11 minute read
Letteren en muziek
users-class 13 Cursussen atlas 1 Studiedag Mouse-Pointer vu.nl/hovo-cursussen
Cursus letteren Literatuur en geneeskunde: Trauma
Romans geven een menselijke invulling aan medische problemen: de patiënt wordt niet medisch benaderd maar als (hoofd)persoon. Hoe wordt in romans gesproken over trauma’s oftewel gebeurtenissen met blijvende gevolgen? Trauma betekent wond of kwetsuur en wordt gebruikt in zowel lichamelijke als psychologische zin. De oorzaak één specifieke gebeurtenis die daarna niet alleen niet meer verdwijnt uit het geheugen, maar ook het leven van de betrokkenen na het trauma blijvend heeft gewijzigd. Er zijn veel romans geschreven over traumatische ervaringen door bijvoorbeeld Philippe Claudel, W.F. Hermans, Primo Levi, Gerhard en Jessica Durlacher, Manon Uphoff. In deze cursus bespreken we elf van die romans.
user-chart Docent prof.dr. Arko Oderwald Calendar-Plus 10 colleges, vrijdag 9, 23 en 30 september, 14 en 21 oktober, 11, 18 en 25 november, 2 en 9 december 2022, 13.15-15.15 uur
€ 300,calendar-exclamation Uiterlijk 2 september aanmelden
Cursus letteren Sonnetten van Shakespeare (1)
De sonnetten van Shakespeare behoren tot de mooiste gedichten van alle tijden. Ze combineren vaak een directe toegankelijkheid met een welhaast magische duisterheid. Ze gaan over schoonheid, liefde en onsterfelijkheid: een jongeman wordt opgeroepen om een erfgenaam te hebben zodat zijn schoonheid bewaard blijft. Een vrouw - vaak de ‘dark lady’ genoemd - wordt aanbeden, hoewel zij onbetrouwbaar blijkt. En er zijn de magistrale sonnetten die eeuwige schoonheid beloven aan de geliefde, want die wordt hierin immers bezongen. De ‘Sonnets’ behoren tot Shakespeare’s meest geliefde en daarmee onsterfelijk geworden werken; de belofte van eeuwigheid wordt ingelost!
user-chart Docent drs. Ron Hoffman
Calendar-Plus 10 colleges, maandag 19 september t/m 28 november 2022, 13.15-15.15 uur (geen college op 17 oktober) € 312,- (inclusief gedrukte reader) calendar-exclamation Uiterlijk 12 september aanmelden
Over Arko Oderwald “Een buitengewoon betrokken docent en een verademing om zo’n belezen persoon mee te maken.”
Cursus muziekwetenschap Modaliteit in de middeleeuwse, renaissancistische en 20e-eeuwse muziek
De vernieuwing van de West-Europese muziek aan het begin van de twintigste eeuw is gedeeltelijk terug te voeren op de herontdekking van de modaliteit uit de middeleeuwen en de renaissance. De modaliteit is het toonsysteem dat in de middeleeuwen uit Byzantium werd geïmporteerd en in West-Europa werd toegepast op het omvangrijke repertoire van Gregoriaanse gezangen. We leggen ons allereerst toe op modale melodieën en de kenmerken van de verschillende modi. Vervolgens bestuderen we met elkaar ook eenvoudige harmonische zettingen uit de renaissance. Uiteindelijk trekken we de lijn door naar het begin van de twintigste-eeuwse muziek, naar composities van Debussy en Bartók die onafhankelijk van elkaar de modaliteit herontdekten.
user-chart Docent dr. Marcel Zwitser
Calendar-Plus 10 colleges, dinsdag 20 september t/m 29 november 2022, 11.00-13.00 uur (geen college op 18 oktober)
€ 300,calendar-exclamation Uiterlijk 13 september aanmelden
Cursus muziekwetenschap Leven en werk van Felix Mendelssohn en Fanny Hensel-Mendelssohn
Er zijn maar weinig componisten van wie de reputatie zo beschadigd is door de nazi-propaganda als Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847). Reden genoeg om 2022, het 175ste sterfjaar van Mendelssohn, aan te grijpen voor een programma over het leven en het werk van deze getalenteerde componist. Nog voor zijn twintigste levensjaar schreef Mendelssohn al diverse werken waarin vlekkeloos handwerk, een verbazingwekkende muzikale fantasie en een verbluffende trefzekerheid hand in hand gingen. Maar ook zijn vier jaar oudere zus Fanny (1805-1847) was een groot muzikaal talent, zoals de huidige muziekwereld steeds meer ontdekt. In deze overzichtscursus bestuderen we de levens, de loopbanen en de werken van broer en zus Mendelssohn.
user-chart Docent dr. Marcel Zwitser
Calendar-Plus 10 colleges, dinsdag 20 september t/m 29 november 2022, 13.30-15.30 uur (geen college op 18 oktober) € 309,- (inclusief gedrukte syllabus) calendar-exclamation Uiterlijk 6 september aanmelden
Over Frans Jansen (zie pag. 13) “Weer een prachtige collegereeks. Ik heb weer heel veel geleerd en met volle teugen genoten van de kunde en flair van de docent. Hij heeft mijn favoriete muziekperiode een extra dimensie gegeven.”
Cursus muziekwetenschap De opera’s van Mozart
De opera’s van Mozart vormen een uniek muziektheater uit de late achttiende eeuw. In acht colleges komen niet alleen de bekendste opera’s aan bod, zoals Figaro, Don Giovanni en Così fan tutte, maar bijna alle 22 werken. We zien hoe Mozart al op zeer jonge leeftijd diep menselijke emoties wist te combineren met geniale muzikale composities. Maar dat niet alleen. Aanvankelijk was hij nog sterk beïnvloed door de late Barok. Al snel wordt zichtbaar dat hij niet alleen meeging met de stijl van de tijd maar dat dit oeuvre ook een duidelijke opmaat is geworden voor het latere negentiendeeeuwse repertoire. Geen wonder dat ook in onze tijd vrijwel ieder operahuis bijna jaarlijks wel ‘een Mozart’ programmeert.
user-chart Docent drs. Frans Jansen
Calendar-Plus 8 colleges, woensdag 21 september t/m 16 november 2022, 13.15-15.15 uur (geen college op 19 oktober)
€ 240,- calendar-exclamation Uiterlijk 14 september aanmelden
Cursus letteren James Joyce’s Ulysses
James Joyce’s Ulysses wordt algemeen erkend als het ultieme meesterwerk van de twintigste eeuw. Op de lijst van de honderd beste boeken aller tijden staat het bovenaan. Toch blijft het grotendeels ongelezen: voor velen is het letterlijk een gesloten boek. Deze cursus biedt toegang tot het lezen van Ulysses. Joyce zelf omschreef het werk als een soort encyclopedie waarin elk wetenschapsdomein en iedere kunstvorm is vertegenwoordigd: zowel de hoge literatuur (Shakespeare) als pulp (bijvoorbeeld Sweets of Sin), zowel de bekende klassieke werken (Mozart) als music-hall songs. De wiskunde en astronomie zien we terug in een van de hoofdkarakters die amateurastronoom is. Ulysses is een veeleisend boek maar ook erg komisch, waarbij Joyce het hoge en het platvloerse mengt op ongeëvenaarde wijze.
user-chart Docent drs. Ron Hoffman
Calendar-Plus 11 colleges, donderdag 22 september t/m 8 december 2022, 13.15-15.15 uur (geen college op 20 oktober) € 342,- (inclusief gedrukte reader) calendar-exclamation Uiterlijk 15 september aanmelden
Het Wohltemperierte Klavier van Johann Sebastian Bach wordt algemeen beschouwd als een van de invloedrijkste composities uit de westerse muziek. Het zijn echter niet alleen briljante illustraties van de mogelijkheden van de ‘getempereerde’ klavierstemming, maar ook van een breed scala aan menselijke stemmingen. ‘De hele verzameling is een microkosmos van menselijke ervaring’, zegt Cecil Gray. ’Je kunt er een bepaalde geestelijke ontwikkeling in waarnemen die overeenkomt met die van het leven of de natuur zelf, van jeugd naar ouderdom, van ochtend naar avond, van lente naar herfst. Op deze studiedag luisteren we naar preludes en fuga’s uit het Wohltemperierte Klavier, gespeeld door Marcel Worms op de vleugel. Ook onderzoeken we samen met filosoof Jos Kessels wat zich afspeelt in de eigen muzikale ervaring.
user-chart Docent dr. Jos Kessels en pianist Marcel Worms Calendar-Plus 1 studiedag op zaterdag 1 oktober 2022, 10.30-15.30 uur
€ 100,- (inclusief lunch, koffie/thee) calendar-exclamation Uiterlijk 25 september aanmelden
Cursus letteren Poëzie lezen - Van Slauerhoff tot Perquin
Vindt u poëzie moeilijk? Weet u niet waar te beginnen? Maak kennis met de rijkdom en de veelzijdigheid van de Nederlandstalige poëzie. In zes colleges leert u het werk kennen van zes uiteenlopende dichters, drie vrouwen, drie mannen, van klassiek tot hedendaags. Op het programma staan (onder voorbehoud) Slauerhoff, Ida Gerhardt, Rutger Kopland, Neeltje Maria Min, Menno Wigman en Ester Naomi Perquin. Wat waren hun inspiratiebronnen? Welke keuzes heeft de dichter gemaakt? Hoe laat het gedicht zich lezen? Wat klinkt er tussen de regels? Peter Swanborn licht de gedichten toe én de poëtica van de dichter. Maar bovenal kijken we gezamenlijk naar alle verschillende interpretatiemogelijkheden.
user-chart Docent Peter Swanborn
Calendar-Plus 6 colleges, maandag 3, 17 en 31 oktober, 14 en 28 november en 12 december 2022, 10.30-12.30 uur
€ 180,calendar-exclamation Uiterlijk 26 september aanmelden
Cursus letteren Franz Kafka en Midden-Europa rond 1900
In zijn raadselachtige oeuvre verhoudt Franz Kafka (1883-1924) zich tot de sociale, psychologische en filosofische omwentelingen van zijn tijd, als schrijver en joods intellectueel. Tijdens zijn leven krijgen de werken van Nietzsche en Freud enorme invloed en wordt de literatuur radicaal modern. Kafka verbeeldt deze omwentelingen en verbindt die met een indringende reflectie op de joodse religieuze traditie in een van de meest raadselachtige, maar tegelijk invloedrijkste literaire uitingen van de twintigste eeuw. De cursus behandelt Kafka’s leven en werk en gaat uitgebreid in op de achtergronden ervan aan de hand van onder meer Het proces, De gedaanteverwisseling en de verhalen Het vonnis, In de strafkolonie, Een plattelandsarts en Bij de bouw van de Chinese Muur.
user-chart Docent drs. Michiel Hagdorn Calendar-Plus 10 colleges, dinsdag 4 oktober t/m 13 december 2022, 13.15-15.15 uur (geen college op 25 oktober) € 310,- (inclusief gedrukte syllabus) calendar-exclamation Uiterlijk 27 september aanmelden
Cursus letteren De Meester en Margarita van Michail Boelgakov onder de loep
In ‘De meester en Margarita’ van de Russische schrijver Boelgakov komt de duivel samen met zijn kompanen
op bezoek in het Moskou van de jaren dertig uit de vorige eeuw. Boelgakov verweeft dit duivelsverhaal met het verhaal van Jezus die berecht wordt door Pontius Pilatus én met een ontroerende liefdesgeschiedenis. De levendige fantasie en komische stijl, de grappige personages, de absurde scènes en de vaart in zijn verhalen en romans bezorgen de Russische lezer – van arbeider tot hoogleraar – eindeloos veel plezier. Ook in het Westen sloeg het boek in als een bom. In de vier colleges staat deze meesterlijke roman van Boelgakov centraal. We maken een verkenningsreis door het werk, lezen hoofdstukken en fragmenten, bespreken thema’s, motieven en sleutelscènes en proberen zijn werk te duiden.
user-chart Docent drs. Judith Janssen
Calendar-Plus 4 colleges, vrijdag 7 oktober t/m 28 oktober 2022, 11.00-13.00 uur
€ 120,calendar-exclamation Uiterlijk 30 september aanmelden
Cursus letteren Klassieke literaire romans en hun moderne verwerking
Literatuur vernieuwt zich steeds qua vorm, verpakking en inhoud. Toch verschijnen er regelmatig romans die duidelijk variëren, voortborduren of verbonden zijn aan een klassieke roman. Denk aan Michael Cunningham’s De uren dat een moderne bewerking is Mrs Dalloway van Virginia Woolf, of Jeanette Winterson’s Frankusstein dat natuurlijk op Mary Shelley’s beroemde Frankenstein voortborduurt. Waarom doen schrijvers dat? Welke klassieke romans kiezen zij daarvoor en waarom juist die romans? Verbeteren ze het oorspronkelijke verhaal? Hebben ze er kritiek op of is het uit bewondering? En hoe anders is de moderne roman dan de klassieker die eraan ten grondslag ligt? We bespreken elke week een roman, steeds eerst de klassieker en de week erna de moderne roman, in chronologische volgorde. Elk koppel heeft een andere onderlinge relatie.
user-chart Docent drs. Lidewijde Paris Calendar-Plus 6 colleges, woensdag 26 oktober t/m 30 november 2022, 10.00-12.00 uur
€ 180,calendar-exclamation Uiterlijk 19 oktober aanmelden
Cursus letteren Herodotus’ Historiën
Herodotos (circa 480-439 v. Chr.) stond in de Oudheid als baanbrekend journalist, denker, historicus en reiziger bekend. Zijn indrukwekkende boek, Historiën, is grensverleggend en letterlijk grensoverschrijdend geweest. In deze colleges bespreken we de methode van Herodotos, zijn bronnen en zijn eigen onderzoeken. Dit laatste gaat over zijn plezier om gewoonten en eigenaardigheden van vreemde volkeren te beschrijven, ook van bedachte ‘ontdekkingen’ als bijvoorbeeld Atlantis. Hij reisde veel naar onder meer Perzië en Egypte, maar wat is fantasie geweest en wat werkelijkheid? Is het al vroeg gemaakte verwijt dat hij maar wat uit zijn duim zoog, wel verdiend? Ook wat hij schreef over vrouwen, slaven en artsen komt aan bod in deze korte cursus.
user-chart Docent drs. Hein van Dolen
Calendar-Plus 5 colleges, woensdag 2 november t/m 30 november 2022, 11.00-13.00 uur € 155,- (inclusief gedrukte reader) calendar-exclamation Uiterlijk 19 oktober aanmelden
Cursus letteren Is de wereld niet stuk te krijgen? Maxim Osipov over eigen en andermans werk
Is de wereld niet stuk te krijgen? Dit is het thema dat de Russische schrijver en cardioloog Maxim Osipov (Moskou, 1963) onderzoekt in deze unieke, Engelstalige cursus. De schrijver vertelt zelf over zijn eigen werk en dat van Anton Tsjechov (een keuze uit zijn verhalen) en Sasja Sokolov (School voor zotten). Van zijn hand verschenen meerdere bundels met verhalen die zowel in eigen land als daarbuiten veel aandacht kregen, waaronder De wereld is niet stuk te krijgen. In september 2022 verschijnt zijn tweede bundel Kilometer 101 bij uitgeverij Van Oorschot.
user-chart Docenten dr. Maxim Osipov en prof.dr. Arko Oderwald Calendar-Plus 4 colleges, vrijdag 18 november t/m 9 december 2022, 15.30-17.30 uur
€ 120,calendar-exclamation Uiterlijk 11 november aanmelden
Tijdens deze luistercolleges zien we hoe de piano tot volledige bloei komt in de vroege negentiende eeuw. We kijken daarbij in de volle breedte naar de rol van dit instrument: niet alleen als solo-instrument maar tevens als karakteristieke participant in kamermuziek en liederencyclus. Dat doen we door in zes chronologische stappen pianomuziek, liederencycli en kamermuziek te behandelen van Beethoven, Chopin, Liszt, Schubert en Schumann. Wezenlijke aspecten van de romantische stijl en de ontplooiing van pianistieke mogelijkheden liggen direct in elkaars verlengde. Veelal zijn er verbanden met poëzie of literatuur. Uitgangspunten tijdens deze muzikale zoektocht zijn de compositorische opzet, het persoonlijke engagement van de toondichter en de ontstaansgeschiedenis van de compositie tegen de achtergronden van de betreffende tijdsgeest.
user-chart Docent drs. Jan Ezendam
Calendar-Plus 6 colleges, vrijdag 25 november, 2 en 9 december 2022 en 13, 20 en 27 januari 2023, 13.15-15.15 uur
€ 180,- calendar-exclamation Uiterlijk 18 november aanmelden
