Tracer 25, 2011

Speciale editie van

donderdag 15 december

Kerstkrant

F o t o : M a r k va n d e n B r i n k

De redacties van Tracer en inDrukken wensen u en de uwen prettige feestdagen en een gezond, gelukkig en voorspoedig 2012

Het jaar van Sophie Vreeburg

‘Ik wil graag een bruggenbouwer zijn’ Sophie Vreeburg is als psychiater in opleiding werkzaam bij GGZ inGeest, specifieker: bij het ACT jongvolwassenen, locatie Osdorpplein.

Ze is hier – naar eigen zeggen – “volledig ondergedompeld in de praktijk”, maar tot vorig jaar heeft ze zich vooral beziggehouden met onderzoek. Voor haar promotieonderzoek naar de rol van de stress-as bij angst en depressie ontving ze in maart een prestigieuze onderscheiding, de Ramaer Medaille. n Annemarie Burgers

De uitreiking van deze prijs vond plaats tijdens het voorjaarscongres van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP).

“Mijn promotor, Brenda Penninx, had me voorgedragen voor de prijs”, vertelt Sophie Vreeburg. “Erg gaaf en een enorme stimulans!” Vreeburg voegde zich met het winnen van de Ramaer Medaille bij een gerenommeerd gezelschap. Bekende namen als Witte Hoogendijk, René Kahn en Damiaan Denys gingen haar voor.

Lof voor proefschrift Vreeburg ontving de medaille naar aanleiding van haar proefschrift, waarin zij in het cohort van de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst (nesda) gekeken heeft naar de rol van

het stresshormoon cortisol. Haar onderzoek toont aan dat het cortisolgehalte verhoogd is bij mensen met depressie en angststoornissen, maar ook bij mensen met een familiaire belasting, zonder dat deze eerder een dergelijke stoornis hebben doorgemaakt.

De jury schreef in zijn rapport onder meer: “De kracht van het proefschrift bestaat uit de consequente uitwerking van de vraagstelling in combinatie met de unieke mogelijkheden van de nesda-studie met grote aantallen patiënten en controles, herhaalde meetmomenten en veel van de relevante psychologische en somatische/neurobiologische parameters. […] Het levert een belangrijke en omvangrijke bijdrage aan de kennis in ons vak over de complexe relatie tussen af-

fectieve stoornissen en het stress-systeem.”

Bruggenbouwer Vreeburg verwacht nog tweeënhalf jaar bezig te zijn met haar opleiding. “Ik ben nu vooral bezig met de klinische praktijk, maar zou graag als psychiater een bruggenbouwer zijn tussen onderzoek en praktijk.

Deze medaille kan daar zeker bij helpen.”

Ramaer Medaille De Ramaer Medaille wordt elke twee jaar uitgereikt door de NVvP aan een Nederlander die de meest verdienstelijke bijdrage heeft geleverd op het gebied van de psychiatrische wetenschap, in het bijzonder de klinische psychiatrie. Aan de prijs is een geldbedrag van vijfduizend euro verbonden.

Het jaar van Paul Savelkoul

'Iedereen denkt dat de miljoenen binnenstromen'

n Joop de Vries

biome ontwikkelt en produceert microbiologische (thuis)testen voor onder meer soa’s, tbc en legionella. Savelkoul is erg blij met de prijs.

“We hebben heel veel publiciteit gekregen in het Financieele Dagblad en uitgaven in ons vakgebied. We zijn overstelpt met felicitaties van organisaties waar we mee samenwerken zoals distributiebedrijven en onderzoeksinstellingen. We worden serieuzer genomen en dat geeft vertrouwen voor de toekomst.

Zeker in deze tijden is dat erg mooi.”

Microbiome is in 2005 opgericht door de VUmc- collega’s Paul Savelkoul, hoogleraar medisch moleculaire microbiologie, Servaas Morré, hoofd van het immunogenetica lab, en Arnold Catsburg, senior kernanalist. Micro-

Doorn in het oog Savelkoul is Microbiome gestart omdat het hem een doorn in het oog is, dat er in het ziekenhuis veel betere testen voor patiënten zijn dan wat er op de vrije markt verkrijgbaar is. Hij publiceerde erover en

Het Financieele Dagblad reikt elk jaar de FD Gazelle Awards uit aan de snelst groeiende bedrijven van Nederland. In 2011 eindigde Microbiome op de 26ste plek in de FD-top 100 met een groei van meer dan 300% in de afgelopen drie jaar.

Microbiome was het enige life science bedrijf dat een Award ontving.

klopte aan bij fabrikanten. Die gaven niet thuis, want ze hadden immers hun eigen testen al. Hij besloot de ziekenhuistesten dan maar zelf op de markt te gaan brengen.

Dat vergde een streng certificeringstraject met omvangrijke klinische studies.

Savelkoul: “Als ik alles had geweten, was ik er waarschijnlijk niet aan begonnen.

We zijn in de basis natuurlijk geen echte ondernemers. Maar in 2008 brachten we onze eerste volledig gecertificeerde testkit op de markt, daarmee wonnen we meteen de Amsterdam Inventor Award.”

Savelkoul doet het algemeen directeurschap van Microbiome naast zijn volledige baan bij VUmc en VU. Hij is er drie uur per week mee bezig en doet de rest van het werk in de avonduren en weekenden. “Patiëntenzorg gaat altijd voor”, benadrukt hij. Op de vraag of mensen denken dat hij er rijk van wordt, antwoordt Savelkoul volmondig ‘ja’.

“Iedereen denkt dat de miljoenen binnenstromen. De werkelijkheid is, dat ik er tot nu toe alleen maar in heb geïnvesteerd. Maar het gaat me niet om het geld. Ik doe het omdat ik iets wil betekenen voor patiënten.”

Nieuwjaarsreceptie Op 9 januari krijgen medewerkers van VUmc en ggz inGeest de gelegenheid elkaar een gelukkig 2012 toe te wensen. Om 16.00 uur houdt Elmer Mulder, voorzitter van de raad van bestuur, zijn nieuwjaarstoespraak in de Amstelzaal.

Vervolg-ens zal hij de teamprijs uitreiken. Deze prijs is bestemd voor het team van minimaal zes medewerkers van VUmc of ggz inGeest dat het beste samenwerkt.

Na het officiële gedeelte volgt een feestelijke receptie in de foyer.

Artsen schrijven te weinig meer in het Nederlands. Voor wetenschappelijke publicaties gebruik je het Engels en brieven zijn tegenwoordig vervangen door e-mails. Chris Mulder, hoogleraar maag-, darm- en leverziekten. Tracer, 13 januari

Wij willen pas opsluiten als het absoluut noodzakelijk is. Door gastvrijere uitstraling, meer inzetten op medicatie en training van de-escalerende vaardigheden separeren we dit jaar veertig procent minder. Bouke Bijnsdorp, afdelingmanager opnamekliniek Zuiderpoort. inDrukken, 27 januari

Het jaar van Marian de Haan

‘Ik weet zeker dat dit allemaal goede dokters worden’ “Het was een pittig jaar”, zegt Marian de Haan, teamleider afdeling innovatie & kwaliteit van VUmc, met gevoel voor understatement. Het meest pittig was de visitatie van de opleiding geneeskunde.

“We hebben laten zien dat we binnen ons onderwijsprogramma een aantal parels in huis hebben.” n Ben de Graaf

We willen het verblijf in het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk maken. Onze patiënten zijn onze gasten en we willen aan hen de best mogelijke service bieden. Patty Veenvliet, hoofd zorgeenheid keel-, neus-, en oorheelkunde. Tracer, 10 februari

Voordeel is dat we niet alleen sneller bij de patiënt zijn, maar ook daarna weer meteen op onze uitvalsbasis terug zijn. We kunnen dus heel snel opnieuw uitrukken. Herman Christiaans, medisch coördinator doctor van de Lifeliner 1, naar aanleiding van de eerste nachtvlucht van de heli. Tracer, 24 februari

Het hele jaar werkte het instituut onderwijs & opleiding samen met docenten en studenten toe naar de visitatie van de opleiding geneeskunde. Tegelijkertijd werd de afdeling gereorganiseerd en ging een nieuw studenteninformatiesysteem (sis) de lucht in. “We hebben het met elkaar goed gedaan”, vindt Marian de Haan.

Nieuw onderwijsprogramma Accreditatie voor de opleiding geneeskunde is voor VUmc van levensbelang om studenten tot basisarts op te mogen leiden. De laatste visitatie was in 2003, maar intussen is een prachtig nieuw onderwijsprogramma opgezet. De visitatiecommissie moest worden

F o t o : M a r k va n d e n B r i n k

Het jaar in citaten

overtuigd dat dit inderdaad een programma is dat zich kan meten met de beste in het land.

“In VUmc vergeten we wel eens te laten zien hoe goed we zijn”, meent De Haan. “Ik denk dat we dit de visitatiecommissie hebben laten zien. Zo onderscheiden we ons landelijk met ons eerste jaar master (m1). In dit transitiejaar maken onze studenten op een veilige en vloeiende manier de overgang van theorie naar praktijk. We werken hiervoor samen met vier topklinische ziekenhuizen.

Een andere parel is de semi-artsstage in het derde jaar. Onder supervisie leren studenten hierin zelfstandig te werken als arts.”

Champagne Aan het bezoek van de visitatiecommissie op 30 november en 1 december ging een zelfevaluatierapport vooraf. Het leverde voor De Haan zowel het moeilijkste als mooiste moment op. Moeilijk was het moment dat het

eerste concept van het rapport klaar was. “We dachten verder te zijn dan we in werkelijkheid waren. Het leverde nuttige discussies op over wat binnen onze opleiding goed is en wat beter kan. Ook onze docenten toonden zich enorm betrokken. Genoten hebben we van het moment dat het boekje van het zelfevaluatierapport van de persen kwam. Ineens hadden we het resultaat van al ons werk en daarmee de basis van de visitatie tastbaar in onze handen. Dat moment hebben we met alle betrokkenen gevierd met champagne.”

Goede dokters De Haan kijkt tijdens de kerstdagen voldaan terug op het afgelopen jaar. Zeker ook op haar samenwerking met de studenten. “We hebben écht de leukste studenten van het land. Ik weet zeker dat dit allemaal goede dokters worden. En daar doen we het uiteindelijk allemaal voor!”

Een kaarsje voor: Onze cliënten Wij wensen cliënten van ggz inGeest emancipatie, participatie, herstel, eigen kracht, gezondheid, gastvrijheid, vertrouwen, een prettige bejegening, ondersteuning, goede belangenbehartiging en nog veel meer goeds!

Cliënten Belangen Bureau en cliëntenraden GGZ inGeest

Tracer 10e jaargang, nr 25, 15 december 2011

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.850.

Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­ heid van de dienst communicatie.

Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Annemarie Burgers, Bernie Hermes, Gert de Jager, Edith Krab, Marcel Licher, Marre Roozen, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Henriëtte van der Horst, Chris Mulder Redactiesecretariaat

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: tracer.info@VUmc.nl Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement De abonnementsprijs bedraagt voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar.

