Tracer 10, 2011

19 mei 2011 – nummer 10

FB houdt congres over automatisering

Ombudsman strijdt tegen onwetendheid

Alles moet bijdragen aan een zinvolle ontmoeting

Schone handen van levensbelang

‘Geen dag was hetzelfde’

Meer dan honderd managers, technici en applicatiebeheerders van vijftig ziekenhuizen kwamen naar Amsterdam

▶ pagina 2

Rol van de ombudsman is belangrijker nu de regels voor wetenschappelijke integriteit strenger worden

▶ pagina 4

Tijdens de ‘Dag van de verpleging’ op 12 mei werd de visie op Verpleging en Verzorging gepresenteerd

▶ pagina 7

Met posters en een ‘Schone handen quiz’ vraagt infectiepreventie aandacht voor handhygiëne

▶ pagina 8

Met gepaste trots kijkt Willem Vermeij terug op wat hij de laatste – bijna – veertig jaar heeft helpen opbouwen

▶ pagina 9

Foto: jeroen oerlemans

Mulder op de bres voor oudere werknemer Elmer Mulder, voorzitter van de raad van bestuur, breekt tijdens een discussie onder leiding van Jacobine Geel een lans voor volwaardige arbeidsrelaties. Hij is voorstander van een situatie waarin medewerker en leidinggevende sámen verantwoordelijkheid dragen voor ontwikkeling en loopbaanplanning. Een dergelijke nieuwe kijk op arbeidsverhoudingen maakt, volgens Mulder, dat medewerkers ook op oudere leeftijd aan het werk kunnen blijven. Hij wijst daarbij op ‘Dialoog’, een project van de umc’s gericht op duurzame arbeidsrelaties.

Dit initiatief stimuleert dat medewerkers en leidinggevenden met elkaar in gesprek gaan over wat er nodig is om goed, gezond en met plezier te kunnen werken.

Het interview met Geel wordt uitgezonden in de serie ‘Schepper & Co aan tafel’. Het wordt uitgezonden op maandag 23 mei om 17.09 uur op Nederland 2. n mk

VUmc presenteert 2.000ste doctor Voor de tweeduizendste keer ging de pedel een zojuist gepromoveerde doctor in de geneeskunde voor, op weg naar de uitgang van de aula van de VU. Het was de fysiotherapeutonderzoeker Ruud Knols die deze eer te beurt viel. Hij verdedigde op 16 mei met succes zijn proefschrift getiteld ‘Physical exercise in patients with hematological malignancies’.

Knols toonde daarin aan dat mensen die een stamceltransplantatie hebben ondergaan, baat hebben bij deel-

name aan een fitnessprogramma om hun lichamelijk prestatievermogen te verbeteren.

Het heeft bijna 58 jaar geduurd voor VUmc dit aantal bereikte. De eerste promotie vond plaats op 26 juni 1953, toen Hendrik van der Drift zijn onderzoek naar de typologie van psychiater Ernst Kretschner presenteerde. De eerste jaren van de geneeskundefaculteit beperkte het aantal promoties zich tot één à twee per jaar. In de jaren negentig schoot

dat aantal omhoog tot ruim boven de vijftig per jaar en in het laatste decennium steeg dat tot jaarlijks meer dan honderd dissertaties.

Voorzitter en oud-decaan Ed van der Veen prees de promovendus voor zijn doorzettingsvermogen en noemde het een bijzondere dag voor VUmc. Hij memoreerde de lange weg die Knols heeft afgelegd. Hij startte met de sportopleiding cios, werd fysiotherapeut, volgde een masteropleiding in bewegingswetenschappen

CAO-voorstel naar de leden

en werkte als onderzoeker bij het universiteitsziekenhuis in het Zwitserse Zürich. In het jaar 2000 benaderde hij zijn eerste promotor, Niel Aaronson, met een onderzoeksvoorstel dat hij in gedachten had. Uitzonderlijk, want hij had het plan zelf al tot in detail uitgewerkt. Elf jaar later mag hij zich nu doctor noemen.

Als 2.000e promovendus kreeg Knols van de raad van bestuur een doosje wijn.

Samenwerking VUmc-GGZ inGeest

Stafdiensten GGZ inGeest krijgen kwartiermakers Vanaf 1 januari 2012 zal een aantal stafdiensten van GGZ inGeest worden aangestuurd door de directeuren van de overeenkomstige diensten van VUmc. Tot die tijd worden deze VUmc-directeuren benoemd tot kwartiermakers.

Tot nu toe werkten de stafdiensten al waar mogelijk samen. Met de eenduidige aansturing werken de organisaties toe naar de juridische fusie, medio 2012. Voor de komende periode, van juli 2011 tot januari 2012, worden VUmc-directeuren bij ggz inGeest benoemd tot zogenoemde kwartiermakers. Het betreft hier de diensten financiën en ict, personeel, organisatie en opleidingen en vastgoed.

Bureau kwaliteit en beleid en de dienst geestelijke verzorging blijven

onder aansturing van het hoofd van ggz inGeest. De diensten communicatie en facilitair bedrijf ressorteren nu al onder VUmc-directies.

De kwartiermakers treffen, in overleg met de huidige directeuren van bovengenoemde diensten, de nodige voorbereidingen en geven aan wat er allemaal nog dient te gebeuren voor de juridische fusie een feit is. Ze stellen een plan van aanpak op voor de implementatie. Hierbij schetsen ze ook hoe de integratie eruit kan zien.

Goede zet p&o directeur Yolande Schaeffer vindt het een goede zet om nu met kwartiermakers de fusie tussen VUmc en ggz inGeest verder vorm te geven. “Het was tijd voor een volgende stap”, meent ze. “Het is goed dat de verantwoordelijkheid voor personeel en organisatie in één hand

komt te liggen.” De personele consequenties zijn niet erg groot en er zijn juist kansen gecreëerd. Voor Kathy van Veerdegem, directeur personeel, organisatie & opleidingen bij ggz inGeest, betekent het een overstap naar VUmc. “Zij komt in ons managementteam als manager expertise, een functie die haar de nodige uitdaging kan bieden. Frank Buskes, die sinds kort manager expertise a.i. is, gaat als interim haar plaats innemen tot 1 januari 2012. Ik zelf kan dan als kwartiermaker aan het fusieproces werken. Omdat de reorganisatie van p&o achter de rug is, kan ik daar nu tijd voor vrij maken. Bij de planvorming van p&o is destijds een model gekozen dat al was toegespitst op de mogelijkheden voor integratie van de twee p&o afdelingen. We kunnen nu de volgende stap gaan zetten.”

Gedegen plan Voor Fokke Rakers, directeur projectbureau huisvesting en tijdelijk (als vervanger van Cees Buren) directeur financiën, betekent deze nieuwe fase in de fusie een forse uitbreiding van zijn werkzaamheden. Hij gaat immers zowel voor vastgoed als voor financiën van ggz inGeest als kwartiermaker aan de slag. “Gelukkig zijn beide teams al aardig onderweg. De blauwdruk is in juni klaar”, stelt hij vast. “Voor projectbureau huisvesting en vastgoed ligt er een gedegen plan dat we kunnen uitrollen. Wat betreft biza van VUmc en financiën van ggz inGeest moet ik me nog oriënteren, maar ook daar is een goeddoordacht plan gemaakt. We weten welke route we willen volgen en hoe we de integratie voor 1 juli volgend jaar willen vormgeven.”

De cao-onderhandelingen die op 11 mei zijn hervat, hebben nog niet tot een akkoord geleid. De vier werknemersorganisaties, Abvakabo, cmhf, ac/fbz en cnv Publieke Zaak, besloten om de eindbieding van de nfu aan hun leden voor te leggen. De nfu stelt voor om gedurende de looptijd van de cao, van 1 maart 2011 tot 1 april 2013, de salarissen drie maal te verhogen: op 1-8-2011 met 1% structureel, op 1-82012 met 1,6% structureel en op 1-122012 met 0,25% incidenteel. Daarnaast geeft de nfu aan dat de umc’s per 1-1-2013 het persoonlijk budget met 0,3% willen verhogen tot 1,3%.

De bonden tonen begrip voor de relatief lage loonstijging, omdat de umc’s door overheidsbezuinigingen worden getroffen. Bovendien wijken de voorstellen niet erg af van de afspraken die elders in de publieke sector zijn gemaakt. De reden dat ze de voorstellen aan hun leden willen voorleggen is, dat de secundaire, compenserende en bonusgevende onderwerpen in de cao ontbreken. De nfu meent echter dat de meeste van deze afspraken al in 2010 in de cao umc’s zijn geregeld. De vier werknemersorganisaties zullen de nfu uiterlijk 17 juni laten weten of het voorstel voor een nieuwe cao umc 2011-2013 kan worden omgezet in een definitief akkoord.

Nederlandse Leeuw Bij zijn afscheid als hoogleraar reumatologie is Ben Dijkmans benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij ontving deze hoge koninklijke onderscheiding voor zijn grote maatschappelijke verdiensten.

De ridderorde werd hem opgespeld door burgemeester Harry Groen van Noordwijk. Dijkmans heeft baanbrekend onderzoek gedaan naar geneesmiddelen tegen reumatoïde artritis.

Maandberichten

‘We moeten de verstaffing een halt toeroepen’ n Edith Krab

Wilt u weten waarover de raad van bestuur wekelijks vergadert? Op intranet, bij de site van de raad van bestuur, vindt u de agenda van de vergaderingen. Daarnaast geeft een lid van de raad van bestuur in de Tracer-rubriek maandberichten een toelichting op een onderwerp dat in een van de vergaderingen aan de orde is geweest. Deze keer scheidend directeur financiën Cees Buren over de bezuinigingen.

VUmc moet in 2011 en 2012 10 miljoen euro bezuinigingen. Ze zijn nodig om de opgelegde kortingen van het ministerie van vws op te vangen. Daarnaast wil VUmc een aantal ambities verwezenlijken en onder andere investeren in infrastructuur en ict. Een coördinatiegroep onder leiding van Cees Buren adviseerde de

raad van bestuur over de te nemen stappen om de bezuinigingen te behalen.

Hoe is de coördinatiegroep te werk gegaan?

“De nadruk bij onze aanpak lag op het verbeteren van de efficiency en effectiviteit. Geen ‘kaasschaafmethode’, ook geen drastische keuzes door specialismen los te laten, maar de processen echt anders aanpakken. We hebben onze kosten onder de loep gelegd en aan de hand daarvan zes hoofdlijnen aangegeven waarlangs efficiënter gewerkt kan worden. We streven ernaar dat de organisatie hierdoor ‘op stoom’ komt en we bezuinigingen realiseren die ook op langere termijn blijven werken. Daarnaast hebben afdelingen en diensten in overleg met hun medewerkers invulling gegeven aan de bezuinigingen. Het hele pakket aan

maatregelen is nu akkoord bevonden door de raad van bestuur.”

Om welke VUmc brede maatregelen gaat het?

“We hebben zes hoofdlijnen genoemd om de bezuinigingen te realiseren. Ten eerste moet het marktaandeel van de polikliniek omhoog, oftewel er moeten meer patiënten op de polikliniek worden gezien. Eén van de stappen hierin is het invoeren van portals, zodat patiënten makkelijker online afspraken kunnen maken. Verder gaan we de basisregistratie van onze activiteiten, zoals operaties of cytostaticakuren verder verbeteren. Hierdoor willen we voorkomen dat onze rekeningen naar de zorgverzekeraar te laag zijn.”

Ook zal de OK capaciteit nog beter benut moeten worden?

“Dat klopt. Onder verantwoordelijk-

heid van iop is een proef gestart om de planning van de ok te verbeteren.

Als deze pilot een succes is, voeren we het door naar de opname- en ontslagplanning.

