Overzichtprogramma's in het Zuiden2011 - 2013 by VVOB vzw

Overzicht programma's in het Zuiden 2011 - 2013

Inhoud Inhoud............................................................................................................................... 2 Colofon.............................................................................................................................. 2 Voorwoord....................................................................................................................... 3 Geografisch overzicht................................................................................................. 4 Cambodja......................................................................................................................... 6 ff Versterking landbouwvoorlichting................................................................. 6 ff Institutionele capaciteitsopbouw in het onderwijs.................................. 8 DR Congo........................................................................................................................10 ff Versterking lager onderwijs en technisch landbouwonderwijs.........10 Ecuador...........................................................................................................................12 ff Scholen als actoren van verandering...........................................................12 ff Beroeps- en technisch(e) onderwijs en opleidingen..............................14 Kenia.................................................................................................................................16 ff 'Gezond Leren' in het basisonderwijs...........................................................16 ff Integratie van ICT in onderwijs.......................................................................18 Rwanda............................................................................................................................20 ff Versterking schoolmanagement....................................................................20 ff Beroeps- en technisch(e) onderwijs en opleidingen..............................22 Suriname........................................................................................................................24 ff Effectievere Scholen...........................................................................................24 Vietnam...........................................................................................................................26 ff Versterking middelbaar onderwijs................................................................26 ff Versterking landbouwvoorlichting...............................................................28 Zambia.............................................................................................................................30 ff Ondersteuning van de lerarenopleiding.....................................................30 Zimbabwe......................................................................................................................32 ff Kwaliteitsonderwijs en Kwetsbaarheid........................................................32 Zuid-Afrika.....................................................................................................................34 ff Verbetering van het lesgeven in het secundair beroepsonderwijs..34

Colofon Verantwoordelijke uitgever Bart Dewaele VVOB vzw De Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en technische Bijstand Handelsstraat 31 1000 Brussel T • +32 (0)2 209 07 99 F • +32 (0)2 209 07 98 E • info@vvob.be W • www.vvob.be Foto's Dieter Telemans, Hester Jonkhout, Virak Uon, Kim Savoeun, Martine Hendrickx, Vivian Nereah, Leonie Meijerink, Peter Van Gils, Erik Merens, Lieve Leroy, Evelien Masschelein Publicatiedatum December 2011

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

De digitale versie van deze brochure en de Engelse vertaling vind je op www.vvob.be/vvob/programmas.

Voorwoord Beste lezer, Deze brochure biedt een beknopt overzicht van de programma's die VVOB realiseert met steun van de Belgische federale overheid en in het bijzonder het Directoraat Generaal Development. Deze steun wordt verleend binnen het kader van een akkoord afgesloten door de ministers Charles Michel voor de Belgische overheid en Geert Bourgeois voor de Vlaamse overheid voor de periode 2008-2019. De VVOB-programma's hebben een looptijd van gemiddeld zes jaar. In deze brochure vindt u de programma's die gestart zijn tussen 2008 en 2013. De totale financiering van VVOB voor de realisatie van deze programma's bedraagt 57 miljoen euro en wordt gespreid over vijftien programma's in tien landen. Reeds behaalde en verder geplande resultaten worden gesitueerd binnen de specifieke context, de doelstellingen en activiteiten voor de periode 2011-2013. VVOB heeft gekozen voor doorgedreven specialisatie in de sector onderwijs: van de vijftien programma's zijn er dertien gericht op de verbetering van de kwaliteit van onderwijs. Twee programma's binnen de landbouwsector worden afgebouwd in 2012. Elk onderwijsprogramma focust zich op een of meerdere van de zeven onderstaande thema's met het oog op het bereiken van einddoelstellingen in het lager, secundair of het technisch en beroepsonderwijs.

Thematische klemtonen van VVOB's focus op onderwijs De referenties voor en doelen van onderwijsontwikkeling

De ondersteuning van onderwijsontwikkeling

De externe kwaliteitscontrole van het onderwijs

zz Curriculumontwikkeling

zz Lerarenopleiding en permanente professionele vorming

zz Externe kwaliteitscontrole: Inspectie en toezicht

zz Strategische planning

zz Didactiek zz ICT en media zz Schoolsystemen: Beheer, participatie en interne kwaliteitscontrole

Deze brochure is in de eerste plaats bedoeld voor de eigen medewerkers. Zij staan voor de opdracht hun expertise te delen met collega's wereldwijd. Enerzijds hoeven we het warm water niet opnieuw uit te vinden. Anderzijds kunnen we betere onderwijsoplossingen vinden als we putten uit de ervaring van andere contexten, zowel deze van onze partnerlanden als van Vlaanderen. Een goede kennis van elkaars programma hoort daarom tot de basiskennis van VVOB-medewerkers. Tegelijk wil de brochure verhelderend zijn voor al wie een belang heeft bij VVOB: partners in het Zuiden; leden en bestuursleden; beleidsmakers op Vlaams, Belgisch en Europees niveau; andere ontwikkelingsorganisaties in BelgiĂŤ en de wereld; stagiairs; consultants en academici; en ten slotte onze technische partnerorganisaties. Hoewel het brede publiek niet de belangrijkste doelgroep is, kan deze brochure ook verhelderend zijn voor de duizenden onderwijsmensen die een solidaire blik op de wereld houden. Velen van hen zijn trouwens al betrokken via het VVOB-programma rond scholenbanden, dat gesteund wordt door de Vlaamse overheid (zie: www.scholenbanden.be). We wensen u alvast aangename lectuur. Voor vragen kan u steeds terecht bij onze medewerkers of op www.vvob.be.

Stefaan Van Mulders Bart Dewaele Directeur-generaal Voorzitter van de Raad van Bestuur

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Geografisch overzicht

Ecuador Meerjarenprogramma zz Escuelas Gestoras del Cambio (Scholen als Actoren van Verandering) P. 12 zz Versterking beroepsen technisch(e) onderwijs en opleidingen (TVET-programma) P. 14 Website VVOB Ecuador zz www.vvob.org.ec

DR Congo Meerjarenprogramma zz Versterking lager onderwijs en technisch landbouwonderwijs P. 10 Website VVOB DR Congo zz www.vvob.be/drc

Suriname Meerjarenprogramma zz PROGRESS (Programma Effectievere Scholen Suriname) P. 24

Zambia Meerjarenprogramma zz Ondersteuning van de lerarenopleiding P. 30 Blog VVOB Zambia zz http://vvobzambia.blogspot.com

Zimbabwe Meerjarenprogramma zz Kwaliteitsonderwijs en Kwetsbaarheid P. 32 Website VVOB Zimbabwe zz www.vvob.co.zw

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

BelgiĂŤ Ondersteuning activiteiten in de partnerlanden en overkoepelende organisatie Noordwerking zz Scholenbanden zz Stageprogramma Ook o.a. partner in Educaid.be, Ontwikkelingsdebatten, Saved by the bell, Greenergy,... Websites zz www.vvob.be zz www.scholenbanden.be zz www.educaid.be

Vietnam Meerjarenprogramma zz Versterking middelbaar onderwijs P. 26 zz Versterking participatieve landbouwvoorlichting P. 28 Website VVOB Vietnam zz www.vvob.be/vietnam

Kenia Meerjarenprogramma zz ICT-integratie in het onderwijs P. 18 zz Gezond Leren in het basisonderwijs P. 16 Website VVOB Kenia zz www.vvob.be/kenya

Rwanda Meerjarenprogramma zz Versterking schoolmanagement P. 20 zz Versterking beroepsen technisch(e) onderwijs en opleidingen (TVET-programma) P. 22

Cambodja Meerjarenprogramma zz Institutionele capaciteitsopbouw in het onderwijs (SEAL-programma) P. 8 zz Versterking landbouwvoorlichting (IMAGE-programma) P. 6 Website VVOB Cambodja zz www.vvobcambodia.org

Website VVOB Rwanda zz www.vvobrwanda.org

Zuid-Afrika Meerjarenprogramma zz Verbetering van het lesgeven in het secundair beroepsonderwijs P. 34

Meer links naar, bijvoorbeeld, blogs en sociale netwerkpagina's van VVOB en haar programma's vind je op www.vvob.be/vvob/links.

Website VVOB Zuid-Afrika zz www.vvobsouthafrica.org

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Cambodja

Versterking landbouwvoorlichting zz Programma:

Improvement of Agricultural Extension Programme (ImAgE) (programma rond de verbetering van de landbouwvoorlichting)

zz Locatie:

Provincie Kandal

zz Uitvoering:

2008 - 2012

zz Budget:

Totaal 2008 - 2012: € 959.227 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 544.227 – gepland 2011 - 2012: € 415.000)

zz Sleutelthema’s: Landbouw, Voorlichtingsdiensten, Vorming en training

Context Op het Cambodjaanse platteland is er veel armoede en zijn er weinig ontwikkelingsperspectieven. Hierdoor migreren veel jongeren naar de stad op zoek naar een beter bestaan. Eens in de stad komen deze jongeren echter vaak in de marge terecht en zijn zij extra kwetsbaar voor aanraking met criminaliteit en drugs. De toenemende migratiestroom naar de steden hangt onder andere samen met hoge uitvalcijfers in het onderwijs. Dit is een gevolg van de lage kwaliteit en relevantie van het onderwijs enerzijds en een gebrek aan middelen om kinderen en jongeren naar school te sturen anderzijds. De onzekere vooruitzichten voor jongeren op het platteland versterkt de plattelandsvlucht. Het Nationale Strategische Ontwikkelingsplan van Cambodja erkent deze toename van het aantal jongeren dat van het platteland naar de stad trekt, als een probleem. Ook is tijdens consultaties van leidinggevenden op het ministerie van Landbouw (MAFF) deze migratie van jongeren erkend als een groeiend en prioritair probleem. Door onder andere de diensten voor landbouwvoorlichting te versterken wil de Cambodjaanse regering deze trek naar de stad een halt toeroepen. In verschillende beleidsdocumenten van het MAFF onderstreept men het verbeteren van de dienstverlening aan boeren door voorlichtingswerkers van de lokale overheid. Deze voorlichtingsdiensten willen het bestaan van de landbouwgezinnen verbeteren door hen technisch advies te geven en hen te ondersteunen in processen die gericht zijn op het ontwikkelen en toepassen van betere landbouwtechnieken. Doelstelling van het programma Het landbouwprogramma ImAgE wenst in te spelen op de nood aan een versterkt systeem van landbouwvoorlichting. Dit wil ze vooral doen op districtsniveau, waar de voorlichtingswerkers technische vorming aan de boeren doorgeven. Daarnaast beoogt het programma de leiderschaps- en managementvaardigheden van de leidinggevenden in de districten en provincies te versterken. ImAgE wil ook de voorlichtingswerkers meer toegang bieden tot kwalitatief materiaal dat hen kan ondersteunen in hun dagdagelijkse praktijk.

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Voor het ImAgE-programma heeft het MAFF als strategische partner een overeenkomst (2008-2013) ondertekend met VVOB. Binnen het MAFF is het Departement van Landbouwextensie (DAE) de belangrijkste betrokkene bij de interventie van VVOB. De operationele partners van het ImAgE-programma zijn het Provinciale Departement van Landbouw (PDA) en zeven van de elf Districtkantoren van Landbouw (DOA) in de provincie Kandal. In de eerste plaats zijn de voorlichtingswerkers op districtsniveau de directe doelgroep in het proces van capaciteitsopbouw. Hun methodologische en technologische vaardigheden dienen versterkt te worden. ImAgE opereert vanuit het Provinciaal Departement van Landbouw (PDA) in de provincie Kandal. In de pilootfase werkte ze samen met drie districten (Kandal Steung, Kien Svay en Ponhea Lueu) en met een totaal van 23 voorlichtingswerkers (vijftien districts- en acht provinciale extensiewerkers). De algemene doelstelling van het ImAgE-programma is dat huishoudens op het platteland in de provincie Kandal hun levensonderhoud verbeteren en hun kwetsbaarheid verminderen via verbeterde en milieuvriendelijke landbouwpraktijken. De specifieke doelstelling van dit programma is dat boeren (met bijzondere aandacht voor vrouwelijke en jonge boeren) in de provincie Kandal verbeterde en milieuvriendelijke landbouwpraktijken toepassen en hierover informatie uitwisselen. Het programma wil volgende resultaten behalen: zz Resultaat 1: Zeven District Offices of Agriculture (DOA) in de provincie Kandal verlenen meer efficiënte en effectieve diensten aan boeren. Hierbij is er bijzondere aandacht voor het bereiken van vrouwen en jongeren en voor de promotie van milieuvriendelijke landbouwpraktijken. zz Resultaat 2: Het Provinciale Departement van Landbouw (PDA) in Kandal verleent verbeterde ondersteuning en begeleiding aan het personeel van de DOA’s. zz Resultaat 3: Het Departement van Landbouwextensie (DAE) van het MAFF verbetert het aanbod van en de toegang tot voorlichtingsmateriaal voor het personeel van het PDA en de DOA’s.

Activiteiten Op het niveau van Resultaat 1 ondersteunt VVOB de DOAâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwikkelen van hun capaciteit om een strategie te kunnen toepassen die man en vrouw gelijkschakelt op het niveau van districten en dorpen, en om jongeren te kunnen bereiken via boerengroepen, voorlichtingswerkers in het dorp en opleidingsinstituten voor leraren. VVOB helpt ook bij de ontwikkeling van voorlichtingsmateriaal met bijzondere aandacht voor milieuvriendelijke landbouwpraktijken en de ontwikkeling van methodologische en technologische vaardigheden van voorlichtingswerkers van het district. Daarnaast ondersteunt VVOB de DOAâ&#x20AC;&#x2122;s bij de versterking van de management- en planningsvaardigheden van hun leidinggevenden. Hierbij is extra aandacht voor het werven van fondsen via District Integration Workshops en Commune Investment Plans. VVOB versterkt op het niveau van Resultaat 2 de capaciteit van het personeel van het PDA (voorlichtingswerkers en vakspecialisten). Doel is dat zij een betere professionele ondersteuning aan de DOAâ&#x20AC;&#x2122;s kunnen geven maar ook dat ze de banden tussen belanghebbenden en de uitwisseling van informatie kunnen bevorderen. Op het niveau van Resultaat 3 ondersteunt VVOB het DAE bij de ontwikkeling van een procedure voor het samenbrengen van

voorlichtingsmateriaal en de kwaliteitszorg van dit materiaal. Er is ook hulp bij de ontwikkeling en het beheer van een online portaal voor voorlichtingsmateriaal. Enkele reeds behaalde resultaten zz VVOB heeft 43 voorlichtingswerkers in de provincie Kandal getraind en gecoacht in: zz vijf technische onderwerpen: intensieve rijstbouw, champignons kweken, organische groententeelt, kippen fokken en vis kweken; zz twee methodologische onderwerpen: Farmer Field School en Participatory Technology Development; zz en twee managementonderwerpen: budgetteren en participatieve planning, en monitoring en evaluatie. zz Voor elk van deze onderwerpen ontwikkelde het programma modules en ander ondersteunend materiaal, zoals posters, die de voorlichtingswerkers gebruiken wanneer zij boerengroepen trainen in de specifieke onderwerpen. zz Deze voorlichtingswerkers bezoeken, trainen en ondersteunen in totaal 3.000 boeren verspreid over 75 dorpen in de provincie Kandal. VVOB coacht hen wanneer zij de boerengroepen in deze dorpen gaan bezoeken.

Contact Jan Geusens (Programme Manager) #52, Street 101 Boeung Trabek, Chamkar Mon District Phnom Penh, Cambodja F â&#x20AC;˘ +855 (0)23 726 637 E â&#x20AC;˘ jan.geusens@vvobcambodia.org

Inge Bennenbroek (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 93 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ inge.bennenbroek@vvob.be

Website van VVOB Cambodja: www.vvobcambodia.org

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Cambodja

Institutionele capaciteitsopbouw in het onderwijs zz Programma:

Science, Environmental and Agricultural Life skills Programme (SEAL) (institutionele capaciteitsopbouw rond wetenschap, milieu, en landbouwleefsleutels)

zz Locatie:

Provincies Kandal en Siem Reap in de pilootfase, verbredingsfase over heel het land

zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 2.936.264 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 1.060.734 – gepland 2011 - 2013: € 1.875.530)

zz Sleutelthema’s: Lerarenopleiding, Onderwijs, Life skills (Landbouw, Milieu), ICT, Wetenschappen

Context De armoede in Cambodja hangt nauw samen met de lage kwaliteit van het onderwijs. Dit komt onder andere door een tekort aan gekwalificeerde leraren en adequate infrastructuur, zoals bijvoorbeeld relevante leermaterialen. Een van de gevolgen is dat er veel schoolverlaters zijn. Bovendien is er een toenemende plattelandsvlucht. Door onder meer hun gebrekkige landbouwkundige vaardigheden hebben de landbouwers er immers vaak een weinig rooskleurige toekomst. VVOB startte in 2004 met vier projecten in Cambodja die gericht waren op de versterking van de capaciteit van de lerarenopleidingen. Die zijn inmiddels afgesloten en overgedragen aan het ministerie van Onderwijs, Jeugd en Sport (MoEYS). In 2008 startte het SEAL-programma. Het komt tegemoet aan de bovenstaande onderwijsproblematiek en bouwt voort op de resultaten en ervaringen van eerdere VVOB-projecten in het land. Doelstelling van het programma Het SEAL-programma heeft een drieledige doelstelling met het oog op het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs in Cambodja: 1. de didactische vaardigheden van de leerkrachten in het lager en lager secundair onderwijs verbeteren; 2. de inhoud van de life skills- en wetenschapsvakken verbeteren door leerlinggerichte lesmaterialen te ontwikkelen; 3. en het benodigde materiaal ontwikkelen en de bijhorende ICT-ondersteuning voorzien. Partners Het programma werkt met de instituten voor lerarenopleiding en met de praktijkscholen die eraan verbonden zijn. Binnen de lerarenopleidingen is SEAL zowel op provinciaal als op regionaal niveau actief. De 18 provinciale instituten voor lerarenopleiding ontfermen zich over de leerkrachten van het lager onderwijs en werken rond life skills. De zes regionale instituten voor lerarenopleiding voor de leerkrachten lager secundair onderwijs werken rond life skills en wetenschapsvakken. Het programma richt zich dus rechtstreeks tot de docenten van de leerkrachten en tot de leerkrachten van de praktijkscholen.

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Via hen bereikt SEAL onrechtstreeks de leerkrachten in opleiding en de leerlingen van het basis- en het lager middelbaar onderwijs. Om deze doelstellingen te bereiken werken we samen met het MoEYS (VVOB’s strategische partner), en met de instituten voor lerarenopleiding op provinciaal en regionaal niveau (VVOB’s operationele partners). Door afstemming met internationale organisaties krijgt het programma een grotere draagwijdte. Zo zijn onder andere de Asian Development Bank (ADB), UNICEF, Japanese International Cooperation Agency (JICA), Open Institute, USAID en World Education betrokken bij het programma. Activiteiten Versterken didactische vaardigheden De essentie van het SEAL-programma is het versterken van de didactische vaardigheden van de leerkrachten die afstuderen aan de lerarenopleiding. Hiertoe zijn werkgroepen opgericht. Deze bestaan uit leerkrachten van de praktijkscholen; leraren aan de lerarenopleidingen die de respectieve wetenschapsen life skills-vakken doceren; en een VVOB-medewerker, die de werkgroep begeleidt en ondersteunt. De deelnemers van de werkgroepen leren hoe ze leerlinggerichte methodes kunnen toepassen en hoe ze hiervoor lesmateriaal kunnen ontwikkelen. Doel is dat leerlingen actiever deelnemen aan de lessen. Er wordt hen ook bijgebracht hoe ze creatief denken bij de studenten kunnen stimuleren en hoe ze goedkope experimenten kunnen uitvoeren. Dit helpt om het curriculum op een meer aantrekkelijke en praktische manier te onderwijzen. De werkgroepen ontwikkelen zelf ook lesmateriaal. Hiervoor halen ze hun inspiratie uit georganiseerde uitstappen naar bijvoorbeeld landbouwprogramma’s of naar scholen, maar ook uit trainingen gegeven door (lokale) consultants. Handboeken over vorming, digitale onderwijsmaterialen, posters, uurroosters, microprojecten en schooltuinen zijn enkele concrete realisaties van de werkgroepen. ICT-ondersteuning Het ICT-aspect van dit programma gaat over hoe ICT het onderwijs kan ondersteunen. Het is belangrijk dat leerkrachten geschikte instrumenten gebruiken bij onderwijsactiviteiten. Door de gepaste ICT-ondersteuning kunnen de leerkrachten

Enkele reeds behaalde resultaten ook gebruik maken van digitale leermaterialen, zoals: presentaties, videoâ&#x20AC;&#x2122;s, rekenbladen ... Toepassingsgebieden Het programma heeft twee etappes met elk een specifiek toepassingsgebied. De pilootfase (2008-2011) focust op de provincies Kandal en Siem Reap, terwijl in de verbredingsfase (2011-2013) het programma zich uitstrekt over heel het land. Gedurende de pilootfase introduceert en test SEAL vernieuwende concepten in life skills en wetenschappen. Na goedkeuring door het ministerie van Onderwijs, Jeugd en Sport (MoEYS) zal SEAL deze verspreiden bij de andere instituten voor lerarenopleiding tijdens de verbredingsfase. Lokale expertise Bij deze activiteiten maakt VVOB zoveel mogelijk gebruik van de beschikbare lokale kennis en vaardigheden. Indien dergelijke kennis niet voor handen is, zorgt VVOB ervoor dat lokale partners deze technische expertise kunnen verwerven. Dit leidt tot een versterkte partner en verhoogt de duurzaamheid van de resultaten. Zo traint VVOB de trainers en lesgevers die instaan voor de verbredingsfase. Dit zijn zowel de docenten die deelnemen in de pilootfase, als de vertegenwoordigers van het departement voor lerarenopleiding van het ministerie. Hierbij introduceren de Cambodjaanse trainers en lesgevers zelf de nieuw aangeleerde methodieken en ontwikkelde materialen op de overige instituten.

zz Een hele reeks materialen is beschikbaar: zz Handboeken en multimedia over wetenschappen, life skills (milieu en landbouw) en ICT, maar ook lesmaterialen zoals posters en DVDâ&#x20AC;&#x2122;s. zz Materiaal voor lage-kost-experimenten zijn beschikbaar en geĂŻntegreerd in de activiteiten en in de methoden van de handboeken. zz 23 modellessen zijn ontwikkeld door de leraren (in samenwerking met de werkgroepen), uitgetest, aangepast en gedeeltelijk gefilmd zodat deze gebruikt kunnen worden als praktische voorbeelden. zz Innoverend onderwijsmateriaal is uitgewerkt en aan het MoEYS gegeven voor goedkeuring. Reeds 250 wetenschapsposters en hoofdstukken van handboeken zijn goedgekeurd door het MoEYS. zz De docenten van de werkgroepen zijn getraind in technische en methodologische vaardigheden van life skills en in het gebruik van multimedia. zz Docenten en leerkrachten hebben meer vertrouwen en hebben minder met problemen te maken bij het onderwijzen van de materie. zz In elke provinciale lerarenopleiding zijn resource centra geĂŻnstalleerd. De docenten hebben er toegang tot ICTmateriaal en het Internet. zz Basisinfrastructuur en -materiaal voor organische tuinen zijn beschikbaar in vijf pilootscholen.

Contact Jan Geusens (Programme Manager) #52, Street 101 Boeung Trabek, Chamkar Mon District Phnom Penh, Cambodja F â&#x20AC;˘ +855 (0)23 726 637 E â&#x20AC;˘ jan.geusens@vvobcambodia.org

Inge Bennenbroek (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 93 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ inge.bennenbroek@vvob.be

Website van VVOB Cambodja: www.vvobcambodia.org KROU-website (onderwijsportaal in Cambodja): www.krou.org

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

DR Congo

Versterking lager onderwijs en technisch landbouwonderwijs zz Programma:

Contribution à l’amélioration de la qualité de l’enseignement primaire et secondaire technique agricole (programma rond bijdrage aan de kwaliteitsverbetering van het basisonderwijs en het middelbaar technisch landbouwonderwijs)

zz Locatie:

Nationaal en vanaf 2011 ook pilootwerking in de provincie Bandundu (Kikwit)

zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 4.263.170 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 1.394.066 – gepland 2011 - 2013: € 2.869.104)

zz Sleutelthema’s: Lagere scholen, Landbouwonderwijs, Inspectie, Vorming

Context

Partners

Het onderwijssysteem in de DR Congo is zwak: er is een gebrek aan onderwijzers, het beroep van onderwijzer is ondergewaardeerd en onderbetaald, en er is een tekort aan didactisch materiaal en aangepaste leermethodes. Het budget van het ministerie van Onderwijs is te beperkt om de scholen financieel bij te staan. Hierdoor komt de werking van de scholen grotendeels ten laste van de ouders. Toch maakt de Congolese overheid vordering in het onderwijs. Zo is sinds 2010 het lager onderwijs gratis, met uitzondering van de steden Kinshasa en Lubumbashi. Sinds dan zijn er ook plannen om de lonen van de leerkrachten te verhogen. Het ministerie rekent op de internationale gemeenschap om het budgettekort te dichten dat hierdoor zal ontstaan.

Om deze doelstelling te bereiken werken we samen met het Ministère de l’Enseignement Primaire, Secondaire et Professionnel, onze strategische partner; en met de Inspection Générale de l’Enseignement Primaire, Secondaire et Professionnel (op nationaal en op provinciaal niveau) en met de Direction des Programmes Scolaires et Matériel Didactique (DIPROMAD), onze operationele partners.

Naast het financieringstekort is er ook een duidelijke nood aan permanente vorming en omkadering van de schooldirecties en de leerkrachten. Het ministerie werkte een vijfjarige strategie uit waarin de continue vorming van het onderwijzende personeel een belangrijke plaats heeft. Doelstelling van het programma Het programma draagt bij tot de verbetering van de kwaliteit van het lager onderwijs en van het middelbaar technisch landbouwonderwijs in de DR Congo (vanaf 2012 ook het middelbaar beroepslandbouwonderwijs). Het heeft hierbij een tweeledige doelstelling: 1. Het wil een goede werking verzekeren van ‘de basiscellen’ (zie onder) als kleine vormingscentra in de lagere scholen en in het landbouwonderwijs. Aan deze doelstelling werkt het programma in de onderwijsprovincie Bandundu 2. Enerzijds zorgen inspecteurs voor vorming en begeleiding van reeds tewerkgestelde leerkrachten. Anderzijds wordt in de opleiding van de leerkrachten in spé een module geïntroduceerd rond ‘de basiscellen’. 2. Het programma wil ervoor zorgen dat studenten van het technisch landbouwonderwijs een competentiegerichte opleiding krijgen. Doel is dat ze bij het afstuderen in staat zijn om hun beroep uit te oefenen als agronoom A2. Vanaf 2012 wil het programma op basis van het A3-niveau ervoor zorgen dat men opnieuw secundair beroepslandbouwonderwijs aanbiedt.

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Activiteiten Landbouwonderwijs Om het landbouwonderwijs te versterken ondersteunt VVOB de Direction des programmes et matériel didactique (DIPROMAD). Samen nemen we de afstudeeropties binnen het landbouwonderwijs (op A2- en A3-niveau) onder handen. Bijscholing leerkrachten VVOB steunt het Service national de formation (SERNAFOR) van de onderwijsinspectie in de vorming van het onderwijzend personeel van zowel het basisonderwijs als van de landbouwscholen. Centraal in de permanente vorming staan ‘de basiscellen’. Dit zijn overlegorganen waarin men door middel van uitwisseling aan zelfvorming en zelfevaluatie doet. Men gebruikt er ook het didactisch materiaal dat SERNAFOR bezorgt aan de school. Daarnaast overlegt SERNAFOR ook met andere vormingsdiensten en -actoren in het onderwijsmilieu. Onderwijsinspectie Ten derde ondersteunt VVOB de Controledienst van de inspectiegeneraal. Op die manier verbetert VVOB de externe controle op de werking van de scholen. Er is een reflectiegroep om de inspectie organisatorisch en institutioneel te versterken. Binnen deze reflectiegroep helpt VVOB de inspectie met het ontwikkelen van controlefiches. VVOB ondersteunt hen ook bij het gebruik van de inspectierapporten. Dit moet een betere opvolging toelaten van het beheer van de scholen en de lessen in de klassen. Er zijn ook regelmatig overlegbijeenkomst tussen de diensten Vorming en Controle van de inspectie. Leerlingevaluatie Tot slot versterkt VVOB de Service de Concours et Evaluations bij de aanpassing van de schoolevaluaties en staatexamens om de leerlingen beter te kunnen evalueren.

Enkele reeds behaalde resultaten zz De eerste noties van competentiegericht opleiden zijn gekend bij het merendeel van de scholen. 45% van de examenvragen zijn in lijn met de inhoud van het schoolcurriculum maar nog niet in lijn met het competentiegericht opleiden. zz Tien inspectiefiches zijn herzien, twee nieuwe fiches zijn gecreĂŤerd en er is een gebruiksaanwijzing opgesteld voor het gebruik van deze fiches (beschikbaar online op www.cd.refer.org/inspection). Er zijn hiervan 415 exemplaren gebruikt door inspecteurs te velde in zeven onderwijsprovincies. 164 geaggregeerde rapporten zijn naar de nationale inspectiedienst doorgestuurd. zz Alle inspecteurs te velde zijn gevormd met betrekking tot het landbouwonderwijs. zz Er zijn 33 verschillende didactische materialen ontwikkeld en verdeeld. zz De landbouwscholen hebben een basis aan didactisch materiaal. Zo beschikken bijvoorbeeld 29 pilootscholen over een handleiding over het ondernemerschap.

zz De tien landbouwafstudeerrichtingen zijn op basis van een analyse van de behoeftes op de arbeidsmarkt gerationaliseerd tot zes afstudeerrichtingen. Deze richtingen zijn vanaf het schooljaar 2010-2011 voor het eerst aangeboden (in het derde middelbaar). zz Binnen het landbouwonderwijs zijn de schoolprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s geactualiseerd en zijn beschikbaar voor alle 1250 landbouwscholen. zz Er zijn twaalf afleveringen van een radioprogramma ontwikkeld en uitgezonden. zz Meer dan 700 examens van leerlingen werden geanalyseerd en geĂŤvalueerd. De cyclus van het leren uit deze examens, om het jaar nadien gerichte vormingen aan te bieden aan scholen die ondermaats scoren, begint zich te sluiten.

Contact Michel Triest (Programme Manager) VVOB RD CONGO/Ecole Belge, Local 52 Av. De la Gombe 2, C/ de la Gombe Kinshasa, DR Congo T â&#x20AC;˘ +243 (0)99 871 29 89 E â&#x20AC;˘ vvob.rdcongo@yahoo.com

Jeroen De Wilde (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 82 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ jeroen.dewilde@vvob.be

Website van VVOB DR Congo: www.vvob.be/drc Website van de Inspection GĂŠnĂŠrale de lâ&#x20AC;&#x2122;Enseignement: www.cd.refer.org/inspection

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Ecuador

Scholen als actoren van verandering zz Programma:

Programa Escuelas Gestoras del Cambio (EGC) (programma rond Scholen als Actoren voor Verandering)

zz Locatie:

Het eerste deel van het meerjarenprogramma concentreerde zich op tien provincies: Loja, Azuay, Carchi, Imbabura, Noord-Pichincha, Chimborazo, Esmeraldas, Manabi, Pastaza en Zamora-Chinchipe. Het tweede deel heeft een nationale reikwijdte.

zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 3.647.317 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 1.501.507 – gepland 2011 - 2013: € 2.145.809)

zz Sleutelthema’s: Basisonderwijs, Bijscholing, Lerarenopleiding, Onderwijsinspectie en -begeleiding

Context Het programma Escuelas Gestoras del Cambio (EGC - Scholen als Actoren voor Verandering) ging in 2008 van start. Het richt zich op de nationale onderwijspolitiek en draagt actief bij aan het Ecuadoraanse ‘Tienjarenplan van het Onderwijs 2006-2015’. We werken ook aan de opvolging van de internationale richtlijnen waarmee Ecuador akkoord is gegaan: Onderwijs voor Iedereen, de Millenniumdoelstellingen, de Verklaring van Parijs; en van de eigen visie en missie van VVOB.

We werkten ook samen met vijftien instituten voor lerarenopleiding en enkele universiteiten. Er zijn tien institutionele plannen uitgewerkt in samenwerking met VVOB. Vijf interinstitutionele werkgroepen ontwikkelden plannen voor diverse thema’s: lerarenprofiel, curriculum, stages, interculturaliteit en organisatiestructuur. In samenwerking met het ministerie van Onderwijs realiseerde het programma ook een nieuw model voor ‘supervisie’.

Doelstelling van het programma

Tweede helft van het programma Vanaf de tweede helft van het programma werken we meer op het centrale niveau en in het hele land. De eerdere ervaring in de provincies helpt ons de band met het lokale niveau te behouden, maar de meeste activiteiten situeren zich nu op het niveau van de nationale actoren: het ministerie van Onderwijs en SENESCYT. Enkele voorbeelden van actielijnen: zz hulp bij de uitwerking van gebruiksgidsen voor wiskunde in het basisonderwijs (bijscholing leerkrachten); zz ondersteuning bij de oprichting van de Nationale Universiteit van Onderwijs; zz hulp bij de toepassing van het nieuwe model voor onderwijsinspectie en -begeleiding.

Escuelas Gestoras del Cambio ondersteunt het ministerie van Onderwijs en het Nationaal Secretariaat van Hoger Onderwijs, Wetenschappen, Technologie en Innovatie (SENESCYT) met specifieke onderliggende doelstellingen: zz versterking van het bijscholingssysteem; zz verhoging van de kwaliteit van de lerarenopleiding; zz verbetering van het systeem voor onderwijsinspectie en -begeleiding. Hierbij wil het programma efficiëntie, effectiviteit en duurzaamheid nastreven via organisatiebreed leren. Escuelas Gestoras del Cambio is het resultaat van een samenwerking tussen VVOB, het ministerie van Onderwijs en SENESCYT. Het geeft een integraal antwoord op de diverse uitdagingen in het basisonderwijs waar het land voor staat. Activiteiten Eerste helft van het programma In de eerste helft van het programma (2008-2010) werkten we samen met het ministerie van Onderwijs, de Nationale Raad voor Hoger Onderwijs en een nationale ploeg van ambtenaren uit verschillende divisies. Er zijn ook tien provinciale teams opgericht. Elk provinciaal team had vertegenwoordigers van onder andere de divisies Curriculum, Basisonderwijs, Supervisie en Lerarenopleiding. Zij moesten de link leggen tussen het centrale niveau en de scholen(netwerken) die deelnemen aan het programma. VVOB versterkte deze teams in de systematisering van ervaringen, plannen, begeleiden van workshops; en in hun monitoring en evaluatie.

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Enkele reeds behaalde resultaten Bijscholing zz EGC systematiseerde 74 betekenisvolle ervaringen in scholen die deel uitmaken van het programma. Het realiseerde ook een website rond deze pedagogische ervaringen. Dit proces draagt bij aan de reflectie over methodologie en strategie rond onderwijsinnovatie in Ecuadoraanse scholen. zz Het programma organiseerde een internationaal evenement voor ‘Onderwijs en Innovatie’, waarop verschillende publieke en niet-gouvernementele actoren hun ‘best practices’ en vernieuwingsprocessen voorstelden. zz EGC werkte een workshop uit voor de productie van educatieve video’s met onder meer deelnemers van de provinciale teams. Doel is dat zij hun ‘schoolvoorbeelden’ blijven systematiseren en verspreiden.

Lerarenopleiding zz EGC ondersteunde de coĂśrdinatiegroep (ministerie van Onderwijs, UNESCO en VVOB) bij de opstart van de nieuwe Nationale Universiteit van Onderwijs. Een eerste projectvoorstel komt tot stand op basis van deelname in de coĂśrdinatiegroep, met bijdragen via externe consultants en een studiereis naar Vlaanderen. zz Het programma organiseerde twee nationale fora voor telkens 200 deelnemers en vijf meerdaagse workshops met vertegenwoordigers van alle 28 lerarenopleidingen. Resultaat van die bijeenkomsten is een participatief uitgewerkt digitaal systeem voor zelfevaluatie, met resultaten voor verbeterplannen en bijscholingsactiviteiten in verband met curriculum, onderwijsonderzoek, didactiek en leiderschap. Indiaanse en Spaanstalige lerarenopleidingen zijn beter afgestemd op de nationale politiek en zijn meer in staat om te reflecteren over de opleiding van nieuwe leerkrachten. zz Als gevolg van netwerkactiviteiten is er meer onderlinge afstemming tussen het ministerie van Onderwijs, het nieuwe ministerie voor Hoger Onderwijs, Wetenschappen, Technologie en Innovatie (akkoord in verband met digitaal platform), enkele universiteiten (als experticecentra) en het netwerk voor lerarenopleidingen â&#x20AC;&#x2DC;Red Kipusâ&#x20AC;&#x2122;.

Onderwijsinspectie en -begeleiding zz Er werd ook een studiereis georganiseerd naar Vlaanderen in oktober 2010 voor onderwijsautoriteiten van de inspectie- en begeleidingsdiensten van het ministerie van Onderwijs en provinciale vertegenwoordigers. Doel was het inspectie- en begeleidingsmodel en zijn toepassing in Vlaanderen te leren kennen. zz Het programma realiseerde een internationaal evenement voor â&#x20AC;&#x2DC;Onderwijsinspectie en -begeleidingâ&#x20AC;&#x2122;, in samenwerking met het ministerie van Onderwijs. Het thema was 'tendensen in verband met pedagogische ondersteuning en begeleiding'. zz EGC ondersteunde het ministerie van Onderwijs bij de participatieve uitwerking van een Nationaal Model voor Inspectie en Begeleiding.

Contact Wouter Van Damme (Programme Manager) Calle Bourgeois N35-75 entre Teresa de Cepena y Av. Republica Quito, Ecuador T â&#x20AC;˘ +593 (0)2 2241624 E â&#x20AC;˘ info@vvob.org.ec

Carla Bracke (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 81 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 94 E â&#x20AC;˘ carla.bracke@vvob.be

Website van VVOB Ecuador: www.vvob.org.ec Kanaal van VVOB Ecuador op YouTube: www.youtube.com/VVOBECUADOR

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Ecuador

Beroeps- en technisch(e) onderwijs en opleidingen zz Programma:

Programa EFTP (programma rond TVET: beroepsen technisch onderwijs, en beroepsen technische opleidingen)

zz Locatie: Nationaal zz Timing:

2011 - 2013

zz Budget:

Gepland 2011 - 2013: â&#x201A;Ź 996.809

zz Sleutelthemaâ&#x20AC;&#x2122;s: Bijscholing, Vorming, Technisch onderwijs, Beroepsonderwijs

Context In 2010 vroeg het ministerie van Onderwijs van Ecuador aan VVOB haar expertise in te zetten binnen de TVET-sector. TVET staat voor Technical and Vocational Education and Training en komt in Vlaanderen overeen met de verzameling van het beroepsen technisch onderwijs ĂŠn beroepsen technische opleidingen. Nu het ministerie het algemeen bachillerato vorm geeft, waarin ook technisch en beroepsonderwijs zijn opgenomen, vraagt men ons in te zetten op curriculumontwikkeling en het uitbouwen van verbanden met de arbeidsmarkt. Doelstelling is dat VVOB bijdraagt tot de interinstitutionele samenwerking tussen enerzijds het technisch en beroepsonderwijs en anderzijds de arbeidsmarkt (bijvoorbeeld m.b.t. stages, tewerkstelling...).

Contact Wouter Van Damme (Programme Manager) Calle Bourgeois N35-75 entre Teresa de Cepena y Av. Republica Quito, Ecuador T â&#x20AC;˘ +593 (0)2 2241624 E â&#x20AC;˘ info@vvob.org.ec

Carla Bracke (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 81 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 94 E â&#x20AC;˘ carla.bracke@vvob.be

Website van VVOB Ecuador: www.vvob.org.ec Kanaal van VVOB Ecuador op YouTube: www.youtube.com/VVOBECUADOR

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Kenia

'Gezond Leren' in het basisonderwijs zz Programma:

Healthy Learning Programme (programma rond 'Gezond Leren' in het basisonderwijs)

zz Locatie:

De districten Kajiado Central, Kajiado North,Kathiani, Laikipia Central, Laikipia East, Machakos, Narok North, Samburu, Isinya

zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 1.258.545 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 667.589 – gepland 2011 - 2013: € 590.956)

zz Sleutelthema’s: Basisonderwijs, Voeding, Gezondheid, Landbouwtechnieken, Milieu

Context De Keniaanse overheid beschouwt onderwijs en vorming als een van de belangrijkste instrumenten voor economische groei. Daarom krijgt de onderwijssector een groot budget, dat bovendien jaarlijks aangroeit. De overheid wenst de toegang tot onderwijs voor de kinderen te vergroten en voerde daartoe gratis basis- en middelbaar onderwijs in. Toch blijven er grote uitdagingen, zoals slecht onderhouden en onvoldoende klaslokalen, een tekort aan leerkrachten, veel leerlingen per klas,...

in het sectorplan voor onderwijs (KESSP: Kenya Education Sector Support Programme), meer bepaald in het investeringsprogramma ‘Gezondheid, Voeding en Maaltijden op School’. Gezond Leren maakt gebruik van een geïntegreerde aanpak om de leeractiviteiten rond voeding, gezondheid en milieu op school te organiseren.

Verzekeren dat alle kinderen toegang hebben tot goed onderwijs is een van de hoofddoelstellingen van het ministerie van Onderwijs. Een goede gezondheid, voeding en maaltijden op school zijn cruciaal om dit te bereiken. Gezonde kinderen zijn immers betere leerlingen en belangrijke actoren voor verandering in de gemeenschap. Het ministerie voorziet maaltijden voor basisscholen in de arme en droge gebieden van het land om kinderen aan te trekken en het aantal schoolverlaters uit arme families te beperken. Het programma Gezond Leren wil nog een stap verder gaan door nadruk te leggen op het verwerven van kennis, vaardigheden en attitudes in verband met gezonde voeding, gezondheid en milieu in het algemeen.

Het programma benadrukt het verband tussen kwaliteit van leerervaringen en de gezondheidsstatus van leerlingen van de lagere school. Concreet werkt het programma rond gezonde voeding, hygiëne, landbouwtechnieken en milieu om betere leerprocessen te bereiken.

Activiteiten

In eerste instantie wordt de capaciteit van het personeel van het ministerie van Onderwijs op nationaal niveau versterkt. Het programma focust op het coördineren, harmoniseren, adviseren en ondersteunen van initiatieven in Gezond Leren binnen het Investeringsprogramma ‘Gezondheid, voeding en maaltijden op school’ van het KESSP. Het is complementair aan programma’s die instaan voor schoolmaaltijden, ontwormen e.d.

Doelstelling van het programma

Partners

In tweede instantie werkt men op het niveau van de scholen. Dertig ‘modelscholen’ in acht districten worden ondersteund via training, ter beschikking stellen van leermaterialen en fondsen om activiteiten te starten rond Gezond Leren. Initiatieven zoals voorziening voor handen wassen, schooltuin, boomkwekerij, houden van kippen of geiten e.d. zijn uitstekende aanknopingspunten om te leren. Het gaat erom de levensvaardigheden rond betere voeding en gezondheid te integreren in het schoolgebeuren. Sommige ‘projecten’ leveren zelfs inkomsten op voor de school, wat belangrijk is voor hun duurzaamheid. Om dit te verwezenlijken worden districtmedewerkers van verschillende ministeries (Onderwijs, Landbouw, Water, Volksgezondheid e.a.) en niet-gouvernementele organisaties ingeschakeld. Zij ondersteunen de scholen met advies en bijkomende middelen en ze staan mee in voor monitoring en evaluatie.

Het programma Gezond Leren is een samenwerking tussen VVOB Kenia; het ministerie van Onderwijs, in het bijzonder de School Health, Nutrition and Meals Unit (onze strategische partner); en het World Agroforestry Centre (ICRAF). Het programma is ingebed

Om Gezond Leren ook buiten de pilootscholen te kunnen verspreiden wordt een ‘gids’ voorbereid voor leerkrachten en schoolmanagers. De dertig scholen wisselen ook hun ervaring en de lessen die ze trekken uit het programma uit met

Het programma wenst, samen met het ministerie van Onderwijs, duurzame strategieën voor een geïntegreerde aanpak van Gezond Leren te ontwikkelen en te implementeren in het basisonderwijs. Bij deze aanpak is er speciale aandacht voor de armste en meest kwetsbare kinderen in de droge en semi-droge gebieden. De uiteindelijke doelstelling van het programma is dat scholen in achtergestelde gebieden multidisciplinaire methodes toepassen opdat hun leerlingen vaardigheden rond een betere voeding en gezondheid ontwikkelen die ook positieve gevolgen hebben voor hun families en de gemeenschap.

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

naburige scholen. Op deze wijze dragen zij bij tot het uitrollen van programmaresultaten. Daarnaast worden ook systemen voor informatie-uitwisseling, communicatie en coĂśrdinatie opgezet. Met het oog op bijkomende fondsen voor expansie en verderzetting van het programma worden nieuwe partnerschappen ontwikkeld. Enkele reeds behaalde resultaten zz De School Health Nutrition & Meals Unit (SHN&M Unit) heeft een â&#x20AC;&#x2DC;Informatiepuntâ&#x20AC;&#x2122; met meer dan 300 referentiewerken. Deze bevatten technische informatie rond themaâ&#x20AC;&#x2122;s zoals schooltuinen, wateropvang, milieu, maar ook i.v.m. schoolbeheer en -administratie. zz Als gevolg van een workshop voor haar belanghebbenden richtte de SHN&M Unit een comitĂŠ op voor technisch advies en partnercoĂśrdinatie, dat regelmatig samenkomt zz 30 â&#x20AC;&#x2DC;Modelscholenâ&#x20AC;&#x2122; in acht semi-droge en droge districten voerden hun goedgekeurd activiteitenplan voor Gezond Leren uit. Deze scholen worden op regelmatige wijze opgevolgd en ondersteund vanop verschillende niveaus (zonaal, district, nationaal). Na een basistraining kon iedere school Gezond Leren-projectvoorstellen indienen voor een maximum van â&#x201A;Ź 2500.

zz Er werden trainingscursussen georganiseerd over het concept en de voortgangsaspecten van Gezond Leren in de scholen en districten voor delegaties van alle modelscholen (respectievelijk het schoolhoofd, twee leerkrachten en een lid van het schoolcomitĂŠ). Districtsonderwijsambtenaren, School Feeding Programme Officers en Quality Assurance Officers van de modeldistricten namen deel aan feedbacken trainingworkshops met veldbezoeken. Ze namen ook deel aan een ICT-trainingscursus. zz Om Gezond Leren te stimuleren konden leerlingen en leerkrachten bij elkaar op uitwisselingsbezoek gaan. zz De aangeschafte hardware (cameraâ&#x20AC;&#x2122;s, computers, projectors en printers) zijn volop in gebruik en ondersteunen het programma. Dit bevordert de informatie-uitwisseling tussen districten, scholen en het nationaal team. zz Een database werd ontwikkeld om de verschillende monitorings- en technische rapporten van de scholen te verwerken. Deze rapporten leveren nuttige informatie op over het programma Gezond Leren in de scholen en districten. zz De â&#x20AC;&#x2DC;Gids voor Gezond Lerenâ&#x20AC;&#x2122; voor leerkrachten werd opgesteld. zz Via de samenwerking met ICRAF werden meer dan 16.000 exemplaren ter beschikking gesteld (aan basisscholen) van de praktische handleiding â&#x20AC;&#x2DC;Planting trees and gardens for lifeâ&#x20AC;&#x2122; (Engelse en Kiswahili versie).

Contact Lut Laenen (Programme Manager) National Bank of Kenya building - 13th Floor Harambee Avenue P.O. Box 39483 (00623) Nairobi, Kenia T â&#x20AC;˘ +254 (0)20 2190449 E â&#x20AC;˘ vvobkenya@vvob.or.ke

Kristine Smets (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 84 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ kristine.smets@vvob.be

Website van VVOB Kenia: www.vvob.be/kenya Blog van het Healthy Learning Programme: www.healthylearningprogramme.blogspot.com Facebook-pagina van het Healthy Learning Programme: http://www.facebook.com/pages/ Healthy-Learning-Programme-VVOB-Kenya/195652420468377

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Kenia

Integratie van ICT in onderwijs zz Programma:

ICT Integration programme (programma rond integratie van ICT in onderwijs)

zz Locatie: Nationaal zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 2.941.524 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 1.537.774 – gepland 2011 - 2013: € 1.403.750)

zz Sleutelthema’s: ICT, Onderwijs

Context

Activiteiten

De integratie en het gebruik van ICT in het leergebeuren staat in de onderwijssector in Kenia nog in de kinderschoenen. Technische aspecten nemen nog steeds de bovenhand bij nieuwe initiatieven. Om ICT op een gepaste wijze te integreren voor een verhoogde onderwijskwaliteit dienen technologie en pedagogie hand in hand te gaan. Geleidelijk aan zullen pedagogische overwegingen de sturende en stuwende kracht worden. VVOB streeft een geïntegreerde aanpak na en werkt daarvoor samen met verschillende instellingen die nationale mandaten hebben voor de capaciteitsversterking van leerkrachten en onderwijsmanagers op verschillende niveaus. Het programma levert ook een belangrijke bijdrage aan het Keniaanse sectorplan voor onderwijs (KESSP: Kenya Education Sector Support Programme).

Alle doelgroepen zijn zich bewust van het belang van de integratie van ICT op het ministerie van Onderwijs en binnen de onderwijsinstellingen. De activiteiten vinden dus plaats op het ministerie en in de scholen zelf, bij de leerkrachten.

Doelstelling van het programma Met het programma ‘ICT-Integratie in het leergebeuren’ beoogt VVOB de capaciteit van het ministerie van Onderwijs te versterken voor het realiseren van twee investeringsprogramma’s van het nationaal onderwijsplan, de KESSP, met name: ICT in Education en Capacity Development. Daarnaast draagt het programma bij aan de toepassing van de National ICT Strategy for Education and Training. Het programma richt zich hierbij in het bijzonder tot de ICT for Education Unit en het ICT-integratieteam en tot alle managers binnen het ministerie van Onderwijs. Het programma ondersteunt ook de ICT unit met meer technische zaken. Een tweede doelpubliek zijn de leerkrachten. Het programma wenst de leerkrachten te stimuleren ICT te gebruiken om tot beter onderwijzen en leren te komen. Partners Om deze doelstellingen te realiseren werken we samen met het ministerie van Onderwijs, onze strategische partner. Op operationeel niveau zijn onze partners de verschillende ICTwerkgroepen binnen het ministerie van Onderwijs (ICT Integration Team, ICT4E Unit, ICT Unit), het KESI (Kenya Education Staff Institute) en het CEMASTEA (Centre for Mathematics, Science and Technology Education in Africa).