Opgave en vragen over abonnementen

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 (020) 44 43 444, e-mail tracer.info@VUmc.nl

Volgende Tracer

De volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 29 december Deadline voor kopij is 21 december om 12.00 uur.

2

Chris Mulder

Sjoemelcarrières hbo-studenten moeten onderzoek doen. Dit leidt ertoe dat goed bedoelde vragenlijstjes leiden tot gegevens. En deze krijgen vervolgens de status van ‘wetenschappelijk’ mee.

Al jaren is bekend dat enquêtes die gebruikt worden in allerlei research, géén betrouwbare resultaten opleveren. Deze methodiek leidt ertoe dat opdrachtgevers opdrachten gunnen aan diegenen, die resultaten leveren waar opdrachtgevers mee vooruit kunnen. Onderzoekers komen in de verleiding om tegemoet te komen aan de opdrachtgever, anders overleef je niet als consultant.

Je zou willen weten wie de opdrachtgevers van onze ‘sjoemelprofessor’ in Tilburg waren. Zijn ze mede verantwoordelijk voor dit debacle?

In de geneeskunde rukt de enquête ook op.

De voordelen: je hebt geen metc nodig; het waarheidsgehalte van de antwoorden wordt

Tr a c e r 2 5 – 15 d e ce m b e r 20 11 – Ke r s t k r a n t

vaak niet gecheckt; en de conclusies zijn ‘waar’ op basis van uw geloof in mijn blauwe ogen. De sjoemelprofessor uit Rotterdam (Pubmed n=495, H-index 42, hoogste aantal citaties per artikel 1130) bleek innige banden te hebben met de industrie. Hij was lid van vele ‘task forces’. Zijn cv is sterk wat betreft industry sponsored trials.

Wat wordt hem eigenlijk verweten? Hij was onzorgvuldig bij het verzamelen van gegevens van patiënten die niet om schriftelijke toestemming was gevraagd en gegevens zijn gefingeerd. Dit laatste is de doodzonde.

Wat we patiënten echt zouden moeten vragen, weet ik al jaren niet meer. Hij kan toch niet met 500 Pubmeds gefraudeerd hebben.

Na de brok-cursus voor ‘Good clinical prac-

tice krijgen we binnenkort de cursus ‘Fraude herkennen’. Door Jacobus Lubsen, emeritus hoogleraar van het Erasmus mc, werd al gesteld dat databestanden na publicatie openbaar moeten worden gemaakt. Hebben we vóór onderzoek de metc, krijgen we na het publiceren van de resultaten de ‘fraudepolitie’.

Misschien moeten we de popularisering van de academische wereld stoppen en ophouden met het tellen van Pubmedjes en onze H-index. Zoveel onderzoek heb je niet nodig om carrière te maken in een umc.

Chris Mulder is hoogleraar maag-, darm- en leverziek ten

Het jaar van Ronald van Gool

‘Patiënten doen het goed zonder nicotine in hun lijf’

n Barbara van Male Een jaar geleden startte de training ‘Pak je Kans!’ speciaal ontwikkeld voor patiënten en medewerkers in de ggz-locatie Bennebroek. Ronald van Gool: “Daar zitten heel zieke patiënten, zo’n honderd mensen, met weinig perspectief en hoop op verbetering.

En ze roken bijna allemaal, vaak om verveling te verdrijven. Maar toen we voor de startbijeenkomst de belangstelling peilden, kwamen daar verrassend genoeg twintig patiënten op af.”

De startbijeenkomst werd goed bezocht

door psychiaters, patiënten en medewerkers – “daarvan rookt de helft” – en 22 stoppers bleven over: vijftien patiënten en zeven medewerkers.

Anti-psychotica Van Gool ontwikkelt programma’s om de somatische zorg voor patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening te verbeteren in VUmc en ggz InGeest. “Zo’n training moet echt toegesneden zijn als je bedenkt dat een aantal anti-psychotica veel sterker werkt zonder nicotine in je lijf.”

De training heeft hij samen met Stivoro ontwikkeld, en voor de bekostiging stapte Van Gool naar het Fonds Psychische Gezondheid. “Wij hebben een goed idee, maar geen geld.” Van januari tot eind mei hebben de deelnemers een intensief programma gevolgd van achttien bijeenkomsten, in een combinatie van gedragstherapeutische aanpak en nicotinepleisters. “Wij hebben daar een supportgroep aan toegevoegd, met de ervaringsdeskundige die op de instelling werkt en een familielid die getraind is in motiverende gespreksvoering. En na afloop bood Stivoro nog maandelijkse spreekuren.”

De aanpak is succesvol: 13 procent van de patiënten volledig gestopt en 27 procent van de medewerkers. Drie patiënten roken nu zo’n 20 sigaretten per dag in plaats van 50. En als bijeffect is een medewerker die niet deelnam er ook mee opgehouden.

Eerste prijs Van Gool benadrukt de resultaten te vergelijken met de gewone stoppers.

“Jaarlijks doet 27 procent van de rokers een stoppoging, 5 procent slaagt zonder hulpmiddelen en 7 tot 24 procent stopt met hulpmiddelen. Dus als je bedenkt hoe zwaar het voor deze patiënten is…”

Er is ook ander succes: het projectteam mocht tijdens het Schizofreniecongres van Kenniscentrum Phrenos in november de eerste prijs voor zorginnovatie ontvangen. In Haarlem starten nu twee groepen ambulante patiënten. En met Stivoro en het Fonds Psychische Gezondheid zijn er plannen trainers op te leiden in de ggz-instellingen zelf. “Bij cliënten, managers, medewerkers: de aandacht voor gezondheid groeit, ook landelijk.”

F o t o : M a r k va n d e n B r i n k

“Het is pionierswerk. Want dit soort programma’s bestaan nog niet voor deze kwetsbare groep.” Ronald van Gool, verpleegkundig specialist bij GGZ inGeest, heeft het over de training stoppen met roken voor patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen zoals schizofrenie en psychoses. Als initiatiefnemer en projectleider is hij blij met het succes én met de prijs voor het projectteam.

Het jaar van Harriëtte Loeffen

‘Dankzij de VriendenLoterij hebben we 19 miljoen euro opgehaald’

Een kaarsje voor: VUmc

F o t o : M a r k va n d e n B r i n k

“Wat ik hoop is dat VUmc in 2012 positief in het daglicht komt te staan. Ik ben trots op VUmc als bedrijf en ik werk er al meer dan twintig jaar met veel plezier. Er is ook veel om trots op te zijn. We zijn op veel fronten heel innoverend bezig, we bieden uitstekende topreferente zorg, we timmeren aan de weg met ons onderzoek en onderwijs en we gaan samenwerkingsverbanden aan met andere partijen, zoals het amc. Medio volgend jaar fuseren we zelfs met ggz inGeest. We komen natuurlijk regelmatig positief in de pers, maar de laatste weken was er ook kritiek en dat is vervelend.

Zeker als je ziet hoeveel goeds er hier gebeurt.”

Eric Sweers, praktijkopleider intensieve zorg cardiologie

Vier jaar geleden werd Harriëtte Loeffen aangenomen om Stichting VUmc CCA te helpen bij de fondsenwerving. Mede dankzij de goede relaties met de VriendenLoterij werd in september de poli VUmc Cancer Center Amsterdam - diagnose en behandeling geopend. n Ursula Wopereis Toen Harriëtte Loeffen tijdens het sollicitatiegesprek werd gevraagd wat ze vond van de Sponsor Bingo Loterij, was het antwoord: vre-se-lijk! Niet wetende dat VUmc cca deze loterij aan zich had gelieerd om geld in te zamelen. Achteraf lacht ze er om. “Het werkt namelijk wel. Dankzij de VriendenLoterij – zoals de loterij tegenwoordig heet – hebben we inmiddels 19 miljoen euro opgehaald. Dat was anders nooit gelukt. Wat ik doe? Naast werving op persoonlijke contacten probeer ik de VriendenLoterij te interesseren om keer op Tr a c e r 2 5 – 15 d e ce m b e r 20 11 – Ke r s t k r a n t

keer nieuwe acties voor ons te voeren. Gelukkig heeft Stichting VUmc cca een bijzonder goed netwerk, met topmensen uit het bedrijfsleven die zich hier ook actief voor inzetten.”

Catchy boodschap In het verleden werkte Loeffen als marketingen salesmanager en commercieel directeur in de hotellerie. De laatste jaren heeft ze vooral veel geleerd over projectmanagement en organisatie in de zorg, onder andere als lid van het kernteam ‘sneldiagnostiek oncologie’.

Haar ervaring in relatiemanagement, marketing en de organisatie van evenementen komt goed van pas. Loeffen organiseerde ook de opening van de nieuwe poli.

“In de marketing met de VriendenLoterij hebben we ons steeds beperkt tot één catchy boodschap: snelle diagnose. Bij de opening wilden we geen champagne, toeters en bellen maar vooral laten zien wat we hier kunnen doen en wat patiënten daar aan hebben. Die boodschap was een stuk complexer, want we hebben én die bijzondere publiek-private

samenwerking met de stichting en loterij én snelle diagnose én therapie op maat én een mooie inrichting én de multidisciplinaire samenwerking waar zowel patiënten als medewerkers van profiteren. Dat is goed gelukt. Er was veel media-aandacht en honderden belangstellenden bezochten de open dagen en het symposium voor verwijzers.”

Trots?

“Ja, absoluut. We zijn inmiddels met de VriendenLoterij in onderhandeling over het volgende project. Tot nu toe stond de realisatie van de nieuwe poli en sneldiagnostiek centraal, nu richten we ons op vroege opsporing van kanker.” Loeffen geeft 2011 een flinke 8. “In mijn enthousiasme en gedrevenheid kan ik wel eens doorslaan en worstelen met de balans tussen privé en werk, maar dat was dit jaar minder het geval. Ik had tijdelijk een collega die hielp bij dit project en heb heel leuk samengewerkt met allerlei mensen uit de organisatie. 2011 was gewoon goed.”

3

Het jaar in citaten

Het jaar van Berna van Baarsen

Door te stimuleren dat werknemers gezond eten, voldoende bewegen en te puzzelen en hierdoor niet te zwaar worden, zal in veel gevallen het verzuimpercentage omlaag gaan.

Bedrijfsarts Ben Steentjes zat in het complot van de 1-aprilgrap. inDrukken, 24 maart

‘Marsreizigers zijn heel erg van zichzelf bewust’

Lean is een strijd tegen alle vormen van verspilling. Als wij ons werk slimmer inrichten, worden onze patiënten snel, zorgvuldig en goed geholpen. Marco van der Noordaa, programmamanager lean. Tracer, 21 april

Het is belangrijk dat cliënten niet van ons afhankelijk zijn. Ze kunnen veel meer dan ze vaak zelf denken.

Iedereen heeft wel een droom, als is die nog zo klein. Hier hebben ze de ruimte om die droom waar te maken, met ondersteuning van ons. Verpleegkundige Edith van den Brande, tijdens de opening van gebouw Westerpoort. inDrukken, 21 april

n Pauline Diemel Mars 500 is een experiment, uitgevoerd door het Institute of Biomedical Problems in Moskou, waarbij een bemande ruimtereis naar Mars werd nagebootst. Het doel was om vast te stellen wat mogelijke fysieke en psychische effecten kunnen zijn van een achttien maanden durende ruimtereis. “Ons onderzoek richtte zich specifiek op het effect van eenzaamheid op cognitieve vaardigheden”, legt Berna van Baarsen uit. “Met andere woorden: heeft een gevoel van eenzaamheid effect op het opnemen, verwerken en toepassen van informatie.”

Men denkt dat bestuur en directie bij ons bonussen krijgen, maar dat is niet zo. or-lid Marina Radius over de resultaten van de enquête die de or uitvoerde naar aanleiding van de bezuinigingen. inDrukken, 16 juni

4

Goede sfeer Na afloop van het experiment heeft Van Baarsen opnieuw met de groep gesproken.

“Ik vond ze echt veranderd. Heel volwassen - dat klinkt misschien wat raar, want dat waren ze natuurlijk al -, maar ze waren heel erg van zichzelf bewust.”

De samenwerking met de Russen maakte het onderzoek voor Van Baarsen extra bijzonder.

“Ik werk met Italiaanse en Franse onderzoekers, maar die zijn heel anders. Wat mij opviel, was dat het even duurt voordat je Russen leert kennen. Ze kijken erg de kat uit de boom. Maar als je eenmaal hun respect hebt gewonnen, dan zit het met de samenwerking wel goed.

Leuk was ook dat ze cadeautjes meenamen.

Dat is iets wat wij helemaal niet kennen. Ik moet zeggen, de sfeer is dan meteen goed.”

Nu alle data binnen zijn hoopt Van Baarsen over vier maanden met de definitieve resultaten naar buiten te treden.

Natuurgetrouw Het experiment begon op 3 juni 2010 en eindigde 4 november 2011. Een groep vrijwilligers bestaande uit drie Russen, een Fransman, een Italiaan en een Chinees, leefde en werkte in een replica van een ruimteschip onder natuurgetrouw nagebootste omstandigheden. “Voorafgaande aan het experiment heb ik deze mensen mogen ontmoeten. Hun motivatie om mee te doen werkte erg inspirerend. Je laat je toch voor een lange tijd opsluiten. Maar ze hadden dat er meer dan voor over om de wetenschap te dienen en de ruimtevaart een stap verder te brengen.”

Een kaarsje voor: Collega’s Lieve collega’s, ik wens jullie en jullie cliënten een 2012 met minimaal lijden en maximaal plezier!

Je geeft ze als het ware de sleutel van de snijzaal en dat ligt gevoelig. Maar je moet mensen vertrouwen geven.

Henk Groenewegen, programmaleider bachelor VUmc-compas, over het VU studenten anatomie project, waarin studenten zelf een anatomiecursus hebben opgezet. Tracer, 5 mei

Soma en psyche grijpen bij diabetes letterlijk op elkaar in, daar moet je dus aan beide zijden wat mee doen. Frank Snoek, hoogleraar medische psychologie, over de polikliniek Diabetes Mentaal, waar expliciete aandacht is voor de psyche van volwassenen met diabetes mellitus. Tracer, 3 juni

Gedurende het experiment kregen de vrijwilligers verschillende vragenlijsten die ze moesten invullen. “Hoewel de definitieve resultaten nog niet bekend zijn, lijkt het er op dat als er sprake is van een groot gevoel van eenzaamheid, het de mensen meer moeite kost om complexe taken uit te voeren.”

F o t o : M a r k va n d e n B r i n k

Het is voortdurend schakelen, zoeken hoe je ruimte schept voor iedereen individueel om zo veel mogelijk zelf te regie te hebben over het eigen werk.

Sociaalwetenschappelijk onderzoeker Hein van Hout over de leergang dienend leiderschap. Tracer, 7 april.

Ruim vijfhonderd dagen in een afgesloten ruimte, nauwelijks contact met de buitenwereld, geen telefoon, geen internet, alleen mailcontact met twintig minuten vertraging. Wat doet dat met een mens?

Sociaal psycholoog en ethicus Berna van Baarsen van GGZ inGeest deed het afgelopen jaar onderzoek tijdens Mars 500.

Rob Faltin, GZ-psycholoog bij de polikliniek angst & dwang (poliklinische psychiatrie Amsterdam)

Armand Girbes

Voorbereiding voor het nieuwe jaar Op allerlei manieren moeten we ons voorbereiden op het nieuwe jaar. Met het oog op het nieuwe jaar en het eigen risico dat dan weer bij nul begint, is het extra druk bij de apotheek. Een bezoek aan de apotheek is bijna even interessant als de Nederlandse tv. Maak er een leuk uurtje van. Ga op de bank zitten en kijk & luister naar de interessante verhalen zonder discretie. Mensen vertellen over hun operaties en ziektes en de jonge assistentes geven veel goedbedoelde adviezen. Vooral wanneer de apotheek ook nog wat middelen verkoopt waarvan de effectiviteit niet is aangetoond. Ook worden over de toonbank vragen gesteld die nogal privacy gevoelig zijn, maar het lijkt vaak alsof de mensen er plezier in scheppen hun

Tr a c e r 2 5 – 15 d e ce m b e r 20 11 – Ke r s t k r a n t

verhaal te mogen doen.

Ook op een ander vlak moeten we ons voorbereiden op het nieuwe jaar: het voorbereiden op de goede voornemens.

Meestal nemen mensen zich voor om in het nieuwe jaar af te vallen, dus begint men met flink te eten. Na de vele pepernoten en speculaasjes nu heerlijk aan de banketstaven, kerststerren en marsepein. Ook moeten de chocoladeletters op en daarom kun je ze voor een gereduceerd tarief in de winkel kopen. Ze zijn nu wat uit de mode na Sinterklaas. Het kerstbrood is ook erg lekker.

De kapjes geef ik aan mijn vrouw om zelf de stukken met amandelspijs te kunnen eten.

Vooral met veel roomboter is dat erg lekker.

Door al dat boodschappen doen, inclusief cadeautjes kopen is er verder weinig tijd om te bewegen. Dus eventjes geheel niet sporten. In mijn omgeving zie ik ook veel mensen die nu even dubbele porties roken in afwachting van het nieuwe jaar. Meestal gaat de prijs van de sigaretten omhoog in het nieuwe jaar, dus is het nu nog goedkoop en bovendien stoppen de meesten met roken per 1 januari.

Ik wens u bij de voorbereidingen op het nieuwe jaar veel plezier.

Armand Girbes is hoogleraar intensive care

Agenda

Oproepen & advertenties

Vacatures VUmc Alle vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’, klik op: ‘interne vacatures en werving’ en daarna op, ‘interne vacatures’. Ons adres is: Werving & selectie, polikliniek 7Z 163.

Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer.

Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via communicatie@VUmc.nl

Vacatures 28 november tot 5 december.

Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Vacatures 5 december tot 12 december.

Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Verpleegkundigen/Verzorgenden

Administratief/secretarieel

Teamleider verpleegkundige intensive care (IC) D4.2011.00104 Kom bij ons aan je ambities werken op de nieuwste IC van Nederland!

Afdeling: intensive care volwassenen, Divisie IV

Administratief medewerker moedermelkbank D3.2011.00072 Kom jij het team van de moedermelkbank administratief ondersteunen?

Afdeling: kindergeneeskunde, moedermelkbank, Divisie III

Openingstijden DPC/Huisdrukkerij DPC/Huisdrukkerij is van 27 t/m 30 december gesloten, dit betekent dat er in week 52 geen productie is. Dit heeft consequenties voor uw wekelijkse bestellingen, wij vragen u hier rekening mee te houden en tijdig te bestellen.

Spoedopdrachten kunnen uiterlijk tot maandag 19 december in behandeling worden genomen.

Medewerkers DPC

Research verpleegkundige D1.2011.00086 Zet je expertise in voor klinisch onderzoek!

Afdeling: medische oncologie, Divisie I

Medewerker familiekamer D1.2011.00087 Je bent het vertrouwde gezicht voor de oncologie patiënt en afdeling.

Afdeling: medisch oncologie, Divisie I

Artsen/specialisten Verpleegkundigen/Verzorgenden Interventiecardioloog D4.2011.00126 Lever kwalitatief uitstekende zorg op hoog niveau!

Afdeling: cardiologie, Divisie IV

Intensive care (IC) verpleegkundige D4.2011.00127 Kom werken op de nieuwste state-ofthe-art IC van Nederland!

Afdeling: intensive care volwassenen (ICV), Divisie IV

Personalia In deze rubriek kunnen medewerkers en vrij­ willigers een bericht plaatsen over geslaagden of een afscheid. Niet meer dan 25 woorden. Aanleveren via tracer.info@VUmc.nl

Op 24 november 2011 zullen de volgende studenten diplomeren:

Differentiatie Hematologie Margreet Dijkstra

Vervolgopleiding tot Obstetrie Verpleegkundige Manouk van Dijck

Van harte gefeliciteerd!

Personeel en organisatie P&O direct Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet onder de rubriek ‘P&O direct’

Aanmelden voor nieuwsbrief P&O direct Wil je op de hoogte blijven van nieuws op het gebied van CAO UMC of wetswijzigingen? Je kunt je nu zelf aanmelden voor de nieuwsbrief P&O direct.

Deze nieuwsbrief is bedoeld voor alle medewerkers van VU medisch centrum en verschijnt maandelijks. Hier komen onderwerpen aan de orde als: opbouw van vakantierechten tijdens ziekte, opheffing van spaarloon en levensloop, de nieuwe vitaliteitsregeling.

Je kunt je aanmelden via intranet: intranet/direct/nieuwsberichten en dan ‘aanmelden nieuwsbrief P&O direct’.

Informatie op P&O direct P&O service ontvangt veel vragen over levensloop, spaarloon en extra persoonlijk budget. P&O service wil u erop wijzen dat de actuele informatie op P&O direct te vinden is. Staat de gezochte informatie niet op P&O direct dan kunt u voor vragen bij P&O service terecht.

Per 1 januari 2012 vervalt spaarloonregeling Per 1 januari 2012 vervalt de spaarloonregeling. Er kan vanaf die datum niet meer ingelegd worden op de spaarloonrekening. Het tegoed van de spaarloonrekening komt in 2012 vrij.

U kunt echter ook kiezen om het tegoed te laten staan. Wanneer het tegoed blijft staan (op grond van de overgangsregeling) kunt u gebruik maken van de (extra) vrijstelling van spaarloon in belastingbox 3. U dient zich dan wel aan de voorwaarden van de spaarloonregeling te houden.

Storten op een lijfrenteverzekering kan vanaf 2012 natuurlijk nog wel. Het fiscale voordeel mag echter niet meer worden toegepast.