Daarnaast willen we de overhead en de ‘verstaffing’ van onze organisatie een halt toeroepen. De verhouding staf en medewerkers aan het bed is niet meer in evenwicht. We gaan daar een percentage voor bepalen en hier naartoe werken. Verlagen van ons, licht stijgende, ziekteverzuimpercentage is een maatregel en ook zullen we onze patiëntenmix bekijken. Op een aantal plekken wordt ook naar de productiviteit van onze artsen gekeken. Is de mix tussen complexe patiënten die veel tijd vragen en patiënten met relatief eenvoudige aandoeningen wel correct? Wordt er relatief teveel tijd aan onderzoek besteed in vergelijking tot patiëntenzorg en onderwijs?

Verder verwachten we veel van het verhogen van onze inkoopkracht als grote organisatie. Daar moet veel financieel voordeel bij leveranciers in te behalen zijn.”

Hoe nu verder?

“Om te zorgen dat er ook echt gerealiseerd wordt wat we ons hebben voorgenomen wordt elke maatregel uitgewerkt door een lid van de raad van bestuur en een manager. Zo zijn onze voorzitter Elmer Mulder en p&o directeur Yolande Schaeffer verantwoordelijk voor de aanpak van de ‘verstaffing’. De realisatie van bezuiningsmaatregelen per divisie of dienst zal elke vier maanden worden besproken. Zijn er dan te weinig resultaten, dan zet de raad van bestuur extra maatregelen of acties in.

Op die manier zorgen we ervoor dat iedereen zijn steentje bijdraagt aan de bezuinigingen.”

Facilitair bedrijf houdt geslaagd congres over automatisering Voor het eerst in de geschiedenis was het facilitair bedrijf gastheer van een congres in VUmc. Stafadviseur Lida van den Heuvel organiseerde samen met het softwarebedrijf Ultimo een ziekenhuiscongres over de automatisering van ondersteunende processen. Meer dan honderd managers, technici en applicatiebeheerders van vijftig ziekenhuizen kwamen op 12 mei naar Amsterdam. n Jeroen Kleijne

Tracer 10e jaargang, nummer 10, 19 mei 2011

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 5.100.

Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie.

Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Annemarie Burgers, Bernie Hermes, Jeroen Klompenhouwer, Edith Krab, Marcel Licher, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Henriëtte van der Horst, Chris Mulder

“Een zeer geslaagde dag”, vindt Lida van den Heuvel. “Het was erg leuk om als facilitair bedrijf een presentatie te houden over ons project ‘integraal technisch vastgoedbeheer’.

Daarbij hebben we een inventarisatie laten maken van de conditie van alle aanwezige installaties. Zo kunnen we ons onderhoud beter plannen en problemen voorkomen. Vragen gingen vooral over de relatie tussen budgetten en uitgevoerde werkzaamheden, die bij ons in twee aparte systemen worden geregistreerd. Wij hebben dat opgelost met een rapportage waarin de gegevens over uitgevoerd werk uit Ultimo worden gecombineerd met gegevens over budget en budgetuitputting uit Oracle (lift).

Het is een troost om tijdens zo’n congres te zien dat iedereen met dezelfde problemen worstelt.”

Kwaliteitsborging Onderwerp van het Ultimo congres was de automatisering van ondersteunende processen. Onderwerpen die tijdens het congres aan bod kwamen, waren onder meer kwaliteitsborging van (medische) technologie, integraal technisch vastgoedbeheer, contractenbeheer en resultaat verantwoordelijke eenheden & account management. “Interessant vond ik zelf de presentatie van een ziekenhuis dat net als wij een brand heeft gehad op de ok. Daardoor is ineens veel meer aandacht gekomen

voor risicopreventie. Dan blijkt weer hoe belangrijk het is om een goed onderhoudsplan te hebben. Heel herkenbaar.”

De drie speerpunten van VUmc zijn onderwijs, onderzoek én patiëntenzorg. Juist daarom was Van den Heuvel erg blij dat Ultimo het facilitair bedrijf vroeg in VUmc een congres te organiseren. “Je krijgt als ondersteunende dienst niet gauw de kans zo voor het voetlicht te staan. Je merkte hoe positief mensen reageerden op onze faciliteiten, zoals de prachtige Amstelzaal en de uitstekende catering. Voor ons is het heel aardig om zo een visitekaartje af te geven en te laten zien wat we allemaal bereikt hebben. Ook Ultimo verdient

complimenten voor de uitstekende organisatie.”

Het facilitair bedrijf werkt al vier jaar met het facilitair managementsysteem van Ultimo. “Een pakket dat ook uitstekend geschikt is voor medische techniek en ict. Ik hoop daarom dat de organisatie wil overwegen om in de toekomst al die verschillende systemen te stroomlijnen en te kiezen voor één goed functionerend pakket.

Historisch gezien is het logisch dat in het ziekenhuis meerdere systemen naast elkaar bestaan, maar kiezen voor één pakket biedt veel efficiencyvoordelen.”

Zuinig met energie Het licht uitdoen bij het verlaten van de werkplek is een moeite van niets. Toch is ook daarmee geld te besparen. Veel werkkamers worden gedurende de dag verlaten voor werkoverleggen, (patiënt)bezoeken of de lunchpauze. Vaak blijft het licht branden.

Uit een bezettingsonderzoek in de polikliniek blijkt dat de gemiddelde werkplek 30% tot 40% procent van de tijd bezet is. De gemiddelde werkkamer kent 1,95 werkplekken. Dit leidt tot een gemiddelde bezetting van 70% per kamer.

Uitgangspunt bij het berekenen van de besparing is dat in de helft van de gevallen het licht al wordt uitgedaan. Bij een kleine 2.000 werkkamers en 144 watt per kamer valt er binnen VUmc circa 7.000 euro te besparen op elektriciteit als ook de anderen de lichtschakelaar omzetten.

Redactiesecretariaat

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: tracer.info@VUmc.nl Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement De abonnementsprijs bedraagt voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar.

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: tracer.info@VUmc.nl

Volgende Tracer

D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 2 juni Deadline voor kopij is 25 mei om 12.00 uur.

2

Tracer 1 0 – 19 m e i 201 1 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

I l l u s t r a t i e : Ri c k D r o s

Opgave en vragen over abonnementen

Nieuwbouw IC vordert gestaag bouwen binnen bestaande muren moeilijk, maar dat het een geavanceerde ic wordt, staat volgens hem buiten kijf.

“Sleutelwoorden in de bouw van deze ic zijn licht, transparantie, rust, privacy, infectiepreventie en ‘state of the art’-techniek. In plaats van op een grote zaal worden onze patiënten straks verpleegd op eenen tweepersoonskamers, die door glazen wanden van elkaar zijn ge-

scheiden. Daar zitten heel veel voordelen aan, maar het vraagt ook veel aanpassingen. Zo zijn we nu een alarmeringssysteem aan het ontwikkelen, komt er een videocamerasysteem en zullen op de gangen monitoren komen te hangen. Ook zullen verpleegkundigen anders gaan werken. Nu is het eenvoudig om de ernaast gelegen patiënt over te nemen van een collega, maar dat zal straks anders georganiseerd

moeten gaan worden.”

Tijd om dit verder uit te werken is er nog wel even, want de eerste fase van de verbouwing is in het najaar klaar. Dan verhuist icv 6D. Daarna start de verbouwing van 7B waar in de zomer van 2012 icv 7D naar toe zal verhuizen. In totaal heeft VUmc dan 32 ic bedden. n EK

Foto: jeroen oerlemans

Hoewel de blauwe lucht nog te zien is, loopt de verbouwing van 7C tot de intensive care volwassenen (icv) volgens plan. Een ingenieus plan, want om zoveel mogelijk vierkante meters voor patiëntenzorg te creëren, worden technische ruimtes, bijvoorbeeld voor de luchtbehandelingsinstallatie, aan de gevel en op het dak gebouwd. Intensivist Bert Beishuizen is nauw bij de planvorming betrokken. Hij noemt het

Opvallend

Meet the doctor overtuigt scholieren Scholieren Britt Koss, Denise Treur en Nelleke Noordzij keken hun ogen uit toen zij mochten toekijken bij een operatie. Ze maakten deel uit van een groep van dertig scholieren die deelnamen aan ‘Meet the doctor’. Met dit jaarlijks terugkerend evenement biedt VUmc scholieren de mogelijkheid om kennis te maken met het vak van hun dromen: dokter worden. Op maandag 9 mei zaten ze ’s ochtends bij een patiëntcollege en ’s middags liepen ze mee met een arts. Zo zagen ze bijvoorbeeld patiëntjes op

de kinderafdeling, maakten ze een spreekuur mee of gingen ze naar de OK. Denise: “Ik vond het bij VUmc echt heel leuk toen ik op de open dag was en ik wilde graag wat meer meemaken van de sfeer. Na deze dag denk ik wel dat ik naar VUmc wil. Ik weet van een aantal klasgenoten dat ze ook denken aan geneeskunde en heb tegen hen gezegd dat ze echt moeten proberen om volgend jaar mee te doen, omdat het mij echt heeft geholpen.

Ik weet het nu echt zeker, dit is het voor mij.”

Britt: “Ja, het geeft je een heel goed beeld wat

‘dokter zijn’ precies inhoudt. Nelleke is vooral enthousiast over haar bezoek aan de OK. “Het was erg bijzonder om er zo dicht bij te staan.”

Ook voor de artsen is zo’n dag altijd weer verrassend. Traumachirurg Wietse Zuidema: “Ik vond het heel leuk om scholieren op de OK te hebben en dat gold ook voor de rest van het OK-team. Ze waren echt geïnteresseerd, probeerden heel netjes om de regels op de OK voor steriliteit te volgen en volgden met grote ogen het verloop van de operatie.”

positief, er is voldoende bewijs om te beginnen met bevolkingsonderzoek naar colorectaal carcinoom (crc) bij mannen en vrouwen tussen de 55 en 75 jaar. Nu overlijden bijna 5.000 van de 11.000 Nederlanders bij wie jaarlijks darmkanker wordt ontdekt. De crc-sterfte is al hoger dan die van borstkanker. Maar ondanks alle positieve aanbevelingen stelde minister Ab Klink in 2010 het besluit over de invoering van dit bevolkingsonderzoek een jaar uit en de ministeriële Wil is Wet. mdl-artsen klagen al jarenlang over onvoldoende collegae en dat werd al even hard ontkend door dezelfde minister. Het argument was vorig jaar dat de coloscopiecapaciteit te laag was. Het aantal scopieën is de laatste tien jaar in Nederland gestegen van 350.000 tot 500.000. Om in 2018, vijf jaar na het starten van deze screening, 70.000 extra

scopieën te doen, lijkt ons, mdl-artsen, geen enkel probleem. Er zijn echter bezuinigingen op komst. De kans dat de cervixscreening of mammascreening wordt afgebouwd, is nul.

Wel moeten we dringend coronarialijden bij de oudere vrouw gaan screenen. Libelle en Margriet staan vast in de rij om hier een interessant artikel aan te wijden.

De immunochemische test, die bloedsporen in de ontlasting kan opsporen, is rijp voor massascreening. Hopelijk kunnen we eind 2012 aan de slag om mannen en liefst ook vrouwen, te gaan screenen op crc-kanker. Indien onze minister volgend jaar echter zegt dat er te weinig endoscopiecapaciteit is, zal ik haar als vrouw in overweging geven om alleen mannen te screenen. Mannen in de leeftijd van 65 tot 70 jaar, om in ieder geval een begin te maken met de screening.

Ik start de actie ‘Geef de man een kans’.

Chris Mulder

Op een oude herenfiets ‘Hartziekten bij vrouwen worden minder snel herkend dan bij mannen’ en ‘Vrouwen zijn ouder dan mannen wanneer ze een hartinfarct krijgen’. We hebben in VUmc een cardio-loge, die op een herenfiets naar Barcelona fietst om dit onder de aandacht te brengen. Als man denk ik op zo’n moment: “God, wat heb ik gemist, leven wij langer dan vrouwen?” Maar nee, dat is niet het geval. Toch geven we in de zorg meer geld uit aan vrouwen dan aan mannen. Ik zou natuurlijk de actiegroep kunnen beginnen ‘Redt mannen’, maar dat haalt de Libelle en de Margriet niet. Dankzij mammascreening, cervixscreening, botscreening en allerlei andere screeningen bij vrouwen vergeten we dat mannen op niets worden gescreend. Wij, mannen, leven korter.

