Een voortreffelijk werk

Page 1

P. van den Heuvel, H.C. Marchand, W. Verboom e.a.

Een voortreffelijk werk Handreiking voor ambtsdragers

Boekencentrum | IZB


:Zc kddgigZ[[Za^_` lZg`



:Zc kddgigZ[[Za^_` lZg` =VcYgZ^`^c\ kddg VbWihYgV\Zgh

E# kVc YZc =ZjkZa! =#8# BVgX]VcY! L# KZgWddb Z#V#

9ZgYZ Ygj` J^i\ZkZg^_ 7dZ`ZcXZcigjb q >O7


lll#j^i\ZkZg^_WdZ`ZcXZcigjb#ca 9ZoZ j^i\VkZ kZghX]ZZc ZZgYZg dcYZg YZoZa[YZ i^iZa W^_ >O7 iZ 6bZgh[ddgi! Zc ^h cj ZZc \ZoVbZca^_`Z j^i\VkZ kVc J^i\ZkZg^_ 7dZ`ZcXZcigjb Zc >O7#

DcilZge dbhaV\ Zc W^ccZclZg`/ >99 >H7C .,- .% '(. '&(( ' CJG ,&( 9ZgYZ Ygj` '%&' '%&' J^i\ZkZg^_ 7dZ`ZcXZcigjb! OdZiZgbZZg 6aaZ gZX]iZc kddgWZ]djYZc# C^Zih j^i YZoZ j^i\VkZ bV\ ldgYZc kZgkZZakdjY^\Y! de\ZhaV\Zc ^c ZZc \ZVjidbVi^hZZgY \Z\ZkZchWZhiVcY d[ deZcWVVg \ZbVV`i! ^c Zc^\Z kdgb d[ de Zc^\Z l^_oZ! ]Zio^_ ZaZ`igdc^hX]! bZX]Vc^hX]! Yddg [did`de^Z c! decVbZc d[ de Zc^\Z VcYZgZ bVc^Zg! odcYZg kddgV[\VVcYZ hX]g^[iZa^_`Z idZhiZbb^c\ kVc YZ j^i\ZkZg#


LddgY kddgV[ :g ^h kZZa bViZg^VVa dkZg kZghX]^aaZcYZ VheZXiZc kVc ]Zi \ZbZZciZ o^_c/ YZ egZY^`^c\! YZ VbWihdekVii^c\! eVhidgVVi! Y^VXdcVVi! oZcY^c\# KZaZ _VgZc \ZaZYZc lZgY dch gZ\ZabVi^\ \ZkgVV\Y cVVg ZZc WdZ` YVi hcZa ^co^X]i \ZZ[i ^c VaaZ [VXZiiZc kVc ]Zi \ZbZZciZ o^_c# Od^Zih Vah ZZc ]VcYaZ^Y^c\ kddg YZ VbWihYgV\Zg# 9Vi WdZ` `lVb Zg Zc ]Zi WZaZZ[YZ kZaZ Ä hdbh \Zl^_o^\YZ Ä ]ZgYgj``Zc# L^_ ]ZWWZc cj \Z`doZc kddg ZZc kg^_lZa \Z]ZZa ]ZghX]gZkZc j^i\VkZ# 9Z \Z`doZc deoZi ]ZZ[i WZeZg`^c\Zc# Kddg ZZc \gdcY^\Z W^_WZah" i]Zdad\^hX]Z YddgYZc`^c\ kVc YZ i]ZbVÉh ^h \ZZc gj^biZ# IdX] ^h Zg W^ccZc ]Zi WZeZg`iZ VVciVa eV\^cVÉh kZZa VVc YZ dgYZ \ZhiZaY! lVVgde ZZc [jcYVbZciZaZ WZo^cc^c\ bd\Za^_` ^h# 9Z \ZhegZ`hkgV\Zc `jccZc YVVgW^_ ZZc ]VcYgZ^`^c\ o^_c# @Zg`ZclZg` ^h ÈZZc kddgigZ[[Za^_` lZg`É# 6ah lZg` kVc Zc kddg YZ @dc^c\ YZg @Zg`# BVVg ]Zi ^h dd` lZg` YVi ^cheVcc^c\ `dhi# LZg` lVVg^c _Z bdZi Zc bV\ \gdZ^Zc# 6X]iZg ^c ]Zi WdZ` k^cYi j YVVgdb a^iZgVijjg VVc\Z\ZkZc# L^_ ]deZc YVi j bZi YZoZ ]VcYgZ^`^c\ \ZY^ZcY WZci# DeYVi j bZi kgZj\YZ WZo^\ WZci ^c ]Zi ÈkddgigZ[[Za^_`Z lZg`É# 9Z j^i\ZkZg

*


>c]djY

LddgY kddgV[

&# 6bWiZc Zc \VkZc ^c YZ \ZbZZciZ 9g# G# YZ GZjkZg

+

* -

'# 9Z `Zg` ^c YZ lZgZaY 9g# =# YZ AZZYZ

&)

(# 9Z dg\Vc^hVi^Z kVc YZ EgdiZhiVcihZ @Zg` ^c CZYZgaVcY 9g# E# kVc YZc =ZjkZa

'&

)# =Zi eVhidgVVi 9h# ?# ]Zi AVb

(%

*# EVhidgVVi gdcY Ydde Zc VkdcYbVVa 9h# =#8# BVgX]VcY

(.

