Tracer 16, 2012 by VUmc / VU University Medical Center Amsterdam

9 augustus 2012 – nummer 16

Pool verbindt managers met projecten

Europees geld voor onderzoek

Zelf medicijnen voorschrijven

‘ Iedereen wil goed kunnen lopen’

Westflank krijgt daktuinen

De juiste mensen op de juiste plek, dat is één van de doelstellingen van de VUmc projectmanagementpool ▶ pagina 2

Dankzij een subsidie van EU Health kan Henk Blom een databank opzetten met informatie over stofwisselingsziekten ▶ pagina 3

Door een wetswijziging mogen verpleegkundig specialisten en physician assistants medicijnen voorschrijven ▶ pagina 4

Jaap Harlaar wil inzicht in de oorzaken van bewegingsstoornissen, zodat die gericht kunnen worden behandeld ▶ pagina 4

Tuinieren maakt gelukkig en ontspant, ook psychiatrische patiënten. Het dak van de Westflank krijgt planten ▶ inDrukken

Summer School in VUmc

Genieten tussen de buien door

Foto Mark van den Brink

VUmc organiseert van 23 tot 25 augustus een internationale Summer School on Education, onder auspiciën van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Farmacologie en Biofarmacie (nvkfb) en de European Association of Clinical Pharmacology (eacpt). De Summer School is bedoeld voor docenten, die onderwijs geven in farmacologie, klinische farmacologie of farmacotherapie bij de opleidingen geneeskunde, farmacie, advanced nurse practitioners en physician assistants. Daarnaast is de Summer School ook bedoeld voor alle opleiders, met name alle arts-assistenten van VUmc. Aangezien deze laatste de dagelijkse begeleiding van coassistenten op zich nemen, spelen zij een zeer belangrijke rol bij het aanleren van een goede medicatiekeuze en voorschrijfvaardigheden (recept/communicatie) van de toekomstige artsen. Meer informatie over het programma en de workshops is te vinden op de website www.eacpt-amsterdam.nl of via Theo de Vries, hoogleraar farmacologie en farmacotherapie tst. 48090, thpgm.devries@VUmc.nl.

De zomer van 2012 zal niet als de mooiste in de boeken komen. Het aantal mooi-weerdagen (warm, zonnig en droog) is tot nu toe op de vingers van een hand te tellen en de regenmeters van de meteorologen raken overvol. Toch is het niet alleen somberheid. Tijdens de lunch is het goed toeven in de hortus botanicus van de VU. De hortus beslaat een oppervlakte van bijna een hectare, heeft 1000 m2 aan kassen en volop bijzondere planten. Maar je kunt natuurlijk ook gewoon een plekje tussen de bomen en struiken zoeken om van een boterham in de zon te genieten. n MK

Verkiezingen 2012

‘Langzaam laten doodgaan dat is pas duur’ Gezondheids zorg staat met stip op de lijst van belangrijk ste verkiezings onderwerpen. Geen wonder, want iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken. Geven we er teveel geld aan uit of mag er beslist niet op worden bezuinigd? En wat zijn de feiten en waar begint de verkiezings retoriek? Kinderneuroloog Marjo van der Knaap en hematoloog Peter Huijgens geven hun visie op de kosten van geneesmiddelen. n Monique Krinkels Het College voor Zorgverzekeringen cvz wierp onlangs een steen in de verkiezingsvijver. Laten we de vergoeding voor geneesmiddelen tegen de ziekte van Pompe en de ziekte van Fabry maar stopzetten, was het – uitgelekte – advies dat de organisatie de overheid gaf. De reden: de vijftig tot zeventig patiënten met de ziekte van Fabry kosten de Nederlandse premiebetalers ongeveer 11 miljoen euro per jaar en de circa honderd patiënten

met de ziekte van Pompe 44 miljoen euro. Het voorstel zorgde voor een vloedgolf van verontwaardiging. “Natuurlijk begrijp ik dat er grenzen zijn aan wat een land aan gezondheidszorg kan uitgeven”, stelt Marjo van der Knaap. “Maar de keuzes moeten dan wel op een intelligente, weloverwogen wijze worden gemaakt. Moet je je voorstellen dat je tegen een jongvolwassene met Fabry moet zeggen dat je stopt met de enzymtherapie, zodat hij problemen met de nieren of herseninfarcten kan verwachten en op termijn overlijdt. Terwijl hij met de medicijnen een normaal leven leidt.” “Het is een nep-argument”, vindt Peter Huijgens. “Langzaam laten doodgaan, dat is pas duur. De zorg voor een steeds verder achteruitgaande patiënt is heel kostbaar.”

Farmaceuten Wat extra steekt is dat snel duidelijk werd dat de geneesmiddelen tegen Fabry en Pompe duurder zijn dan in het buitenland. De reden: marktwerking. De vraag is er, het aanbod is beperkt tot één leverancier en niemand stelt paal en perk aan de hoogte van de rekening die de far-

maceutische industrie indient. Dit in tegenstelling tot het buitenland waar de overheid wel afspraken maakt met de industrie. De relatie tussen de non-profit gezondheidszorg en de op winst gerichte ziektekostenverzekeraars en farmaceuten is complex. “We zouden meer grip moeten krijgen op de farmaceutische industrie”, vindt Van der Knaap. “Bij weesgeneesmiddelen (geneesmiddelen voor zeldzame ziekten, red.) is research al snel niet meer interessant voor hen.” Huijgens: “Dat gaat ook op voor de nieuwe oncologische medicijnen. Met targeted therapie, medicijnen die heel nauwkeurig gericht zijn op de tumor van een bepaalde patiënt, creëren we feitelijk weesgeneesmiddelen.” Beiden pleiten er daarom voor om, in navolging van de vs, de ontwikkeling van weesgeneesmiddelen te subsidiëren. Ze worden soms geconfronteerd met onbegrijpelijke beslissingen van de industrie. Huijgens: “Een geneesmiddel tegen acute leukemie was plotseling niet meer te krijgen, omdat de fabrikant de productielijn voor vijf weken stillegde. Ander voorbeeld: een klein bedrijf heeft een patent op leukemiestamcellen. Het

bedrijf is te klein om het in productie te nemen, maar wil andere bedrijven geen licentie geven.” “Dat is toch niet acceptabel”, reageert Van der Knaap.

Niet duur Iedereen gelooft dat er veel geld aan gezondheidszorg wordt besteed. Maar in werkelijkheid geeft Nederland verhoudingsgewijs minder uit dan de ons omringende landen of de vs. Bovendien blijven de totale kosten voor geneesmiddelen door de jaren heen gelijk, hoorde Huijgens van een ambtenaar van vws. “Er komen dure medicijnen bij, maar aan de andere kant vervallen er ook jaarlijks patenten, waardoor veel gebruikte geneesmiddelen als statines bijna niets meer kosten.” “Enzymvervangers zijn inderdaad duur, maar dat is omdat het een nieuwe behandeling is. Als je de vergoeding nu stopt, stopt de ontwikkeling van dit type medicijnen. Dat is een doodlopende weg. Op termijn worden ze goedkoper”, voorspelt Van der Knaap. Huijgens: “De meeste kosten aan gezondheidszorg worden gemaakt in de laatste jaren van iemands leven. Daar moet je de oplossing voor de financiële grenzen zoeken.”

Ied-al-Fitr Op de eerste dag van de tiende maand, 1 Sjawwaal, vieren moslims het einde van de ramadan met het suikerfeest, Ied-al-Fitr. In de Gregoriaanse kalander valt die dag in 2012 omstreeks 19 augustus. Het exacte begin is afhankelijk van het verschijnen van de sikkel van de nieuwe maan. De meeste moslims in Nederland houden daarbij vast aan het land van oorspronkelijke herkomst, die eigen richtlijnen hebben over het zien van de maan na de nieuwe maan, het berekenen ervan, de locatie waar de nieuwe maan geconstateerd moet zijn en wie de maan moet hebben gezien. Na dertig dagen overdag niets gegeten of gedronken te hebben vieren moslims over de hele wereld een uitbundig feest dat vaak meerdere dagen duurt. Tijdens Ied-alFitr (feestdag ter gelegenheid van het breken van het vasten) zijn er uitgebreide maaltijden met familie en vrienden met voornamelijk zoetigheden, waar iedereen nieuwe kleding draagt en cadeaus aan kinderen geeft.

Ketting van ballonnen Op 15 augustus lunchen ex-kankerpatiënten met hun broers en zussen bij VUmc tijdens hun sponsorfietstocht van 600 kilometer langs alle kinderoncologische centra. Zij maken hiermee een ‘ketting van ballonnen’ door heel Nederland. De jongeren leveren deze sportieve prestatie om geld op te halen voor de Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker. vokk begeleidt en ondersteunt gezinnen met een kind met kanker tijdens en na de ziekte. De vereniging organiseert bijeenkomsten, geeft voorlichting en behartigt de belangen van patiënten en hun ouders. De fietstocht kan worden gevolgd via de website www.kettingvanballonnen.nl en via twitter @kettingvballon.

Pool verbindt projectmanagers met projecten n Ellen Kleverlaan

Amsterdam raakt overspoeld door gastro-enterologen

Er zijn binnen VUmc veel mensen die projecten managen en er is een scala aan projectmanagement opleidingen ontwikkeld. Nu is er een projectmanagementpool. De juiste mensen op de juiste plek krijgen, dat is één van de doelstellingen, vertelt recruiter Carla Noom. Alle projectmanagers samen bieden een enorme bron van kennis en ervaring in het managen van projecten van heel uiteenlopende aard. Om inzicht te krijgen in de breedte van die kennis en ervaring en bovendien inzichtelijk te hebben om wie dat gaat en hoeveel mensen het betreft, zijn Dave Heijmans en Michelle van der Linden, beiden van de afdeling strategie, bestuur en projecten, een projectmanagementpool gestart. Inmiddels is ook recruiter van p&o Carla Noom erbij betrokken. Want het is belangrijk om projecten te doen met de juiste mensen, zegt Noom. “Het opzetten van de pool

Veel belangstelling voor UEG week in oktober

n Monique Krinkels Hoewel de ueg een Europese vereniging is, komen de deelnemers van alle continenten. “Alleen het aantal deelnemers uit de Verenigde Staten is beperkt, maar dat komt omdat zij een eigen jaarcongres hebben”, stelt Chris Mulder. De helft van het aantal inschrijvingen voor de ueg-week komt uit Europa, met Azië als goede tweede. “Vooral Japanners en Chinezen komen graag naar het Europese congres en ook het aantal Indiërs neemt de laatste jaren toe. Het ueg is verder ontdekt door artsen uit het Midden-Oosten en Afrika en zelfs uit Zuid- en Midden-Amerika verwachten we 3.000 deelnemers. Dat heeft overigens ook te maken met de goede, rechtstreekse verbinding

Tracer 11e jaargang nr 16, 9 augustus 2012

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.850. Tracer wordt gemaakt onder verantwoordelijkheid van de dienst communicatie. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Annemarie Burgers, Bernie Hermes, Gert de Jager, Edith Krab, Marcel Licher, Marre Roozen, Marieke Schutte, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Albert Blom, Rick Dros, Henriëtte van der Horst, Chris Mulder Redactiesecretariaat

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: tracer.info@VUmc.nl Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk DeltaHage, Den Haag Opgave en vragen over abonnementen

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 (020) 44 43 444, e-mail tracer.info@VUmc.nl Copyright © 2012 VUmc, Amsterdam Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Volgende Tracer

D e volgende Tracer verschijnt op donderdag 23 augustus. Deadline voor kopij is 15 augustus om 12.00 uur.

die Schiphol met die regio heeft.”

Geen feest De laatste keer dat de mdl-artsen naar Nederland kwamen was elf jaar geleden. “In 2001 waren we met 9.000 mdl-participanten. Het was de eerste keer dat powerpoint presentaties de plaats van dia’s innamen, herinnert hij zich. “Het openingsfeest was een knetterende show.” Maar met 16.000 mensen is een gezamenlijk feest geen reële optie. Ook tijdens het congres zijn er geen plenaire bijeenkomsten. “We benutten alle ruimte in de rai. Er vinden gelijktijdig 10 tot 15 symposia met sprekers plaats waar mensen zich voor kunnen inschrijven. Daarnaast presenteren onderzoekers hun abstracts en zijn er postersessies. Er is ook ruimte voor het bedrijfsleven om nieuwe vindingen te demonstreren. We verwachten zo’n 2.000 vertegenwoordigers uit de industrie.” Dikkedarm screening Wat betreft onderwerpen krijgt de dikkedarm screening veel aandacht. “Daar heb ik enige invloed op gehad”, geeft Mulder toe. “Maar niet als representant van VUmc, want ik ben local organizer, omdat ik voorzitter ben van de Nederlandse Vereniging voor Gastro-enterologie. Ik heb er voor gezorgd dat alle acht Nederlandse umc’s aandacht krijgen.” Wetenschappelijke experts uit de hele wereld zullen zich in oktober daarom ook buigen over onderwerpen als innovatieve endoscopietechnieken, nieuwe behandelingen voor inflammatoire darmziekten en de groeiende rol van mdl bij digestieve oncologie.

Schat aan ervaringen Hoe gaat dat nou in zijn werk? Iedere afdeling kan een project aanmelden bij Noom, die eerst beoordeelt op welk niveau de beoogde projectmanager moet functioneren. Van heel ervaren tot beginnend: de pool heeft het allemaal. Wie aan het profiel voldoet, komt in aanmerking voor het project. Niet iedere projectmanager is meteen beschikbaar. “De projectmanager zal altijd moeten afwegen of het verstandig is een nieuw project te gaan doen. Het brengt natuurlijk een schat aan nieuwe ervaringen mee, als iemand voor een bepaalde periode

naar een andere afdeling gaat en daarna weer terugkomt. Dat is goed voor de ontwikkeling van de individuele projectmanager, het is goed voor de tijdelijke nieuwe afdeling en ook weer voor de oude afdeling op het moment dat hij weer terug komt. VUmc-breed zijn we er natuurlijk bij gebaat dat de organisatie zich als geheel verder ontwikkelt en dus onze mensen breed opleiden en kansen bieden.”

Deeltijd Ondertussen is Noom bezig met de eerste projecten en het vinden van geschikte mensen. Noom benadrukt dat het ook goed mogelijk is om projecten in deeltijd op een andere afdeling te doen en daarnaast in de oude functie te blijven. “Daarom hoop ik dat mensen zich blijven aanmelden voor de pool. Ik verwacht dat veel afdelingen de komende tijd een project bij ons aanmelden.” Ben je projectmanager en nog niet aangemeld? Kijk bij p&o direct > interne vacatures.

Foto Mark van den Brink

Zo’n 16.000 MDL-artsen, gastrointestinale chirurgen en onderzoekers komen naar de UEG week in Amsterdam, verwacht Chris Mulder, hoofd van de afdeling maag-, darm- en leverziekten. Hij is ‘local organizer’ van het 20e United European Gastroenterology congres dat van 20 tot 24 oktober wordt gehouden. “Gelukkig wordt het congres door de Europese organisatie georganiseerd, maar inhoudelijk heb ik wel accenten kunnen leggen”, aldus Mulder.

met al die projectmanagers was stap 1. Het is voor VUmc immers belangrijk om inzicht te hebben in de kennis en ervaring van mensen. Dat hebben we nu goed in beeld. Stap 2 is nu om ervoor te zorgen dat bij nieuwe projecten de juiste persoon wordt gevonden om dat project te managen. Voor het vinden van de juiste match ben ik erbij betrokken.”

Carla Noom: ‘Van heel ervaren tot beginnend: de pool heeft het allemaal’

Universele wijsheid

L & G

n Ignace Schretlen

Op 19 september aanstaande zal voor de tiende keer het jaarlijkse Literatuur en Geneeskunde symposium worden gehouden. Het thema is ‘geboorte’. De hoofdlezing zal worden verzorgd door Ronald Giphart. Tot 19 september besteedt Tracer aandacht aan geboorte in literatuur en film. Deze keer: volksverhalen. Wie bij het beeld van de ooievaar als brenger van baby’s en geluk niet bereid is om ook de dood onder ogen te zien, neemt het leven niet serieus. De wortels van volksverhalen en volksliedjes reiken dieper dan velen vermoeden. Hun voortdurende populariteit gedurende vele generaties geeft aan, dat mensen hierdoor worden geraakt. Ondanks het feit dat niemand meer gelooft in de

Oude Franse ansichtkaart, uitgegeven door de Association Alsacienne et Lorraine de Puériculture, uit de collectie van Ignace en Mia Schretlen

ooievaar als bezorger van kinderen, houdt het beeld nog altijd stand. In Nederland begon de opmars van dit verhaal vooral na de geboorte van prinses Juliana in 1909. De ooievaar als geboortesymbool is ontleend aan één van de volksverhalen over de herkomst van kinderen in een periode, waarin niet open

Tracer 1 6 – 9 au gu stu s 201 2 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

over seksualiteit werd gesproken. Het zou vanuit het noorden van Duitsland zijn geïntroduceerd. De bekende Deense schrijver en dichter Hans Christian Andersen (1805-1875) verwerkte elementen hiervan in 1842 in zijn sprookje ‘De ooievaars’. Hierin krijgt het beeld van onschuld een zwart randje: een baldadige

jongen die een nest met ooievaarsjongen allerlei wrede verwensingen toezingt, zal worden gestraft met een doodgeboren broertje. In dit sprookje wordt verteld, dat kinderen door ooievaars als kikkers met de snavel uit het water worden opgepikt, waarbij terloops wordt gerefereerd aan een achttiende eeuwse erotische toespeling op het mannelijk geslachtsorgaan. De kinderen houden zich al slapend en dromend schuil in het water, totdat zij dankzij de ooievaar geboren worden en een (nieuw) leven tegemoet gaan. De witte en zwarte veren van de ooievaar symboliseren de goddelijke en duivelse krachten achter dit verhaal. De kringloop van het leven is niet compleet zonder de zielen van deze mensenkinderen, die na de dood weer terugkeren naar de oerzee. Zo blijkt dat er achter een simpel plaatje een universele wijsheid schuil gaat.

Privacy regels onder de loep

Kartonnen hoofdcoach steelt de show

Wie wil nu niet tegen een kleine vergoeding met Frank de Boer op de foto? Onder de 50.000 fans die de open dag van Ajax bezochten waren dat er een heleboel. Als goede doel had Ajax voor Kinderstad gekozen. De stand van de Ajax Foundation was omgebouwd tot ‘het spelershome van Ajax’ zoals dat er in Kinderstad uitziet. Hier werden verschillende Ajax- en VUmc Kinderstad-artikelen verkocht. De fans kregen de speciale foto met De Boer gelijk mee. Aan het eind van de dag telde het team bijna 1000 euro voor Kinderstad.

Europees geld voor onderzoek stofwisselingsziekten Het aantal kinderen met een specifieke erfelijke metabole stoornis zoals homocystinurie is vaak erg beperkt. Het opzetten van adequate diagnose en behandeling is daardoor moeilijk. Dankzij een subsidie van EU Health kan er een databank worden opgezet, die de beschikbare informatie bundelt. Hoogleraar biochemie van erfelijke metabole ziekten Henk Blom is onderzoeksleider. n Monique Krinkels “Het is vaak lastig om stofwisselingsziekten goed op de kaart te krijgen”, vindt Henk Blom. “Er zijn

per ziekte maar enkele patiënten, dus veel aandacht trekken ze niet. Toch zijn er in Nederland wel 10.000 gezinnen die met een stofwisselingsziekte te maken hebben”, vertelt hij. Juist omdat er van elke specifieke stofwisselingsziekte zo weinig zijn, bestaan er vaak geen goede protocollen voor de diagnose en behandeling. In Europa wordt de ziekte in het ergste geval niet herkend en als dat wel het geval is op verschillende manieren behandeld. Verder is het wetenschappelijk bewijs dat een geneesmiddel echt werkt moeilijk te leveren, domweg omdat er te weinig proefpersonen zijn. Blom hoopt met de subsidie een databank op te zetten met alle erfelijke stofwisselingsziektes in het homocysteine en

methylerings metabolisme. Het project heeft de naam e-hod gekregen.

Ingewikkelde ziekten Een groot probleem bij erfelijke metabole aandoeningen is, dat de symptomen zo verschillend kunnen zijn. “Ik heb twee patiënten gehad met precies dezelfde genmutatie. De ene was een anderhalf jaar oude baby die een hersenbloeding kreeg, de andere een oudere dame die aan arteriosclerose leed.” Natuurlijk hebben individuele wetenschappers en de farmaceutische industrie al eigen registratiesystemen. In totaal zijn er meer dan honderd, ieder met eigen opzet. “Maar als er één vast format is om de gegevens op te slaan in een centrale

database, kan iedereen daar baat bij hebben tegen lagere kosten.” Aan deze subsidie werken uit verschillende Europese landen elf artsen mee, die zich hebben gespecialiseerd in erfelijke stofwisselingsziektes in het homocysteine en methylerings metabolisme. “Daarnaast is er een arts uit Qatar bij het project betrokken. Geen eu land dus, maar een Arabisch emiraat waar deze aandoening binnen bepaalde stammen zeer veel voorkomt. Door de gegevens zowel bij kinderen, adolescenten als volwassenen in een uniform systeem vast te leggen, kunnen we met dit netwerk van experts de gegevens analyseren en komen tot uniforme richtlijnen over de diagnose en therapie voor alle Europese patiënten.”

Henriëtte van der Horst

Geen centje pijn Veel mensen zijn in de pen geklommen om hun verontwaardiging te uiten over de uitgelekte conceptadviezen van het College voor Zorgverzekeringen (cvz) aan de demissionair minister van vws om twee medicijnen voor een paar zeldzame ziekten niet meer te vergoeden. Het cvz acht de middelen te duur voor het effect dat ze sorteren. De oppositie roert zich in de Tweede Kamer en wil opheldering. Geert Wilders twittert er weer lustig op los. Zorgverzekeraars Nederland kondigt aan dat dit niet met hen is overlegd en dat ze van plan zijn de medicijnen wel te vergoeden. Kinderartsen vinden het een ongefundeerd advies. De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg wil een debat over de solidariteit in de zorg. Hoeveel zijn we bereid te betalen voor een gewonnen levensjaar dat ook nog enige kwaliteit heeft en hoever gaan we met onze solidari-

teit? Ook de twee farmaceutische bedrijven die de middelen produceren, roeren zich. Eén van hen laat weten dat het onverantwoord is ‘om patiënten met deze ernstige ziekten een effectieve therapie te onthouden uitsluitend en alleen op basis van financiële afwegingen, terwijl die geneesmiddelen wel gewoon beschikbaar zijn’. Klinkt nobel, maar hier zit natuurlijk een welbegrepen eigenbelang achter. Dat het de farmaceutische industrieën uiteindelijk maar om één ding gaat, namelijk winst maken, wordt keer op keer duidelijk. Nog onlangs werd bekend dat gsk, een van de grootste farma industrieën, 3 miljard dollar schadevergoeding heeft betaald om een schikking te treffen, en daarmee strafvervolging af te wenden. Om het even in perspectief te zetten, dat bedrag is net ietsje minder dan wat de huisartsgeneeskundige zorg in 2011 in Nederland kostte.

Tracer 1 6 – 9 augus t u s 201 2 – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

De betreffende industrie had dit geld al achter de hand, zoals een zegsman van het bedrijf stelde, ‘om het bedrijfsrisico van schadeclaims af te dekken’. Rekening houden met bedrijfsrisico’s klinkt als verantwoorde bedrijfsvoering, toch? Alleen dat ‘bedrijfsrisico’ hield onder andere in dat de firma off-label gebruik van een paar antidepressieve middelen promootte, ondanks beschikbare gegevens dat het gebruik van die middelen voor een aantal doelgroepen risico’s met zich meebracht, zoals een toegenomen suïcidekans bij adolescenten. We leven in een wonderlijke wereld waarin we met elkaar in debat gaan over de solidariteit in de zorg en in de samenleving en waarin farmaceutische industrieën nobele uitspraken doen, geen effectieve middelen willen onthouden aan zielige patiënten en vervolgens miljarden winsten incasseren, zodat een schikking van 3 miljard hen geen centje pijn kost. Henriëtte van der Horst is hoogleraar huisartsgeneeskunde

Het is niet toegestaan om adresgegevens van patiënten te gebruiken voor uitnodigingen voor bijeenkomsten die niet rechtstreeks met de (na)zorg voor patiënten te maken hebben. Dat is de conclusie die Orian van der Beek, secretaris van de raad van bestuur, en Anke Janssen, jurist medische zaken bij het instituut ondersteuning patiëntenzorg, onlangs opnieuw trokken. Aanleiding was een verzoek van VUmc cca om te beoordelen of men adresgegevens van patiënten mag gebruiken voor de uitnodiging om hen kennis te laten maken met de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van neurochirurgie. “Alleen als er een directe relatie is met de (na) zorgverlening aan een patiënt mogen we de contactgegevens uit het medisch dossier gebruiken”, stelt Orian van der Beek. “Zo is dat in de privacywetgeving in Nederland geregeld.” Gebruik van adresgegevens voor andere bijeenkomsten mag alleen als de patiënt daar vooraf expliciet toestemming voor heeft gegeven.

Alertheid “Er is bij VUmc een nieuwe alertheid ontstaan op het gebied van de regelgeving rond privacy”, vult Van der Beek aan. “Wat wij, maar ook andere ziekenhuizen, tot voor kort heel normaal vonden, wordt op dit moment zorgvuldig onder de loep genomen. Dat geldt niet alleen voor adresgegevens, maar ook voor het gebruik van beeldmateriaal waarop patiënten te zien zijn. We hebben expliciet toestemming nodig van de patiënt.” Dat betekent overigens niet dat we geen patiëntenbijeenkomsten meer kunnen organiseren. “Als het om nazorg gaat, is het geen probleem. Voor andere doeleinden, zoals bijvoorbeeld om te laten zien hoe behandelingen zijn verbeterd of over welke apparatuur VUmc beschikt, moeten we vooraf toestemming hebben van de patiënt. Bij nieuwe patiënten moeten we de toestemming dus voortaan goed regelen.” Gecertificeerd Overigens is VUmc als eerste umc gecertificeerd op de nen 7510 ‘Informatiebeveiliging in de zorg’. Daaronder wordt verstaan: het waarborgen van de beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van alle informatie die nodig is om patiënten verantwoorde zorg te kunnen bieden. Naast het borgen van deze kwaliteitscriteria, vereist de norm ook dat de informatiebeveiligingsmaatregelen op controleerbare wijze zijn ingericht. “We zijn door Lloyds geaudit en bleken aan de regels te voldoen. Informatiebeveiliging is belangrijk, zeker in de zorgsector, waar medische en patiëntgegevens worden beheerd en uitgewisseld. We doen het goed, maar dat verplicht ook om zorgvuldig te blijven”, vindt Van der Beek. VUmc beschikt ook over een information security officer en een functionaris gegevensbescherming. “Zij bewaken de patiënteninformatie en zorgen ervoor dat onbevoegden geen toegang tot de opgeslagen gegevens hebben”, aldus Anke Janssen. “Mochten mensen vragen hebben over wat wel en niet mag, dan kunnen ze altijd bij het iop terecht.” n MK 3

Jaap Harlaar, hoofd van het bewegingslab van de afdeling revalidatiegeneeskunde, is benoemd tot hoogleraar klinische bewegingsanalyse. In zijn werk staat de mobiliteit van de patiënt centraal. n Ursula Wopereis

Looplab “Tijdens mijn stage bij de afdeling revalidatiegeneeskunde werd ik gevraagd om apparatuur te ontwikkelen voor het meten van oppervlakte emg’s tijdens het lopen. Toen de polikliniek in 1985 werd opgeleverd had het toenmalig hoofd de visie om een bewegingslab te bouwen. Onder andere samen met kinderrevalidatiearts Jules Becher heb ik een videobased analysesysteem ontwikkeld dat door revalidatiecentra in het hele land wordt gebruikt. Ik ben voortdurend bezig om technologische ontwikkelingen op te pikken, aan te passen en bruikbaar te maken voor de kliniek. Ik heb de leukste baan van de wereld, maar kan het niet alleen.” Gangbeeldanalyse “We hebben

foto Mark van den Brink

Vijf x V volgens Jaap Harlaar Verwanten Ik heb een vrouw, een dochter en een zoon Vakantie Ik heb gefietst in Piemonte en de Hautes Alpes. Het was, onbedoeld, een soort hoogtestage Vervoer Als het kan fiets ik naar mijn werk. Sinds mijn vakantie vlieg ik vooruit Vrije tijd Ik fiets, tennis en af en toe zeil ik. Mijn werk is mijn hobby, dus ik werk ook in mijn vrije tijd Voer Cucina Italiana

‘Goed kunnen lopen, dat wil iedereen’ Jaap Harlaar (Wormerveer, 1956) studeert elektrotechniek in Enschede. Hij wordt hoofd van het bewegingslab van de afdeling revalidatiegeneeskunde van VUmc en docent aan de faculteit der bewegingswetenschappen. Sinds 1 juni is Jaap Harlaar hoogleraar klinische bewegingsanalyse. Zijn onderzoek is ondergebracht bij onderzoeksinstituut MOVE.

inmiddels een loop-, inspannings-, spierfunctie- en een virtual realitylab. We richten ons hoofdzakelijk op kinderrevalidatie, maar doen ook onderzoek bij volwassenen met osteoartrose. We maken voornamelijk loopanalyses van patiënten met een chronische ziekte en doen daar onderzoek naar. Goed kunnen lopen, dat wil iedereen. Wij stellen niet de aandoening of ziekte, maar de mobiliteit van de patiënt

centraal. Vanuit een multidisciplinaire benadering proberen we gezamenlijk inzicht te krijgen in de oorzaak, in de coördinatie vanuit de hersenen, in specifieke spiereigenschappen en in de biomechanica. Vanuit het hele scala aan bestaande therapieën proberen we vervolgens gezamenlijk tot de juiste behandeling voor de patiënt te komen en een zo groot mogelijke mobiliteit te behalen. Dat is onze missie.”

V-Gait “Bewegingsstoornissen uiten zich bij iedereen anders, dus dat is een complex vraagstuk dat je elke keer opnieuw probeert te tackelen. We combineren de bewegingsanalyse in het lab met biomechanische modellen van het spierskeletstelsel, waarmee we het gedrag van het menselijk bewegingsapparaat kunnen simuleren. Zo krijgen we op verschillende niveaus inzicht in de specifieke oorzaak van de verminderde mobiliteit van de patiënt en kunnen we die gericht behandelen. In april hebben we met een nwo-subsidie een V-Gait aangeschaft, een immersive virtual reality loopband met allerlei geavanceerde toepassingen die zijn ontleend aan de gameindustrie. Door verstoringen aan

te brengen kunnen we zien hoe de patiënt reageert op uiteenlopende situaties. Die methode willen we in de toekomst verder ontwikkelen.”

Mondiaal profiel “Mijn benoeming tot hoogleraar zie ik vooral als een erkenning van het vakgebied. Bewegen is een van de vijf zwaartepunten van VUmc maar past niet binnen de traditionele kaders. Bewegen is immers niet strikt discipline- en diagnosegebonden en dat betekent dat de positie van het bewegingsonderzoek in de medische ordening continu herbevestigd moet worden. Maar juist omdat VUmc bewegen zo’n centrale plaats toekent, hebben we een unieke mondiale profilering, ook met onderzoeksinstituut move.”

Verpleegkundig specialisten en PA’ers schrijven zelf medicijnen voor

‘Dit is een verrijking van onze werk’ Sinds een wetswijziging in januari van dit jaar mogen verpleegkundig specialisten en physician assistants binnen hun eigen competentiegebied zelf medicijnen voorschrijven. VUmc heeft de afgelopen maanden bij hematologie en gynaecologie een pilot gehouden met de nieuwe werkwijze. Alle betrokkenen zijn tot nu toe tevreden, vertelt Noortje Swart, hoofd van de afdeling klinische farmacologie en apotheek. n Jeroen Kleijne

Foto Mark van den Brink

“Met de wetswijziging wordt gelegitimeerd waarvoor de opleiding voor verpleegkundig specialisten ook is opgezet: om dit soort voorbehouden handelingen uit te voeren. Deze mensen zijn heel specifiek opgeleid op hun eigen vakgebied. Ze zijn toegewijd aan hun patiëntengroep en hebben de juiste kennis over de betreffende ziekte en de bijbehorende medicijnen. In die zin ben ik zelf enthousiast over deze verandering in de voorschrijfregels. Het voordeel voor de patiënt is bovendien dat verpleegkundig specialisten vaak directer beschikbaar zijn dan de behandelend arts”, stelt Noortje Swart. 4

Tracer 1 6 – 9 au gu stu s 201 2 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

De nieuwe voorschrijfregels zijn in de periode januari tot en met half april geïntroduceerd bij hematologie en gynaecologie. Drie verpleegkundig specialisten en één physician assistant hebben meegedaan aan de pilot. “We wilden vooral kijken of de randvoorwaarden zodanig zijn dat mensen deze nieuwe taak op een goede manier kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld of de procedure voor wat mensen wel en niet mogen voorschrijven in de praktijk goed werkte. Alle recepten werden digitaal uitgeschreven, zodat wij goede controle konden houden op het naleven van de afspraken. Bij gynaecologie hadden ze helaas geen printer op de spreekkamer in de polikliniek zodat ze daar geen recepten konden uitprinten, maar verder is de pilot goed gelopen. De protocollen zijn helder en de medewerkers ervaren het als heel prettig dat ze hun zelfstandige bevoegdheid beter kunnen uitoefenen”, aldus Swart. De komende jaren wil VUmc de nieuwe werkwijze langzaam invoeren op andere afdelingen. “Met de verpleegkundig specialisten willen we per specialisme afspraken maken over de protocollen. Vervolgens stemmen we die afspraken af met het afdelingshoofd en leggen we die vast

in kwaliteitsnet. We hebben voor de invoering nog geen tijdspad vastgesteld, omdat dit mede afhankelijk is van het aantal verpleegkundig specialisten dat in VUmc wordt ingezet.”

Verrijking Verpleegkundig specialist Marieke Schoordijk van hematologie en physician assistant Josée Kramer van gynaecologie hebben beiden meegedaan aan de pilot. Het is ze goed bevallen. Schoordijk: “Ik maak zelf behandelvoorstellen en schrijf dagelijks medicijnen voor. Voor mij is het een verrijking van mijn werkzaamheden en voor de artsen een vermindering van de belasting. Mede gezien mijn opleiding ben ik me terdege bewust van mijn verantwoordelijkheid en ik ben de laatste die wil dat er fouten worden gemaakt. Uiteindelijk gebeurt alles in samenspraak met de hoofdbehandelaar.” Kramer: “Ik was al gewend om zelf recepten uit te schrijven en ze te laten ondertekenen. Dat accorderen hoeft nu dus niet meer, wat een stuk sneller werkt. Ik schrijf heel zorgvuldig voor en kijk steeds in het farmacotherapeutisch kompas voor de juiste dosering en eventuele bijwerkingen. Bij twijfel consulteer ik natuurlijk altijd mijn supervisor.”

Een zomer vol sport ‘Ik blijf er niet voor thuis’

‘ Het was in een woord geweldig’ ‘ Ik ben er echt helemaal voor gegaan’ “Vorig jaar durfde ik voor het eerst hardop uit te spreken dat ik in de estafetteploeg wilde komen. De consequenties: de hele winter door heel hard trainen en bij individuele wedstrijden heel hard lopen. Ik was achtste van Nederland, de zes snelsten mogen mee. Met twaalf meiden, die allemaal de potentie hadden er bij te komen zijn we – naast de dagelijkse trainingen bij mijn club – gaan trainen. Eén dag in de week op Papendal en twee weken op Tenerife. Bij de eerste wedstrijd in het zomerseizoen werd ik derde met een persoonlijk record. En bij mijn eerste seniorentoernooi, de Europese Kampioenschappen, werden we met de estafette tweede! Super! We zijn pas op 2 augustus aangekomen in Londen, een week voor onze series. Het schijnt lastig te zijn je focus op de wedstrijd te houden als je al lang van tevoren in het Olympisch dorp bent. De openingsceremonie heb ik helaas gemist. Daar keek ik als kind altijd al naar. En natuurlijk naar de atletiekwedstrijden. Nu sta ik er zelf. Ongelooflijk.”

“Ik stond op het punt om naar huis te gaan, maar heb even gewacht tot Job Kienhuis in de serie van de 1.500 meter vrije slag uitkwam. Hij heeft zich helaas niet gekwalificeerd voor de finale. Natuurlijk volg ik het zwemmen, al blijf ik er niet voor thuis als ik zelf zin heb om te sporten. Ik ben nog steeds actief bij de masters (45+-ers) open water zwemmen en draai lekker mee. Helaas is de maximale afstand daar 1 kilometer, dus daarom zwem ik daarnaast ook met de senioren. Daar hebben ze wedstrijden tot en met 10 kilometer. Natuurlijk kan ik niet tegen twintigers op, dus winnen is er niet bij. Ik leg de 10 kilometer in een uur of drie af. Ter vergelijking, de wereldtop zwemt die afstand in 2 uur 10 minuten. Naast het zwemmen volg ik ook de atletiekwedstrijden op de Olympische Spelen, omdat ik zelf hardloop. Maar ook het turnen, schoonspringen en wielrennen vind ik mooi om te zien. En ik ben een echte Tour de France-liefhebber, dus ik vermaak me deze zomer prima!” Margreet van der Pol, opleider ICV, MCV en Recovery

“Voor het eerst ben ik naar de Olympische Spelen geweest. Zaterdag had ik kaarten voor hockey en zondag ben ik naar de marathon gegaan. Het hockeyterrein was prachtig. Alles was heel goed georganiseerd, de sfeer was goed en de mensen waren enorm vriendelijk. Het was mijn eerste hockeywedstrijd in mijn leven en vond het superleuk, vooral natuurlijk omdat de Nederlandse hockey dames wonnen van Korea. ’s Avonds in het Holland Heineken Huis werden de zwemdames gehuldigd. Wat een feest was dat! Op zondag afwisselend in de stromende regen en zonneschijn heb ik de dames marathon gezien. De start en finish waren tegenover Buckingham Palace. Helaas moest Doctor2Doctor Ambassadeur Lornah Kiplagat na dertig km opgeven met een knieblessure. Maar om haar daar gezien te hebben tussen al die andere bikkels van vrouwen was tof! Het was in een woord geweldig.” Judith Stuijt, communicatieadvi seur sponsoring en fondsenwerving

Eva Lubbers, tweedejaars geneeskunde student, lid van het Olympisch estafetteteam

‘Ik heb geen runner’s high’ “Samen met minstens vijftig collega’s wil ik op 21 oktober als het VUmc cca-team meedoen met de tcs Amsterdam Marathon. Ik loop zelf de halve marathon, maar in ons team zijn er al acht die voor de 42 kilometer en 195 meter gaan. Dat is in de geschiedenis van de Amsterdam Marathon nog nooit gebeurd. Ik train momenteel drie keer per week. De ‘runner’s high’ blijft helaas uit, al voel ik me wel lekker als ik gesport heb. Wedstrijdervaring heb ik genoeg. Ik mijn jeugd heb ik tien jaar wedstrijden gezwommen. Twee jaar geleden ben ik met hardlopen begonnen en ik heb twee keer aan de Dam-totDamloop meegedaan. Het bijzondere aan deze marathon is dat we niet alleen trainen, maar ook sponsors werven. Mijn doel is om 2.500 euro voor onderzoek naar kanker bijeen te brengen. Ik heb inmiddels mijn collega-renners wat tips en trucs gegeven over hoe je zoveel mogelijk geld kunt werven. Dat is tenslotte mijn vak. Doe je mee: kijk op www.pifworld. com/charities/VUmccca/127 en steun het VUmc cca-team!” Elsbeth Takkenberg, relatiemanager, VUmc Cancer Center Amsterdam

‘Je hebt alleen wat meer dorst’ “Natuurlijk kijk ik naar de Olympische Spelen. Ik kijk graag naar sport en volg alle grote evenementen. Ook de Tour de France en natuurlijk het ek voetballen in juni. Zelf voetbal ik bij de Amsterdamse Voetbal Vereniging Tot ons genoegen (Avv tog). Wat in Londen opvalt is de prestatie van Yessin Rahmoudi. Als eerste dressuurruiter van het Afrikaanse continent nam hij deel aan de Olympische Spelen. Hij reed zijn proef op Floresco nrw, die door prinses Lalla Amina, tante van de Marokkaanse koning, beschikbaar is gesteld. Tot verbazing van Mart Smeets vertelde Rahmoudi op televisie dat hij zich aan de ramadan houdt, ondanks de zware inspanning. Dat is goed te doen. Ik heb afgelopen week ook een voetbalwedstrijd gespeeld. Je hebt alleen wat meer dorst.” Abdel Arezki, receptionist/ planner transportdienst en patiëntenvervoer

Kijk je het liefst vanaf een comfortabele bank hoe anderen een record neerzetten of doe je zelf aan topsport? Ben je liever zelf bezig dan naar de televisie te kijken of ben je een sporthater die onmiddellijk naar de afstandsbediening grijpt op het moment dat er een groene mat in beeld komt? Wat betekent sport voor jou? Vertel het Tracer via tracer.info@VUmc.nl en deel je ervaringen met collega’s.

Tracer 1 6 – 9 augus t u s 201 2 – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

“Aan tafel met…”

Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

donderdag 9 augustus groente-curry met kip, vegetarische groente-curry, zilvervliesrijst, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, gebonden vegetarische aspergesoep, heldere vegetarische groentesoep vrijdag 10 augustus gebakken vis, remouladesaus, wortelen, duchesse aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, gebonden vegetarische kerriesoep, heldere vegetarische tomaatvermicellisoep zaterdag 11 augustus karbonade, omelet champignons, stroganoffsaus, haricots verts, gekookte aardappelen, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, gebonden vegetarische paprikasoep, heldere vegetarische vermicellisoep zondag 12 augustus gehakt cordon bleu, groenteloempia, paprikasaus en jus, snijbonen, frituur aardappel, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische groentesoep maandag 13 augustus Hollandse hachée, vegetarische hachée, rodekool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden champignonsoep, heldere madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische madrileense soep dinsdag 14 augustus runder hawaïburger, vegetarische burger, oriëntsaus, zomersalade, frituur aardappel, gebonden vegetarische kippensoep, heldere aspergesoep, gebonden crème soep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 15 augustus kipsaté, omelet naturel, satésaus, nasi, vegetarische nasi, atjar + kroepoek, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische Chinese soep donderdag 16 augustus groente-curry met kip, vegetarische groente-curry, zilvervliesrijst, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, gebonden vegetarische aspergesoep, heldere vegetarische groentesoep vrijdag 17 augustus gebakken vis, remouladesaus, wortelen, duchesse aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, gebonden vegetarische kerriesoep, heldere vegetarische tomaatvermicellisoep zaterdag 18 augustus karbonade, omelet champignons, stroganoffsaus, haricots verts, gekookte aardappelen, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, gebonden vegetarische paprikasoep, heldere vegetarische vermicellisoep zondag 19 augustus gehakt cordon bleu, groenteloempia, paprikasaus + jus, snijbonen, frituur aardappel, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische groentesoep maandag 20 augustus rundvlees a la Bourgignon, broccolitaart, rode kool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere groentesoep dinsdag 21 augustus tjap-tjoy met kip, vegetarische tjap-tjoy, witte rijst, gebonden linzensoep, heldere mulligatawnysoep, vegetarische gebonden linzensoep, vegetarische heldere mulligatawnysoep woensdag 22 augustus gegrilde zalm, hollandaisesaus, gemengde salade, duchesse aardappelen, gebonden champignonsoep, heldere madrileensesoep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere madrileensesoep

Introductieprogramma nieuwe leidinggevenden VUmc

VUmc is een grote organisatie met meerdere kerntaken. Dat is uitdagend en biedt veel mogelijkheden. Om je nieuwe rol als leidinggevende goed op te kunnen pakken heeft VUmc een introductieprogramma speciaal voor medewerkers die overstappen naar een leidinggevende functie of van buiten VUmc komen en starten in een leidinggevende functie. In het introductieprogramma maak je kennis met deskundigen vanuit de organisatie die met je in gesprek gaan over hoe een aantal zaken zijn geregeld binnen VUmc, wat er van je wordt verwacht als leidinggevende en waar je terecht kunt voor informatie en ondersteuning. Het programma is bedoeld voor nieuwe leidinggevenden, die een half jaar of korter werkzaam zijn in hun functie. Overleg over deelname is altijd mogelijk. Programma Elke bijeenkomst start om 9.00 uur en duurt tot uiterlijk 13.00 uur. Locatie wordt nog nader bekend gemaakt. Donderdag 27 september Bijeenkomst 1: VUmc als organisatie Joep van der Velden Waarden, visie, ambitie, leiderschap, organogram, actuele ontwikkelingen

Dinsdag 9 oktober Bijeenkomst 2: Dienend leiderschap Angelique Schueler en Wanda Straatman Ontwikkeling van dienend leiderschap binnen VUmc Donderdag 18 oktober Bijeenkomst 3: De medewerkers Marlo Ozinga en Amarinske Sminia De dienstverlening van P&O Service en alle belangrijke zaken rondom medewerkers Donderdag 8 november Bijeenkomst 4: Planning & Control/Financiën Fons Blankendaal en Pieternel Hummelen DBC, DOT, 1/2/3 geldstroom, jaarrekeningen, beleidscyclus, rapportages, Oracle met aansluitend Lunch met Elmer Mulder, voorzitter Raad van Bestuur Over indrukken, opvallendheden, vragen, meningen, etc Graag aanmelden voor 1 september 2012 bij: Yvon Beemsterboer I P&O Expertise I y.beemsterboer@VUmc.nl I 42743

Personeel en organisatie Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet onder de rubriek ‘P&O direct’

Fysiotherapie voor medewerkers VUmc Sinds 2001 verzorgt Pieter Nortier van Mobilis de consultfunctie fysiotherapie voor de medewerkers van VUmc. U kunt voor een fysiotherapeutisch consult binnen VUmc op dinsdagen donderochtend een afspraak maken bij Pieter Nortier, afdeling revalidatiegeneeskunde, receptie B. Recent is de wijze van financiering aangepast. Tot 1 april werden deze behandelingen vergoed via het budget van P&O. De consulten worden nu gedeclareerd via de zorgverzekeraar. Houdt u er dus rekening mee dat de kosten van deze bezoeken onder de noemer Mobilis Fysiotherapie gedeclareerd worden bij uw zorgverzekeraar. Voor meer informatie over declareren kosten fysiotherapie: www.umczorgverzekering.nl. Wanneer u niet aanvullend verzekerd bent voor fysiotherapie kunt u altijd vrijblijvend een éénmalige afspraak maken voor advies. Enquête voor verpleegkundigen over inzetbaarheid “We hebben verpleegkundigen nodig om goed gezond en met plezier aan het werk te zijn en te blijven. Nu en in de toekomst.’ (Beleidsonderzoek inzetbaarheid verpleegkundigen).

Tracer 1 6 – 9 au gu stu s 201 2 – S er v icep ag in a

In opdracht van SoFoKles (Sociaal Fonds Kennissector) wordt binnen acht UMC’s onderzoek gedaan naar de inzetbaarheid van verpleegkundigen. Naar aanleiding van dit onderzoek is een enquête opgesteld met 12 stellingen die de inzetbaarheid kan meten. De resultaten van de enquête worden gebruikt voor P&O beleid in VUmc zoals bijvoorbeeld persoonlijk budget, roosteren, jaargesprek etc. Daarom is het belangrijk dat binnen VUmc zoveel mogelijk verpleegkundigen deze enquête invullen. Alle verpleegkundig leidinggevenden hebben een brief ontvangen om de enquête onder de aandacht te brengen bij de verpleegkundigen. Het invullen van de enquête duurt maximaal 3 minuten en kan via internet worden gedaan. Hiervoor kan ook de smartphone gebruikt worden. De link naar de enquête is: www. surveymonkey.nl/beleidsonderzoek. Opleiden verpleegkundigen in de toekomst Verpleegkundigen zijn cruciaal voor de zorg. In de werkgroep Strategisch Verpleegkundig Opleidingsbeleid, waarvan P&O ook onderdeel uitmaakt, hebben VUmc en GGZ inGeest gezamenlijk gekeken naar de mogelijkheden om het verpleegkundig

opleidingscontinuüm te verbeteren. Uitgangspunt hierbij is hoe leren verpleegkundigen en hoe ziet de toekomst van verpleegkundigen er uit. Het advies van de werkgroep is om veel meer samen te werken en regie te voeren zodat efficiënt, effectief en aantrekkelijk opleiden gerealiseerd kan worden. Het verpleegkundig praktijkleren zal gepositioneerd worden binnen het instituut voor onderwijs en opleiden. Het Algemeen Bestuur van VUmc en GGZ inGeest heeft het voorstel geaccordeerd in de vorm van een voorgenomen besluit. Training Omgaan met agressie Medewerkers krijgen in toenemende mate te maken met agressief en grensoverschrijdend gedrag van patiënten en bezoekers. Op 12 september en op 14 november a.s. wordt binnen VUmc de ééndaagse training ‘Omgaan met agressie’ georganiseerd. Deze training is bestemd voor medewerkers die te maken hebben met agressief gedrag van bezoekers en patiënten. Er wordt gewerkt met casuïstiek uit de beroepspraktijk. Deelnemers oefenen met een acteur die de rol van patiënt speelt. De training wordt in samenwerking met GGZ inGeest verzorgd door VUmc Academie. De kosten zijn € 125 per deelnemer. Meer informatie over de training is te vinden op www.VUmc.nl/afdelingen/AmstelAcademie of via Editha Samson e.samson@VUmc.nl . Verruiming besteding persoonlijk budget Het persoonlijk budget is bedoeld om de duurzame inzetbaarheid van medewerkers te bevorderen. In de praktijk is duidelijk geworden dat dit op vele manieren ingevuld

wordt. De CAO-UMC schrijft voor dat hobby’s en gebruiksgoederen buiten deze regeling vallen. Waar de grens getrokken moet worden is niet duidelijk en eenduidig uit te leggen; dat komt door de aard van de regeling. Dat levert veel discussies op over wat wel en wat niet via het persoonlijk budget vergoed kan worden. P&O heeft onderzocht of verruiming van de besteding mogelijk is. Met ingang van 1 augustus 2012 is het - tot nader order- mogelijk het persoonlijk budget naar eigen inzicht te besteden. Daarmee vervalt de toets op gebruiksgoederen en hobby’s. De toets of daarmee de duurzame inzetbaarheid wordt bevorderd blijft gehandhaafd. Wel vervalt de toets op gebruiksgoederen en hobby’s. Over de gedeclareerde bedragen wordt wel belasting geheven. Op studieboeken en opleidingen direct gerelateerd aan het functioneren wordt geen belasting geheven. Omdat de verwachting is dat deze verruiming tot een toename van het aantal declaraties zal leiden moet rekening gehouden worden met een langere verwerkingstermijn. Zodra dit meer duidelijk is wordt hierover nader bericht via de nieuwsbrief P&O direct.

Vacatures VUmc

Agenda

Alle vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’, klik op: ‘interne vacatures en werving’ en daarna op, ‘interne vacatures’. Ons adres is: Werving & selectie, polikliniek 7Z 163.

Vacatures 17 juli tot 23 juli. Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Amsterdam of Hoorn? Afdeling: radiotherapie, Divisie V

Wetenschappelijk onderzoek/onderwijs

Ervaren radiotherapeutisch laborant treatment planning D5.2012.00054CN De volgende stap in jouw carrière in Amsterdam of Hoorn? Afdeling: radiotherapie, Divisie V

Onderzoeker in opleiding - ‘vitamine D suppletie bij ouderen’ D6.2012.00061WH Een interventie onderzoek naar vitamine D suppletie en depressieve symptomen. Afdeling: epidemiologie & biostatistiek, Divisie VI

Vacatures 30 juli tot 6 augustus. Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Arts-onderzoeker / promovendus ‘moedermelkbank’ D3.2012.00034WH onderzoek naar de effecten van (donor) moedermelk - een klinische studie Afdeling: kindergeneeskunde neonatologie, Divisie III

Verpleegkundigen/Verzorgenden

Onderzoeker in opleiding - EPOSA D6.2012.00062WH Promoveer jij op het Europees onderzoek naar de fysieke leefomgeving van ouderen met artrose? Afdeling: epidemiologie & biostatistiek, Divisie VI

Oncologie verpleegkundige D1.2012.00038MB Beschik jij over doorzettingsvermogen, een uitstekende attitude en flexibiliteit? Afdeling: medische oncologie, Divisie I

Staf/management Applicatieontwikkelaar D5.2012.00055CN Heb jij ervaring met opzetten van databases en ontwikkelen van applicaties? Afdeling: pathologie, Divisie V Laboranten Ervaren radiotherapeutisch laborant D5.2012.00053CN De volgende stap in jouw carrière in

Verpleegkundig teamleider D1.2012.00036MB Neem jij de uitdaging aan? Afdeling: dermatologie, Divisie I

Opleiding verpleegkundige high care recovery april 2013 D4.2012.00120MB Ben je verpleegkundige en wil jij je ontwikkelen tot high care recovery verpleegkundige? Afdeling: recovery, dienst anethesiologie en operatieve zorg (AOZ), Divisie IV Wetenschappelijk onderzoek/onderwijs Onderzoeksassistent ADAPT 2.0 D6.2012.00064WH Ga jij mee in gesprek over dreigend verzuim? Afdeling: EMGO+ / sociale geneeskunde, Divisie VI Laboranten Medisch nucleair werker D1.2012.00039CN Volop afwisseling en ontwikkelingsmogelijkheden als medisch nucleair werker! Afdeling: nucleaire geneeskunde & PET research, Divisie I Staf/management

Vervolgopleiding tot kinderverpleeg kundige D3.2012.000034MB Ontwikkel jezelf en volg de opleiding tot kinderverpleegkundige! Afdeling: kinderkliniek, Divisie IV Verpleegkundige vaatchirurgie/ urologie/ nefrologie D1.2012.00037MB Werk als verpleegkundige op een uitdagende afdeling met veel verpleegtechnische handelingen! Afdeling: vaatchirurgie/urologie/nefrologie, Divisie I

Oproepen & advertenties

Applicatieontwikkelaar D5.2012.00055CN Heb jij ervaring met opzetten van databases en ontwikkelen van applicaties? Afdeling: pathologie, Divisie V Systeemengineer D7.2012.00028CN Wij bieden een unieke ICT - Bedrijf combinatie binnen een professionele werksfeer met een zeer goede privé/werk balans. Afdeling: ICT, Facilitair bedrijf / Stafdiensten Hoofd sectie bestuur D7.2012.00031CN Werken in de top van onze organisatie: complex en fascinerend. Afdeling: strategie, bestuur en projecten, Facilitair bedrijf / Stafdiensten

Promoties: woensdag 5 september - aula, 13.45 uur, N.C. van der Weerd, ‘Hemodiafiltration and Hepcidin. Effects on renal anemia and cardiovascular disease in hemodialysis patients’ promotoren: prof.dr. P.M. ter Wee, prof. dr. M.L. Bots, copromotoren: dr. M.P.C. Grooteman, dr. P.J. Blankestijn woensdag 12 september - aula, 13.45 uur, M.E. Witte, ‘Mitochondrial dysfunction in multiple sclerosis’ promotoren: prof.dr. P. van der Valk, prof.dr. J. van Horssen woensdag 12 september - aula, 15.45 uur, M.C. Vlasveld, ‘Sickness absence and return to work in workers with major depressive disorder. The Netherlands Depression Initiative in the occupational healthcare setting’ promotoren: prof.dr. C.M. van der FeltzCornelis, prof.dr. J.R. Anema, copromotoren: prof.dr. W. van Mechelen, prof.dr. A.T.F. Beekman vrijdag 14 september - aula, 13.45 uur, L. Dirven, ‘Benefits and risks of targeted treatment in rheumatoid arthritis’ promotoren: prof.dr. W.F. Lems, prof.dr. T.W.J. Huizinga, copromotoren: dr. C.F. Allaart, dr. P.J.S.M. Kerstens maandag 17 september - aula, 13.45 uur, M.B. Khalil, ‘Clinical significance of MRI and body fluid markers for disease progression in multiple sclerosis’ promotoren: prof.dr. M.A. Blankenstein, prof.dr. F. Fazekas, copromotor: dr. C.E. Teunissen woensdag 19 september - aula, 11.45 uur, C.L. Ong, ‘Volumetric modulated arc therapy for stereotactic body radiotherapy: Planning considerations,

Amstel Academie

Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via communicatie@VUmc.nl

De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam (020) 444 4229 Centrum voor Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteits verbetering en Bij- en nascholingen F. Broekhof (020) 444 4213 Medisch ondersteunende opleidingen en Verpleegkundige vervolgopleidingen K. Jonker (020) 444 2020 www.amstelacademie.nl

Pensioen Piet Lamers Na 25 jaar trouwe dienst bij de afdeling Inkoop VUmc gaat Piet genieten van zijn pensioen. De afscheidsreceptie is op donderdag 30 aug 16.00 uur in Gebouw Zuid, u bent welkom!

1 oktober 2012 start de volgende Opleiding Medewerker Zorgadministratie . Informatie over, of inschrijving voor de Opleiding Medewerker Zorgadministratie (start 1 oktober 2012) of voor de Module Medische Terminologie kan bij onderstaande perso-

Pump your Career – Talentendag voor vrouwelijke wetenschappers, donderdag 11 oktober De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH) willen de doorstroom van vrouwelijke wetenschappers in academia vergroten. Om vrouwelijke wetenschappers te helpen met hun carrière in de universitaire wereld, organiseren NWO en het LNVH een speciale talentendag. Tijdens ‘Pump Your Career’ kunnen vrouwelijke wetenschappers workshops volgen, bijvoorbeeld op het gebied van leidinggeven, netwerken, carrièreplanning en de werk-privébalans. Ook kunnen zij kennismaken met rolmodellen, informatie

inwinnen over het aanvragen van subsidies en natuurlijk netwerken met elkaar. De talentendag is speciaal voor vrouwen werkzaam in de wetenschap (postdocs, universitair (hoofd)docenten, hoogleraren) en voor (universitaire) beleidsmedewerkers die zich met diversiteitsbeleid bezighouden. Deelname kost 30 euro, inclusief lunch en borrel. Het evenement vindt plaats op donderdag 11 oktober in de Beurs van Berlage te Amsterdam. Meer informatie over het programma en het inschrijfformulier voor deze dag vindt u op www.nwo.nl/pumpyourcareer.

nen. Annemieke Bredius, coördinator opleidingen zorgadministratie 020 – 44 42953 of a.bredius@VUmc.nl Yvonne Groenevelt, adm. medewerkster, Secretariaat VVO en MOO VUmc Amstel Academie 020-4444560, y.groenevelt@VUmc.nl

Personeelsactiviteiten Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte –1 A 14.2, aanwezig alleen dinsdag van 8.00–16.30 uur tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/Tip van Boots.

Per 1 juli 2012 zal de Tip van Boots nog alleen op de dinsdagen geopend zijn van 8.00 – 16.30 uur tot het einde van 2012. Verder blijft de Tip van Boots via em.boots@VUmc bereikbaar en zullen uw mails gewoon gelezen/beantwoord worden.

Ook zullen alle activiteiten die gepland staan en zoals vermeld in de activiteitenkalender 2012 gewoon plaats vinden dus houdt de Tracer en inforekken en natuurlijk www.tipvanboots.nl goed in de gaten.

PLanning verhuizing VE-afdelingen in de B en C torens Afd

Code

Naam Afdeling

Verhuist op

naar

verhuist terug naar eigen afdeling op

VKKB

VE Kinderchirurgie/-neurologie

vrijdag 17 augustus

zaterdagmorgen 25 augustus 09:30 uur

VKKC

VE Kinderchirurgie/-neurologie

zaterdagmorgen 25 augustus 09:30 uur

zaterdagmorgen 1 september 09:30 uur

VIG1/VMPU

VE Interne/MDL/dermatologie/MPU

vrijdagochtend 24 augustus 10:00 uur

zaterdagmorgen 8 september 09:30 uur

VNCO

VE Neurochirurgie/orthopedie

zaterdagmorgen 8 september 13:30 uur

zaterdagmorgen 15 september 09:30 uur

VGYN

VE Gynaecologie

zaterdagmiddag 15 september 13:00 uur

zaterdagmiddag 29 september 12:00 uur

VOBS

VE Obstetrie/Verloskunde/-kamers

zaterdagmorgen 22 september 09:30 uur

zaterdagmorgen 29 september 08:30 uur

VONI

VE Oncologie

zaterdagmiddag 29 september 16:00 uur

zaterdagmorgen 6 oktober 09:30 uur

VHEM

VE Leukaferese/hematologie

zaterdagmiddag 6 oktober 13:30 uur

vrijdagmiddag 19 oktober

Tracer 1 6 – 9 augus t u s 201 2 – S er v icep ag in a

delivery accuracy and efficiency’ promotoren: prof.dr. S. Senan, prof.dr. B.J. Slotman, copromotor: dr. W.F.A.R. Verbakel woensdag 19 september - aula, 15.45 uur, D. van Abel, ‘The role of transcription factor STOX1A in transcriptional networks associated with neurodegeneration’ promotor: prof.dr. C.B.M. Oudejans\, copromotor: dr. M. van Dijk vrijdag 21 september - aula, 11.45 uur, N. Saouti, ‘The Load of Pulmonary Hypertension’ promotor: prof.dr. A. Vonk Noordegraaf, copromotor: dr. A. Boonstra woensdag 26 september - aula, 13.45 uur, J.L.H. Eersels, ‘Fundamental aspects of Cu-assisted nucleophilic radioiodinations’ promotoren: prof.dr. A.A. Lammertsma, prof.dr. J.J.R. Mertens, copromotor: dr. J.D.M. Herscheid donderdag 27 september - aula, 13.45 uur, N. Gül, ‘Surgery-induced liver metastasis. How it begins and how to end it’ promotor: prof.dr. R.H.J. Beelen, copromotor: dr. M. van Egmond Oraties vrijdag 21 september - aula, 15.45 uur, prof. dr. E.A.J.M. Schulten, ‘Over meesters en gezellen’ woensdag 26 september - aula, 15.45 uur, prof.dr. M. de Kleuver, ‘Wervelwind’ Symposia/congres vrijdag 7 september – Symposium Bedrijfsgezondheidszorg tussen markt en professie meer informatie: Irene van Baardwijk en Romke Langezaal, tst. 48444, www.paog.nl dinsdag 11 september – Symposium Projectmanagement: Zorg voor resultaat! meer informatie: Ingrid van de Vegte en Jitta Reddingius tst. 48444, www.paog.nl , donderdag 13 september – Symposiumdagen Master 3 meer informatie: Patricia van Meekeren en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl Woensdag 19 september – Amstelzaal, symposium Literatuur & Geneeskunde, thema Geboorte, hoofdlezing Ronald Giphart. Meer informatie: Arko Oderwald, ak.oderwald@VUmc.nl donderdag 4 oktober – NTvG-podium: ‘Prognose: het verhaal van de dokter’, met uitreiking Pieter van Foreest Wetenschapsprijs, meer informatie: www.ntvg.nl/podium vrijdag 26 oktober - Symposium Bouwen aan het basiscurriculum meer informatie: Monique Heslenfeld en Marie en Thérèse van Ham, oratiedevries@VUmc.nl Cursussen Common Trunk onderwijs Contactgegevens: Voor data + info, kijk op www.paog.nl, PAOG cursus- en congresorganisatie, Romke Langezaal, tel 48446 Discipline Overstijgend Onderwijs Contactgegevens: Voor data + info, kijk op www.paog.nl, PAOG cursus- en congresorganisatie, Romke Langezaal, tel 48446 Teach the Teacher cursussen Contactgegevens: Voor data + info, kijk op www.paog.nl, PAOG cursus- en congresorganisatie, Christel Sluis, tel 41741 woensdag 5 september en maandag 29 oktober – Advanced Suturing Course meer informatie: Patricia van Meekeren en Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl maandag 17 september - BROK cursus senior onderzoekers meer informatie: Patricia van Meekeren en Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl woensdag 14 september en vrijdag 2 november – Advanced Suturing Course meer informatie: Patricia van Meekeren en Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl donderdag 20 september - BROK cursus junior onderzoekers meer informatie: Patricia van Meekeren en Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl

medewerkersblad van

donderdag 9 augustus 2012 nummer 16

Foto jean pierre jans

Ook ouderen kunnen ADHD hebben

Westflank krijgt daktuinen ‘Hij die een tuin plant, plant geluk’, zegt een Chinese wijsheid. Maar ook wetenschappelijk onderzoek toont aan dat tuinieren gelukkig maakt en ontspant. Alleen al naar groen kijken vermindert stress. Dat geldt niet alleen voor gezonde mensen, maar zeker ook voor psychiatrische patiënten. Daarom krijgt de Westflank tuinen op de daken. n Joke van Ballegooijen De acute psychiatrie en de ouderen psychiatrie van de Valeriuskliniek krijgen na de verhuizing naar de Westflank elk de beschikking over een grote daktuin van 18 x 22 meter. Aan de straatkant is er een muur van 4 meter hoog met ‘open bogen’

voorzien van glas. Om meer sfeer te brengen, is de wens deze muur te voorzien van zogenaamde weersbestendige buitenkunst afgewisseld met (kleine) bomen en struiken. In de avond worden de bomen of

Bloemen en planten brengen rust en ontspanning struiken verlicht zodat ook dan genoten kan worden van een fraai uitzicht. Projectleider Wilma Boelens: “Om rust, veiligheid en een natuurlijke sfeer te creëren, willen we zitjes, bloemen en planten en wellicht ook een pergola als bescherming tegen regen en zon. De paden worden breed aangelegd zodat het terras

ook toegankelijk is voor mensen in een rolstoel of met een rollator.”

Bewegen Boelens: “Het liefst willen we de patiënten de mogelijkheid bieden actief te tuinieren. Een kas is daarom één van de wensen. Of dit mogelijk is voor wat betreft de constructie van het dak én de Amsterdamse Commissie voor Welstand en Monumenten, wordt nog nader uitgezocht.” In de daktuin van de acute psychia trie is ook aandacht voor de moge lijkheid tot beweging in het kader van leefstijl. Zo kan er aan de conditie worden gewerkt met fitness apparatuur of een tafeltennistafel en is één van de wensen een levensgroot schaakspel te realiseren. Het nieuwe gastenverblijf van Stichting

Gastenverblijven heeft straks uitzicht op één van de daktuinen. Ook daar wordt rekening mee gehouden door groenvoorziening met niveauverschillen en verlichting zodat ook in de avonduren kan worden genoten van het uitzicht op de daktuin.

Plant geluk Voor de inrichting van de daktuinen zoekt ggz inGeest nog naar extra financiering. Een eerste bedrag is binnen. Bij haar afscheid vroeg Joke van Lonkhuijzen, voormalig voorzitter raad van bestuur, als afscheidscadeau een bijdrage voor de daktuinen. Dit leverde 2.382 euro op. Heb je ideeën of suggesties om geld bijeen te krijgen? Neem dan contact op met fondsenwerving@ggzingeest.nl.

Onderzoek werpt licht op de ziekte van Parkinson Het Centrum Neuropsychiatrie Parkinson van VUmc is, in samenwerking met GGZ inGeest gestart met een behandelstudie naar de effecten van lichttherapie op stemming en slaap bij mensen met de ziekte van Parkinson. Promovendi Sonja Rutten en Chris Vriend: “We denken dat lichttherapie een goed, patiëntvriendelijk alternatief is voor medicatie. Met dit onderzoek hopen we dat te bewijzen.” n Maaike Slierings “Ongeveer 50% van mensen met de ziekte van Parkinson krijgt depressieve klachten, ongeveer 90% slaapproblemen”, vertelt Sonja Rutten, psychiater in opleiding en promovendus. “De reguliere behandeling, met antidepressiva of

slaapmiddelen, geeft vaak nadelige bijwerkingen of interactie met andere medicatie. Een goed alternatief is welkom. Dat lichttherapie een positief effect heeft op stemmingsen slaapproblemen bij ouderen met neuropsychiatrische stoornissen is al wetenschappelijk bewezen. Heel goed dat we dit effect nu ook bij mensen met de ziekte van Parkinson kunnen onderzoeken. Licht beïnvloedt de biologische klok en die is juist bij veel van hen ontregeld.” Samenwerking Op initiatief van Odile van den Heuvel, psychiater Centrum Neuropsychiatrie Parkinson en Ysbrand van der Werf, neurowetenschapper Vumc/nin en onder leiding van Henk Berendse, neuroloog bewegingsstoornissen, is het onderzoek van start gegaan. Vanuit ggz inGeest is methodo-

loog Jan Smit nauw betrokken. “Mede dankzij financiële steun van de Parkinson Vereniging, de Hersenstichting en het Internationaal Parkinson Fonds is dit mogelijk”, stelt Chris Vriend, neurowetenschapper en promovendus. “Via hun websites, neurologen en ouderenpsychiaters in de regio werven we deelnemers voor deze trial. We zoeken tachtig parkinsonpatiënten die te kampen hebben met depressieve gevoelens en daarbij mogelijk ook slaapproblemen hebben.” Dubbelblind “De deelnemers krijgen drie maanden een lamp in bruikleen”, vertelt Vriend. “We gebruiken twee soorten licht om het effect daarvan op de stemming te onderzoeken. Bij een dubbelblind onderzoek als dit weet patiënt noch onderzoeker welke lamp hij krijgt. De patiënt moet ’s

ochtends en ’s avonds 30 minuten bij de lamp zitten. Voor, tijdens en na deze drie maanden krijgt de patiënt een soort polshorloge, die gedurende een week bewegingen en hoeveelheid ontvangen licht meet. Ook verzamelt de patiënt een paar keer speeksel met een wattenstaafje. Daarin kunnen we de spiegels van de hormonen bepalen die bij de biologische klok betrokken zijn.” “Ik verricht de klinische metingen”, vult Rutten aan. “Het beoordelen van het effect op de stemming, slaap, motoriek en kwaliteit van leven. Daarna volgen we ze nog zes maanden om te kijken of eventuele effecten aanhouden. Dit onderzoek is echt een belangrijke ontwikkeling.” Vriend: “We verwachten een goed effect van lichttherapie op depressieve klachten en slaapproblemen en hopen natuurlijk dat dit blijvend is.”

ADHD wordt vooral geassocieerd met kinderen. Tot op heden was er dan ook nauwelijks onderzoek gedaan naar adhd bij ouderen. De uitkomsten van de eerste epidemiologische studie – door onderzoekers van VUmc, ggz inGeest en PsyQ – naar het vóórkomen van adhd bij Nederlandse ouderen, zijn opmerkelijk. Uit de resultaten blijkt dat 2,8% van de onderzochte ouderen (tussen 60 en 94 jaar), voldoet aan de criteria voor een adhd-diagnose. Dat betekent niet alleen dat ze op dit moment adhd-symptomen hebben, maar ook dat ze die hun hele leven al hebben gehad. Dit percentage van 2,8% is iets lager dan de prevalentie van adhd bij jongere volwassenen en kinderen. “Het lijkt er dus op dat adhd vaak niet met de jaren uitdooft, zoals wordt gesuggereerd, maar het hele leven blijft bestaan”, aldus Marieke Michielsen, een van de onderzoekers. Het onderzoek is uitgevoerd bij lasa, de Longitudinal Aging Study Amsterdam (lasa), een multidisciplinair longitudinaal onderzoek naar fysiek, emotioneel, cognitief en sociaal functioneren van de ouder wordende bevolking, dat al sinds 1991 loopt. Het is op 9 augustus gepubliceerd in the British Journal of Psychiatry.

Van familie moet je het hebben Het landelijk platform ggz organiseert op 5 november een congres waarin de familieparticipatie in de ggz centraal staat. Tijdens dit congres wordt de familie-ervaringsster uitgereikt, die staat voor goed familiebeleid volgens de ervaring van familieleden. Vier afdelingen van ggz inGeest dingen mee naar deze ster: f-act Zuid (Haarlem), Zuiderpoort, kliniek gesloten (Haarlem), f-act Meerlanden (Hoofddorp) en Westerpoort gesloten (Bennebroek). Tijdens het middagprogramma van dit congres worden diverse workshops aangeboden, best practices op het gebied van familiebeleid. ggz inGeest verzorgt ook een workshop: ‘Het belang van familiegesprekken’. Deze gaat over de totstandkoming en de toekomst van ons familiebeleid: hoe ziet het eruit, waar ligt de focus, wat zijn de toekomstplannen? Ook wordt ingegaan op het genogram, een hulpmiddel om familiebanden in kaart te brengen. Wat is het en hoe pas je het toe tijdens de zo belangrijke familiegesprekken? Meer informatie: www.landelijkplatformggz.nl.

Achmea schenkt 2500 euro Verzekeraar Achmea heeft 2.500 euro geschonken ten behoeve van de daktuinen van ggz inGeest in nieuwbouw de Westflank. Het bedrag is afkomstig van de raad van bestuur. De aanleiding is het afscheid van mevrouw Joke van Lonkhuijzen, voormalig voorzitter raad van bestuur van ggz inGeest. Er is nu in totaal 4.882 euro beschikbaar voor extra faciliteiten voor de daktuinen. Bij het ontwerp van de tuinen zal gekeken worden welke extra wensen nu kunnen worden gerealiseerd.