Maar gelukkig komt er colorectale screening aan. Het advies van de Gezondheidsraad was

Tracer 1 0 – 1 9 mei 20 1 1 – O rg an isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Chris Mulder is hoogleraar maag-, darm- en leverziekten

!

Met een artikel in Science hebben Karel Jakobs en zijn team van het metabool laboratorium de ‘Wetenschapsprijs klinische chemie’ teruggehaald naar VUmc. Deze letterlijk en figuurlijk zwaarwegende wisseltrofee is een kroon op het werk van de bijna emeritus hoogleraar klinische chemie der erfelijke metabole ziekten. De titel van het artikel: ‘idh2 mutations in patients with d-2-hydroxyglutaric aciduria’.

De Wetenschapsprijs is door de Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde (nvkc) in 2006 ingesteld en wordt toegekend aan de groep met de hoogst gewaardeerde publicatie vanuit het wetenschapsdomein klinische chemie en laboratoriumgeneeskunde. In 2006 was de prijs al veroverd door Cees Oudejans en zijn team van het moleculair biologisch laboratorium met een publicatie in Nature Genetics in 2005. Of de trofee bij een derde toekenning definitief in VUmc mag blijven is niet bekend.

Willem van Mechelen, hoogleraar sociale geneeskunde, heeft de Burgerpenning gekregen voor zijn gehele wetenschappelijke oeuvre.

De uitreiking vond plaats tijdens de Bedrijfsgeneeskundige dagen 2011 in Papendal, Arnhem. De Burgerpenning is een prestigieuze prijs die normaal wordt uitgereikt voor de beste wetenschappelijke publicatie op het gebied van de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde. Het is pas de tweede keer in de lange geschiedenis van de Burgerpenning (sinds 1957) dat iemand deze prijs krijgt voor zijn gehele oeuvre.

Deze belangrijke prijs is een grote erkenning van zijn prestaties en prestige van Van Mechelen in het arbeids- en bedrijfsgeneeskundige veld.

Het is opnieuw een bevestiging van de kwaliteit van het onderzoek op het gebied van arbeid en gezondheid van de afdeling sociale geneeskunde VUmc en het emgo+ instituut.

Benoemingen De raad van bestuur heeft prof.dr.

C.H. Polman met ingang van 1 juni benoemd tot hoofd van de afdeling neurologie. Hij volgt daarmee prof. dr. J.J. Heimans op. Heimans blijft ondermeer als opleider neurologie betrokken bij de afdeling en zet daarnaast zijn werk als voorzitter van divisiebestuur II voort. De benoeming is tot stand gekomen in nauw overleg met beide betrokkenen, de overige stafleden van de afdeling en het divisiebestuur.

Afscheid Directeur ict Hadi Jassim neemt op 1 augustus afscheid van VU medisch centrum. Hij heeft een baan gevonden die het hem mogelijk maakt om dichter bij zijn woonplaats Rotterdam te werken en die hem tegelijkertijd een nieuwe uitdaging biedt.

De afgelopen jaren heeft de afdeling ict voor grote uitdagingen gestaan.

Onder leiding van Hadi Jassim is de afdeling gereorganiseerd en nieuw opgezet, zijn er belangrijke investeringen in de ict infrastructuur gerealiseerd en heeft VUmc plannen kunnen ontwikkelen voor een toekomstbestendige ict-structuur.

Jassim is er bovendien in geslaagd om draagvlak te creëren voor de vernieuwingen en veranderingen die zijn afdeling de afgelopen jaren heeft doorgemaakt.

3

Ombudsman strijdt tegen onwetendheid In VUmc kennen weinigen hem als de ombudsman wetenschappelijke integriteit. Daar moet snel verandering in komen, vindt emeritus hoogleraar Nico Westerhof. Zeker nu er strengere regels voor wetenschappelijke integriteit van kracht zijn geworden.

Het meest bekende en recente tegenvoorbeeld van wetenschappelijke integriteit is de afgetreden Duitse minister Zu Guttenberg die plagiaat pleegde in het proefschrift waarop hij summa cum laude was gepromoveerd. Ook Nico Westerhof, die in 2007 aantrad als ombudsman van VUmc, kent uit eigen ervaring voorbeelden waarin plagiaat ter sprake kwam. Dat waren zaken waarin hij optrad als bemiddelaar. “Er is bijvoorbeeld een klacht van buiten VUmc gekomen over plagiaat in een wetenschappelijk artikel van een van onze onderzoekers. Ik heb er experts bij gezocht die naar het artikel hebben gekeken. Mijn bevindingen en advies rapporteer ik aan de raad van bestuur, die eventueel volgende stappen neemt.”

Niet op de hoogte Er zijn natuurlijk opzettelijke schendingen van wetenschappelijke integriteitsregels, maar volgens Westerhof is er onder wetenschappers ook veel onwetendheid over gedrags- en publicatieregels. Hoewel wordt verondersteld dat ‘iedereen weet dat er regels zijn’, blijkt toch dat velen niet op de hoogte zijn.”

Ook bemiddelt de emeritus hoogleraar als er een conflict is ontstaan tussen bijvoorbeeld een promotor en promovendus. “Ik heb een keer meegemaakt dat er geen duidelijke afspraken waren gemaakt over wat er gedaan moest worden en wanneer. Daar kan dan een conflict over ontstaan. Ik probeer in dat geval oplossingen te zoeken, zodat de zaak niet escaleert.”

Het gebeurt gelukkig niet vaak in VUmc, vertelt de emeritus hoogleraar, zo’n drie à vier keer per jaar.

Wel verwacht hij gezien de toegenomen controle in wetenschappelijke tijdschriften dat het aantal constateringen van plagiaat en fraude zal toenemen. “Er worden steeds meer commissies aangesteld die wetenschappelijke artikelen screenen op eerlijkheid en integriteit. De controle neemt ook toe door sterkere zoekmachines die artikelen nakijken op internet, en kijken of er zinsneden en alinea’s zijn overgenomen.”

Nieuwe regeling Misschien geldt dat des te meer nu de nieuwe ‘Regeling bescherming wetenschappelijke integriteit’ onlangs van kracht is geworden in zowel VUmc als VU. Deze steunt op oude regelingen als de researchcode VUmc, maar er zijn ook nieuwe aanvullingen. “Veel mensen weten nauwelijks iets van deze regeling die gaat over auteurschappen, kopiëren van tekst, dubbel indienen enzovoort.”

Op dit moment is de ‘Regeling bescherming wetenschappelijke integriteit’ na te lezen op intranet. “Maar het moet veel verder gaan”, vindt Westerhof. “Deze regeling moet bij iedere aanstelling aan de onderzoeker in VUmc bekend worden gemaakt.”

Overigens is hij uitsluitend ombudsman voor wetenschappelijk onderzoek en onderzoekers van VUmc. Bij de VU is collega professor Peter Hollander ombudsman. In voorkomende gevallen treden Westerhof en Hollander op als elkaars vervanger.

Meer informatie: n.westerhof@VUmc.nl n AK

4

VUmc loopt voorop

Driehonderd studenten maken gelijktijdig digitale cursustoets Meer dan 300 eerstejaars geneeskundestudenten maakten op 6 mei in twaalf ruimtes tegelijkertijd een digitale toets over hersenen en zintuigen. Een logistiek huzarenstukje. VUmc is de eerste faculteit in Nederland waar een cursustoets op deze schaal digitaal is afgenomen.

Het liep op rolletjes en Marianne Schade, leider van het project DigiCAT, stuitert nog na van het succes. n Ben de Graaf “Met digitaal toetsen benutten we de rijkdom van de ict”, zegt Marianne Schade, die als senior beleidsmede-

werker het toetsen binnen VUmc als aandachtsgebied heeft. “Met beeldschermtoetsen kunnen we beeld en geluid toevoegen en studenten bijvoorbeeld interactief iets op het scherm aan laten klikken. Zo kunnen we een longfoto laten zien en de student de tumor aan laten wijzen.

Of vragen stellen over de motoriek van een baby naar aanleiding van een filmpje. Dat lukt op papier allemaal niet. Digitaal toetsen vraagt andere vaardigheden van de student, maar sluit ook veel beter aan bij ons huidige moderne onderwijs en bij bijvoorbeeld e-learning.”

Expertise Al vanaf 2005 worden studenten van VUmc digitaal getoetst. Dit ging echter altijd om kleinere groepen

van maximaal 140 studenten en om parate-kennis (pak) toetsen. Met deze pak-toetsen is veel expertise opgedaan. Zoveel dat nu het moment was aangebroken om de kennis toe te passen op een cursusafhankelijke toets (cat-toets). Bij deze toets is een ‘fatal error’ in de software veel ingrijpender dan bij een pak-toets, die elke twee maanden weer wordt herhaald.

Voor de zekerheid werd in februari en maart eerst nog proefgedraaid met twee grote digitale pak-toetsen voor 350 studenten.

De digitale ontwikkeling is niet tegen te houden, vindt Schade. “Medische vakken zijn uitstekend geschikt voor beeldschermvragen. Bovendien werken studenten in een elektronische leeromgeving en gebruiken ze de hele dag hun smartphone. Daar

hoort digitaal toetsen bij. Als 66-jarige hoef ik dat die jonge studenten eigenlijk niet uit te leggen. Die snappen dat wel.”

Lakmoesproef De primeur slaagde, onder andere met de hulp van netwerkbeheerders, getrainde surveillanten en de faculteiten falw en fbw die hun ruimtes gastvrij beschikbaar stelden. Schade: “We kunnen het aan, dat hebben we bewezen. Om hier ook structureel mee door te gaan, hebben we wel een grote digitale toetszaal nodig. Maar eerst hebben we met de hele ploeg een smakelijke borrel genomen op de goede afloop van deze lakmoesproef.

Grand café The Basket op de VUcampus ging zelfs speciaal voor ons open. Geweldig!”

Foto: Jean-Pierre Jans

Strengere regels wetenschappelijke integriteit

Henk Groenewegen, programmaleider van de bachelor, trad op als surveillant, terwijl de eerstejaars hun digitale cursustoets maakten

VUmc verzamelt donormelk voor prematuren Moeders die moedermelk ‘over’ hebben, kunnen dat doneren aan de moedermelkbank van VU medisch centrum. Deze moedermelkbank maakt de melk geschikt voor te vroeg geboren baby’s, die geen melk van hun eigen moeder kunnen krijgen.

Deze moeders produceren vaak nog niet voldoende melk, bijvoorbeeld omdat ze ziek zijn of medicijnen gebruiken.

Het is al langer bekend dat te vroeg geboren kinderen die wel melk van hun eigen moeder krijgen, op korte termijn minder infecties hebben en een minder grote kans op het ontwikkelen van een ernstige ontsteking van de darm. Dit is een levensbe-

dreigende complicatie die ongeveer 5 tot 10% van de te vroeg geboren kinderen krijgt.

Inmiddels is de gezondheid van de eerste donoren gescreend. Moeders die roken dan wel alcohol of drugs gebruiken komen niet in aanmerking voor donorschap. Vervolgens controleert Sanquin of het bloed (en dus de melk) virusvrij is. Eind mei zal naar verwachting de eerste donormelk in de moedermelkbank worden opgenomen. Deze melk wordt gepasteuriseerd, gecontroleerd op bacteriën en ingevroren totdat deze aan te vroeg geboren baby’s kan worden gegeven.

Onderzoek Aanvankelijk zal de donormelk alleen in het kader van onderzoek aan te vroeg geboren kinderen worden

Tracer Tracer 10 – 1 9 m e i 201 1 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

gegeven. Donormelk is namelijk niet hetzelfde als melk van de eigen moeder. Maar onderzoekers verwachten dat deze donormelk nog altijd beter is dan kunstmatige melk. Met een studie zal de moedermelkbank onderzoeken wat de effecten van donormelk zijn in vergelijking met kunstvoeding en melk van de eigen moeder. Als blijkt dat donormelk beter is voor de premature baby’s dan kunstvoeding, wil de moedermelkbank in de toekomst donormelk blijven leveren aan kleintjes die niet voldoende eigen moedermelk kunnen krijgen.

