25 juli 2013 – nummer 15
Website over culturen in de maak
Op werkbezoek in Melbourne
Botcement in een oogwenk verwijderd
Vijf meter papier met verbeterpunten
‘Doe meer met je kennis’
Met ‘Kleurrijk VUmc’ geeft VUmc zorgverleners handvatten opdat alle patiënten tot hun recht kunnen komen ▶ pagina 2
Een brede bachelor voorkomt dat mensen op hun 18e al een definitieve studierichting moeten kiezen ▶ pagina 3
Micha Paalman heeft een beitel ontwikkeld voor het verwijderen van botcement bij heuprevisies ▶ pagina 4
Er is tweeënhalf jaar gewerkt aan een zorgpad slokdarmkanker, met geweldige kwalitatieve verbeteringen ▶ pagina 4
Fysioloog Etto Eringa kreeg een Vidibeurs voor zijn onderzoek naar diabetes en de opstapeling van vetten ▶ pagina 7
Koeling uitgevallen
Transplantatie-duo zet 4B op stelten
Op woensdagmiddag 10 juli is er een storing ontstaan in de zogenaamde main equipment room (mer) van het ziekenhuis. In deze ruimte staat een groot deel van de belangrijke servers die gebruikt worden voor patiëntenzorg en bedrijfsvoering. De koeling viel uit doordat de watertoevoer die voor het koelen nodig is, (per ongeluk) was afgesloten. Hierdoor liep de temperatuur te hoog op waardoor deze servers buiten bedrijf werden gesteld. Gedurende enkele uren is hierdoor de spoedeisende hulp gesloten geweest voor patiënten van buiten. De eerste verbeteracties zijn door het facilitair bedrijf en projectbureau huisvesting uitgezet om herhaling te voorkomen.
Foto Janine Vonk
Inschrijving gebouwenloop gestart
Het begon als een manier om familie en vrienden op de hoogte te houden van de transplantatie. Maar de pagina van Facebookvriendinnen Nicole Plas en Belinda Smink is sinds 1 juli door meer dan 80.000 mensen bezocht. Hun openhartige relaas blijkt een grote steun voor nierpatiënten en stimuleert gezonde Nederlanders om over transplantatie na te denken. n Monique Krinkels Nicole Plas en Belinda Smink zijn wel in voor een geintje, daar weten de
verpleegkundigen op 4B over mee te praten. Dankzij hun Facebook-pagina en artikelen in de media zijn ze ook behoorlijk bekend. Een ansichtkaartje gericht aan nier Willem werd keurig op 4B bezorgd. “Ja de nier heeft een naam gekregen. Ik heb hem Willem genoemd, van ik wil ’em”, aldus Nicole.
Mooiste En Willem doet het vooralsnog uitstekend. Binnen een paar dagen na de operatie daalde de creatinine-concentratie van boven de 200 naar een gezondmens-niveau. “De chronische vermoeidheid waar ik door mijn ziekte last van had, heb ik sinds de operatie ook niet meer gevoeld.”
Echte hartsvriendinnen kon je ze tot voor kort niet noemen. Belinda leerde Nicole anderhalf jaar geleden kennen via Facebook. Pas een jaar geleden zagen ze elkaar voor het eerst op een feestje. “Maar je hoeft elkaar niet al vanaf de kleuterschool te kennen. Toen ik begin dit jaar hoorde dat Nicole’s donor was afgekeurd, wist ik meteen dat ik haar mijn nier wilde geven. En het is het mooiste wat ik in mijn leven heb gedaan.” Ze zijn erg te spreken over de zorg die ze in VUmc krijgen. “Ik kwam oorspronkelijk voor een second opinion bij Piet ter Wee, maar ik ben zijn patiënt gebleven. Daar heb ik graag een autorit voor over”, aldus Nicole. En ook over operateur Arjan Hoksber-
gen niets dan lof. “De omloop mocht tijdens de operatie zelfs een fotoserie maken. Erg belangrijk voor me dat ik dat ook kan zien.”
IJsjes Hoewel Belinda doet alsof het de normaalste zaak van de wereld is, vinden anderen haar gift bijzonder. Ze werd bijvoorbeeld door ola tot ‘tofste peer’ uitgeroepen. De perenijsjes die ze kreeg, werden door Nicole (Belinda was al met ontslag) uitgedeeld aan de jonge patiëntjes in het ziekenhuis en de polikliniek. Inmiddels is ook Nicole weer thuis; het vervolg is op www. facebook.com/DonerenEnTransplanteren te lezen.
Presteren loont Wat doe je en welke vergoeding krijg je ervoor? Voor de patiëntenzorg is dit al langer de kernvraag tijdens de onderhandelingen met zorgverzekeraars. Deze vraag komt nu ook aan de orde tijdens het vaststellen van de begroting voor onderzoek, opleiden en onderwijs. VUmc stapt op 1 januari 2014 officieel over op interne prestatiebekostiging (IPB). n Ben de Graaf
Veel mensen vertalen ‘prestatiebekostiging’ met ‘loon naar werken’, maar in de zorg ligt dat even wat ingewikkelder, stelt Geert Kazemier, chirurg en voorzitter van de stuurgroep interne prestatiebekostiging. “Stel dat we in VUmc een periode toevallig niemand hoeven te reanimeren, moet je die zorg dan maar schrappen? Natuurlijk niet. Die veiligheid wil je wel in huis hebben. De zorg is geen groentewinkel waar je voor elke krop sla een euro betaalt. Toch willen we wel toe naar een systeem dat meer inzicht verschaft in wat iets kost en wat iets oplevert. Met de nieuwe bekostigingssystematiek verdelen
Hartje zomer. De mussen vallen van het dak en nu al moeten nadenken of je wilt hardlopen door de gebouwen van VUmc. Dat moet wel want maar maximaal 1.000 hardlopers kunnen meedoen aan de negende VUmc gebouwenloop op zaterdag 26 oktober. Binnen een week na het openen van de inschrijving hebben zich al 250 potentiële winnaars van de 1,2, 5 en 10 km aangemeld. Dit jaar staat de gebouwenloop in het teken van het project ‘Loop hard voor het hart’ van de afdeling cardiologie. De wetenschappers van cardiologie willen afwijkingen aan de kleinere kransslagaderen bij patiënten opsporen en bestuderen met Endopat®, een nieuwe niet belastende techniek. Drie euro van het inschrijfgeld van de deelnemers gaat naar dit project. De deelnemers mogen ook meer geven en velen doen dat ook want er staat al 1.000 euro aan inkomsten voor het goede doel op de teller.
Inschrijving Inschrijven is mogelijk via www.VUmc.nl/gebouwenloop. Het inschrijfgeld bedraagt minimaal 13 euro, voor de kinderloop 5 euro.
Akkoord CAO we onze opbrengsten over de divisies en afdelingen meer op basis van productie en prestatie dan op een vast historisch gegroeid bedrag.”
Kostenbewust Is interne prestatiebekostiging alleen iets voor managers? “Nee”, zegt de voorzitter van de stuurgroep. “We willen graag dat ook individuele medewerkers, zoals artsen, onderzoekers en verpleegkundigen, zich meer bewust worden van de kosten en opbrengsten van de zorg of dienst die ze leveren. Dat geldt ook voor mezelf. Laat ik op de OK dat dure tangetje uit de verpakking
halen of kies ik voor een goedkopere versie. Zonder uiteraard aan de kwaliteit te tornen. Als je zelf niet weet welke kosten je ‘veroorzaakt’, dan zul je ook niet direct na gaan denken over goedkopere oplossingen. Prestatiebekostiging is een hulpmiddel om hier meer inzicht in te krijgen. Dat inzicht moet leiden tot doelmatiger werken.”
Valkuilen De nieuwe systematiek moet leiden tot meer inzicht in kosten en opbrengsten, in een effectievere bedrijfsvoering, een betere onderhandeVervolg op pagina 2
Begin juli bereikten de onderhandelaars een akkoord over een nieuwe cao, die van 1 april 2013 tot 1 april 2015 loopt. Deze cao geldt voor alle 67.000 medewerkers van de universitair medische centra. Medewerkers krijgen in de nieuwe cao umc zowel in 2013 als in 2014 een structurele loonsverhoging van 1%. Daarnaast krijgen zij op 1 juli 2014 een eenmalige uitkering van 300 euro bruto en in januari 2015 een eenmalige uitkering van 200 euro bruto. Er zijn ook afspraken gemaakt over het persoonlijk budget. Eén van de maatregelen die dat aantrekkelijker moet maken, is dat een deel van het budget mag worden ingezet voor extra vrije tijd.
Vervolg van pagina 1 lingspositie met zorgverzekeraars en een betere financiële onderbouwing bij belangrijke strategische keuzes. Toch ziet Kazemier ook valkuilen. “We moeten niet in de reflex schieten dat we zorg of onderzoek gelijk schrappen omdat het meer kost dan het opbrengt. Ook moeten afdelingen zich niet op een eilandje terugtrekken en zaken alleen voor zichzelf goed regelen. We hebben elkaar nodig. Samen staan we voor een breed pakket aan zorg, onderzoek en onderwijs op hoogstaand academisch niveau. Wel moeten we de discussie voeren wat we binnen ons instituut belangrijk vinden en waar we onze opbrengsten aan uit willen geven. Daar moet een visie achter liggen. En dan kan het bijvoorbeeld best zijn dat een afdeling minder opbrengsten krijgt omdat door automatisering minder menskracht nodig is. Of kan een afdeling die meer ‘produceert’, extra geld krijgen voor een mooi kwaliteitsproject.”