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Het programma bevordert het gebruik van ICT binnen het ministerie. Zo maakt al het personeel gebruik van e-mail om te communiceren, worden curricula digitaal gemaakt en verspreid op DVD en een Onderwijs Management Systeem ondersteunt met statistische informatie. Onder de samenwerking van VVOB en het ministerie van Onderwijs werden nieuwe organen opgericht om samen te werken met de ICT unit, die eerder gericht is op de technische aspecten van ICT. Het ICT Integration Team is opgericht als leidende kracht en is verantwoordelijk voor de coördinatie en harmonisatie van alle ICT-initiatieven binnen het KESSP. De nieuwe ICT for Education unit (ICT4E) concentreert zich dan weer op de pedagogische aspecten van ICT-integratie in leren en onderwijzen. Daarnaast legt het National ICT Innovation and Integration Centre (NI3C) zich toe op onderzoek en de begeleiding van de integratie van technologie in het onderwijs. Enkele reeds behaalde resultaten zz Een update van de ‘e-readiness 2007’-database is beschikbaar in een verbeterd formaat en is ook online te raadplegen. zz Het ICT-integratieteam wordt binnen het ministerie van Onderwijs steeds meer herkend en erkend als orgaan dat ICT-initiatieven binnen het ministerie coördineert en harmoniseert, en adviezen geeft aan het management over ICT-gerelateerde zaken, op zowel pedagogisch als technisch vlak. zz De ICT unit is gereorganiseerd en het personeel heeft nieuwe kennis en vaardigheden verworven voor een effectievere en efficiëntere dienstverlening aan de verschillende departementen van het ministerie. De ICT unit ontwikkelde meer dan twintig beleidsdocumenten rond het gebruik van ICT in management.

zz De technische infrastructuur (hardware en software) op het hoofdkantoor van het ministerie van Onderwijs is aangevuld en beter georganiseerd voor een gepaste dienstverlening aan alle 800 personeelsleden. zz Een ICT-trainingsruimte en -workshop zijn in gebruik op het ministerieel hoofdkantoor. zz Zes handleidingen voor individuele ICT-coaching aan Senior Managers zijn afgewerkt. Gedurende anderhalf jaar liep er een programma voor ruim 43 hogere kaderleden. Het programma kende zoveel succes dat het in 2010 werd uitgebreid tot 75 persoonlijke assistenten en secretaressen van deze managers.

zz Er werd advies verleend rond de online trainingmodules ontwikkeld door het KESI. De KESI-cursussen voor schoolhoofden rond ICT-integratie werden herzien. zz Meer dan 70 academische en administratieve personeelsleden van CEMASTEA volgden de International Computer Driving License cursus (een basiscursus informatica). zz Een National ICT Innovation and Integration Centre is in gebruik. Het heeft als mandaat het verzamelen en testen van ICT-innovaties voor integratie in alle aspecten van het onderwijs (lesgeven, leren en beheer).

Kristine Smets (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 84 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ kristine.smets@vvob.be

Website van VVOB Kenia: www.vvob.be/kenya

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Rwanda

Versterking schoolmanagement zz Programma:

MINEDUC School Management Programme (programma rond schoolmanagement)

zz Locatie: Nationaal zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 2.896.412 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 1.289.251 – gepland 2011 - 2013: € 1.607.161)

zz Sleutelthema’s: Secundair onderwijs, Training, Schoolmanagement

Context Het Rwandese ministerie van Onderwijs (MINEDUC) onderschrijft de ‘Vision 2020’. Dit wil zeggen dat de regering tegen 2020 de armoede wil uitroeien en dat men wil toetreden tot de groep van ‘Middle Income Countries’. Door haar ingesloten positie en beperkte natuurlijke rijkdommen ziet Rwanda haar inwoners als menselijk kapitaal. Vandaar dat investeren in een kennismaatschappij en een technologie gedreven economie prioritair zijn. Deze visie vertaalt zich in de missie van het ministerie van Onderwijs. Ondanks de vele inspanningen is er echter nog steeds een tekort aan gekwalificeerd onderwijspersoneel. Ook de curricula en leermaterialen zijn van lage kwaliteit. VVOB was reeds actief in Rwanda voor de tragische gebeurtenissen van 1994. De acties pasten binnen de toenmalige werking van VVOB: het uitzenden van leerkrachten naar landen in ontwikkeling. In 2003 was er de start van de nieuwe samenwerking tussen Rwanda en VVOB. Dit was het begin van het programma Schoolmanagement. Doelstelling van het programma Het programma Schoolmanagement wil de competenties verhogen in alle Rwandese scholen van het team dat betrokken is bij het schoolbeheer. Door training in schoolmanagement en leiderschap te integreren in het Rwandese onderwijssysteem zullen de schoolmanagers in staat zijn meer effectiviteit en gelijkheid te realiseren in het onderwijs. De voorbije jaren zijn de directeurs, boekhouders, secretarissen, studiemeesters en animatoren van de secundaire scholen opgeleid in de principes van schoolmanagement. Er zijn ook handleidingen en modules ontwikkeld rond schoolmanagement. Vervolgens zijn de processen van schoolmanagement toegepast, begeleid en opgevolgd in 30 pilootscholen. De komende jaren ligt de nadruk op het institutionaliseren van het programma. Het programma Schoolmanagement is geïntegreerd in het programma van het ministerie van Onderwijs (onze strategische partner). Onze objectieven stemmen overeen met het strategisch plan van het ministerie. In 2011 werd bovendien de School

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Management Unit boven de doopvont gehouden. Deze werkt onder het Departement Teacher Training binnen de nieuwe structuur van de Rwandan Education Board (REB). De komende jaren zal het programma inzetten op het versterken van deze eenheid en op het uitbouwen van pilootscholen als trainingscentra in de provincies. Activiteiten Het programma wil het schoolbeheer in de middelbare scholen verbeteren via trainingen in schoolmanagement en modules rond de belangrijkste managementthema’s. Binnen het ministerie van Onderwijs is een expertisecentrum voor schoolmanagement opgericht. Dit centrum schept een formeel kader om ervaringen uit te wisselen. De directeurs en het administratief personeel van de pilootscholen weten er elkaar te vinden. Het programma vormde 30 pilootscholen (één per district) in schoolmanagement en ICT. Peer learning, waarbij de pilootscholen elkaar gingen bezoeken, was een belangrijk element bij deze vorming. Deze scholen zijn de referentie van goed schoolmanagement in Rwanda. Op hun beurt zullen zij de omliggende scholen in het district vormen in kwalitatief schoolbeheer. Het Departement Kwaliteit, het Departement van de Lerarenopleiding van de REB en de lokale districtsautoriteiten krijgen ondersteuning in hun dagelijkse taken rond de toepassing en verspreiding van de principes van degelijk schoolbeheer. Zo zijn de inspecteurs grondig opgeleid en voorbereid om vorming rond schoolmanagement te kunnen geven. Enkele reeds behaalde resultaten zz Schoolmanagement is officieel geïntroduceerd in de prioriteiten van het ministerie van Onderwijs en in het fondsbudget voor capaciteitsopbouw. zz De vorming van 578 boekhouders en 1282 directeurs in

financieel beheer stelde de scholen in staat de goederen van de scholen transparant te beheren. zz De vorming van 458 prĂŠfets de discipline over hun rol en verantwoordelijkheden binnen het beheer van de discipline is georganiseerd op basis van de aanbevelingen van het MINEDUC. zz De veertien modules van schoolmanagement en ICT, de kwaliteitsnormen van de scholen en de evaluatiefiches zijn beschikbaar in de scholen en worden dagelijks gebruikt.

zz 75% van de personeelsleden die werken binnen de directies van de 1118 Rwandese scholen, zijn gevormd in ICT en schoolmanagement en passen de principes van goed beheer toe. zz Elke secundaire school in Rwanda bezit een strategisch plan en jaarlijkse actieplannen. zz Kwaliteitsnormen zijn uitgewerkt in samenwerking met het inspectoraat en zijn opgenomen in de vormingsmodules.

Contact Gerrit Stassyns (Programme Manager) Bd de l'Umuganda, 1, Kacyiru Kigali, Rwanda E â&#x20AC;˘ gstassyns@telenet.be

Carla Bracke (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 81 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 94 E â&#x20AC;˘ carla.bracke@vvob.be

Website van VVOB Rwanda: www.vvobrwanda.org Website van MINEDUC: www.mineduc.gov.rw Website van het Department of Education Quality and Standards: www.ige.gov.rw

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Rwanda

Beroeps- en technisch(e) onderwijs en opleidingen zz Programma:

Technical and Vocational Education and Training Programme (TVET Programme) (programma rond TVET: beroepsen technisch onderwijs, en beroepsen technische opleidingen)

zz Locatie: Nationaal zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 2.288.389 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 734.614 – gepland 2011 - 2013: € 1.553.775)

zz Sleutelthema’s: TVET, Technisch en Beroepsonderwijs, Volwassenen

Context Technical and Vocational Education and Training (TVET) is de laatste jaren een belangrijke component binnen het Rwandese beleid om de strijd tegen armoede aan te gaan. ‘TVET’ komt in Vlaanderen overeen met de verzameling van het beroepsen technisch onderwijs én beroepsen technische opleidingen. Een hervorming van het TVET is goedgekeurd in 2008. Hiertoe zijn twee nieuwe organen gecreëerd binnen het ministerie van Onderwijs: de Workforce Development Authority (WDA) en de Integrated Polytechnic Regional Centres (IPRC’s). De WDA moet de TVET-strategie op nationaal vlak vormgeven en de IPRC’s dienen op provinciaal niveau uit te groeien tot expertisecentra. Sinds de hervorming krijgt TVET meer aandacht van de overheid, private sector en internationale donoren. Omdat ook BTC en APEFE al jaren werken binnen de TVET-sector in Rwanda, was de keuze snel gemaakt om vanaf 2011 te gaan voor een gemeenschappelijk programma van BTC, APEFE en VVOB. Doelstelling van het programma Het programma heeft als algemene doelstelling de tewerkstelling van de Rwandese volwassenen te verhogen. Dit wil ze doen door een nationale structuur voor beroepsopleidingen te versterken én te ondersteunen. Daarnaast werken we ook aan de ontwikkeling van enkele typische TVET-componenten, zoals: een arbeidsmarktgerichte curriculumontwikkeling, het trainen van trainers, kwaliteitscontrole, certificatie, de invoering van stagemogelijkheden, enzovoort. Ook de verbetering van de werking van de arbeidsmarkt en het coördineren van het TVETaanbod in de zuidelijke provincie is een doelstelling. We wensen ook de kwaliteit te verhogen van zowel het schoolmanagement als de bestaande curricula. Ten slotte helpen we de curricula voor de beroepsen technische schoolopleidingen in Hotel en Toerisme mee ontwikkelen. Partners Onze strategische partner is het ministerie van Onderwijs (MINEDUC). Op operationeel vlak werken we samen met de Workforce Development Authority (WDA) die in 2009 opgericht werd. De WDA is bevoegd voor de hele TVET-sector, zowel voor het technisch onderwijs op A1- en A2-niveau als voor de

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

voortgezette beroepsopleidingen. Onze operationele partner in het zuiden van het land is het Integrated Polytechnic Regional Centre South (IPRC South). Activiteiten VVOB en APEFE implementeren het programma in samenwerking met de Belgisch Technische Coöperatie. De nationale VVOB-interventie bestaat uit het vormen en trainen van WDApersoneel in de departementen Curriculumontwikkeling, Certificatie en Accreditatie. De focus van onze ondersteuning ligt op de ontwikkeling van systemen en strategieën tussen de departementen. Om de haalbaarheid van deze systemen te achterhalen en de noden van het personeel te identificeren ondersteunt het programma een beroepsopleiding die voornamelijk meisjes en vrouwen volgen, namelijk Hotel en Toerisme. Op het niveau van de provincie Zuid ondersteunt VVOB het beheer van de IPRC South. De focus ligt op het versterken van de capaciteit van het personeel, de link met de private sector en het schoolbeheer in de opleidingscentra. Zowel nationaal als provinciaal streeft VVOB eigenaarschap na bij de partners en de begunstigden, met bijzondere aandacht voor billijkheid en het milieu. Enkele reeds behaalde resultaten zz Er is een internationaal symposium rond TVET georganiseerd in Rwanda. 150 TVET-specialisten uit vijftien verschillende landen kwamen er samen om vier TVET-thema’s te bediscussiëren. zz VVOB droeg bij aan de ontwikkeling van de structuur van de Curriculum Development Unit binnen de WDA en aan de jobbeschrijvingen van het personeel dat in de toekomst betrokken zal worden in curriculumontwikkeling. zz Om het personeel van de WDA een beter begrip bij te brengen van TVET-systemen zijn twee studie-uitstappen georganiseerd (één naar Oeganda en één naar Kenia). Ze leerden hier o.a. van de ‘geleerde lessen’ in deze landen rond verschillende TVET-thema’s. zz VVOB ondersteunde de Labour Market Officer van IPRC

South in de ontwikkeling van een Apprenticeship Logbook. 65 monitoringrapporten werden uitgewerkt en opgevolgd. zz VVOB werkte mee aan vijf overlegmomenten tussen de directeurs van alle Vocational Training Centres en technische middelbare scholen van de provincie Zuid. zz Drie IPRCâ&#x20AC;&#x2122;s zijn opgericht: IPRC Kigali, IPRC North en IPRC South. zz IPRC South en VVOB bezochten 53 aanbieders van opleidingen in de provincie Zuid. Ze verzamelden er data van de TVET-centra, zoals: de kwalificatie van de trainers, de kwaliteit van de infrastructuur en uitrustingen, type van de training, aantal studenten,...

zz Een training in maatwerk werd georganiseerd. 38 leerkrachten namen deel aan een tweeweekse training. De leerkrachten werden geĂŻnspireerd om hun activiteiten te vergroten. zz 80% van de leerkrachten van scholen voor Hotel en Toerisme zijn getraind in ondernemerschap. zz 107 trainers kregen een technische training in negen domeinen: loodgieterij, elektriciteit, kookkunst, lassen, constructie, metselwerk, automechanica, openbare werken, en haar en schoonheid.

Contact Gerrit Stassyns (Programme Manager) Bd de l'Umuganda, 1, Kacyiru Kigali, Rwanda E â&#x20AC;˘ gstassyns@telenet.be

Carla Bracke (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 81 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 94 E â&#x20AC;˘ carla.bracke@vvob.be

Website van VVOB Rwanda: www.vvobrwanda.org Website van MINEDUC: www.mineduc.gov.rw Website van het Department of Education Quality and Standards: www.ige.gov.rw Website van de Workforce Development Authority: www.wda.gov.rw Onze Belgische partners: zz APEFE: www.apefe.be zz BTC: www.btcctb.org

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Suriname

Effectievere Scholen zz Programma:

Progress (Programma Effectievere Scholen Suriname)

zz Locatie: Nationaal zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 4.054.699 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 1.850.619 – gepland 2011 - 2013: € 2.204.080)

zz Sleutelthema’s: Basisonderwijs, Lerarenopleiding, Nucleuscentra

Context Het Surinaams onderwijs kent een aantal sterke elementen, maar ook enkele aandachtspunten. Volgens de cijfers van de Wereldbank is het percentage van de leerlingen die de lagere school afwerken, slechts 68%. De percentages van zittenblijvers en schoolverlaters liggen hoog. Om deze problemen aan te pakken is in het verleden vooral ingezet op een directe aanpak van de scholen. Hieruit leerden we dat men veranderingen op scholen slechts duurzaam kan maken als de dienstverleners en dienstverleningsprocessen aan scholen (zoals ministeriële afdelingen, inspectie, begeleiding en pedagogische instituten) de veranderingen blijvend kunnen ondersteunen. Ministeriële afdelingen en pedagogische instituten zijn de belangrijkste dienstverleners die betrokken zijn in Progress. Het ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling (MINOV), en vooral haar afdelingen Inspectie en Begeleiding, zijn onvoldoende gevormd om goede kwaliteit binnen hun dienstverlening af te leveren. Ook het vormingsaanbod binnen de pedagogische instituten voor de leerkrachten is onvoldoende. Dit geldt zowel binnen de lerarenopleiding zelf als in het aanbod aan bijscholing. Doelstelling van het programma Het specifieke doel van Progress is de capaciteit bij de dienstverleners aan scholen te versterken zodat de scholen de kwaliteit van hun onderwijs kunnen verhogen. Daarom wil het programma meerdere onderliggende doelstellingen realiseren: 1. De afdelingen Inspectie en Begeleiding binnen het MINOV zijn beter gevormd en beter uitgerust om het basisonderwijs kwaliteitsvol te ondersteunen. De afdeling Onderzoek en Planning voorziet het MINOV-beleid en het onderwijsveld tijdig van accurate data over het Surinaams onderwijs. En, in ruimere termen, is de managementcapaciteit van het MINOV versterkt. 2. De pedagogische instituten geven inhoud en vorm aan een kwaliteitsvolle opleiding voor leerkrachten in het basisonderwijs. Ook een duurzaam systeem van professionalisering van het onderwijspersoneel wordt ontwikkeld en toegepast.

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

3. De Nucleuscentra functioneren als krachtige kennis- en vormingsinstituten voor leerkrachten en schoolbegeleiders in het moeilijk bereikbaar Surinaamse binnenland. Doel is deze beter te vormen zodat ze op hun beurt het onderwijs in het binnenland kwaliteitsvol kunnen ondersteunen. Partners Om deze doelen te bereiken werken we samen met het MINOV. Dit is onze strategische partner. Onze operationele partners zijn de afdelingen van het MINOV, het Instituut voor de Opleiding van Leraren (IOL) en de opleidingsinstituten voor het onderwijzend personeel van de basisscholen. Activiteiten MINOV We werken samen met de afdelingen Begeleiding en Inspectie binnen het MINOV. Hierbij versterken we hun vermogen om beleid te ontwikkelen en de kwaliteit van hun dienstverlening op te krikken. Samen brachten we het boek 'Ik geloof in jou!' uit. Dit brengt de visie voor het Surinaams basisonderwijs in woord en beeld: een basisonderwijs waar leerlinggericht en kindvriendelijk onderwijs centraal staat. Daarnaast is een mediatheek voor het personeel van het MINOV geopend. Opleiding leerkrachten basisonderwijs We sleutelen aan de vernieuwing van de opleiding van leerkrachten voor het basisonderwijs. Zo bevorderen we de communicatie zowel tussen de pedagogische instituten onderling als naar de samenleving. In samenwerking met hogescholen in Vlaanderen werken we rond interne kwaliteitszorg en curriculumontwikkeling. Daarnaast zetten we een duurzaam systeem van professionalisering op. Hiertoe plannen we de oprichting van een centrum voor nascholing in Suriname. Er is al een denktank actief. Deze werkte reeds enkele thema’s uit, zoals de positionering van het nascholingsinstituut en het professionaliseringsbeleid.

Education Management Information System Het programma ondersteunt het Surinaams Education Management Information System (EMIS) dat de verschillende partners in de sector informeert over de efficiĂŤntie, kwaliteit, behoeften,... van het onderwijs. Daarnaast biedt het systeem ondersteuning bij het onderwijsbeleid. Nucleuscentra Tot slot versterken we de capaciteit van de Nucleuscentra via trainingen. We maken ook pakketten aan die de Nucleuscentra kunnen gebruiken voor activiteiten rond leesbevordering op hun scholen. Enkele reeds behaalde resultaten zz Onder ruime belangstelling werd de MINOV-mediatheek geopend begin 2010. zz De Engelse versie van het boek 'Ik geloof in jou!' is in november 2010 gedrukt.

zz Elk pedagogisch instituut heeft een getraind team van kwaliteitsverantwoordelijken. Hun positie binnen de pedagogische instituten is verduidelijkt. Bovendien is een eerste actieplan rond de kwaliteitsbewaking van een competentiegerichte curriculumhervorming opgesteld en in uitvoering. zz Alle pedagogische instituten hebben voor hun bibliotheek een set boeken ontvangen die specifiek gericht zijn op de opleiding van leerkrachten. zz Alle docenten van de pedagogische instituten hebben trainingen gehad over het boek 'Ik geloof in jou!' en over activerende didactiek. zz Er is een begeleiderspool opgericht die verantwoordelijk is voor het nazorgsysteem voor professionalisering. zz Het EMIS is opgezet en kreeg nadien een nieuwe versie en is uitgebreid op basis van het evaluatierapport van een eerdere versie.

Contact Nico Vromant (Programme Manager) Commewijnestraat 41 Paramaribo, Suriname T â&#x20AC;˘ +597 (0)463074 E â&#x20AC;˘ vvob@sr.net

Jan Fransen (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 92 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ jan.fransen@vvob.be

Facebook-groep van VVOB Suriname: http://www.facebook.com/home.php?sk=group_184590291579931

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Vietnam

Versterking middelbaar onderwijs zz Programma:

Education Programme (onderwijsprogramma)

zz Locatie:

Provincies Thai Nguyen, Quang Nam, Quang Ninh, Nghe An en Quang Ngai

zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 3.433.276 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 1.586.286 – gepland 2011 - 2013: € 1.846.989)

zz Sleutelthema’s: Secundair onderwijs, Actief leren en onderwijzen, Lerarenopleiding, ICT, Milieu

Context

Partners

Het onderwijssysteem in Vietnam heeft met heel wat moeilijkheden te kampen: de ongelijkheid in de kwaliteit van het onderwijs op het platteland en in de steden; het ontbreken van de noodzakelijke vaardigheden bij de onderwijsmanagers in een gedecentraliseerd systeem; de onaangepaste en verouderde leermiddelen en didactiek van leerkrachten;...

We ondersteunen de Departementen voor Onderwijs (DOET) en de instituten voor lerarenopleiding van vijf provincies in het bevorderen van het Actief Leren en Onderwijzen in het lager secundair onderwijs. Zo verbetert de onderwijskwaliteit in het kader van een kindvriendelijke school. Onze strategische partner, het ministerie van Onderwijs en Vorming, speelt hierbij een cruciale rol. Onze operationele partners zijn de Departementen van Onderwijs van de vijf provincies waarbinnen het programma opereert en de respectieve lerarenopleidingen alsook de vrouwenunies van deze provincies.

De Vietnamese overheid tracht dit te verhelpen. Ze heeft zich ertoe verbonden om alle kinderen toegang te geven tot een goed onderwijssysteem. In 2005 benadrukte de Onderwijswet het belang om kwalitatief onderwijs aan te bieden met gelijke toegang zodat alle kinderen bereikt worden, vooral de meer kwetsbare, zoals: straatkinderen, kinderen met een handicap en kinderen van etnische minderheden.

Doelstelling van het programma

Het programma richt zich zowel tot toekomstige leerkrachten (pre-service) als tot leerkrachten in dienst (in-service). De meeste instituten voor lerarenopleiding werken met een traditionele manier van lesgeven, waarbij de leerkracht centraal staat. Dit willen we omzetten naar een meer leerlinggerichte manier van lesgeven, waarbij innovatieve en actieve onderwijsmethoden de spil vormen.

Binnen het programma staat capaciteitsopbouw in het onderwijs centraal. Doel is de kwaliteit van het secundair onderwijs in Noord- en Centraal-Vietnam te verbeteren door een geïntegreerde ondersteuning van Actief Leren en Onderwijzen met ICT (informatie- en communicatietechnologie) en natuur- en milieueducatie als belangrijke dragers van de methodologische verandering. In de loop van de tweede fase van het programma is de focus op natuur- en milieueducatie verlaten. Het accent ligt nu meer op het algemeen gebruik van Actief Leren en Onderwijzen over alle vakgebieden heen.

Voor de pre-service-opleidingen werkt VVOB samen met vijf provinciale instituten in Noord- en Centraal-Vietnam. In elk instituut is een kerngroep opgericht die bestaat uit vijf didactisch ervaren docenten. De kerngroepen werken diverse trainingsmodules voor de lerarenopleiding uit. Ze begeleiden ook trainingsactiviteiten van collega’s in de lerarenopleidingen. Op die manier zijn al meer dan 200 docenten getraind. Deze kerngroepen organiseren ook vormingsactiviteiten voor hun collega’s (docenten), toekomstige leerkrachten en mentoren van de studenten die een lesstage lopen.

Actief Leren en Onderwijzen Concreet gaat het over het ondersteunen van veranderingsprocessen met het oog op Actief Leren en Onderwijzen. De vorming van onderwijsmanagers is bijgevolg een belangrijke activiteit van het programma.

Enkele reeds behaalde resultaten

Hoewel Vietnam de voorbije jaren vooruitgang boekte binnen het onderwijsdomein, kampt het toch nog met een aantal belangrijke uitdagingen.

Ook in de lerarenopleiding en de nascholing voor leerkrachten is er aandacht voor het versterken van Actief Leren en Onderwijzen. Ter ondersteuning van deze veranderingsprocessen werkt het programma eveneens aan een versterkte relatie tussen school, maatschappelijke verenigingen (bv. de vrouwenunie) en de bredere gemeenschap.

Activiteiten

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

zz In samenwerking met het Nationaal Instituut voor Onderwijsmanagement (NIEM) is aan meer dan 360 schooldirecteuren vorming gegeven over een zevental topics van schoolmanagement. zz In elk van de vijf provinciale instituten voor lerarenopleiding zijn ICT-Plannen ontwikkeld die in 2010 zijn uitgebreid tot een heus Onderwijsinnovatieplan. Zowel het management als de docenten van elk instituut dragen deze respectieve Onderwijsinnovatieplannen.

zz Een ICT-toolkit voor Actief Leren en Onderwijzen is ontwikkeld. Hij bevat voorbeelden van hoe men ICT kan gebruiken in het onderwijzen en leren. Deze toolkit is ter beschikking gesteld van 170 trainers en is inmiddels ook online te raadplegen via www.ict4atl.org. zz Al het ontwikkelde materiaal is gedeeld met de lerarenopleidingen en kan men downloaden van de website van VVOB Vietnam (www.vvob.be/vietnam). zz 30.000 brochures en 3.000 posters om actief leren te promoten zijn verdeeld over de vijf provincies. zz Het ministerie van Onderwijs en Vorming (MOET) zag potentieel in onze manier van werken en inspireerde zich op de aanpak en de materialen om docenten te trainen in zeventien benadeelde regioâ&#x20AC;&#x2122;s van Vietnam.

zz Kerngroepen binnen de lerarenopleidingen en experten ontwikkelden lokaal aangepaste trainingsmaterialen en -modules. zz In samenwerking met de provinciale vrouwenunies zijn een 70-tal Onderwijsclubs voor ouders opgericht en 35 Onderwijsraden waarin zowel ouders als lokale overheid (dorpsniveau) vertegenwoordigd zijn. Het doel is deze actoren te sensibiliseren om actief leren en onderwijzen op school te ondersteunen.

Contact Wilfried Theunis (Programme Manager) Room 307, A3 building, Thao Vien Guest house 1B Bac Son-Ngoc Ha, Ba Dinh Hanoi, Vietnam T â&#x20AC;˘ +84 (0)4 37344795 F â&#x20AC;˘ +84 (0)4 37347290 E â&#x20AC;˘ vvobvn@gmail.com

Kristine Smets (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 84 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ kristine.smets@vvob.be

Website van VVOB Vietnam: www.vvob.be/vietnam ICT4ATL-website: www.ict4atl.org

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Vietnam

Versterking participatieve landbouwvoorlichting zz Programma:

Participatory Extension Programme (PAEX) (programma rond participatieve voorlichting in de landbouw)

zz Locatie:

Drie provincies in de Mekong Delta (An Giang, Hau Giang en Soc Trang) en twee provincies in Zuidoost-Vietnam (Ba Ria –Vung Thau en Binh Phuoc)

zz Uitvoering:

2008 - 2012

zz Budget:

Totaal 2008 - 2012: € 1.025.116 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 622.435 – gepland 2011 - 2012: € 402.680)

zz Sleutelthema’s: Landbouwvoorlichting, Participatieve ontwikkeling van technologie, Voorlichtingsmethoden, Boerenclubs, Capaciteitsopbouw

Context

Activiteiten

Landbouwvoorlichting is in Vietnam vooral top-down georiënteerd. Beleidsplanners, ambtenaren, politici, wetenschappers en maatschappelijke leiders beslissen grotendeels over de inhoud. Veelal bieden deze thema’s geen antwoord op de onmiddellijke en dringende vragen waarmee boeren kampen of voldoen ze niet aan de omstandigheden en middelen van de ‘gewone’ boer. In lijn met de betrachting van de overheid wil het programma bijdragen tot een voorlichtingssysteem dat meer rekening houdt met de reële noden en behoeften van landbouwers. Op ‘technisch’ vlak zit het veelal goed. Waarnemers zijn het erover eens dat het systeem van voorlichting in de landbouw vooral tekortschiet op het vlak van methodologische aanpak en vaardigheden van voorlichtingswerkers.

Om de bottom-up aanpak te ondersteunen zijn boerenclubs opgericht. Via deze clubs leveren en ontvangen voorlichtingswerkers informatie. Training van voorlichtingswerkers en clubmanagers stond aanvankelijk centraal maar maakte plaats voor vorming van een kerngroep van trainers in elke provincie. Deze 'Trainers of Trainers' werden getraind in 2009 en 2010. Zij trainen op hun beurt voorlichtingswerkers van provinciaal tot dorpsniveau in het gebruik van participatieve methoden voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën alsook in meer administratieve en managementaspecten (leiderschap, administratie en beheer van landbouwclubs; opzetten en opvolgen van experimenten;...).

Doelstelling van het programma Het programma heeft als doel landbouwers, voorlichtingswerkers en beleidsverantwoordelijken vaardigheden en attitudes bij te brengen die bijdragen tot de ontwikkeling van een systeem van voorlichting dat gebaseerd is op reële noden. Het programma is er dan ook op gericht om het planningsproces voor landbouwvoorlichting meer af te stemmen op de noden van de boeren. Het programma wordt uitgevoerd in drie provincies in de Mekong Delta (An Giang, Hau Giang en Soc Trang) en twee provincies in Zuidoost-Vietnam (Ba Ria –Vung Thau en Binh Phuoc). In elke provincie werkt het programma samen met het Provinciaal Voorlichtingscentrum en het Provinciaal Departement Landbouw en Rurale Ontwikkeling. De vrouwenunie en de landbouwersunie zijn eveneens betrokken bij het programma. Het Mekong Delta Research Institute (MDI) in Can Tho en het Institute of Agricultural Science of Southern Vietnam (IAS) in Ho Chi Minh City zijn de operationele partners van het programma. Zij volgen de uitvoering van het programma in de provincies mee op, verzorgen training rond extensiemethodes en staan in voor het coachen van beleidsverantwoordelijken, uitvoerders (landbouwvoorlichters) en begunstigden (boeren en boerenclubs).

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Het programma verleent ook steun aan voorlichtingsdiensten en boerenclubs voor het identificeren en uitvoeren van experimenten. Met de provinciale voorlichtingsdiensten wordt nauw samengewerkt opdat de participatieve aanpak een vast onderdeel wordt van de voorlichtingsactiviteiten. Hiervoor sensibiliseren we de provincies om in hun jaarlijkse planning voldoende tijd en middelen uit te trekken voor vorming in participatieve methoden van voorlichting die gestoeld zijn op reële noden van de boeren. Daarnaast worden ook systemen voor informatie-uitwisseling, communicatie en coördinatie opgezet. Met het oog op bijkomende fondsen voor expansie en verderzetting van het programma worden nieuwe partnerschappen ontwikkeld. Enkele reeds behaalde resultaten Hieronder volgen enkele van de belangrijkste successen en realisaties van het programma volgens een externe evaluatie die uitgevoerd werd eind 2010: zz Het PAEX-programma is erg relevant omdat het volledig in lijn is met de noden van de boeren en met het nationaal beleid inzake landbouwvoorlichting. zz Het Mekong Delta Instituut (MDI) en het Instituut voor landbouwwetenschappen voor het zuiden van Vietnam (IAS) zijn

goed geplaatst om een kwaliteitsvolle training in participatieve methoden van landbouwvoorlichting te geven. De boerenclubs en de participatieve ontwikkeling van technologie (PTD) worden erg geapprecieerd door de boeren, de landbouwvoorlichters en het beleidsniveau (district, provincie, MDI, IAS, programmabeheerders). De landbouwvoorlichters die opgeleid zijn in het PAEXprogramma, leren veel meer dan alleen PTD. Hun niveau van communicatie, begeleiding, luisterbereidheid en probleemoplossend vermogen is ook verbeterd. Een team vormingsmedewerkers die intensief zijn opgeleid in PTD voor trainers van trainers, is beschikbaar in elk van de vijf provincies. Verschillende provincies starten met provinciale plannen om boerenclubs en PTD-activiteiten in te richten of bereiden ze voor. De provincie Soc Trang is het verst gevorderd en heeft reeds een plan om tegen 2020 een 200-tal nieuwe clubs op te richten. In Hau Giang en Ba Ria Vung Tau zijn er voldoende elementen om te besluiten dat men er bereid is om een echt plan uit werken.

zz Er is een workshop 'institutionalisering' georganiseerd in november 2010. Dit is een belangrijke stap in de juiste richting. De provincies kregen de mogelijkheid om van gedachten te wisselen en het PAEX-programma toonde zijn bereidheid om meer verantwoordelijkheid aan de provincies te geven en ook om nauw samen te werken met elk van de provincies om de institutionalisering van de PTD-activiteiten te bevorderen. zz Verschillende andere nationale en internationale projecten werken aan het verbeteren van de participatieve trainingsmethoden en ook van de communicatie- en begeleidingstechnieken. Het PAEX-programma is relatief uniek met zijn bijzondere focus op het identificeren van problemen en PTD. zz In 2010 werden veel handboeken, folders en ander voorlichtingsmateriaal van goede kwaliteit ontwikkeld.

Kristine Smets (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 84 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ kristine.smets@vvob.be

Website van VVOB Vietnam: www.vvob.be/vietnam

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Zambia

Ondersteuning van de lerarenopleiding zz Programma:

Teacher Training Support Programme (programma rond ondersteuning van de lerarenopleiding)

zz Locatie: Nationaal zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 4.839.952 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 2.425.886 – gepland 2011 - 2013: € 2.414.066)

zz Sleutelthema’s: Lerarenopleiding, Basisonderwijs, Afstandsonderwijs, Permanente vorming, ICT in onderwijs

Context Sinds 2002 is basisonderwijs gratis in Zambia. Doordat tegelijkertijd het bevolkingsaantal toeneemt, staat het basisonderwijs onder druk. Zo zitten in één klas soms tot 80 kinderen. Dit komt de kwaliteit van het onderwijs niet ten goede. De kwaliteit van het basisonderwijs verbeteren is dan ook een grote uitdaging. De opleiding van de leerkrachten is niet toereikend, zowel voor toekomstige leerkrachten (pre-service) als voor leerkrachten in dienst (in-service). De onderliggende oorzaken zijn onder andere de slechte arbeidsvoorwaarden voor lesgevers, de zwakke organisatiecultuur en de beperkte onderwijsen leercompetenties van de lectoren. VVOB draagt met het Teacher Training Support Programme bij tot de professionalisering van de instituten voor lerarenopleiding. Hierdoor zal op termijn ook de kwaliteit van het onderwijs zelf verbeteren. Doelstelling van het programma Het Teacher Training Support Programme startte in 2008 en loopt tot eind 2013. De specifieke doelstelling van dit programma is de verbetering van de kwaliteit van pre-service- en in-servicelerarenopleiding voor basisonderwijs in Zambia, al dan niet via afstandsonderwijs. Het programma heeft verschillende pijlers die bijdragen aan de verbetering van de onderwijskwaliteit in de lerarenopleiding. Via het opzetten van systemen voor levenslang leren binnen de hogescholen wordt het lesgeven en leren verbeterd. Daarnaast ondersteunt het programma de ontwikkeling, implementatie en verbetering van afstandsonderwijs. Tot slot stimuleert het programma de toegang tot kwaliteitsvolle materialen en methodes door middel van ICT. Partners Het Teacher Training Support Programme werkt samen met het Zambiaanse ministerie van Onderwijs, de strategische partner. Vooral met de directoraten Education and Specialised Services en Distance Education wordt nauw samengewerkt.

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

De twaalf instituten voor lerarenopleiding (met o.a. het National In-Service Teachers College (NISTCOL) en het Zambia Institute of Special Education (ZAMISE)) zijn onze operationele partners. Het programma probeert ook andere, relevante belanghebbenden te betrekken bij haar activiteiten. Activiteiten Het Teacher Training Support Programme heeft drie kernactiviteiten: permanente vorming, afstandsonderwijs en ICT in het onderwijs. Permanente vorming Het programma versterkt het levenslang leren in de lerarenopleiding. Elke lerarenopleiding richtte ook haar eigen comité rond permanente vorming op. Via actieplannen proberen ze te werken naar de verbetering van onderwijs en leren in hun instelling. VVOB begeleidt dit proces. Vertegenwoordigers van elke lerarenopleiding ontmoeten elkaar een paar keren per jaar om van en met elkaar te leren. Tijdens deze bijeenkomsten delen ze successen, expertise en ervaringen. Afstandsonderwijs Alle lerarenopleidingen zijn bezig met het opzetten van afstandsprogramma’s. VVOB ondersteunt dit proces. Regelmatig komen coördinatoren van het afstandsonderwijs samen om ervaringen uit te wisselen en getraind te worden. Op die manier worden competenties versterkt. ICT in het onderwijs VVOB werkt in Zambia ook rond ICT in het onderwijs. Zowel het materiaal (zoals laptops, beamers, netwerk) als de technische en pedagogische ondersteuning staan centraal. Binnen ICT gaat het programma vooral bottom-up te werk: lesgevers krijgen begeleiding bij het uitproberen van nieuwe technieken en materialen. Deze goede praktijkvoorbeelden worden gedeeld met de bredere onderwijsgemeenschap. In het kader daarvan investeert het programma nu in het opzetten van een Zambiaans Kenniscentrum. Dit (digitale) centrum zal colleges een betere toegang geven tot kwaliteitsvol onderwijsmateriaal.

Enkele reeds behaalde resultaten zz Alle lerarenopleidingen en andere belanghebbenden wisselen informatie uit rond levenslang leren/permanente vorming. zz Alle hogescholen ontwikkelden samen een onderwijsconcept. Dit wordt nu gebruikt als standaard voor de beoogde onderwijskwaliteit. zz VVOB begeleidt de comitĂŠs in de hogescholen bij het plannen, toepassen en evalueren van de verbetering van onderwijskwaliteit (actieplannen). zz Alle belanghebbenden bij afstandsonderwijs ontwikkelden kwaliteitsrichtlijnen voor afstandsonderwijs. zz Alle lerarenopleidingen kregen een training in het schrijven van modules voor het afstandsonderwijs. Dit had als positief neveneffect dat drie hogescholen samen modules zijn beginnen ontwikkelen.

zz VVOB investeerde in computers, printers, beamers en laptops. zz Het personeel van het ministerie van Onderwijs kreeg een basis-IT-training. zz Personeelsleden van de District Resource Centres kregen een ICT-training. zz Het programma publiceerde het boek 'Tales of the Grasshoppers', waarin pioniers hun verhaal vertellen over het gebruik van ICT binnen onderwijs. zz Goede praktijkvoorbeelden worden gepubliceerd in de nieuwsbrief 'Teach and Learn' en op de gelijknamige blog (zie onder).

Contact VVOB Zambia CDC Building Haile Selasie Avenue, Long Acres, Lusaka PO Box 31204, 10101 Lusaka Zambia F â&#x20AC;˘ +260 (0)211 255154 E â&#x20AC;˘ info@vvob.org.zm

Tom Vandenbosch (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 84 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ tom.vandenbosch@vvob.be

'Teach and Learn' blog van VVOB Zambia: http://vvobzambia.blogspot.com

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Zimbabwe

Kwaliteitsonderwijs en Kwetsbaarheid zz Programma:

Quality Education and Vulnerability Programme (programma rond kwaliteitsonderwijs en kwetsbaarheid)

zz Locatie: Nationaal zz Uitvoering:

2008 - 2013

zz Budget:

Totaal 2008 - 2013: € 3.287.594 (gerealiseerd 2008 - 2010: € 1.244.133– gepland 2011 - 2013: € 2.043.461)

zz Sleutelthema’s: Onderwijs, Lerarenopleiding, Wezen, Kwetsbare kinderen

Context De politieke en socio-economische uitdagingen waarmee Zimbabwe te kampen heeft, hebben gevolgen voor zowel de overheidsinstanties als de inwoners. Het Ministry of Education, Sports, Arts and Culture en het Ministry of Higher and Tertiary Education beschikken over een beperkt budget en kunnen bijgevolg scholen onvoldoende ondersteunen. Leerlingen en hun ouders moeten grotendeels zelf instaan voor de fondsen van de scholen. Daarnaast leven in Zimbabwe meer dan 1,3 miljoen wezen en andere kwetsbare kinderen. Binnen het onderwijs is er een groot tekort aan gekwalificeerde leraren die hiermee kunnen omgaan. VVOB werkt sinds 2001 rond hiv-/aidspreventie en milieueducatie. Sinds 2008 ligt de klemtoon van het programma op kwetsbare kinderen binnen het onderwijs: een kwetsbaar kind moet zich ten volle kunnen ontwikkelen in een omgeving waar de leerkrachten een zorgzame houding hebben. Doelstelling van het programma Het Quality Education and Vulnerability Programme helpt de instituten voor lerarenopleiding bij de opleiding van de leerkrachten. Doel is dat leerkrachten vaardigheden ontwikkelen en een houding ontplooien die bijdraagt tot de ontwikkeling, veiligheid en het welzijn van alle kinderen, ook wezen of andere kwetsbare kinderen.

het programma bestaande structuren binnen het systeem van de lerarenopleiding die cruciaal zijn in het aanpakken van kwetsbaarheidsproblemen. Het programma ondersteunt de samenwerking tussen studenten, docenten, administratie en andere partners. Organische processen worden opgebouwd waarbij de elementen die goed werken, versterkt worden en wat minder goed loopt, wordt stopgezet. Hierbij kan ook ingespeeld worden op (nietvoorziene) opportuniteiten. Elk proces wordt bottom-up benaderd en betrekt de partners van bij het begin. Het VVOB-team, dat voornamelijk bestaat uit lokale adviseurs, begeleidt processen van capaciteitsopbouw en verandering, waarbij men streeft naar verandering van attitude, visie en ingesteldheid. Te allen tijde zoekt het VVOB-team processen te overhandigen aan de partners, op voorwaarde dat ze er klaar voor zijn. Het programma gebruikt een lage-kostbenadering en werkt zoveel mogelijk met docenten die intrinsiek gemotiveerd zijn. Het leren door en met de partners is een essentieel deel van het programma en van de capaciteitsopbouwende processen. Enkele reeds behaalde resultaten Gedurende de eerste fase van het programma (2008 – 2010) werden o.a. de volgende resultaten behaald:

Partners Om deze doelstelling te bereiken werkt VVOB samen met het Ministry of Higher and Tertiary Education, die onze strategische partner is. Het programma wordt geïmplementeerd door reeds bestaande structuren in de veertien instituten voor lerarenopleiding en door het departement van lerarenopleiding (onze operationele partners). Activiteiten VVOB ondersteunt de bestaande structuren in de lerarenopleidingen zodat deze zelf activiteiten uitvoeren rond beleidsondersteuning, personeelsontwikkeling, kleuteronderwijs, ondersteuning aan studentenclubs, opleiding van leerkrachten en organisationeel leren. Meer specifiek versterkt

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

zz De veertien lerarenopleidingen hebben elk een Staff Development Committee opgericht. Deze is verantwoordelijk voor het organiseren van vorming voor het personeel. In 2010 namen meer dan 1000 docenten deel aan opleiding voor het personeel die georganiseerd werd door zowel de colleges als door VVOB. Deze hadden o.a. betrekking op milieueducatie, leermoeilijkheden en gedragskeuzes, counselingvaardigheden en, via de kleuteronderwijsdepartementen, personeelsontwikkeling rond kleuteronderwijs. zz Jaarlijks worden er gemiddeld 7000 leerkrachten in opleiding bereikt met workshops die door hun docenten georganiseerd en begeleid worden op hun colleges. In deze participatieve workshops werkt men rond de thema’s life skills, positive living trough nutrition, moving on, stigma en discriminatie, gender en hiv/aids, cholerapreventie en hygiëne,

en ondersteuning van nieuwe leden van studentenclubs (vooral rond hiv/aids). De leerkrachten en docenten die deze workshops begeleiden, zijn vooraf getraind in participatieve methodologieĂŤn en de ontwikkeling van trainingsprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s. zz Sommige colleges brengen activiteiten buiten de grenzen van het college, en organiseren bijscholing voor stagebegeleiders in de omliggende scholen.

zz Een project rond cholera en hygiĂŤne voor schoolgemeenschappen (2008â&#x20AC;&#x201C;2009) bereikte 7000 leraren en ouders. Hierbij werd gefocust op de ervaringen en de bestaande praktijk van de gemeenschappen en de leraren, alsook op alternatieve onderwijsmethoden. zz Al de instituten voor lerarenopleiding hebben een actief monitoring- en evaluatiesysteem en zijn ondersteund door het VVOB-team om hierin reflectie en leermomenten in te bouwen.

Contact Hanne Huysmans (Programme Manager) Quality Education and Vulnerability Programme 42 East Road (entrance on Bath Rd), Avondale Harare, Zimbabwe T â&#x20AC;˘ +263 (0)4 333418 C â&#x20AC;˘ +263 (0)772 252080 E â&#x20AC;˘ vvobzw@vvob.co.zw

Tom Vandenbosch (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 84 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ tom.vandenbosch@vvob.be

Website van VVOB Zimbabwe: www.vvob.co.zw Facebook-pagina van VVOB Zimbabwe : www.facebook.com/pages/ VVOB-Zimbabwe-The-Quality-Education-and-Vulnerability-Programme/118988401495132

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Zuid-Afrika

Verbetering van het lesgeven in het secundair beroepsonderwijs zz Programma:

FET Lecturer Development Programme (programma rond de verbetering van het lesgeven van de leerkrachten in het secundair beroepsonderwijs)

zz Locatie:

Nationale en provinciale component (provincie Free State)

zz Uitvoering:

2011 - 2013

zz Budget:

Gepland 2011 - 2013: € 1.676.345

zz Sleutelthema’s: Lerarenopleiding, TVET, Continue professionele ontwikkeling, Curriculumontwikkeling

Context

Partners

De Zuid-Afrikaanse overheid onderstreept het belang van de ontwikkeling van menselijk kapitaal in de strijd tegen werkloosheid, armoede en ongelijkheid. Deze ontwikkeling vormt dan ook een rode draad in de strategische plannen van de overheid en speelt een centrale rol in enkele strategische beleidsdocumenten, zoals: de Accelerated and Shared Growth Initiative for South Africa (2006-2014), de Joint Initiative on Priority Skills Acquisition (Jipsa) en de National Skills Development Strategy III (NSDSIII) (2011).

Hiertoe is een samenwerkingsovereenkomst ondertekend met de South African Council for Educators (SACE). SACE is een parastataal instituut dat het officiële mandaat heeft om vanuit nationaal niveau de onderwijsbegeleiding van docenten te coördineren en te reguleren.

Om een structurele oplossing te bieden voor het tekort aan getraind personeel op de arbeidsmarkt enerzijds en het grote aantal jongeren dat werkloos is anderzijds, zet de onderwijssector sterk in op de verbetering van de Further Education and Training (FET) Colleges. Dit is te vergelijken met het secundair beroepsonderwijs in Vlaanderen. Het institutionele landschap van de FET Colleges is sterk in beweging en kende de afgelopen jaren al veel veranderingen. Ondanks de inspanningen die al geleverd zijn, heeft deze sector met grote uitdagingen te kampen. Men percipieert de FET Colleges vaak als ‘tweede-keus-scholen’. Dat laat zich voelen in het relatief lage aantal leerlingen (in 2007 ging slechts 2,3 procent van alle scholieren naar FET Colleges). Bovendien kennen deze scholen hoge uitval- en lage slagingspercentages. Dit is onder andere het gevolg van een beperkte capaciteit bij de leerkrachten van de FET Colleges in basisvaardigheden (taalen rekenvaardigheid), pedagogische en methodologische vaardigheden en technische (vakinhoudelijke) vaardigheden. Hierdoor is de kwaliteit van het onderwijs op publieke FET Colleges ondermaats. Op zowel macro-, meso- als microniveau ontbreekt het bovendien aan effectieve en relevante systemen en aanbod van navorming. Hierdoor is de bijscholing van de leerkrachten van deze scholen beperkt. Op basis van deze context besloot VVOB een programma op te starten dat tegemoet komt aan de bovengenoemde uitdagingen binnen de FET Colleges. Het programma wil de pedagogische, methodologische en vakinhoudelijke kennis en vaardigheden van deze leerkrachten versterken.

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Op basis van armoede-indicatoren, het aantal FET Colleges, de kwaliteit van de FET Colleges en de al bestaande initiatieven rond navorming van FET-leerkrachten is Free State gekozen als provincie waar het programma opgestart zal worden. In Free State is er een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de University of the Free State, meer specifiek met de School of Open Learning. Er is ook een trilaterale overeenkomst tussen VVOB, SACE en de University of the Free State. Doelstelling van het programma De algemene doelstelling van het programma is om de leerresultaten van leerlingen van de FET Colleges te verbeteren en hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. De specifieke doelstelling van dit programma is dat de leerkrachten van de FET Colleges verbeterde pedagogische en vakspecifieke onderwijsvaardigheden toepassen als gevolg van een beter en groter aanbod van navormingsactiviteiten die tegemoet komen aan hun professionele ontwikkelingsvragen en -noden. De tussentijdse resultaten die het programma wil behalen, zijn dusdanig geformuleerd dat de partners centraal staan: zz Resultaat 1: SACE’s rol als de promotor en coördinator van de navorming van de leerkrachten van de FET Colleges is versterkt. zz Resultaat 2: Een forum voor de versterking van kennis en vaardigheden van het personeel van de FET Colleges is functioneel en komt tegemoet aan de professionele ontwikkelingsbehoeften van de leerkrachten van de FET Colleges. zz Resultaat 3: De University of the Free State (School of Open Learning) biedt opleidingen en trainingen aan die specifiek ontwikkeld zijn om te voldoen aan de professionele ontwikkelingsbehoeften van de leerkrachten van de FET Colleges.

Activiteiten VVOB ondersteunt de partners in het behalen van de tussentijdse resultaten door capaciteitsversterkende processen in te zetten en te begeleiden. Op het niveau van Resultaat 1 zal VVOB SACE ondersteunen bij: zz het opstarten en uitvoeren van onderzoek naar de â&#x20AC;&#x2DC;FET Collegeâ&#x20AC;&#x2122;-subsector; zz het ontwerpen en toepassen van een systeem voor goedkeuring van navormingsactiviteiten; zz en het ontwikkelen en toepassen van een sterke communicatie- en lobbystrategie. Op het niveau van Resultaat 2 zal VVOB de FET Colleges in Free State ondersteunen in de ontwikkeling van kwaliteitsvolle â&#x20AC;&#x2DC;workplace skills developmentâ&#x20AC;&#x2122;-plannen in samenwerking met de ETDP-SETA (Education, Training and Development Practices - Sector Education and Training Authority). VVOB ondersteunt ook de organisatie van een jaarlijks reflectieseminar over de

professionele ontwikkeling in de â&#x20AC;&#x2DC;FET Collegeâ&#x20AC;&#x2122;-subsector. Daarnaast zal VVOB provinciale en regionale leergemeenschappen rond professionele ontwikkeling voor leerkrachten aan FET Colleges mogelijk maken, begeleiden en ondersteunen. Op het niveau van Resultaat 3 zal VVOB de University of the Free State ondersteunen bij: zz ontwikkeling van een studieprogramma met verschillende modules; zz de ontwikkeling van een bachelor voor het beroepsonderwijs; zz en de ontwikkeling van vier korte trainingsprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s voor leerkrachten van FET Colleges. Enkele reeds behaalde resultaten Het programma is gestart in oktober 2011. De eerste resultaten zullen dan ook pas zichtbaar zijn in 2012.

Contact Lieve Leroy VVOB South Africa, SACE 259 West Street Centurion 0046, Zuid-Afrika T â&#x20AC;˘ +27 (0)126799721 C â&#x20AC;˘ +27 (0)723561052 E â&#x20AC;˘ lieve.leroy@vvobsouthafrica.org

Inge Bennenbroek (Programme Officer) Handelsstraat 31 1000 Brussel, BelgiĂŤ T â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 93 F â&#x20AC;˘ +32 (0)2 209 07 98 E â&#x20AC;˘ inge.bennenbroek@vvob.be

Website van VVOB Zuid-Afrika: www.vvobsouthafrica.org

Overzicht VVOB-programma's in het Zuiden

Deze brochure is gedrukt op niet-chloorgebleekt 100% kringlooppapier. Met de steun van

VVOB is een quasi-gouvernementele organisatie. In opdracht van de Vlaamse en Belgische overheid dragen we bij aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs in ontwikkelingslanden. Onze kerntaak is technische bijstand verlenen in programma's in het Zuiden. Daarmee levert VVOB een belangrijke bijdrage aan de lokale capaciteitsopbouw, een middel om duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding te stimuleren.