Projectleider Hans van Goudoever, afdelingshoofd kindergeneeskunde, maakt zich al jaren hard voor een moedermelkbank in Nederland. “In ons omringende landen als Duitsland en Frankrijk is er al jaren een

moedermelkbank. De donormelk kan een belangrijke bijdrage zijn om de levenskansen van te vroeg geboren kinderen te vergroten en op de lange termijn hun ontwikkeling beter te laten verlopen.”

Samenwerking De moedermelkbank zou aanvankelijk door het Erasmus mc-Sophia opgericht worden. VUmc neemt, onder leiding van Hans van Goudoever, het initiatief van Erasmus mc over.

Om alle noodzakelijke kennis volledig beschikbaar te houden zal het moedermelkbank-team van artsen en andere medewerkers uit het Sophia Kinderziekenhuis voor VUmc gaan werken. n MvB

Vacatures VUmc Alle vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’, klik op: ‘interne vacatures en werving’ en daarna op, ‘interne vacatures’. Ons adres is: Werving & selectie, polikliniek 7Z 163.

Vacatures 4 april tot 11 april. Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Verpleegkundigen/Verzorgenden Opleider ‘klinisch geriatrie verpleegkundige’ D6.2011.00033 Leid jij de Nederlandse verpleegkundigen op in de vervolgopleiding tot klinisch geriatrie verpleegkundige?

Afdeling: amstel academie, verpleegkundige vervolgopleidingen, Divisie VI Vacatures 2 mei tot 9 mei. Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Wetenschappelijk onderzoek/onderwijs Phd position in radiopharmaceutical sciences D2.2011.00038 PET imaging with tyrosine kinase inhibitors to boost personalized medicine Afdeling: department of otolaryngology/ head and neck surgery, Divisie II Onderzoeker in opleiding (oio) kindergeneeskunde D3.2011.00028 Genetisch onderzoek bij nieuwe kinderwittestofziekten.

Afdeling: kindergeneeskunde, Divisie III

Research verpleegkundige D1.2011.00033 Zet je expertise in voor klinische onderzoek!

Afdeling: medische oncologie, Divisie I Teamleider verpleegkundige IC D4.2011.00043 Kan ons IC team bij jou terecht?

Afdeling: intensive care volwassenen, Divisie IV Leidinggevend medium care verpleegkundige D4.2011.00044 Ben jij dé leidinggevende voor onze medium care?

Afdeling: medium care, Divisie IV Vacatures 9 mei tot 16 mei. Uiterlijke reactie datum zie intranet.

A(n)IOS anesthesiologie D4.2011.00026 Maakt jouw kennis ons beter?

Afdeling: anesthesiologie, Divisie IV

Staf/management - ICT

Administratief/secretarieel

Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurg D2.2011.00045 Heeft u interesse in de deelgebieden; implantologie, kaakchirurgische orthopedie of aangezichtschirurgie?

Afdeling: mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie, Divisie II

Biztalk applicatiebeheerder D7.2011.00022 Zorg jij dat de juiste informatie aan het juiste zorgproces gekoppeld wordt?

Afdeling: ICT, Facilitair bedrijf / Stafdiensten

Secretaresse UNO-VUmc D6.2011.00039 Bent u de spil tussen 18 verpleeghuizen en VUmc? Afdeling: verpleeghuisgeneeskunde/ UNO, Divisie VI Administratief medewerker bij- en nascholing & CLE D6.2011.00040 Spin in het web gezocht!

Afdeling: IOO / amstel academie, Divisie VI

Ergotherapeut D2.2011.00046 Wil jij je c.v. aanvullen met tijdelijke werkervaring bij VUmc? Afdeling:revalidatiegeneeskunde; sectie ergotherapie, Divisie II

Staf/management - ICT Staf/management - Strategie en beleid Opleider ICT onderwijs D6.2011.00043 E-learning, ICT, onderwijs - op jouw lijf geschreven?

Afdeling: IOO / amstel academie, Divisie VI

Adviseur bedrijfsvoering en zorg D3.2011.00031 Kom jij het divisiebestuur goed onderbouwd adviseren?

Afdeling: divisiebureau III, Divisie III

Verpleegkundigen/Verzorgenden Staf/management - P&O Assistent zorgeenheid D1.2011.00037 Het verblijf van de patiënten aangenamer maken is jou op het lijf geschreven!

Afdeling: medische oncologie, Divisie

Artsen/specialisten

Artsen/specialisten

Functioneel beheerder chipsoft OK D4.2011.00045 Jouw vak uitoefenen in de bijzondere omgeving van een OK? Afdeling: dienst operatie kamers, Divisie IV Verpleegkundigen/Verzorgenden

Teamleider studenten servicecentrum D6.2011.00042 Neem jij de verantwoordelijkheid van het Team Studenten Servicecentrum op je?

Afdeling: IOO, Divisie VI

Verpleegkundige MDL en dermatologie D1.2011.00034 Jouw werkdag mag geen dag hetzelfde zijn?

Afdeling: interne geneeskunde, Divisie I Senior verpleegkundige D1.2011.00036 Ben jij volop in ontwikkeling net zoals onze zorgeenheid?

Afdeling: interne geneeskunde, Divisie I

Beleidsadviseur organisatieontwikkeling D7.2011.00024 Meedenken en -doen aan de organisatieontwikkeling van VUmc Afdeling: p&o expertise, stafdiensten Medisch analisten Klinisch chemisch analist in opleiding D5.2011.00054 Combineer een opleiding met werken.

Afdeling: klinische chemisch en hematologisch laboratorium, divisie V

Paramedisch Apothekersassistent bereiden en logistiek in de ziekenhuisapotheek D5.2011.00053 In een professionale ziekenhuisapotheek werken met doorgroeimogelijkheden naar Nucleaire Geneeskunde & PET Research Afdeling: ziekenhuisapotheek, Divisie V

Personeelsactiviteiten Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte – 1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl.

U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/Tip van Boots.

Teambuilding Fort Eiland IJmuiden ­­­­­­­­­­­­­­De dag van het uitje van Eddy Boots kon niet zonniger. Met zo’n 25 °C hebben we met ongeveer 58 VUmc collega’s een heerlijke dag gehad! Het begon allemaal in de kop van de haven van IJmuiden, schipper Cor voer ons naar de overkant: Fort Eiland. Dit is één van de grootste vestingen geweest van de Stelling van Amsterdam.

Een prachtig uitzicht op Tata Steel en omringd door het Noordzeekanaal. We werden door PBN, de organisatie van het dagprogramma op het eiland, ontvangen met een heerlijke lunch, en uitleg van wat ons te wachten stond. Rik van PBN vertelde ons wat over de geschiedenis van het eiland, waar aandachtig naar geluisterd

moest worden, aangezien we hier later punten mee konden verdienen. Vervolgens zijn we het fort in gegaan, om met je team onder begeleiding verschillende spelonderdelen te beoefenen. Denk hierbij aan buksschieten, Tangram en kopspijkers. Een noemenswaardig onderdeel vond ik het spinnenweb, waar een web van touwen in een kleine kamer van muur tot muur was gespannen, en elk van je teamleden door een ander gat moest, zonder de draden aan te raken en zonder te praten! Waarbij ook 2 gaten op zo’n 2 meter hoogte, en de tijd werd gemeten. Dit vergt enig vertrouwen in je collega’s, en met tillen trekken en zweet is dit werkelijk team builden! Tussendoor hebben we nog een

drankje gedaan in het zonnetje, waarna het programma weer vervolgde en we met alle deelnemers buiten gingen boogschieten en zo slim mogelijk een katapult bouwen, om deze vervolgens te testen. Dit leverde hilarische escapades op.

Hongerig van de actieve dag konden we aanvallen op heerlijke salades, stokbrood en veel vlees van de barbecue. Een wijntje, biertje of frisje waarbij Rudolf ons muzikaal begeleidde met live muziek. Zo kon er na de maaltijd en prijsuitreiking nog gedanst worden. Rond 23 uur stonden we weer rozig en voldaan aan vaste land. Eddy, je hebt ons verwend met deze mooie dag.

Een aanrader voor iedereen die het heeft gemist!

Ondernemingsraad Informatie over de OR vindt u ook op intranet onder http://intranet/OR

Overlegvergadering Op 17 mei vindt er een overlegvergadering plaats met de Raad van Bestuur waar o.a. de VUmc bezuinigingen en de samenwerking VUmc/AMC op diverse vlakken zal

Tracer 1 0 – 1 9 mei 20 1 1 – S er v icep a g in a

worden besproken.

Ook zal het vertrek van Jean Savelkoul en de daar uit voorvloeiende portefeuilleverdeling met de Raad van Bestuur worden besproken

5

Menu

Oproepen & advertenties

Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

donderdag 19 mei Bretonse gehaktbal, groenten gehaktbal, satésaus + jus, snijbonen, gekookte aardappelen, gebonden pindasoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden pindasoep, vegetarische heldere aspergesoep vrijdag 20 mei tilapiafilet, Thaïse groene curry, Thaïsesaus, Thaïse salade, witte rijst, noodles, gebonden Thaïse tomatensoep, heldere Thom kha kai, vegetarische gebonden Thaïse tomatensoep, vegetarische heldere Thom kha kai zaterdag 21 mei gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zondag 22 mei gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicellisoep maandag 23 mei kerrieragout, vegetarische kerrieragout, doperwten, witte rijst, gebonden champignonsoep, heldere madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische madrileense soep dinsdag 24 mei gegrilde white copperfilet, rode wijnsaus, gegrilde groenten, duchesse aardappel, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische crème soep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 25 mei Hollandse hachée, vegetarische Hachée, rode kool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden mosterdsoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische mosterdsoep, heldere vegetarische Chinese soep

Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via communicatie@VUmc.nl

Keuzevak Literatuur en Geneeskunde Kanker in de romanliteratuur De afdeling Metamedica van VUmc verzorgt elk jaar een keuzevak over Literatuur en Geneeskunde. Het keuzevak is voornamelijk bedoeld voor bachelor studenten geneeskunde, gezondheidswetenschappen, medische antropologie en letteren, maar is in principe toegankelijk voor iedere student die aan een universiteit staat ingeschreven.

De inhoud van de cursus is verdeeld in twee delen. Het eerste gedeelte wordt besteed aan de achtergronden van de combinatie tussen literatuur en geneeskunde. Als voorbeeld hiervan wordt het boek De Toverberg van Thomas Mann gelezen en besproken. Het tweede gedeelte van de cursus bestaat uit het lezen en bespreken van een aantal boeken over een bepaald thema. Dit jaar is dat `Kanker’. We lezen en bespreken dan David Rieff (Zwemmen in de zee des doods) en Susan Sontag (Ziekte als spookbeeld), Simone de Beauvoir (een zachte dood) en Philip Roth (Patrimonium), JM Coetzee (IJzertijd), Frida Vogels (De harde

Personalia In deze rubriek kunnen medewerkers en vrij­ willigers een bericht plaatsen over geslaagden of een afscheid.

Niet meer dan 25 woorden.

Aanleveren via tracer.info@VUmc.nl

Hersenstichting reikt subsidie uit aan onderzoekers VUmc Dr. Patrick Schober en dr. Christa Boer, beide

kern deel 1), Herman Franke (Traag licht), Bernlef (Meeuwen) en Françoise Sagan (Een korte pijn) Het keuzevak heeft een omvang van 10 ECTS. Er worden 10 bijeenkomsten op woensdag van 17.00 – 19.00 (soms 19.30) gehouden. De data van deze bijeenkomsten zijn: 28 september, 5 oktober, 12 oktober, 19 oktober, 2 november, 9 november, 16 november, 23 november, 30 november en 7 december.2011.