Levensloopregeling 1 januari 2012 afgeschaft De levensloopregeling wordt per 1 januari 2012 afgeschaft. Maakt u gebruik van de levensloopregeling dan kunt u gebruik maken van de volgende overgangsregeling: - Deelnemers die op 31 december 2011 een positief saldo van tenminste € 3.000 op hun levenslooprekening hebben staan, kunnen nog op de gebruikelijke manier inleggen.

In 2012 kunnen ze geen aanspraak meer maken op een korting op de inkomstenbelasting (IB), de zogenoemde levensloopverlofkorting. Deze komt te vervallen.

In 2013 hebben deelnemers de mogelijkheid om het volledige saldo, ook wanneer dit meer bedraagt dan € 20.000 zonder fiscale gevolgen om te zetten naar de vitaliteitsregeling. Na 2013 kan dat ook,

Tr a c e r 2 5 – 15 d e ce m b e r 20 11 – Ke r s t k r a n t

Verpleeg met passie en plezier tijdens een Zonnebloemvakantie In 2012 genieten 8.300 fysiek beperkte en van hulp afhankelijke reizigers van een onvergetelijke Zonnebloemvakantie in binnen- of buitenland. Met dank aan 8.000 vrijwilligers, waaronder meer dan 3.000 verpleegkundigen, ziekenverzorgenden en helpenden. Ben jij verpleegkundige of ziekenverzorgende en wil je langdurig zieken en gehandicapten de vakantie van hun leven bezorgen? En doe je dat graag met tijd en ruimte voor persoonlijke aandacht? Sluit je dan aan bij ons supergemotiveerde team vakantievrijwilligers!

Bel (076) 564 63 65 of kijk op www.zonnebloem.nl/verpleging In verband met de komende feestdagen en de beperkte bezetting in het CMA wordt u vriendelijk verzocht geen extra werkzaamheden aan te bieden (zoals bijvoorbeeld extra aanvragen of grote hoeveelheden dossiers naar het CMA te sturen).

Bij hoge urgentie verzoek ik u vooraf eerst met het secretariaat van het CMA (toestel 41264) te overleggen.

Entree begane grond polikliniek week 52 gesloten.

De werkzaamheden in het entree gebied van de poli verlopen voorspoedig. Op vrijdag 17 december zullen de bouwschotten verwijderd worden.

Vanaf vrijdag 23 december na werktijd

maar de inleg wordt dan beperkt tot het € 20.000. Het bedrag daarboven moet worden opgenomen. Gelijktijdige deelname aan de levensloop- en vitaliteitsregeling is niet mogelijk.

- Deelnemers die op 31 december 2011 een lager saldo hebben dan € 3.000, mogen in 2012 niet meer inleggen. Zij kunnen hun tegoed in 2012 opnemen of in 2013 omzetten naar de vitaliteitsregeling.’

Maakt u gebruik van de levensloopregeling dan kunt het huidige saldo opvragen bij de aanbieder. Met een bankafschrift kunt u aantonen in aanmerking te komen voor de overgangsregeling.

Wijziging vakantiewetgeving per 1 januari 2012 De Nederlandse wetgeving wordt per 1 januari 2012 aangepast aan een Europese richtlijn die de minimum vakantierechten van medewerkers regelt. Nu is het nog zo dat wanneer een medewerker langer dan zes maanden volledig ziek is, alleen vakantiedagen worden opgebouwd over de laatste zes maanden van ziekte.

Onder de nieuwe wetgeving is deze beperking in opbouw van de baan. De zieke medewerker bouwt vakantiedagen op zoals iedere andere -niet zieke- medewerker. De medewerker die twee jaar ziek is, bouwt dus over de hele ziekteperiode vakantiedagen op. Wel is de hoogte van de opbouw tijdens ziekte gemaximeerd tot vier maal de overeengekomen wekelijkse arbeidsduur.

Hier staat tegenover dat medewerkers die reïntegreren en die tijdelijk uit hun reïntegratietaken ontheven willen worden hiervoor vakantie op moeten nemen.

Medewerkers die gedeeltelijk ziek zijn bouwen onder de nieuwe wetgeving

wordt gestart met het realiseren van de nieuwe gietvloer naar voorbeeld verloskunde en gynaecologie. Dit betekent dat de entree polikliniek op de begane grond tijdelijk gesloten is. Het realiseren van de vloer neemt een aantal dagen in beslag.

Deze activiteit heeft de volgende consequenties: -D e hoofdingang begane grond is week 52 ( 26 t/m 30 december) geheel buiten gebruik.

-D e polikliniek is bereikbaar via de onderingang op de -1. Via tijdelijke bewegwijzering zal dit aangegeven worden.

- E r wordt een tijdelijke ontvangstbalie op de -1 bij de entree gerealiseerd.

-H et centrale liftenblok is begane grond niet toegankelijk en stopt daar ook niet, echter wel te gebruiken van en naar de overige verdiepingen.

-V ia omleidingroutes zal gebruik gemaakt moeten worden van de kleine liften die buiten dit gebied vallen.

-D e apotheek is geopend en via een alternatieve route bereikbaar.

Door de volgende maatregelen proberen wij de bereikbaarheid te garanderen en de overlast zoveel mogelijk te beperken: -G oede omleidingroutes (geel) naar de alternatieve liften.

- I n het onderhuis en bijbehorende plattegronden te maken - I ndien noodzakelijk eventueel inzet personeel op de -1 om patiënten en bezoekers te ondersteunen bij het vinden van hun bestemming.

-D iverse vormen van Informatie verstrekking: Narrow casting, bericht in Tracer, routekaartjes naar de verschillende afdelingen/poliklinieken.

Er is gekozen om deze ingrijpende werkzaamheden in een toch iets rustigere periode te laten plaatsvinden om het ongemak zoveel mogelijk te beperken.

Desalniettemin realiseren wij ons dat het de nodige overlast zal geven.

Projectbureau Huisvesting

niet langer alleen vakantiedagen op over het gedeelte dat zij arbeidsgeschikt zijn.

Ook deze medewerkers bouwen over de hele ziekteperiode volledig op. Volledige opbouw houdt echter ook in dat tijdens vakantie, het volledig aantal arbeidsuren opgenomen moet worden. Dus niet langer alleen de arbeidsgeschikte uren.

Maatregel vacaturebeheersing Sinds 1 november is de maatregel vacaturebeheersing van start gegaan en heeft het gewenste effect. Team werving & selectie en arbeidsmarktcommunicatie verzamelt alle aanmeldingen. Deze gaan vervolgens naar de adviescommissie.

De managers en de afdelingshoofden beoordelen nu zelf kritisch of een nieuwe aanstelling nodig is. Dit is het idee achter de maatregel. Door de vacaturebeheersing heeft team werving en selectie meer tijd gekregen om verder te gaan met de ontwikkeling van kwaliteit en service.

Bijvoorbeeld door voorbereiding op de krapte op de arbeidsmarkt in de nabije toekomst. Ook wordt tijd besteedt aan de voorbereidingen op de samenwerking met GGZ inGeest. Verder wordt een inventarisatie gemaakt op welke manier afdelingen beter ondersteuning kunnen worden.

Vervangend P&O adviseur Carla Noom Vanaf week 47 is Carla Noom gestart als vervangend P&O adviseur in verband met de afwezigheid van Frederike de Vrieze.

De verwachting is dat zij dit tot het einde van het jaar zal doen. Carla zal maximaal 2 dagen per week deze tijdelijke functie op zich nemen. De eerste weken zal ze zich oriënteren op het werk dat ze direct van Frederike zal overnemen en kennismaken met alle directeuren van de stafdiensten.

Promoties vrijdag 16 december - aula, 11.45 uur, F.S. van Dijk, ‘Osteogenesis Imperfecta: Clinical and Genetic Heterogeneity’ promotor: prof.dr. H. Meijers-Heijboer copromotor: dr. G. Pals vrijdag 16 december - aula, 13.45 uur, K.J. Hartemink, ‘Cardiovascular markers and mediators in human septic shock’ promotor: prof.dr. A.B.J. Groeneveld copromotor: dr. A. Beishuizen maandag 19 december - aula, 15.45 uur, G.J. Mauritz, ‘Insights into the progression of right ventricular failure in pulmonary arterial hypertension’ promotor: prof.dr. A. Vonk Noordegraaf copromotor: dr. J.T. Marcus dinsdag 20 december - aula, 13.45 uur, M.E. de Boer, ‘Advance directives in dementia care. Perspectives of people with Alzheimer’s disease, elderly care physicians and relatives’ promotoren: prof.dr. C.M.P.M. Hertogh, prof.dr. J.A. Eefsting copromotor: prof.dr. R.M. Dröes woensdag 21 december - aula, 11.45 uur, O. Karimi, ‘Immunogenetics of infection and inflammation of the urogenital and gastrointestinal tracts and probiotics’ promotor: prof.dr. A.S. Peña copromotoren: dr. S.A. Morré, dr. J.B.A. Crusius woensdag 21 december - aula, 13.45 uur, S.T. Bakker, ‘FANCM, the mouse that roared’ promotor: prof.dr. H.P.J. te Riele copromotor: dr. J.P. de Winter donderdag 22 december - aula, 15.45 uur, M.E. Weijerman, ‘Consequences of Down syndrome for patient and family’ promotoren: prof.dr. R.J.B.J. Gemke, prof.dr. A.M. van Furth maandag 9 januari - aula, 15.45 uur, M. Kranendijk, ‘Characterization of neurometabolic 2-hydroxyglutaric acidurias and discovery of D-2-hydroxyglutaric aciduria type II’ promotor: prof.dr.ir. C.A.J.M. Jakobs copromotoren: dr. E.A. Struijs, dr. G.S. Salomons donderdag 12 januari - aula, 11.45 uur, W.J.F.M. Jurgens, ‘Cartilage tissue engineering using adipose stem cells’ promotor: prof.dr. M.J.P.F. Ritt copromotoren: dr. M.N. Helder, dr. F. van Milligen vrijdag 13 januari - aula, 13.45 uur, T.H. van den Akker, ‘Medical mirrors: maternal care in a Malawian district’ promotor: prof.dr. J.J.M. van Roosmalen woensdag 18 januari - aula, 13.45 uur, K. Schipper, ‘Patient Participation & Knowledge’ promotoren: prof.dr. T.A. Abma, prof.dr.

G.A.M. Widdershoven copromotor: dr. M.J. Schroevers woensdag 18 januari - aula, 15.45 uur, P.C. Siemonsma, ‘Cognitive treatment of illness perceptions. A theory-driven approach to chronic low back pain rehabilitation’ promotor: prof.dr. G.J. Lankhorst copromotoren: dr. A.T. Lettinga, dr. L.D. Roorda Oraties vrijdag 20 januari - aula, 15.45 uur, prof.dr.

H.C. Weinstein, ‘De verwarde patiënt bestaat niet’ Symposia donderdag 15 december – Symposiumdagen Master 3 meer informatie: Patricia van Meekeren en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl , Cursussen Common Trunk onderwijs Contactgegevens: Voor data + info, kijk op www.paog.nl PAOG cursus- en congresorganisatie, Romke Langezaal, tel 48446 Discipline Overstijgend Onderwijs Contactgegevens: Voor data + info, kijk op www.paog.nl PAOG cursus- en congresorganisatie, Romke Langezaal, tel 48446

5

Menu

In memoriam

Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

donderdag 15 december kalkoen shoarma, rode en knoflooksaus, rauwkost, bowlbread, gebonden pindasoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden pindasoep, vegetarische heldere aspergesoep vrijdag 16 december macaronischotel, vegetarische macaronischotel, komkommersalade, geraspte kaas, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep zaterdag 17 december cordon bleu, groentestrüdel, jus en vegetarische jus, doperwten, gekookte aardappelen, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zondag 18 december wienerschnitzel, vegetarische schnitzel, jus en vegetarische jus, sperziebonen, carreé aardappel, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaat-vermicellisoep maandag 19 december goulash, vegetarische goulash, doperwten, witte rijst, gebonden champignonsoep, heldere madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische madrileense soep dinsdag 20 december gegrilde 1/2 kip, mayonaise, appelmoes, frites, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische crème soep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 21 december bretonse gehaktbal, vegetarische schnitzel, jus, bietjes, gekookte aardappelen, gebonden erwtensoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische erwtensoep, heldere vegetarische Chinese soep donderdag 22 december kipsaté, omelet naturel, satésaus, nasi, vegetarische nasi, atjar en kroepoek, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, gebonden vegetarische aspergesoep, heldere vegetarische groentesoep vrijdag 23 december gebakken vis, remouladesaus, tomaat-komkommersalade, frites, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, gebonden vegetarische kerriesoep, heldere vegetarische tomaat-vermicellisoep zaterdag 24 december kalfssaucijsje, bloemkool-kaasburger, jus en vegetarische jus, spinazie, gekookte aardappelen, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, gebonden vegetarische paprikasoep, heldere vegetarische vermicellisoep zondag 1e kerstdag 25 december perzik/crab cocktail, grapefruit/perzik cocktail, tournedos, kaas-uientaart, wildsaus, tomatensaus, gegratineerde witlof, stoofpeertjes, kroket aardappelen, heldere kippensoep, heldere vegetarische groentesoep maandag 2e kerstdag 26 december kip “florentine”, gevulde paprika, pepersaus, haricots verts, Parijse wortelen, duchesse aardappelen, heldere kerriesoep, vegetarische heldere kerriesoep dinsdag 27 december carbonarasaus, vegetarische carbonarasaus, tomatensalade, tagliatelle verde, geraspte kaas, gebonden champignonsoep, heldere madrileense soep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere madrileense soep woensdag 28 december babi pangang, quorn pangang, pangangsaus, pangang groenten, witte rijst, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden crème soep, vegetarische heldere aspergesoep

6

In memoriam Cees van der Meer

Op dinsdag 29 november overleed professor Cees van der Meer op 89-jarige leeftijd. Hij was vanaf de opening in 1964 tot zijn emeritaat in 1987 verbonden aan de afdeling inwendige geneeskunde, vanaf 1970 als hoogleraar.

Als promotor gaf hij je een grote vrijheid. Hij corrigeerde alles op grote lijnen en in detail, en hielp je waar nodig bij het verwerven van fondsen. Die vrijheid gold ook in het algemeen, hij gaf de stafleden de ruimte om zich te ontwikkelen, ook als het ging om een wat controversiëler onderwerp. Cees van der Meer was progressief. Er was hier in de jaren zeventig een bloeiende polikliniek voor transseksualiteit.

Cees van der Meer heeft dit ondersteund.

Bij zijn afscheid in 1987 vergeleek Jan van der Meer Cees met het basso continuo in het barokorkest, een prachtig beeld. Het basso continuo lijkt op de achtergrond maar is onmisbaar om de solisten te laten schitteren. Zijn passie naast de endocrinologie was de ouderengeneeskunde, hoewel die toen eigenlijk nog niet bestond. Daarbij hield hij zich bezig met vragen over leven en dood, en was hij de eerste die euthanasie ter sprake bracht. Landelijk heeft hij daarbij een voortrekkersrol gespeeld, voordat er vaste protocollen en wetten waren. Hij heeft zich jarenlang beziggehouden met de medische ethiek.

Cees van der Meer is langdurig ook na zijn emeritaat voorzitter van de medisch-ethische commissie geweest en heeft die commissie een breed maatschappelijk draagvlak gegeven. Die commissie, de eerste in zijn soort in Nederland, is een voorbeeld voor andere universiteiten geweest.

Na zijn afscheid hebben hij en zijn vrouw Kitty genoten van lange reizen met de camper door Europa en was hij er op de eerste plaats voor zijn kinderen en kleinkinderen. Cees trad niet zo op de voorgrond en was bescheiden. Hij kon goed luisteren en bemiddelde in conflicten op een onnavolgbare wijze. Hij was vernieuwend en zijn tijd ver vooruit in medisch-ethische kwesties, en hij heeft veel ruimte gegeven aan nieuwe ontwikkelingen. Hij is daarmee de wegbereider van de huidige afdeling interne geneeskunde. ‘Een vernieuwer en een bruggenbouwer’, aldus Mark Kramer, het huidige hoofd van de afdeling interne geneeskunde. Bondiger kan het niet.

De afdeling interne geneeskunde van VUmc is hem veel dank verschuldigd.

Wij wensen zijn familie veel sterkte.

Paul Lips

Gerida van Veen Op 2 december bereikte ons het droevige bericht dat Gerida van Veen (1964) overleden is.

Gerida werkte de afgelopen vier jaar bij VUmc. Eerst in de functie van manager HRM en later als organisatieadviseur bij P&O. Voordat Gerida bij VUmc werkte, was zij geruime tijd werkzaam bij GGZ inGeest. Ze was al lange tijd ziek.

Gerida hield van haar werk. Ze was een goede professional met een grote passie voor de zorg.

Wij zullen haar missen en wensen haar man Bart en hun kinderen Marlou en Zenna veel sterkte toe.

Yolande Schaeffer

Personeelsactiviteiten Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte – 1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl.

U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/Tip van Boots.

Vol verwachting klopt ons hart….

Op 26 november was het weer zover! Sint bezoekt samen met zijn Pieten VUmc. Het was een drukte van jewelste op het prachtig in stijl versierde plein (mooi gedaan Eddy) bij de Tip van Boots. Vele kinderen, ouders, opa’s en oma’s hadden

zich verzameld om de Goedheiligman in levende lijve te ontmoeten. Vol verwachting klopte vele hartjes en de zenuwen gierden door menig buikje. Want, zou de goede Sint wel komen? Het weer was immers niet al te best en ook Americo, het paard van Sint, was volgens het laatste

Amstel Academie De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam (020) 444 4229 Centrum voor Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering en Bij- en nascholingen F. Broekhof (020) 444 4213 Medisch ondersteunende opleidingen en Verpleegkundige vervolgopleidingen K. Jonker (020) 444 2020 www.amstelacademie.nl

Het aanbod van het Centrum voor Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering najaar 2011- voorjaar 2012 van de Amstel Academie staat op internet: www. amstelacademie.nl De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Kijk snel op onze website en schrijf nu in!

Persoonlijke ontwikkeling Collegiale opvang na een schokkende gebeurtenis: 17 en 18 januari 2012 (hele dagen) Na een schokkende gebeurtenis kan opvang prettig zijn. Opvanggesprekken vragen een specifieke aanpak om echt behulpzaam te zijn bij de verwerking van de gebeurtenis.

Mindfulness voor Hulpverleners: 26 januari, 2, 9 en 16 februari, 1, 8 , 15 en 22 maart 2012 en een stiltebijeenkomst op 27 februari. (halve dagen)

Mindfulness staat voor doelbewust –

Tr a c e r 2 5 – 15 d e ce m b e r 20 11 – Ke r s t k r a n t

met een open blik en zonder oordelen – aandacht te geven aan, en volledig gewaar te zijn van de ervaring van het huidige moment.

Wetenschappers Persoonlijke ontwikkeling voor promovendi: 17, 18 en 24 januari 2012 (2 hele dagen, 1 halve dag) Om een promotie succesvol tot een goed einde te brengen is meer nodig dan inhoudelijke en wetenschappelijke vaardigheden. In deze training leert u om te gaan met de lastigste klus van uw promotie: uzelf managen Workshop: De do’s en don’ts van presenteren: 31 januari 2012 (2 uur ’s morgens) In deze korte workshop leert u alles wat u nodig heeft om uw publiek echt te boeien bij een wetenschappelijke (congres)presentatie. U leert hoe een verhaal op te bouwen, hoe uw verhaal te ondersteunen met slides en last but not least hoe om te gaan met lastige vragenstellers.

nieuws nog steeds zoek… Maar gelukkig, om stipt 11 uur werd Sint onder luid gezang binnengehaald. “Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht” klonk het uit de vele keeltjes. Dansende pieten, limonade, speculaas en pepernoten in overvloed. Sint verhaalde boeiend uit zijn Grote Boek. En ook was er alle ruimte voor de kinderen om aan Sint en zijn Pieten een verhaal of mop te vertellen. Uiteindelijk werden onder luid gejuich de kadootjes binnengereden. Natuurlijk had Sint voor al die lieve kinderen iets meegenomen en mochten ze allemaal apart met Sint en Piet op de foto. En pas nadat de Aftelpiet van 10 terug geteld had naar 1 werden alle pakjes gretig opengescheurd en was de verrukking compleet. Al met al een erg geslaagde ochtend. Voldaan gingen alle kinderen weer naar huis. Ook

Computertrainingen Morello, het VUmc syhsteem om uw websites te beheren: 26 januari 2012 (hele dag) VUmc gebruikt het programma Morello voor het websitebeheer. Nadat u de training hebt gevolgd bent u in staat om het internet en intranet van uw afdeling zelf te beheren.

Het volledige aanbod en inhoudelijke informatie over al deze trainingen en workshops kunt u vinden op www.amstelacademie. nl Daar treft u ook het digitale inschrijfformulier.

Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met ons secretariaat. Zij staan u graag te woord! Tel. 45084, e-mail e.samsom@vumc.nl Het opleidingsaanbod najaar 2011-voorjaar 2012 van de Amstel Academie staat op de website. Kijk voor een volledig overzicht van alle scholingsactiviteiten en trainingen op www.amstelacademie.nl of www.vumc.nl/opleidingen Inhoudelijke informatie over de Bij- en nascholingen kunt u vinden onder de gelijknamige rubriek op de website. De Amstel Academie biedt ook inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Kijk snel op onze website en schrijf u nu in voor ons nieuwe aanbod!

Competentiegericht opleiden in de praktijk: 1 februari 2012 (hele dag)

het jongetje dat, tot grote schrik van zijn moeder, vroeg of Sint niet gewoon “een mens in verkleedkleren was” ging weer zonder twijfels huiswaarts. Zelfs toen hij buiten Sint en zijn Pieten in een Mini Cooper weg zag rijden. “Americo is nog steeds zoek mama” zei hij vol overtuiging….Eddy, bedankt! Het was geweldig, en natuurlijk de Sint, bedankt! Eline Wijnen voor de feestdagen Vanaf heden zijn bij de Tip van Boots voor de komende feestdagen een 4-tal prachtige wijnen te koop of te bestellen: Bodegas Palacio ( Rioja ) 11,50 euro Vina Somoza 14,50 euro Alois Lageder 11,95 euro Domaine Les Yeuses 9,95 euro

Scholing voor werkbegeleiders van cursisten die competentiegericht onderwijs volgen. U leert hoe u de cursist op verschillende manieren kunt coachen en het voeren van begeleidingsgesprekken.

Voorbereidende cursus voortplantingsgeneeskunde voor DA: 3 februari 2012 (hele dag) Speciaal voor doktersassistenten.

Deze bijscholing sluit aan bij de taken, bevoegdheden en competenties die zijn geformuleerd door de Beroepsvereniging V&VN .

Begeleiden in de praktijk: 9 februari, 8 maart, 12 april 2012 (hele dagen) Studenten begeleiden kun je leren – de rol van werkbegeleider als organisator; coach; opleider en beoordelaar komen in deze bijscholingscursus uitgebreid aan bod.

Dialyse: 16 en 23 februari 2012 (hele dagen) Als dialyseverpleegkundige is het noodzakelijk dat u kennis heeft van nieuwe ontwikkelingen in uw vakgebied dialysezorg. Dit is een korte bijscholing om dat te bereiken.

Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met het secretariaat. Zij staan u graag te woord. Tel. 44354, e-mail: k.kappel@vumc.nl of Tel. 44253, e-mail : i.boctor@vumc.nl De gezondheidszorg blijft in beweging, dus ook ons opleidingsaanbod!

Het jaar van Berthie Schaad

Het jaar in citaten

‘Verpleegkundigen op Bonaire willen dolgraag leren’ Het was voor Berthie Schaad wel even wennen toen ze in september vanuit de goed geoutilleerde spoedeisende hulp van VUmc naar het San Francisco Ziekenhuis op Bonaire vertrok. In een piepklein ziekenhuis op een eiland met 15.000 inwoners gaan de zaken heel anders dan ze gewend was.

Drie maanden lang begeleidt ze de SEHverpleegkundigen, die overigens meteen ook IC- en ambulanceverpleegkundigen zijn. n Monique Krinkels Nu Bonaire, net als St. Eustatius en Saba, Nederlandse gemeenten zijn geworden, moeten de bewoners gebruik kunnen maken van dienstverlening op een met Nederland vergelijkbaar niveau. Dat heeft gevolgen voor de lokale overheid, de politie, het onderwijs en natuurlijk ook voor de gezondheidszorg.

VUmc en amc zijn voor vijf jaar een samenwerkingsovereenkomst aangegaan met Fundashon Mariadal, de overkoepelende zorgorganisatie op Bonaire. Amsterdamse artsen, verpleegkundigen en opleiders gaan per toerbeurt naar de Caraïben.

Wat doe je precies?

“Mijn opdracht was: de kennis op de seh van het San Francisco Ziekenhuis vergroten. Ik heb dit zelf ingevuld als een soort praktijkbegeleidster. Als er een patiënt komt met een bepaald ziektebeeld of een specifiek trauma, bespreek ik dit na. Dat is leerzaam voor de verpleegkundigen hier, want ze zien die patiënt voor zich. Je kunt uitleggen welke systemen mee doen bij bepaalde aandoeningen en welke complicaties mogelijk optreden.

Het gaat echt van laag- tot hoogcomplexe zorgvragen. En ze willen dolgraag leren. Je ziet ze blij verrast kijken, omdat ze zoveel meer inzicht krijgen in bepaalde ziektebeelden. Dit is leuk en boeiend om te doen.”

SEH-verpleegkundigen werken daar ook op de ambulance. Hoe is dat?

“Bonaire heeft twee ambulances. Prachtige, goed ingerichte auto’s, maar er staat maar één bemanning paraat. Het oproepen van het tweede team kost vaak te veel tijd. Dat betekent dat bij een botsing één patiënt op de officiële brancard ligt en de ander op een soort veldhospitaalbrancard, die op een bankje langs de zijkant van de ambulance (een beetje scheef) is vastgezet met een gordel. Slachtoffer en veroorzaker liggen dus bij elkaar, maar tot nu toe heb ik nog niets van rancune gemerkt. Ook bij de seh liggen ze – wegens ruimtegebrek – gebroederlijk naast elkaar. Dat zou in Amsterdam niet zo makkelijk gaan.”

We wilden exact weten waar we staan op weg naar 2020. Om onze langetermijnstrategie te realiseren moet je goed weten wat je sterke en zwakke punten zijn.

Wim Stalman, lid raad van bestuur, over de zwaartepuntanalyse. Tracer, 30 juni

DBC Onderhoud gaat uit van gemiddelde kostprijzen van behandelingen. Dat doet geen recht aan het werk van de umc’s. Fokke Rakers, directeur financiën a.i., over het dreigende omzetverlies in 2012 door prestatiebekostiging. Tracer, 14 juli

De verhalen van de ervaringsdeskundige zijn eyeopeners voor de hulpverleners.

Die worden als zeer indrukwekkend ervaren. Ze leren vanuit een andere invalshoek te kijken naar gedrag van cliënten. Opleider Ap de Ree over de training Helpen bij herstel; de taal van cliënten verstaan. inDrukken, 14 juli

Waarom wilde je naar Bonaire?

“Voor mij was dit een unieke mogelijkheid om een nieuwe ervaring op te doen in de laatste fase van mijn werkzame leven”, legt Berthie Schaad uit. “Ik werk al meer dan 40 jaar in de gezondheidszorg als verpleegkundige en heb veel verschillende banen gehad binnen dit beroep. Het is ook goed om weer eens te zien hoe goed wij het eigenlijk hebben in Amsterdam. Ik ben bovendien nieuwsgierig van aard, dus wilde ik dit graag meemaken.”

Het jaar van Rik Iping

‘We scoren met wetenschappelijke publicaties’ In november maakte het Centrum voor Wetenschap en Technologische Studies (CWTS) bekend, dat VUmc samen met Erasmus MC op de eerste plaats staat voor wat betreft de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek. Voor de analyse van alle gegevens maakte het CWTS onder meer gebruik van METIS, het registratiesysteem voor alle wetenschappelijke producten van VUmc. METIS-beheerder Rik Iping heeft er vertrouwen in dat het de komende jaren nóg beter zal gaan.

“Het cwts maakt elk jaar een analyse van de publicaties van de acht umc’s, om zo de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek te meten”, legt Rik Iping uit. “Het cwts kijkt ondermeer naar het aantal keer dat een publicatie geciteerd wordt, omdat je daaraan kunt zien wat de impact van een publicatie is. Uit de cwts-analyse is gebleken dat de publicaties van VUmc veel worden geciteerd, wat inhoudt dat er kwalitatief goed onderzoek gedaan wordt. Zo’n gezaghebbende analyse draagt bij aan een positief imago van VUmc als wetenschappelijk onderzoeksinstituut, waardoor het voor onderzoekers wellicht nog aantrekkelijker wordt om hier te komen werken.”

n Jeroen Kleijne

Gestroomlijnd Sinds 2009 genereert metis voor VUmc het bronbestand voor de cwts-analyse. “Als je kijkt naar de totale wetenschappelijk output, inclusief ‘abstracts’ en hoofdstukken in boeken, komen er elk jaar zo’n drieduizend publicaties bij. De cwts-analyse gaat ook over de jaren vóór 2009, toen de gegevens nog niet met behulp van metis werden aangeleverd. Hopelijk zullen door een verdere ontwikkeling van metis de verbeteringen ook zichtbaar worden in de cwts-analyses van de komende jaren.

In 2011 is de procedure voor het aanleveren van gegevens verder gestroomlijnd. “Ook hebben we een ‘schil’ over het systeem gelegd met behulp van een Cognos-kubus, waarmee we de beschikbare gegevens op verschillende manieren kunnen uitdraaien en met elkaar kunnen vergelijken. Zo kunnen we nu bijvoorbeeld de wetenschappelijke output koppelen aan de geldstroom en de hoeveelheid fte’s – menskracht – die ervoor nodig zijn geweest.”

F o t o : M a r k va n d e n B r i n k

Rendement “In 2012 gaan we op dezelfde voet verder met de ontwikkeling van metis. We hebben van de afdelingen een aantal goede suggesties gekregen voor verbeteringen, die we van plan zijn door te voeren. Ook de gegevens over de geldstromen en fte’s willen we nauwkeuriger vastleggen, zodat afdelingen, divisies en instituten nog beter kunnen zien wat hun rendement is en welke verbeterpunten er zijn.

“Mijn algehele gevoel over 2011 is zeer positief.

Alle afdelingen leveren een bijdrage aan het verzamelen van gegevens, wat een positief effect heeft op de nauwkeurigheid van de resultaten. metis is steeds meer verankerd in VUmc en daar ben ik zeer tevreden over.”

7

Tr a c e r 2 5 – 15 d e ce m b e r 20 11 – Ke r s t k r a n t

Een kaarsje voor: De nieuwe entree “Dat er in de hal van de polikliniek hard wordt gewerkt, zal iedereen die er komt duidelijk zijn. Maar hoe het gaat worden, dat is toch een beetje een verrassing. Natuurlijk, er hangen posters met ‘artist impressions’, maar dan weet je nog niet hoe het er uitziet als je er midden in staat. Mijn wens is dan ook dat het net zo mooi wordt als ik me heb voorgesteld. ” Gerda Maarse, projectleider planontwikkeling & huisvestingsbeleid

Bij het ICaR-VU alleen al zijn twintig mensen per jaar nodig die onderzoek gaan doen. We willen graag een instroom van zo’n 25 mensen per jaar. Coördinator Edwin Kanters over ‘zijn’ tweejarige masteropleiding cardiovasculaire research. Tracer, 28 juli

We wilden een interactiever programma neerzetten, waarin veel ruimte was om informatie over VUmc voor het voetlicht te brengen. Een eerste indruk is cruciaal. Karin van Dijk, beleidsadviseur p&o expertise, over het nieuwe introductieprogramma. Tracer, 11 augustus

Ik heb jarenlang een Marokkaanse mannengroep begeleid. Hier zat ook een tolk bij. Behalve vertaler was hij de schakel tussen twee culturen. Hij dacht mee, interpreteerde, stelde vragen ter verduidelijking en gaf desgewenst een betere uitleg aan de groep. Het is onmogelijk om zo’n groep te doen zonder tolk erbij. spv Jan Smits over het afschaffen van de tolkenvergoeding. inDrukken, 11 augustus

Ik snap volkomen dat VUmc op zoek gaat naar meer donateurs en vind het een logische stap om juist oudpatiënten te vragen. Wim van der Ham, patiënt en donateur, over fondsenwerving onder oud-patiënten. Tracer, 8 september

Het jaar van Ton van Balkom

‘Wij kunnen de beste aios kiezen’ Het jaar 2011 was een mooi jaar voor de psychiaters in opleiding van VUmc/ GGZ inGeest. Zij scoorden gemiddeld het hoogste van heel Nederland. Hoofd van de opleiding is hoogleraar psychiatrie Ton van Balkom. Hij is trots op dit resultaat. “Wij kunnen met onze opleiding de beste aios kiezen.” n Ellen Kleverlaan Eerst even wat cijfers. Ieder jaar beginnen in Nederland 150 basisartsen aan de opleiding tot psychiater. Zij doen vier en een half jaar over dit vervolgtraject. In heel Nederland zijn er dus ongeveer 700 psychiaters in opleiding. Van al die artsen werken er 25 bij ggz inGeest. En van deze 25 mensen, deden 15 artsen mee aan de landelijke voortgangstoets. Zij behaalden een gemiddelde topscore van 71,07. Ton van Balkom: “Traditioneel scoort VUmc/ggz inGeest goed, maar dit jaar staken de aios met kop en schouders uit boven de anderen in het land. Een unicum.”

