar willen
gestoken, een modern imago en
we naar toe?
minder prijzen, met als doel docenten
en communicatie geïntegreerd worden: wat moet ik te weten komen, hoe kan ik dat vragen en wanneer moet ik
Communicatie met collega’s
luisteren? In de master wordt complexere casuïstiek
In het dagelijks werk van een arts speelt samenwerken een
aangeboden, bijvoorbeeld de seksuele anamnese bij de
cruciale rol. Om goede zorg te verlenen en te voorkomen
Tussenstand
aantrekkelijke wedstrijd voor de
man. De communicatieve prestaties worden jaarlijks
dat fouten worden gemaakt, moet de communicatie helder
Op driekwart van dit traject kunnen we een tussenstand opmaken.
studenten.
getoetst: iedere student voert een gesprek met een
zijn, moet de hiërarchie geen belemmering vormen en moet
In drie goed bezochte en geanimeerde bijeenkomsten is veel gezegd en
‘simulatiepatiënt’.
men elkaar durven aanspreken.In het onderwijs aan de
geopperd en in de gezamenlijke opbrengst tekenen zich enkele grote
De genomineerden voor de
studenten staat het geven en ontvangen van feedback
onderwerpen af.
teacher awards zijn:
in het zonnetje te zetten en een meer
Bachelorjaar 1:
Visie op patiëntgerichtheid
centraal. Studenten verzamelen 360 graden feedback over
Wereldwijd staat in communicatieonderwijs en -onderzoek
samenwerken en oefenen met het aanspreken van elkaar in
Op de vraag ‘Wie zijn we?’ zien we het volgende beeld:
het begrip patiëntgerichtheid centraal. Het staat voor:
lastige samenwerkingssituaties. Ook theorie komt aan bod
a) doe maar gewoon;
aandacht voor het perspectief van de patiënt, de specifieke
uit de sociale psychologie, de groepsdynamica en het Team
b) goed op de inhoud;
psychosociale context en (ondersteuning bij) gedeelde
Resource management.
c) van de menselijke maat;
besluitvorming. Onze visie op patiëntgerichtheid gaat
Prof. Dr. H.J. Groenewegen
Bachelorjaar 2: Prof dr. S. Zweegman Bachelorjaar 3: Dr. A. Thijs
d) breed opgeleid;
De drie genomineerden zullen op
e) samenwerkers.
5 november a.s. een kort college
verder: we gaan ervan uit dat voor optimale
Toekomstige ontwikkelingen
gespreksvoering flexibiliteit nodig is. Bij een grote
Komende jaren zal met name de (inter)collegiale
diversiteit aan patiënten en artsen verschilt immers per
samenwerking verder ontwikkeld worden. Teamtrainingen
Op de vraag ‘Waar willen we heen?’:
situatie wat nodig is.
voor studiegroepen, interprofessioneel onderwijs…. Graag
a) flexibilisering van de opleiding;
geven, waarna studenten voor hun favoriete docent kiezen.
doen we dit in samenwerking met anderen: alle suggesties
b) nog meer in OOR-verband;
Na afloop van de prijsuitreiking en
Lastige situaties
voor het ontwikkelen van dit nieuwe onderwijs zijn welkom!
c) kunnen excelleren in de algemene competenties;
ceremonie zullen studenten, docenten
We kijken niet alleen naar wat goed is voor de patiënt, maar
drs. José van de Kreeke, Coördinator leerlijn professionele
d) vanuit maatschappelijk bewustzijn;
en medewerkers van het Instituut voor
ook naar wat een net afgestudeerde basisarts nodig heeft.
communicatie, jjs.vandekreeke@vumc.nl
e) met behoud van het goede.
onderwijs en opleiden gezamenlijk het glas heffen en kunnen zij genieten van
Eind november 2014 heeft de hele OOR kunnen meepraten en in een
een maaltijd. Iedereen is vanaf 17:30
gezamenlijke slotconferentie worden dan keuzes gemaakt. Hieruit volgt
uur welkom in PubMed, de bar van
een missie- en visievoorstel dat aan het OOR-bestuur wordt aangeboden.
MFVU (Medische Faculteit)!
Het bestuur zet vervolgens voor de regio de koers uit – daarover
De ceremonie begint om 17.45 uur.
later meer. Drs. Anneke Bakker, beleidsadviseur medische vervolgopleidingen,
Opgeven voor het eten kan tot uiterlijk
hoofd Professionalisering
dinsdag 28 oktober door een mail te sturen naar eva@mfvu.nl.
Eva Panneman, h.t. secretaris externus der MFVU
8
9
KWALITEIT VAN HET ONDERWIJS
Instellingstoets VU
De Kritische Reflectie Vrije Universiteit, nader bekeken… In het kader van de Instellingstoets Kwaliteitszorg die
De resultaten geven de input voor de maatregelen die
centraal verwerkte data analyse nog steeds verder uit.
dit voorjaar bij de VU is gehouden, is een kritische
genomen moeten worden om met het voorgenomen beleid in
Deze managementinformatie wordt, naast andere opleiding
zelfreflectie geschreven. Deze reflectie is aan de hand
de pas te kunnen gaan lopen als er afwijkingen zijn. Deze
specifieke, o.a. de resultaten uit cursusevaluaties,
van vijf standaarden uit het beoordelingskader van de
maatregelen zoals ze in het toetsingskader heten worden
studiegroep evaluaties, stage evaluaties, toetsing,
De instelling kan aantonen dat zij de kwaliteit van haar opleidingen waar nodig systematisch verbetert.
NVAO geschreven.
vastgelegd in verbeterplannen. Bij een volgend jaar wordt
accreditatierapport en NSE-enquête, informatie opgenomen
(standaard 4, NVAO)
bekeken of de resultaten inderdaad verbeterd zijn en
in het opleidingsjaarverslag.
In de nieuwsbrief van april jl is aandacht geschonken aan de
daarmee wordt ook het effect van de genomen maatregelen
onderwijsvisie van de VU; in die van juli aan de visie op de
beoordeeld. Zijn er geen of onvoldoende effecten opgetreden
kwaliteit van het onderwijs vertaald naar beleid. In deze
dan zijn er blijkbaar andere aanpassingen nodig?
laatste aflevering wordt aandacht geschonken aan twee standaarden, die eigenlijk onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn: zicht op resultaten en verbeterbeleid.