Meer informatie en inschrijving bij de docent, dr. Arko Oderwald, ak.oderwald@vumc. nl, tel 020 4448215. Inschrijving mogelijk tot 10 september 2011.

Grootste internationale congres over diabetische voet Van 11 tot en met 14 mei 2011 werd het “International symposium on the diabetic foot” gehouden in Noordwijkerhout. Het is al weer de zesde keer dat dit symposium werd georganiseerd, met duizend deelnemers uit meer dan tachtig landen. Het congres vindt eenmaal in de vier jaar plaats en is het decor

werkzaam bij de afdeling Anesthesiologie, hebben van de Hersenstichting Nederland een onderzoekssubsidie ontvangen van 150.000 euro. Het onderzoeksproject zal zich richten op de prehospitale zorg van patiënten met traumatisch schedelhersenletsel.

Ernstig traumatisch schedelhersenletsel is geassocieerd met een hoge kans op mortaliteit of invaliditeit. De behandeling van schedelhersenletsel begint op straat, maar het ontbreekt nog aan uniforme behandelrichtlijnen. Het project heeft dan ook als doel om de behandelpraktijk in Nederland in kaart te brengen en zo te komen tot betere adviezen ten aanzien van de opvang van

waar alle aspecten van de preventie en de behandeling van voetproblemen bij mensen met diabetes worden besproken. Deelnemers zijn internationaal erkende medische specialisten, podotherapeuten, huisartsen, bewegingswetenschappers, verpleegkundigen en andere paramedici. Op het congres werd - naast de resultaten van wetenschappelijk onderzoek - ook ingezoomd op belangrijke aspecten voor de dagelijkse klinische praktijk. Deelnemers konden kiezen uit een variëteit aan workshops, waar praktische ervaringen konden worden opgedaan. Daarnaast lag de nadruk op het herstel van de gestoorde doorbloeding door vaatverkalkingen bij diabetes. Hiertoe was er onder andere een speciale workshop, waar de deelnemers konden meekijken in een operatiekamer. Een nieuw onderdeel was een tweedaagse cursus, waarbij specifieke economische aspecten van de gezondheidszorg werden belicht. Als unicum voor dit congres werd er opnieuw een update gepresenteerd van de Internationale richtlijnen betreffende de zorg voor mensen met diabetes en voetproblemen. Dit keer lag de nadruk op vaatproblemen bij diabetes, behandeling van infecties en de wondbehandeling. Deze richtlijnen zijn tot stand gekomen door alle beschikbare gegevens in de literatuur te bestuderen. Gerenommeerde specialisten hebben de gegevens vervolgens verwerkt tot praktische handleidingen, die internationaal een hoog aanzien ervaren en wereldwijd de basis zullen vormen voor de behandeling van de diabetische voet.

Rode Kruis zoekt vrijwilligers Het Nederlandse Rode Kruis organiseert al ruim zestig jaar vakanties voor mensen die niet zelfstandig op pad kunnen. Er zijn nog altijd mensen die dat nooit hebben meegemaakt, of daartoe niet in staat zijn.

Bijzondere Vakanties richt zich op mensen met een medische en/of sociale indicatie.

Mensen die afhankelijk zijn van hulp van derden en/of in een sociaal isolement verkeren. Wij bieden deze mensen en hun partner, of bijvoorbeeld vriend, vriendin of de directe mantelzorger vakanties aan. De vakanties variëren van een trip naar één van de twee hotels van het Nederlandse Rode Kruis tot een tocht met het eigen schip.

Ruim zesduizend mensen genieten ieder jaar van een week vakantie die zij niet snel zullen vergeten. Vaak zijn zij na lange tijd er eindelijk even tussenuit, om lekker ónbezorgd te genieten. Maar ook om goed vérzorgd te genieten! Dat kan dankzij de hulp en onmisbare medewerking van onze vrijwilligers! Vooral verpleegkundige vrijwilligers zijn noodzakelijk voor onze vakanties. Mocht u interesse hebben dan kunt u een email sturen aan Lot van Foreest lvanforeest@ redcross.nl Heel graag tot ziens bij één van onze Bijzondere vakanties!

patiënten met neurotrauma. Het project zal daarmee een bijdrage kunnen leveren ten aanzien van de academisering van Acute Zorg als speerpunt binnen VUmc.

Wilt u uiterlijk voor woensdag 25 mei 2011 aangeven of u bij de afscheidsreceptie aanwezig zult zijn per e-mail t.a.v. Monique Velder (m.velder@vumc.nl)of telefonisch: 020 - 444 2496.

Algemene ledenvergadering der MFVU 9 juni 2011 17.00 Medische Faculteit Onderwerpen: -Secretariële en financiële halfjaarverslagen - Wijzigingen begroting MFVU Leden der MFVU zijn van harte welkom.

Afscheidsreceptie Na 21 jaar voor het VU medisch centrum gewerkt te hebben, gaat Cees Buren, directeur financiën met ingang van 1 juli beginnen als lid van de Raad van Bestuur bij het UMC St. Radboud te Nijmegen.

Hierbij bent u van harte uitgenodigd voor zijn afscheidsreceptie op: Woensdag 1 juni 2011 om 16.00 uur in VU medisch centrum locatie “De Foyer” bij de Amstelzaal

donderdag 26 mei gepaneerde kipfilet, oriëntsaus, Mexicaanse groenten, gekookte aardappelen, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, gebonden vegetarische aspergesoep, heldere vegetarische groentesoep vrijdag 27 mei kipsaté, omelet naturel, satésaus, nasi, vegetarische nasi, atjar + kroepoek, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, gebonden vegetarische kerriesoep, heldere vegetarische tomaatvermicellisoep zaterdag 28 mei groente-curry met kip, vegetarische groente-curry, witte rijst, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, gebonden vegetarische paprikasoep, heldere vegetarische vermicellisoep zondag 29 mei gebakken vis, bruine bonenschotel, remouladesaus, wortelen, frituur aardappel, gebonden tomaten, heldere kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische groentesoep maandag 30 mei kalkoen shoarma, rode- en knoflooksaus, rauwkost, pitha broodje, bruine bonensoep, heldere kerriesoep, vegetarische bruine bonensoep, vegetarische heldere kerriesoep

Amstel Academie De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam Bedrijfsopleidingen F. Broekhof Bij- en nascholingen F. Broekhof Verpleegkundige vervolgopleidingen K. Jonker Paramedische opleidingen M. van Oostrom www.amstelacademie.nl

De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten.

Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Het vernieuwde trainingsaanbod voor zowel Bij- en nascholingen als voor Centrum voor leiderschapsontwikkeling en effectiviteitverbetering voor 2011–2012 is nu online.

Kijk snel op onze website en schrijf nu in! internet: www.amstelacademie.nl

dinsdag 31 mei kip cordon bleu, groenteloempia, champignonsaus + jus, spruitjes, gekookte aardappelen, gebonden champignonsoep, Italiaanse minestrone soep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische Italiaanse minestrone soep

Nu de zomer weer voor de deur staat is het dé periode om er op uit te trekken; verre reizen, zonnige oorden, culturele ervaringen.

Of, lekker weg in eigen land. Eén ding is zeker; niet iedereen kan tegelijkertijd weg.

Zoals u van ons bent gewend, biedt de Amstel Academie ook dit jaar diverse mogelijkheden voor een interessante ‘trip’. We gaan weer ‘OP REIS IN VUMC’

woensdag 1 juni tortilla con carne, tortilla sin carne, ensalada mixta, Arroz con verduras, guacamole, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden crème soep, vegetarische heldere aspergesoep

Iedere ‘trip’ duurt een uur en vindt plaats tijdens de middagpauze of aan het einde van de middag in de Amstel Academie. U brengt uw lunch mee, wij zorgen voor de koffie en thee. Iedere trip is kosteloos, kortom: schrijf u snel in want vol is vol!

6

Tracer 1 0 – 19 m e i 201 1 – S er v icep ag in a

(020) (020) (020) (020) (020)

444 444 444 444 444

4229 4253 4253 2020 4569

Om u te inspireren en te motiveren treft u hieronder een kort overzicht aan van de zomerworkshops; Werp’s een andere blik op uw team; Ervaar hoe u nieuwe inzichten kunt krijgen door uw team anders te bekijken.

De kracht van autoritair leiderschap; Autoritair leiderschap is op sterven na dood (althans in Nederland) Maar is dat wel terecht?

Een beetje meer lucht; Vaak denken we en doen we maar, alsof we vergeten te voelen en te zijn. U kunt hier een omschakeling in maken, maar hoe?

Oplossingsgericht benaderen van een probleem; Vaak benaderen we lastige situaties vanuit wat niet goed gaat. De oplossingsgerichte benadering in deze workshop is realistisch, doelgericht en positief.

Netwerken; Netwerken roept verschillende associaties op, van gladde jongens die graag vertoeven op borrels tot een nuttige en leuke bezigheid. Reden genoeg om eens stil te staan bij de kunst van het netwerken!

Verveling als zinvolle bezigheid; Een workshop geïnspireerd op het boek ‘Stil de tijd’ van Joke Hermsen en het doet een poging om de verveling als ‘zinvolle bezigheid’ in ere te herstellen.

Hart aan het werk in de gezondheidszorg; Hoe beïnvloeden je gedachten en gevoelens je hartritme? Duidelijk wordt welke effecten de toepassing van technieken kunnen hebben voor het functioneren in je dagelijks leven.

Hartzindering; Een nieuw woord waar velen wel de ervaring van kennen die erachter schuilt: werken met bezieling. Beleef ook het zinderen van uw hart…..

Sociale media in de zorg: zin of onzin; Sociale media is in opkomst. Sociale initiatieven in de zorg wordt besproken en er wordt gekeken naar de mogelijkheden en onmogelijkheden van sociale media in de zorg.

Assertiviteit en taal; Ik wil het graag anders ….. Is Nederland niet je moederland en ben je niet assertief genoeg? (Deze workshop is voor medewerkers van de VUmc die de Nederlandse taal (nog) niet helemaal

beheersen en die willen leren assertief te zijn in hun werksituatie) .

Het volledige aanbod, de data, tijdstip en inhoudelijke informatie over al deze zomerworkshops kunt u vinden op www.

AmstelAcademie.nl Inschrijven voor een workshop doet u eenvoudig door een mail te sturen aan Kristy Kappel, k.kappel@vumc.nl of aan Editha Samsom, e.samsom@vumc. nl onder vermelding van de naam van de workshop, datum en tijdstip, uw voor- en achternaam, de afdeling waar u werkzaam bent en uw (interne) telefoonnummer.

Nieuwe voorzitter VAR mei 2005 voorzitter geweest. Onder haar leiding is de var uitgegroeid tot gewaardeerd adviesorgaan, die de belangen van de verpleegkundigen onder de aandacht brengt van de raad van bestuur.

De var gaat overigens meteen op zoek naar een opvolger voor De Bruijn. Zij heeft per 1 september een functie buiten VUmc gevonden.

Foto Jeroen Oerlemans

Hilda Ket, verpleegkundig hoofd zorgeenheid cardiologie, heeft de voorzittershamer van de Verpleegkundige Advies Raad, var, tijdens de ‘Dag van de verpleging’ overgedragen aan Antwine de Bruijn, werkplekmanager polikliniek interne geneeskunde, reumatologie, nefrologie en algemene dagbehandeling. Ket was een van de initiatiefnemers van de var en is sinds de oprichting op 12

Foto Jeroen Oerlemans

Corrie van der Leer (links) feliciteerde Marlies Goverde namens Vrouwen VU Hulp met het winnen van de Verpleegkundeprijs 2011

Diabetesteam wint Verpleegkundeprijs 2011 Namens het diabetesteam van de poli kindergeneeskunde nam Marlies Goverde, verpleegkundig consulent kinderdiabetes, de Verpleegkundeprijs 2011 in ontvangst. Het team krijgt 2.500 euro en gedurende

een jaar 0.1 fte voor hun project om de continuïteit van de zorg te waarborgen in de overgangsperiode van kind naar volwassene. Dit gebeurt door jongeren vanaf hun twaalfde jaar zodanig voor te bereiden op

toenemende zelfstandigheid, dat ze op hun achttiende de overstap naar de volwassenenzorg kunnen maken. Hiermee wil het team het aantal ‘no shows’ onder de 18- tot 26-jarigen terugdringen.