+# EVhidgVVi W^_ o^Z`Zc 9g# B#?# EVja

)+

,# EVhidgVVi gdcY gZaVi^Zh 9h# A#L# HbZai

*(

-# 9Z XViZX]ZhZ Egd[#Yg# L# KZgWddb

*.

.# =Zi _Zj\YlZg` 9gh# =#?# kVc L^_cZc

++

&%# 9^VXdcVVi Y^X]iW^_ Zc de V[hiVcY B# IZjc^hhZc

,(

&&# OZcY^c\ Zc ZkVc\Za^hVi^Z 9h# L# 9Z``Zg

,.


&'# =Zi \ZhegZ` WZhegd`Zc 9gh# L#6# 9ddgcZcWVa

-+

&(# <ZgdZeZc idi \ZWZY 9g# 6#;# Igddhi

.+

&)# =dZ bV`Zc lZ WZaZ^Y C# 7Zad

&%*

&*# 9Z Xdbbjc^XVi^Z kVc YZ \ZbZZciZ B#:# 7gV`

&&(

A^iZgVijjg

&'&

EZghdcVa^V

&'*

,


&# 6bWiZc Zc \VkZc ^c YZ \ZbZZciZ G# YZ GZjkZg =Zi lVh ZZc bdd^Z Y^Zchi lVVg^c j lZgY WZkZhi^\Y Vah VbihYgV\Zg# 9Z bdbZciZc kVc dehiVVc! jl È_V"lddgYÉ j^ihegZ`Zc! ]VcYdeaZ\\^c\ Zc idZ\Zodc\Zc ldgYZc Yddg YZ \ZbZZciZ! bVV`iZc \gdiZ ^cYgj`# =Zi lVh dd` ^cYgj`lZ``ZcY YVi odkZZa bZchZc ^c VVchaj^i^c\ de YZ Y^Zchi j ZZc ]VcY \VkZc Zc <dYh oZ\Zc idZlZchiZc# 9VVg hiV _Z YVc Vah c^Zjl WZkZhi^\YZ VbWihYgV\Zg# BVVg lVi ^h YVi Z^\Zca^_` ÈVbWihYgV\Zg kVc YZ \ZbZZciZÉ4 LVVg hiVVi È]Zi VbWiÉ kddg4 HiVVc WdkZcY^Zc c^Zi VaaZ \ZbZZciZaZYZc ^c È]Zi VbWi VaaZg \Zadk^\ZcÉ4 LVVgdb o^_c Zg heZX^ÒZ`Z VbWihYgV\Zgh cdY^\ Zc lVVg `dbZc YZ Yg^Z hddgiZc VbWihYgV\Zgh " egZY^`VciZc! djYZga^c\Zc Zc Y^V`ZcZc " kVcYVVc4 :c ]dZ ]djY _Z Vah VbWihYgV\Zg ]Zi k^Zg _VVg aVc\ bZi kgZj\YZ Zc Zci]djh^VhbZ kda4 Dd` Vah `Zg`ZcgVVYha^Y `jc _Z Y^ZeZ iZaZjghiZaa^c\Zc deYdZc# 6a YZoZ kgV\Zc `jccZc YZ kgZj\YZ kVc YZ WZkZhi^\^c\ YdkZc# 9^i ]dd[Yhij` ^h ZZc kZg`Zcc^c\ kVc ]Zi VbWi ^c gZaVi^Z idi YZ \VkZc ^c YZ \ZbZZciZ# LZ dciYZ``Zc lVi YZ ^coZi Zc YZ WZYdZa^c\ kVc ]Zi VbWi ^h Zc lVi YZ gZaVi^Z ^h idi YZ \VkZc# KgV\Zc dkZg j^i]djY^c\hkZgbd\Zc! ol^_\ea^X]i Zc XdcÓ^XiWZ]ZZgh^c\ `dbZc `dgi VVc YZ dgYZ#

<ZgdZeZc idi ]Zi VbWi 6bWihYgV\Zg ^h \ZZc WVVc ^c YZ `Zg` Y^Z _Z VVckVVgYi cVYVi _Z kddg ZZc \ZZhiZa^_` ZmVbZc WZci \ZhaVV\Y# ?Z ldgYi idi ]Zi VbWi \ZgdZeZc# 9Z VaaZgZZghiZ kgVV\ Y^Z VVc iZ WZkZhi^\Zc VbWihYgV\Zgh ldgYi \ZhiZaY ^h/ È7Zci j ^c jl ]Vgi ZgkVc dkZgij^\Y! YVi j lZii^\ Yddg <dYh \ZbZZciZ! Zc b^ihY^Zc Yddg <dY oZa[! idi YZoZ ]Z^a^\Z Y^Zchi WZci \ZgdZeZc4É LVccZZg YZ @Zg`dgYZ kVc dcoZ `Zg` hegZZ`i dkZg È]Zi VbWi Zc YZ VcYZgZ Y^ZchiZcÉ YVc hegZZ`i YZoZ VaaZgZZghi dkZg ÈYZ gdZe^c\ idi ]Zi VbWiÉ dgY^cVci^Z (#& # Kddg YZoZ ^coZi ^h c^Zi \Z`doZc dbYVi YZ `Zg`ZcgVVY od oZa[ `Vc WZeVaZc l^Z Zg ^c ZZc `Zg`ZcgVVY `dbi! l^Z bZc ZgW^_ gdZei# CZZ! YZoZ ^coZi ^h eg^cX^e^ZZa# 9Z ZZghiZ WZkZhi^\^c\hkgVV\ oZ\i! \ZYjg[Y! YVi YZ gdZe^c\ Yddg <dYh \ZbZZciZ Zc b^ihY^Zc Yddg <dY oZa[ \ZhX]^ZYi# DcoZ @Zg`dgYZ oZ\i ]Zi od/ È9Z gdZe^c\ idi ]Zi VbWi ^c YZ \ZbZZciZ \ZhX]^ZYi kVc 8]g^hijhlZ\Z!

-

:Zc kddgigZ[[Za^_` lZg` q 6bWiZc Zc \VkZc ^c YZ \ZbZZciZ


Yddg YZ \ZbZZciZ! W^_ bdcYZ kVc YZ `Zg`ZcgVVYÉ dgY# (#&#& # 9ZoZ ^coZi ^h [jcYVbZciZZa# =Zi VbWi ^h \ZZc j^ik^cY^c\ kVc bZchZc! bVVg `dbi kddgi j^i <dY Y^Z bZchZc gdZei Zc oZcYi ^c O^_c Y^Zchi# 9Z ddghegdc\ kVc ]Zi VbWi a^\i ^c YZ oZcY^c\ kVc <dY# 9Z ]ZaZ 7^_WZa Yddg gdZei <dY bZchZc db O^_c LddgY VVc O^_c kda` WZ`ZcY iZ bV`Zc# KaV` kddg O^_c V[hX]Z^Y oZcYi ?Zojh O^_c Y^hX^eZaZc YZ lZgZaY ^c db ]Zi :kVc\Za^Z iZ kZg`dcY^\Zc# 9^i ]dZkZc o^_ c^Zi ^c Z^\Zc `gVX]i iZ YdZc# OZ bd\Zc o^X] \ZYgV\Zc lZiZc Yddg YZ WZad[iZ kVc ?Zojh YVi VVc =Zb VaaZ bVX]i ^h ^c ]ZbZa Zc de VVgYZ Zc YVi =^_ bZi ]Zc ^h idi VVc YZ kdaZ^cY^c\ YZg lZgZaY BVi# '-/&-"'% # 9Z j^ioZcY^c\ Yddg Zc YZ WZad[iZ kVc ?Zojh o^_c ]Zi [jcYVbZci kVc YZ oZcY^c\ kVc YZ VedhiZaZc ^c YZ lZgZaY# 9^i VedhidaVVi ^h cj dd` ]Zi \ZW^ciZ kVc ]Zi VbWi# =Zi VbWi k^cYi ]VVg ddghegdc\ ^c <dY Y^Z O^_c Oddc ^c YZoZ lZgZaY ]ZZ[i \ZodcYZc ?d]# (/&+ Zc Y^Z Yddg O^_c <ZZhi bZchZc j^ioZcYi db! \ZYgV\Zc Yddg O^_c WZad[iZ! ]Zi :kVc\Za^Z ^c YZoZ lZgZaY iZ kZg`dcY^\Zc ?d]# '%/'% # @dgidb! ]Zi VbWi gjhi de Yg^Z e^_aZgh/ &# 9Z oZcY^c\ kVc <dY b^hh^d 9Z^ / YZ =ZgZ <dY hegZZ`i bZchZc VVc# O^_c LddgY hX]Zei aZkZc# >c ?Zojh ^h Y^i LddgY kaZZh Zc WadZY \ZldgYZc# ?Zojh WZigZ`i Yddg O^_c <ZZhi bZchZc ^c YZoZ VedhidaV^gZ Y^Zchi kVc ]Zi LddgY# '# GdZe^c\ kdXVi^d / <dYh gdZe `dbi Vah deYgVX]i Zc WZad[iZ idi bZchZc# <dY gdZei bZchZc Yddg O^_c <ZZhi! k^V YZ \ZbZZciZ# 9ZoZ gdZe^c\ WZeVVai ]Zi VbWi# 9Z WZad[iZ kVc <dYh cVW^_]Z^Y ^c 8]g^hijh bVV`i YZ gdZe^c\ bd\Za^_`# (# 6edhidaVVi/ ?Zojh oZcYi O^_c Y^hX^eZaZc j^i bZi ]Zi dd\ de YZ gZYY^c\ kVc YZ lZgZaY# 9ZoZ ^h \Zg^X]i de ]Zi ]Z^a kVc bZchZc# =Zi VbWi ^h VedhidaV^gZ Y^Zchi VVc YZ kZg`dcY^\^c\ kVc ]Zi LddgY kVc <dY ^c YZoZ lZgZaY! ^c lddgYZc Zc YVYZc#

9^Zchi VVc ]Zi LddgY =Zi VbWi ^h ]Zi ^chigjbZci lVVgYddg <dY O^_c LddgY ^c YZoZ lZgZaY idi `a^c`Zc WgZc\i# =Zi VbWi ^h YVc dd` \ZZc kddgoZii^c\ d[ gZegZhZciVi^Z kVc 8]g^hijh# 9 oZ \ZYVX]iZ a^\i iZc \gdcYhaV\ VVc YZ gddbh"`Vi]da^Z`Z VbWihdekVii^c\# >c YZ gZ[dgbVidg^hX]Z igVY^i^Z ^h ]Zi VbWi \ZZc hiVijh! bVVg ZZc [jcXi^Z! cVbZa^_` YZ Yddg 8]g^hijh oZa[ \Z\ZkZc deYgVX]i kVc YZ kZg`dcY^\^c\ kVc ]Zi :kVc\Za^Z VVc bZch Zc lZgZaY# DcoZ @Zg`dgYZ

.


hegZZ`i dkZg ]Zi VbWi kVc LddgY Zc hVXgVbZci YVi kVc 8]g^hijhlZ\Z ^h \Z\ZkZc db YZ \ZbZZciZ W^_ ]Zi ]Z^a iZ WZeVaZc Zc W^_ ]VVg gdZe^c\ ^c YZ lZgZaY iZ WZlVgZc Vgi# K#& =Zi VbWi ^h Yjh \ZZc YdZa ^c o^X]oZa[! bVVg ZZc deYgVX]i lVVg 8]g^hijh Yddg O^_c <ZZhi hdbb^\Zc idZ gdZei# =Zi VbWi Vah [jcXi^Z db ]Zi LddgY kVc <dY ^c YZoZ lZgZaY iZ kZg`dcY^\Zc ldgYi XdcXgZZi ^c kZghX]^aaZcYZ VbWiZc# 9Z =Z^a^\Z <ZZhi XdcXgZi^hZZgi ]Zi ZcZ VbWi kVc ]Zi LddgY ^c YZ kZghX]^aaZcYZ VbWiZc# 9ZoZ j^ilVV^Zg^c\ ^h cddYoV`Za^_` db ]Zi LddgY kVc <dY ^c VaaZ [VXZiiZc ^c YZoZ lZgZaY idi o^_c gZX]i iZ aViZc `dbZc# 9^i \ZWZjgi dcYZg bZZg ^c kZg`dcY^\^c\! a^ijg\^Z! eVhidgVVi! idZgjhi^c\ Zc Y^VXdcVVi# KVclZ\Z YZoZ kZZa]Z^Y o^_c Zg kZghX]^aaZcYZ VbWiZc cdY^\# DcoZ `Zg` `Zci kVcV[ YZ i^_Y kVc YZ GZ[dgbVi^Z Yg^Z VbWiZc/ YVi kVc egZY^`Vci! djYZga^c\ Zc Y^V`Zc# C^Zi VaaZ `Zg`Zc `ZccZc YZoZ Yg^ZhaV\# O^_ ^h dd` c^Zi Yl^c\ZcY j^i YZ 7^_WZa V[ iZ aZoZc# >c ]Zi C^ZjlZ IZhiVbZci ldgYZc kZghX]^aaZcYZ VbWiZc \ZcdZbY# >c & @dg^ci^ gh &'/'- aZoZc lZ YVi <dY ^c YZ \ZbZZciZ hdbb^\Zc ]ZZ[i VVc\ZhiZaY idi VedhiZaZc! VcYZgZc idi egd[ZiZc Zc lZZg VcYZgZc idi aZgVVgh# >c :[Zo^ gh )/&& ldgYZc dd` cd\ ZkVc\Za^hiZc Zc È]ZgYZgh Zc aZgVVghÉ \ZcdZbY# KZghX]^aaZcYZ `ZgZc aZoZc lZ dkZg deo^ZcZgh Zc Y^V`ZcZc d#V# ;^a# &/& Zc & I^b# ( # D[ bZc YZ deo^ZcZg `Vc WZhX]djlZc Vah YZ kddgadeZg kVc dcoZ djYZga^c\ ^h YZ kgVV\# Kda\Zch I^ijh &/*". lVh ]Zi EVjajhÉ \ZlddciZ db ^c ^ZYZgZ \ZbZZciZ cVVhi YZ deo^ZcZg dd` djYhiZc VVc iZ hiZaaZc# Kda\Zch & I^bdiZ h */&, ^h ]Zi YZ iVV` kVc YZ djYhiZc db aZ^Y^c\ iZ \ZkZc VVc YZ \ZbZZciZ Zc iZ egZ`Zc# J^i YZoZ Zc`ZaZ W^_WZahZ \Z\ZkZch Wa^_`i YVi YZ <ZZhi! dd` Vah ]Zi \VVi db ]Zi VbWi! kZghX]^aaZcYZ e^_aZc de O^_c Wdd\ ]ZZ[i# =dZkZZa VbWiZc Zg dd` o^_c! hVbZc XdcXgZi^hZgZc o^_ ]Zi ZcZ VbWi kVc ]Zi LddgY#

:Zc]Z^Y =Zi VbWi ^h lZoZca^_` kddg YZ ZZc]Z^Y kVc `Zg` Zc \ZbZZciZ# 8]g^hijh oZa[ ]ZZ[i O^_c Y^hX^eZaZc ^c YZoZ Y^Zchi \ZhiZaY Zc EVjajh ]^Zg aViZg Vah VedhiZa VVc idZ\ZkdZ\Y =VcY# . # Dd` cV YZ YddY kVc 8]g^hijh ^h YZoZ Vedhida^hX]Z Y^Zchi kZgYZg \Z\VVc# BZi YZ =Z^YZaWZg\hZ 8ViZX]^hbjh WZa^_YZc lZ YVi <dY oZa[ ZZc \ZbZZciZ ÈYddg O^_c <ZZhi Zc LddgY ^c YZ ZZc]Z^Y kVc ]Zi lVgZ \Zadd[ kZg\VYZgi! WZhX]Zgbi Zc ^c hiVcY ]djYiÉ Vcil# *) # 9Z =Z^a^\Z <ZZhi bVV`i Yddg b^YYZa kVc ]Zi VbWi YZ ZZc]Z^Y kVc YZ \Zadk^\Zc bZi 8]g^hijh Zc bZi Za`VVg o^X]iWVVg# =Zi VbWi ^h ZZc ^chigjbZci kddg YZ ZZc]Z^Y kVc YZ `Zg`# =Zi

&%

:Zc kddgigZ[[Za^_` lZg` q 6bWiZc Zc \VkZc ^c YZ \ZbZZciZ


XdcXgZi^hZZgi YZ kddgi\VVcYZ Vedhida^hX]Z deYgVX]i kVc 8]g^hijh! YZ ZZjlZc Yddg! idi de YZ YV\ kVc kVcYVV\# LZ cdZbZc Y^i dd` lZa YZ ÈVedhida^hX]Z hjXXZhh^ZÉ# 7dkZcY^Zc iddci ]Zi ]Zi YZ lZgZaYl^_YZ ZZc]Z^Y kVc YZ `Zg`# 7dkZceaVVihZa^_`Z VbWiZa^_`Z kZg\VYZg^c\Zc! gZ\^dcVVa XaVhh^h ! aVcYZa^_` hncdYZ Zc ^ciZgcVi^dcVVa o^_c dcb^hWVVg db ^ZYZgZ \ZbZZciZ o^X] ZgkVc WZljhi iZ aViZc o^_c YVi o^_ c^Zi de o^X]oZa[ `Vc WZhiVVc! bVVg Vah `aZ^c a^Y YZZa ^h kVc ]Zi ZcZ lZgZaYl^_YZ a^X]VVb kVc 8]g^hijh# =Zi VbWi WZlVVgi YZ `Zg` W^_ ]VVg ZZc]Z^Y/ ]Zi LddgY kVc YZ Yg^Z"Zc^\Z <dY! YVi WZhiZbY ^h kddg YZ ]ZaZ lZgZaY# 9Z kZghX]^aaZcYZ VbWiZc Zc VbWihYgV\Zgh hiVVc YVVgdb c^Zi de o^X]oZa[ d[ iZ\ZcdkZg Za`VVg! bVVg \ZkZc hVbZc kdgb VVc ]Zi ZcZ VbWi kVc ]Zi LddgY# 6aaZ VbWiZc o^_c cdY^\ db ]Zi LddgY ^c Va o^_c WgZZYiZ idi `a^c`Zc iZ WgZc\Zc# 9Z ]dd[YiVV` kVc YZ VbWihYgV\Zgh ^h YZ idZgjhi^c\ kVc \ZbZZciZaZYZc idi Y^ZchiWZiddc! YZ deWdjl kVc YZ \ZbZZciZ Zc YZ \gdZ^ ^c ]Zi \Zadd[ ^c 8]g^hijh :[# )/&' # De YZoZ l^_oZ Wdjli ]Zi VbWi VVc YZ ZZc]Z^Y kVc YZ \ZbZZciZ# 9^i WZiZ`Zci c^Zi YVi Za` \ZbZZciZa^Y ]ZioZa[YZ bdZi \VVc YZc`Zc! kdZaZc d[ YdZc! bVVg YVi Y^kZghZ \ZbZZciZaZYZc o^X] bZi VaaZ dcYZga^c\Z kZghX]^aaZc c lZiZc ^c 8]g^hijh#

6bWi Zc \VkZc OdVah lZ oV\Zc ^h ]Zi VbWi \ZZc YdZa ^c o^X]oZa[! bVVg ]ZZ[i ]Zi ZZc [jcXi^Z/ YZ kZgida`^c\ kVc ]Zi LddgY kVc <dY! bZi lddgYZc Zc YVYZc# 9ZoZ iVV` ^h VbWihYgV\Zgh idZkZgigdjlY bZi ]Zi dd\ de YZ deWdjl kVc YZ \ZbZZciZ# 6bWihYgV\Zgh bV`Zc \ZbZZciZaZYZc YVc dd` c^Zi bdcYYddY! bVVg ]ZaeZc ]Zc iZ dciYZ``Zc lZa`Z \VkZc YZ <ZZhi ]jc \Z\ZkZc ]ZZ[i# =Zi VbWi ^h c^Zi WZYdZaY db iV`Zc kVc \ZbZZciZaZYZc dkZg iZ cZbZc! bVVg WZ]ddgi ]Zc iZ hi^bjaZgZc Zc idZ iZ gjhiZc db bZi ]jc \VkZc YZ \ZbZZciZ kVc 8]g^hijh bZYZ de iZ WdjlZc# 9Z <ZZhi hX]Zc`i kZaZ \VkZc VVc YZ \ZbZZciZ# =^_ haVVi ]^ZgW^_ c^ZbVcY dkZg & @dg# &'/, # 9Z kZghX]^aaZcYZ dehdbb^c\Zc kVc \VkZc Gdb# &'/("-0 & @dg# &'/)"&&0 :[# )/&&"&+ aViZc odlZa YZ Y^kZgh^iZ^i Vah ]Zi YdZa kVc YZ \VkZc o^Zc# 6aaZ \VkZc Y^ZcZc YZ \gdZ^ kVc ]Zi a^X]VVb kVc 8]g^hijh! YZ \Zadd[hZZc]Z^Y bZi =Zb Zc YZ dcYZga^c\Z a^Z[YZ :[# )/&+ # <VkZc Zc VbWi o^_c Yjh WZ^YZ ZZc \ZhX]Zc` kVc YZ <ZZhi# 7Z^YZ o^_c Y^ZchiWVVg VVc YZ deWdjl kVc YZ \ZbZZciZ# =Zi VbWi hiVVi c^Zi iZ\ZcdkZg YZ \VkZc! bVVg ^h Vah c kVc YZ \VkZc kVc YZ <ZZhi! ZZc

&&


b^YYZa db \ZbZZciZaZYZc ]jc \VkZc iZ aViZc dciYZ``Zc# ?#E# KZghiZZ\ kZg\Za^_`i ]Zi VbWi bZi YZ he^ZgZc Y^Z cdY^\ o^_c db YZ kZghX]^aaZcYZ aZYZbViZc kVc ]Zi a^X]VVb! YZ \ZbZZciZaZYZc bZi ]jc \VkZc! \dZY iZ aViZc [jcXi^dcZgZc# BZi ZZc VcYZg WZZaY `Vc bZc VbWi Zc \VkZc o^Zc Vah ilZZ XdcXZcig^hX]Z X^g`Zah# 9Z W^ccZchiZ ^h Y^Z kVc ]Zi VbWi! YZ Wj^iZchiZ kVc YZ \VkZc# =Zi b^YYZaejci kVc WZ^YZ ^h YZ <ZZhi kVc 8]g^hijh Y^Z O^_c \VkZc j^iYZZai# =Zi VbWi ^h ZZc heZX^ÒZ`Z \VkZ kVc YZ <ZZhi Zc ^h Zgde \Zg^X]i YVi YZ Wj^iZchiZ X^g`Za hiZZYh hiZg`Zg Zc l^_YZg ldgYi! odYVi ]Zi WZgZ^` kVc ]Zi :kVc\Za^Z hiZZYh \gdiZg ldgYi# 9ZoZ ilZZ WZZaYZc aViZc o^Zc YVi ]Zi VbWi \VkZc Zc iV`Zc kVc \ZbZZciZaZYZc c^Zi dkZgcZZbi! bVVg hi^bjaZZgi Zc dcieadd^i#

@lZihWVVg]Z^Y =dZlZa ]Zi VbWi gjhi ^c ]Zi \ZoV\! YZ deYgVX]i Zc WZad[iZ kVc 8]g^hijh! ^h Za`Z VbWihYgV\Zg `lZihWVVg# 9Z `lVa^iZ^i kVc ]Zi VbWi ldgYi ^bbZgh c^Zi \Z\VgVcYZZgY Yddg ZZc WZ]VVaY Y^eadbV! cdX] YddgYVi ]Zi \Zadd[ kVc YZ VbWihYgV\Zg WdkZc ^ZYZgZ il^_[Za kZg]ZkZc ^h# C^Zi dcoZ `lVa^iZ^iZc! bVVg YZ hiZb Y^Z gdZei ^h WZha^hhZcY# KVc BdoZh aZoZc lZ YVi ]^_ Va o^_c iZ`dgiZc ^c YZ hig^_Y lZgei db bVVg c^Zi VVc YZ gdZehiZb kVc <dY \Z]ddg iZ ]dZkZc \ZkZc :m# (/&&")/&, # EVjajh bdZhi bZi ÈZZc Yddgc ^c ]Zi kaZZhÉ o^_c lZg` YdZc# 9ZoZ `lZihWVVg]Z^Y cVb <dY c^Zi lZ\ dbYVi Y^i ]Zb WZeVVaYZ W^_ YZ \ZcVYZ kVc <dY Y^Z idZgZ^`ZcY ^h ' @dg# &'/,". # DcoZ WZ`lVVb]Z^Y! oZ\i EVjajh! YVc`Zc lZ VVc <dY ' @dg# (/* # 9^i ^co^X]i \ZZ[i e^i VVc ]Zi VbWi# =Zi ]Zaei _Z Vah VbWihYgV\Zg kda iZ ]djYZc dd` ^c i^_YZc kVc \ZZhiZa^_`Z aVV\Xdc_jcXijjg# =Zi \VVi ^bbZgh c^Zi db ]Zi hjXXZh kVc YZ VbWihYgV\Zg! bVVg db \Z]ddgoVVb]Z^Y VVc YZ gdZe kVc <dY Zc db YZ kZglVX]i^c\ kVc <dYh \ZcVYZ# :Zc VcYZgZ `lZihWVVg]Z^Y ^h YZ VbWiZa^_`Z ol^_\ea^X]i# 6Vc VaaZ iZ WZkZhi^\Zc VbWihYgV\Zgh ldgYi \ZkgVV\Y È\Z]Z^b iZ ]djYZc YVi lVi W^_ YZ j^idZ[Zc^c\ kVc jl VbWi kZgigdjlZa^_` iZ jlZg `Zcc^h ^h \Z`dbZcÉ# 9ZoZ kgVV\ ^h [jcYVbZciZZa kddg Za` VbWiZa^_` lZg`# =Zi \VgVcYZZgi YZ kZgigdjlZa^_`]Z^Y# =Zi `Vc _Z Vah VbWihYgV\Zg lZa ZZcoVVb bV`Zc! dbYVi _Z WZeVVaYZ Y^ZeZ oV`Zc c^Zi `jci YZaZc bZi VcYZgZc# IdX] ^h Zg ZZc `ZZgo^_YZ VVc YZoZ aVhi# >h ]Zi c^Zi ZZc kddggZX]i db hdbh Vah Zc^\Z YZZa\Zcddi iZ bd\Zc o^_c kVc Y^ZeZ Y^c\Zc ^c ]Zi aZkZc kVc ZZc bZYZ\ZbZZciZa^Y4 9^i \ZhX]dc`Zc kZgigdjlZc bVV`i YZ ol^_\ea^X]i idi ZZc Èkgda^_`Z aVhiÉ#

&'

:Zc kddgigZ[[Za^_` lZg` q 6bWiZc Zc \VkZc ^c YZ \ZbZZciZ


=dZlZa ]Zi VbWi YZ ZZc]Z^Y kVc YZ `Zg` kdgbi! bV`Zc VbWihYgV\Zgh hdbh dd` gjo^Z# LZ aZoZc ]^Zg Va dkZg W^_ EVjajh! Y^Z a^_cgZX]i iZ\ZcdkZg EZigjh hiVVi <Va# '/&&"&) Zc ^c XdcÓ^Xi `dbi bZi 7VgcVWVh =VcY# &*/(+"(. # 7a^_`WVVg o^_c YZoZ XdcÓ^XiZc c^Zi Vai^_Y iZ kddg`dbZc# 9Z kgVV\ ^h ]dZ ]^ZgbZZ db iZ \VVc# 9Z `Zg`ZcgVVY ^h YZ eaZ` lVVg VbWihYgV\Zgh o^X] kdaaZY^\ bd\Zc j^ihegZ`Zc! bVVg lVVg bZc dd` ^c \ZoVbZca^_`]Z^Y ZZc lZ\ odZ`i Y^Z WZ\VVcWVVg ^h# DcoZ `Zg` `Zci YVVgcVVhi YZ k^h^iVi^Z# 6ah ZZc `Zg`ZcgVVY ZZc XdcÓ^Xi c^Zi oZa[ `Vc deadhhZc! o^_c Zg VbWihYgV\Zgh kVc ZaYZgh Y^Z bZi YZ `Zg`ZcgVVY odZ`Zc cVVg ZZc \dZYZ deadhh^c\# ?j^hi dbYVi ]Zi VbWi YZ ZZc]Z^Y kVc YZ \ZbZZciZ Y^Zci! ^h Zg kddg \Z`doZc db XdcÓ^XiZc ^c YZ \ZbZZciZ iZ WZ]ZZghZc Zc iZ dkZgl^ccZc Yddg b^YYZa kVc VbWiZa^_`Z XdaaZ\^Va^iZ^i# LZ oV\Zc YVi <dYh gdZe^c\ Zc WZad[iZ ]Zi VbWi YgV\Zc# =dZ `jc _Z Vah VbWihYgV\Zg! bZi Va _Z WZeZg`^c\Zc! bZi kgZj\YZ _Z lZg` Wa^_kZc YdZc4 9ddg cVVhi <dYh gdZe^c\ O^_c WZad[iZ kddg d\Zc iZ ]djYZc# 9Z WZbdZY^\^c\ kVc EVjajh ^h cd\ ZkZc `gVX]i^\ Vah '%%% _VVg \ZaZYZc/ È9^Z j gdZei! ^h \Zigdjl0 =^_ oVa ]Zi dd` YdZcÉ & IZhh# */') #

<ZhegZ`hkgV\Zc &# LVi k^cYi j ]Zi bdd^hiZ Zc lVi ]Zi bdZ^a^_`hiZ kVc ]Zi VbWi4 '# BZg`i j YVi jl VbWihlZg` \ZbZZciZaZYZc ]Zaei ]jc \VkZc iZ dcil^``ZaZc4 (# KdZYi ]Zi VbWi jl \Zadd[ d[ ]ZWi j \Zadd[ cdY^\ db VbWihYgV\Zg iZ o^_c4

&(


Wie verlangt naar het ambt, begeert een voortreffelijk werk, zegt Paulus. Maar iedere ambtsdrager weet dat dit werk niet zo eenvoudig is. Daarom is deze handreiking voor ambtsdragers samengesteld waarin allerlei facetten van het gemeenteleven aan bod komen: beleid, pastoraat, catechese, jeugdwerk, diaconaat en evangelisatie. De hoofdstukken zijn geschreven door mensen met veel kennis en ervaring op deze terreinen en zijn gericht op de praktijk van het ambtelijke werk. Aan elk hoofdstuk zijn gespreksvragen toegevoegd. Zo is het niet alleen een boek voor persoonlijke toerusting, maar ook geschikt voor bezinnende momenten tijdens de kerkenraadsvergadering. Aan dit boek werkten onder anderen mee: dr. P. van den Heuvel, dr. H. de Leede, ds. H.C. Marchand, dr. M.J. Paul, dr. A.F. Troost, dr. W. Verboom en drs. H.J. van Wijnen.

NUR 713 ISBN 978-90-239-2133-2

www.uitgeverijboekencentrum.nl www.izb.nl 9

789023 921332


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.