Glorieus Vier jaar is Van Balkom nu opleider. Ieder jaar krijgen aios psychiatrie een formatieve of voortgangstoets. “Deze toets meet de kennis van de psychiater in opleiding, het laat zien waar hij of zij staat in het traject dat hij doorloopt.” De score van dit jaar laat ruimte voor slechts één conclusie en dat maakte het voor Van Balkom cs een glorieus jaar. “Wij hebben een groep enthousiaste en goede opleiders, die met elkaar uitstekend onderwijs verzorgen. Wat natuurlijk heel belangrijk is, is dat onze opleiding heel goed staat aangeschreven. Artsen willen graag bij ons in opleiding en we kunnen dus de beste aios selecteren.”

Ambitieus De hoge score van de voortgangstoets straalt natuurlijk af op Van Balkom als hoofd van de opleiding. Hij hamert er echter op dat een dergelijke hoge score nooit de verdienste van één man kan zijn. Maar dat hij ambitieus is en geen genoegen neemt met half werk, dat draagt natuurlijk een aardig steentje bij. “Ik neem aios serieus. Ik wil hun tijdens het opleidings-

Onderzoek van de arbeidsinspectie in alle umc’s wees uit dat er een ‘angstcultuur’ zou bestaan onder arts-assistenten. In VUmc hebben we dat gelukkig niet gevonden.

Beleidsadviseur gezondheid en arbo Martin Kersloot over de lastige positie van arts-assistenten. Tracer, 8 september

F o t o : M a r k va n d e n B r i n k

Het jaar in citaten

traject een rijkheid aan ervaringen bieden, waarvoor het onderwijs pal moet staan.”

Rooskleurig De psychiatrie is het grootste medische specialisme in Nederland, met ongeveer 3.000 psychiaters. Behoefte aan verse instroom blijft; vooral op bepaalde gebieden als de kinder- en jeugdpsychiatrie. “Ook zien we de tendens dat

veelal mannelijke psychiaters met pensioen gaan en jonge vrouwelijke psychiaters ervoor in de plaats komen. Waar de eersten fulltime werkten, verkiezen de tweeden een parttime werkend bestaan.” De toekomst ziet er wat Van Balkom betreft rooskleurig uit. “Met deze opleiding en zulke goede aios houden we het niveau van de psychiatrie hoog.”

Een kaarsje voor: Leefstijl Het zou mooi zijn als we door het leefstijlproject met zijn allen meer aandacht en bewustzijn kunnen bewerkstelligen voor leefstijl. Dat kan voor ieder op verschillend gebied zijn, maar ik hoop dat het bijdraagt aan het vergroten van welzijn en de verhoging van de kwaliteit van leven.

Karin Diemeer, oefentherapeut Mensendieck bij Actenz

Henriëtte van der Horst Cliënten waarderen het enorm dat GGZ inGeest aandacht besteedt aan religieuze feestdagen. Het is toch een vorm van erkenning van hun geloof en beleving. Bovendien krijgen klinische cliënten zo toch iets mee van de feestelijkheden rond het Suikerfeest. Geestelijk verzorger Jamal Mekdadi over de viering van het Suikerfeest op verschillende locaties van ggz inGeest. inDrukken, 22 september

Managers gaan niet meer zelf op zoek naar personeel, maar moeten zich houden aan de nieuwe richtlijnen voor externe inhuur. Alles loopt voortaan via het flexbureau. Directeur p&o Yolande Schaeffer, over het inhuren van tijdelijk personeel. Tracer, 6 oktober 8

Tijd om je te vervelen Lijdend aan een chronisch gebrek aan tijd heb ik vorig jaar een boek over de tijd gelezen. Ter geruststelling, dat was niet het enige boek dat ik gelezen heb, want lezen is net als lucht: een levensbehoefte. Een dag niet gelezen, is een dag niet geleefd. Alles wat met woorden te maken heeft, kan op mijn belangstelling rekenen.

Sinds ik een paar weken geleden Wordfeud heb ontdekt, check ik al voor het ontbijt mijn iPad om te zien of een van mijn tegenspelers een mooi woord heeft gelegd en ik zou het liefst mijn iPad mee willen nemen naar bed, maar daar is een ban over uitgesproken. Exquise woorden passeren bij Wordfeud de revue, nee, exquise

Tr a c e r 2 5 – 15 d e ce m b e r 20 11 – Ke r s t k r a n t

heb ik nog niet kunnen leggen, maar revue en requiem al wel. Ik houd erg van woorden als ze tenminste literair aan elkaar geregen zijn. De meeste beleidsstukken bijvoorbeeld haal ik het liefst meteen door de papierversnipperaar. Niet om door te komen, geen weldenkend mens kan daar chocola van maken.

Wat een genoegen om dan een goed geschreven boek te lezen over de tijd. De kloktijd die ons van minuut tot minuut voortjaagt, bepaalt vaak ons gevoel van tijd. Maar er bestaat ook zoiets als innerlijke tijd, de tijd als duur. Tijd die zich niet in ritme of seconden laat vangen. Tijd als kwaliteit. Als je tijd als duur wilt ervaren, trek je dan elk jaar een of twee weken terug. Dat is

het dringende advies van de schrijfster van ‘Stil de tijd’, Joke Hermsen, die laatst op een ‘inspiratiebijeenkomst’ van VUmc was.

Vertoef een paar weken op een afgelegen en rustige plek en verbreek alle elektronische banden met de buitenwereld (ai, tegen die tijd moet ik van mijn wordfeud-verslaving af zijn). Dan is er tijd om je te vervelen, en volgens haar ervaar je dan de tijd als duur en ontstaat vanuit die verveling vanzelf creativiteit. Dus laten we ons allemaal eens lekker gaan vervelen deze kersttijd, dan kunnen we creatief alle problemen aan die volgend jaar weer op ons afstormen.

Henriëtte van der Horst is hoogleraar huisartsgeneeskunde

Het jaar van Karin van Gils

‘Kinderen liggen in hun eentje te wachten op een onderzoek’ Karin van Gils (27) reisde onlangs naar Kenia in het kader van het uitwisselingsproject Doctor2Docter. De medisch pedagogisch werker van de afdeling kindergeneeskunde vertelt dat deze ervaring haar diep raakte.

“Soms dacht ik: ‘Je wordt hier alleen maar zieker’.”

zag beestjes die langs de muur liepen, verroeste bedden en een allegaartje aan dekens. Het is echt niet te vergelijken met de medische zorg hier.”

Een ander groot verschil noemt ze het feit dat de ouders in Nederland altijd bij hun kind blijven, tot aan de operatiekamer toe.

“Daar gaat een kind bijvoorbeeld alleen naar een onderzoek toe en ligt het soms een uur alleen op een brancard te wachten.”

n Annette Karimi Toch raakte ze ook diep onder de indruk van de Keniase medisch pedagogische medewerkers. De vier vrouwen werken in het Sally Test-center, een soort kinderdagverblijf in het ziekenhuis, en op de kinderafdelingen. “Zij waren heel gedreven en wilden graag weten hoe wij kinderen begeleiden tijdens de ziekenhuisopname. Hoewel ze pas twee jaar bezig zijn, was ik echt positief verrast.

Onze ideeën, zoals onder andere rollenspelen doen met de kinderen om ze uit te leggen wat er gaat gebeuren kwamen redelijk overeen.”

De Kenianen moeten dat echter doen met een chronisch gebrek aan hulpmiddelen. Voorlichtingsmateriaal als voorbereidingsfilmpjes over ct-scans, een infuus, narcose en materiaal om kinderen af te leiden, is er niet of gebrekkig. “Dat willen we de volgende keer, als we in mei of april gaan, meebrengen en met ze gaan ontwikkelen.”

Al jeukten haar handen Van Gils voelde zich ook geremd. “Ik dacht soms:‘Wie zijn wij om te vertellen hoe het moet’. De omstandigheden zijn daar zo anders. Je kunt ook snel teveel willen, terwijl je het echt heel praktisch moet houden.”

Trauma voorkomen In oktober was het haar beurt om Keniase collega’s daar te ontmoeten. Doel was kennis uitwisselen over de begeleiding van kinderen tijdens hun verblijf in het ziekenhuis om daarmee zoveel mogelijk trauma door deze ervaring te voorkomen.

Alle bekende tv-beelden over Afrika hadden haar niet kunnen voorbereiden op wat ze aantrof in het ziekenhuis. “Het is zo overweldigend als je er zelf bent en met eigen ogen ziet hoe het gaat.

Op de kinderafdeling was er een enorme chaos en een verschrikkelijke stank. Ik zag kinderen die met zijn tweeën in bed lagen en niet verschoond werden omdat er geen luiers zijn. Hun moeders erbij, die soms op de grond sliepen; ik

F o t o : M a r k va n d e n B r i n k

Chronisch gebrek

Het team medisch pedagogisch werk haakte twee jaar geleden aan bij het uitwisselingsproject tussen VUmc en het Moi Teaching and Referal Hospital (mtrh) in Eldoret, Kenia.

“Mijn toenmalig leidinggevende en een collega zijn destijds naar Kenia geweest om lessen te geven over de begeleiding van kinderen en om te kijken hoe we verder kunnen bijdragen aan de pedagogische zorg”, vertelt Karin van Gils.

Het jaar van Ype Henry

‘Projectbureau huisvesting heeft een geweldige klus geklaard’ Het nieuwe jaar begint goed voor de zeventig medewerkers van de afdeling oogheelkunde van VUmc. Sinds de volledige renovatie van de polikliniek zijn rust en overzicht in hun leven teruggekeerd, en dat is veel waard. n Terri Kester Hoofd van de werkgroep Ype Henry is opgelucht dat het proces vrijwel is afgerond.

Zeven maanden lang begon iedere werkweek met een bespreking over de renovatie.

“We zijn begonnen met een enorm pakket eisen, dat door alle betrokken partijen is gefiatteerd. Veel dingen zijn van week tot week bijgesteld, maar we hebben van geen enkele beslissing spijt. Het bureau huisvesting heeft een geweldige klus geklaard.”

Flexibiliteit Henry benadrukt dat de afdeling tijdens de renovatie alleen kon blijven draaien dankzij de flexibiliteit van het personeel. “Soms was het echt een puinhoop en moesten we afwachten of iedereen de moeizame omstandigheden wel aan kon. Er werd zelfs ’s avonds doorge-

werkt om de productie op peil te houden.”

René van Rijn is eindverantwoordelijk voor de polikliniek. Hij bevestigt dat het soms lastig was. “Patiënten moesten wel eens omlopen via andere poli’s en sommige medewerkers werkten enige tijd in de wachtruimte van de kno poli. Maar ook wat betreft operaties is onze productie nauwelijks minder geworden.”

De investering aan energie en aandacht heeft zich terugbetaald. De hele kliniek heeft een grondige facelift gekregen, een afgekeurde operatiekamer heeft een upgrade ondergaan en er zijn drie spreekkamers en een behandelkamer bijgekomen. De winst zit vooral in de optimalisatie van de beschikbare ruimte, waaraan sinds de nieuwbouw in 1983 deels niets meer was gedaan. Tegelijkertijd zijn allerlei logistieke processen gestroomlijnd, wat veel tijdwinst oplevert.

“Wij hebben een ingewikkelde patiëntenstroom”, zegt Henry. “Het oog is een bijzonder orgaan. Je kunt erdoor naar binnen kijken en meteen interpreteren wat je ziet. Een consult vereist veel menskracht en apparatuur, omdat we in negen van de tien gevallen meteen een diagnose stellen en een behandelplan opstellen.”

F o t o : M a r k va n d e n B r i n k

Rust Alvorens bij de specialist terug te keren voor de diagnose, doorloopt de patiënt een complex proces. In de nieuwe situatie zijn er drie grote wachtruimtes en de ruimtes voor onderzoek en ondersteunende diensten zijn opnieuw ingedeeld. Het is nu meteen duidelijk waar je moet zijn. Op die manier slaagt de oogpoli erin zo’n 60.000 patiëntcontacten per jaar af te werken, wat neerkomt op 200 tot 250 patiënten per dag.

Zelfs voordat de groene wanden in het kader van de healing environment zijn geïnstalleerd, straalt de nieuwe inrichting al rust uit. Voor een van de drukste poli’s van het ziekenhuis is dat een hele prestatie. En al is er veel verbeterd, toch blijven Henry, Van Rijn en hun collega’s op zoek naar verdere optimalisatie – en op termijn naar nog meer patiënten.

9

Tr a c e r 2 5 – 15 d e ce m b e r – Ke r s t k r a n t

Een kaarsje voor: Onze cliënten Ik wens iedereen, zowel collega’s als onze cliënten fijne feestdagen en een waardevol 2012! Metafoor van de Chinese vingervanger: The more you struggle, the tighter you are trapped. Doe het dit jaar eens anders.

In plaats van heel hard je best doen om een probleem op te lossen, kun je het probleem ontspannen tegemoet treden en daarmee ruimte scheppen.

Mijn hoop is dat in 2012 iedereen beginnende angst en depressieve klachten tijdig signaleert en de weg weet te vinden naar het preventieve ondersteuningsaanbod van Prezens.

Maak gebruik van het mooie, wetenschappelijk bewezen effectieve preventieve aanbod! Ook online (en géén eigen bijdrage GGZ-zorg!).

Bregje Kras, preventiewerker Prezens

9

Goede somatische zorg voor psychiatrische patiënten en psychiatrische zorg voor somatische patiënten heeft lang onvoldoende aandacht gekregen. Het is bijzonder dat wij er nu zo systematisch mee aan het werk zijn gegaan. Wouter van Ewijk, lid raad van bestuur, over het VUmc-ggz inGeest programma soma-psyche. Tracer, 20 oktober

Een van de onderzoeksresultaten is dat de samenhang tussen soma en psyche op de werkvloer niet als een urgente kwestie wordt gezien.

Dit is een belangrijk aspect van de fusie en dat besef moet dus nog wel doordringen. Praktijkopleider Alex van der Heijden naar aanleiding van een onderzoek van de praktijkopleidingen onder verpleegkundigen en deskundigen. inDrukken, 20 oktober

We gaan onder meer laboratoriumtaken en laboratoriuminnovatie onderling verdelen en ontwikkelen. Dat levert een veel efficiënter wijze van onderzoek doen op. Hanne Meijers, hoofd afdeling klinische genetica, over een mogelijke alliantie van haar afdeling met het amc. Tracer, 17 november

Het jaar van Jochen Bretschneider

‘Onze films staan altijd in top 10 van iTunes U-VU’ KNO-arts Jochen Bretschneider filmt en monteert onbezoldigd en in zijn vrije tijd de medische handelingen, die artsen in VUmc herhaaldelijk moeten uitleggen aan studenten. Hoogtepunt in 2011 vormde voor hem dan ook de toekenning door Apple van een VU/ VUmc-eigen account in ‘iTunes U’. “Op de iTunes U-pagina van de VU en VUmc staan altijd veel van onze films in de top 10.” n Liesbeth Kuipers Als projectleider van de digitale leeromgeving Fronter is kno-arts Jochen Bretschneider sinds 2007 bezig met webgebaseerde onderwijsvormen voor coassistenten. Fronter kreeg in 2011 een boost vanwege een app waarmee de leeromgeving nu ook via smartphones en tablet-pc’s is te raadplegen, vertelt hij. “Dat betekent dat we ons onderwijs vanaf nu mobieler en papierloos kunnen maken.”

Maar het hoogtepunt van dit jaar vormde voor hem de toekenning door Apple van een VU/VUmc-eigen account in ‘iTunes U’. “Als eerste en nog steeds enige van de acht grote Nederlandse universiteiten”, zegt hij trots.

Podcasts Zoek je in iTunes op ‘VUmc Amsterdam’ of ga je via ‘iTunes U’ naar de snelkoppeling ‘Universiteiten en hogelscholen’ en vervolgens naar ‘Vrije Universiteit Amsterdam’, dan krijg je een overzicht van de

onderwijsfilms van VUmc, zoals ‘Hoe lees ik een X-thorax?’, en ‘Wat is een gehoortest?’. Jochen Bretschneider: “Dit soort onderwerpen moeten artsen regelmatig toelichten tijdens het klinisch onderwijs.

Maar artsen zijn niet altijd in de gelegenheid de toelichting te geven zoals ze die willen geven. Deze films – podcasts – van tien tot vijftien minuten kunnen studenten nu op de computer, iPhone, iPod en iPad downloaden en herbekijken, waar en wanneer ze maar willen. Als onderwijsinstelling ben je aantrekkelijk en innovatief als je op deze manier lesmateriaal aanbiedt aan studenten geneeskunde.”

Van onderwijs naar film, van film naar verhaal Jochen Bretschneider maakt en monteert - onbezoldigd en in zijn vrije tijd - de films zelf of samen met student geneeskunde en semiprofessionele filmer Vincent Steeman.

“Ik begon ermee toen een student me vroeg of ik mijn uitleg niet kon vastleggen op film. Inmiddels werk ik met professionele camera’s voor de opnames en professionele software voor de montage.”

In 2012 gaat hij een opleiding volgen tot Digital Video Producer. “Om mijn filmwerk efficiënter te maken en, samen met enthousiaste collega’s, nieuwe films te kunnen maken, onder meer bij oogheelkunde, neurochirurgie en chirurgie. Onderwijs als film of verhaal blijft beter hangen.

Storytelling is inmiddels een begrip in de onderwijswereld. Op de iTunes Upagina van de VU staan dan ook altijd veel VUmc-films in de top 10. Dat inspireert.”

F o t o : M a r k va n d e n B r i n k

Het jaar in citaten

Een kaarsje voor: Meer eenheid Mijn wens voor 2012 klinkt simpel maar is des te moeilijker te realiseren: dat mensen hun onderlinge verschillen vergeten en zich hun bestaan voor elkaar realiseren en daar gebruik van gaan maken.

Henk Grevelt, leidinggevende restaurant

Een kaarsje voor: Minister Schippers “Wat ik wens voor 2012? Dat minister Schippers bij zinnen komt en dat onze maatschappij weer een samenleving wordt in plaats van een economie. Ik hoop ook dat ggz inGeest niet al te hard wordt getroffen door bezuinigingen en dat we een mooie fusie met VUmc tegemoet gaan. Mooi weer tijdens de zomermaanden, dat zou ik ook graag willen in 2012. En als ik dan tot slot nog iets voor mezelf mag wensen: graag een klein beetje meer nachtrust.”

Annemarie Burgers, communicatieadviseur GGZ inGeest

10

Ondenkbaar De helden die we in de Bijbel tegenkomen, zijn vaak zeer mannelijke mannen, uitgerust met doorzettingsvermogen, levenslust en kracht. Of het zijn met wijsheid beklede grijsaards, die langer leven dan menselijk voor mogelijk moet worden gehouden. Het verrassende en nieuwe van het kerstverhaal en het daaropvolgende levensverhaal van Jezus is, dat het niet klopt met het Bijbels heldenbeeld: een kwetsbaar kind, zoals alle kinderen, een moeilijk te volgen dwarse jonge man, naïef en argeloos.

Op wie lijken wij het meest: de mannelijke man of het argeloze kind?

De filosoof en theoloog Charles Taylor noemt de moderne mens, een

Tr a c e r 2 5 – 15 d e ce m b e r 20 11 – Ke r s t k r a n t

‘omsloten mens’: een mens die zijn weg bepaald heeft en leeft alsof er geen einde is. De moderne mens heeft zijn kaarten gezet op de wetenschap, op meten is weten. Daarmee raakt hij althans volgens Taylor - omsloten, niet ontvankelijk voor andere manieren van denken, voor het ondenkbare.

Door het leven in het ziekenhuis weten we dat één en één vaak meer of minder is dan twee. Onverwachte wendingen, onvoorziene omstandigheden, mensen die anders reageren op wat je wilt zeggen of op de medicijnen die je hebt voorgeschreven.

Op wie lijken we nu? De mannelijke mannen uit de Bijbel bepaalden hun weg

in contact met God, het kwetsbare kind werd zelfs zoon van God genoemd.

Misschien lijken we dus op geen van beide. Wel wordt de mens in onze cultuur door zijn intellectuele kracht en zijn vermogen om de wereld naar zijn hand te zetten getypeerd. Mannetjes dat willen we wel zijn, ook als we vrouwtjes zijn. Een kind moet alles nog leren en denkt alle kanten op, vrij en zonder remmingen. Kerst is misschien niet alleen maar een feest van licht en lichtjes, maar juist ook een van uitbreken uit het idee dat we als mens dat mannetje zijn. Een tijd om het ondenkbare te denken.

Eric Bras, dienst pastoraat en geestelijke verzorging 10