Tracer 16, 2011 by VUmc / VU University Medical Center Amsterdam

11 augustus 2011 – nummer 16

P&O Servicedesk start selfservice

Controleurs dreigen met mega-boete

Mini-kweekkamer voor embryo’s

‘Doe alles met toewijding en aandacht’

Als het hart geen Nederlands spreekt

Medewerkers van VUmc kunnen vanaf 11 augustus op de computer volgen of hun vraag al in behandeling is genomen ▶ pagina 2

De nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit meent dat het rookverbod bij VUmc niet voldoende wordt nageleefd ▶ pagina 3

Binnen vijf jaar heeft de IVF-afdeling een kweekkamertje ter grootte van een luciferdoos, voorspelt Nils Lambalk ▶ pagina 4

Fokke Rakers, directeur projectbureau huisvesting én directeur financiën a.i. waardeert dat VUmc de menselijke maat in ere houdt ▶ pagina 7

Vanaf 1 januari schrapt het kabinet de tolkenvergoeding, maar een buurvrouw of neef kunnen een consult niet vertalen ▶ inDrukken

Foto Jean-Pierre Jans

Integratie bibliotheken GGZ inGeest en VUmc

Psychiatrie vult meer dan een halve kilometer boekenplank De twee locatiebibliotheken van GGZ inGeest gaan integreren met de medische bibliotheek in VUmc. Vanaf 29 augustus staan alle boeken en tijdschriften, die nu nog in Bennebroek en de Valeriuskliniek te vinden zijn, op vijftig meter boekenplank in ZH 0B100. Daarnaast is een halve kilometer aan boeken en ingebonden tijdschriften in het magazijn opgeslagen. n Joke van Ballegooijen De medewerkers van de medische bibliotheek hebben de afgelopen maanden de boekencollectie ‘op

de schop’ genomen. Dit was nodig om ruimte te scheppen voor de 14.000 boeken van ggz inGeest die moeten worden opgenomen. In de bibliotheek zelf is plankruimte vrij gemaakt en zijn er nieuwe boekenkasten aangeschaft. Ook in het magazijn is er ruimte gereserveerd voor collectieonderdelen van ggz inGeest. Binnen ggz inGeest zijn de catalogi van de bibliotheken Bennebroek en Valeriuskliniek samengevoegd tot één bestand. De fysieke collecties zijn ontdubbeld; dit geldt met name voor de tijdschriften en de abonnementen hierop. Na de verhuizing beschikt de medische bibliotheek in VUmc over vijftig meter aan boeken over psychiatrie (vanaf 2000) en 60 titels van papie-

ren tijdschriften over dit onderwerp. Het magazijn is aangevuld met 300 meter aan boeken en 200 meter aan gebonden jaargangen van tijdschriften.

Samenvoeging In 2009 is een project gestart om de twee locatiebibliotheken van ggz inGeest te integreren met de medische bibliotheek in VUmc. Vooruitlopend hierop kregen medewerkers van ggz inGeest in 2010 toegang tot de digitale bibliotheek van de Universiteitsbibliotheek VU, waar de medische bibliotheek onderdeel van is. Na advies van de or is door de raad van bestuur groen licht gegeven aan de verhuizing en integratie deze maand. Voor medewerkers van ggz inGeest

verandert er weinig, afgezien van de locatie waar de boeken te vinden zijn. Twee medewerkers, Caroline Planting en Jopie van der Spek, verhuizen mee en de bibliotheek is bereikbaar via de vertrouwde e-mailadressen. De digitale bibliotheek blijft toegankelijk via www.ubvu.vu.nl en intranet. De boeken van ggz inGeest blijven herkenbaar aan het boeknummer: k.ggz. De bibliotheken van ggz inGeest in Bennebroek en de Valeriuskliniek) zijn vanaf 15 augustus gesloten en ook telefonisch niet bereikbaar. Vanaf maandag 29 augustus is de dienstverlening vanuit de medische bibliotheek in VUmc een feit.

Een eerste indruk maak je maar één keer Bij VUmc stromen jaarlijks meer dan 1.500 medewerkers in. Van artsen, verpleegkundigen, administratief medewerkers tot portiers: voor hen allen is het belangrijk om zich welkom te voelen. Een belangrijk middel daarvoor is het introductieprogramma. Op 1 augustus was de eerste, vernieuwde dag. Organisator Karin van Dijk, beleidsadviseur P&O expertise vertelt. n Ellen Kleverlaan Al in 2004 was er een introductieprogramma waarin de visie, de cultuur en kernwaarden van VUmc een belangrijke rol hadden. In het nieuwe programma zijn de behoeften van

nieuwe medewerkers en de behoefte van de organisatie samengevoegd in een nog boeiender en levendiger programma, vertelt Karin van Dijk. “We wilden een interactiever programma neerzetten, waarin veel ruimte was om informatie over VUmc voor het voetlicht te brengen. Een eerste indruk is cruciaal. Medewerkers echt welkom heten bij onze organisatie ook.”

Levendig schouwspel Er is nu een gemeenschappelijk ochtendprogramma. Daarna zijn er voor verschillende beroepsgroepen nog nadere cursussen of dagdelen, waaronder het onderdeel patiëntveiligheid en kwaliteit. Het gemeenschappelijke programma bestaat achtereenvolgens uit een presentatie over VUmc, dan een interview met één van de leden van de raad van bestuur, dan een presentatie over vei-

ligheid en tenslotte zijn er thematafels. Om uiteindelijk de ochtend af te sluiten met een rondleiding en over te gaan naar de lunch. Het interview met de raad van bestuur is nieuw. “Voorheen was er een presentatie, nu houdt de facilitator van de dag een interview met het raad van bestuurslid. Dat levert een levendig schouwspel op. Precies wat we wilden. Ook mensen in de zaal kunnen vragen stellen.” Over de thematafels is ook veel te vertellen. “We hebben negen thematafels. Iedere tafel behandelt een speerpunt van VUmc. Voorbeelden? Over lean, ‘patiënt centraal’, het merk VUmc. Mensen uit de organisatie, hebben zelf bedacht op welke wijze zij dit onderwerp belichten. Bijvoorbeeld door een case voor te leggen aan de nieuwe medewerkers of een filmpje te draaien en stellingen in te brengen. Er is enorm veel

creativiteit ingebracht.” Het doel van de thematafels is gelijk een doel van de dag: niet alleen informatie van VUmc over brengen, maar de nieuwe medewerkers actief betrekken bij ons gedachtengoed. “Mensen moeten zich kunnen gaan identificeren met onze organisatie. Daarvoor is het belangrijk dat zij zelf hun mening over onderwerpen kunnen bepalen. Daardoor creëren we betrokkenheid en onderwerpen blijven veel beter hangen.” Het nieuwe programma past naadloos bij één van de speerpunten van VUmc en is belangrijk voor de niaz-rapportage: investeren in medewerkers. Niet alleen nieuwe medewerkers trouwens, er werken veel mensen van VUmc aan het introductieprogramma mee. “We zullen het programma blijven evalueren en eventueel bijstellen. Maar de eerste reacties zijn heel erg positief.”

Symposium acute zorg Ter gelegenheid van de pensionering van Jean Savelkoul, vice-voorzitter van de raad van bestuur, organiseert VUmc op 15 september een symposium over acute zorg, getiteld ‘Zorg om rampen’. Savelkoul geldt als een expert op het gebied van acute zorg. Hij heeft zich gedurende zijn loopbaan ingezet voor onder meer de traumazorg in Noord-Holland, het ontstaan van het Calamiteitenhospitaal in Utrecht en, na de ramp in de kerncentrale in Tsjernobyl, een polikliniek voor stralingsziekten in Wit-Rusland. Hij is naast zijn bestuursfunctie bij VUmc ook vice-voorzitter van de landelijke Vereniging voor Traumacentra. Vandaar dat acute zorg het onderwerp is van het symposium. Het middagsymposium begint om 12.00 uur met een lunch in de foyer, gevolgd door een programma in de Amstelzaal. Voor het symposium dient men zich uiterlijk 1 september aan te melden, via www.paog.nl, onder het kopje Agenda. Aansluitend aan het symposium zal Jean Savelkoul om 15.45 uur zijn afscheidsrede uitspreken. De middag eindigt met een feestelijke afscheidsreceptie in de foyer, van 16.15 tot 18.30 uur, waar medewerkers persoonlijk afscheid kunnen nemen van hem.

inDrukken in Tracer Vanaf dit nummer maakt inDrukken, het medewerkersblad van GGZ inGeest, onderdeel uit van Tracer. De laatste twee pagina’s van Tracer zijn elke twee weken gewijd aan de fusiepartner van VUmc. De rubrieken die tot nu toe op de achterpagina verschenen (in de zomermaanden de serie ‘Handig op reis’) zijn verplaatst naar pagina 7.

Literatuur en geneeskunde

Er kwam al veel eerder een vrouw bij een dokter Op woensdag 21 september vindt het jaarlijkse symposium Literatuur en Geneeskunde plaats, dat deze keer over kanker gaat. Er zijn bijdragen van onder andere Manon Uphoff en Ronald Giphart, dagvoorzitter is journalist/schrijver John Jansen van Galen. In de aanloop naar het symposium toe bespreekt Arko Oderwald zes boeken waarin ontspoorde cellen de hoofdrol spelen. Deze keer ‘Het zwaard van de krab’ van Margreet Jansen en Henk Pröpper. n Arko Oderwald

In 1991 werd ‘Het zwaard van de krab’ gepubliceerd. Janna is 28. Ze is in New York als zij een knobbel in haar borst ontdekt. Ze belt haar man en hij vliegt onmiddellijk naar haar toe. Er wordt bij haar borstkanker geconstateerd door een dokter die “wel aardig is, ze schijnt heel beroemd te zijn, een dokter die op de televisie allerlei klachten bespreekt.” De dokter staat bekend als ‘The breast doctor’. Alles wat deze dokter uitstraalt hoort bij het kankersysteem, dat in dit boek ‘Het Protocol’ wordt genoemd. “Kanker maakte je op lugubere wijze tot iets bijzonders.” Ze besluit een second opinion in te winnen, maar raakt daardoor alleen maar meer in de war. Amputatie,

Ontspoorde cellen borstsparend, chemo, bestraling, iedereen beveelt wat anders aan. Ze besluiten terug te keren naar Nederland en komen daar in aanraking met de subtiele Nederlandse benadering: “Hm, veel is het niet, je borst, dat zal wel niet borstsparend gaan. Als ik jou was zou ik die borst er sowieso af laten halen. Of hecht je betekenis aan die borst van je? Je ontleent er toch niet je identiteit aan, mag ik hopen?”

‘Het zwaard van de krab’ lijkt in veel opzichten op ‘Komt een vrouw bij de dokter’, en het is eigenlijk onbegrijpelijk dat vrijwel niemand dit boek kent. Het is een veel aangenamer boek. Er is geen merkwaardige mannelijke hoofdpersoon die niet alleen vreemd gaat, maar zelfs ook nog een tweede relatie start omdat hij het allemaal niet aan kan, die borstkanker van zijn vrouw. De reflectie over wat

de hoofdrolspelers overkomt is veel krachtiger en mooier beschreven, terwijl het verhaal daar geenszins onder lijdt. Janna lijkt in eerste instantie genezen, maar dan worden er uitzaaiingen in haar lever ontdekt. Ze proberen nog een dokter in Londen, maar het mag niet baten, Janna overlijdt in het ziekenhuis. Een ontroerend verhaal van liefde en lijden.

Awareness Borrel succesvol initiatief

Foto Jean-Pierre Jans

Maar liefst 515 euro leverde de ‘Giro 555 Awareness Borrel’ op, die aio Famke Schneiders organiseerde samen met haar collega-aio’s Sue Ellen Verbrugge en Annelies Turksma. Doel was zoveel mogelijk geld bijeen te brengen voor de slachtoffers van de droogte in de Hoorn van Afrika. “We hebben veel leuke reacties gekregen”, meldt een tevreden Schneiders. “We hadden onze kamer versierd met posters van de samenwerkende hulporganisaties en iedereen die een donatie deed, kreeg een 5 op hand of wang getekend.” De inkoop van de hapjes en drankjes deed ze samen met haar collega’s bij de Aldi. “Dat was onze bijdrage aan de borrel.” Gelukkig hadden ze ruim ingekocht. “De borrel begon om half vijf en er is zelfs een groep tot na middernacht gebleven. Het waren niet alleen collega’s van onze afdeling VUmc cca; ook vanuit andere afdelingen was er belangstelling. Zo kwam er een medewerker van de dienst pastoraat en geestelijke verzorging, maar liep er ook iemand van klinische genetica binnen. Er waren zelfs mensen die alleen langskwamen om een donatie te doen.” Het geldbedrag is inmiddels overgemaakt naar giro 555.

Tracer

Zuinig met energie

10e jaargang, nummer 16, 11 augustus 2011

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 5.100. Tracer wordt gemaakt onder verantwoordelijkheid van de dienst communicatie. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Annemarie Burgers, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcel Licher, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Henriëtte van der Horst, Chris Mulder

Illustratie: Rick Dros

Redactiesecretariaat

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: tracer.info@VUmc.nl Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement De abonnementsprijs bedraagt voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: tracer.info@VUmc.nl

Volgende Tracer

D e volgende Tracer verschijnt op donderdag 25 augustus Deadline voor kopij is 17 augustus om 12.00 uur.

Proost Bij VUmc wordt veel, heel veel water gedronken; niet alleen uit de nieuwe drankautomaten, maar ook uit waterkoelers en uit mineraalwaterpakken. Banqueting serveert bijvoorbeeld Bar-le-Duc tijdens vergaderingen en bijeenkomsten, maar ook afdelingen bestellen dit merk. In totaal koopt VUmc maandelijks ruim 1.300 twee liter pakken Bar-le-Duc. Dit mineraalwater is afkomstig uit een bron in de Utrechtse heuvelrug. ‘Lekker en gezond’, denken medewerkers die tijdens een vergadering een glaasje water nemen in plaats van een kopje koffie of thee en daar hebben ze natuurlijk gelijk in. Maar bewoners van Bunnik krijgen

identiek water gewoon uit hun keukenkraan. Het waterleidingbedrijf Vitens haalt haar drinkwater namelijk uit hetzelfde ondergrondse waterreservoir waar ook de leveranciers van Sourcy en Bar-le-Duc hun pompen hebben geïnstalleerd. In Amsterdam is het kraanwater niet afkomstig uit een duizenden jaren oude bron, maar wordt het uit de Amsterdamse Waterleidingduinen omhoog gehaald. Toegegeven, het water is aanzienlijk ‘jonger’, dan de Utrechtse variant, maar wat betreft inhoudsstoffen en smaak doen beide soorten weinig voor elkaar onder. Niet voor niets heeft Nederland het beste kraanwater in de wereld.

Tracer 1 6 – 11 au gu stu s 201 1 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

De verpakking maakt mineraalwater echter aanzienlijk duurder en milieuonvriendelijker. Bar-le-Duc kost 1.000 maal zoveel als het gekoelde kraanwater uit de drankautomaat. VUmc is hier bijna 3.400 euro per maand aan kwijt oftewel ruim 40.000 euro per jaar. En daar blijft het niet bij: niet alleen voor de aanschaf, maar ook voor de energie van de koelkast moet jaarlijks heel wat worden betaald. Want terwijl kraanwater van zichzelf al de ideale temperatuur van 3 tot 4ºC heeft, moeten de pakken Bar-le-Duc de koeling in. Kortom, een glaasje kraanwater is lekker, gezond én goed voor VUmc.

‘De selfservice leidt medewerkers rechtstreeks naar de persoon die hun vraag in behandeling heeft’, aldus Debbie Roskam (links), teammanager P&O Servicedesk

Foto Jean-Pierre Jans

Controleurs dreigen met mega-boete

P&O Servicedesk start selfservice

Medewerkers kunnen de status van hun verzoek precies volgen Medewerkers van VUmc kunnen vanaf 11 augustus hun vragen aan de P&O Servicedesk zelf invoeren in een nieuw computersysteem. Ze kunnen ook zien of hun vraag bijvoorbeeld al in behandeling is genomen. Het nieuwe systeem is een eerste stap naar meer ‘selfservice’ voor alles wat met P&O te maken heeft. n Ben de Graaf Voorheen had elke divisie zijn eigen personeelsadministratie. Sinds april dit jaar kunnen medewerkers in VUmc terecht bij één loket: p&o Servicedesk. Vanaf dit moment

maken de medewerkers van p&o Servicedesk ook gebruik van een nieuw automatiseringssysteem. Tot nu hadden alleen zij toegang tot dit systeem. Je kon als medewerker dus niet zelf kijken of je adreswijziging al was doorgevoerd.

medewerker heeft meer inzicht in de afwikkeling van zijn vraag en hoeft zich niet af te vragen bij wie hij moet zijn. Bovendien geeft het systeem onze afdeling beter inzicht in de vragen die er leven. Hier kunnen we onze informatievoorziening dan op aanpassen.”

Meer inzicht Dat gaat nu veranderen. Alle medewerkers met een eigen netwerkaccount kunnen op elk moment van de dag inloggen via terminal server en hun vraag of verzoek intikken en daarna de status hiervan volgen. “Als ze iets willen toevoegen of willen reageren op de geboden oplossing, leidt het systeem hen rechtstreeks naar de persoon die hun vraag in behandeling heeft”, zegt Debbie Roskam, teammanager p&o Servicedesk. “De

Webwinkel Als eerste stap nu kunnen medewerkers vragen stellen en de afhandeling hiervan volgen. In een volgende fase kunnen ze eenvoudige wijzigingen doorgeven waarbij geen akkoord nodig is van de leidinggevende. Denk bijvoorbeeld aan een adreswijziging. Daarna zal de selfservice uitbreiden naar onder andere contractwijzigingen. Leidinggevenden kunnen dan in het systeem hun goedkeuring hieraan geven.

Debbie Roskam: “We hebben zelfs de wens om uiteindelijk een webwinkel voor tertiaire arbeidsvoorwaarden beschikbaar te stellen. Dan kunnen medewerkers zich online aanmelden voor bijvoorbeeld een fietsplan. We verwachten dat het hele p&o Selfservicetraject in 2017 is afgerond.”