Goede registratie Het afgelopen jaar besprak de stuurgroep hoe interne prestatiebekostiging precies moet worden ingevoerd en rekende zij de consequenties van verschillende scenario’s door. Tot en met 2014 zal de focus liggen op een goede registratie, want daar staat en valt alles mee. Afdelingen moeten vastleggen wat ze doen en wat de kosten en opbrengsten zijn. Dat geldt al voor de komende begroting, want die wordt vastgesteld volgens de nieuwe systematiek. Meer informatie: intranet/prestatiebekostiging, programma.IPB@ VUmc.nl. Daarnaast verschijnt medio augustus de folder Interne Prestatiebekostiging. Op weg naar 2014 De raad van bestuur heeft in een kaderbrief de uitgangspunten voor de managementcontracten 2014 aangegeven. Wat zijn de plannen voor volgend jaar en waar legt de rvb de accenten? In de serie ‘Op weg naar 2014’ geven betrokkenen aan wat dit in de praktijk gaat betekenen. In deel 1 de prestatiebekostiging.
Tracer 12e jaargang nr 15, 25 juli 2013
Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.750. Tracer wordt gemaakt onder verantwoordelijkheid van de dienst communicatie. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Ellen van den Boomgaard, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcel Licher, Marre Roozen, Marieke Schutte, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Henriëtte van der Horst, Chris Mulder, Osvaldo Heredia Redactiesecretariaat
dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: tracer.info@VUmc.nl Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk DeltaHage, Den Haag
De ziekte van Parkinson Op woensdag 9 oktober zal voor de elfde keer het jaarlijkse Literatuur en Geneeskunde symposium worden gehouden. Het thema is ‘het verwarde brein’. De hoofdlezing zal worden verzorgd door romanschrijver en medisch microbioloog Miquel Bulnes. Tot 3 oktober zal Arko Oderwald in Tracer aandacht besteden aan hersenziekten in de romanliteratuur. Deze keer: De ziekte van Parkinson. n Arko Oderwald ‘Het kwaad van Elena’, een roman van de Argentijnse schrijfster Claudia Piñeiro, is opgedeeld in drie delen die het dagritme weerspiegelen van het nemen van haar pillen. Elena heeft de ziekte van Parkinson en heeft zich voorgenomen naar Buenos Aires te gaan. Dat vereist een zorgvuldige planning met betrekking tot het innemen van haar pillen. Zonder de pillen kan ze niet opstaan en nauwelijks lopen. Haar blik is, als ze staat, perma-
nent naar de grond gericht Elena onderneemt deze helse reis naar Buenos Aires omdat ze de hulp wil inroepen van een vrouw. Deze vrouw, Isabel, is haar, of eigenlijk haar dochter, wat schuldig. Ooit heeft haar dochter Rita Isabel weerhouden om een abortus te laten plegen, waarvoor Isabel, in de visie van Elena, achteraf vast dankbaar zal zijn. Rita is onlangs gestorven, ze werd hangende aan een touw in de kerktoren gevonden. De officiële lezing is zelfdoding, maar de moeder vertrouwt het niet. Het onweerde die bewuste avond en Rita was zo bang voor onweer dat ze nooit uit eigen beweging het huis uitgegaan zou zijn. Ze is vast vermoord, denkt Elena. Dat is de reden dat Elena nu hulp nodig heeft: iemand moet, voor haar, haar lichaam zijn en dit tot op de bodem uitzoeken. Tot voor kort was haar dochter, die bij haar in huis woonde en voor haar zorgde, altijd dat vervangende lichaam, maar nu staat Elena er alleen voor. Isabel blijkt echter helemaal niet dankbaar. Ze vervloekt de dag dat ze naar Rita luisterde en zich gedwongen voelde af te zien van de abortus. Op dat moment kantelt het verhaal. Het
Website over culturen in de maak De commissie interculturalisatie is bezig een website op te zetten waar zorgverleners informatie kunnen vinden over andere culturen. Met ‘Kleurrijk VUmc’ wil de commissie hen handvatten geven opdat alle patiënten tot hun recht kunnen komen in VUmc. Binnenkort gaat een proefversie van de website online, zodat gebruikers kunnen kijken of de informatie toereikend is, of dat er elementen ontbreken. De pilot van de website is te vinden onder de letter i van interculturalisatie.
Deskundigen “We hebben de meeste teksten samen met het Erasmus MC opgesteld en ze vervolgens met interne deskundigen besproken”, aldus Reina Steenwijk , projectleider interculturalisatie. “De teksten over zwangerschap en geboorte en over palliatieve zorg worden volgende maand afgerond. We zitten dus nog echt in de opbouwfase.” Naast de verschillende feesten en de daarbij horende culturele gebruiken behandelt de website ook voedingsvoorschriften, medicatie, communicatiepro-
blemen, maar ook culturele uitgangspunten als individualiteit tegenover het groepsbelang, de verwachtingen die mensen hebben van de gezondheidszorg en ethische vraagstukken. Petra Verdonk is universitair docent interculturalisatie en diversiteit bij metamedica. Zij heeft, als lid van de commissie interculturalisatie, meegekeken naar de teksten. “Zorgverleners weten soms te weinig van andere culturen. Ook bij geneeskundestudenten merk je dat. Vandaar dat de leerlijn diversiteit en ook deze website zo belangrijk wordt gevonden.”
Aftrap “Op 3 oktober gaat ‘Kleurrijk VUmc’ van start. De TurksNederlandse cabaretière Nilgün Yerli geeft het startschot en iedereen kan deelnemen aan een multiculturele maaltijd. Er hebben zich inmiddels al zo’n honderd deelnemers aangemeld. Iedereen is welkom, mits van tevoren aangemeld en zolang er plaatsen beschikbaar zijn. De aftrap wordt gegeven in de Amstelzaal”, besluit Steenwijk.
dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 (020) 44 43 444, e-mail tracer.info@VUmc.nl Copyright © 2013 VUmc, Amsterdam Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Volgende Tracer
D e volgende Tracer verschijnt op donderdag 8 augustus Deadline voor kopij is 31 juli om 12.00 uur.
2
Isabel, voor iets dat nog erger is dan onweer. Elena realiseert zich ineens dat Rita bang was voor haar en dat opent voorgoed haar ogen voor haar situatie. Zowel de ervaring van de patiënt met de ziekte van Parkinson als de ervaring van de omgeving wordt in deze roman indringend beschreven en – net zoals de andere romans van Claudia Piñeiro - goed leesbaar.
Plukker unplugged
Opgave en vragen over abonnementen
perspectief van Elena, dat tot nu toe nauwelijks werd tegengesproken, krijgt concurrentie. Zij vertelt aan Isabel dat twee weken voordat Rita dood werd gevonden, zij samen met haar bij de dokter was. Er was uitgebreid onderzoek gedaan en hij vertelt de uitkomst daarvan. Die boodschap is dat de Parkinson dusdanig zal verergeren dat zij geheel afhankelijk van Rita zal worden. Wellicht was Rita bang, zegt
Tracer 1 5 – 25 j u l i 201 3 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg
Zang en dans in de bestuurskamer
“k
ijk, Fred”, zei de controller van een ziekenhuis ooit tegen me, “de taken tussen ons zijn als volgt verdeeld: ík doe het werk en jíj hebt de portefeuille zang en dans.” Een beetje gelijk had hij wel. Als ik bijvoorbeeld een hoogwaardigheidsbekleder ontvang of een afdeling open, waan ik me soms een figurant in een toneelstuk of musical. Diezelfde controller noemde bestuurders overigens Fred Plukker, voorzitter van de raad van bestuur ook ‘hogere zoogdieren’. Dat was, vrees ik, niet als compliment bedoeld. Nu doe je als bestuurder ook nog wel wat anders dan optreden in het openbaar. Beslissingen nemen bijvoorbeeld. Hoe dat eraan toegaat? Dat vertel ik u zo dadelijk. Maar eerst verklap ik u een Groot Geheim: bestuurders zijn nét mensen. Vaak vermoeden medewerkers allerlei strategieën of onuitgesproken bedoelingen achter wat een bestuurder doet of zegt. Merkt zo’n bestuurder bijvoorbeeld op dat een afdeling goed presteert, dan zou hij daarmee eigenlijk willen laten weten dat die afdeling niet hoeft te bezuinigen. Maar beslissingen van bestuurders komen niet anders tot stand dan beslissingen binnen uw eigen team. Je probeert verstandige dingen te zeggen en te luisteren naar de verstandige dingen die je collega’s zeggen. Soms maak je een keuze, omdat géén beslissing slechter is dan een second best beslissing. Soms heb je een bepaald stuk net niet goed genoeg gelezen, had je een blinde vlek of vertrouwde je te veel op je informant. Dan neem je de verkeerde beslissing. Niks geen verborgen agenda of ingewikkelde strategie: je zat gewoon fout. Zo werkt het in het bestuur, zo werkt het in uw team en zo – daar ben ik van overtuigd – werkt het in de boardroom van ondernemingen of in de ministerraad. Het is misschien nauwelijks voorstelbaar, maar wie weet bedoelde de bestuurder van zo-even, die zei dat een bepaalde afdeling goed presteerde, wel dit: dat die afdeling goed presteerde.
Opvallend
!
Een onderzoeksteam onder leiding van senior scientist Remond Fijneman, Connie Jimenez, hoofd OncoProteomics laboratorium en Gerrit Meijer, afdelingshoofd pathologie, krijgt 560.000 euro subsidie van KWF Kankerbestrijding. Zij gaan hiermee een nieuwe test ontwikkelen om darmkanker in een zeer vroeg stadium te herkennen, zodat patiënten eerder worden behandeld en een grotere kans op genezing hebben.
