Tracer 01, 9 januari 2014

9 januari 2014 – nummer 23

Leiderschapsontwikkeling gaat nieuwe fase in

Ideeënbus in 2013 goed gebruikt

Alliantie ja, alliantie nee

Hematologie zoekt levensreddende donoren

‘ We moeten het samen doen’

Leiders hebben tot taak om richting aan te geven, te inspireren, te faciliteren en zelf het goede voorbeeld te zijn

▶ pagina 2

Ruim tachtig inzendingen arriveerden er in de mailbox denkmee@VUmc.nl.

De top-5 van beste ideeën

▶ pagina 3

Vier VUmc-ers geven hun mening over de alliantie met het AMC, een onderwerp dat zich leent voor discussie

▶ pagina 4

Stichting Europdonor zoekt jonge stamceldonoren voor de behandeling van leukemie of lymfeklierkanker

▶ pagina 7

Programmadirecteur alliantie AMC– VUmc Martijn Wiesenekker is niet vies van een stevige uitdaging

▶ pagina 9

Teamprijs 2013

POP-poli onderscheidt zich door ambitie en betrokkenheid

Chippen voor de lunch Vanaf 15 januari verdwijnen de opwaardeerautomaten bij de medewerkersrestaurants. Dat betekent dat het saldo op de huidige medewerkerspas niet meer kan worden aangevuld.

Een en ander is het gevolg van de geplande vervanging van het betaalsysteem en de kassa’s. Tot medio maart blijft het mogelijk met de medewerkerspas te betalen, daarna kan er alleen nog met de chipknip (niet pinnen) op de bankpas worden afgerekend. Het prijsverschil tussen medewerkerspas en chipknip vervalt.

Jaarwisseling goed verlopen

Foto Mark van den Brink

Oudejaarsnacht is op de spoedeisende hulp goed verlopen, meldt teamleider Emil Hofstra. Er waren weliswaar meer vuurwerkslachtoffers dan gebruikelijk tijdens de jaarwisseling, maar ze konden goed worden geholpen. “We hadden extra veel personeel ingezet en ook de goede voorzieningen in de nieuwe seh hielpen mee”, aldus Hofstra. Opvallend was het grote aantal mensen met oogletsel. Ook waren er diverse traumaslachtoffers, zowel veroorzaakt door auto-ongelukken als door valpartijen. “Verder hebben we veel intoxicaties gezien, zowel alcohol als ghb.” Agressie van patiënten en hun begeleiders bleef gelukkig uit.

De teamprijs prijs 2013 is gewonnen door de medewerkers van de POPpoli. Hierin werken Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie samen om zwangeren en kraamvrouwen met een ernstig depressieve stoornis, een paniekstoornis, een postpartum psychose of een postpartum depressie te behandelen. Wim Stalman, lid van de raad van bestuur, reikte de prijs uit.

Er waren deze keer zes projecten genomineerd voor de teamprijs.

Naast de pop-poli waren dat: het hele team hematologie, de training obstetrische spoed en trauma (tost) van verloskunde & gynaecologie, de borstvoedingscommissie van verloskunde & gynaecologie en neonatologie, het Kinderchirurgisch Centrum Amsterdam en als zesde genomineerde het team van het Pulmonale Hypertensie Kenniscentrum.

Strenge selectie De projecten werden beoordeeld door de commissie Teamprijs, waarin onder meer het Forum van de Toekomst vertegenwoordigd was. De commissie moest streng selecteren. “Een paar projecten sprongen er echt uit, maar van twee daarvan concludeerden we in de commissie dat ze eigenlijk een oeuvreprijs verdienden, omdat er hele afdelingen jarenlang aan hebben gewerkt”, aldus Wim Stalman. “Opvallend aan de pop-poli is dat het project binnen een jaar is uitgewerkt en geïmplementeerd.”

Dat onderscheidt de pop-poli echt van de andere inzendingen,

vond de commissie. “Wat verder erg aanspreekt is het multidisciplinaire karakter. Er zijn zowel psychiaters als kinderartsen en gynaecologen bij betrokken. En het sluit natuurlijk ook naadloos aan bij onze kernwaarden. De betrokkenheid en ambitie spatten eraf.” Wat verder meespeelde bij de beoordeling is, dat de pop-poli zowel op de kerntaken patiëntenzorg, onderwijs als op onderzoek inspeelt.

POP-poli Tot voor kort was de zorg voor de doelgroep van de pop-poli gefragmenteerd en was er geen structureel overleg tussen de verschillende disciplines. Dat moest beter kunnen vonden de medewerkers.

In het afgelopen jaar is de pop-poli zorgvuldig voorbereid, hebben verpleegkundigen, arts-assistenten en verloskundigen scholingsdagen gevolgd en zijn er protocollen geschreven. In september kon het eerste pop-spreekuur van start gaan. Sinds die tijd worden er wekelijks meerdere patiënten gezien en vinden er multidisciplinaire besprekingen plaats. Daarnaast bezoekt een multidisciplinair team twee keer per week patiënten die reeds bevallen zijn. Het is inmiddels duidelijk dat VUmc met de pop-poli in een grote behoefte voorziet van deze kwetsbare patiëntencategorie.

Enthousiast De medewerkers van de pop-poli reageerden heel enthousiast op hun uitverkiezing. Ze ontvingen een kunstwerk dat speciaal voor hen is gemaakt.

Cartoons vestigen aandacht op het belang van privacy n Ellen Kleverlaan

Cartoons die de aandacht vestigen op het medisch beroepsgeheim verschijnen binnenkort in ieders mailbox en op de afdelingen. De reden? Het medisch beroepsgeheim is gemakkelijk te schenden. Zelden uit kwade wil, maar meestal uit onnadenkendheid of achteloosheid, legt hoogleraar medische ethiek en filosofie Guy Widdershoven uit.

Privacy is een onderwerp dat leeft.

En hoewel Facebookoprichter Zuckerberg roept dat privacy dood is, vinden veel mensen het geen fijn idee als hun medische dossier op straat zou liggen. Digitalisering van de maatschappij en het toenemende elektronische verkeer van informatie zijn belangrijke redenen dat privacy onder druk staat, legt Guy Widdershoven uit. “Daarnaast geldt voor de gezondheidszorg dat bij een patiënt tegenwoordig veel meer beroepsbeoefenaren zijn betrokken dan voorheen, met een toenemend heen en weer schuiven van informatie als gevolg. Bovendien zijn familierelaties ingewikkelder geworden dan vroeger.

Alhoewel veel patiënten hun familie willen betrekken bij beslissingen over de zorg, is het delen van medische informatie met familieleden van een patiënt is niet altijd gewenst.”

Het gevolg is dat in de gezondheidszorg en dus ook bij VUmc in toe-

nemende mate aandacht moet zijn voor hoe we met patiënten omgaan, zegt Widdershoven. “Dat hebben we bij VUmc omgezet in verschillende instrumenten zodat we ons daarin verder kunnen professionaliseren. De klachtenprocedure is veranderd, de medische competenties van studenten, assistenten en specialisten krijgen meer aandacht en nu zijn dus deze cartoons ontwikkeld.”

De regels rondom het medische beroepsgeheim en de privacy van patiënten zijn duidelijk, zegt hij. Er is geen noodzaak om die aan te scherpen. Maar in de praktijk van alledag willen die nog wel eens ondergesneeuwd raken door andere belangen als snelheid of door gewoontes. Bij het schenden van de belangen van patiënten is dan ook bijna nooit kwade wil in het spel. Maar het gebeurt wel. “Door onnadenkendheid of achteloosheid spreken we toch wel eens over een patiënt waar andere

oren meeluisteren. Patiëntendossiers liggen niet altijd achter slot en grendel en we delen misschien wel eens informatie met een familielid, terwijl dat niet gewenst is door de patiënt in kwestie.”

Instrument De cartoons spreken voor zich.

Iedere medewerker krijgt die in de komende weken in zijn mailbox. Ook worden enkele afdelingen bezocht door onder meer Wouter Bos, Chris Polman en juristen medische zaken.

De cartoons zijn een instrument om duidelijk te maken hoe het mis kan gaan, licht Widdershoven toe. “Ze houden ons een spiegel voor hoe gemakkelijk het medisch beroepsgeheim te schenden is. Ook bieden ze een goede aanleiding voor bespreking in een teamoverleg of voor een moreel beraad.”

Een klinische les over het onderwerp aanvragen? privacy@VUmc.nl

Beste collega’s

Wouter Bos

Champagne en Karnemelk

Tracer 13e jaargang nr 1, 9 januari 2014

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.750.

Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie.

Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Ellen van den Boomgaard, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcel Licher, Marre Roozen, Marieke Schutte, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Leo de Haan en Nicole Plas Redactiesecretariaat

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: tracer.info@VUmc.nl Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk DeltaHage, Den Haag Opgave en vragen over abonnementen

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 (020) 44 43 444, e-mail tracer.info@VUmc.nl Copyright © 2013 VUmc, Amsterdam Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie.

Volgende Tracer

De volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 23 januari. Deadline voor kopij is 15 januari om 12.00 uur.

2

Westflank krijgt waterpartij Deze maand start de aanleg van een waterpartij naast de Westflank aan de Amstelveenseweg. Tot juni zullen er op de hoek Amstelveenseweg en De Boelelaan verschillende werkzaamheden plaatsvinden. De waterpartijen komen tussen de De Boelelaan en de in- en uitrit naar de parkeergarage P1.

Hiervoor worden eerst damwanden aangebracht. Dit werk kan geluidshinder en trillingen veroorzaken.

Vervolgens wordt de grond ontgraven en wordt er gestart met de aanleg van de kademuur. Voor de aan- en afvoer van materialen maakt de aannemer gebruik van de bestaande in- en uitritten langs de Amstelveenseweg.

Als er sprake is van intensieve grondtransporten, wordt een verkeersregelaar ingezet bij het kruisen van het fiets- en voetpad of zijn er omleidingen aangegeven.

De werkzaamheden aan het oostelijke fiets- en voetpad vinden van maart tot en met juni plaats. Tijdens deze herinrichting worden ook ondergrondse kabels en leidingen aangelegd, enkele inritten verplaatst en een deel van de middengeleider van de Amstelveenseweg ter hoogte van het Gaffelaarspad aangepast.

Meer informatie: www.amsterdam. nl/zuidas/menu/zuidas-ontwikkelt/ deelgebieden/kenniskwartier

men en afgestemd op de visie; – er zullen nieuwe, kleinschalige bijeenkomsten worden georganiseerd om jullie in staat te stellen met elkaar in gesprek te gaan en geïnspireerd te raken om eigen vraagstukken anders te zien en aan te pakken.

De raad van bestuur kan zich volledig vinden in deze visie. De uitwerking en organisatie van de volgende stappen hebben wij toevertrouwd aan Yolande van der Linden, directeur p&o, en aan het

regieteam leiderschapsontwikkeling, met Michelle Hendrikx-van der Linden als programmaleider.

Wij vertrouwen er tevens op dat velen van jullie zullen blijven meedenken en je actief wilt blijven inzetten om VUmc te laten excelleren, niet alleen in patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs, maar ook op het gebied van leiderschap - als belangrijk middel om onze inhoudelijke missie waar te maken!