P&O Selfservice in de praktijk -U heeft een netwerkaccount nodig voor de P&O Selfservice. Deze kunt u aanvragen via uw leidinggevende. -H oud op intranet het portaal P&O Direct in de gaten. Van hieruit kunt u naar P&O Selfservice. Het systeem is gebruiksvriendelijk. Eventueel kunt u via een e-learningmodule (UPK-tool) leren hoe het systeem werkt. -O p portaal P&O Direct vindt u meer informatie over de diensten van P&O. Ook kunt u zich hier binnenkort opgeven voor de nieuwsbrief P&O Direct.

Chris Mulder

Beroepsgeheim Sinds juni 2011 mogen zorgverzekeraars gegevens van verzekerde patiënten opvragen bij artsen en andere zorgaanbieders. Die informatie kan een verzekeraar nodig hebben om de levering van zorg in het kader van de awbz en aanvullende zorgverzekeringen te controleren. De dbc-structuur leidt er al toe dat de verzekeraar ongeveer alles al weet. Het dbc-systeem vereist, dat artsen diagnosegegevens leveren aan zorgverzekeraars en databanken. Met name psychiaters hebben zich hier altijd tegen verzet. Het beroepsgeheim waarborgt dat alles wat in de spreekkamer gebeurd, geheim blijft. Dat is door de dbc relatief geworden. De zorgverzekeraar, de accountants, vergelijken al appels en peren en melden een en ander zonodig laagdrempelig aan de media. In een bepaalde regio opereert men minder van dit,

et cetera, et cetera. Men concludeert moeiteloos dat artsen die minder doen, ook beter zijn. Dit wordt nooit gepubliceerd in ‘peerreviewed’ bladen. Tien jaar terug, als voorzitter van een maatschap int/mdl, kreeg ik bezoek van de lokale zorgverzekeraar. De toon was zeer ernstig. We hadden onrechtmatig gedeclareerd. We konden snel duidelijk maken dat we in werkelijkheid te weinig hadden gedeclareerd. Toen de DBC eraan kwam, was ik al bang dat er een inkomensexplosie zou volgen van de specialisten. Goed declareren levert namelijk schatten op. Ab Klink heeft er nog hoofdpijn van. Onze academische topzorg is door de dbc structuur volstrekt semi-transparant. U en ik kunnen er alle kanten mee op. En zorgverzekeraars concluderen graag, wetenschappelijk niet verantwoord, dat we te duur zijn.

Tracer 1 6 – 1 1 augus tu s 201 1 – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Nu de nieuwe controles komen, zijn we wettelijk verplicht om medische persoonsgegevens te overhandigen aan de verzekeraars. De vraag wordt: Wat is wijsheid? De knmg adviseerde al eerder de gegevens niet op te sturen, maar de medisch adviseur uit te nodigen voor inzage ter plaatse. Dat advies juich ik van harte toe. De medisch adviseur, een arts neem ik aan, moet op bezoek bij u. Accountants moeten namelijk met accountants praten. Als u direct uw gegevens zou opsturen, holt u ‘het steeds meer uitgeholde beroepsgeheim’ nog meer uit. Mijns inziens moet u zelfs geen kopieën meegeven aan de medisch adviseur als zij/hij bij u aan de koffie zit.

Controleurs van de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nvwa) hebben aangekondigd dat VUmc zal worden beboet omdat het rookverbod niet voldoende wordt nageleefd. De nvwa ziet toe op naleving van de Tabakswet en kan een bestuurlijke boete opleggen die kan oplopen tot 135.000 euro. Vooral de rokende medewerkers bij de ingangen van de spoedeisende hulp, het ziekenhuis en de polikliniek is de nvwa-controleurs een doorn in het oog. VUmc heeft een rookbeleid vastgesteld, waarbij roken op het terrein alleen is toegestaan in de speciaal daarvoor aangeschafte rookabri’s. Er zijn er vier geplaatst: rechts van hoofdingang ziekenhuis, rechts van hoofdingang polikliniek, tegenover goederenontvangst en achter de foyer. Naar aanleiding van de controle door nvwa is aan medewerkers van receptie en beveiliging gevraagd om verscherpt toezicht te houden op naleving van het rookbeleid. Aan medewerkers die het verbod blijven negeren kan volgens de cao een disciplinaire maatregel worden opgelegd. Met deze aanpak hoopt VUmc te bereiken dat de nvwa de boete omzet naar een waarschuwing. n MK

Opvallend

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (nwo). heeft Simran Grewal een mozaïekbeurs van 200.000 euro toegekend. Deze beurs is bestemd voor allochtone afgestudeerden en is bedoeld om hun promotieonderzoek te financieren. Grewal voert onderzoek uit naar dikkedarmkanker. Alhoewel chirurgisch verwijderen de prognose verbetert, blijft het ontstaan van leveruitzaaiingen na de operatie een gevreesde complicatie met slechte prognose. Hij wil onderzoeken waarom een operatie de kans op leveruitzaaiingen vergroot, zodat nieuwe behandelingen kunnen worden ontwikkeld.

Juan Ilarregui ontvangt van nwo een Veni-subsidie van 250.000 euro om drie jaar lang onderzoek te doen naar multiple sclerose. Hij wil samen met collega’s met behulp van twee eiwitten een therapie ontwikkelen die de schadelijke afweercellen afremt, zodat het ziekteproces wordt vertraagd. Deze Veni-subsidie maakt deel uit van het Vernieuwingsimpulsprogramma van nwo. Het doel hiervan is om middels een persoonsgebonden programma vernieuwend onderzoek te stimuleren.

Chris Mulder is hoogleraar maag-, darm- en leverziekten

ICV investeert in robotica tegen rugklachten Samen met het high tech ingenieursbureau Intespring werkt de ICV aan de ontwikkeling van een innovatief hulpmiddel om rugklachten bij verpleegkundigen te voorkomen dan wel te verminderen. De vooruitzichten zijn veelbelovend.

“Mijn zoon studeert werktuigbouwkunde in Delft. Tijdens een symposium van zijn studievereniging raakte ik in gesprek met een medewerker van Intespring, een jong ingenieursbureau”, vertelt Gerard van Tricht, praktijkopleider ic/mc. “Hij vertelde terloops dat ze bezig waren met de ontwikkeling van x-Arm, een soort robotarm om de kracht van verpleegkundigen te vergroten. Dat werkt niet, zei ik. Richt je op ondersteuning van de rug, dat is de zwakste plek.” Dat was het begin van een inspirerende samenwerking. Om het concept te realiseren waren naast technische knowhow, geld, een netwerk, nieuwe ideeën en een klankbord nodig. Van Tricht en intensivist en hoofd klinisch onderzoek icv Bert Beishuizen benaderden hun netwerk om actief mee te denken over de ontwikkeling en praktische toepassingsmogelijkheden van de x-Arm. De brede klankbordgroep die daaruit voortkwam trok Stichting Agis mede over de streep om een bijdrage te leveren in het belang van het x-Arm project. Dat gaf het project een enorme boost. Intespring maakte op de ic en mc opnamen van werksituaties, analyseerde deze en presenteerde in korte tijd een eerste ontwerp. Van Tricht: “De constructie ondersteunt de rugspieren en wervelkolom en leidt de kracht weg naar de bovenbenen. Met een druk op de knop kun je elke willekeurige handeling verrichten zonder je rug te belasten.”

NASA technologie Voor VUmc is het een aantrekkelijk project: innovatief, multidisciplinair en maatschappelijk zeer relevant. Ook al is het nog te vroeg om uitspraken te doen over het definitieve model en de toepassing in de praktijk, de vooruitzichten zijn veelbelovend, vindt Beishuizen. “Volgend jaar wordt het prototype op kleine schaal getest en vervolmaakt, onder andere in VUmc. Voor het klinisch onderzoek (reductie rugklachten, vroeg mobilisatie ic patiënten) willen we graag een promovendus aanstellen. Bij Intespring werken mensen met een nasa-achtergrond. Technisch is alles mogelijk, het gaat erom wat je wilt en wat werkt. Onze voorkeur gaat uit naar een anatomisch maatpak dat als een tweede huid wordt gedragen. Met een tilarm als uitbreidingsoptie voor de toekomst.”

Mini-kweekkamer moet embryo’s optimale start geven Binnen vijf jaar heeft de IVF-afdeling van VUmc een kweekkamertje ter grootte van een luciferdoos, waarin eicellen samen met spermatozoa onder ideale omstandigheden kunnen uitgroeien tot embryo’s van acht cellen, voorspelt Nils Lambalk. Tenminste, als het onderzoek van hem en zijn collega’s positief uitpakt. Bij muizen werkt het inmiddels uitstekend; nu wordt gekeken hoe menselijke embryo’s reageren. n Monique Krinkels

Het idee om een speciale minikweekkamer met een microfluidische chip te ontwikkelen komt uit Enschede. Universitair docent Séverine Le Gac, verbonden aan de bios Lab-ona-chip groep van Universiteit Twente,

wilde dit ontwikkelen om embryo’s te kweken in een zeer compacte en controleerbare omgeving. Bovendien zou dit meer lijken op de natuurlijke situatie, waarbij vloeistofstromen kunnen worden nagebootst. Ze startte vier jaar geleden met muizenembryo’s in samenwerking met het Max Planck Institut in Münster, Duitsland. Nu is de mini kweekkamer zover dat het vervolgonderzoek met menselijke embryo’s kan beginnen.

Prijswinnend idee Daarvoor zocht Le Gac contact met VUmc, dat immers op ivf-gebied een uitstekende reputatie heeft. Gynaecoloog Nils Lambalk, de klinisch embryologen Carlijn Vergouw en Hanna Kostelijk en klinisch embryoloog-in-opleiding Dorit Kieslinger pakten de uitdaging op. Het project wordt financieel ondersteund door Merck Serono, dat de wetenschappers onlangs de Grant for Fertility Innovation heeft toegekend. Het farmaceutisch bedrijf koos dit onder-

zoek samen met nog vier anderen uit 55 aanvragen uit 14 landen en schonk een bedrag van 200.000 euro voor verdere ontwikkeling van de minikweekkamer. Sinds de eerste ivf-baby in 1978 werd geboren, is de methode om een embryo op te kweken in de kern niet veranderd. “Eicellen waarbij spermacellen zijn gevoegd gaan in kweekmedium in een petrischaaltje in de broedstoof. Daar groeit het in het donker, bij een temperatuur van 37ºc binnen drie dagen uit tot een achtcellig embryo, dat in de baarmoeder kan worden geplaatst”, vertelt Lambalk. “Vooral het kweekmedium is door de jaren heen verbeterd.”

Eigen doosje Het nadeel van de huidige werkwijze is, dat het embryo regelmatig uit de broedstoof moet worden gehaald om de groei te controleren. “We weten dat een embryo slecht tegen temperatuurveranderingen kan en ook daglicht is schadelijk. Toch moeten

Foto: Jean-Pierre Jans

n Ursula Wopereis

we de petrischaal uit de broedstoof halen om onder de microscoop te kijken of de embryo’s zich goed ontwikkelen.” In een mini-kweekkamer kan het embryo onder constante en ideale omstandigheden groeien. “De kweekkamer heeft een inhoud van niet meer dan een paar honderd nanoliter. Deze kamer is verbonden met twee microscopisch kleine reservoirs: een met vers kweekmedium en een met het gebruikte kweekmedium, waarin de afvalstoffen zitten die het embryo heeft geproduceerd. De kweekkamer bevat onder meer zuurstofsensoren”, legt Lambalk uit. Uiteindelijk wil het onderzoeksteam de minikweekkamer met chip uitbreiden tot tien kweekkamertjes, zodat alle bevruchte eitjes voor één ivf behandeling van een vrouw bij elkaar in een ‘doosje’ zitten. “Daarmee hopen we de kwaliteit van het embryo en daarmee

Integrale wijkgerichte aanpak van obesitas werkt wél Over de hele wereld is obesitas onder kinderen een groeiend gezondheidsprobleem. In Frankrijk is een aantal jaren geleden EPODE opgezet, een methode die de samenleving betrekt bij de aanpak van obesitas. Ook in Nederland lijkt dit aan te slaan. n Ellen Kleverlaan

bestaat uit vier pijlers. “Er moet politieke betrokkenheid zijn binnen de gemeente. Er wordt gebruikgemaakt van sociale marketingtechnieken, om aan te sluiten bij de behoefte van de doelgroep. Wetenschappelijke begeleiding en evaluatie geeft inzicht in deze aanpak. En er is sprake van publiek-private samenwerking. Oftewel: de samenwerking met supermarkten en andere private partijen wordt actief opgezocht.”

Marije van Koperen is onderzoeker bij het emgo+. Haar promotor Jaap Seidell is al langer bij het onderzoek naar epode betrokken. epode betrekt de samenleving bij de aanpak ervan, vertelt Van Koperen, en dat blijkt succesvol te zijn. “Naast individuele gedragsverandering betrekt het programma de sociale en fysieke omgeving van het kind. Juist bij mensen met een lagere sociaal-economische status blijkt dat zijn vruchten af te werpen.” De integrale, wijkgerichte aanpak

Wijkgerichte zorg Door samenwerking van al die partijen moet de omgeving van het kind gezond worden. Want als die omgeving gezond is, dan volgt het kind vanzelf, zo is het idee. Er is een grote rol weggelegd voor de eerstelijns zorgverlening, maar zeker niet alleen voor hen. “Huisartsen en ggd’s moeten meer kennis krijgen over het aanbod van specifieke zorg in de wijk. Zoals diëtisten die zich richten op kinderen en fysiotherapeuten met een speciaal beweegplan voor kin-

Tracer 1 6 – 11 au gu stu s 201 1 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

deren. Ook op gemeentelijk niveau ontwikkelt zich nu het bewustzijn over de noodzaak van bijvoorbeeld genoeg speel- en fietsmogelijkheden.” Stimulerende speelplekken Veilige wandelen fietspaden Beweegprogramma’ S amenwerking met supermarkten n Voorlichting voor ouders n n n n

Genoeg speelplekken epode heeft zich als een olievlek over de wereld verspreid. In Nederland heet het Jongeren Op Gezond Gewicht (jogg). In Amsterdam Nieuw-West hebben 23 partijen een overeenkomst getekend om overgewicht terug te dringen. Dit is nodig, want ruim 20 procent van de kinderen in deze wijk heeft overgewicht, van wie bijna 10 procent ernstig. Een greep uit de interventies: genoeg

speelplekken die kinderen stimuleren tot beweging, veilige wandelen fietspaden, beweegprogramma’s voor jonge kinderen, samenwerking met supermarkten en voorlichting voor ouders door middel van interactief theater. Ondertussen gaat Van Koperen promoveren op de beste manier om een integrale wijkgerichte aanpak te evalueren. Bij het ciao, samenwerkingsverband van vijf Academische werkplaatsen dat onderzoek doet naar overgewicht. Dankzij een subsidie van 1,5 miljoen van Zonmw kan het emgo+ dit vervolgonderzoek uitvoeren.

Vacatures VUmc

Vacatures 1 augustus tot 8 augustus. Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Alle vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’, klik op: ‘interne vacatures en werving’ en daarna op, ‘interne vacatures’. Ons adres is: Werving & selectie, polikliniek 7Z 163.

Vacatures 18 juli tot 25 juli. Uiterlijke reactie datum zie intranet. Verpleegkundigen/Verzorgenden Doktersassistent voor onze front office D5.2011.00068 Servicegericht en representatief Afdeling: radiotherapie, Divisie V (Medisch) analisten Research technician D3.2011.00057 ‘Molecular carcinogenesis of retinoblastoma’ Afdeling: clinical genetics, section oncogenetics, Divisie III

Artsen/specialisten Medical physicist radiotherapy D5.2011.00074 The department of Radiation Oncology of the VU University Medical Center has job positions open for a medical physicist radiotherapy Afdeling: radiotherapy, Divisie V

Administratief/secretarieel Geriatrisch verpleegkundige invoeren van nieuw zorgmodel voor kwetsbare ouderen D6.2011.00070 Bijdragen aan de invoering van een nieuw zorgmodel voor kwetsbare ouderen als onderdeel van het project ‘De oudere centraal in samenhangende zorg’. Afdeling: huisartsgeneeskunde / EMGO+, Divisie VI (Medisch) analisten

Klinisch fysicus radiotherapie D5.2011.00073 Vanwege uitbreiding van de afdeling met een satelliet op locatie Hoorn en vanwege het vertrek van een van onze collega’s hebben we in het VUmc vacatures voor 2 fysici. Afdeling: radiotherapie, Divisie V

Verpleegkundigen/Verzorgenden

AIOS SEH D4.2011.00081 Belangstelling voor spoedeisende geneeskunde én wetenschappelijk onderzoek? VUmc biedt een stimulerende opleidingsgeving! Afdeling: SEH, Divisie IV

Physician assistant (PA) D4.2011.00082 De stabiele factor in instabiele omgeving Afdeling: medium care, Divisie IV

Verpleegkundige chirurgie D4.2011.00087 Veelzijdige baan zoekt enthousiaste verpleegkundige! Afdeling: heelkunde oncologie (VHON), Divisie IV

Artsen/specialisten

Verpleegkundige MDL en dermatologie D1.2011.00059 Jouw werkdag mag geen dag hetzelfde zijn? Afdeling: interne geneeskunde, Divisie I

(ANIOS) arts-assistent niet-in-opleiding D2.2011.00061 Bent u (bijna) in het bezit van een artsdiploma én hebt u grote affiniteit met neurologische ziektebeelden? Afdeling: neurochirurgie, Divisie II

Verpleegkundig consulent IBD D1.2011.00058 Wil jij zelfstandig werken met een nauwe samenwerking met de medisch specialist? Afdeling: maag -darm en leverziekten, Divisie I

Research technician clinical genetics D3.2011.00058.1 To develop new therapeutic options for Parkinson’s disease by gene network analysis. Afdeling: section medical genomics, Divisie III

Opleider operatieassistent D6.2011.00077 Organisatie- èn ontwikkeltalent gezocht voor de opleiding operatieassistent! Afdeling: medisch ondersteunende opleidingen / amstel academie

Analist klinische genetica D3.2011.00058 Voor het ontwikkelen van nieuwe therapeutische mogelijkheden voor de ziekte van Parkinson door gen-netwerk analyse. Afdeling: sectie medische genoomanalyse, Divisie III Bioinformaticus D3.2011.00056 Analyseren zit in je DNA! Afdeling: sectie medische genoomanalyse, Divisie III

Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte – 1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/Tip van Boots.

Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet onder de rubriek ‘personeel’

Goedkoper reizen via de Tip van Boots. Heeft u nog geen vakantie geboekt of net terug en nu al zat van het Nederlandse weer? Vergeet niet: als medewerker van het VUmc GGZ inGeest en VU krijgt u 5% korting op alle producten en diensten bij het Arke Reisbureau. Dit betekent dat u naast de merken Arke en Holland International ook op alle merken korting krijgt. Kijk op www.vumc-arke.nl om direct te boeken of kijk op www.tipvanboots.nl en klik op ARKE

Nieuwsbrief P&O direct Wil je op de hoogte worden gehouden van nieuwsberichten en ontwikkelingen van en binnen personeel en organisatie? Abonneer je dan nu op de nieuwe nieuwsbrief P&O direct! Stuur een mailtje naar alice.buhrmann@ vumc.nl met vermelding van je mailadres, voorletters en achternaam. Je ontvangt dan maandelijks de nieuwsbrief P&O direct in je mailbox. (Dit geldt alleen voor medewerkers die een VUmc netwerkaccount hebben. Dus een mailadres met naam@vumc.nl.)

Zaterdag 3 september een workshop sieraden maken van 11:00 – 13:15 uur, locatie: de – 1Hal de Tip van Boots. Meer info kijk op www.tipvanboots.nl Het weekend van 9-11 september een spectaculair adventure weekend in de Belgische Ardennen. Meer info op www. tipvanboots.nl Zondag 18 september: de Dam tot Damloop, waar 6 VUmc-teams van start zullen gaan, waaronder één wedstrijdteam. Zaterdag 29 oktober: het gemengd dubbel Indoor tennistoernooi in Amstelveen.

Beach Party Zaterdag 20 augustus zal bij “Riche aan Zee” in Zandvoort vanaf 20.00 uur een geweldige Beach Party plaats vinden van Disco, Party & Fun. Dit evenement gaat ongeacht het weertype door dus laat het dak eraf gaan! Kijk op www.disco-train. nl en u zult zien dat ik niet te veel gezegd heb! Kaarten voor dit spektakel zijn te verkrijgen bij de Tip van Boots en kosten voor u als medewerkers slecht € 8,50 per kaart.

Salarismaatregel per 1 augustus van kracht Per 1 augustus wordt de salarismaatregel conform de CAO UMC door personeel en organisatie uitgevoerd. Dit betekent dat het bruto salaris van alle medewerkers van VUmc per 1 augustus met één procent omhoog gaat. Door inzet van extra man kracht is het mogelijk geworden om deze maatregel op tijd door te voeren. Declaraties Ondanks een groei van declaraties -waaronder declaraties met kleine bedragen onder de tien euro- is de verwerking van de declaraties door personeel en organisatie op orde. Dien je voor de eerste van de maand het declaratieformulier plus bijlagen correct (dus volledig) in, dan wordt de volgende maand uitbetaald!

Afscheid Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier Per 1 augustus ga ik, na 16 jaar werk-zaam te zijn geweest als medisch maatschappelijk werker, het VUmc verlaten. Ik kijk terug op vele plezierige jaren op de afdelingen kno, Gynaecologie, Traumatologie en Heelkundige Oncologie waarin ik binnen mijn vakgebied veel kon ontwikkelen en gestalte geven. Op de afdelingen vond ik het verrijkend om met andere disciplines samen te werken. Ik wil

OK Personeel

Personeel en organisatie

Personeelsactiviteiten

Wat staat u nog te wachten de komende maanden:

Medisch typist artsenverslagen D1.2011.00062 Ondersteun de polikliniek interne geneeskunde! Afdeling: polikliniek interne geneeskunde, Divisie I

eenieder bedanken met wie ik een fijne en goede samenwerking heb gehad. Mijn afscheid heeft inmiddels op een gezellige manier plaatsgevonden. Ik ben reeds begonnen als vrijwilligster stervensbegeleiding, waar mijn kennis en ervaring als hulpverlener goed van pas komen. Daarnaast ga ik mij verder wijden aan de ambachtelijke fotografie. Het ga jullie goed.

Tracer 1 6 – 11 augus tu s 201 1 – S er v icep ag in a

Verwerking van wijzigingen (mutaties) Helaas konden in de maand juli niet alle mutaties (tien procent) op tijd verwerkt worden. Dit komt onder andere omdat voorrang is gegeven aan de mutaties indiensttreding PIL en NIL, uitdiensttreding, verlengingen van contracten en door achterstand. Ondertussen is alles verwerkt. Bij vertraging ben je als medewerker of leidinggevende persoonlijk op de hoogte gesteld. Ook in augustus verwachten we dat een aantal mutaties met vertraging (15 procent) verwerkt wordt omdat we naast de mutaties ook veel verzoeken tot correctie krijgen. De vertraging geldt niet voor de mutaties van indiensttreding PIL, NIL, verlenging van contracten en uitdiensttredingen.

De achterstand is te herleiden naar te weinig uniformiteit en werkwijzen. Het heeft onze hoogste prioriteit om in de komende maanden de uniformiteit en werkwijze op het gewenste niveau te brengen. Helaas komt het voor dat ook bevestigingsbrieven van mutaties op een later moment volgen dan gebruikelijk is. Dit heeft te maken de achterstand, zoals hierboven beschreven. Uitzondering hierop zijn de bevestigingsbrieven en contracten van indiensttredingen, verlengingen en ontslag. Deze worden direct bij verwerking van mutaties verstuurd. Single Sign On heet ‘medewerker selfservice’ Zoals in de vorige nieuwsbrief aangegeven werken wij in nauwe samenwerking met ICT aan de implementatie van Single Sign On. Inmiddels hebben we besloten om Single Sign On om te dopen tot een beter passende benaming ‘medewerker selfservice’. Hiermee kan je als medewerker van VUmc direct je verzoek tot wijziging of informatie doen en volgen in het systeem HR helpdesk (cases aanmaken en volgen). Denk hierbij bijvoorbeeld aan het wijzigen van je adres. Medewerker selfservice gaat technisch live per 1 augustus 2011. Eerst worden de P&O medewerkers getraind. Als alles goed gaat, wordt vanaf 11 augustus de medewerkers selfservice in heel VUmc uitgerold. Je krijgt hierover meer informatie via de nieuwsbrief P&O direct, de portaal P&O direct en het personeelsblad Tracer.

een nieuwe medewerker in loondienst (PIL) binnen vijf werkdagen een nieuw personeelsnummer in het personeelsinformatiesysteem Peoplesoft aangemaakt. Leidinggevenden van een nieuwe medewerker krijgen dit personeelsnummer door. Hierdoor kunnen netwerkaccounts op tijd bij ICT aangevraagd worden. Zo heeft de nieuwe medewerker op de eerste werkdag direct toegang tot systemen, het intranet en benodigde cursussen. Nieuwe formulieren Bij de stafdienst personeel en organisatie zijn een aantal procedures en werkwijzen ingrijpend veranderd. Hierdoor zijn ook een aantal formulieren gewijzigd. Uitgangspunt bij de verandering was om het formulier eenduidig en begrijpelijk te maken voor degene die het invult. Alle formulieren staan op de portaal P&O direct waarvan de meest gebruikte formulieren direct aan te klikken zijn onder top 10 formulieren (in de rechterkolom). Je kunt ook heel goed de zoekfunctie gebruiken (rechts op de pagina) . Je komt dan bij de gewenste tekst. Klik op het ‘tabblad formulieren’ en vervolgens op de link naar het juiste formulier. Meer informatie over de formulieren onder de nieuwsberichten op de portaal P&O direct

Spookmails In de vorige nieuwsbrief P&O direct stond een bericht over spookmails. Dit probleem is zo goed als opgelost. Echter heel af en toe kun je als medewerker nog een mail van P&O Servicedesk ontvangen waarin zogenaamde HTML-tekens (<p>, &) zitten. Samen met de software leverancier werken we aan een goede oplossing voor deze spookmails. We hopen het probleem zo spoedig helemaal uit de wereld te helpen. Personeelsnummer nieuwe medewerker Vanaf juli 2011 wordt bij indiensttreding van

Menu Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

donderdag 11 augustus provençaals gestoofde vis, witte wijnsaus, groente mix, gekookte aardappelen, gebonden pindasoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden pindasoep, vegetarische heldere aspergesoep vrijdag 12 augustus ajam bali, sajor boontjes, mihoen, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep zaterdag 13 augustus kip massala, quorn massala, Mexicaanse groenten, witte rijst, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zondag 14 augustus Italiaansesaus met kip, Italiaansesaus, rauwkost, pasta, geraspte kaas, gebonden kip kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaat-vermicellisoep maandag 15 augustus Hollandse hachée, vegetarische hachée, rodekool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische Madrileense soep dinsdag 16 augustus hamburger, vegetarische burger, oriëntsaus, zomersalade, frituur aardappel, gebonden vegetarische mosterdsoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische mosterdsoep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 17 augustus kipsaté, omelet naturel, satésaus, nasi, vegetarische nasi, atjar en kroepoek, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische Chinese soep donderdag 18 augustus groente-curry met kip, vegetarische groente-curry, zilvervliesrijst, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, gebonden vegetarische aspergesoep, heldere vegetarische groentesoep vrijdag 19 augustus gebakken vis, remouladesaus, wortelen, duchesse aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, gebonden vegetarische kerriesoep, heldere vegetarische tomaat-vermicellisoep zaterdag 20 augustus karbonade, omelet champignons, stroganoffsaus, haricots verts, gekookte aardappelen, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, gebonden vegetarische paprikasoep, heldere vegetarische vermicellisoep zondag 21 augustus gehakt cordon bleu, groenteloempia, paprikasaus en jus, snijbonen, frituur aardappel, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische groentesoep maandag 22 augustus rookworst, vegetarische worst, jus of vegetarische jus, stamppot zuurkool, vegetarische stamppot zuurkool, bruine bonensoep, heldere kerriesoep, vegetarische bruine bonensoep, vegetarische heldere kerriesoep dinsdag 23 augustus kalfslapje “NieuwZeeland”, chutneysaus of jus, doperwten, gekookte aardappelen, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere Madrileense soep woensdag 24 augustus varkenslapje, gevulde paprika, oriëntsaus of jus, gemengde groenten, gekookte aardappelen, gebonden tomaat-pompoensoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden tomaat-pompoensoep, vegetarische heldere aspergesoep

Agenda

Amstel Academie De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam Bedrijfsopleidingen F. Broekhof Bij- en nascholingen F. Broekhof Verpleegkundige vervolgopleidingen K. Jonker Paramedische opleidingen M. van Oostrom www.amstelacademie.nl

(020) (020) (020) (020) (020)

444 444 444 444 444

Het aanbod van het Centrum voor Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering najaar 2010-voorjaar 2011 van de Amstel Academie staat op internet: www.amstelacademie.nl

Het volledige aanbod en inhoudelijke informatie over al deze trainingen en workshops kunt u vinden op www. AmstelAcademie.nl Daar treft u ook het digitale inschrijfformulier.

De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Kijk snel op onze website en schrijf nu in!

Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met ons secretariaat. Zij staan u graag te woord! Tel. 45084, e-mail E.Samsom@vumc.nl

Leiderschapsontwikkeling Workshops voor beginnend leidinggevenden: de leidinggevende als persoon; 14 september 2011 (hele dag) Persoonlijke en functionele ontwikkeling Communicatie: als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg; 15 september 2011 (hele dag) Assertief optreden; 6, 15 en 27 september 2011 (hele dagen) Mindfulness voor hulpverleners; 13, 20, 27 sept., 4, 11, 25, 28 okt., 1 en 8 nov. 2011 (8x 2,5 uur en 1 stilteochtend) Inspirerende workshops voor persoonlijke groei De kunst van het loslaten; 8 september 2011 (ochtend) Taal en schrijftrainingen Scholing Nederlandse taal en cultuur voor gevorderden; 13, 20, 27 sept., 4, 11, 25 okt., 1, 8, 15, 22, 29 nov. en 5 dec. 2011 (2 uur per keer) Kort en bondig; 15, 22 en 29 september 2011 (ochtenden) Computertrainingen Excel 2003 basis; 13 en 27 september 2011 (middagen)

Promoties

4229 4253 4253 2020 4569

Het nieuwe opleidingsaanbod najaar 2011-voorjaar 2012 van de Amstel Academie staat weer op de website. Kijk voor een volledig overzicht van alle scholingsactiviteiten en trainingen op www.amstelacademie.nl of www.vumc. nl/opleidingen Inhoudelijke informatie over de Bij- en nascholingen kunt u vinden onder de gelijknamige rubriek op de website. De Amstel Academie biedt ook inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Kijk snel op onze website en schrijf u nu in voor ons nieuwe aanbod! VBH volw: PAC en Broviac en toedienen medicatie; 20 september 2011 (middag) Dagbehandeling en/of kort verblijf (DVKV): basis; 22 en 29 september, 27 oktober 2011 (hele dagen) Spoedeisende Hulp thema: Kind op de SEH; 22 en 23 september 2011 Begeleiden in de praktijk; 23 september, 28 oktober, 2 december 2011 (hele dagen) Competentiegericht opleiden in de praktijk; 27 september 2011 (hele dag) Ergocoach; 27 september, 11 en 25 oktober, 24 november 2011 (Ochtenden en 1 middag) Foetale bewaking voor verpleegkundigen; 27 september 2011 (middag/avond)

Foetale bewaking voor verpleegkundigen; 28 september 2011 (hele dag) Dialyse; 29 september en 6 oktober 2011 (hele dag) Spoedeisende Hulp thema: Kind op de SEH; 29 en 30 september 2011 (hele dagen) Thematische bijscholing IKIN Vumc 2011; 3 oktober 2011 (hele dag) Begeleiden in de praktijk; 4 oktober, 8 november, 13 december 2011 (hele dagen) Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met het secretariaat. Zij staan u graag te woord. Tel. 44354, e-mail: k.kappel@vumc.nl of Tel. 44253, e-mail : i.boctor@vumc.nl De gezondheidszorg blijft in beweging, dus ook ons opleidingsaanbod!

donderdag 8 september - aula, 15.45 uur, A.E. Oostlander, ‘Crohn and bone. A quest for the mechanism of inflammation-induced osteoporosis’ promotoren: prof.dr. P.T.A.M. Lips, prof.dr. J. Klein Nulend; copromotoren: dr. N. Bravenboer, prof.dr. W.F. Lems, dr. A.A. van Bodegraven vrijdag 9 september - aula, 13.45 uur, M.S. Fineman, ‘Development of immediate and sustained-release formulations of the glucagon-like peptide-1 receptor agonist exenatide for the treatment of patients with type 2 diabetes’ promotoren: prof.dr. M. Diamant, prof.dr. R.J. Heine vrijdag 9 september - aula, 15.45 uur, M.C.M. Bunck, ‘Clinical effects of the GLP-1 receptor agonist exenatide in patients with type 2 diabetes’ promotoren: prof.dr. M. Diamant, prof.dr. R.J. Heine woensdag 14 september - aula, 13.45 uur, F.E. Henken, ‘Essential molecular mechanisms contributing to HPVmediated transformation’ promotoren: prof.dr. P.J.F. Snijders, prof.dr. C.J.L.M. Meijer; copromotor: dr. R.D.M. Steenbergen donderdag 15 september - aula, 13.45 uur, P.D. Meesters, ‘Schizophrenia in later life. Studies on prevalence, phenomenology and care needs’ promotoren: prof.dr. M.L. Stek, prof. dr. L. de Haan, prof.dr. A.T.F. Beekman; copromotor: dr. H.C. Comijs

Oraties maandag 26 september – aula, 15.45 uur, prof.dr. C.J.M. de Groot, ‘Als de zwangere ziek wordt. Pleidooi voor integrale verloskundige zorg’

Afscheid donderdag 15 september – Amstelzaal, 15.45 uur, prof.dr. T.J.F. Savelkoul, ‘Academische patiëntenzorg essentieel in het zorgcontinuüm’

Symposia zondag 28 augustus tot 2 september - 19th International Symposium on Radiopharmaceutical Sciences Meer informatie: Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl

Oproepen & advertenties Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via communicatie@VUmc.nl

Afscheidsreceptie dr. Dick de Jong

Trendline Hairstudio De maanden juli en augustus is ook bij ons vakantietijd! Daarom vragen wij de medewerkers tijdig een afspraak te maken. Dit i.v.m de aangepaste openingstijden. Jaardocument 2010 Het jaardocument 2010 is vanaf heden te vinden op de intranetsite van de raad van bestuur Patiëntveiligheid Award uitgeloofd Het instituut ondersteuning patiëntenzorg (IOP) heeft in samenwerking met GGZ inGeest een award uitgeloofd voor de beste verbeteractie die afdelingen van VUmc en GGZ inGeest dit jaar hebben ingevoerd. Dit is één van de activiteiten tijdens de patiëntveiligheidsweek, die dit jaar van 14 tot en met 18 november wordt gehouden. Tijdens deze week staat het verspreiden van kennis over en ervaring met patiëntveiligheid centraal. Verbeteracties ontstaan bijvoorbeeld naar aanleiding van een MIP/DIM-melding, interne audit of veiligheidsronde. De jury die de verbeteracties zal beoordelen bestaat uit: een zorgmana-

Tracer 1 6 – 11 au gu stu s 201 1 – S er v icep ag in a

ger, patient safety officers, adviseurs patiëntveiligheid en de directeur medische zaken. Bij het selecteren van de winnaar zullen de volgende aspecten meewegen: impact op de patiëntveiligheid, toepasbaarheid van de verbeteractie op andere afdelingen en originaliteit. Op 15 november, van 14.30 tot 17.00 uur, worden de vijf beste verbeteracties gepresenteerd. Aansluitend wordt de ‘Patiëntveiligheid Award 2011’ uitgereikt. Een selectie van de inzendingen zal worden gebundeld, zodat iedereen in VUmc en GGZ inGeest hiermee ideeën kan opdoen. Wie in aanmerking wil komen voor de Patiëntveiligheid Award kan zijn verbeteractie aanmelden op http:// intranet/patientveiligheidaward.

woensdag 14 september 2011 16.00 – 18.00 uur VU medisch centrum, Restaurant Het Plein De Boelelaan 1117, Amsterdam

Dr. Dick de Jong zal dit jaar afscheid nemen van het VUmc. Gedurende meer dan 30 jaar heeft hij zich als staflid heelkunde ingezet voor patiëntenzorg, onderwijs en opleiding. Dick de Jong heeft een grote rol gespeeld bij het opzetten van

Agenda’s en kalenders 2012 bestellen De agenda’s en kalenders voor 2012 zijn weer te bestellen via Iproc (Lift), zoekterm “agenda” en “kalender”. Om levering te garanderen is het belangrijk om vóór de deadline van 31 augustus te bestellen. Voor vragen kunt u contact opnemen met Operationele inkoop, Evelien Bogaert, tel. 42952

de chirurgische intensive care en de dagchirurgie. Daarnaast is hij gedurende vele jaren het chirurgische gezicht geweest van het onderwijs. De afdeling Heelkunde nodigt u uit om de grote verdiensten van dr. Dick de Jong te vieren. r.s.v.p. vóór 1 september a.s. r.hoogland@vumc.nl

‘Doe alles met toewijding en aandacht’

Foto Jean-Pierre Jans

‘Als startende stichting is het vooral handen uit de mouwen steken. Daarom hebben we een oproep gedaan aan eigen medewerkers voor bestuursfuncties. Uiteindelijk willen we toewerken naar externe bestuurders die belangrijke posities bekleden en deuren kunnen openen.’ Fondsenwerver Joke van Ballegooijen, ggz inGeest, over de start van fondsenwerving. Vakblad fondsenwerving, juli.

Fokke Rakers, directeur projectbureau huisvesting en ad interim directeur financiën, is eindverantwoordelijk voor alle bouw- en verbouwprojecten. Onder zijn supervisie realiseerde VUmc de laatste jaren een aantal spraak- en smaakmakende brightsites.

n Ursula Wopereis

5 x V volgens Fokke Rakers Verwanten Een vrouw en drie dochters van 9, 12 en 16 jaar. Vrije tijd Ik ben zeiler in hart en nieren, roei en doe aan motorzweefvliegen. Vakantie In verband met mijn dubbele baan gaat mijn gezin voor het eerst van mijn leven vooruit. Ik vlieg hen later achterna, naar Sardinië. Vervoer De trein stopt voor de deur, maar voor woon-werkverkeer neem ik mijn oude Volvo of mijn nog oudere Saab. Foei! Voer Ik kook graag, vooral Italiaans en liefst enigszins grofstoffelijk. Dus geen verfijnde Franse keuken.

Diamantslijper “Mijn werk heeft ongelooflijk veel facetten, dat maakt het heel uitdagend. Er komt veel bij kijken, variërend van strategie- en concept ontwikkeling tot fysieke realisatie en van financiering en weten regelgeving tot zeer hoog complexe technische uitvoering. Ik vind het heel inspirerend om een abstract idee naar een concreet resultaat te tillen, dat ook een duidelijk toegevoegde waarde heeft. Met nieuwbouw leg je iets van het bedrijf vast voor komende generaties. Als leidinggevende heb ik minder te maken met de dagelijkse praktijk, maar het geeft een enorme voldoening om alles in goede banen te leiden en met een professioneel en gemotiveerd team een project tot een goed einde te brengen.” Menselijke maat “Niet alleen mijn werk, ook de organisatie inspireert me. VUmc onderscheidt zich door het streven om structureel de menselijke maat in ere te houden. Dat zie je terug in het management profiel, in dienend leiderschap en in de aandacht voor de professionele en persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers. Daar herken ik mezelf erg in.”

Fokke Rakers (Amstelveen, 1960) studeert na zijn opleiding tot fysiotherapeut gezondheidswetenschappen, afstudeerrichting beleid en beheer. Hij wordt rijksambtenaar in Den Haag, maar vervolgt zijn loopbaan als bouwdirecteur bij diverse ziekenhuizen en adviesbureau Twynstra Gudde. Sinds juni 2006 is Fokke Rakers directeur van projectbureau huisvesting. Deze zomer is hij bovendien waarnemend directeur financiën.

Benedictus “Ik hanteer al jaren een toetssteen voor mijn handelen. Strikt genomen zijn het vier van de leefregels van Benedictus: wees aanwezig, wees intelligent, wees verantwoordelijk en wees toegewijd. Daarin komt alles samen: aandacht voor mensen en dingen, grote lijnen en details, holistisch denken maar ook praktisch blijven, overzicht behouden en verantwoordelijkheid nemen. Maar toewijding is misschien wel het meest wezenlijk: probeer alles wat je doet, groot of klein, met liefde en aandacht te doen. In de vijfde eeuw geschreven en nog steeds fris en vaardig.” Brightsite “Met brightsite geeft VUmc een eigen invulling aan het concept ‘healing environment’. Bij brightsite staat de betekenis van de omgeving

centraal. We willen dat mensen zich hier prettig voelen, zelfstandigheid stimuleren en een goede service bieden. We maken brightsites ook alleen op locaties waar we denken dat we waarde kunnen toevoegen, zoals bijvoorbeeld in Kinderstad, het Alzheimercentrum, het dagchirurgisch centrum, polikliniek sneldiagnostiek of het medewerkersrestaurant. Medewerkers pikken het steeds meer op en willen bijvoorbeeld een gespecialiseerde ruimte met een bestraler transformeren tot brightsite. Daardoor krijgt het concept steeds meer inhoud. Nee, mijn eigen huis is geen brightsite. Ik woon met drie opgroeiende kinderen in een jaren dertig huis met doorleefde meubels en een tv uit het jaar nul. Maar het is wel gezellig, dus ‘bright’ is het wel.”

‘De benoeming was een heel aangename verrassing en is een heel leuke uidaging. Ik ben Amsterdamse, heb gestudeerd in Amsterdam en woon in Amsterdam. Het is heel leuk om in je eigen vakgebied een centrum op te mogen richten dat het grootste gynaecologische oncologisch centrum in Nederland moet worden.’ Gynaecoloog Gemma Kenter over ‘haar’ Centrum voor Gynaecologische Oncologie Amsterdam (cgoa) van amc, nki-avl en VUmc. Mednet, juli. ‘Sinds 2005 is het aantal gevallen in Nederland redelijk stabiel: rond de drieduizend per jaar. En dat zijn niet allemaal besmettingen, daar zitten ook dragers bij die niet ziek zijn. Er zijn af en toe uitbraken in ziekenhuizen en dan komt het even in de aandacht, maar van een grote toename is geen sprake. Ik zie geen reden om aan te nemen dat de recente uitbraken hier verandering in brengen.’ Medisch microbioloog Christina Vandenbroucke-Grauls over recente uitbraak van mrsa in verschillende Nederlandse ziekenhuizen. Medisch Contact, 3 augustus. ‘Een poliep is eigenlijk een stukje uitgelubberd slijmvlies aan de rand van de stemband. Stembanden trillen als je praat of zingt maar door deze poliep sluiten ze niet meer goed. Daardoor krijg je een hees of schor geluid.’ knoarts Rico Rinkel over stemproblemen bij verschillende zangers. Radio 1 journaal, 4 augustus.

Met website krijgt patiënt touwtjes in handen Het mocht geen medische encyclopedie worden, maar een patiënt met een verdenking op kanker moet wel alle relevante informatie snel en gemakkelijk kunnen vinden, was de opdracht waarmee Marlin Burkunk, adviseur nieuwe media, een half jaar geleden aan de slag ging. Sinds 1 augustus is het resultaat voor iedereen zichtbaar op www. VUmc.nl/kanker. Voor programmamanager kanker en afweer Eefje van Kessel was het van meet af aan duidelijk. Bij het samenstellen van de website moesten alle betrokkenen vanuit de patiënt redeneren. “Ons doel is om

de patiënt mee te laten praten over de behandeling en de keuzes die gemaakt kunnen worden. We willen dat hij een volwaardige rol heeft in het behandelingsproces. Kennis over wat de mogelijkheden zijn bij VUmc is dan onontbeerlijk.” Op www.VUmc. nl/kanker vinden patiënten daarom informatie over de meest voorkomende kankersoorten, de behandeling en het wetenschappelijk onderzoek dat bij VUmc plaatsvindt.

Multidisciplinair “VUmc cca biedt patiënten een multidisciplinaire behandeling. De website heeft dezelfde uitstraling. Daar hebben we met een team van vijftien artsen en verpleegkundigen hard aan gewerkt”, aldus Van Kessel. Echt af is het allemaal nog niet. “Een

website is niet statisch, het is daarom nooit echt af. We missen inderdaad nog een paar soorten kanker van de 37 die we willen opnemen”, geeft Burkunk aan. Ook de informatie over de artsen is nog niet compleet. “Een aantal van hen moet hun profiel op intranet/internet nog aanpassen. Het toevoegen van een korte cv zou goed zijn”, meent hij.

Oma Burkunk is erg benieuwd wat patiënten van de website vinden. Zelf is hij erg tevreden over de ziektebeeldenbrowser. Mensen krijgen geen lange lijst met kankersoorten te zien, maar kunnen de beginletter kiezen. Dat werkt veel sneller. “Mijn uitgangspunt is altijd: kan mijn oma de informatie vinden. Ik denk dat we

Tracer 1 6 – 1 1 augus tu s 201 1 – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

daar goed in zijn geslaagd.” Hij wil nog een volgende stap maken. “Er staat veel informatie over kanker op het internet. Sommige informatie is betrouwbaar, andere niet. Wat patiënten zou helpen is als de informatie door een arts is geautoriseerd. The

Health on the Net Foundation (hon) verleent certificaten aan websites die aan de strenge regels voldoen. Daarmee laat je zien dat de informatie op de website betrouwbaar is. Het zou goed zijn als VUmc aan die Europese norm zou voldoen.” nMK 7

De zomerserie is dit jaar gewijd aan zaken die handig zijn om tijdens een vakantie bij je te hebben. Heb je een leuke Tor

Ålv app voor je smartphone gevonden, voorkomt een lichtgevende tentharing nachtelijke struikelpartijen, kun je je

e-book geen vakantiedag missen, of maak je overheerlijke maaltijden in een outdoor-oventje? Stuur je vakantiefoto naar tracer.info@VUmc.nl en laat je collega’s meegenieten van jouw vondst!

NORWAY

“Tijdens de vakantie gaat onze Garmin gps zeker mee. We gaan namelijk regelmatig ‘geocachen’, een soort schatzoeken voor volwassenen”, aldus Monique Krinkels, eindredacteur van Tracer. “Er zijn over wereld ‘schatten’ verborgen, waterdichte GPS FdeIhele N waarin L A N doosjes watD kleine voorwerpjes zitten. Alleen al in de omgeving van Amsterdam zijn er vele honderden verstopt. Je krijgt de coördinaten via de website www.geocaching.com en vaak zit daar ook nog een puzzelelement in. De doos is bijna altijdLake verborgen op een mooie locatie. Als je hem hebt geLadoga vonden schrijf je naam en datum in een logboek, dat in de cache zit, stop je er een voorwerp in en mag je er iets uithalen. Een ideale bezigheid als je van wandelen houdt. Dit jaar waren we in Polen, een ontzetHelsinki tend mooi land met een heel vriendelijke bevolking. De ‘cache’ lag in de rietkraag verborgen op 54º 04’ 12.68’’ noorderbreedte en 23º 04’ 09.42’’ oosterlengte, pal tegenover hetTallinn beroemde klooster van Wigry. Nee, onze Golden Retriever River, hielp niet met zoeken; die lag natuurlijk meteen in het water.” ESTONIA

SWEDEN

“Wat ik dit jaar in ieder geval meeneem is mijn racefiets”, aldus Irene Dwars, senior verpleegkundige op 3b, “en die zal ik wel nodig hebben ook. Tot nu toe gebruikte ik een toerfiets. Daar ben ik bijvoorbeeld vijf maanden Racefiets mee door Nieuw Zeeland gefietst. Als je daar op 247 meter hoogte zit, heb je de top bereikt. Verder ben ik met mijn fiets in Maleisië geweest, waar ik samen met een vriend een reis heb uitgezet voor anderen. Maar dit jaar ga ik écht iets spannends doen: ik doe op 16 september mee met de Ven2-4Cancer (spreek uit Ventoux for Cancer). Samen met honderden andere fietsers willen we vier keer de Mont Ventoux op en af fietsen om sponsorgeld binnen te halen. De hoogte? 1.912 meter! Met die krachttoer steunen we het SCOTLAND kankeronderzoek. Het is vergelijkbaar met de Alpe d’HuZes; alleen is het kleinschaliger. Er zijn zo’n 400 deelnemers tegen 4.300 bij Alpe d’ HuZes. De organisatie is ook in handen van inspire2live. Ik ben trouwens druk bezig met het binnenhalen van sponsorgeld.U Wil Ga dan naar www. ULSTER NjeI TmeE steunen? Dven2-4cancer.com o.v.v. Poelster team – Irene Dwars, of KINGDOM bankrekening 54.61.23.104 t.n.v. Irene Dwars te Amstelveen o.v.v. Ven24cancer.”

Dublin on

LATVIA

RUSSIA

Dvina

Kaunas Minsk

POLA N D

Berlin

Amsterdam

Elb

BELARUS

Warsaw

Pripet V i

stul a

London BELGIUM

LUXEMBOURG

GERMANY Rhine

Brussel Luxembourg Se

Riga

LITHUANIA

Copenhagen

DENMARK

NETHERLANDS WALES

ann

Stockholm

Weser

ELAND

Oslo

Kiev Prague

UKRAINE “AlsREP. je in een bosrijke buurt vakantie gaat vieren is een tekenpincet onontbeerlijk. CZECH B

Vooral in Burg Haamstede in Zeeland geldt dat niet alleen voor de hond, uh want je zit Dnie ster ook zelf vol met teken”, vertelt Wilma IJzerman-Lap, secretaresse SLOVAKIA Da Paris Tekenpincet klinische genetica. “We hebben twee honden: Zeff, de Welsh SprinVienna ger Spaniel Bratislava (links), en Pim, de Engelse Springer Spaniel. We nemen ze altijd mee MOLDOVA op vakantie, omdat een vakantieopvang geen optie is. Zeff heeft last van heimwee. AUSTRIA LIECHTENSTEIN Budapest FRANCE Meestal gaan we naar een huisje van Landal, want daar kun je de honden meeneVaduz Kishinev Bern men. Dit jaar zijn we naar Vaals geweest, maar hiervoor een paar jaar naar Burg HUNGARY Haamstede. Daar was de tekenplaag enorm. Zelfs de boswachter was uitgeschakeld SWITZERLAND SLOVENIIA door deZagreb tekenbeten en moest in het ROMANIA ziekenhuis worden opgenomen. Dit jaar viel het in Vaals erg mee, maar toch hebben we dagelijks de honden gecontroleerd.” “Wat ik altijd meeneem met vakantie is mijn fotocamera”, stelt ChiMei Tao, medewerkers Ljubljana arbeidsmarktcommunicatie bij p&o. “Ik heb een gewone camera, niks professioneels of zo, Po Bucharest Belgrade BOSNIA & maar ik vind het leuk om bijzondere momenten vast te leggen. Dit jaar Fotocamera CROATIA HERZEG. was ik een weekje in Zuid-Frankrijk in een huisje van de ouders van een Gar ube vriendin. Ik ben wel een strand-mens,onmaar houd er meer van iets cultureels te doen. We n Dan Sarajevo hebben daarom de dorpen en steden in de omgeving bezocht. Cannes, St. Tropez, Nice en MONACO SAN MARINO - op de foto - Monaco. Na de vakantie laat ik de foto’s altijd afdrukken en plak ik ze in een BULGARIA YUGOSLAVIA ANDORRA Sofia album. Daarnaast zet ik ze ook online, zodat familie en vrienden ze kunnen zien. Eigenlijk VATICAN kijk ik zelf vaker online naar de foto’s dan dat ikAndorra een album pak. Maar de foto’s zijn dan in Skopje CITY ieder geval netjes verwerkt.” ALBANIA Duero Rome

ine

e nub

iep

Rhône

Loire

Lisbon

uivir dalq a u

hematologie. “Deze foto is gemaakt in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Dat gebied is ongelooflijk rijk aan vogels, omdat er veel meertjes zijn. Je hebt er dus duinvoLake gels én watervogels. Hier zijn we naar de krakeenden aan het Athens kijken. We gebruiken daarvoor telescopen, zodat we de details Tuz goed kunnen zien. Onze vakantie hebben we als altijd in Dwingeloo doorgebracht. GREECE Onze kat gaat altijd mee, maar omdat hij al zestien is komt hij niet buiten. Er wordt bij ons dus niet op vogels gejaagd! In juni is het rond het huis een oorverdovend kabaal van de boomkleNicosia vertjes. Voor mij is dat echt een geluid dat bij Drenthe hoort. Vogels zingen om hun terrein af te bakenen, dus eigenlijk zijn ze CYPRUS elkaar aan het uitfoeteren. Helaas kunnen mensen niet op een zangerige manier laten merken dat er een grens wordt overBe schreden. Ze zouden nog wat van de boomklever kunnen leren.”

ITALY

SPAIN

Tunis

Algiers

Kijker

Valletta MALTA

Rabat

Chott Melghir

TUNISIA

MOROCCO 8

Tracer 1 6 – 11 au gu stu s 201 1 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

A L G E R I A

Jerusalem

Tripoli L

m k a

Madrid

Tagus

PORTUGAL

MACEDONIA Tiranë “Als ik op pad ga heb ik altijd mijn kijker en mijn vogelgids bij me. En Jeanine natuurlijk”, vertelt Peter Huijgens, hoogleraarAnkara

EGYPT I

Cairo