In het Australische Melbourne kunnen studenten een programma volgen waar zelfs muziek en talen deel van uitmaken
Op werkbezoek in Melbourne
Brede en oriënterende bachelor voorkomt verkeerde keuzes Een delegatie van VU/VUmc toog op werkbezoek naar de Melbourne University en was onder de indruk van wat men aantrof. Onder andere door enkele brede en oriënterende bachelors te realiseren, heeft men daar een Universiteit op de kaart gezet, zegt Gerda Croiset. De directeur opleidingen VUmc Compas nam deel aan dit werkbezoek. n Ellen Kleverlaan VU/VUmc wil een topuniversiteit zijn, die academische, analytische en kritische burgers aflevert, vertelt Gerda Croiset. “Mensen tussen de 18 en 21 jaar zijn nog zo jong. Je bent op papier wel volwassen, maar door de scholing die je in die jaren krijgt,
word je pas echt gevormd.” Het is dan ook eigenlijk niet goed dat mensen op hun 18e al een studierichting kiezen die meteen de juiste moet zijn. Want maak je een verkeerde keuze, dan bepaalt dat nu voor een groot deel wat je wel en niet in de master kunt doen. Dat zou anders moeten, vindt Croiset. “De bachelor zou oriënterender moeten zijn, opdat mensen voor hun master een gerichtere en dus betere keuze kunnen maken.”
Cruciale levensfase De delegatie die in Melbourne op werkbezoek is geweest, was onder de indruk van wat men aantrof. Croiset: “Door een veel bredere bachelor te creëren, met ruimte voor generieke academische en interdisciplinaire vaardigheden, bereidt men studenten voor op de toekomst.” Daarvoor is het programma teruggebracht van
96 facultaire naar 6 universitaire bachelorprogramma’s, waarbinnen dan ook weer een bepaald studiepad mogelijk is. Studenten kiezen onder meer een ‘breadth subject’: vakken met een maatschappelijke connotatie, waarbij ook captains of industry en andere mensen uit de maatschappij een rol vervullen.” Uiteenlopende vakken zijn mogelijk, ook talen en muziek. De bedoeling van dergelijke breadth subjects is persoonlijke vorming en interesse, juist om studenten in die zo cruciale levensfase waarin zij een bachelor volgen, een brede vorming mee te geven. Levensfasegericht onderwijs dus.
Gerichtere keuze Maar zo’n brede en vormende bachelor is ook belangrijk om een gerichtere keuze voor doorstroom naar een
master mogelijk te maken, benadrukt Croiset. “Uit de ervaringen in Melbourne blijkt dat studenten met een bachelor gericht op onderzoek voor een deel ook naar een onderzoeksmaster doorstromen. Een deel kiest ook voor een alfa- of gammastudie.” Bij VU wordt inmiddels hard gewerkt aan een Nederlandse vertaling van de ‘Melbourne Experience’; die wat Croiset betreft een ‘Amsterdam Experience’ wordt. Voor VUmc van belang door Human Health and Life Sciences, het programma waarin VU en VUmc samenwerken. “Met een dergelijk programma is de wereld onze playground. We moeten de ambitie hebben om hiervoor heel goede studenten aan te trekken.” In september krijgt het college van de VU een blauwdruk voor een bachelorprogramma Human Health and Life Sciences voorgelegd.
Osvaldo Heredia
Van kostenpost naar bron van waarde Ik liep laatst op een afdeling binnen de locatie waar ik werk. Het was voor de middagoverdracht. Het plaatje wat ik zag, vulde me met een triest gevoel. Vier gekwalificeerde verpleegkundigen, allemaal achter de computer, bezig om te rapporteren, registreren; kortom te administreren. Vier mensen die een keuze hebben gemaakt om met kwetsbare mensen te werken, op een afdeling in een psychiatrisch ziekenhuis. En wat ik zie zijn verhitte gezichten om alles zo goed mogelijk in de systemen te verwerken. Alles opdat de output, financiën en kwaliteit maar zo goed mogelijk verantwoord is. Het is triest te constateren dat we als ggz meer en meer in een afrekencultuur terecht zijn gekomen. Maandelijkse oekazes van verplichtingen en regelgeving vanuit de zorgverzekeraars, de inspectie, de richtlijnen, prestatie-indicatoren,
audits… de kwaliteit van de zorg zou er mee gediend zijn. Ik moet weer denken aan die vier verhitte gezichten van de verpleegkundigen achter die computers. Zouden zij bezig zijn met hun administratieve bijdrage aan de kwaliteit van zorg… Ik betwijfel het. Afgelopen maand was ik bij een bijeenkomst die ging over outcome van zorg. Zo mooi geheten ‘public value’, maatschappelijke waarde, maatschappelijk nut. Het daagde me toen langzaam dat we als ggz maar zelden meer bezig zijn met ons maatschappelijk nut. Soms heb ik eerder het idee dat we worden gezien als noodzakelijk kwaad. Als ik zie hoe er van alle kanten gesneden, bezuinigd, omgebogen, etc. wordt binnen de ggz, dan wordt mijn idee dat de ggz eerder een noodzakelijk kwaad representeert dan maat-
Tracer 1 5 – 2 5 juli 2 013 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg
schappelijk nut, alleen maar bewaarheid. ‘De ggz is alleen maar duurder geworden in de laatste 10 jaar’, is het argument om te mogen snijden. Maar hebben we voldoende aangetoond welk maatschappelijke waarde we vertegenwoordigen, hoeveel maatschappelijke kosten we bespaard hebben? Hoe mensen in een steeds complexer wordende samenleving zich, dankzij de ggz, staande hebben weten te houden en hun bijdrage hebben geleverd. Dát is toch waarom wij in de ggz werken? Wij zijn geen kostenpost, geen schadelast. Wij vertegenwoordigen en creëren waarde! Ik moet terug naar die afdeling, naar die verpleegkundigen en ze dit vertellen. Ze zijn geen vinkvee maar groeibriljanten!
Wolter Mooi, hoogleraar pathologie, heeft de Neil Smith penning ontvangen van de British Society for Dermatopathology. Daarnaast is hij benoemd tot erelid-voor-het-leven. Mooi nam de penning in ontvangst tijdens de jaarvergadering in Liverpool, waar hij de Neil Smith Lecture hield.
Veni nwo heeft drie jonge VUmc-onderzoekers een Veni-subsidie van elk 250.000 euro toegekend. In totaal dienden 1.001 wetenschappers een aanvraag in, waarvan er 155 werden gehonoreerd. Linda Douw (neurologie) gaat de relatie onderzoeken tussen tumormoleculen en hersennetwerk. De hersenen zijn een complex netwerk, dat in veel opzichten lijkt op andere, simpeler netwerken, zoals het wegennet van Nederland en Facebook. Bij neurologische aandoeningen, zoals hersentumoren, treden er problemen op in het hersennetwerk die samenhangen met symptomen van de ziekte. We weten echter nog niet hoe de biologische veranderingen op celniveau gerelateerd zijn aan de globale hersennetwerken die we meten met beeldvormende technieken. Het onderzoek kan in de toekomst leiden tot een verbetering in het stellen van de diagnose en het bepalen van een behandelplan voor deze patiënten. Lotte Gerritsen (psychiatrie) richt haar onderzoek op stress en genen en hun invloed op het brein. Het is onbekend waarom sommige mensen depressief worden na een stressvolle gebeurtenis. Door te onderzoeken hoe stress in samenspel met genen het brein kan beïnvloeden wil Lotte Gerritsen identificeren wie kwetsbaar is voor de negatieve gevolgen van stress. Zij is met name geïnteresseerd in de gevolgen van stressvolle ervaringen in de kindertijd, omdat het brein zich dan nog moet ontwikkelen en dus mogelijk kwetsbaarder is voor de gevolgen van stress, dan tijdens de volwassenheid wanneer het brein al volledig is ontwikkeld. Frances Handoko-De Man (longziekten) gaat de rol van zenuwstelsel en hormonen bij longziekten onderzoeken. Bij patiënten met pulmonale arteriële hypertensie zijn de bloedvaten van de longen vernauwd. Hierdoor moet de rechter hartkamer harder werken, met als gevolg dat het hart ‘gestrest’ raakt. Door de stress wordt het autonome zenuwstelsel geactiveerd en worden extra stresshormonen aangemaakt. Handoko-de Man gaat onderzoeken of dit een goede of een slechte aanpassing is voor de rechter hartkamer. Dit onderzoek geeft meer inzicht in de ontwikkeling van falen van de rechter hartkamer in patiënten met pulmonale arteriële hypertensie, om zo in de toekomst nieuwe therapieën te kunnen ontdekken en deze aandoening te voorkomen.
Osvaldo Heredia is klinisch psycholoog bij GGZ inGeest
3
Zorgpad slokdarmkanker
Analyse levert vijf meter papier op met verbeterpunten n Ellen Kleverlaan
De behandeling van slokdarmkanker is hoog-complexe zorg. Veel specialisten werken samen en nemen een stukje van de behandeling voor hun rekening. Er is dan ook tweeënhalf jaar gewerkt aan een zorgpad slokdarmkanker. Gastro-intestinaal chirurg Donald van der Peet vertelt enthousiast wat een geweldige kwalitatieve verbeteringen dat heeft opgeleverd voor de patiënt en zorg.
foto paul le clercq
Micha Paalman (links) en Olivier Temmerman ontwikkelden in een paar maanden tijd een innovatieve botcementbeitel
Nieuwe beitel verwijdert botcement in een oogwenk De ontwikkelgroep van fysica en medische technologie heeft een beitel ontwikkeld voor het verwijderen van botcement bij heuprevisies. Chirurgen kunnen met de cementbeitel veel tijdwinst boeken, terwijl patiënten minder risico’s lopen op complicaties. Coördinator ontwikkelgroep Micha Paalman heeft hoge verwachtingen van de nieuwe beitel. n Jeroen Kleijne “We hebben de cementbeitel samen met orthopedisch chirurg Olivier Temmerman ontwikkeld”, vertelt Micha Paalman. “Omdat mensen steeds
ouder worden, moeten hij en zijn collega’s steeds vaker heuprevisies uitvoeren. Het verwijderen van het dunne laagje botcement van de oude prothese is een tijdrovende klus. Met de bestaande beitels loop je bovendien het risico dat je doorschiet naar het bot onder het cement, waardoor soms zelfs een scheurtje ontstaat in het bovenbeen. Zo’n beenbreuk betekent voor de patiënt een veel langere revalidatietijd na de operatie. Met de nieuwe cementbeitel lossen we al die problemen in één keer op.”
Een paar minuten Met het prototype van de nieuwe beitel heeft Temmerman tijdens een simulatie in enkele minuten de cementlaag verwijderd. Normaal duurt dat deel van de operatie soms
wel een uur. “Ik kan vanwege de patentaanvraag nog niet veel zeggen over het ontwerp, maar het voordeel zit er vooral in dat de chirurg met de nieuwe beitel veel minder voorzichtig hoeft te zijn en dus veel sneller kan werken.” Op dit moment worden er in Nederland jaarlijks 20.000 nieuwe heupen geplaatst, in 2030 ligt dat aantal al op 50.000. En 10 procent van de heupen moet na zo’n tien jaar vervangen worden. Voor de ok betekent het gebruik van de nieuwe beitel alles bij elkaar dus een enorme tijdwinst.
Vermarkten Samen met zijn collega-projectleider Janine Sikkens-Van de Kraats (beide van Pontes Medical) is Micha Paalman op dit moment druk bezig
met het ‘vermarkten’ van de nieuwe vinding. “We zijn in gesprek met verschillende marktpartijen en tot nu toe is iedereen erg enthousiast. Dat zou kunnen betekenen dat de verdere ontwikkeling van de beitel heel snel gaat en dat die over een jaar al breed kan worden geïntroduceerd. Als je nagaat dat Temmerman in maart bij ons kwam met zijn idee zou dat erg snel zijn.”
Eervolle vermelding Met de cementbeitel heeft de ontwikkelgroep van fysica en medische technologie begin juni een eervolle vermelding in de wacht gesleept bij de Amsterdam Science & Innovation Award 2013.
Samen met Amstelland naar één oncologisch centrum VUmc CCA wil samen met Ziekenhuis Amstelland één oncologisch centrum vormen. De eerste stappen zijn inmiddels gezet: medisch oncoloog Annette van Zweeden werkt een deel van de tijd in Amstelland. n Monique Krinkels Van Zweeden kiest bewust voor de combinatie van werken in een academisch en perifeer ziekenhuis. “Zo kan ik zowel in de brede oncologische zorg werken als in het academische circuit”, legt ze uit. “Ik ben drie dagen per week gedetacheerd in Ziekenhuis Amstelland en werk een dag in VUmc, een ideale combinatie!”
Centraliseren “Op dit moment wil men de complexe behandeling van zeldzame tumoren centraliseren in een oncologisch centrum en dus niet meer in ieder ziekenhuis behandelen”, vertelt Van 4
Zweeden. “Wordt een patiënt naar Ziekenhuis Amstelland verwezen dan kunnen wij snel en laagdrempelig overleggen met de juiste persoon in VUmc cca en indien nodig doorverwijzen. Eén telefoontje is genoeg.” “Voor de behandeling van de meer voorkomende tumortypen kan de patiënt op beide locaties goed terecht. In Ziekenhuis Amstelland wordt dezelfde zorg op hoog niveau aangeboden als in VUmc cca want de behandelprotocollen zijn identiek”, zegt Van Zweeden. “Daarbij wordt soms een onderdeel van de behandeling in VUmc cca uitgevoerd terwijl de patiënt in Ziekenhuis Amstelland onder behandeling is. Zo heb ik vandaag nog voor een patiënt een afspraak voor radiotherapie geregeld in VUmc. Hij kan morgen al terecht. En dat is maar een eenvoudig voorbeeld van de voordelen van de samenwerking. Kortom, de patiënt wordt behandeld op de plek die hem of haar de hoogste kwaliteit biedt en het liefst natuurlijk ‘aangenaam dicht bij’ huis wanneer dat kan.”
Meer profijt “Patiënten van Amstelland krijgen bovendien met deze samenwerking de mogelijkheid om deel te nemen aan wetenschappelijk onderzoek of experimentele behandelingen in studieverband,” legt Van Zweeden uit. “Hierdoor profiteren meer patiënten van de vooruitgang in de behandeling van kanker.” Tenslotte heeft deze nauwere samenwerking een belangrijk voordeel bij de opleiding van gespecialiseerd verpleegkundigen en artsen. Ziekenhuis Amstelland is ook gecertificeerd
Tracer 1 5 – 25 j u l i 201 3 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg
voor de opleiding tot oncologieverpleegkundige, waardoor uitwisseling tussen verpleegkundigen-in-opleiding mogelijk is. Arts-assistenten die hun opleiding oncologie in VUmc cca doen, zullen op termijn mogelijk ook in Ziekenhuis Amstelland een gedeelte van hun opleiding kunnen volgen. Bij de behandeling van kanker zijn vaak verschillende specialisten betrokken, zoals bijvoorbeeld de chirurg of een maag-, darm-, leverarts. De eerstvolgende stappen in deze samenwerking worden dan ook gezet tussen andere specialismen van beide organisaties.
Multidisciplinaire samenwerking vereist een optimale afstemming. Die afstemming is niet alleen van belang voor het ziekenhuis, maar ook voor de patiënt. Die krijgt immers met veel verschillende zorgverleners te maken. Toen de beroepsvereniging van chirurgen besloot dat slokdarmkanker geconcentreerd moest worden in enkele ziekenhuizen, bleek eens te meer de noodzaak om al die processen te stroomlijnen. Voor VUmc verdrievoudigde het aantal patiënten met slokdarmkanker.
Complex Omdat de complexiteit van processen groot is, besloten Donald van der Peet en zijn collega’s om te werken met de leanmethodiek, te beginnen met een waardenstroomanalyse. “We zijn met alle betrokken disciplines de volledige route gaan nalopen die een patiënt aflegt. In twee groepen: zowel het klinische als het poliklinische traject. Vanaf het moment dat iemand komt aanrijden met de auto, totdat diegene weer weggaat. We hebben daarvoor een hele dag uitgetrokken, met als gevolg meer dan vijf meter papier met daarop aantekeningen en mogelijke verbeterpunten.” De zorgverleners zijn wel een beetje geschrokken van hun bevindingen, zegt Van der Peet. “We weten natuurlijk wel hoe complex het is, al die processen die op elkaar ingrijpen. Maar wat het echt voor de patiënt betekent, daar kom je door het afleggen van zo’n route achter. Een willekeurig voorbeeld: bloed afnemen gebeurde op het klinisch chemisch laboratorium. Daar moesten mensen altijd enorm lang wachten, wat voor hen natuurlijk erg hinderlijk was. We hebben nu geregeld dat het gewoon op onze afdeling heelkunde kan.” Eén dag Enkele veranderingen op een rijtje: het zorgpad slokdarmkanker betekent dat alle onderzoeken voor de patiënt op één dag kunnen plaatsvinden. Het betekent ook een coördinerende rol voor de nurse practitioner. En het betekent een andere de gang van zaken nadat een patiënt door een perifeer ziekenhuis is aangemeld, legt Van der Peet uit. “Laat maar komen, zeiden we meestal als een ander ziekenhuis belde. Nu vragen we hun de patiënt aan te melden via slokdarm@VUmc.nl en kijken we eerst of alle noodzakelijke informatie, onderzoeken, foto’s en dergelijke al voorhanden is, voordat we een afspraak inplannen. Daardoor zijn wij hier goed geïnformeerd en hoeft de patiënt niet weer opnieuw te komen voor extra onderzoeken.” Van der Peet was geen lean-adept, maar het concept werkt fantastisch, zegt hij. “En we blijven doorgaan met verbeteren. Het dwingt je ook in de schoenen van de patiënt te staan, dat levert telkens eyeopeners op.”
Vacatures VUmc
Agenda
Alle vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’, klik op: ‘interne vacatures en werving’ en daarna op, ‘interne vacatures’. Ons adres is: Werving & selectie, polikliniek 7Z 163.
Vacatures 15 juli tot 22 juli. Uiterlijke reactie datum zie intranet. Wetenschappelijk onderzoek Onderzoeker in Opleiding ‘eiwitsecretie van de tuberculose bacterie als nieuw target voor de ontwikkeling van antibiotica’ D5.2013.00046WH Het ontrafelen van het eiwitsecretiesysteem van de tuberculose bacterie om vervolgens een nieuw antibioticum te ontwikkelen! Afdeling medische microbiologie en infectieziekten (MMI), Divisie V Post-doc hematologie D5.2013.00078YO Aangrijpingspunten voor therapie van myeloïde maligniteiten, zoals acute en chronische myeloïde leukemie Afdeling Hematologie, Divisie V Onderzoeker in Opleiding ‘PETimaging en behandelkeuzes’ D1.2013.00054WH Op weg naar therapie op maat: met behulp van PET-imaging behandelkeuzes maken bij patiënten met uitgezaaide dikke darmkanker. Afdeling medische oncologie, Divisie I
Staf/management - Financieel
(Medisch) analisten
Onderwijs
Hoofd planning & control D7.2013.00056YO Visie voor financiën en goed in veranderen! Afdeling Planning en control, Facilitair bedrijf / Stafdiensten
Research analist D5.2013.00092YO Voor ondersteuning van immunologisch onderzoek en flowcytometrie zoeken wij een ervaren research analist Afdeling Moleculaire celbiologie en immunologie, Divisie V Verpleegkundigen/Verzorgenden
Junior docent D6.2013.00046MB Werk als junior docent voor de opleiding geneeskunde. Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde, Divisie VI
Staf/management - ICT Servicedeskmedewerker D7.2013.00073WH 1e lijns hulp voor alle ziekenhuismedewerkers! Afdeling ICT, Facilitair bedrijf / Stafdiensten Medische techniek (Senior) Technicus support laboratoriumapparatuur D5.2013.00076YO Enthousiast medisch technicus gezocht Afdeling Fysica en medische technologie (FMT), Divisie V
Amstel Academie
Gespecialiseerd verpleegkundige longziekten D1.2013.00053MB Werkzaam zijn op een complexe zorg afdeling waar veel nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden! Afdeling Longziekten en longchirurgie, Divisie I Facilitair
Opleidingsplaatsen Klinisch perfusionist in opleiding D4.2013.00081MB Is het vak van klinisch perfusionist iets voor jou? Afdeling cardio-thoracale chirurgie, Divisie IV Opleiding tot klinisch chemisch analist D5.2013.00090MB Tijdens de opleiding klinisch chemisch analist sta je tijdens je werk in contact met verschillende disciplines. Zeer afwisselend! Afdeling Klinische chemie, Divisie V
Technicus continudienst D7.2013.00071MB Beoordeel de storingen binnen VUmc op urgentie! Afdeling Vastgoedbeheer, Facilitair bedrijf / Stafdiensten
Bibliotheek
De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam (020) 444 4229 Centrum voor Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering en Bij- en nascholingen: F. Broekhof (020) 444 4213 www.vumc.nl/onderwijs
Bezoek de medische en verpleegkundige bibliotheek in VUmc op locatie 0B100 (nabij personeelsrestaurant). Openingstijden: maandag t/m donderdag van 9 tot 21 uur en vrijdag van 9 tot 17 uur. Tel: (020) 444 1237. Web: www.ubvu.vu.nl/geneeskunde
Amstel Academie, Medisch ondersteunende opleidingen en Verpleegkundige Vervolgopleidingen: K. Jonker (020) 444 2020 www.amstelacademie.nl
Zomerworkshops Nazomeren, samen op! Vanuit de nieuwe “VUmc Academie” bieden wij weer een inspirerend workshopprogramma aan dat je in een zonnige stemming zal brengen! Inschrijven voor de kosteloze zomerworkshops gaat dit jaar digitaal. Het aanbod is te raadplegen via Intranet of via www.amstelacademie.nl (onder ‘actueel nieuws’) Inschrijven kan nog voor de zomerworkshops ‘Samen op in zelfmanagement’ op 22/8 en 9/9, ‘Breek er eens uit’ op 25/9, ‘Sta eens even stil’ op 19/9 en 27/9, ‘Notuleren: meer dan schrijven alleen!’ op 4/9 en 5/9, ‘Op je werk over de streep’ op 29/8 en 12/ en ‘Loopbaancheck’ op 15/8, 27/8 en 5/9. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met Editha Samsom via tel. (020) 44 45084 of e-mail e.samsom@vumc.nl. Scholing palliatieve zorg: Palliatieve zorg in Nederland staat hoog op de maatschappelijke agenda. Een goede dood of waardig sterven is belangrijk voor elk mens. Om de kwaliteit van die zorg in de laatste levensfase te garanderen wordt van u deskundigheid verwacht op het gebied van onder andere: symptoombestrijding en verpleegkundige interventies, pijn, Communicatie en psychosociale aspecten. In deze bijscholing leert u hoe u de zorgvrager in de palliatieve fase van zijn leven op methodische wijze en vanuit een juiste attitude kunt ondersteunen. Wilt u meer informatie over deze bijscholing? Kijkt u dan op onze website www. vumc.nl/onderwijs/bij-en-nascholingen/
tober (hele dag) en 17 december 2013(ochtend) Dialyse thema I (Mineral Bone Disease en nierinsufficiëntie): 3 oktober 2013 (hele dag) Voor meer informatie over de Bij- en nascholingen, kunt u ook contact opnemen met Sharon Schoo via tel. 44253 of per e-mail : s.schoo@vumc.nl VUmc Academie aanbod 2013-2014 Centrum voor Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering Taal- en schrijftrainingen Nederlandse taal en cultuur voor gevorderden: 10, 17, 24 september, 1, 8, 15, 29 oktober, 5, 12, 19 en 26 november en 3 december 2013 (15.00 tot 17.00 uur) Persoonlijke ontwikkeling De tijd de baas: 10 (hele dag) en 24 (ochtend) september 2013 Leiderschapsontwikkeling Jaargesprekken: 11 september 2013 (hele dag) Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met Editha Samsom via tel. (020) 44 45084 of per e-mail e.samsom@vumc.nl Het VUmc Academie aanbod 2013-2014 van Bij & nascholingen en het Centrum voor Leiderschapsontwikkeling kunt u vinden op http://www.vumc.nl/onderwijs
Bezoek de medische en verpleegk. bibliotheek in het VUmc, locatie 0B100, nabij personeelsrestaurant. Tel: (020-44)41237. Web: www.ub.vu.nl/geneeskunde Zomeropeningstijden medische bibliotheek Van 8 juli t/m 30 augustus: ma. t/m do. 9-19 uur, vrij. 9-17 uur. UB-toegang nu via VIEW Toegang tot e-journals en bestanden als UpToDate en Cochrane loopt nu via VIEW > UBVU. Na inloggen met je VUmc-account kun je vervolgens bij al onze digitale bronnen. Check de details hier: www.ub.vu.nl/nl/nieuws-agenda/ nieuwsarchief/2013/2apr-jun/view.asp Thuis werken Onze tijdschriften en bestanden zijn ook buiten het VUmc raadpleegbaar. Zie voor uw juiste computerinstellingen:
www.ub.vu.nl > faciliteiten > thuis werken Webcursussen Word informatievaardiger met onze webcursussen: Systematic literature search for reviews PubMed Verpleegkundige informatievaardigheden Via: www.ub.vu.nl > hulp, advies > webcursussen Workshop reference manager Met Reference Manager maak je bibliografische database opslag, beheer en gebruik van referenties. Benieuwd naar deze en de vele andere features van dit veelzijdige programma? Schrijf je in: www.ubvu.vu.nl/agenda Medische informatievragen? Bel of mail de medisch informatiespecialist! René Otten: (020-44)42027, r.otten@vu.nl; Ilse Jansma: (020-44)41248, i.jansma@vu.nl
Promoties dinsdag 3 september - aula, 13.45 uur, J.S.B. de Meij, ‘Jump-in, development and evaluation of an intervention to promote sports participation and physical activity in children’ promotoren: prof.dr. W. van Mechelen copromotoren: dr. M.J.M. Chin A Paw, dr. M. van der Wal woensdag 4 september – aula, 13.45 uur, P.J. Kaspers, ‘End-of-life care and preferences for (non)treatment decisions in older people during their last three months of life’ promotoren: prof.dr. B.D. Onwuteaka-Philipsen, prof.dr. D.J.H. Deeg woensdag 4 september – aula, 15.45 uur, G. van den Berg, ‘Socioeconomic inequalities in cardiovascular risk factors in young children’ promotor: prof.dr. R.J.B.J. Gemke copromotor: dr.ir. M. van Eijsden donderdag 5 september – aula, 13.45 uur, N.M. van den Boogaard, ‘Tailored Expectant Management in Reproductive Medicine’ promotoren: prof.dr. F. van der Veen, prof.dr. B.W.J. Mol copromotoren: dr. P.G.A. Hompes, dr. W. Nelen vrijdag 6 september – aula, 11.45 uur, E. Leushuis, ‘Impact of the male factor on the prediction of natural conception’ promotoren: prof.dr. F. van der Veen, prof.dr. B.W.J. Mol copromotoren: dr. P.G.A. Hompes, dr. J.W. van der Steeg vrijdag 6 september – aula, 13.45 uur, L. van Heerebeek, ‘Diastolic Heart Failure: Putting the Puzzle together!’ promotor: prof.dr. W.J. Paulus copromotoren: prof.dr. G.J. Laarman, dr. G.A. Somsen dinsdag 10 september – aula, 13.45 uur, R.A.A. Vonk, ‘Recht of Schade. Een geschiedenis van particuliere ziektekostenverzekeraars en hun positie in het Nederlands zorgverzekerings-bestel, 1900-2006’ promotor: prof.dr. E.S. Houwaart copromotor: dr. K.P. Companje donderdag 12 september (ONDER VOORBEHOUD) – aula, 09.45 uur, P.F. Janssen, ‘Ureter injury during laparoscopic hysterectomy ‘(WERKTITEL) promotor: prof.dr. H.A.M. Brölmann copromotor: dr. J.A.F. Huirne vrijdag 13 september – aula, 13.45 uur, M.R. Mizee, ‘Regulation of the bloodbrain barrier in health and disease. Astrocytes at the barricade’ promotoren: prof.dr. H.E. de Vries, prof.dr. C.D. Dijkstra copromotor: dr. A. Reijerkerk maandag 16 september – aula, 13.45 uur, H.G. Rateman, ‘Rheumatoid Arthritis: The link between thyroid dysfunction, cardiovascular disease and B cell targeting’ promotor: prof.dr. B.A.C. Dijkmans copromotoren: prof.dr. W.F. Lems, dr. M.T. Nurmohamed, dr. A.E. Voskuyl maandag 16 september – aula, 15.45 uur, R.P. van Doorn, ‘Harmony of citizens is the wall of cities: orchestrating the neurovascular unit (WERKTITEL)’ promotoren: prof.dr. H.E. de Vries, prof.dr. C.D. Dijkstra donderdag 19 september – aula, 13.45 uur, A. Pires da Silva Baptista, ‘Lymphoid Tissue: from Ontogeny to Function’ promotor: prof.dr. R.E. Mebius vrijdag 20 september – aula, 11.45 uur, C.H. Paalman, ‘Exploring behavioral problems in Dutch-Maroccan youth’ promotor: prof.dr. Th.A.H. Doreleijers copromotoren: dr. L. van Domburgh, dr. L.M.C. Nauta-Jansen Oraties: vrijdag 20 september - aula, 15.45 uur, prof.dr. J. van der Velden, ‘Of mice and woman
VUmc Academie aanbod 2013-2014 Bij- en nascholingen Lichte sedatie/anxiolyse en sedatiebewaking: 11 september 2013 (hele dag) Morello: 26 september 2013 (hele dag) Werkbegeleiding: 27 september (hele dag), 8 ok-
Tracer 1 5 – 2 5 juli 2 013 – S er v icep a g in a
5
Menu
Personeelsactiviteiten
Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet
donderdag 25 juli Provençaalse gestoofde vis, groente-kaas medaillon, witte wijnsaus, groente mix, gekookte aardappelen, gebonden pindasoep, gebonden vegetarische pindasoep, heldere aspergesoep, heldere vegetarische aspergesoep, vrijdag 26 juli babi ketjap, quorn ketjap, ketjap groente, witte rijst, gebonden tomatensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, heldere vegetarische Chinese soep zaterdag 27 juli kip Massala, quorn Massala, Mexicaanse groenten, witte rijst, gebonden aspergesoep, gebonden vegetarische aspergesoep, heldere groentesoep, heldere vegetarische groentesoep zondag 28 juli Italiaansesaus met kip, Italiaansesaus, rauwkost, pasta, geraspte kaas, gebonden kipkerriesoep, gebonden vegetarische kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, heldere vegetarische tomaat-vermicellisoep maandag 29 juli goulash, veg. Goulash, doperwten, witte rijst, gebonden champignonsoep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere Madrileense soep, heldere vegetarische Madrileense soep dinsdag 30 juli kippenbout, uientaart, kerriesaus + jus, Hongaarse zuurkool, zuurkool, aardappelpuree, gebonden kippensoep, gebonden vegetarische créme soep, heldere aspergesoep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 31 juli paprikaschnitzel, gevulde paprika, paprikasaus, doperwten, patat frites, gebonden mosterdsoep, gebonden vegetarische mosterdsoep, heldere Chinese kippensoep, heldere vegetarische Chinese kippensoep donderdag 1 augustus kipsaté, omelet naturel, satésaus, bami, veg. Bami, atjar + kroepoek, gebonden aspergesoep, gebonden vegetarische aspergesoep, heldere groentesoep, heldere vegetarische groentesoep vrijdag 2 augustus gebakken vis, remouladesaus, wortelen, frituuraardappel, gebonden kip-kerriesoep, gebonden vegetarische kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, heldere vegetarische tomaatvermicellisoep zaterdag 3 augustus pepersteak, oosterse tempeh veg. peperjus, gemengde salade, frituuraardappel, gebonden goulashsoep, gebonden vegetarische paprikasoep, heldere vermicellisoep, heldere vegetarische vermicellisoep zondag 4 augustus gemarineerde kipfilet, groentestrüdel, jus, mexicaanse groente, gekookte aardappelen, gebonden tomatensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere kippensoep, heldere vegetarische groentesoep maandag 5 augustus gehaktbal h.o.h. jus, stoofprei, aardappelpuree, gebonden bruine bonensoep, gebonden vegetarische bruine bonensoep, heldere kerriesoep, heldere vegetarische kerriesoep dinsdag 6 augustus gestoofde zalm, omelet asperges, witte wijnroomsaus, wortelen, aardappelpuree, gebonden minestronesoep, gebonden vegetarische minestronesoep, heldere Madrileensesoep, heldere vegetarische Madrileensesoep woensdag 7 augustus babi pangang, veg. pangang, pangangsaus, pangang groente, witte rijst, gebonden kippensoep, gebonden vegetarische crémesoep, heldere aspergesoep, heldere vegetarische aspergesoep
6
Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte –1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage /direct naar/Tip van Boots.
Verslag Beachvolleybaltoernooi Zaterdag 22 juni was er weer het jaarlijks evenement Beachvolleyball bij Nova Zembla te IJmuiden. Organisator Eddy Boots had weer zijn uiterste best gedaan om dit tot een geslaagd evenement te maken. Het weer en de aanmeldingen hadden er toe geleid dat er dit jaar een minimaal aan teams zich hadden ingeschreven. Van de 6 team hebben er ook nog overmaat van ramp nog eens 2 op het allerlaatste moment afgezegd. Des al niet te min kon dit de pret niet drukken en hebben de overgebleven teams er een heerlijk dag aan overgehouden. Ook de drakenboot ontbrak dit jaar niet. Veel wind kon ook hier geen roet in het eten gooien en alle teams waren dan ook erg enthousiast en strijdlustig. Het team “Happy End” welke zich op het veld presenteerde in fel gele shirts mochten zich aan het einde van de dag dan ook de gelukkig winnaar prijzen. Het personeel van PBN welke deze dag tot in de puntjes hebben geregeld, verdienen zeker een pluim! Hun doorzettingsvermogen om de mensen te enthousiastmeren ondanks het weer is zeker gelukt. Ook aan de welverdiende BBQ met een uitgebreid assortiment voor een
ieder wat wils deed een ieder zich tegoed. Namens het team “Happy End” willen wij dan ook Eddy en het personeel van PBN hartelijke danken voor de zeer geslaagde dag. Uiteraard zullen we de volgende keer weer van de partij zijn. Deze teams vielen in de prijzen: 1ste plaats Happy End, 2de plaats Labyellov, 3de plaats All Stars en op de 4de plaats AD united Vooraankondiging verhuizing Tip van Boots Het zat er al een tijdje aan te komen maar helaas, na 17 jaar de personeelactiviteiten en de verkoop van leuke hebbedingetjes te hebben mogen doen vanuit de bekende en mooie ruimte op de -1 Hal, is het dan bijna zo ver en gaat de Tip van Boots met ingang van 27 augustus 2013 verhuizen naar een andere ruimte en wel naar de personeelsingang op de -1 verdieping. Deze locatie is aanzienlijk kleiner maar de Tip van Boots gaat er evengoed iets leuks van maken. Verdere zaken veranderen niet zoals mijn e-mail, intern telefoonnummer en vaste werkdag zijnde dinsdag. Ik wens u een goede mooie zomer toe!
Wij staan te springen om weer mee te lopen met de TCS Amsterdam Marathon! Doe je ook mee? In 2013 is VUmc CCA opnieuw hét goede doel. We lopen zondag 20 oktober mee (8, 21 of 42 km) en werven fondsen voor ons onderzoek. Sluit je aan bij ons team. Maak je collega’s enthousiast, start met trainen en meld je aan via cca@vumc.nl of bel 41058. Informatie volgt dan. Volg ons ook op www.facebook.com/VUmcCCA
Alzheimerrally 523 Tussen de beachvolleybalwedstrijden door werd er ook nog een Drakenrace gehouden
Personeel en organisatie Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet onder de rubriek ‘P&O direct’
Oproep Meebouwen aan leiderschap in VUmc
Camfferman (f.camfferman@vumc.nl) of Daphne van Dijk (d.vandijk@vumc.nl)
Op verzoek van de raad van bestuur heeft P&O een nieuwe invulling gegeven aan de visie op leiderschap binnen VUmc. Om deze visie te toetsen en de behoeften vanuit de organisatie te inventariseren worden diverse sessies “Meebouwen aan leiderschap binnen VUmc” georganiseerd. Medewerkers van VUmc kunnen tijdens een sessie meedenken over hoe we het best invulling kunnen geven aan leiderschap binnen VUmc. De bijeenkomsten vinden plaats op 20 en 27 augustus. Er is plaats voor maximaal 2 x 12 medewerkers. Het beloven interessante bijeenkomsten te worden, waarvoor een inspirerende aanpak is bedacht!
Yolande van der Linden, directeur P&O
Voor wie: Medewerkers in niet-leidinggevende functies Aanmelden: Vóór 13 augustus 2013 per mail via leiderschapsontwikkeling.dialoog@vumc. nl Data sessies: Dinsdag 20 augustus 2013 van 14:00 tot 17:00 en dinsdag 27 augustus 2013 van 9:00 tot 12:00 uur Locatie: De Waver ZH -1 C 118.17 Voorbereiding: Ca. ½ uur (doornemen tevoren toe te sturen conceptvisie) Begeleiders: Angelique Schueler en Wanda Straatman Meer weten? Neem contact op met Kim
Tracer 1 5 – 25 j u l i 201 3 – S er v icep ag in a
Onderhandelaarsakkoord CAO universitair medische centra (umc’s) Voor de ongeveer 67.000 medewerkers van de universitair medische centra (umc’s) werd donderdag 4 juli een onderhandelaarsakkoord overeengekomen tussen de werkgeversorganisatie van de umc’s (de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra) en de werknemersorganisaties Abvakabo FNV, CMFH, CNV Publieke Zaak en AC/FBZ. De onderhandelingsovereenkomst heeft een looptijd van twee jaar van 1 april 2013 tot 1 april 2015. Meer informatie op P&O direct. Aanmelden voor de nieuwsbrief P&O direct Wilt u op de hoogte blijven van nieuws op het gebied van CAO UMC of wetswijzigingen? Deze nieuwsbrief is bedoeld voor alle medewerkers van VU medisch centrum en verschijnt maandelijks. Hier komen onderwerpen aan de orde als: nieuwe CAO UMC, gebruik van persoonlijk budget, de digitale salarisstrook, loopbaanontwikkeling etc.. Wil je ook de nieuwsbrief P&O direct in uw mailbox. Meldt u dan nu aan via P&O direct/ nieuwsberichten/aanmelden nieuwsbrief
P&O direct. Vergeet niet de bevestigingsmail te activeren. Heeft u geen mailadres en account van VUmc dan kunt u dat aanvragen bij ICT. Speeddate met de loopbaancoach! Vanaf juni kunt u speeddaten op uw afdeling met een loopbaancoach van het loopbaancentrum VUmc. Deze speeddate is een kort gesprek van hooguit twintig minuten waarin u vragen kunt stellen over uw loopbaan. Bij voorbeeld: Welke functie- of opleidingsmogelijkheden zijn er allemaal? Wat doe ik met mijn persoonlijk budget? Ik wil wel een volgende stap maken, maar weet niet welke of hoe? Ik heb binnenkort mijn jaargesprek, hoe bereid ik dit voor? Wilt u een gesprek met de loopbaancoach op uw afdeling dan kunt u contact opnemen met het loopbaancentrum: loopbaancentrum@ vumc.nl of bel (020-44)42345. Vakantiekrachten via flexbureau VUmc VUmc is met het oog op de bezuinigingen kritisch op het inhuren van externe medewerkers. Mocht het echter zo zijn dat u tijdens de vakanties extra medewerkers nodig heeft, dat kunt u contact opnemen met het flexbureau VUmc. Heeft u een kind of iemand anders in uw omgeving die geïnteresseerd is in vakantiewerk?
Dan kunnen zij zich aanmelden via flex.info@vumc.nl. Graag naast CV een korte motivatie evenals een melding van (eventuele) eigen vakantieplanning, beschikbare periode en mogelijke voorkeur betreffende functie(s). Uiteraard is alles afhankelijk van vraag en aanbod. De minimale leeftijd voor aanmelding bij het flexbureau VUmc is 16 jaar. Mutaties op tijd aangeleverd, op tijd betaald Heeft u als leidinggevende wijzigingen door te geven van medewerkers? Als u mutaties op tijd doorgeeft aan P&O service, wordt het in de daaropvolgende maand uitbetaald. Voor betaling in de maand augustus zijn dat de volgende data: 26 juli vóór 16.00 uur , de mutatie wordt zeker meegenomen in mei en in juni betaald. Ná 26 juli maar vóór 9 augustus (sluiting van de salarisrun), geen garantie dat de mutatie nog op tijd verwerkt kan worden. Ná 9 augustus, de mutatie wordt in september 2013 betaald. De mutaties moeten dan wel volgens de voorwaarden (zoals op de formulieren staat) aangeleverd worden. Elke maand worden de data over het inleveren van mutaties op P&O direct geplaatst.
‘ Doe meer met je kennis’
‘Ik heb ze bij de hand bij een consult om te controleren of ik geen dingen over het hoofd zie.’ Elzelyne Balkema, huisarts-in-opleiding, over de richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap. In: cvz magazine, juli
foto: Jean Pierre Jans
‘Het is belangrijk dat de specialistische kinderpsychiatrie bij de kindergeneeskunde blijft. Borderliners die ’s nachts bellen dat ze er een eind aan willen maken, daar kan een wijkteam écht niet mee omgaan. Voor 24-uursbeschikbaarheid voor deze kinderen, en voor onderzoek heb je gespecialiseerde centra nodig.’ Theo Doreleijers, kinderpsychiater, over het feit dat er wordt bezuinigd op universitaire kinderpsychiatrie. In: Volkskrant, 13 juli
Fysioloog Etto Eringa kreeg een Vidibeurs voor zijn onderzoek naar diabetes en de opstapeling van vetten rond de bloedvaten. De subsidieaanvraag stimuleerde hem om maatschappelijk actief te worden. n Ursula Wopereis
Vidi “De Vidibeurs geeft ervaren onderzoekstalent een impuls om vernieuwend onderzoek te ontwikkelen. Ik kan de komende vijf jaar 800.000 euro investeren in baanbrekend, internationaal toponderzoek en een eigen onderzoekslijn. Dat is de droom van elke weten-
schapper. Ik onderzoek de relatie tussen opstapeling van vetweefsel rond bloedvaten en suikerziekte. Die vetopstapeling verhoogt mogelijk het risico op diabetes en hart- en vaatziekten en begint al ver voor de ziekte zich manifesteert. We willen dit aantonen in gezonde mensen.”
Man & mice “Het project omvat naast genetisch onderzoek ook bevolkings- en interventieonderzoek. Ik werk intensief samen met de afdeling interne geneeskunde. De observaties in de mens vertalen we continu naar proeven in modellen, de onderzoeksbevindingen in het lab vertalen we weer naar interventies in de mens. Op termijn kunnen
Vijf x V volgens Etto Eringa Verwanten Mijn vrouw en ik hebben drie kinderen Vakantie Ik kom al van jongs af aan op Terschelling, het is dichtbij en toch ben je helemaal weg. Ik ging biologie studeren omdat ik fouragerende wadvogels wilde onderzoeken. Toen ik kennis maakte met het hormoon insuline ben ik geswitcht Vrije tijd Ik fiets en zeil graag Vetzucht Op dit moment heeft de politiek geen goed antwoord op de vetzuchtproblematiek. Ingrijpen is taboe, terwijl dat absoluut noodzakelijk is Verhuizing In mijn eerste vijf jaar in Amsterdam ben ik elf keer verhuisd. Ik was een soort stadsnomade. Drie jaar geleden heb ik me gesetteld in Noord
Etto Eringa (Groningen, 1974) studeert medische biologie in Groningen. In 1999 start hij bij de afdeling fysiologie van VUmc met zijn promotieonderzoek naar bloedvaten en diabetes. Na zijn promotie in 2004 creëert Eringa met een gewone beurs, een Veni- en een Vidibeurs zijn eigen onderzoeksplaats en onderzoeksgroep. we mensen met een verhoogd risico in een vroeg stadium opsporen en hierop ingrijpen. Ik lever kennis, dat is mijn product. Het is aan beleidsmakers en de politiek om daar vervolgens iets mee te doen.”
Fietsbrug over het IJ “In heb het aanvraagtraject voor de Vidibeurs twee keer doorlopen. De vraag naar de maatschappelijke impact van mijn werk zette me aan het denken. Amsterdam-Noord - waar ik woon - heeft een gigantisch probleem: mensen zijn te dik en bewegen te weinig, één op de elf bewoners heeft diabetes. Preventie werkt alleen als je ingrijpt in het dagelijks leven. Dagelijks bewegen voorkomt diabetes. Als hardcore fietser denk ik dat een betere fietsverbinding met het centrum mensen stimuleert om meer te fietsen. Ik ben gaan praten met Amsterdamse politici en werk nu aan een raadsvoorstel
voor een fietsbrug over het IJ (www. brugoverhetij.nl).”
Levenslessen “Het is een interessant project, ook qua persoonlijke ontwikkeling. Ik kom in contact met mensen en instanties die totaal anders denken over vragen die ik heel relevant en vanzelfsprekend vind. Een ding is duidelijk: in de Amsterdamse politiek heeft een langer en gezonder leven nooit prioriteit boven geld. Als je onderzoek echt naar de maatschappij wilt vertalen moet je dus niet praten in gezondheidswinst, maar in euro’s. Dat was voor mij een enorme eyeopener. Op de VU-campus hangt een spreuk: Anyone who knows but does not speak is a fool. Het nwo prikkelde mij om uit mijn eigen comfortzone te treden en meer met mijn kennis te doen. Dat bevalt goed, ik kan het iedereen aanbevelen.”
Meer dan tienduizend kinderen maken kennis met gezonde voeding Wetenschap door een commercieel bedrijf aan de man gebracht: dit geslaagde ‘huwelijk’ geldt voor het succesvolle DOiT-lespakket, gericht op een gezonde voeding en meer bewegen onder VMBO-jongeren. n Annette Karimi Het lesmateriaal, dat werd ontwikkeld door medewerkers van het emgo+ Instituut zal door uitgeverij Arko Sports Media doorlopend worden geactualiseerd en aan een groot aantal scholen worden aangeboden.
Kennis overbrengen “Een goed voorbeeld van kennis naar de samenleving brengen”, concludeert een tevreden Amika
Singh, projectleider van DOiT. “Deze overeenkomst hebben we mede door ondersteuning van tto (Technology Transfer Office) kunnen sluiten – zij hebben ons geholpen bij het selectieproces, het onderhandelingstraject en uiteraard het contract.” Op dit moment maken al meer dan negentig scholen in heel Nederland gebruik van het lesprogramma dat bestaat uit zestien lessen over twee jaar. “Dat zijn meer dan tienduizend leerlingen van 12 tot 14 jaar in de eerste twee klassen van het vmbo.” Singh hoopt dat met de nieuwe commerciële partner nog meer scholen het lespakket in het lesprogramma invoegen. “Op dit moment bestrijken we iets meer dan tien procent van de vmbo-scholen. Arko Sports Media kan in de komende jaren hopelijk voor een groter bereik zorgen, ze
hopen op dertig, veertig procent.” Belangrijk voor de docenten is dat bestaande lessen, zoals verzorgings- of biologielessen, door DOiT vervangen kunnen worden, zegt de projectleider. “De leraren krijgen er dus geen extra vakken bij; dat zou een ongewenste verzwaring van het curriculum betekenen.”