Wouter Bos Voorzitter raad van bestuur

Foto Mark van den Brink

Op de volgende pagina in deze Tracer zien jullie licht amateuristische iPhone foto’s van het moment dat de raden van bestuur van VUmc en amc de samenwerkingsovereenkomst tekenden, waarmee een formele volgende stap werd gezet richting bestuurlijke fusie. Met de nodige hilariteit werd er zowel geproost met karnemelk als met champagne, ooit in een boek neergezet als de twee beelden waarmee de verschillende culturen van VUmc en amc konden worden beschreven.

Het was rond negen uur in de ochtend, dus van de champagne werd nauwelijks gedronken. Van de karnemelk trouwens ook niet, maar dat was meer omdat niemand in het gezelschap van karnemelk hield. Waarmee we op een mooie manier de beeldvorming nog een beetje verder doortrokken: eigenlijk hebben we niet zo veel met die zorgen om grote cultuurverschillen, veel belangrijker is dat we het met elkaar eens worden over wat voor umc we willen zijn, waarom één plus één zoveel meer kan zijn dan twee; misschien niet in omvang maar wel in kwaliteit!

Daarmee is niet gezegd dat cultuurverschillen niet bestaan. Tuurlijk bestaan die. En iedereen kent de stereotypen ook wel. De VUmc-er is dan al snel wat bescheidener, rationeler, introverter. En de amc-er wat anarchistisch brutaler, emotioneler, extraverter. Van het amc lees je gisteren in de krant wat ze overmorgen misschien gaan doen. Van VUmc lees je overmorgen nog niet in de krant wat ze gisteren voor geweldigs gepresteerd hebben.

Dat werk, ongetwijfeld relevant en goed voor een glimlach elke keer dat ik er over lees of hoor. Want het zijn vaak anecdotisch komische voorbeelden die langs komen. Ik trek er zelf drie conclusies uit.

Eén: cultuurverschillen bestaan. Ze kunnen samenwerken lastig maken.

Maar goed omgaan met cultuurverschillen begint met het vermogen ze te benoemen en er samen om te kunnen lachen. Maar vervolgens ook er goed en serieus naar te kunnen kijken, je af te vragen of de reden dat een ander iets anders doet, misschien ook betekent dat hij of zij het beter doet dan jij zelf.

Twee: uiteindelijk is de inhoud de beste manier om cultuurverschillen te overbruggen. Vraag het de collega’s die al intensief samen werken met amc-ers. Natuurlijk zijn er verschillen. Maar geneeskunde is uiteindelijk zo’n inhoudelijk gedreven vak, met zulke inhoudelijk gedreven mensen, dat daar ook vaak het begin van de oplossing is. Ga samen rond dat bed van die patiënt staan. Probeer samen in het lab dat stukje weefsel te doorgronden. Vraag je samen af wat die student voor zijn of haar toekomst nodig heeft.

Drie: uiteindelijk ontsnappen we aan het blijven hangen in cultuurverschillen door een nieuwe cultuur te ontwikkelen. Een nieuw wij waarin amc-ers zich net zo thuis voelen als VUmc-ers. Dat zal nog best even duren. Maar misschien moeten we klein beginnen. Met een nieuw drankje of zo. Karnechamp? Karnagne?

Dankzij de betrokken en actieve deelname van velen van jullie aan de sessies ‘Meebouwen aan leiderschap in VUmc’ die in de zomerperiode hebben plaatsgevonden, kunnen we de volgende stappen zetten: – we hebben een aangescherpte visie op leiderschap, die richtinggevend zal zijn voor het selecteren en beoordelen van onze leiders en voor het verder ontwikkelen van leiderschapskwaliteiten; – het opleidingsaanbod wordt kritisch onder de loep geno-

Het komend jaar gaat Michelle Hendrikx-van der Linden het programma leiderschapsontwikkeling verder uitwerken, samen met het regieteam en de leidinggevenden in huis. Gedurende haar zwangerschapsverlof, van medio januari tot juni zal Marjo van Tol haar vervangen

Leiderschaps­ontwikkeling gaat nieuwe fase in Vanuit de ambities en doelen van VUmc hebben leiders tot taak om richting aan te geven, medewerkers te inspireren, faciliteren en zelf het goede voorbeeld te zijn. Het leiderschap dat past bij de missie, de waarden en de VUmc-code wordt gekenmerkt door voortdurend en actief te zoeken naar verbinding met het grotere geheel, met anderen en met jezelf.

Gericht op het grotere geheel: ambitie en verantwoordelijkheid Ambitie wil zeggen dat je altijd het waartoe voor ogen houdt en met passie en gedrevenheid stuurt in de richting van het gemeenschappelijke doel. Dat je het organisatiebelang laat prevaleren boven je eigen belang, dat je over de grenzen van je eigen afdeling heen kijkt, dat je kansen ziet en pakt en verbindingen met andere afdelingen legt om krachten te bundelen.

Het betekent ook dat je verantwoor-

Tracer 1 – 9 ja nu ar i 201 4 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

delijkheid neemt voor de keuzes die je maakt en de impact daarvan op de omgeving, dat je kaders stelt en besluiten neemt en aanspreekbaar bent op resultaten. Dat je lastige kwesties durft te benoemen en aan

‘ The job of a leader today is not to create followers. It is to create more leaders.’

(Ralph Nader) te pakken. Dat je duidelijke afspraken maakt en deze nakomt.

In verbinding met anderen: balans tussen geven en eisen Je geeft ruimte, vertrouwen en verantwoordelijkheid. Je benut talenten en je gunt medewerkers hun successen. Je zorgt voor een sfeer van veiligheid en vertrouwen waarin mensen zich kunnen ontwikkelen en van fouten kunnen leren. Je waardeert, faciliteert en stimuleert medewerkers om hun

bijdrage te leveren aan het geheel.

Aan de andere kant stel je ook eisen. Je maakt je verwachtingen kenbaar, wijst mensen op hun eigen verantwoordelijkheid en spreekt hen aan op gedrag. Je maakt conflicten bespreekbaar en stimuleert medewerkers zichzelf te blijven ontwikkelen en verbeteren.

Vanuit jezelf: integriteit door authenticiteit en zelfreflectie Authenticiteit houdt in dat je weet wie je bent, waar je voor staat en wat je valkuilen zijn. Dat je open en transparant bent over je motieven en drijfveren en je kwetsbaar durft op te stellen. Dat je gaat staan voor wat je belangrijk vindt en aanspreekbaar bent op je gedrag.

Dat je je kwaliteiten optimaal inzet en bereid bent je zwakke kanten te verbeteren.

Dit vraagt voortdurende zelfreflectie, waarbij je steeds weer kritisch kijkt naar je drijfveren, gedrag en patronen en waarbij je gevraagde en ongevraagde feedback ervaart als een belangrijke informatiebron.

Ideeënbus in 2013 goed gebruikt Via de ideeënbus zijn vorig jaar heel wat verbetersuggesties binnengekomen. Ruim tachtig inzendingen arriveerden er in de mailbox denkmee@ VUmc.nl. De inhoud varieerde van het aangeven van knelpunten op de werkvloer, het aangeven van onveilige situaties tot het aandragen van oplossingen. Met de meeste suggesties kon daadwerkelijk iets worden gedaan. n Monique Krinkels Eén van de ideeën was het verbeteren van de kolfruimte op -1 in het ziekenhuis. Die zag er uit als een aftandse,

oververhitte toiletruimte. Opvallend was dat dit idee is ingestuurd door een mannelijke leidinggevende. Inmiddels heeft het facilitair bedrijf de ruimte een make-over gegeven. De wanden en vloer hebben een frisse kleur gekregen, de inrichting is huiselijker en de klimaatregeling zorgt voor een aangename temperatuur.

E-bike Een andere goede suggestie kwam van iemand die regelmatig van VUmc naar amc reist en omgekeerd. Reizen met het openbaar vervoer slokt enorm veel tijd op en de auto is niet

altijd een goed alternatief. Er wordt inmiddels met de anwb overlegd over het opzetten van een poolsysteem.

Daarnaast staan er sinds kort e-bikes en e-scooters bij het Servicepunt, speciaal bedoeld om het vervoer naar het amc te vergemakkelijken.

Van een heel andere orde was het bericht dat er een nooduitgang geblokkeerd was omdat iemand daar materiaal had opgestapeld. Er is toen meteen iemand naar toegegaan om in te grijpen, want dat mag natuurlijk nooit.

In de top-5 staat verder het idee van een verpleegkundige om

rekenvoorbeelden en rekenformules op te nemen in het Handboek Parenteralia. Dit (digitale) handboek geeft gedetailleerde informatie over de in VUmc gebruikte injectie- en infusievloeistoffen, de wijze van toedienen en onverenigbaarheden met andere middelen. De verpleegkundige volgde de module medisch rekenen en het viel haar op, dat ze informatie over de dosering ergens anders moest opzoeken.

Het is natuurlijk veel handiger als dat allemaal bij elkaar te vinden is. Het voorstel is doorgegeven aan Noortje Swart, hoofd van de afdeling

Bestuursleden kiezen voor karnemelk én champagne

klinische farmacologie en apotheek.

Ook met de vijfde suggestie is iets gedaan. Het viel een medewerker op dat er toch nog steeds artsen met patiëntendossiers onder de arm over het zebrapad naar de overkant lopen, terwijl ze eigenlijk gebruik zouden moeten maken van de brug tussen ziekenhuis en polikliniek. Er is een cartoon van gemaakt die in de cartoonactie is meegenomen.

Hopelijk wordt 2014 net zo’n vruchtbaar jaar voor de ideeënbus. Valt u iets op of heeft u een idee waarmee VUmc zich kan verbeteren? Stuur het in naar: denkmee@VUmc.nl.

Bij de ondertekening waren aanwezig (van links naar rechts): Wim Stalman, Marcel Levi, Maas Jan Heineman, Wouter Bos en Chris Polman

Cultuur speelt bij fusies een vaak onderschatte, maar belangrijke rol. Het ‘niet-klikken’ is vaak de boosdoener als de samenwerking mislukt, betoogt Bim Bensdorp in zijn managementboek ‘Champagne en karnemelk’. De raden van bestuur van VUmc en amc namen geen enkel risico wat dat betreft en hieven zowel een glas karnemelk als een glas champagne om de ondertekening te vieren van het voorgenomen besluit tot een bestuurlijke fusie. Verschillen in managementstijl en organisatiecultuur mogen een succesvolle samenwerking immers niet in de weg staan.

Lat hoger leggen In een commentaar zegt Wouter Bos, voorzitter van de raad van bestuur: “We worden samen heel groot maar dat is eigenlijk niet zo interessant.

Het gaat erom dat VUmc en amc op al hun kernactiviteiten de lat hoger kunnen leggen: betere zorg, beter onderzoek, beter onderwijs, betere opleidingen. Als we het goed doen ook nog eens doelmatiger, dus met voordelen voor de premiebetaler.

Ook voor de eigen studenten en medewerkers is het goed nieuws. En het wordt echt spannend als je je realiseert dat we samen in staat zijn om op onderdelen de wereldtop te gaan halen. Daarmee trek je weer nieuwe talenten aan en zo krijg je een keten van positieve effecten. Precies zoals het hoort voor een universitair medisch centrum.”

Handtekeningen De leden van de raden van bestuur van amc en VUmc zetten hun handtekeningen op 24 december en de bestuurlijke fusie vindt naar verwachting deze zomer plaats. Doel is de kwaliteit en doelmatigheid van de complexe patiëntenzorg, de opleiding van artsen en medisch specialisten én van het medischwetenschappelijk onderzoek verder te verhogen. De beide raden van toezicht hebben ingestemd met het voorgenomen besluit. Het wordt nu voorgelegd aan adviesorganen zoals de Ondernemingsraden. Ook maakt het onderdeel uit van de melding bij de Autoriteit Consument & Markt (acm).

De eerste initiatieven voor de voorgenomen samenwerking dateren van 2011. In maart 2013 tekenden amc en VUmc een intentieverklaring tot samenwerking. Momenteel voeren amc en VUmc een intensieve studie uit om de consequenties van de verschillende scenario’s voor de samenwerking in kaart te brengen.

Marcel Levi, voorzitter van de raad van bestuur van amc: “Bij onze voorgenomen samenwerking gaat het om verbetering van de zorg voor de patiënt. Als universitair medische centra verlenen VUmc en amc zeer specialistische zorg aan patiënten voor wie geen verdere doorverwijzing meer mogelijk is. Met complexe zorg is het nu eenmaal zo dat hoe meer patiënten het behandelteam ziet, hoe beter de zorg wordt. Maar ook is er belangrijke winst te boeken voor de research en de effecten die dat bijvoorbeeld kan hebben op de bedrijvigheid in de regio Amsterdam.

Ten slotte zijn er goede kansen om het onderwijs verder te versterken.

Daarbij moeten we de nieuwe organisatie zo inrichten dat die overzichtelijk blijft voor patiënten, studenten en medewerkers.”

Leo de Haan

Benoemingen

Nieuwe wijn

I

n een van de verhalen in de Bijbel is Jezus op een feestje en legt aan de daar aanwezigen uit dat het niet verstandig is om nieuwe wijn in oude zakken te bewaren. Sterker nog: dat doe je niet. Oude zakken kunnen hier niet tegen en scheuren. Weg wijn, wat een verspilling.

In het huidige leantijdperk heb ik geleerd om verschillende vormen van verspilling op te sporen. En als modern leidinggevende weet ik dat je dat het best kunt doen door rond te lopen op de zorgeenheden, waar patiënten en professionals samenkomen.

Veel tijd wordt gestoken in veilige zorg, met goede uitkomsten en tevreden patiënten. En veel tijd wordt gestoken in corrigeren wat er

mis gaat. Zoeken naar dossiers, ontevreden patiënten, die wachten op hun uren eerder geplande afspraak. Patiënten die niet op komen dagen, operaties die afgezegd worden. Verkeerde medicijnen voorgeschreven of medicatiebonnen die niet gemaakt worden.

Als dat nu eens allemaal in een keer goed ging!

Die tijd zou veel beter besteed kunnen worden.

Een andere verspilling is de tijd die we doorbrengen met vergaderen, met dingen uitzoeken en om afspraken te maken met elkaar over hoe we het de volgende keer wél in een keer goed gaan doen. Iedereen om ons heen verwacht dat we dat voor elkaar krijgen. Inspectie, verzekeraars, patiënten.

De grootste verspilling wellicht is datgene wat

Tracer 1 – 9 januar i 2 01 4 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

we niet eens kunnen meten. Dat is de frustratie, de verspilde energie, dat het toch niet lukt om het in één keer goed te doen. Omdat we niet goed communiceren, of omdat we elkaars punt niet serieus nemen, of omdat we ons niet aan de afspraken houden. Wat voor mij handig werken is, levert misschien wel op een andere plek veel problemen op.

We investeren veel energie in systemen die we niet willen veranderen, of mensen die niet willen veranderen. Tot het een keer misgaat.

Want, de enige constante is verandering.

Wil je niet dat het misgaat: simpel, word geen oude zak.

Leo de Haan is zorgmanager bij divisiebureau II

Karin Veltman is per 1 maart benoemd tot directeur van het facilitair bedrijf. Met deze benoeming wordt in een vacature voorzien die zal ontstaan door het vertrek van Karel Stegenga die per genoemde datum met pensioen gaat.

Veltman heeft rechten gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Zij heeft haar carrière opgebouwd in de retailsector en heeft een eigen adviespraktijk gehad. De afgelopen vier jaar is zij werkzaam geweest als directeur van het servicebedrijf van het Radboudumc, waarin een aantal ondersteunende functies is ondergebracht, zoals hrm, ict, financiën, vastgoed & infrastructuur en logistiek & services. Naast haar hoofdfuncties heeft zij toezichthoudende functies bekleed.

3

Alliantie ja, alliantie nee Is de alliantie van VUmc en AMC een briljant idee om de toekomst van de universitair medische zorg in Amsterdam zeker te stellen? Is het een mooi uitgangspunt om verder te exploreren, of is het een té ambitieus plan: interessant voor bestuurders, maar het stort de rest van de organisatie in de ellende? Of iets wat er tussenin zit misschien? Het is in ieder geval een onderwerp dat zich leent voor discussie. Uw mening is van harte welkom in Tracer. Stuur uw bijdrage van circa 350 woorden naar tracer.info@VUmc.nl en deel uw gedachten met alle VUmc-ers.

Nuanceer de groter-is-beter-vanzelfsprekendheid

H

et amc is mijn baarmoeder.

Ik studeerde er en werd er internist na vier ‘perifere jaren’ in het olvg. Daarna had ik een ideaalbeeld: een ‘academisch olvg’, topkwaliteit in een overzichtelijke organisatie, en VUmc paste daar precies in. Ons calimero-gevoel was een nadeel, maar is vrijwel geheel verdwenen.

Onder impulsen van afdelingen en onderzoeksgroepen die zo evident aan de wereldtop stonden, ontstond er een zelfverzekerdheid die soms aan de bravoure van amc-ers tipt, en zelfs door de recente affaires niet werd gebroken. Ja, ik ervaar een

aanstekelijk ‘wij-gevoel’ en trots, maar gelukkig ook nog een sterke doe-maar-gewoon-dan-doe-je-algek-genoeg-houding.

Deze geschiedenis van mijn persoonlijke perspectief op ons ziekenhuis is relevant, want het bepaalt mijn gemengde gevoelens bij de alliantie.

- Is dat ‘wij-gevoel’ er echt? De opkomst bij het Alliantiecafé, waar nu eens niet de bobo’s, maar de werkbijen met de rvb zouden discussiëren, viel zo tegen dat het uitgesteld moest worden. Dat strookt niet met een sterke ‘corporate identity’, maar het kan zijn dat de

timing, zo vlak voor de kerst, het probleem was. Ik scoor dit punt vooralsnog als ‘onbeslist’.

- Schaalvergroting is niet altijd een verbetering. Bundeling van krachten lijkt voordelig voor hoogcomplexe zorg, maar niet per se voor alle basiszorg die beide umc’s verzorgen.

‘Dan stoppen we daar gewoon mee’, hoor je weleens, maar dan moeten we dusdanig afslanken dat een fusie onnodig is, omdat je rustig een van de huizen kunt sluiten.

- Mijn persoonlijke ambities zijn overzichtelijk: goede internisten opleiden en kleinschalig, maar spannend wetenschappelijk

onderzoek doen. Voor het eerste voldoet een soepel draaiende afdeling interne geneeskunde, waar ook af en toe iemand met een pneumonie mag liggen, ‘basiszorg’ of niet. Voor het tweede heb je wat ruimte nodig van het afdelingshoofd, collega’s en het onderzoeksestablishment. Voor beide ambities is VUmc nu een ideale plek en het is mijn overtuiging dat dít type doelstellingen geen mega-umc behoeft.

En toch denk ik dat we op de ingeslagen weg moeten doorgaan.

Academische ziekenhuizen zijn duur en concurrentie maakt je

lang niet altijd sterker, maar vaak juist zwakker. We liggen op een steenworp afstand van elkaar en de complementariteit van complexe zorg en research is evident. Of ik er persoonlijk gelukkiger van wordt, weet ik niet, maar dat er netto netto een plus onder de streep kan komen, zie ik wel. Ik hoop alleen dat de groter-is-beter-vanzelfsprekendheid wordt genuanceerd, dat we onze zegeningen blijven tellen en het dus zó inrichten dat het mooi wordt, niet alleen groots en meeslepend.

Yvo Smulders, hoogleraar vasculaire geneeskunde

Geen Ajax–Feyenoord situatie

I

n 336 woorden mijn bescheiden mening over de voorgenomen fusie van twee prachtige academische ziekenhuizen.

Open Google en tik in: ‘fusie of merger of acquisition’: bij elkaar opgeteld resulteert dit in ongeveer 34.560.000 (vierendertigmiljoenvijfhonderdzestigduizend) hits. Dit bestaat grotendeels uit rapporten, meningen en verwijzingen. We kunnen hieruit concluderen dat het een veelbesproken onderwerp is en dat is maar goed ook.

Wat heeft de raad van bestuur onder leiding van Fred Plukker en Wouter Bos tot nu toe gedaan om dit onderwerp te laten (be)leven onder de ziekenhuismedewerkers?

Een opsomming vanuit mijn bril en zoals ik het de afgelopen periode heb ervaren: – personeelsbijeenkomsten; – Oprichten van denktanken; – informeren van de or, cliëntenraden, acm, financiers, politiek, verzekeraars; – Alliantiekrant; – berichtgeving in Tracer; – berichtgeving op Intranet; – berichtgeving in de media; – broodje met de rvb; – via e-mail; – tevens wordt ons de mogelijkheid geboden het één op één bespreekbaar te maken in het Alliantiecafé.

De informatievoorziening is ruim voldoende. De mogelijkheid om onze persoonlijke mening te uiten volgens mij ook. Alleen ontbreekt het aan collectieve feedback aan de raad van bestuur vanuit al het ziekenhuispersoneel en onze belangrijkste doelgroep, onze patiënten (ons bestaansrecht als ziekenhuis). Is er behoefte aan het fuseren van twee academische ziekenhuizen vanuit het patiënt perspectief? Zitten de inwoners van Amsterdam en randgemeenten hierop te wachten of laten ze zich straks liever behandelen in een relatief kleiner topklinisch ziekenhuis in of rondom Amsterdam?

Ik daag de raad van bestuur uit om lef en durf te tonen om een digitale enquête uit te zetten onder al het VUmc- en amcpersoneel en onze patiënten, met als doel om nog meer inzichten te verkrijgen in de (personele) risico’s en kansen gedurende het fusieproces. We moeten zorgen dat we niet in een ‘Ajax– Feyenoord situatie’ belanden waarin Ajax de boventoon blijft voeren. Er dient een ‘Oranjegevoel’ te ontstaan.

Jos Brands, senior inkoper, sectie inkoop & logistiek

Denk aan de patiënt

I

n de regio Amsterdam vangen VUmc en amc samen per jaar meer dan 550 zwaargewonde patiënten op. Bij VUmc altijd meer dan bij amc, omdat we hier op de Zuidas dichter bij de stad zitten. Dat doen we in VUmc met vijf, zes traumachirurgen. Het amc heeft een vrijwel even groot traumateam paraat staan.

Voor patiënten zou het veel beter zijn om één traumacentrum in de regio te hebben. Uit literatuurstudies blijkt

dat we gezamenlijk het ideale aantal patiënten behandelen om optimale zorg te kunnen verlenen. Ook voor ons traumachirurgen zou het trouwens beter zijn als amc en VUmc deze zorg samen levert. We werken nu met een relatieve onderbezetting, waardoor we vaker en langer diensten draaien dan eigenlijk zou moeten. Nog een ander voordeel van samengaan is, dat we met een team van twaalf traumachirurgen veel

meer kunnen superspecialiseren, wat de zorg naar een nog hoger niveau brengt. Mijn collega Carel Goslings van het amc is het hier overigens hardgrondig mee eens.

Volgt natuurlijk nog de heikele kwestie waar dat traumacentrum gevestigd zou moeten worden.

Eerlijk gezegd maakt me dat niet zoveel uit. Of ik nu aan de Meibergdreef werk of aan De Boelelaan, het gaat mij om de

traumachirurgie zelf en dat kan ik op beide locaties doen. Maar feit is natuurlijk wel dat bij zwaargewonde slachtoffers elke seconde telt, dat wij hier dichter bij de stad zitten, een heli op het dak hebben en een ruime spoedeisende hulp die state-of-theart is.

Voor alle duidelijkheid: ik heb het hier alleen over de traumazorg. Voor andere specialismen gelden andere argumenten en natuurlijk heb ik

begrip voor andere meningen. Voor elke activiteit van VUmc is er een optimale grootte, of het nu om onderzoek, onderwijs of patiëntenzorg gaat. Groter is lang niet altijd beter.

Misschien moeten we uiteindelijk naar een fusion-model: samen waar dat voordelen oplevert, en op twee locaties waar dat het meest voor de hand ligt.

Elmer Mulder en Ed van der Veen, de bestuursleden die destijds aan het roer stonden. Bij hen waren de clinici ‘in the lead’. Ze boden mensen ruimte om zelf kansen te grijpen en er was veel mogelijk. Dat heeft sterren als Bob Pinedo en Miguel Cuesta opgeleverd. Er heerst hier een pioniersgeest, terwijl het amc veel brutaler is.

Al met al ben ik niet tegen de

alliantie, mits het niet ten koste gaat van het budget en de kracht van VUmc. Om het plat te zeggen: bij het amc kunnen ze goed lullen, terwijl bij VUmc nog steeds geldt: ‘geen woorden maar daden’. Dat zou Wouter Bos trouwens zeer moeten aanspreken.

Frank Bloemers, traumachirurg

Pas op voor de bezuinigingsval

I

k ben niet bang voor een alliantie met het amc, maar we moeten wel oppassen. Wordt het 1 + 1 = 2+ of 1 + 1 = 1½, dat is de kwestie.

Wouter Bos mag dan zeggen dat het een ‘Harvard aan de Amstel’ moet gaan worden, ik heb mijn twijfels. Harvard heeft een budget dat groter is dan alle Nederlandse umc’s samen en dat krijgen we hier echt niet voor elkaar. Erger nog, het

4

is niet ondenkbaar dat we samen minder geld krijgen dan waar we nu apart over beschikken.

Op zich heb ik alle vertrouwen in ‘de tegenpartij’, mijn collegae van het amc. Tot dusver waren de gesprekken met de mdl-afdeling daar vriendelijk en respectvol. Maar op de werkvloer is er wel angst. In het amc zijn er twaalf mdl-hoogleraren en bij VUmc ben ik de enige. Wat betekent

dat voor het carrièreperspectief van onze artsen hier?

Ik ken het amc van binnen uit. Nadat ik bij VUmc mijn studie geneeskunde had afgerond en in Leiden tot internist was opgeleid, heb ik me bij het amc gespecialiseerd tot mdl-arts.

Dat ik bij VUmc ben komen werken had alles te maken met de sfeer hier.

VUmc was en is een spannend ziekenhuis, mede door de filosofie van

Tracer 1 – 9 ja nu ar i 201 4 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Chris Mulder, hoogleraar maag-, darm- en leverziekten

Personeel en organisatie

Oproepen & advertenties

Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet onder de rubriek ‘P&O direct’

Overgang pensioen In 2015 gaan alle UMC-medewerkers over naar pensioenfonds PFZW. Dat geldt ook voor de medewerkers die per januari 2014 in dienst komen bij VUmc. De overgang is nog onder voorbehoud van instemming van de toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB). Het bij ABP opgebouwde pensioen van de (oud-) UMC-medewerkers gaat per 1 januari 2015 over naar PFZW. Een uitzondering vormt het pensioen van medewerkers die arbeidsongeschikt zijn. Die blijven voor het deel dat zij arbeidsongeschikt zijn bij ABP. Medewerkers die nu FPU ontvangen, blijven de FPU-uitkering van ABP ontvangen.

De overige pensioenaanspraken worden wel overgedragen aan PFZW. Deze zomer zullen alle medewerkers nader worden geïnformeerd over de overgang.

Verlenging NS Busninesscard en GVB abonnement Heeft u een NS abonnement of GVB abonnement via VUmc? Dit abonnement is geldig tot 1 maart 2014. U ontvangt binnenkort een NS mail of GVB brief om uw contract te verlengen. U moet hiervoor zelf

actie ondernemen vóór eind januari 2014 om tijdig uw abonnement te kunnen gebruiken.

Het contract voor een GVB abonnement is met één jaar verlengd, het contract voor een NS abonnement is helaas maar tot 1 juli 2014 verlengd. Maar informatie over de NS Businesscard kunt u vinden op P&O direct.

Dankzij jou fotowedstrijd en verhalen VUmc is gestart met de interne campagne Dankzij Jou om een bijdrage te leveren aan het versterken van trots en het gevoel van samen onder de eigen medewerkers.Er staan mooie verhalen (van oa. Jan Heijmans en Kees van Kuijk) en bedankjes op de website.

Maar naast de mooie verhalen kunnen nu ook mooie beelden opgestuurd worden.

Alle medewerkers kunnen een foto opsturen en meedoen aan de fotowedstrijd Dankzij Jou. Lees meer over de fotowedstrijd op de themasite Dankzij Jou.

Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via tracer.info@VUmc.nl

(akkoord raad van bestuur, oktober 2011) aan te scherpen probeert VUmc meer grip op de kosten te krijgen. Raad van bestuur heeft de dienst personeel en organisatie en de afdeling inkoop opdracht gegeven het proces aan te passen.De managers bedrijfsvoering en de directeuren hebben een brief ontvangen over de aankondiging van het nieuwe beleid (zie Downloads).

Vanaf 1 januari 2014 wordt het proces voor het inhuurbeleid aangescherpt.

Alle externe inhuur dient te verlopen via het flexbureau, op basis waarvan zij de bestelaanvragen kunnen fiatteren.

Hieruit volgt tevens dat NIL-registraties voor toegelatene (externe inhuur) zonder het akkoord van het flexbureau niet worden geaccepteerd bij de P&O servicedesk.

Proces externe inhuur aangescherpt VUmc staat voor de uitdaging om een behoorlijke besparing te realiseren. Extern inhuren van medewerkers is nog steeds een grote kostenpost voor VUmc. Door uitvoering van het inhuurbeleid

Personalia Titel voorbeeld titel

Het Heilig VU-UUR

In deze rubriek kunnen mede­ werkers en vrij­ willigers een bericht plaatsen over geslaagden of een afscheid. Niet meer dan 25 woorden. Aanleveren: tracer.info@VUmc.nl

Donderdag 16 januari 2014 in de Amstelzaal, VUmc

Prof.dr. Diederik van de Beek Afdeling Neurologie

AMC “Infectie en inflammatie in de neurologie: een breinbreker” Stelling I Infectie en inflammatie zijn bepalend voor de klinische uitkomst na beroerte.

Stelling II Een ernstige infectie van de hersenen moet behandeld worden met immunosuppressiva.

De lezing is bedoeld voor alle medewerkers.

Aanvang: 12.00 uur (met broodjes, koffie, thee, melk, etc.). Begin voordracht: 12.30 uur (duur voordracht is 25 tot 30 minuten met aansluitend 10 minuten discussie).

Dagelijks bestuur OR; Willy Arjaans (voorzitter), Jan Rauwerda (vice-voorzitter), Klaske van den Berg (lid), Andy Higgs (lid), Rene van Andel (ambtelijk secretaris) Inlichtingen: Bureau medezeggenschap, Hoogbouw H 322, Tel 43478, e-mail or@VUmc.nl, http://intranet/afdelingen/orgaan/ OR/

Like ons op Facebook!

En blijf op de hoogte van waar je ondernemingsraad mee bezig is: Daarnaast zijn wij natuurlijk ook te vinden op intranet.

Reces Het kerstreces van de ondernemingsraad is vrijdag 3 januari afgelopen. Wij staan weer volledig tot je beschikking.

De nieuwe adressen en telefoonnummers zijn: naam

afdeling / kamer

telefoonnummer

Mw. dr. A.D. Boenink Psychiater en afdelingshoofd ziekenhuispsychiatrie

ZH 3A70

020 - 44 40195

Hanneke Klein Secretaresse ziekenhuispsychiatrie

ZH 3A72

020 - 44 40196

Yolanda Janssen Secretaresse ziekenhuispsychiatrie

ZH 3A72

020 - 44 41505

Mw. dr. M.A. Bremmer Psychiater

ZH 3A87

020 - 44 41595

Dhr. A.M. Eeckhout Psychiater

ZH 3A65

020 - 44 40194

Mw. dr. O.A.van den Heuvel Psychiater

ZH 3A63

020 - 44 41503

Mw. H.M. Heller Psychiater

ZH 3A65

020 - 44 42361

Dhr. dr. G.E. Jacobs Psychiater

ZH 3A83

020 - 44 41520

Dhr. K.J. Nauta Psychiater

ZH 3A83

020 - 44 40189

Mw. dr. A. Schadé Psychiater

ZH 3A63

020 - 44 40199

Dhr. R. Groenendaal Consultatieve psychiatrisch verpleegkundige

ZH 3A86

020 - 44 44717

Dhr. J. Sibon Physician assistent

ZH 3A84

020 - 44 41617

Mw. A. van Reedt Dortland Onderzoekster

ZH 3A86

020 - 44 41637

Mw. M.G.A. Jaspers Teamleider polikliniek

ZH 3A67

020 - 44 40198

Mw. S.D. Broekmans Psychomotorisch-/fysiotherapeut

ZH 3A67

020 - 44 41504

Mw. M. Kuiper Psychotherapeut

ZH 3A68

020 - 44 41594

Mw. T. Kuut Klinisch psycholoog

ZH 3A68

020 - 44 41458

Mw. C. Veldt Psycholoog

ZH 3A68

020 - 44 41458

Prof. dr. A.D. Honig Hoogleraar

ZH 3A90

020 - 44 41516

Marja van Haastrecht Financiële administratie

ZH 3A90

020 - 44 41516

Ons nieuwe postadres is: secretariaat ziekenhuispsychiatrie, ZH 3A72 Ons nieuwe teleliftnummer is: 503

Instructievideo’s ICT Op de intranetpagina van ICT zijn instructievideo’s geplaatst. In deze video’s wordt voorgedaan hoe bepaalde handelingen op het gebied van VIEW, Office en internet het beste kunnen worden uitgevoerd.

Afscheidreceptie Karel Stegenga

Ondernemingsraad

Onderwerpen die in de ondernemingsraad aan de ORde zijn:

Verpleegkundig hoofden en zorgmanagers geslaagd!