Antwine de Bruijn (links) neemt de voorzittershamer van de VAR over van Hilda Ket

Visie op verpleging en verzorging

‘Alles moet bijdragen aan een zinvolle ontmoeting’

n Ellen Kleverlaan Twee redenen liggen er onder het onderzoek naar de visie op Verpleging en Verzorging (v&v), legt Gerda Berkhout uit. “Marktwerking in de zorg en de verslechterende arbeidsmarkt voor verpleegkundigen en verzorgenden. Toenemende marktwerking betekent dat er veel meer eisen aan medewerkers in de zorg, worden gesteld. Alles moet sneller en beter.

Continu een schepje er bovenop leveren, en dat tegenover het feit dat de arbeidsmarkt er voor de toekomst in ieder geval niet goed uit ziet.”

Verwachtingen Vragen naar een visie op v&v kwamen van de werkvloer, zegt Berkhout.

“Vakinhoudelijk is die visie er wel, maar gericht op de functie zelf, was zo’n visie er niet. Dus, wat verwachten we van verpleegkundigen en verzorgenden nu en in de toekomst?

Wat is hun rol en welke betekenis hebben zij in het ziekenhuis?” Eerst maakten Berkhout en haar collega’s een toekomstverkenning. Door arbeidsmarktontwikkeling af te zetten tegen marktwerking, ontstonden vier scenario’s.

Geen vrolijk stemmende plaatjes, wat Berkhout betreft. “Het ‘hart’ ontbrak.

De artsen waren ondertussen op hun vlak met een soortgelijk proces bezig. Van hen hebben we het begrip ‘zinvolle ontmoeting’ overgenomen.

Jean Savelkoul, lid van de raad van bestuur, riep Tessa Hoedjes (links) en Doesjka Rädecker naar voren als vertegenwoordigers van respectievelijk de jonge en de ervaren verpleegkundige Het moet voor de patiënt allemaal draaien om een zinvolle ontmoeting.”

Voorbeelden te over. Als de patiënt op het spreekuur komt en de uitslagen zijn niet voorhanden, dan is geen sprake van een zinvolle ontmoeting.

Wat nodig is, zegt Berkhout, zijn toegewijde mensen. “Als je toegewijde mensen laat samenwerken, processen efficiënt inricht en effectiviteit in het handelen nastreeft, dan heb je de voorwaarden voor een zinvolle ontmoeting.”

Discussierondes over een conceptvisie was de volgende fase. Veel betrokkenen namen deel. Het leverde waardevolle input voor de brochure die er nu ligt, een visie in zes profielen. Wat opviel in de discussierondes, was de wens om te professionaliseren. “Tien jaar geleden werd bedrijfsmatig werken een issue en daarna kwam het kwaliteitsdenken. Het is goed dat we op dat vlak de laatste jaren grote stappen hebben gezet. Nu we veiliger, efficiënter en effectiever werken, is er grote behoefte om nadruk te leggen op de professioneel-inhoudelijke kant van het vak.”

Tracer 1 0 – 19 mei 20 1 1 – O n d er zo ek – O n d er w ijs – Pati ë nte n zo rg

Foto Jeroen Oerlemans

VUmc heeft een visie op Verpleging en Verzorging ontwikkeld.

Daaraan was grote behoefte, zegt Gerda Berkhout, als zorgmanager de porte-feuillehouder voor professionele kwaliteit verpleegkundigen en verzorgenden. “De betekenis van de verpleegkundige neemt alleen maar toe.”

Het tweede wat Berkhout opviel is dat verpleegkundigen graag af willen van het gelijkheidsdenken uit de jaren 70. “Ik verwacht een nog veel verdergaande differentiatie in taken en functies. We hebben mensen nodig die goed zijn in het regisseren van zorg, mensen die technisch-complexe zorg kunnen bieden en mensen die goed zijn in de verzorgende kant. Dat vereist verschillende capaciteiten, maar ook verschillende loopbaanpaden.”

Het betekent ook dat van mensen een grote verantwoordelijkheid wordt verwacht in het ontwikkelen van de eigen competenties en de eigen loopbaan. “We hebben als VUmc veel te bieden. Daarmee willen we een grote aantrekkingskracht naar de arbeidsmarkt uitstralen.” Er is inmiddels ook een hoogleraar voor het verpleegkundig wetenschappelijk onderzoek [zie kaders]. En hoewel deze visie niet voor de eeuwigheid is, is het een belangrijke stip aan de horizon, benadrukt Berkhout. “De betekenis van de verpleegkundige neemt alleen maar toe.”

Regie zorgproces directer organiseren Joost van Daalen is verpleegkundig hoofd van klinische zorgeenheid longziekten. Van Daalen bedacht dat de regie op het verpleegkundig proces directer georganiseerd diende te zijn. “Er is de afgelopen twintig jaar zoveel veranderd.

De zorg is enorm complex geworden en tegelijkertijd is de ligduur afgenomen. Veel mensen zijn parttime gaan werken. De conclusie is dus dat er een grote druk op het primaire proces is komen te liggen. In relatief korte tijd wordt er heel veel zorg geleverd door veel verschillende verpleegkundigen. Dat stelt hoge eisen aan de overdracht tussen diensten. Echter, we zijn niet geschoold in een bedrijfsmatige aanpak van ons werk. ICT-oplossingen zijn een logisch middel maar onvoldoende beschikbaar.”

De analyse is helder. De conclusie ook, want de kans dat de patiënt de dupe is, lijkt groot. Problemen ontstaan bij de continuïteit in het zorgproces; er worden fouten gemaakt in de overdracht, met medicijnen en met andere zorgtaken. Het idee van Van Daalen is dan ook dat er meer regie moet zijn op het verpleegkundig proces.

En er moet iemand zijn die die regie in handen houdt.

“Als een patiënt binnenkomt, is niet alleen een medische diagnose en behandelplan noodzakelijk, maar ook een verpleegkundige. Er is een verpleegplan nodig waarin precies (smart) beschreven staat wat er in de ligdagen gebeurt aan verpleegkundige interventies. Daaraan gaan we werken.”

Ondersteunen van zelfmanagement patiënten In toenemende mate wordt in Nederland wetenschappelijk verpleegkundig onderzoek

verricht. Dat is belangrijk, zegt Kees Goverde, stafadviseur IOP, want: “We moeten alle middelen inzetten om de kwaliteit van de patiëntenzorg op een nog hoger peil te brengen.” Continu ontstaat er nieuwe kennis over de beste zorg, over nieuwe en al die nieuwe inzichten hebben weer nieuwe protocollen en werkwijzen tot gevolg. Van een UMC mag je verwachten dat het voorop loopt daarin.

Nu er een hoogleraar V&V bij EMGO is aangesteld die enthousiast is over het opzetten van verpleegkundig wetenschappelijk onderzoek in VUmc, kan die rol worden waargemaakt. Haar naam is Anneke Francke. Essentieel is ook om aangesloten te zijn bij de juiste netwerken om richtinggevend te zijn bij landelijke richtlijnen, legt Goverde uit. “Andersom geldt ook dat we alle landelijke ontwikkelingen toepasbaar moeten maken voor VUmc.” Eén van de onderwerpen waar Francke onderzoek naar doet, samen met anderen binnen en buiten VUmc, is de verpleegkundige ondersteuning bij zelfmanagement van patiënten. Goverde: “De patiënt kan zelf veel meer betrokken worden bij zijn zorg- en genezingsproces, zodat hij onafhankelijker wordt van zorgverleners. Te denken valt aan goede schriftelijke informatie, verbeteren van gesprekstechnieken, goede digitale informatie.

Wetenschappelijk onderzoek moet daaraan handen en voeten geven, met de inzet van verpleegkundigen aan dat onderzoek. Andersom kunnen zij weer leren nog meer evidence based te werken, ook door betrokken te worden bij het opstellen van richtlijnen en protocollen.

Allemaal ten dienste van een hoge kwaliteit van patiëntenzorg.”

77

Promoties maandag 23 mei – aula, 15.45 uur, E.C. Pirog, ‘Molecular markers and HPV detection in the diagnosis of lower genital tract lesions’ promotor: prof.dr. C.J.L.M. Meijer; copromotor: dr. W.G.V. Quint dinsdag 24 mei – aula, 13.45 uur, S. Collins, ‘Complex Regional Pain Syndrome type 1. Assessment and treatment targeting central sensitization’ promotoren: prof.dr W.W.A. Zuurmond, prof.dr. S.A. Loer; copromotor: dr. R.S.G.M. Perez donderdag 26 mei – auditorium, 15.45 uur, K.D. Quint, ‘Urogenital and anal chlamydia trachomatis infections: a study into diagnostics, geno-epidemiology and the association with cervical dysplasia’ promotoren: prof.dr. C.J.L.M. Meijer, prof.dr. H.J.C. de Vries; copromotor: dr. S.A. Morré vrijdag 27 mei – auditorium, 11.45 uur, B.J.R. Sluijter, ‘Cutaneous melanoma: Predictors of patient survival and the potential of priming of the sentinel lymph node’ promotoren: prof.dr. R.J. Scheper, prof. dr. P.A.M. van Leeuwen; copromotoren: dr. T.D. de Gruijl, dr. M.P. van den Tol vrijdag 27 mei – auditorium, 13.45 uur, R.P.M. Brosens, ‘Tumor and patient profiling to predict clinical outcome in patients with colorectal cancer’ promotoren: prof.dr. G.A. Meijer, prof.dr. M.A. Cuesta; copromotoren: dr. A.F. Engel, dr. B. IJlstra vrijdag 27 mei – auditorium, 15.45 uur, R.M. van den Berg, ‘Studies on chemoprevention, early detection and prognosis of lung cancer’ promotoren: prof.dr. E.F. Smit, prof. dr. P.J.F. Snijders; copromotoren: dr.

T.G. Sutedja, dr. D.A.M. Heideman maandag 30 mei – aula, 13.45 uur, R.E. Verloop, ‘Progenitor cells and hypoxia in angiogenesis’ promotoren: prof.dr. V.W.M. van Hinsbergh, prof.dr. A.J. van Zonneveld; copromotor: dr. P. Koolwijk dinsdag 31 mei – aula, 13.45 uur, I.A.C. Vermeltfoort, ‘Diagnosis and prognosis of cardiac syndrome X’ promotor: prof.dr. G.J.J. Teule; copromotor: dr. P.G.H.M. Raymakers woensdag 1 juni – aula, 11,45 uur, L.C.W. Vredeveld, ‘Oncogene-induced senescence: from in vitro tool to in vivo tumour suppression’ promotor: prof.dr. D.S. Peeper woensdag 1 juni – aula, 15.45 uur, E.A.M. Claassen, ‘The risky self. How people perceive and respond to being at risk for diabetes and cardiovascular disease; the role of genetic risk information and self-concept’ promotoren: prof.dr. D.R.M. Timmermans, prof.dr. Th.M. Marteau; copromotor: dr. L. Henneman donderdag 9 juni – aula, 15.45 uur, M.T. Driessen, ‘Participatory ergonomics to prevent low back pain and neck pain at the workplace’ promotoren: prof.dr. A.J. van der Beek, prof.dr.ir. P.M. Bongers; copromotoren: dr. K.I. Proper, prof.dr. J.R. Anema Afscheid vrijdag 20 mei – aula, 15.45 uur, prof.dr. S.A. Danner, ‘Blik door venster of verrekijker?

Hiv en de Nederlandse geneeskunde’ Symposia 18 tot 21 mei – Conference on clinical ethics and consultation (ICCEC 2011): Moving ethics Meer informatie: Patricia van Meekeren en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl 30 mei – Voorjaarsconferentie samenwerkingsverband OZON Meer informatie: Patricia van Meekeren en Romke Langezaal, tst. 48444, www.paog.nl Cursussen Common trunk onderwijs Meer informatie: Romke Langezaal, tst. 48446, www.paog.nl Discipline overstijgend onderwijs Meer informatie: Romke Langezaal, tst. 48446, www.paog.nl

8

Schone handen van levensbelang Met een ‘Schone handen quiz’, een ‘black box’ die met behulp van fluorescerende handalcohol laat zien of je je handen goed desinfecteert en posters van collega’s, vraagt de afdeling infectiepreventie aandacht voor handhygiëne. “Het is de meest basale manier om verspreiding van ziektekiemen te voorkomen”, vertelt arts-microbioloog Ingrid Spijkerman van infectiepreventie.

De actie in VUmc staat voor de week van 25 mei op de agenda.

Jaarlijks wordt door de World Health Organisation (who) de actie Save lives, clean your hands georganiseerd. Hiermee wordt aandacht gevraagd voor het belang van een goede handhygiëne. Ook dit jaar doet VUmc mee, samen met zo’n 13.500 andere ziekenhuizen wereldwijd, waaronder elf Nederlandse ziekenhuizen.

Belangrijk Wie denkt dat het in ontwikkelde landen met de handhygiëne allemaal dik in orde zal zijn heeft het mis. Ook in VUmc zijn er medewerkers die zich niet aan de regels houden. “Er moet een klimaat zijn waarin collega’s elkaar daarop kunnen aanspreken”, vindt Spijkerman. “Mensen moeten zich realiseren wat voor gevolgen onvoldoende handhygiëne kan heb-

ben. Patiënten kunnen nare ontstekingen oplopen, waar ze aan kunnen overlijden”, waarschuwt ze.

Spijkerman werkt sinds 1 januari bij VUmc, daarvoor was ze aan het olvg verbonden. “Het is hier niet erger of beter dan elders”, is haar conclusie na vier maanden. Zelf draagt ze nooit sieraden of horloge tijdens het werk.

“Dat zijn infectiehaarden. Niet alleen aan het bed, maar ook in het lab is het dragen van sieraden daarom verboden. Ik laat mijn ringen thuis, anders raak ik ze toch maar kwijt. Alleen mijn horloge mis ik regelmatig.”

Frans Claessen, internist met als aandachtsgebied infectieziekten (links) en Armand Girbes, hoofd intensive care volwassenen, laten zien hoe belangrijk zij schone handen vinden

Balans In haar ogen moet er een goede balans zijn tussen schone handen en handig werken. “Als een verpleegkundige haar werk bij een patiënt zes keer moet onderbreken om haar handen te reinigen is dat geen werkbare situatie. Maar op de essentiële momenten moeten de handen worden gedesinfecteerd. En dankzij de moderne handalcohol, die de huid niet uitdroogt, is dat helemaal geen probleem.”

Foto mark van den brink

Agenda

Uit de Agenda

Chromosomenonderzoek nuttig bij darmkanker vrijdag 27 mei – auditorium, 13.45 uur, R.P.M. Brosens, ‘Tumor and patient profiling to predict clinical outcome in patients with colorectal cancer’

Afwijkingen in de chromosomen en eiwitten van tumoren bij patiënten met darmkanker geven nuttige informatie over de kans op genezing. Dat is belangrijk bij de beslissing rond eventuele aanvullende behandelingen van individuele patiënten. Nu wordt het tumorstadium van een darmkankertumor bepaald op basis van microscopisch histologisch onderzoek, maar microarray-geba-

seerde methoden blijken veel gedetailleerder informatie te geven. Op 27 mei promoveert Rebecca Brosens op dit onderzoek.

Arts-onderzoeker en chirurg in opleiding Brosens keek naar afwijkingen in de chromosomen en eiwitten bij patiënten met darmkanker. Zij vond dat binnen hetzelfde tumorstadium onderling grote verschillen bestonden in de chromosomen en eiwitexpressie.

Deze chromosomale- en eiwitveranderingen voorspelden de klinische uitkomst van de patiënten.

Brosens gebruikte bij haar onderzoek microarray-gebaseerde methoden om dna geïsoleerd uit darmkanker en eiwitexpressie in darmkanker te analyseren. Een microarray, ook wel dna-chip genoemd, is een plaatje waarin het complete genoom van een bepaald organisme zichtbaar is. Met

behulp van de microarray kan men de hoeveelheid dna van duizenden fragmenten van het genoom in tumorcellen vergelijken met de hoeveelheid in gezonde cellen.

In Nederland worden jaarlijks 12.000 nieuwe patiënten met darmkanker gediagnosticeerd en rond de 5.000 patiënten per jaar sterven hieraan.

Voorlichting op maat maakt patiënt minder afhankelijk Speciaal voor mensen met communicatie- en geheugenproblemen heeft VU medisch centrum in samenwerking met de Stichting Afasie Nederland multidisciplinair voorlichtingsmateriaal ontwikkeld. Klinisch logopedisten en spraaktaalpathologen, Corinne van den Bergh en Antoinette Keulen waren hierbij betrokken. n Pauline Diemel Volgens Corinne van den Bergh is het bestaande voorlichtingsmateriaal voor patiënten met een cva (beroerte) niet goed genoeg voor hun patiënten.

“Op onze afdeling neurologie liggen veel mensen die problemen hebben met het geheugen of een taalstoornis hebben (afasie). De huisstijl schrijft een A5 formaat patiëntenfolder voor, met een klein lettertype en veel tekst.

Het ziet er mooi uit, maar voor onze

patiënten absoluut niet leesbaar.”

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat bij afasiepatiënten minder tijd wordt besteed aan voorlichting dan bij andere cva-patiënten. Antoinette Keulen: “Reden kan zijn dat de communicatie moeilijker verloopt en vaker via de familie gaat. Dat is begrijpelijk, maar dat zou niet mogen gebeuren.” Ook Van den Bergh benadrukt het belang van goede communicatie met de patiënt. “Goede voorlichting draagt bij aan de autonomie van de patiënt.”

Serieus Van den Bergh en Keulen kijken trots naar de map die op tafel ligt en lichten het systeem toe. “We hebben een losbladig systeem gemaakt met daarin allerlei onderwerpen en antwoorden op alle mogelijke vragen die onze patiënten kunnen hebben in de acute fase van het cva.” Wat opvalt, zijn de extra grote letters, de nadruk op sommige woorden door de vette bedrukking en de kleurrijke afbeeldingen. “Die heeft een professioneel tekenaar gemaakt.

Tracer 1 0 – 19 m e i 201 1 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Het luistert best nauw welke afbeeldingen wel of niet begrijpelijk zijn en we wilden vooral geen kinderachtige plaatjes. Onze patiënten willen boven alles serieus genomen worden en vooral niet als achterlijk bestempeld.

Want hoewel ze misschien moeite hebben met taal, het denkvermogen is niet aangetast.”

Rust Afhankelijk van de klachten wordt met de losse bladen een informatiepakket op maat gemaakt. Deze wordt aan de patiënt toegelicht en na het gesprek in de persoonlijke informatiemap van de patiënt gedaan. Het nieuwe systeem ‘dwingt’ de verpleegkundige, arts of andere hulpverlener om rustig met de patiënt te praten en er even bij te gaan zitten. Keulen: “Dit lijkt meer tijd te kosten, maar de oude manier waarbij je soms drie of vier keer de informatie moest herhalen kost ook tijd.”

Van de Bergh vult aan: “Door even de tijd te nemen kun je een hoop ellende besparen. Neem een mri-scan, dat is

op zich al best ingrijpend, zeker als je niet goed genoeg bent voorgelicht.

Het komt wel eens voor dat mri-scans niet doorgaan omdat de patiënt totaal in de war raakte omdat hij of zij geen idee had wat er ging gebeuren.”

Het voorlichtingsmateriaal is via Stichting Afasie Nederland ook verkrijgbaar voor andere ziekenhuizen, revalidatiecentra en verpleeghuizen.

‘Ik heb wel eens een sectie uitgevoerd op een man die meer dan tweehonderd messteken had. De melding daarbij was: man gruwelijk afgeslacht. Maar toch was het zelfmoord.’ Forensisch patholoog Frank van der Goot over het achterhalen van de toedracht van een sterfgeval. Medisch Contact, 22 april.

Donderdag 26 mei neemt technisch inspecteur bouw Willem Vermeij afscheid van VUmc. Met gepaste trots kijkt hij terug op wat hij de laatste – bijna – veertig jaar heeft helpen opbouwen. n Ursula Wopereis

Vroeger “Ik ben Amsterdammer en heb als kind gezien hoe het beddenhuis werd gebouwd. In 1971 werd de Vrije Universiteit gebouwd en kon ik als voorman-timmerman aan de slag bij de bouwkundige werkplaats van het Academisch Ziekenhuis. Al het Vijf keer V volgens Willem Vermeij Verwanten Ik ben veertig jaar getrouwd, heb een zoon, een dochter en vijf kleinkinderen Voer Ik lust alles, behalve gekookte lof, tuinbonen en kalkoen Vervoer Ik fiets naar het werk Vrije tijd Mijn vrouw en ik spelen golf Vakantie Rondtoeren en balletjes slaan in Frankrijk

onderhoud en alle kleine verbouwingen deden we zelf, met zeven timmerlieden en eigen schilders, vloerenleggers en kunststofmonteurs. Later ging de werkplaats op in de afdeling bouwkunde. Ik werd chef over de twintig vaste plus alle losse krachten die we inhuurden voor bijvoorbeeld het buitenschilderwerk, bestratingen of grote verbouwingen.

Grote projecten, zoals de polikliniek die begin jaren ’80 werd gebouwd, werden uitbesteed.”

Perfect team “Inmiddels ben ik al jaren technisch bouwinspecteur. Mijn directe collega’s hebben een elektrotechnische, bouwkundige en werktuigbouwkundige achtergrond, we vormen een perfect team. De collega’s projectleiders bereiden alle bouwprojecten voor, wij begeleiden de uitvoering van de eerste paal tot de laatste verfstreek. We bewaken mede het budget en houden er toezicht op dat de aannemers de gemaakte afspraken naleven.”

Geheim “Ik ken ieder hoekje van VUmc, maar een favoriete plek? Nee, die heb ik

Foto mark van den brink

‘Geen dag was hetzelfde’ Willem Vermeij (Amsterdam, 1948) is opgeleid tot timmerman. In november 1971 komt hij in dienst van het Academisch Ziekenhuis der Vrije Universiteit, waar hij voorman en vervolgens chef van de bouwkundige werkplaats wordt. Als opzichter en later als technisch bouwinspecteur begeleidt Willem Vermeij een groot aantal bouwprojecten. niet. Er zijn ook geen ‘geheime’ kamers. Zelf heb ik ook geen geheimen, iedereen weet alles van me. Mensen zijn vaak wel nieuwsgierig naar mijn dagboek. Als bouwkundige moet je alles vastleggen wat op de bouw gebeurt, dus bij ieder project pak ik een kladblok en schrijf ik alles wat besproken wordt op. Handig, want aannemers kennen wel meerwerk, maar minderwerk is er nooit bij.”

Trots “Ik heb aan heel veel projecten mogen meewerken en ben trots op de uitstraling die VUmc nu heeft.

Mijn laatste project was de nieuwe gevel van de kliniek, maar ook het ok-complex, de hartkatheterisatiekamers, het opleidingscentrum en de renovatie van het beddenhuis waren heel leuke klussen. Natuurlijk waren er ook minder leuke voorvallen, zoals de lekkages tijdens de verbouwing

van de ok. Daar heb ik echt slapeloze nachten van gehad. Voor de rest was het altijd leuk, geen dag was hetzelfde.”

Knikkeren “Wat ik na mijn pensioen ga doen?

Alles kan. In januari stopt mijn vrouw met werken; we bouwen het tempo rustig af. Ik heb vroeger veel meubels gemaakt. Misschien pik ik dat weer op, of ga ik speelgoed maken voor de kleinkinderen. We passen elke week op, de ene week bij mijn zoon, de andere bij mijn dochter. Ik ben ook gepolst of ik weer zwem- en waterpoloploegen wil begeleiden, dat heb ik 25 jaar gedaan. Ik weet het nog niet. Ik denk dat je ons vooral veel op de golfbaan zult vinden. Weet je hoe ze dat noemen? Knikkeren voor bejaarden.”

‘De weg naar accreditatie is enorm inspirerend’

n Ellen Kleverlaan Het is niet zomaar een toetsing; de accreditatie die ermee verkregen kan worden is verplicht om onderwijs te mogen geven aan geneeskundestudenten. Er hangt dan ook veel van af, legt Gerda Croiset uit. “VUmc heeft na jaren van hard werken met VUmc-

compas een prachtig onderwijsprogramma neergezet. We weten dat studenten het programma waarderen en dat onze docenten zich inspannen om het tot een succes te maken. Het is een uitdaging om het nu zo over het voetlicht te brengen dat we ook de visitatiecommissie overtuigen.”

Op 30 november en 1 december komt de commissie visiteren. De voorbereiding bij VUmc is al enige tijd in volle gang. Croiset: “Er is een aantal mensen geïnterviewd over het curriculum. Voorzitters van de examenen opleidingscommissie, programmaleiders. We hebben een romptekst geschreven die we nu voorleggen aan groepen studenten en aan docenten.

We willen graag van hen weten of de sterke en zwakke punten die we benoemd hebben, ook wat hen betreft de spijker op zijn kop slaan. Daar-

Tracer 1 0 – 1 9 mei 20 1 1 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

‘ESBL zit niet alleen in vlees maar, wel in beperkte mate, ook in andere voedingsmiddelen als groente en fruit. Het gaat vooral om die soorten die op de aarde worden gekweekt die vaak besmet zijn.’ Microbioloog Jan Kluytmans over de superbacterie esbl, die ongevoelig is voor antibiotica. Zembla, vara, Nederland 2, 7 mei.

‘Het is zeker een triomf, al zijn er al verschillende gelaatstransplantaties uitgevoerd. Het is fantastisch dat deze operaties is uitgevoerd. Maar ze zijn natuurlijk nog niet klaar.’ Paul van Zuijlen, hoogleraar brandwondengeneeskunde, over de volledige gezichtstransplantatie die in Amerika is uitgevoerd. De wereld draait door, vara, Nederland 3, 10 mei.

‘Het mooie van het vak is de veelzijdigheid ervan. Je ontmoet alle soorten mensen, uit alle milieus, van alle leeftijden, van de wieg tot het graf.’ Addy van der Woude-Valenkamp, tweedejaars huisarts-in-opleiding, over haar toekomstige vak als huisarts.

Parool, 10 mei.

naast houdt de decaan spreekuur voor mensen die graag meer input willen leveren.”

Mooi leermoment Deze previsitatiefase eindigt op 1 september, dan moet de definitieve tekst namelijk bij de visitatiecommissie liggen. Waar letten de experts van de nvao op? “Zij toetsen onder meer op inhoud van het programma, in hoeverre het programma door de jaren heen een evenwichtige opbouw laat zien, of er goede en gekwalificeerde docenten van wetenschappelijk niveau zijn, of de examencommissie haar wettelijke taken uitvoert en of studenten worden gemotiveerd om het beste uit zichzelf te halen.”

Omdat alle medische opleidingen dit jaar de accreditatie opnieuw moeten behalen, levert het mooie leermo-

‘Als de democratie voor afschaffing van proefdiergebruik is, dan moet men zich realiseren dat dit een verandering in volksgezondheidscijfers, namelijk meer zieke mensen, betekent.’ Marten van Til, vergunninghouder voor dierproeven, over proefdiergebruik.

Parool, 7 mei.

‘Het is heel mooi dat het kan maar je moet je ook realiseren wat de keerzijde van deze medaille is.’ Plastisch chirurg Hay Winters over de Amerikaan die een volledige gezichtstransplantatie onderging. Pauw en Witteman, vara, Nederland 3, 10 mei.

Bachelor en master maken zich op voor visitatie

Alle medische opleidingen in Nederland worden dit jaar getoetst door de NederlandsVlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). Directeur van de geneeskundeopleiding, Gerda Croiset, legt uit wat daarvoor gedaan moet worden en wat het VUmc oplevert.

‘Omdat er juist voor deze kwetsbare groep vaak geen melk van de eigen moeder beschikbaar is, willen we donormelk aan deze kinderen geven. Donormelk moet echter wel gepasteuriseerd en ingevroren worden en dit heeft effect op de stoffen in de melk die bescherming bieden tegen ziekteverwekkers.’ Arts-onderzoeker Willemijn Corpeleijn over de moedermelkbank van VUmc voor vroeggeboren baby’s.

Algemeen Dagblad, 5 mei.

menten op, hoopt Croiset. “Met de benchmark in de hand kunnen we zien waar we nog verder kunnen verbeteren. Je programma kan nog zo goed zijn, het is altijd mogelijk om verder te ontwikkelen.” Croiset is vol vertrouwen over het wederom behalen van de accreditatie en vindt de weg ernaartoe enorm inspirerend. “Je moet goed nadenken over je kracht en eerlijk zijn over wat nog beter kan. Dat op een rijtje te zetten, samen met alle betrokkenen, brengt ons een goed overzicht over waarmee we bezig zijn.”

‘We hebben bestaande richtlijnen en methoden, om pijn te signaleren bijvoorbeeld, in een vijfstappenplan geïntegreerd.

Het hele team rondom de patiënt - verzorgers, arts, psycholoog, verplegers - kijkt mee. Dat heeft als voordeel dat je elkaar kunt aanvullen. En omdat je systematisch alle fasen doorloopt, zie je niets over het hoofd.’ Promovenda Marjoleine Pieper over pijn bij dementie. De Stentor, 11 mei.

9

Prikbord

Aangeboden: zomerworkshops

foto Paul le Clercq

Het prikbord op intranet biedt medewerkers de mogelijkheid om oproepen te plaatsen.

Dagelijks zijn er nieuwe vraag- en aanbodadvertenties te vinden.

Sommige berichten zijn wel erg bijzonder.

VUmc Amstel Academie is een modern opleidingscentrum waar jaarlijks duizenden medewerkers naartoe komen om zich te laten bij-, na- en omscholen. De doelgroep is heel pluriform: verpleegkundigen, paramedici, artsen, managers, facilitair medewerkers…

De deelnemers komen uit VUmc GGZ inGeest en uit de brede regio rondom Amsterdam. De scholingen vinden plaats in een dynamische omgeving met een high-tech skillslab, computerruimtes voor studenten, goede restauratieve voorzieningen, een fitnessruimte en alle denkbare digitale middelen.

“Toch heeft de Amstel Academie jarenlang gekampt met het imago van ‘verpleegstersschooltje’. Vroeger ver-

zorgde de Amstel Academie namelijk de A-opleiding en die geschiedenis heeft haar lang achtervolgd”, legt Hans Smit, pr-communicatiemedewerker van de Amstel Academie, uit. “De zomerworkshops zijn mede ontstaan vanuit de behoefte om dat imago te doorbreken.

Het opleidingsteam dat trainingen verzorgt die gericht zijn op persoonlijke effectiviteit, leiderschap, taal en cultuur, wetenschap en computervaardigheden kwam met een plan. Laat VUmc medewerkers in de rustige zomermaanden door middel van workshops kennis maken met het brede aanbod van de Amstel Academie. Dan kunnen ze zelf ervaren wat de Amstel Academie allemaal te bieden heeft. Bovendien kan

het team in de workshops creatieve mogelijkheden uitproberen die later weer in de echte trainingen kunnen worden gebruikt. En zo is het gekomen.”

Nu, vijf jaar later blijkt het plan een succesformule te zijn. “De workshops duren een uur en worden tijdens de lunch of aan het einde van de middag georganiseerd. Je brengt je lunch zelf mee en wij zorgen voor koffie en thee.

En de trips zijn geheel kosteloos”, aldus Hans.

Wil je meedoen aan een van deze workshops? Schrijf je dan snel in, want vol is vol! Het volledige aanbod en meer informatie over alle zomerworkshop vind je op www.amstelacademie.nl.

Coassistenten domineren hakken/pakken/ operatieklompen-run

De jubilaris

25 jaar Medewerkers die 12,5, 25, 40 en zelfs 50 jaar aan VUmc verbonden zijn, blijken geen uitzondering. Elke dag is er wel een medewerker die zijn of haar jubileum viert. Voor hen is het gras nergens groener dan hier. Deze keer Eveline Bah-de Windt, datamanager afdeling neurochirurgie.

foto Paul le Clercq

In eerste instantie deed ik alleen de administratie van onderzoekspatiënten, maar inmiddels heb ik er een heleboel taken bij gekregen.

Belangrijk vind ik wel dat er altijd een koppeling blijft met mijn research-achtergrond.”

Wat doe je precies?

“Ik ben in ’85 begonnen als stagiaire op de afdeling pathologie. Daar kreeg ik eigenlijk meteen een baan aangeboden en ben ik begonnen in het researchlab.

Maar toen ik kinderen kreeg, kon ik de onregelmatige werktijden van het lab niet makkelijk meer combineren. Ik ben toen op zoek gegaan naar iets anders en uiteindelijk op de afdeling neurochirurgie terechtgekomen als datamanager.

Knutselspullen druppelen binnen De oproep op het prikbord om knutselspulletjes, speelgoed en Playstation 2-spelletjes aan Kinderstad te schenken heeft gehoor gevonden. “Het druppelt lekker binnen”, meldt Marijke Peer, stadhouder van Kinderstad. “We hebben naast Playstationspelletjes ook kralen, scooby doo-touwtjes, stickervellen en stempels ontvangen. Maar we kunnen altijd meer knutselmateriaal gebruiken.”

Wat vind je zo leuk aan je werk?

“Toen ik begon bestond mijn functie nog niet en moest alles helemaal worden opgezet. Dat vond ik een hele leuke uitdaging.

Nog steeds vind ik mijn baan enorm leuk, het werk is heel veelzijdig. En ik heb nu de balans gevonden.

Ik ben nog steeds bezig met onderzoek, maar ik heb geen rare werktijden meer. Het is nu een routine

geworden, terwijl elke dag toch weer onvoorspelbaar is.”

Heb je er ooit aan gedacht om ergens anders te gaan werken?

“Absoluut niet. Bij VUmc heb ik echt een familiegevoel. Het gevoel dat we allemaal samen werken aan hetzelfde doel, ondanks dat we zo groot zijn. Omdat ik met veel verschillende afdelingen heb mogen samenwerken heb ik dat goed kunnen ervaren.”

Onder toeziend oog van presentator Jort Kelder lieten Eef Bons, Marit Lier, Marly Appelman, Maaike de Boer (vlnr) en (niet op de foto) Laura Zwaan zien dat de medewerkers van VUmc voor geen kleintje vervaard zijn. Op 12 mei lieten zij tijdens de hakken/ pakken/operatieklompen-run 2011 menig bankier, jurist, consultant, accountant en ambtenaar van bedrijven op de Zuidas ver achter zich. De hakken/pakken/operatieklompen-run op het Gustav Mahlerplein is een

warming-up voor de Zuidas Run die op 29 mei voor de derde keer wordt gehouden. De opbrengst van deze loop is bestemd voor VUmc Cancer Center Amsterdam.

Met hun deelname aan de Zuidas Run steunen de hardlopers het project ‘Fit ondanks kanker’, dat kankerpatiënten een persoonlijk trainingsprogramma biedt om tijdens hun zware behandeling in goede conditie te blijven

Heb je het jubileum gevierd?

“Eigenlijk nog niet echt. Van de bon die ik heb gekregen van VUmc heb ik allemaal leuke kleine cadeautjes voor mijn kinderen gekocht bij de Tip van Boots!”

Lorenzo

10

Tracer 1 0 – 19 m e i 201 1 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

10