Eigen keuzes In 2008 heeft onderzoek uitgewezen dat jongeren dankzij DOiT minder frisdrank drinken, minder dik worden en minder tv kijken of computeren, zegt Singh. Waardoor DOiT zich onderscheidt van gewone lessen? “Alleen vertellen dat groenten eten gezond is en suiker slecht, helpt niet. Belangrijk is dat jongeren hun eigen keuzes kunnen maken. Ze kunnen met DOiT onder begeleiding hun
Tracer 1 5 – 2 5 juli 2 013 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg
‘Het zijn lichtschuwe insecten, die tevoorschijn komen als je slaapt en dan hun maaltijd gaan nuttigen. (…) Ze kunnen geen ziektes overbrengen. (…) Als je bedwantsen hebt, moet je een gecertificeerd bedrijf in de arm nemen. Vooral niet zelf aan de gang gaan met spuitbussen, want dat is juist een reden dat het probleem groter is geworden. Ze zijn resistent geworden voor die middelen.’ Thecla Hekker, microbioloog, in: Groeten van Max, Nederland 1, 15 juli ‘Hoewel de invoering van het biologisch paspoort een grote stap in de goede richting is geweest, zullen antidopingorganisaties vaart moeten blijven zetten achter het doorontwikkelen en perfectioneren hiervan, om het specifieker en betrouwbaarder te maken.’ Tom Wiggers, arts-onderzoeker hematologie en topsporter, over dopinggebruik in de wielersport. Op: sportknowhowxl.nl, 17 juli ‘Hoe actiever de hersenen zijn, hoe beter. In de jeugd wordt cognitieve reserve opgebouwd, worden in het brein verbindinkjes gemaakt, dat helpt allemaal bij de plasticiteit later.’ Dorly Deeg, epidemioloog, over onderzoek dat uitwijst dat opleidingsniveau een positieve invloed heeft op de geestelijke conditie van hoogbejaarden. In: Parool, 17 juli ‘Leren is belangrijk in onze samenleving. Die druk voelen basisscholen ook. Dus wordt al snel de keuze gemaakt te werken aan rekenen en taal. Aan een fysieke uitdaging wordt dan niet gedacht. Terwijl je dankzij beweging de lesstof misschien juist beter in je op kunt nemen.’ Léonie Uijtdewilligen, onderzoeker, in: Noordhollands Dagblad, 17 juli
Tweet #VUmc Heel cool: onderzoekster van ‘mijn’ #VUmc op de website van de New York Times. Low Vitamin D Tied to Aging Problems nyti.ms/1bvRct7 Collega, zaterdag 20 juli om 13.17 uur eigen persoonlijke doelen stellen. Voor de een is dat meer bewegen, voor de ander minder frisdrank drinken. Ze kiezen zelf, waardoor de kans op succesvolle gedragsverandering groter is.” Als wetenschappelijke partij blijft VUmc nauw betrokken bij het lesprogramma. De uitgever heeft voorlopig een licentie voor vijf jaar gekregen die afhankelijk van een jaarlijkse wetenschappelijke audit wordt verlengd. Met de opbrengsten uit deze overeenkomst zal meer wetenschappelijk onderzoek worden gedaan.
Weer een heel positief gesprek gehad met mn artsen in het @VUmcAmsterdam waaaaahhhh Patiënte, vrijdag 19 juli om 14.37 uur Joepie: Dochterlief is ingeloot voor geneeskunde. #wouterbos #vumc maak jullie borst maar nat!! Vader aankomend studente, vrijdag 19 juli om 10.27 uur
7
In the summertime ... Het is weer vakantietijd. VUmc'ers waaien uit over Europa en misschien nog wel verder. Tracer tekent hun vakantieverhalen op: waar hebben ze lekker gegeten, hoe duur was de koffie in het vakantieland, wat was het mooiste dat je gezien hebt of het leukste wat je gedaan hebt. Alles is goed, want het is vakantie. En als je je collega's wilt laten meegenieten van dat ene gezellige terrasje op jouw vakantiebestemming of dat prachtige uitzicht, schroom dan niet en stuur je vakantieverhaal (maximaal 200 woorden) met foto naar tracer.info@VUmc.nl
☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂
Een zwembad vol Gazpacho Joke van Diemen, projectmedewerker VUmc cca, zocht na jaren de zon weer eens op. “En zon kregen we volop in Spanje! We vertrokken vanaf Schiphol met 14 graden en in Madrid was het 34 graden – een grote overgang. Maar niet zeuren, want we wilden warmte en zon en dat kregen we. Vanuit Madrid zijn we met de trein steeds zuidelijker gegaan om telkens een paar dagen in een stad te blijven. Reizen met de hogesnelheidstrein ave was heel relaxed: gereserveerde plekken, airco en echt hoge snelheid – zo tussen de 250 en 300 km per uur. Het is een vakantie van alleen maar hoogtepunten geweest: gezelligheid en prachtige dierentuin in Madrid,
Geen telefoon, geen internet Jeroen Lakerveld, onderzoeker bij het emgo+ instituut, is dit jaar naar Portugal gegaan. “Mijn vriendin en ik houden van de Portugese cultuur en vinden de mensen daar sympathiek”, legt hij uit. Dit jaar zat hij in een klein dorpje bij het Parque Natural da Serra de São Mamede, een natuurgebied met oude, middeleeuwse dorpjes. Het ligt op zo’n twee uur rijden landinwaarts vanaf Lissabon. “Het is een gebied waar weinig buitenlandse toeristen komen en we hebben genoten van de stilte. Er was vanuit ons vakantiehuis helemaal geen mechanisch geluid te horen, de telefoon had nauwelijks bereik en natuurlijk was er ook geen wifi: rust. De eerste week was het vrij warm en omdat onze dochter Nika pas tien maanden is, hebben we veel in de schaduw gezeten. Of bij het riviertje achter het huis. De tweede week was het wat minder heet. Toen hebben we ook wat gewandeld en hebben we dorpjes en marktjes bezocht. Opvallend is dat Nika in die twee weken een sprong in haar ontwikkeling heeft gemaakt. Wat extra aandacht van papa en mama deed haar goed. Ze kan nu aan de hand lopen.”
dwalen door de kleine straatjes van Toledo, pracht en praal in Sevilla, de bijzondere Mezquita in Cordoba, het overweldigende Alhambra bij Granada en tot slot een optreden van Rolando Villazón in Barcelona. Voor de vakantie had ik me al voorgenomen om iedere dag Gazpacho te gaan eten, een heerlijk verkoelende koude soep die oorspronkelijk uit Andalusië komt. Waar ik de lekkerste heb gegeten zou ik niet kunnen zeggen, ik heb in ieder geval geen slechte gegeten, maar bij Terraza Sweet in Barcelona kreeg ik wel een heel grote bak. Het leek wel een zwembad, waar met gemak drie mensen van hadden kunnen eten! Maar mij hoor je niet klagen, want het was heerlijk!”
☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬
Kijken naar kunst Mark Kramer, hoofd interne geneeskunde, had een bijzondere vakantiebestemming in juni. Samen met zijn vrouw bezocht hij de kunstbeurs Art Basel in Zwitserland. Drie dagen lang genoot hij van verschillende vormen van moderne kunst. “Op de middelbare school leerde ik de schilder Constant kennen en vanaf dat moment heb ik altijd van moderne kunst gehouden. Het is een passie die ik deel met mijn vrouw. We gaan samen ook naar de Biennale di Venezia, de Frieze Art in Loden en bijvoorbeeld naar Art Rotterdam. Ik bezoek zo’n beurs om te kijken wat er speelt in de moderne kunst. In Basel viel het op dat er veel gebeurt in de grote conceptuele kunst, maar dat er bij het kleinere werk weinig spectaculairs te beleven valt. En je ziet natuurlijk de trend dat Europa en Noord-Amerika niet meer de dienst uitmaken. Kunstenaars uit China en India, maar ook uit Brazilië en het Afrikaanse continent worden steeds belangrijker.” Mark en zijn vrouw kopen ook regelmatig nieuw werk op de beurzen. “Het huis
hangt inmiddels vol, dus we moeten regelmatig wisselen. Nee, ik heb nog nooit werk verkocht.” Hij maakt ook zelf kunst, met name fotografie. “Ik heb een kleine
camera, maar wel met genoeg mogelijkheden. Deze foto is gemaakt door Erik Jan de Geer.”
☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀☁☺o♬☂☀
Afwisselend cultuur en rust “Wij zijn dit jaar naar Toscane geweest”, vertelt Monique Lotte, medisch administratief medewerker op zorgeenheid 6c. “We zaten op een camping in een stacaravan. Ideaal met een kleintje. Het was namelijk de eerste keer dat ons dochtertje Julia, mee met vakantie was. Ze is bijna twee en het was behoorlijk warm, tegen de dertig graden. Maar ze heeft het prima volgehouden. Ze had in de auto alleen een flesje water nodig om over haar hoofd te druppelen, dat was voldoende afkoeling. Ze verzorgt zichzelf goed, alleen was het kinderzitje elke keer kletsnat. We hebben dit jaar cultuur en rust afgewisseld en dat heb je natuurlijk volop in Toscane. De ene dag bezochten we een stad als Florence of Sienna en de dag daarna deden we het rustig aan.”
8
Tracer 1 5 – 25 j u l i 201 3 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg