5 jaar - Libellenwaarnemingen Waasland-Noord
Hoe het begon.. Libellen vlogen hier altijd al! ... toch waren er weinig historische data beschikbaar uit het noorden van het Waasland. In 2008 besloten we met de natuurstudiewerkgroep de losse libellen waarnemingen te centraliseren, de gegevens te verwerken in een jaar verslag en door te geven aan de Libellenvereniging Vlaanderen vzw. De eerste jaren werden de gegevens
bewaard in een excelbestand. In 2011 gebruikten we voor het eerst ‘waarnemingen.be’ als invoerscherm, om daarna de gegevens te verwerken en door te geven aan de LVV. Op 19 april 2012 ondertekenden de Libellenvereniging Vlaanderen vzw en de dienst Studie van Natuurpunt een samenwerkingsovereenkomst die zich in eerste instantie richt op het verzamelen van gegevens over het voorkomen en de verspreiding
van de libellen in Vlaanderen. Alle libellenwaarnemingen (evt. met foto) worden vanaf dan ingevoerd op www.waarnemingen.be en de LVV staat mee in voor de kwaliteits controle op de libellengegevens.
In 5 jaar staat de teller op 35 verschillende soorten, 18 soorten juffers en 17 soorten echte libellen.
Natuurpunt Waasland-Noord In de provincie Oost-Vlaanderen, regio Waasland vind je de gemeenten Stekene en Sint-Gillis-Waas, het werkingsgebied van Natuurpunt Waasland-Noord. Het beheer van de Grote Geule in Kieldrecht gebeurt samen met Natuurpunt WAL (Waasland-Linkeroever). De natuurgebieden in beheer in Stekene zijn, het Speelhof, de Kriekerije en het Steengelaag.
Het Stropersbos (ANB), ĂŠĂŠn van de grootste boscomplexen van OostVlaanderen, ligt verspreid over de gemeenten Stekene en Sint-GillisWaas. In de omgeving vind je de Lange Vaag en de Gavers. De Kreken van Saleghem in Meerdonk (Sint-Gillis-Waas) staan via de Kieldrechtse Watergang in verbinding met de Grote Geule. In dit krekengebied zijn er verschillende
natuurgebieden in eigendom of beheer. De uitvalsbasis van vele activiteiten is het Natuurhuis Panneweel, Krekeldijk 2 te Meerdonk.
De libellenwaarnemingen zijn afkomstig van de Kreken van Saleghem, het Stropersbos, het Steengelaag en een tuinvijver in Stekene.
Kreken van Saleghem De kreekplassen bestaan uit een kronkelig snoer van kleine en grote plassen, rietkragen, wilgenbosjes en moerassen. Samen met de soms bloemrijke dijken, de populieren en de vele knotwilgen vormen ze een landschap met een rijke natuur. Bijna alle Saleghemkreken hebben een eigen naam; Rietmoer, Twaalf Gemeet, Karnemelkputten,... EĂŠn van de mooiste gebiedjes, het Sint-Jacobsgat, wordt begraasd door paarden en is vrij toegankelijk. Grenzend aan het Krekengebied, maar liggend op een stuifzandrug is het Panneweel een verland wiel, ontstaan uit een dijk doorbraak omstreeks 1627. In het gebied bevinden zich enkele interessante drijftilvegetaties en komen voor deze streek zeldzame planten voor zoals galigaan en wateraardbei.
De Kieldrechtse watergang zorgt voor de afwatering van de Linie naar enerzijds de Saleghemkreek, anderzijds de Grote Geule. Op verschillende plaatsen bestaat de oever nog uit zeer brede rietkragen en wilgenstruweel, op andere plaatsen zijn de rietkragen opgevuld en omgevormd tot weide of akker. De Grote Geule is een zeer waardevol natuurgebied en is landschappelijk mooi gelegen bij de dorpskom van Kieldrecht. Het is een oude overstromingsgeul uit de 16e en 17e eeuw met steile en zachte oever waar nog brakke invloeden in de plantengroei te zien zijn. Ook veel vogels, zoals de blauwborst en kleine karekiet, vinden er rust en broedgelegenheid. In de winter treft men er heel wat soorten eenden en ganzen aan.
Stropersbos Samen met aanpalende groengebieden vormt het Stropersbos in Stekene één van de grootste boscomplexen van Oost-Vlaanderen – wel 300 hectaren groot. Dankzij een doorgedreven beleidsplan, kreeg het Stropersbos een heuse facelift. Het Stropersbos is een niet te missen natuurparel met zijn statige dreven, waardevolle elzenbroekbossen, open plekken met heide en zijn grote grazers!
Steengelaag Het Steengelaag is 31 ha groot en bestaat uit voormalige kleiputten, jong elzenbos, een oudere populierenaanplanting met heel wat dood hout, een grote vijver en een bloemrijk hooilandje. Die grote variatie staat borg voor een grote natuurrijkdom
Tuinvijver Stekene Deze natuurlijke tuinvijver situeert zich in de dorpskern van Stekene, met in de buurt het Steengelaag en de Stekense vaart. Een tuin met vele wilde hoekjes, struiken, loofbomen en fruitbomen.
“Libellen behoren tot de groep van ‘insecten’, het eerste gedeelte van hun bestaan brengen ze als larve door in het water, daarna komen ze aan land, ‘sluipen uit’ en worden prachtig gekleurde libellen. ‘Juffers’ lijken wel op zwevende lucifers in alle kleuren, ‘echte libellen’ hebben meer weg van miniatuurhelikopters, zijn groter en onwaarschijnlijk goede ‘vliegers’.
Juffers Weidebeekjuffer
Calopteryx splendens
Gewone pantserjuffer
Lestes sponsa
Tangpantserjuffer
Lestes dryas
Tengere pantserjuffer
Lestes virens
Houtpantserjuffer
Lestes viridis
Bruine winterjuffer
Sympecma fusca
Lantaarntje
Ischnura elegans
Tengere grasjuffer
Ischnura pumilio
Watersnuffel
Enallagma cyathigerum
Variabele waterjuffer
Coenagrion pulchellum
Azuurwaterjuffer
Coenagrion puella
Gaffelwaterjuffer
Coenagrion scitulum
Grote roodoogjuffer
Erythromma najas
Kleine roodoogjuffer
Erythromma viridulum
Kanaaljuffer
Erythromma lindenii
Vuurjuffer
Pyrrhosoma nymphula
Koraaljuffer
Ceriagrion tenellum
Blauwe breedscheenjuffer
Platycnemis pennipes
Kreken van Saleghem
Stropersbos
*
Steengelaag
tuinvijver Stekene
Uitsluipen - vuurjuffer
beekjuffers - Calopterygidae
Weidebeekjuffer - Calopteryx splendens - * (tuinvijver Sint-Gillis-Waas)
pantserjuffers - Lestidae
♂
Gewone pantserjuffer - Lestes sponsa -
Houtpantserjuffer - Lestes viridis -
pantserjuffers - Lestidae
♀
Tangpantserjuffer - Lestes dryas -
♀
Tengere pantserjuffer - Lestes virens -
pantserjuffers - Lestidae
♂
Bruine winterjuffer - Sympecma fusca -
waterjuffers - Coenagrionidae
Lantaarntje - Ischnura elegans -
♂
♂
Tengere grasjuffer - Ischnura pumilio -
Watersnuffel - Enallagma cyathigerum -
♂
Variabele waterjuffer - Coenagrion pulchellum -
Azuurwaterjuffer - Coenagrion puella -
waterjuffers - Coenagrionidae
Gaffelwaterjuffer - Coenagrion scitulum -
waterjuffers - Coenagrionidae
♂
Grote roodoogjuffer - Erythromma najas -
Kleine roodoogjuffer - Erythromma viridulum -
♂
Kanaaljuffer - Erythromma lindenii -
♂
Vuurjuffer - Pyrrhosoma nymphula -
♂
Blauwe breedscheenjuffer - Platycnemis pennipes -
waterjuffers - Coenagrionidae
Koraaljuffer - Ceriagrion tenellum -
Echte libellen Paardenbijter
Aeshna mixta
Vroege glazenmaker
Aeshna isosceles
Bruine glazenmaker
Aeshna grandis
Blauwe glazenmaker
Aeshna cyanea
Grote keizerlibel
Anax imperator
Glassnijder
Brachytron pratense
Plasrombout
Gomphus pulchellus
Smaragdlibel
Cordulia aenea
Viervlek
Libellula quadrimaculata
Platbuik
Libellula depressa
Bruine korenbout
Libellula fulva
Gewone oeverlibel
Orthetrum cancellatum
Zwarte heidelibel
Sympetrum danae
Bloedrode heidelibel
Sympetrum sanguineum
Bruinrode heidelibel
Sympetrum striolatum
Steenrode heidelibel
Sympetrum vulgatum
Vuurlibel
Crocothemis erythraea
Kreken van Saleghem
Stropersbos
Steengelaag
tuinvijver Stekene
Uitsluipen - viervlek
glazenmakers - Aeshnidae
♂
Paardenbijter - Aeshna mixta -
Vroege glazenmaker - Aeshna isosceles -
glazenmakers - Aeshnidae
♀
Bruine glazenmaker - Aeshna grandis -
♂
Blauwe glazenmaker - Aeshna cyanea -
glazenmakers - Aeshnidae
♂
Grote keizerlibel - Anax imperator -
glazenmakers - Aeshnidae
♂
Glassnijder - Brachytron pratense -
rombouten - Gomphidae
♂
Plasrombout - Gomphus pulchellus -
glanslibellen - Corduliidae
♂
Smaragdlibel - Cordulia aenea -
korenbouten - Libellulidae
♂
Viervlek - Libellula quadrimaculata -
♂
Platbuik - Libellula depressa -
korenbouten - Libellulidae
♀
Bruine korenbout - Libellula fulva -
Gewone oeverlibel - Orthetrum cancellatum -
korenbouten - Libellulidae
♂
Zwarte heidelibel - Sympetrum danae -
♀
korenbouten - Libellulidae
♂
Bloedrode heidelibel - Sympetrum sanguineum -
korenbouten - Libellulidae
♀
Bruinrode heidelibel - Sympetrum striolatum -
korenbouten - Libellulidae
♀
Steenrode heidelibel - Sympetrum vulgatum -
korenbouten - Libellulidae
♂
Vuurlibel - Crocothemis erythraea -
Besluit Met 35 verschillende soorten, waarvan 7 zeldzame soorten, doet Waasland-Noord het heel goed. Via www.waarnemingen.be kan je de waargenomen soorten in de omgeving opvolgen en nu de Libellenvereniging Vlaanderen vzw mee instaat voor de kwaliteitscontrole op de ingevoerde libellengegevens en de foto’s, ben je heel snel zeker van de juistheid van de waarnemingen. Dit maakt de uitdaging om de gegevens in te brengen nog veel groter.
Meer weten over libellen?
Meer weten over natuurstudie in de regio?
Libellenvereniging Vlaanderen vzw - http://www.odonata.be/ Libellennet - http://www.libellennet.nl/ Nederlandse vereniging voor Libellenstudie - http://www.brachytron.nl
Wase koepel voor natuur.studie http://www.wakona.be/ info@wakona.be
foto’s: Brigitte Van Passel, Hugo De Beuckeleer (kanaaljuffer, bruine korenbout) & Chris De Buyzer (bruine glazenmaker) verantwoordelijke uitgever: Marc Bogaerts, Bormte 24, 9190 Stekene
eule
te G
Gro
Waasland-Noord tse
ch
ldre
natuurgebieden in eigendom en/of beheer
g
an
terg
wa
Kie
Stropersbos andere bosgebieden
Natuurpunt Waasland-Noord Krekeldijk 2 9170 Meerdonk
www.panneweel.be info@panneweel.be waaslandnoord.waarnemingen.be