Kwaliteitszorg VU: ‘in control zijn’
V
oor de VU is het voor deze Instellingstoets van
Verbeteren vanuit managementinformatie
H
#3
De verbeteractiviteiten op drie niveaus
O
p opleidingsniveau wordt het opleidingsjaarverslag en het opleidingsjaarplan besproken tussen de opleidingsdirecteur en de decaan. Het format dat
voor het opleidingsjaarverslag beschikbaar is, zorgt ervoor
et kwaliteitsbeleid van de VU is gebaseerd op de
dat alle opleidingen over dezelfde onderwerpen informatie
gedachten dat onderwijskwaliteit zowel wordt
aanleveren en zich buigen over het wel of niet voldoen aan de
geleverd door te presteren als door te verbeteren.
centraal gestelde VU normen dan wel aan de opleiding
geformuleerd in de onderwijsvisie, het instellingsplan en de daaruit voortkomende richtlijnen voor het bachelor- en masteronderwijs, onder één noemer gebracht om een integrale aanpak op het gebied van onderwijs te waarborgen. De onderwijsagenda is gericht op het tot stand brengen van een ambitieuze onderwijscultuur waarin veel van studenten
Presteren betekent het beleid uitvoeren en voldoen aan de
specifieke normeringen. Het geheel van verbeteracties is dan
belang geweest dat zij hebben kunnen laten zien dat
gestelde prestatie- en kwaliteitscriteria. Het verbeteren vindt
samen te vatten als het plan voor het komende academische
zij ‘in control zijn’ over de hele onderwijsorganisatie
plaats door continu op alle lagen in de organisatie de
jaar en de voorbereiding daarop. Vanuit deze
en dat het centraal geformuleerde onderwijsbeleid
behaalde resultaten te bespreken aan de hand van
opleidingsjaarverslagen wordt door iedere faculteit en VUmc
daadwerkelijk organisatie breed wordt uitgevoerd. Alle
managementinformatie. Op basis daarvan worden afspraken
School of Medical Sciences een zogenaamd facultair
faculteiten en VUmc School of Medical Sciences vallen hier-
gemaakt over verbeteringen, die worden uitgevoerd om de
jaarverslag opgesteld. Dit facultaire jaarverslag wordt in de
onder. Zij moeten door middel van behaalde resultaten,
voortgang te volgen in de planning en control cyclus. De
bestuurlijke overleggen tussen decaan en CvB besproken en
Een ander verbeterprogramma waar de VU vol op inzet is het
meestal cijfers, laten zien wat er op de faculteiten gemeten
verbeteractiviteiten worden zo dus gevoed vanuit
de acties vanuit de verbeterplannen gemonitord door
programma Studeren en doceren (OSD). Het programma richt
wordt en wat er met de resultaten wordt gedaan. Door
managementinformatie en vinden plaats op drie niveaus: op
tussentijdse metingen, het tweede niveau. Het toezicht van
zich op tevredenheid van studenten en medewerkers,
middel van deze resultaten meet de VU of en in welke mate
opleidingsniveau, op het niveau van faculteiten en diensten
de Raad van Toezicht (RvT) op het CvB wordt geborgd in
ondersteuning door optimale (online)
de geformuleerde doelstellingen uit het centrale beleid zijn
en op instellingsniveau.
niveau drie waarbij de RvT de afspraken die worden gemaakt
informatievoorzieningen en -services en efficiënte
met de faculteiten worden besproken en bewaakt.
werkprocessen. Onderwerpen die onder het programma
behaald. Het toetsen van het beleid en het op basis van de resultaten mogelijk bijstellen, is een belangrijke incentive van deze resultaten.
Het kwaliteitsbeleid van de VU is gebaseerd op de gedachten dat onderwijskwaliteit zowel wordt geleverd door te presteren als door te verbeteren.
wordt gevraagd, docenten uitdagend onderwijs geven, de onderwijsorganisatie op orde is, de ondersteuning van het onderwijs goed verloopt en de kwaliteitszorg uitstekend is georganiseerd.
vallen zijn onder meer informatievoorziening,
Welke resultaten worden centraal gemeten
H
et centraal management systeem MIVU (Mijn Informatie VU) stelt voor de faculteiten en VUmc School of Medical Sciences rapporten samen op
basis van dezelfde bronnen. Zo is het mogelijk dat overal binnen de VU dezelfde definities worden gebruikt. Welke
onderwijskwaliteitszorg, administratieve processen en
Wat zijn de verdere ontwikkelingen binnen de kwaliteitszorg vanuit de VU
N
studieondersteuning. Voorbeelden van projecten die van start zijn gegaan zijn studiematching- en voortgang, het digitale informatieloket en online services voor studenten en docenten.
aast de systematische verbetering vanuit managementinformatie, evaluatie en
De vijfde standaard betreft de organisatie- en
kwaliteitstoetsen is er binnen de VU ook een aantal
beslissingsstructuur van de VU. Binnen de context van deze
verbeterprogramma’s opgezet. Een daarvan is de
nieuwsbrief en het onderbrengen van de faculteit
Het gaat hier dan bijvoorbeeld om rendementen van het
onderwijsagenda. Om te onderstrepen dat onderwijs en
geneeskunde binnen VUmc wordt deze standaard in deze
aantal afgestudeerden van een opleiding binnen een
onderwijskwaliteit voor de VU de hoogste prioriteit hebben,
cyclus niet besproken. drs. Elise Baartman, stafmedewerker team
bepaalde periode, de uitval van studenten, het aantal
heeft het CvB de onderwijsagenda geïnitieerd. In de
Innovatie & Kwlaiteit
docenten dat een BKO heeft behaald e.d. MIVU bereidt de
onderwijsagenda zijn de diverse onderwijsplannen zoals
getallen zijn belangrijke sturingsinstrumenten voor de VU?
(Kritische Reflectie Vrije Universiteit)
10
11
Dedicated schakeljaar
Werving en selectie dedicated schakeljaar van start
INTERVIEW met Mariëtte Diderich, senior stafadviseur internationalisering
Examencommissies
Examencommissies bijna voltallig!
Als een vis in het water Mariëtte Diderich voelt zich als een vis in het
De werving en selectie voor studenten,
Per 1 september 2014 zijn de examencommissies van
water in haar nieuwe baan als senior stafadviseur
die aan de pilot van het dedicated
VUmc School of Medical Sciences conform de nieuwe
internationalisering.
schakeljaar willen deelnemen, is
inrichting van start gegaan, namelijk met een centrale
gestart.
examencommissie en twee deelexamencommissies.
Studenten die hun startdatum semi-arts
Alle leden zijn inmiddels benoemd door de decaan. We hebben
stage hebben tussen eind november 2014
zeer ervaren leden die het reilen en zeilen van de examencom-
en medio januari 2015 zijn via de mail
missie goed kennen en nieuwe mensen voor wie het de eerste
uitgenodigd. Medio januari starten de eerste
ontmoeting is met de examencommissie, maar die over veel
in Mexico bij een lokale ontwikkelingsorganisatie, en in
schakelstages in het kader van het
inhoudelijke kennis van de opleiding beschikken. Met deze
Engeland ben ik afgestudeerd. Dat was soms moeilijk, heel
dedicated schakeljaar.
mooie mix aan ervaringen en kennis gaan we verder met de
vaak heel leuk en vooral heel waardevol. Je leert reflecteren
professionalisering van de examencommissies van VUmc
op je eigen culturele referentiekader. Dat proces wordt
De schakelstage bestaat uit een klinische
School of Medical Sciences. In de deelexamencommissie
tijdens een verblijf in het buitenland versneld, even op
stage van 24 weken. Met een afgeronde
geneeskunde zal nog een nieuwe voorzitter worden gewor-
scherp gezet. Hoe zit dat hier met de normen en waarden?
schakelstage kunnen studenten korting
ven. Dr. J.G.F. Bronzwaer zal deze nieuwe voorzitter inwerken
En hoe verhouden die zich tot die van jou? Heel erg
krijgen op de vervolgopleiding. De vervolg
en zich dan vervolgens geheel inzetten in de centrale examen-
leerzaam.”
opleider bepaalt of de kandidaat, als deze
commissie. De ambtelijk secretaris van de drie examencom-
tot de opleiding is toegelaten, ook
missies is mw. drs. Celine van Oirschot. Hanneke Hoekstra,
Wat breng je mee?
daadwerkelijk korting zal krijgen. Deze
Projectleider herinrichting examencommissie
“Al mijn vorige functies en persoonlijke interesses komen
S
inds juni is ze verantwoordelijk voor de internationale portefeuille bij VUmc School of Medical Sciences en VUmc Academie. “Ik heb tijdens mijn eigen studie veel in het
korting kunnen studenten niet alleen met
samen in deze baan. De zin in internationalisering is na mijn
een afgeronde schakelstage verkrijgen maar
studie alleen maar toegenomen. Ik werkte bij de Nuffic, de
bijvoorbeeld ook met extra weten
Nationale Unesco Commissie en Fulbright. Toen kwam ook
schappelijke competenties of ervaring als ANIOS. Vier disciplines bieden een schakelstage aan in januari 2015. Vanaf april 2015 zullen meer disciplines
CENTRALE EXAMENCOMMISSIE Voorzitter: dr. J.G.F. Bronzwaer Vice-vz: mw. dr. J. Cloos Extern lid: prof. em. dr. H. van Hout, Mw. dr. R. Kusurkar, Prof. em. dr. S.A. Danner
aansluiten bij de pilot en dan ook
het onderwijs er bij. In 2000 kwam ik bij de UvA als beleidsadviseur voor de collegevoorzitter op het gebied
BEELD Peter Gerritsen
buitenland vertoefd, in Spanje met een Erasmusbeurs,
Ervaring en persoonlijke interesses komen samen in deze baan
van internationalisering. Vervolgens bij het Amsterdam University College waar ik als directeur internationalisering marketing en communicatie vanaf de start de mogelijkheden van internationale samenwerking kon
VUmc legt een duidelijke link tussen internationalisering en
opzetten. En wel op zo’n manier dat het ook goed past in
culturele diversiteit. Dat vind ik heel belangrijk en ook erg
het onderwijsprogramma.”
aantrekkelijk om me mee bezig te houden. Hoe zorgen we
schakelstages aanbieden. Studenten die in
ervoor dat onze studenten goed zijn toegerust voor een
aanmerking willen komen voor een
En wat gaan we van je merken?
zeer diverse patiëntenpopulatie? Bij mij thuis is inter
schakelstage, doorlopen eerst een
“Bij VUmc wordt al heel veel gedaan aan internationalisering,
culturalisatie overigens de dagelijkse realiteit; ik ben
sollicitatieproces. Ze sturen hun sollicitatie
bijna één op de twee studenten loopt een stage in het
getrouwd met een Colombiaan.”
brief, curriculum vitae en cijferlijst op en kunnen dan als ze geselecteerd zijn een uitnodiging verwachten voor een gesprek. Na de gespreksronde kiest de vervolgopleider een kandidaat uit. In de volgende nieuwsbrief besteden we opnieuw aandacht aan het schakeljaar en houden we u op de hoogte van de vorderingen. Drs. Lennart Rem, Projectleider Schakeljaar VUMC-AMC/Onderwijskundig adviseur
buitenland. Ik vind de kwaliteit een constant punt van
DEELEXAMEN COMMISSIE GENEESKUNDE Voorzitter: dr. J.G.F. Bronzwaer (tijdelijk) Vice-vz: mw. drs. A.A. Meiboom, mw. drs. A.M. Tanja- Harfterkamp, dr. A.A. van Lambalgen, dr. B.W.van Oosten (per 1/2/2015)
DEELEXAMEN COMMISSIE EPIDEMIOLOGIE, CARDIO VASCULAR RESEARCH & ONCOLOGY Voorzitter: mw. dr. J. Cloos Vice-vz: prof. dr. H.W.M. Niessen, mw. dr. C.M.M. Licht, dr. D. M. Pegtel
aandacht. Is de begeleiding in orde, is het goed ingebed in
Je werkt ook voor VUmc Academie?
het curriculum, klopt de informatieverstrekking? Verder zijn
“Ja. VUmc Academie doet veel aan na- en bijscholing, ook in
we bezig met het ontwikkelen van een Engelstalige minor.
het buitenland, vooral op de Antillen. We hebben trouwens
Als die er is, kunnen we gaan uitwisselen. Nu sturen we wel
net samen met de VU een subsidie toegekend gekregen en
veel studenten uit, maar we ontvangen weinig studenten uit
in het najaar starten we met een project in Indonesië op het
het buitenland aangezien we alleen maar onderwijs in het
vlak van e-learning.”
Nederlands geven. Met die Engelstalige minor kunnen we studenten van ons bestaande partnernetwerk uitnodigen
E-mailadres Mariëtte Diderich: m.diderich@vumc.nl
om ook bij ons te komen studeren.
medische vervolgopleidingen
12
13
Promovendi
Marja Dijksterhuis Op 29 september is Marja Dijksterhuis bij prof.dr. Fedde Scheele gepromoveerd. Haar
Seksuele intimidatie
Inventarisatie verbeteringsmaatregelen seksuele intimidatie
EARLI-congres
Europese onderwijs onderzoekers ontmoeten elkaar in Leuven
Bachelor
Introductie eerstejaars geslaagd De MFVU organiseert elk jaar
proefschrift is getiteld ‘Assessment to
samen met de introductie
optimise postgraduate training’. Marja
commissie de introductieperiode
Dijksterhuis heeft onderzoek gedaan naar
Naar aanleiding van resultaten uit landelijke
voor de eerstejaars genees
toetsing en beoordeling in de medische
onderzoeken en enquêtes naar seksuele intimidatie
kundestudenten.
vervolgopleiding. Ze onderzocht vooral hoe
en ander ongewenst gedrag onder geneeskunde
toetsing is in te zetten om het leren te
studenten hebben geneeskundefaculteiten
Deze activiteit, de grootste van het
optimaliseren.
verbeteringsmaatregelen aangekondigd.
jaar, vereist altijd veel voorbereiding. De introductieweek was gevuld met
Joanne Fokkema
Het KNMG Studentenplatform stuurde eind juni 2014
activiteiten zoals een vossenjacht
Joanne Fokkema promoveerde 29 oktober
een brief aan alle geneeskundefaculteiten waarin wordt
door Amsterdam tot aan een
bij prof.dr. Fedde Scheele. Haar proefschrift
gemeld dat de prevalentie van seksuele intimidatie op
champagneontbijt in het Vondelpark
is getiteld “Innovating the practice of
de medische faculteiten hoog is. Dit is de reden bij de
toe en een cabaretavond in Koninklijk
medical specialty training”. Dit draait om de
faculteiten om te inventariseren in hoeverre eerder
Theater Carré. Na de introductieweek
dagelijkse praktijk van de medisch
aangekondigde verbeteringsmaatregelen zijn
volgde het introductieweekend nabij
specialistenopleidingen en de omgang met
doorgevoerd.
vernieuwingen daarin, zoals Korte Praktijk Beoordelingen (KPBs). Het blijkt belangrijk
Zij gaan hierbij drie zaken onderzoeken:
om bij de modernisering van de medisch specialistenopleidingen rekening te houden
1. Of het voor studenten die te maken krijgen met
met de complexe dynamiek tussen het
seksuele intimidatie helder is bij wie ze hiermee terecht
moderniseringsplan, de vertaling daarvan
kunnen en of ze snel terecht kunnen.
naar de praktijk en de daadwerkelijke effecten in de praktijk. Nadine van der Lee Op 3 november as. zal Nadine van der Lee
2. Of de faculteit een stappenplan heeft ontwikkeld. 3. Of het onderwerp seksuele intimidatie binnen het onderwijs aan bod komt.
promoveren bij prof. dr. Fedde Scheele. Haar
Bergen op Zoom. De eerstejaars Leuven, augustus 2014. De universiteit lag er in de
studenten leerden elkaar nog beter
zomervakantie nagenoeg verlaten bij op een enkele student na die
leerden kennen door een
in de bibliotheek diep geconcentreerd aan het studeren was voor
spelletjesmiddag, een spooktocht in
een herkansing. Eén deel van de campus vormde hierop een
het bos, een medische quiz en een
uitzondering.
bonte avond.
E
uropese onderwijsonderzoekers kwamen in Leuven bij elkaar om
De introductiedagen werden
hun werk te presenteren en bediscussiëren op het gebied van het
afgesloten met de Eerste
hoger onderwijs. VUmc School of Medical Sciences was
Onderwijsdag, die in het teken stond
vertegenwoordigd in de personen van Gerda Croiset en Thea van
van het informeren van de nieuwe
Lankveld. Zij organiseerden een symposium over de ontwikkeling van de
studenten over hun studie met als slot
professionele identiteit van docenten en fungeerden beiden als voorzitter
een borrel waar de leden van DOCS
proefschrift is getiteld: Tailoring CanMEDS
De wijze waarop zij het eerste punt gaan onderzoeken is
in papersessies en als discussant in research design fora.
(Diversiteit, Openheid, Cultuur,
for training in Obstetrics and Gynaecology
via een zogeheten mystery guest procedure: een van de
Er waren interessante methodologische workshops, o.a. over het
Studenten) muntthee en spekkoek
in the Netherlands. Door gebruik te maken
studentleden van het platform krijgt de opdracht om
analyseren van videodata en het combineren van kwalitatieve met
uitdeelden om diversiteit in onze
van de methode van strategische planning
hulp te zoeken in een (fictieve) situatie van seksuele
kwantitatieve data. Het thema van dit jaar was Transities. Jan Vermunt,
opleiding onder de aandacht te
heeft Nadine van der Lee onderzocht hoe de
intimidatie.
hoogleraar Onderwijskunde in Cambridge, pleitte ervoor dat
brengen. De reacties van de
onderwijskundig onderzoek de individuele ontwikkeling van studenten
eerstejaars studenten waren positief.
beter tegemoet kan komen aan de
Zodra de evaluatie op alle faculteiten is uitgevoerd,
meer zou moeten volgen. De meer geavanceerde data-analyse technieken
Al met al een geslaagde
behoeften van de huidige en toekomstige
zullen zij de resultaten terugkoppelen. Drs. Mirjam Pol,
zoals multilevel analysis bieden daar ook de mogelijkheden voor. De vraag
introductieperiode. MFVU, Isabelle van
praktijkvoering van de Nederlandse
Studieadviseur VUmc School of Medical Sciences
hoe studenten ervaringskennis en theoretische kennis met elkaar kunnen
der Meulen, h.t. voorzitter der MFVU
inhoud van het Canadese competentiemodel
gynaecoloog.
verbinden, is zeker een vraag die nog láng niet opgelost is in de onderwijskunde. Het congres werd georganiseerd door EARLI, de European Association for Research on Learning and Instruction, een vereniging van zo’n 2800 onderwijsonderzoekers uit 56 landen. Drs.Thea van Lankveld, Team Onderzoek van Onderwijs
14
15
Een achtbaan met inspirerende hoogtes en onheilspellende dieptes De tweede groep zij-instromers, die in augustus 2013 met het programma is gestart, heeft in september 2014 het certificaat voor het behalen van het voorbereidende jaar van het programma in ontvangst genomen. Vier studenten aan het woord: Zaterdag 20 september jl. ontvingen wij ons certificaat ter afsluiting van het voorbereidend jaar van het Zij-instroom programma. We hebben lang naar dit moment uitgekeken en het was een prachtige ceremonie waarin we terugblikten op een intensief, maar leerzaam jaar. Vrienden en familie waren allemaal aanwezig om dit mooie moment met ons te delen. Programmacoördinator dr. Inge van Wijk overhandigde ons de certificaten, waarna wij allen onze witte jas omgehangen kregen. Vervolgens werd de jaartekst voorgelezen, die het afgelopen jaar goed omschreef als een achtbaan met inspirerende hoogtes en onheilspellende dieptes. Na interessante toespraken van onder andere prof. dr. G. Croiset en onze tutoren hieven wij het glas op een succesvolle master Geneeskunde. We hebben erg genoten en willen alle betrokkenen bedanken voor deze prachtige dag. Mirthe Coenen, Marjon Viester, Lisanne Dreuning en Marin Pielage, studenten
BEELD Jean-Pierre Jans
Zij-instroomprogramma geneeskunde
16
17
AMEE-congres
JPEMS
Geneeskunde onderwijs in een internationale omgeving
Website
S tudentenwebsite med.vu.nl onder de loep
VUmc goed vertegenwoordigd op internationaal onderwijscongres
In maart 2014 is een tevredenheidsonderzoek
Begin september bezocht een groep studenten, docenten en onderzoekers van VUmc
gehouden voor de studentenwebsite med.vu.nl.
het congres van de AMEE (Association for Medical Education) in Milaan.
Verschillende studenten, docenten en medewerkers van het Instituut voor onderwijs en opleiden hebben Evenals in de afgelopen drie jaar
hieraan meegewerkt. De onderzoeksresultaten zijn
nemen vier tweedejaars bachelor
geanalyseerd en daaruit bleek dat de website
studenten VUmc-compas deel aan het
ruimschoots voldoet aan de wensen en behoeften.
Joint Program for European Medical
Er zijn ook goede verbeterpunten naar boven
Studies (JPEMS) dat dit jaar in Nantes
gekomen.
D
it congres is gericht op alle aspecten van de opleiding en vervolgopleidingen van artsen, verpleegkundigen en
paramedici. Jaarlijks bezoeken zo’n 3.500 mensen van over de hele wereld de AMEE. Een groot aantal van hen
(FR) wordt georganiseerd. Studenten weten waar zij informatie kunnen vinden en zijn
levert een bijdrage door een lezing of
Met een dertigtal studenten uit Frankrijk,
tevreden met de hoeveelheid informatie die zij ontvangen.
workshop te geven, anderen komen om
Hongarije, Roemenië en Italië volgen zij tot
De kanalen die worden ingezet zijn de website, Blackboard,
de laatste ontwikkelingen in het
eind december 2014 een programma van
VUnet en de Facebookpagina van VUmc School of Medical
medisch onderwijs te vernemen.
cursussen over pathologie, genetica,
Sciences.
immunologie, microbiologie en
resultaten presenteerden van VUsap, het VU studenten anatomieproject, een studenteninitiatief om meer anatomieonderwijs in het bachelorprogramma te brengen. Na afloop van het congres hing er een briefje onder hun poster met een uitnodiging van een medisch tijdschrift om een artikel aan te leveren over VUsap!
Wat hebben VUmc-ers uit Milaan meegenomen?
Wat hebben VUmc-ers dit jaar aan de
Iedereen van VUmc heeft uit het gevari-
biostatistiek. Bovendien verrichten ze
Concrete verbeterstappen
AMEE bijgedragen?
eerde aanbod van lezingen en work-
gedurende zes weken onderzoek in een
De uitkomsten van het tevredenheidsonderzoek hebben
VUmc-collega’s verzorgden dit jaar niet
shops het zijne gekozen over inhoud,
van de biomedische laboratoria van de
geleid tot concrete verbeterstappen. Niet alleen de structuur
minder dan drie postersessies, zeven
organisatie of onderzoek van medisch
universiteiten van Nantes of Angers.
is zoekvriendelijker gemaakt, ook de webteksten zijn
onderzoekpresentaties en een work-
onderwijs. Ongetwijfeld hebben de
inhoudelijk door het redactieteam herzien. Zij zijn kort en
shop. De posters betroffen het commu-
deelnemers het voornemen mee naar
Docenten van VUmc dragen bij aan het
bondig en hebben de juiste ‘tone-of-voice’ waardoor ze beter
nicatieonderwijs en intervisie; de
huis genomen om nog meer SPICES in
onderwijsprogramma in Nantes met
‘scanbaar’ voor de bezoeker zijn. De contactgegevens per
presentaties gingen over motivatie en
het onderwijs te gaan brengen:
colleges en practica. Momenteel wordt in
opleiding zijn voor de bezoekers van de website direct
selectie van geneeskundestudenten,
Studentgericht, Probleemgestuurd,
het kader van het Erasmus+ een aanvraag
zichtbaar. Per opleiding worden de contactgegevens
het VUmc Zij-instroomprogramma,
Integraal, Community georiënteerd,
voorbereid om dit uitwisselingsprogramma
duidelijk getoond. Alle informatie met betrekking tot de
interprofessionele educatie en professi-
Electief en Systematisch. Dit zijn
verder uit te breiden. Het is dan ook de
Master Cardiovascular Research en Master Oncology is in
oneel gedrag bij studenten en professi-
belangrijke educatieve uitgangspunten
bedoeling om het cursorisch programma
zijn geheel overgeheveld naar de Engelstalige website.
onalisering en identiteitsontwikkeling
om studenten te inspireren en te
van docenten. Enkele presentaties zijn
motiveren voor het artsenvak, die ook
over enkele jaren een keer in Amsterdam te laten plaatsvinden en studenten vanuit
Verdieping en verfijning communicatie
te vinden op www.vumc.com/resear-
helemaal passen bij onze VUmc School
de aangesloten landen de gelegenheid te
Na deze verbeteringen zijn we in 2015 klaar voor de
chineducation.
of Medical Sciences.
bieden hun onderzoeksstage binnen VUmc
volgende fase om de website nog een stap verder te krijgen.
uit te voeren. Een kleine maar belangrijke
2015 wordt het jaar van de verdieping en de verfijning van
Veel belangstelling voor workshop
Volgend jaar
stap in de richting van meer
communicatie. We zullen beter gaan aansluiten qua
De workshop ging over de manier
Het congres is een aanrader voor ieder-
internationalisering van ons onderwijs.
boodschap en uitstraling met de missie en visie van VUmc
waarop in een medische faculteit een
een die geïnteresseerd is in medisch
Gebruik username: amee en password:
Prof.dr. Henk Groenewegen, Hoogleraar Anato-
School of Medical Sciences. En daar waar communicatie de
cultuur gecreëerd kan worden die
onderwijs, niet alleen het onderwijs
milan2014. Volgend jaar vindt het
mie, coördinator JPEMS
organisatie aangaat zullen verbeteringen stap voor stap
docenten ondersteunt. Er was veel
voor de bachelor en master, maar ook
AMEE-congres plaats in Glasgow, van
worden doorgevoerd. Denk hierbij aan de boodschap en
belangstelling voor deze workshop en
voor de vervolgopleidingen en de
7 tot 9 september 2015. Ben je
werkwijze van de examencommissies, het rooster,
ook voor de lezingen en de posterses-
nascholing van artsen en verpleegkun-
geïnteresseerd en wil je ook een bij-
formulieren, reglementen en klachtenprocedures.
sies. Alle presentaties verliepen uitste-
digen. Voor hen die dit jaar niet in de
drage leveren, neem dan contact op
De student is daarbij het uitgangspunt: Hoe kan hij of zij de
kend; de voorbereidende oefenbijeen-
gelegenheid waren om naar Milaan te
met het team Onderzoek van Onderwijs
informatie het beste vinden? Wat werkt voor hem of
komsten, inclusief feedback van
gaan was het congres live op internet
door het sturen van een email naar
haar het beste? Drs. Marre Roozen, Communicatieadviseur
collega’s, hebben hieraan zeker bijge-
te volgen, en ook nu nog zijn de
researchineducation@vumc.nl
onderwijs
dragen. De studenten kunnen meer dan
plenaire lezingen en een aantal
Drs. Marianne Mak-van der Vossen,
trots zijn: zij kregen veel aandacht tij-
symposia op de site van AMEE te
team Onderzoek van Onderwijs
dens hun postersessie waarin ze de
bekijken, www.ameelive.org.
18
19
Studentassessor
Missie en visie
Van mindmap naar visietekst
Cardiovascular Research master
A mbitieuze en enthousiaste studenten gestart
Team Onderzoek van Onderwijs
Het beoordelen van professioneel gedrag
Terugblik op een bijzonder bestuursjaar
Ons laatste bericht ging over de
In het tijdschrift BMC Research Notes is in juni 2014
Op 1 september van dit jaar was het dan
missie- en visiebijeenkomsten in
een artikel verschenen dat geschreven is door
zo ver. Na een jaar als studentassessor
januari jl. Inmiddels is al bijna
Marianne Mak, Saskia Peerdeman, Gerda Croiset en
werkzaam te zijn geweest is het nu tijd om
een jaar voorbijgegaan.
Rashmi Kusurkar van VUmc School of Medical Sciences
de zaken over te dragen aan mijn
en Walther van Mook van het Maastricht Universitair
opvolger, Marin Musters.
We hebben de resultaten van de
Medisch Centrum.
missie- en visiebijeenkomsten
Tot het einde van het kalenderjaar zullen wij
opgestuurd aan de deelnemers van
Het artikel gaat over het beoordelen van professioneel gedrag
samen alle taken uitvoeren, daarna neemt hij
de missie- en visiebijeenkomsten. Het
in de opleiding geneeskunde en heeft als titel “Assessing
het studentassessorschap over. Student
was nog geen uitgekristalliseerde
professional behaviour: Overcoming teachers’ reluctance to
assessoren geven gevraagd en ongevraagd
tekst, meer een soort mindmap in
fail students”. Klik voor het artikel op de volgende link:
advies over uiteenlopende zaken aan de
clusters over wat er is gezegd. Mocht
www.biomedcentral.com/1756-0500/7/368
opleidingsdirecteur en de programmaleiders.
u niet geweest zijn of het op een
Het contact tussen de studentassessor en de
andere manier gemist hebben, dan
Ontwikkeling professionaliteit
studentenorganisaties op de faculteit is goed.
kunt u dit bij Franciska Koens
In de opleiding tot arts wordt niet alleen aandacht besteed
Op deze manier weet de studentassessor wat
(f.koens@vumc.nl) opvragen.
aan onderwijs in kennis en vaardigheden, maar ook aan de
er onder de studenten speelt en kan daar waar
Op 1 september is een groep nieuwe studenten gestart met de
ontwikkeling van professionaliteit. Docenten zijn gewend om
nodig samengewerkt worden. Ook hebben de
Specifieke missie en visie
master Cardiovascular Research binnen VUmc School of Medical
professioneel gedrag te doceren en te beoordelen, maar
studentassessoren van alle geneeskunde
Inmiddels hebben we niet stil gezeten
Sciences. In het nieuwe studiejaar zijn studenten die zich hebben
vinden het niet altijd makkelijk om een student een
faculteiten onderling regelmatig overleg zodat
en gaan we verder met een tekst die
aangemeld voor de masteropleiding voor het eerst geselecteerd
onvoldoende te geven, ook al zou dat eigenlijk wel
bekend is wat er landelijk speelt.
aansluit bij de visie die vooral vaak in
op basis van een assessment, een opdracht en eerder behaalde
wenselijk zijn.
onze hoofden blijkt te zitten. Het valt
resultaten.
nog niet mee om een onderwijsmissie
Al met al was het een zeer gevarieerd Ondersteuning docenten
takenpakket waar ik mij met veel plezier mee
en – visie te beschrijven die specifiek
Uit meer dan dertig aanmeldingen zijn twaalf studenten geselecteerd en
In het artikel wordt de aanpak beschreven die VUmc School of
bezig heb gehouden en waar ik ontzettend veel
bij VUmc past. In een klein
toegelaten tot de opleiding, waaronder studenten uit Italië, Spanje en
Medical Sciences heeft gekozen om docenten te ondersteunen
van geleerd heb. Ik twijfel er niet aan dat Marin
experiment binnen het team
Duitsland.
bij het beoordelen van professioneel gedrag. Door het geven
volgend jaar net als ik met even veel
Innovatie en Kwaliteit (I&K) hebben
van informatie, het organiseren van trainingen, het aanbieden
voldoening terug zal kijken op zijn bijzondere
we een tijdje geleden gekeken naar
De nieuwe studenten hebben gelijk kennis kunnen maken met het herziene
van consultatiemogelijkheden, het betrekken van docenten bij
bestuursjaar.
andere teksten van geneeskunde
onderwijsprogramma van de researchmaster. Naast het aanpassen van de
de remediering van studenten en het terugkoppelen van de
opleidingen en het valt op hoe weinig
inhoud van het cursorisch onderwijs, waarbij meer aandacht is gekomen
resultaten van studenten worden docenten ondersteund bij
Casey Grandbois van Ravenhorst
specifiek deze zijn en hoe vaak er
voor de opleiding tot onderzoeker binnen het cardiovasculaire veld, volgen
de beoordeling van professioneel gedrag. Nadat deze aanpak
Studentassessor VUmc 2013-2014
holle frasen gebruikt worden. We
de studenten de Academic Core. De Academic Core heeft als doel om
was ingevoerd bleken docenten minder terughoudend te zijn
werken dus aan een frisse maar
studenten vaardigheden mee te geven die nodig zijn om een
geworden in het toekennen van een onvoldoende voor
vooral ook specifieke missie- en visie
wetenschappelijk onderzoeker te worden en te blijven. Zo worden de
professioneel gedrag. Uit hun feedback bleek dat zij de
tekst. Hierna kunnen we een strategie
studenten op pad gestuurd om een gerenommeerd onderzoeker te
onvoldoende nu niet meer zien als straf, maar meer als een
beschrijven over hoe wij zorgen dat
interviewen, moeten zij tijdens een congresbezoek een netwerk proberen te
mogelijkheid voor de student om verbetering te realiseren.
de visie realiteit wordt. dr. Franciska
vormen met onderzoekers en gaan zij aan de slag met het formuleren van
Koens, stafmedewerker team Innovatie &
een carrièreprofiel.
Begeleidingstraject student Na een onvoldoende op basis van onprofessioneel gedrag
Kwaliteit
Het enthousiasme en de ambitie waarmee de studenten de masteropleiding
wordt voor de student een individueel begeleidingstraject
Meer informatie:
volgen wordt door de betrokken docenten als zeer positief en motiverend
gestart. Het overgrote deel van de studenten profiteert
Dr. Franciska Koens
ervaren. We hopen dat hiermee de toon is gezet voor de rest van het jaar!
hiervan en wordt later niet meer als onprofessioneel
email: f.koens@vumc.nl
Prof.dr. Christa Boer, programmadirecteur master Cardiovascular Research
beoordeeld. Drs. Marianne Mak-van der Vossen, Team Onderzoek
telefoon: 45761
20
van Onderwijs
21
Decentrale selectie
Voor het eerst 100% decentraal!
Stand van zaken bijstelling
Personeel In dienst
Centrale Examencommissie
Arja Zwirs, stafmedewerker team
voorzitter: dr. J.G.F. Bronzwaer vice-voorzitter: mw. dr. J. Cloos lid: mw. dr. R. Kusurkar lid: prof.dr. S.A. Danner extern lid: prof.dr. H. van Hout
Professionalisering
Laurens van Lieshout planner masteropleiding
Uit dienst Ciska Meursinge, secretaresse
B ijstelling master opleiding Na de themabijeenkomst van 17 juni jl. waarover we in de vorige nieuwsbrief bericht hebben, is er niet stilgezeten voor de bijstelling master
Deelexamencommissie
opleiding.
geneeskunde
Geboren Femke, dochter van Saskia van der Crabben, docent KTC
Benoemingen
voorzitter: dr. J.G.F. Bronzwaer vice-voorzitter: mw. drs. A.A. Meiboom
lid: mw. drs. A. Tanja-Harfterkamp lid: dr. A.A. van Lambalgen
Divisiecoördinator onderwijs divisie II: Dr. Y. van der Werf
Semestercoördinatoren: -s emester 1.1: mw. dr. M. van Egmond -s emester 1.2: mw. dr. A.M.W van Dam -s emester 2.1: BEELD DigiDaan
mw. prof.dr. C.D. Dijkstra
-s emester 3.2: mw. dr. U. Klumpers -c ursus Metabole systemen:
Selectiecriteria
2017, gaat VUmc-School of Medical Sciences het
Omdat er nu geen loting meer is, staan we nu toe dat een
komende jaar (2015) al over op 100% decentrale
kandidaat tweemaal mag meedoen aan de selectie: eenmaal
selectie.
aan track A en eenmaal aan track B of tweemaal aan track B.
en nefrologie: dr. J.W. van der
A
De selectiecriteria zijn gelijk gebleven aan die van het afge-
Heijden
mw. dr. M. van Egmond -c ursus Urologie, gynaecologie
fgelopen jaar ging het nog om 60% decentrale
lopen jaar. Het is voor de kandidaten vooral van belang, dat
-c ursus Leren dokteren 5:
selectie en 40% loting. Hiermee liepen we uit de
zij, naast school- en/of studieprestaties, met name in de
pas met onze zusterfaculteiten die reeds 100%
afgelopen 3 jaar activiteiten buiten school- en/of studietijd
Vice-cursuscoördinatoren:
decentraal selecteerden.
hebben gedaan. Betrokkenheid, doorzettingsvermogen,
-c ursus Psychisch functioneren:
prof dr. C. Hertogh
inzet op welk terrein dan ook is daarbij belangrijk. Nieuw
prof.dr. T. de Vries
Twee tracks
hierbij is dat wij bij onze beoordeling voor de selectie ook
-M inor Bachelor 2015 -
Het accent bij onze selectie blijft liggen op studenten die
activiteiten, die in vakanties of in tussenjaren gedaan zijn,
Ontwikkelcoördinator:
direct van het vwo afkomstig zijn, zoals ook het geval was
meenemen.
mw. prof.dr. H.E. de Vries
bij de decentrale selectie van 2013 en 2014 (60% selectie
-M inor geneeskunde Ba2010 -
van alleen kandidaten die voltijds in 6 vwo zitten). Onze
Wij hopen dat we met onze nieuwe opzet voor het komende
selectie kent volgend jaar 2 tracks, een track A alleen voor
studiejaar voldoende kandidaten aantrekken “die er toe
6 vwo’ers en een track B voor andere kandidaten die toelaat-
doen”. dr. Ton van Lambalgen, voorzitter decentrale selectie,
Opleidingscommissie
baar zijn voor de opleiding geneeskunde en niet onder track
Marleen Westerhof, stafmedewerker team Innovatie & Kwaliteit
Prof.dr. M. den Heijer, docentlid Dr. B.A.M. Hesselink, docentlid
A vallen. De verhouding A staat tot B wordt 70% versus 30%.
22
coördinator: dr. A. Thijs
waarin ook de aanbevelingen van de visitatiecommissie, die de opleiding in 2011 met positief resultaat beoor-
Deelexamencommissie Epidemiologie, Cardio vascular
Verbeterpunten
research & Oncology
Daarnaast zijn de verbeterpunten uit
voorzitter: mw. dr. J. Cloos vice-voorzitter:
de studentenevaluaties van de afge-
prof.dr. J.W.M. Niessen
lid: dr. D.M. Pegtel lid en secretaris: mw. dr. C. Licht
lopen twee jaar, de verbeterpunten aangedragen door de coördinatoren en docenten in VUmc en de gegevens van de werkbezoeken, die in 2013 zijn uitgevoerd in een groot aantal partner-
Aftredingen
ziekenhuizen, meegenomen.
Divisiecoördinator onderwijs divisie II: Dr. B. Drukarch
Cursuscoördinatoren: Vooruitlopend op de afschaffing van de loting in
meegenomen in een inventarisatie
deeld heeft, meegenomen zijn.
-s emester 2.2: dr. P.H.H. Houben
De ideeën van de brainstorm zijn
Voortgang project Ook de richtlijnen die het college van
Opleidingscommissie
bestuur VU opgesteld heeft ter verbe-
dr. P.H.H. Houben, docentlid drs. J. Kooter, docentlid
tering van het Masteronderwijs zullen meegenomen worden bij de bijstelling. Inmiddels is het project ingericht
Semestercoördinatoren
en zijn een aantal groepen aan het
Semester 1.1:
werk. Het werk vordert gestaag en we
prof.dr. A.J.G. Horrevoets
Semester 1.2: prof.dr. A. Oderwald Semester 2.1: prof.dr. W.J. Mooi Semester 3.2:
verwachten binnenkort het bijgestelde programma voor het eerste en tweede studiejaar van de masteropleiding gereed te hebben.
prof.dr. A. van Schaik Schakeljaar Cursuscoordinatoren
Voor masterjaar 3 loopt een separaat
Cursus Metabole systemen:
project in samenwerking met het
prof.dr. G. Kraal
cursus Urologie, gynaecologie en nefrologie: mw.dr.M.P.C. Grooteman
Cursus Leren dokteren 5:
AMC. Een pilot voor het schakeljaar zal januari 2015 van start gaan. Joke Jansen, stafmedewerker team Innovatie & Kwaliteit
drs. A. Meiboom
23
Basiskwalificatie Onderwijs
Nieuw: verkorte BKO voor ervaren docenten
Studentenraad aan het woord
B
este allemaal, Zoals jullie wellicht weten is per 1 september een nieuwe Studentenraad van start gegaan voor het studiejaar 20142015. Bij deze willen wij de Studentenraad 2013-2014
hartelijk bedanken voor al hun inzet en moeite in het afgelopen
Sinds 2010 biedt VUmc de mogelijkheid
studiejaar. De nieuwe raad is als volgt samengesteld: Desiree
om de Basiskwalificatie Onderwijs (BKO)
Baaleman (voorzitster), Melissa Koek (vice-voorzitter), Dirk-Jan Mons
te behalen.
(portefeuillehouder master), Neil Hoogenes (portefeuillehouder bachelor), Nidal Lachkar (commissaris externus) & Farha Nasroe
Onderwijs/opleiding verzorgen op universitair
(secretaris).
niveau is een complexe en uitdagende taak; met het BKO-traject worden docenten en opleiders
Onze voorgangers hebben voor een goede overdracht gezorgd door
ondersteund in deze taak.
in juni een leerzaam inwerkweekend voor ons te regelen. Tijdens dit weekend zijn wij op de hoogte gebracht van alle zaken die op dit
Didactische scholing
moment spelen en waar wij ons onder andere mee bezig gaan
Het reguliere BKO-traject dat tot nu toe werd
houden. Daarnaast is ieder raadslid ook nog één op één ingewerkt
aangeboden is vooral gericht op beginnende
door zijn/haar voorganger zodat ieder lid goed weet welke taken er
docenten en stafleden. De docent/opleider volgt
op hem/haar wachten. Wij zijn hen dan ook zeer dankbaar voor deze
didactische scholing om dit direct daarna toe te
goede en persoonlijke inwerkperiode.
passen in de eigen onderwijs- of opleidings praktijk.
Ondertussen hebben wij al een aantal vergaderingen en overleggen gehad waar wij onder andere ons beleidsplan met actiepunten
Verkort BKO-project
hebben doorgenomen. Wij kijken uit naar een leerzaam en gezellig
Dit najaar starten we een pilot met een verkort
jaar en bovendien een goede samenwerking met het streven de
traject voor ervaren docenten en opleiders met
kwaliteit van onze opleiding hoog te houden!
meer dan 5 jaar ervaring in onderwijs/opleiden. Deze docenten/opleiders kunnen hun BKO behalen
Voor vragen of suggesties kunnen jullie ons altijd bereiken via de
op basis van eerder verworven competenties.
mail: studentenraad@vumc.nl.
Het is een individueel traject met persoonlijke begeleiding en feedback, waarin de docent/
Met vriendelijke groet,
opleider een portfolio maakt, waarmee hij/zij
Farha Nasroe
aantoont te voldoen aan de BKO-criteria.
Secretaris Studentenraad VUmc 2014-2015
Bent u een ervaren docent en heeft u belangstelling om op deze wijze de BKO te behalen, meldt u zich dan aan bij Jacqueline Gerritsen, BKO-coördinator Team Professionalisering, via j.gerritsen@vumc.nl
Jacqueline (C.M.) Gerritsen, stafmedewerker, coördinator BKO/SKO, Team Professionalisering