Vrijwel alle verpleegkundig hoofden van de zorgeenheden en de zorgmanagers zijn in de afgelopen maanden geslaagd voor de CITO-toets die toegang geeft tot herregistratie in het BIG-register. Een enkeling zal dit in 2014 afronden. Deze groep is verantwoordelijk voor de organisatie van het verpleegkundig proces en is betrokken bij beoordelingsgesprekken.

Daarom is een bepaalde basiskennis van het vak dat noodzakelijk, evenals zicht op de ontwikkeling in het curriculum. Het heeft tijd en inspanning gevraagd en riep op de dag van het examen herinneringen op aan vervlogen schooltijden. Samen een beetje zenuwachtig, best leuk. Ik wil graag iedereen feliciteren met het resultaat en danken voor de inzet. VUmc kan trots op jullie zijn!

Adreswijzigingen Met ingang van 10 december 2013 is onze afdeling Ziekenhuispsychiatrie / PCD verhuisd naar ZH 3 A.

2014 Alle OR leden hopen dat je een goede jaarwisseling hebt gehad. Wij zullen je weer zo goed mogelijk vertegenwoordigen in het nieuwe jaar.

Beste wensen van Willy, Klaske, Andy, Jan, Erik, Eric, Erik, Alice, Guus, Emile, Frank, Agnieszka, Janneke, Carmelita, Marleen, Ria, Nijen, Nora, Henriëtte, Patrick, René, Michel, Martha en Jetty

Tracer 1 – 9 januar i 2 01 4 – S er v icep ag in a

dinsdag 28 januari, 16.00 uur Op dinsdag 28 januari 2014 neemt Karel Stegenga afscheid als directeur facilitair bedrijf van VUmc. U bent van harte uitgenodigd op zijn afscheid om 16.00 uur in de Amstelzaal van VUmc. Het programma ziet er als volgt uit: 16.00 –16.45 uur ontvangst en plenair deel in Amstelzaal 16.45 –17.15 uur optreden door cabaretier Hans Liberg Vanaf 17.15 uur receptie in de Foyer, grenzend aan de Amstelzaal VUmc De Amstelzaal is gelegen in het verlengde van de hoofdingang van het ziekenhuis, De Boelelaan 1117, 1081 HV Amsterdam. Op de website van VUmc (www.VUmc.nl/adressen) vindt u meer informatie over de bereikbaarheid van VUmc. Graag zijn we van uw aanwezigheid op de hoogte. U kunt zich aanmelden via: k.vooyen@vumc.nl.

Voor meer informatie kunt u ook bellen: (020) 444 3111.

Graag tot 28 januari 2014.

Met vriendelijke groet, Namens de Raad van Bestuur, Wouter Bos

5

Menu Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

Vrijdag 4 april 2014 in VUmc Vrijdag 4 april 2014 in VUmc

Redor dot or not?

Red dot not?

Radiodiagnostisch advies op de Spoedeisende Hulp Radiodiagnostisch advies op de Spoedeisende Hulp

donderdag 9 januari gewokte kipstukjes in kerrie-ananassaus, gewokte vegetarische quorn in kerrieananassaus, pandan rijst, gebonden tomatensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische heldere chinese soep vrijdag 10 januari Chili con carne, Chili sin carne(vegetarisch), taco’s, ijsbergsalade, gebonden aspergesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische heldere groentesoep zaterdag 11 januari kippepoot, linzenschotel, jus + vegetarische jus, stoofprei, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, vegetarische gebonden keriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, vegetarische heldere tomaat-vermicellisoep zondag 12 januari kalfsvink, groenteloempia, jus +vegetarische jus, haricots verts, aardappelpuree, gebonden goulashsoep, vegetarische gebonden paprikasoep, heldere vermicellisoep, vegetarische heldere vermicellisoep maandag 13 januari gebakken mosselen, kerrie mayonaise, rauwkost, frites, gebonden tomatensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, heldere Franse uiensoep, vegetarische Franse uiensoep, dinsdag 14 januari half om half gehaktbal, vegetarische rookworst, jus + vegetarische jus, hutspot, gebonden linzensoep, vegetarische gebonden linzensoep, heldere Mulligatawnysoep, vegetarische heldere Mullisatawnysoep woensdag 15 januari Jos verrassing menu, gebonden champignonsoep, vegetarische gebonden champignonsoep, heldere Madrileensesoep, vegetarische heldere Madrileensesoep donderdag 16 januari gebakken vis, remouladesaus, koninginnemelange, frites, gebonden pindasoep, vegetarische gebonden pindasoep, heldere aspergesoep, vegetarische heldere aspergesoep vrijdag 17 januari macaronischotel, vegetarische macaronischotel, komkommersalade, geraspte kaas, gebonden tomatensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische heldere Chinese soep zaterdag 18 januari cordon bleu, groente strüdel, jus + vegetarische jus, doperwten, frituuraardappel, gebonden aspergesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische heldere groentesoep zondag 19 januari runder Hawaiiburger, vegetarische Hawaiiburger, Ijsbersalade, frites, gebonden kipkerriesoep, vegetarische gebonden kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, vegetarische heldere tomaat-vermicellisoep maandag 20 januari varkenslapje, bloemkool-kaasburger, paprikasaus, doperwten, gekookte aardappelen, gebonden champignonsoep, vegetarische gebonden champignonsoep, heldere Madrileensesoep, vegetarische heldere Madrileense soep dinsdag 21 januari ajam Bali, sajorboontjes, pandanrijst, gebonden kippensoep, vegetarische gebonden créme soep, heldere aspergesoep, vegetarische heldere aspergesoep woensdag 22 januari tonijn-tomatensaus, salade “Pescatore” penne, gebonden erwtensoep, vegetarische gebonden erwtensoep, heldere Chinese kippensoep, heldere vegetarische Chinese soep

6

Sprekers: Ferco Berger, Berith Kemps, Arianne van Wietmarschen, Sprekers: Ferco Berger, Berith Ariannegastspreker van Wietmarschen, Sanne Fonteijn, eenKemps, internationale e.a.

Sanne Fonteijn, een internationale gastspreker e.a.

Thema: Red dot or not?

Hoe kan ‘Red dot’ de kwaliteit in uw ziekenhuis verbeteren?

Thema: Red dot or not? onderdeel van het symposiumprogramma. Hoe herken Hoe kan ‘RedBeeldherkenning dot’ de kwaliteitisineen uwbelangrijk ziekenhuis verbeteren? je fracturen op röntgenopnames? Waar moet op gelet worden, welke tekenen wijzen op een fractuur?

Denk bijvoorbeeld pad sign’, doorlopende Hoe gewrichtslijnen, Beeldherkenning is een belangrijk onderdeelaan vanhet het‘fat symposiumprogramma. herken je botbalkjes etc. fracturen op röntgenopnames? Waar moet op gelet worden, welke tekenen wijzen op een fractuur?

Denk bijvoorbeeld ‘fat pad sign’, doorlopende gewrichtslijnen, botbalkjes etc.waarbij aan De Redaan dothet systematiek is ontwikkeld in Groot Brittannië. Het is een systeem de hand van röntgenopnames diagnostisch advies wordt gegeven door radiodiagnostisch

De Red dot systematiek is ontwikkeld in Groot Het is een waarbij op aandede hand van laboranten, SEH-verpleegkundigen of Brittannië. nurse practitioners aansysteem arts-assistenten spoedröntgenopnames diagnostisch advies wordt gegeven door radiodiagnostisch laboranten, eisende hulp.

SEH-verpleegkundigen of nurse practitioners aan arts-assistenten op de spoed- eisende hulp.

Doelgroep

Doelgroep Dit symposium is bedoeld voor radiodiagnostisch laboranten (MBB’ers), radiologen, Dit symposium is bedoeld voor radiodiagnostisch laboranten (MBB’ers), radiologen, het managehet management van de afdeling radiologie, SEH-artsen, arts-assistenten en ment van de afdeling radiologie, SEH-artsen, arts-assistenten en SEH-verpleegkundigen.

SEH-verpleegkundigen.

Accreditatie Accreditatie Accreditatie is aangevraagd bij stichting ADAP (Accreditatie Deskundigheids-bevorderende Accreditatie is aangevraagd bij stichting ADAP (Accreditatie DeskundigheidsActiviteiten Paramedici), Accreditatie Bureau Algemene Nascholing (ABAN), de Nederlandse bevorderende Activiteiten Paramedici), Accreditatie Bureau Algemene Nascholing (ABAN), Vereniging voor Radiologie (NVvR) en de Nederlandse Vereniging Spoedeisende Hulp de Nederlandse Vereniging voor Radiologie (NVvR) en de Nederlandse Vereniging Verpleegkundigen (NVSHV).

Spoedeisende Hulp Verpleegkundigen (NVSHV).

Locatie Locatie Het symposium vindt plaats in de Amstelzaal van VU medisch centrum, de Boelelaan 1109, Het symposium vindt plaats in de Amstelzaal van VU medisch centrum, de Boelelaan 1109, 1081 HV Amsterdam.

1081 HV Amsterdam.

Inschrijven Inschrijven Inschrijven kan via www.vumc.nl/RedDot vanaf 20 januari 2014.

Inschrijven kan via www.vumc.nl/RedDot vanaf 20 januari 2014.

Het inschrijfgeld bedraagt €135,- per persoon. Voor VUmc medewerkers geldt een gereduceerd Het inschrijfgeld bedraagt is e 135,per persoon.

VUmcbeschikbaar). medewerkers Voor geldt tweedeeen tarief van € 95,-per persoon (hiervoor een beperkt aantalVoor plaatsen en gereduceerd tarief van e 95,per persoon (hiervoor is een beperkt aantal plaatsen derdejaars radiologiestudenten aan VUmc Amstel Academie geldt een gereduceerd tarief à €be45,per persoon. schikbaar). Voor tweede- en derdejaars radiologiestudenten aan VUmc Amstel Academie geldt een gereduceerd tarief à e 45,- per persoon.

Informatie enInformatie organisatie en organisatie VUmccursus Academie, cursus en congresorganisatie VUmc Academie, en congresorganisatie Ingrid van de Vegte en Jitta Reddingius Ingrid van de Vegte en Jitta Reddingius Postbus 7057, 1007 MB Amsterdam Postbus 7057, 1007 MB Amsterdam Tel: 020-4448444/ email: paog@vumc.nl Tel: 020-4448444/ email: paog@vumc.nl

LUNCHCONCERT Kapel VUmc begane grond Kliniek, nabij Amstelzaal donderdag 9 januari, 12.15 – 12.45 uur Inloop, met broodjes voor de eerste twintig gasten, vanaf 12.00 uur ©

Unieke aanbieding!

Alleen voor VUmc medewerkers:

Gerlieke Aartsen, hobo en Vasile Nedea, accordeon

Tracer 1 – 9 ja nu ar i 201 4 – S er v icep a g in a

5 % korting op de vastgestelde kaartprijzen voor de jubileum concerten van De Toppers 2014 op 24 en 30 mei.

Ga naar www.Rang1tickets.nl Voer bij de couponcode in: Rang-Uwdj-HP59-1746 Wees er snel bij want OP = OP!

© Programma Bublitsky Chiquilin de Bacchin Three folksongs from the county of Csík Musikanti Geampara Netty Libertango

Trad.

A. Piazzolla B. Bartok S.K. Tickmayer V. Nedea Trad.

A. Piazzolla

Hematologie zoekt levens­ reddende donoren n Jeroen Kleijne

“We gebruiken stamcellen voor de behandeling van patiënten met kwaadaardige hematologische ziekten”, legt Corien Eeltink uit.

“Soms kun je die patiënten alleen nog maar genezen met behulp van stamceltransplantatie. Bij bijvoorbeeld leukemie en lymfeklierkanker gaan de donorcellen het gevecht aan met de ziekte van de patiënt.

Sommige vormen van leukemie zijn alleen maar te behandelen en te genezen met stamceltransplantatie.

Vaak gaat het om jonge mensen die zonder de behandeling binnen enkele jaren zouden overlijden.

Donorcellen kunnen dus levensreddend zijn.”

Moedercellen Stamcellen zijn eigenlijk de ‘moedercellen’ van het lichaam. “Vanuit de stamcellen kunnen alle bloedcellen worden ontwikkeld, die het lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren. Bij onze patiënten die eerder chemo- of radiotherapie hebben gehad, is het doel de eigen stamcellen te vervangen door gezonde stamcellen.” De stamcellen van een donor kunnen de weg vinden naar het beenmerg van de patiënt. Van daaruit zorgen de donorcellen voor een nieuwe aanmaak van alle bloedcellen.

Vroeger moesten de stamcellen uit het beenmerg van de donor worden gehaald. “Tegenwoordig kun je er met bepaalde middelen voor zorgen dat de stamcellen tijdelijk in grote aantallen in het bloed van de donor voorkomen, zodat je ze er relatief

Foto Mark van den Brink

De Stichting Europdonor is nog steeds op naar jonge stamceldonoren.

Verpleegkundig specialist Corien Eeltink van hematologie ziet dagelijks hoe belangrijk stamcellen kunnen zijn voor de behandeling van patiënten met bijvoorbeeld leukemie of lymfeklierkanker.

Corien Eeltink: ‘Soms duurt het maanden voor we een geschikte ‘match’ hebben; voor de patiënt kan het dan al te laat zijn’ makkelijk kunt uitfilteren. Als donor word je opgeroepen op het moment dat iemand een stamceltransplantatie nodig heeft.”

Donors Het gebeurt helaas nog steeds wel eens dat voor een patiënt geen donorcellen beschikbaar zijn. Eeltink: “Dat heeft te maken met de eigenschappen van de cellen. Je ziet in de maatschappij een vermenging van mensen met verschillende culturele en etnische achtergronden. Voor iemand met een Surinaamse vader en een Nederlandse moeder vind je niet zomaar een donor. Je wil in die donorbank dus mensen uit zo veel

mogelijk verschillende culturen hebben. Soms duurt het maanden voor we een geschikte ‘match’ hebben, maar voor de patiënt kan het dan al te laat zijn. Hoe meer verschillende donoren, hoe sneller we kunnen handelen. Meld je dus aan, je kunt iemands leven redden met je stamcellen.”

Apps Er zijn al veel apps ontwikkeld voor de zorgsector. Social media expert Marlin Burkunk recenseert er elk nummer een.

Lopen op het ritme van een metronoom

Aanmelden Ieder gezond persoon – bij voorkeur jonger dan 35 jaar – kan zich aanmelden als stamceldonor bij de Stichting Europdonor. Voor donatie geldt wel een maximumleeftijd van 55 jaar. Meer informatie over de aanmeldprocedure vind je op www. europdonor.nl.

Infectiepreventie speerpunt 2014

‘ Elke ziekenhuis­infectie is er een te veel’ Infectiebestrijding is een onderwerp wat continue aandacht verdient. Dit heeft ook de NFU geconstateerd naar aanleiding van een rapport van de Inspectie voor de gezondheidszorg.

Daarin stelt de Inspectie: ‘Er is nog veel te winnen op het gebied van infectiepreventie’. Saara Vainio, artsmicrobioloog is het hier van harte mee eens. n Edith Krab “Infectiepreventie is het speerpunt van 2014. En dat is maar goed ook, want er is nog veel te verbeteren met betrekking tot dit belangrijke thema.” Dat is de reactie van de nvz en nfu op het onlangs gepubliceerde rapport van de igz over infectiepreventie. Hoewel de Nederlandse ziekenhuizen belangrijke verbeteringen hebben doorgevoerd op het gebied van patiëntveiligheid, blijkt hoe moeilijk het is om een complete cultuuromslag te realiseren, onderschrijft ook Vainio.

“In het algemeen wordt er bij ver-

bouwingen of bij de aanschaf van materialen weinig tot geen rekening gehouden met infectiepreventie. Nog niet zo lang geleden zijn er nieuwe waskarren aangeschaft voor de zorgeenheden. Schoon en vuil wasgoed liggen daarop naast elkaar. Heel handig voor de afdeling, maar vanuit infectiepreventie zeer onverstandig.”

Aanspreken Een ander voorbeeld. “Alles staat of valt met handhygiëne. Hoe en wanneer je je handen hoort te desinfecteren moet bij alle gezondheidsmedewerkersbekend zijn.

Toch blijkt uit de literatuur dat slechts in 20-40% van de gevallen handhygiëne op de juiste manier wordt toegepast. Waarom spreken we elkaar er niet op aan, waarom dragen zorgverleners nog steeds ringen, horloges, armbanden of lange mouwen? Vanaf de ellebogen naar beneden hoort niets op de arm te worden gedragen, maar je ziet niet anders.”

Vainio windt zich erover op, maar

heeft wel een verklaring: “Drukte is een vaak genoemde ‘escape’.

Sommige zorgverleners denken er niet over na, zijn zich niet bewust van het risico voor de patiënt.”

En die risico’s zijn er wel degelijk: vertraging van het herstel, mogelijk overlijden, hoge kosten door isolatiemaatregelen.

Vainio: “Zodra een patiënt geïsoleerd moet worden in verband met infectie is dat belastend voor iedereen. In eerste instantie natuurlijk voor de patiënt en zijn bezoek. In de tweede plaats voor de afdelingen: isolatie kost tijd en geld, er kunnen minder patiënten worden opgenomen et cetera.”

Vainio’s vrees is, dat er een situatie ontstaat waarbij genezen niet meer mogelijk is. “Als de infectiepreventie niet op orde is, loop je het risico dat er op een goed moment een uitbraak komt van een resistente bacterie, waar je niets tegen kunt doen. Laten we er met z’n allen voor zorgen dat we daar niet in terecht komen. Elke ziekenhuisinfectie is er een teveel.”

Tracer 1 – 9 januar i 2 01 4 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Voor wie patiënten, behandelaars Aandoening ziekte van Parkinson Website http://www.efox.nl/ parkinson_app.html Opdrachtgever Parkinson-vereniging, samengesteld door medewerkers van neurorevalidatie VUmc Waar verkrijgbaar Appstore en Google Play Voor mensen met de ziekte van Parkinson bestaat er sinds 2008 een dvd met bewegingsoefeningen.

Instructievideo’s leggen in woord en beeld uit hoe zij hun bewegingsproblemen kunnen verlichten. Maar een dvd heeft als informatiedrager z’n beperkingen, omdat deze alleen kan worden bekeken op een vaste plek.

Daarom ontwikkelde de stichting Gezondheid en Beweging, samen met medewerkers van neurorevalidatie van VUmc, in 2012 een video-app, die vorig jaar werd vertaald in het Nederlands.

De smartphone als ondersteuning bij thuisoefeningen biedt grote voordelen. Onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat parkinsonpatiënten met behulp van een regelmatig ritme beter lopen. Daarvoor heeft de app een metronoom-optie. Patiënten kunnen daarmee in huis en tijdens een wandeling oefenen. De app biedt verder vijftig instructies op het gebied van de functionele domeinen, die doorgaans grote problemen opleveren in het dagelijks leven van mensen met parkinson. Elk domein start met een heldere uitlegtekst, waarna de gebruiker kan kiezen uit een aantal instructievideo’s. Door slow motion en close ups (bijvoorbeeld van de voetafwikkeling) zijn de beelden zeer duidelijk.

Voor de parkinsonpatiënt wacht in de toekomst overigens een nog mooiere applicatie: Google Glass. Door deze bril met computerinterface ziet de patiënt strepen in zijn gezichtsveld, die hem helpen met lopen. Maar dat is nog toekomstmuziek. Universiteit Twente ontving onlangs subsidie om hier verder onderzoek naar te doen.

7

Agenda

Afscheid vrijdag 31 januari – aula, 15.45 uur, prof. dr. I.N. Wolffers, ‘De teloorgang van de wetenschap. Informatie is geen inzicht, een mening geen kennis’

8

Foto Mark van den Brink

Promoties maandag 13 januari – aula, 13.45 uur, M.O. Warmoes, ‘Proteomics of experimental breast cancer. Towards application of novel protein biomarkers in the clinic’ promotor: prof. dr. E. Boven; copromotoren: dr. C.R. Jimenez, dr. J. Jonkers maandag 13 januari – aula, 15.45 uur, A. Avan, ‘Genetic analyses and new models to improve therapeutic strategies in pancreatic cancer’ promotor: prof. dr. G.J. Peters; copromotoren: dr. E. Giovannetti, dr.

T. Würdinger, dr. G.J. Schuurhuis vrijdag 17 januari – aula, 11.45 uur, G. Ruiter, ‘Iron deficiency in pulmonary hypertension: from observation to intervention’ promotor: prof. dr. A. Vonk Noordegraaf; copromotoren: dr. W.J. van der Laarse, dr. F.S. de Handoko-Man maandag 20 januari – aula, 13.45 uur, M.P.T. de Wit, ‘Patient participation in rheumatology research. A four level response evaluation’ promotoren: prof. dr. T.A. Abma, prof. dr. J.R. Kirwan donderdag 23 januari – aula, 15.45 uur, R.P. Meijer, ‘High risk bladder cancer: staging, risk assessment and treatment options’ promotor: prof. dr. S. Horenblas; copromotor: dr. A. Bex vrijdag 24 januari – aula, 11.45 uur, L.M. Dauwerse, ‘Moving ethics. State of the art of clinical ethics support in the Netherlands’ promotoren: prof. dr. G.A.M. Widdershoven, prof. dr. T.A. Abma; copromotor: dr. B. Molewijk maandag 27 januari – aula, 11.45 uur, M.M.J.G. Gerrits, ‘The interplay between depression, anxiety and physical health’ promotoren: prof. dr. H.E. van der Horst, prof. dr. B.W.J.H. Penninx; copromotoren: dr. H.W.J. van Marwijk, dr. P.C. van Oppen woensdag 29 januari – aula, 13.45 uur, C.S.E. Verbrugge, ‘Therapeutic targeting of protein degradation in autoimmunity and cancer’ promotoren: prof. dr. W.F. Lems, prof. dr. R.J. Scheper; copromotoren: dr. G. Jansen, prof. dr. T.D. de Gruijl woensdag 29 januari – aula, 15.45 uur, B.C. van der Zwaard, ‘Forefoot problems in older adults’ promotor: prof. dr. H.E. van der Horst; copromotoren: dr. P.J.M. Elders, dr. B.M.P.M. Vanwanseele donderdag 30 januari – aula, 11.45 uur, W.P. Brouwer, ‘Clinical assessment of the development of hypertrophic cardiomyopathy by cardiovascular magnetic resonance imaging’ promotoren: prof. dr. A.C. van Rossum, prof. dr. J. van der Velden; copromotor: dr. T. Germans donderdag 30 januari – aula, 15.45 uur, C.E. van den Brom, ‘Dietary modulation of the effects of sevoflurane on myocardial perfusion, function and ischemic injury in rats’ promotor: prof. dr. S.A. Loer; copromotoren: dr. C. Boer, dr. R.A. Bouwman vrijdag 31 januari – aula, 13.45 uur, M.A.J. Engels, ‘Prenatal down syndrome screening. Screening policies revised’ Promotoren: prof. dr. J.M.G. van Vugt, prof. dr. M.A. Blankenstein

Het is zwart en geluidloos

Ronald van Almere en Karin Groenendijk bij de bronchoscoop

Er staan ongeveer 19.000 geregistreerde medische apparaten verspreid door VUmc. Van piepklein tot kamergroot en van muisstil tot echte lawaaimonsters. Wat doen deze hulpmiddelen precies en waar worden ze voor gebruikt. Tracer gaat op onderzoek uit.

I

n de behandelkamer longziekten staan en hangen verschillende monitoren. Tijdens een bronchoscopie kunnen artsen en assistenten daarop precies zien hoe het longweefsel eruitziet. Maar het ‘hart’ van de onderzoeksapparatuur staat in een hoekje achteraf. In een zwarte kast worden alle gegevens verzameld, verwerkt en opgeslagen.

Het bevat zelfs een medische versie van een flightrecorder, de zogenaamde ‘zwarte doos’ uit een vliegtuig, dat ook de gesprekken kan registreren.

Bijna science fiction “De apparatuur voor het maken van een bronchoscopie vind ik het meest bijzondere in VUmc. Het is precies afgestemd op de wensen van de longartsen. Ik heb zelf het technisch ontwerp gemaakt en het is gebouwd door een bedrijf dat verkeerscentrales voor rijkswegen aanlegt”, legt Ronald van Almere uit, terwijl hij met trots op de state-ofthe-art apparaten wijst.

De scoop bevat een camera, maar er kan gelijktijdig een endo-echoscopie worden gemaakt om de lymfklieren

tussen de longen te beoordelen.

“Of er wordt met fluorescentie gewerkt omdat tumorcellen licht anders weerkaatsen dan gezond weefsel. En er kunnen andere apparaten via de scoop in de longen worden gebracht. Zo kan een arts een biopt nemen of tumorweefsel wegbranden.”

Van Almere is ingesteld op veranderingen. “We krijgen hier steeds de nieuwste camera’s. Alles is al full hd, en we werken met een voorloper van het elektronisch patiënten dossier. Onze longartsen willen hier echt helemaal up-to-date zijn.”

Intensief contact De reden dat verpleegkundige Karin Groenendijk bij de bronchoscoop

werkt is simpel: “ik wil contact met patiënten hebben.” En bij een longonderzoek is het contact heel intensief. “Ik help patiënten rustig te blijven en zich tijdens het onderzoek zoveel mogelijk te ontspannen.”

Hoe vervelend het onderzoek is heeft ze aan den lijve ondervonden.

“Ik wilde weten wat een patiënt meemaakt, dus is er ook bij mij een bronchoscopie uitgevoerd.

Het is niet pijnlijk, maar je hebt het gevoel dat je niet genoeg lucht binnenkrijgt. Onzin, natuurlijk, want de luchtpijp is veel groter dan het scopieslangetje, dus je kunt er gewoon langs ademhalen. Maar het is moeilijk rustig te blijven liggen als er iets door je stembanden heen gaat. Net of je je heel erg verslikt en niet mag hoesten.”

Uit de Agenda

Op weg naar een klinische test voor BRCA1-deficiënte borstkanker maandag 13 januari – aula, 13.45 uur, M. Warmoes, ‘Proteomics of experimental breast cancer’

Van alle vrouwen die borstkanker krijgen, is bij 10 tot 15 % sprake van een erfelijke variant.

Van deze groep lopen de (vrouwelijke) familieleden een verhoogde kans om al op jonge leeftijd de ziekte te krijgen. Lange tijd was niet bekend welk gen erfelijke borstkanker veroorzaakt, maar inmiddels zijn een paar genetische afwijkingen ontdekt, waarvan het brca1-gen de bekendste is. Dit gen is normaal gesproken verantwoordelijk voor het repareren van een bepaalde vorm van dna-schade, die ook bij gezonde personen continu ontstaat. Borstkankercellen met een brca1-defect zijn dus minder goed in staat om schade aan het genetische materiaal – dna – te herstellen.

Overigens komt ook bij niet-erfelijke

borstkanker inactivatie van het brca1-gen voor.

Veelbelovend Voor patiënten met brca1-deficiënte borsttumoren zijn sinds kort enkele veelbelovende behandelingen beschikbaar. Dit biedt dus een kans om een bijbehorende diagnostische test te ontwikkelen die dit type tumorcellen kan identificeren. “Maar daarvoor is het wel van belang dat we een eenvoudige eiwittest ontwikkelen, waarmee we kunnen vaststellen van welk type borstkanker er sprake is”, zegt Marc Warmoes, promovendus binnen VUmc Cancer Center Amsterdam. “Dit is met name belangrijk voor het kiezen van de beste therapie.”

Tracer 1 – 9 ja nu ar i 201 4 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Tijdens zijn promotieonderzoek bij het VUmc OncoProteomics Laboratorium van de afdeling medische oncologie in samenwerking met het Nederlands Kanker Instituut, haalde Warmoes brca1-deficiënte tumorcellen uit genetisch gemodificeerde muizen en analyseerde die met behulp van een geavanceerd massaspectrometrie-apparaat. “In feite knippen we eerst de in de tumor voorkomende eiwitten in stukjes, waarna ze het apparaat in gaan. Dat meet heel nauwkeurig de massa’s van de eiwitstukjes, waarmee we met uitgekiende algoritmes de samenstelling en hoeveelheid van de eiwitten kunnen bepalen. Zo hebben we een profiel van verschillende eiwitten geïdentificeerd, waarmee we in staat

zijn om tumoren met een brca1defect te herkennen bij mensen.”

Omdat we ook een non-invasieve test willen ontwikkelen voor vroege detectie in dragers van een brca1mutatie, gaan we momenteel ook na of we deze eiwitten in bloed kunnen meten. Verder onderzoeken we of de eiwitten in staat zijn tumoren te herkennen waarbij andere genen betrokken zijn met een functie die gelijkaardig is aan die van het brca1gen. Op termijn moet het mogelijk zijn om met een simpele eiwittest tumoren te identificeren die gevoelig zijn voor middelen die dubbelstrengs dna-schade veroorzaken, zodat ‘therapie op maat’ een realiteit wordt voor de patiënt.”

‘Een scheet zelf opvangen is technisch heel moeilijk en daarom gaan we de geur direct afkomstig van ontlasting opvangen en analyseren’. Nanne de Boer, mdl-arts, over de veilingsactie van Serious Request 2013, waarbij mensen konden bieden op een zogeheten flatogram, een analyse van hun scheet door de eNose. bnn tv, Serious Request, 22 december

Foto Mark van den Brink

‘Nu al werken er in het AMC en bij VUmc dokters van wereldniveau.

Maar we kunnen straks nog beter internationaal aanhaken als we bijvoorbeeld het kankeronderzoek en de kankerzorg van de beide ziekenhuizen samenvoegen. Dan zijn we beter in staat om ons dure infrastructuur te veroorloven, om ons te specialiseren omdat we moeilijke ingrepen vaker verrichten, om internationale onderzoeksfinanciering en talent aan te trekken.’ Wouter Bos, voorzitter van de raad van bestuur.

Financieel Dagblad, 27 december

Programmadirecteur alliantie AMC – VUmc Martijn Wiesenekker is niet vies van een stevige uitdaging. Dat treft, want het programma waaraan hij leiding geeft is veelomvattend en bijzonder ambitieus. n Ursula Wopereis Jeuk “Tijdens mijn studie merkte ik al snel dat ik bedrijfskunde en organisatieontwikkeling erg interessant vond. Ik heb als organisatieadviseur in uiteenlopende sectoren gewerkt; bij het bankwezen en de politie, maar ook in een kroepoekfabriek en op den duur meer en meer in de gezondheidszorg. In 2006 ben

ik overgestapt naar het amc, waar ik allerlei aspecten van een umc heb leren kennen. Boeiend en uitdagend, maar in 2013 begon het te kriebelen. Dat zit in me, ik ben heel nieuwsgierig en heb een sterke drive om mijn grenzen te verleggen.

Het motiveert me enorm als andere mensen optimaal hun talenten en gaven benutten.”

Bottom up – top down “De afgelopen jaren is bottom up keihard gewerkt aan de alliantie tussen amc en VUmc. Verschillende afdelingen en specialismen zijn vanuit de inhoud en veelal op gevoel initiatieven gestart voor nauwere samenwerking.

Dat is een uitstekend en inspirerend

Vijf x V volgens Martijn Wiesenekker Verwanten Mijn vrouw en ik hebben een dochter van negen en twee zonen van zeven en drie jaar. Hard werken is geen enkel probleem, maar mijn gezin komt echt op nummer 1 Vakantie Na een paar jaar Zuid-Frankrijk en Italië zijn de kinderen nieuwsgierig naar het Drielandenpunt en Zeeland Vrije tijd Ik squash en lees graag thrillers Vals plat Ik ben een echte wielervolger. Zelf koers ik niet, maar ik volg alle klassiekers en kan volledig opgaan in oude verhalen over ‘heroïsche etappes onder epische omstandigheden’ Valkuil Momenteel gaat de aandacht vooral uit naar het juridische traject, de externe partijen en de business cases. Het is belangrijk dat we de ‘zachte’ kant van de alliantie niet over het hoofd zien

Na zijn studie economie aan de VU wordt Martijn Wiesenekker (1975, Huizen) adviseur bij KPMG. In 2006 stapt hij over naar het AMC, waar hij onder meer directeur bedrijfsvoering van het Hartcentrum, de divisie inwendige specialismen en de stafafdeling research support wordt. Sinds 1 december 2013 is Martijn Wiesenekker programmadirecteur alliantie AMC–VUmc.

uitgangspunt, maar op een gegeven moment moeten strategische keuzes worden gemaakt en groeit de behoefte aan centrale sturing van het totale traject. Ik ben benoemd tot programmadirecteur alliantie amc– VUmc om het fusietraject vanuit één programmateam te ondersteunen en top down te structureren. Daarmee viel voor mij alles op zijn plaats. Het is een uniek traject en een unieke positie, tussen de twee umc’s.”

Vergezicht “Medio 2014 willen amc en VUmc bestuurlijk fuseren. Extern moeten we toestemming verkrijgen van de Autoriteit Consument en Markt (acm) en tot overeenstemming komen met financiers en zorgverzekeraars. Intern moet de medezeggenschap worden georganiseerd en moeten beide organisaties op alle niveaus worden meegenomen. Zo’n megafusie vraagt ook om een verge-

zicht op het nieuwe umca 2030. De diverse varianten die daarvoor zijn ontwikkeld, gaan we de komende maanden verder uitwerken.”

Megatraject “Er komt gigantisch veel op ons af. Projecten, locaties, budget en personeel, alles moet met elkaar worden verbonden en vervlochten. Juist omdat ontwikkelingen zo snel gaan, vragen we divisies en afdelingen uitdrukkelijk om proactief te anticiperen en om gevraagd en ongevraagd input te leveren. Het programmabureau en het bestuur kunnen initiëren, faciliteren en organiseren, maar de afdelingen moeten de alliantie inhoudelijk vormgeven. Daar is het uiteindelijk allemaal om begonnen, zowel voor de patiënt, als voor onderzoek, onderwijs en opleiding. En dat moeten we echt met elkaar doen.”

Snelle test brengt genetische kenmerken tumor in kaart Sinds kort kunnen artsen van VUmc tumorweefsel binnenshuis laten testen op een heel scala aan genetische afwijkingen. De test, NGS Oncopanel genaamd, geeft snel duidelijkheid over welke medicijnen wel of niet zinvol zijn om te gebruiken.

diagnostische doeleinden uitgevoerd door het team van sector 3 van de afdeling pathologie. Daar zijn sinds dit jaar twee klinisch moleculair biologen in de pathologie (kmbp-ers) gecertificeerd om dit type diagnostiek uit te voeren: Peter Snijders en Daniëlle Heideman.

n Jim Heirbaut

Standaard of niet Wanneer bij een patiënt het vermoeden van kanker bestaat, kan de behandelend arts de nieuwe ngs Oncopanel-test aanvragen bij de afdeling pathologie. Eerst wordt een klein stukje tumorweefsel uit de patiënt gewonnen, wat vervolgens naar de moleculaire pathologie gaat voor de ngs Oncopanel-test. “Wij zorgen ervoor dat alle handelingen

De techniek is gebaseerd op het innovatieve next generation sequencing (ngs), waarbij een apparaat dna tegelijkertijd op wel tweehonderd verschillende genetische afwijkingen test. Dit is veel sneller dan bestaande methoden, die afwijkingen één voor één identificeren.

De ngs Oncopanel-test wordt voor

in het lab goed verlopen”, vertelt Heideman. “We beoordelen de uitslag, de kwaliteit van de metingen en maken een rapport op waar de patholoog en behandelend arts mee uit de voeten kunnen. Deze laatste maakt tenslotte de keuze voor een bepaalde therapie; een standaardmiddel of indien nodig een medicijn dat nog in de experimentele fase zit.”

De nieuwe test opent mogelijkheden om de cellen in een tumor beter te karakteriseren en therapie-opmaat in te zetten, een behandeling met een medicijn dat heel gericht aangrijpt op één genetische afwijking. Hiermee kan de patiënt tijd winnen en kwaliteit van leven, maar helaas zal de kanker

Tracer 1 – 9 januar i 2 01 4 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

meestal niet helemaal verslagen worden. “Kanker ontstaat door een bepaalde verandering in het dna van cellen. Die zorgt ervoor dat een afwijkend eiwit wordt gevormd, waar de tumorcellen verslaafd aan raken. Voor zijn groei is de tumor afhankelijk van dat afwijkende eiwit. Een medicijn kan dat eiwit blokkeren, zodat de tumor stopt met groeien”, legt Heideman uit. “Maar helaas treedt na verloop van tijd vaak resistentie op. De tumor vindt een alternatieve route om toch weer te gaan groeien. De uitdaging is om die alternatieve routes in kaart te brengen en vervolgens ook plat te leggen met gerichte medicijnen. Ook hier kan de ngs Oncopanel-test van waarde zijn.”

‘Dit onderzoek laat zien dat een emotionele omstandigheid zoals depressiviteit invloed heeft op de slijtage van het lichaam.(…) De verkorte telomeren zijn mogelijk een gevolg van ontregelde fysiologische stresssystemen, die bekend zijn bij depressie.’

Onderzoeker Josine Verhoeven over onderzoeksresultaat dat uitwijst dat mensen met een depressieve stoornis waarschijnlijk sneller verouderen dan gezonde leeftijdgenoten. Parool 28 december ‘Het placebo-effect houdt in dat een geneesmiddel niet helpt vanwege de werkzame bestanddelen, maar omdat de patiënt het middel en de arts vertrouwt. Het placebo-effect is van belang bij onderzoek naar de effectiviteit van behandelingen.’

Guy Widdershoven, hoogleraar medische filosofie en ethiek.

Parool 28 december ‘De zorg die wij in Nederland hebben voor mensen met genderdysforie wordt in de hele wereld gezien als uniek. Ik denk dat de positie die transgenders in Nederland hebben, vergeleken met andere landen, heel goed is.

En het zou toch te gek zijn als de medische zorg waarvan we weten dat die deze mensen helpt, niet geleverd kan worden.’ Annelou de Vries, psychiater genderteam over de patiëntenstop vanwege tekort aan financiële middelen. nos journaal, 4 januari ‘Belachelijk lang.’ Jos Megens, coördinator genderteam, over de wachttijd voor diagnostiek voor kinderen en adolescenten van een jaar, en voor volwassenen zelfs tot meer dan twee jaar, die ontstond als gevolg van de recente toeloop van zo’n 600 aanmeldingen per jaar. nrc, 4 januari ‘Dit leer je niet tijdens een gewone studie geneeskunde in Nederland. Dit leer je als je naar een oorlogsgebied gaat.’ Paul van Zuijlen, plastisch chirurg en hoogleraar brandwondengeneeskunde, over de behandeling van vuurwerkletsel deze jaarwisseling. nos Journaal, 4 januari

9

Spijkers en golfplaten

Vrijwilligers in het zonnetje gezet De ruim 150 vrijwilligers die bij VUmc werkzaam zijn kregen in december een feestelijke dag aangeboden. Ze konden onder meer deelnemen aan de workshop ‘Groen’. Geraldine van der Waal sprak namens VUmc een dankwoord uit. Meerdere vrijwilligers zijn al meer dan 25 jaar aan VUmc verbonden. Lijstaanvoerder is Els Veeger-Nienkens, die al veertig jaar vrijwilligerswerk doet.

Tweet #VUmc

“Afgelopen december heb ik twee weken kunnen helpen in een getroffen gebied in de Fillipijnen, vertelt Astrid Gribnau, aios spoedeisende hulp. “Een Nederlandse ondernemer uit Singapore besloot vlak na de tyfoon dat ‘niks doen geen optie was’. Hij begon een project genaamd ‘Project Panay: the Last Mile’ (projectpanay.com), en richtte zich in eerste instantie op noodvoedsel­ voorziening naar afgelegen dorpen, waar naartoe de wegen te onbegaanbaar zijn voor grotere hulporganisaties. Momenteel houdt de organisatie zich bezig met leveren van materiaal voor reparatie van vissersboten (hét middel voor levensonderhoud) en

scholen (zodat kinderen weer les krijgen en ouders hun handen vrij voor wederopbouw). Dit vindt plaats in San Dionisio, een grote kustgemeente op het eiland Panay, waar na de tyfoon ook een metershoge tsunami een ravage aanrichtte.

We hebben er ontzettend veel kunnen doen door veel samen te werken met lokale contacten. We zorgden dat elke gedoneerde euro direct bij de getroffenen terecht kwam. Nooit in de vorm van cash; altijd in de vorm van goederen als hout, spijkers, golfplaten of schoolmateriaal. Van de vele afgeronde en nog steeds lopende projecten is er ons één speciaal bijgebleven. In Malunoy, een dorpje

in de heuvels, alleen bereikbaar per crossmotor over steile zandwegen, hebben we de kleuterschool van dak voorzien. De rest van de basisschoolkinderen leggen echter dagelijks een zes-uur-durende (!) tocht af naar de voet van de heuvel voor educatie.

Moe tijdens de les, en geen tijd over voor huiswerk of hulp aan familie.

Ons doel: voor hen drie extra lokalen creëren in hun eigen dorp).”

Donaties voor dit project zijn van harte welkom op rekeningnummer 51.55.87.567 t.n.v. AJG Gribnau, onder vermelding van ‘Project Malunoy’. Een diapresentatie van het project is momenteel in de maak.

Op het social medium Twitter wordt veel gezegd over VUmc. Door patiënten, bezoekers, studenten, medewerkers en vele anderen. Een greep uit de leukste (geanonimiseerde) reacties van afgelopen weken: Dankzij de kinderartsen van @VUmcAmsterdam is mn dochter weer helemaal beter. Dank is groot! #doktergemke Ouder van patiënt, 10 december om 19.46 uur Superblij met de zorg op de Neonatologie IC @ VUmcAmsterdam Wat een toppers! #neonatologie#IC Ouder van patiënt, 19 december om 8.08 uur Yes!! Per 1-3-2014 aan de slag als Sr.

Radiotherapie in de weer voor Serious Request

#Citrix beheerder bij het #VUmc in #Amsterdam #nieuweuitdaging #specialisatie #zinin Nieuwe medewerker, 19 december om 18.15 uur

In navolging van een zeer succesvolle actie voor de voedselbank in 2012, heeft de afdeling radiotherapie zich ook afgelopen jaar ingezet voor een goed doel. De initiatiefnemers, (op de foto van links naar rechts) Alice Lindner, Frederieke Vriends, Veronica van der Ploeg en Milou Teeuwen, zijn de afgelopen tijd druk bezig geweest om geld in te zamelen voor Serious Request, een inzamelingsactie van het radiostation 3FM voor het Rode Kruis.

Dit jaar was het thema: kindersterfte door diarree.

Het streefbedrag was 1.000 euro.

Dit wilden ze bereiken door de verkoop van speciale broodjes in het personeelsrestaurant, er zijn collectebussen geplaatst en tijdens het jaarlijkse kerstdiner zijn er professionele foto’s gemaakt die voor een kleine vergoeding besteld konden worden. Deze acties hebben samen een bedrag van 1.234,62 euro opgeleverd!

Het bedrag is symbolisch naar het

Het printen van oren: realiteit of nog verre toekomstmuziek? http://bit.ly/1g3pYKm #kno @ Scientias KNO-arts, 26 december om 16.58 uur Mooi hoor. Weer een nieuwe grote groep gedreven en enthousiaste medewerkers gezien bij @VUmcAmsterdam.

Top! #verbinden #trots Adviseur, 30 december om 20.31 uur @VUmcAmsterdam iedereen die werkzaam is in VUmc een mooi en zorgzaam 2014!

Patiënt, 31 december om 19.20 uur Eerste werkdag na de vakantie.. Vandaag weer volle

Glazen Huis in Leeuwarden gebracht waar 3 DJ’s zichzelf hadden ingesloten om geld in te zamelen voor deze actie.

Het team bedankt iedereen voor de

financiële bijdrage aan deze actie!

“Zonder de overweldigende verkoop van de Serious Request-broodjes was het niet gelukt”, aldus Alice Lindner.

Lorenzo

bak aan de slag :) Spreekuur MDL @VUmcAmsterdam.

Werkse allemaal!

Medewerker, 6 januari om 8.22 uur

In cijfers Elk jaar publiceert VUmc de kerncijfers over het afgelopen jaar. BIZA heeft echter veel meer en spannender gegevens over wat er binnen de organisatie gebeurt.

56.003

In 2013 zijn er 56.003 nieuwe patiënten in VUmc geregistreerd. In 2012 waren dat er 6.000 meer. Sinds 1964 zijn er in totaal 1.868.647 patiënten in VUmc geregistreerd.

10

Tracer 1 – 9 ja nu ar i 201 4 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg