Liesbeth Gijsbers
Ik en de verloren ander Kleine filosofie van rouw en verlangen
Meinema
meinema 2014
Liesbeth Gijsbers
789021 143699
Kleine filosofie van rouw en verlangen
9
Ik en de verloren ander
November 2014 ISBN 978 90 211 4369 9 NUR 749; 734 13,5 x 21,5 cm Paperback Ca. 128 blz. Ca. € 15,00
Meinema
Omslagontwerp: Marion Rosendahl E-book beschikbaar, ISBN 978 90 211 4456 6
Het is maandagochtend, half elf, als ik haar bel. In gesprek. Iets later probeer ik het nog eens. Tot mijn verbazing neemt haar buurvrouw op. Eigenlijk weet ik dan al genoeg …
36
Meinema Filosofie & ethiek
Wie lijdt aan schuld doolt vaak lang en vruchteloos rond in loodzware had-ik-maars en als-dannen. Tot in de kleinste details gaan sommigen hun laatste gangen na in relatie tot de verloren ander, op zoek naar een verantwoordelijke, een schuldige, een verklaring, een oorzaak. Het is of je pas verder kunt met je leven als je deze dood helemaal begrepen hebt. Als je een rust brengend antwoord gevonden hebt op de vraag naar het hoe en waarom. Maar bij zelfdoding laat zo’n antwoord zich niet vinden.
• Kwetsbaar relaas over rouw na zelfdoding en de weg terug naar leven • Bemoedigend en troostrijk voor wie rouwt om de zelfdoding van een dierbare • Helpend en inzichtgevend voor wie de rouwende nabij wil zijn in het vaak zo bodemloze verdriet
Liesbeth Gijsbers
Ik en de verloren ander Kleine filosofie van rouw en verlangen Het verlies van een dierbare aan de dood wanneer die dood niet kwam maar zelf gezocht werd uit diepe wanhoop en eenzaamheid – hoe overleef je dat? Zelfdoding is niet te bevatten voor wie achterblijft, het is een werkelijkheid die onze vertrouwde zingeving voorbij is. Dat maakt dat je gemakkelijk in je rouw verdwaalt: in de nooit helemaal te beantwoorden vragen naar het hoe en waarom, en in verlammende gevoelens van schuld, woede of schaamte. Hoe vind je een begaanbare weg erdoorheen, terug het leven in? Liesbeth Gijsbers schetst haar eigen zoektocht naar houvast en een leefbare toekomst. Troost en perspectief vond ze vooral bij de Frans-joodse filosoof Emmanuel Levinas. Die hielp haar een persoonlijk antwoord te geven op de trage vragen waarvoor de dood van haar zus haar gesteld had.
Liesbeth Gijsbers is taalkundige. Naast haar werk als tekstredacteur studeerde ze aan het Instituut voor Toegepaste Integrale Psychologie en het Opleidingsinstituut voor theologie en geestelijke verzorging vanuit vrijzinnig perspectief. Ook gaf ze trainingen op het gebied van communicatie en persoonlijke ontwikkeling. In 2009 verloor zij zelf haar zus aan zelfdoding.
Meinema Filosofie & ethiek
37
• Systematische theologie van een onverschrokken en origineel theoloog • Deel vijf in de zeer gewaardeerde serie ‘Spreken over God’
Dr. A. van de Beek
Een lichtkring om het kruis Scheppingsleer in christologisch perspectief Waarom is de wereld zoals die is? Waarom zijn mensen zoals ze zijn? Het maakt alles uit hoe we naar de schepping kijken. Als we denken aan een verloren paradijs dan is de hele wereld een ondoorgrondelijk raadsel. Waarom is er zoveel ellende? Hoe kon in een perfecte wereld het kwaad ontstaan? Christus is niet een noodmaatregel om de problemen op te lossen die de mens door de zonde veroorzaakt heeft. Door Hem is alles gemaakt en alles draagt daarom zijn merkteken. Met het oog op de Gekruisigde is alles geschapen. In dat licht bespreekt Van de Beek vragen over het lijden in de wereld, de mens, de zonde en de vrije wil. In dat licht alleen is er vrijheid, vrede en rust mogelijk. Dit is geen wereld van idealen maar van een doodgestoken Lam. Als je zo kijkt, begrijp je waarom de wereld is zoals die is.
Dr. A. van de Beek is emeritus hoogleraar theologie van de Vrije Universiteit in Amsterdam en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Stellenbosch, Zuid-Afrika. Hij schreef vele theologische boeken. November 2014 ISBN 978 90 211 4366 8
9
789021 143668
NUR 700 16 x 24 cm Paperback Ca. 560 blz. Ca. € 37,50 Omslagontwerp: Geert de Koning
2e druk Dr. A. van de Beek Lichaam en Geest van Christus ISBN 978 90 211 4310 1
2e druk Dr. A. van de Beek Gemeente van Christus ISBN 978 90 211 4343 9
38
Meinema Bijbel & theologie
• Mooi verzorgde tweetalige uitgave • Een van de meest toonaangevende en bekendste teksten uit de vroegchristelijke literatuur • Klassiek én actueel: stamt uit een tijd waarin het christendom niet vanzelfsprekend was • Frisse nieuwe vertaling
Brief aan Diognetus Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Michiel Op de Coul ‘Wat de ziel is in het lichaam, dat zijn de christenen in de wereld’. Deze woorden vormen de kern van een kort apologetisch geschrift, bekend onder de titel Brief aan Diognetus. De auteur van deze brief is ons niet bekend, evenmin als de geadresseerde. Maar in zijn persoonlijk schrijven, daterend uit de tweede helft van de tweede eeuw en bedoeld voor een breder publiek, komt hij ons toch nabij: hier spreekt een ontwikkelde en geletterde Griek, die zelf nog maar pas tot de nieuwe religie is overgegaan en graag de vragen beantwoordt van een geïnteresseerde buitenstaander. Door de inzet en het enthousiasme waarmee hij dit doet, weet zijn geschrift ook de lezers van vandaag moeiteloos te bereiken. Alsof achttien eeuwen niet bestonden, zo fris en helder klinkt dit geluid uit de tijd dat het christendom naar buiten trad en haar literatuur een aanvang nam.
Michiel Op de Coul (1961) is classicus en medewerker van het interuniversitair Centrum voor Patristisch Onderzoek aan de Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg.
Oktober 2014 ISBN 978 90 211 4368 2
9
789021 143682
Oorspronkelijke titel: Ad Diognetum Vertaling: Michiel Op de Coul NUR 704, 683 14 x 21,5 cm Gebonden Ca. 80 blz. Ca. € 15,95 Omslagontwerp: Mulder van Meurs
Meinema Bijbel & theologie
39
• Het eerste boek over Jung en Nederland • Gebaseerd op uniek archiefmateriaal • Vlot geschreven én goed gedocumenteerd
Tjeu van den Berk
In de ban van Jung Nederlanders ontdekken de analytische psychologie Marten Toonder, Gerard Reve, Etty Hillesum en vele andere Nederlanders werden gegrepen door het gedachtegoed van Carl Gustav Jung: een onuitputtelijk verteller die uit tegenstellingen eenheid schiep, grondlegger van de analytische psychologie.
Tjeu van den Berk
in de Ban van Meinema
jung nederlanders ontdekken de analytische psychologie
Tjeu van den Berk is theoloog en een veelgevraagd spreker.
September 2014 ISBN 978 90 211 4367 5 NUR 770; 681
9
789021 143675
Hij heeft veel geschreven over het raakvlak tussen religie, psychologie, kunst en cultuur. In al zijn boeken weerklinkt het gedachtegoed van Jung.
16 x 24 cm Paperback Ca. 560 blz. Ca. € 45,00 Omslagontwerp: Marion Rosendahl W-boek met aanbiedingskorting
5e druk Tjeu van den Berk Mystagogie ISBN 978 90 211 3768 1
40
Van den Berk beschrijft de geschiedenis van de receptie van Jung in Nederland tijdens diens leven. Hij doet dat aan de hand van portretten van Nederlanders die in de eerste helft van de twintigste eeuw nauw betrokken waren op Jung: kunstenaars als Gerard Reve, Marten Toonder, Augusta de Wit en Harry Mulisch; grote spirituele vrouwen zoals Etty Hillesum, Maria Moltzer en Olga Fröbe-Kapteyn; belangrijke psychiaters als Jan van der Hoop, Eugène Carp en René Van Helsdingen, de theoloog Gilles Quispel. Maar ook de bloembollenfamilie Van Waveren, bij wie koningin Juliana op bezoek kwam, was zeer geïnteresseerd in het denken van Jung. Door alles heen spelen de jungiaanse thema’s die juist in Nederland aansloegen: het collectieve onbewuste en zijn archetypen, Jungs typologie, zijn opvattingen over religie en kunst, zijn synchroniciteitshypothese.
Meinema Maatschappij & geschiedenis
• Boeiend geschreven, levendig portret • Plaatst Anne Zernike uitstekend in de culturele en maatschappelijke context van haar tijd
Froukje Pitstra
Ontelbare enkelvouden Dr. Anne Mankes-Zernike (1887-1972): een biografie Een biografie die recht doet aan het veelzijdige leven van Anne Zernike: eerste predikante van Nederland, kunstliefhebster, vredesactiviste, vrouw van de jong overleden kunstenaar Jan Mankes. Anne Zernike leefde in de tumultueuze eerste helft van de twintigste eeuw. Een tijd waarin ze uitgroeide tot een publiek figuur, als eerste Nederlandse predikante (in de doopsgezinde gemeente Bovenknijpe). In deze biografie worden vele facetten van haar rijke, complexe leven opgeroepen en beschreven: haar liefde voor de kunsten, haar opvatting over het predikantschap van vrouwen en over de vrouwenbeweging, haar worsteling met het pacifisme en haar radicale opvattingen over vrijzinnigheid en geloof. Anne Zernike bewoog zich over alle ‘verzuilde’ verbanden heen in verschillende politieke en maatschappelijke stromingen.
Froukje Pitstra is werkzaam als universitair docent aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. In juli 2014 verdedigde zij haar proefschrift, deze biografie, aan de Rijksuniversiteit Groningen. September 2014 ISBN 978 90 211 4377 4
9
789021 143774
NUR 681 17 x 24 cm Luxe paperback, geïllustreerd Ca. 480 blz. Ca. € 34,50 Omslagontwerp: Geert de Koning W-boek met aanbiedingskorting
Meinema Maatschappij Boekencentrum en geschiedenis Rubriek
41
• Met beeldessays en full colour beeldmateriaal van o.a. Marc Mulders • Toont spannende dwarsverbanden tussen politiek, religie en kunst • Met aandacht voor o.a. de films ‘Melancholia’ en ‘Noah’ en de games STALKER, Fallout 3 en Half-Life.
Marcel Barnard en Wessel Stoker (red.)
Apocalyps in kunst Ondergang als loutering? De verschrikkingen van de eindtijd zijn een steeds terugkerend thema in kunst en religie. Dit boek peilt de apocalyptische stemming in de hedendaagse film, games, muziek, literatuur en beeldende kunst. Vanouds is in kunst de Apocalyps (de eindtijd) verbeeld, verwoord of verklankt. In de bijbelse en traditionele apocalyptiek gaat het om een nieuwe hemel en aarde door een periode van verschrikking heen. Vanaf de twintigste eeuw krijgt apocalyptiek vaak een eigen invulling. In het huidige religieus terrorisme staat het zaligmakend geweld centraal, de ondergang om de ondergang zelf. Deze bundel laat zien hoe de hedendaagse apocalyptische stemming tot uiting komt in beeldende kunst, literatuur, film, games en muziek. Hoe werken gebeurtenissen zoals de beide wereldoorlogen en het hedendaagse terrorisme door in de kunst? En andersom: hoe schept de verbeelding van kunstenaars hun apocalyptiek? Apocalyps in kunst is het eerste deel in de reeks ‘Figura divina’ over kunst en religie. November 2014 ISBN 978 90 211 4365 1
9
789021 143651
NUR 654, 736
Marcel Barnard is hoogleraar Praktische Theologie en
15,5 x 22 cm
Liturgiewetenschap aan de PThU (Amsterdam), de Vrije
Luxe paperback met full-colour afbeeldingen
Universiteit en de Universiteit Stellenbosch. Wessel Stoker
Ca. 160 blz.
is emeritus hoogleraar Esthetica en was verbonden aan de
Ca. € 17,50 (intekenprijs voor de hele serie: € 15,00 per
Vrije Universiteit.
boek) Omslagontwerp: Mulder van Meurs
Met bijdragen van Hans Alma, Marcel Barnard, Sylvain de Bleeckere, Merijn Bolink, Frank Bosman, Jaap Goedegebuure, Johan Goud, Bob de Graaff, Marcel Poorthuis, Oane Reitsma en Wessel Stoker.
Marc Mulders Apokalyps | Glossy ISBN 978 90 211 4314 9
42
Meinema Religie & cultuur
• Nu als paperback: succesvolle bundel kerstverhalen • Voor gelovigen en ongelovigen • Klassiekers uit de wereldliteratuur • Prachtig vormgegeven kerstgeschenk
2e druk Midprice
Kerstverhalen gekozen door Antoine Bodar
De Kersttijd is de periode waarin mensen eens te meer nadenken over leven en dood, vriendschap en geborgenheid, vrede en tevredenheid, onschuld en zuiverheid. Zij worden even (bijna) als kinderen die elkaar gunnen kunnen. Antoine Bodar ontdekte Kerstverhalen die ertoe doen en stelde zijn eigen bundel Kerstverhalen samen. Deze bundel bevat het échte Kerstverhaal (Jesus is geboren in Bethlehem, God wordt mens), en een persoonlijke inleiding van Antoine Bodar. De gekozen verhalen zijn verdiepend naar thema en literair naar vorm. De bundel is bedoeld voor christenen en voor belangstellende ongelovigen van alle leeftijden en kan elk jaar weer ter hand worden genomen. Opgenomen zijn, naast het Kerstevangelie zoals Lucas dat heeft beschreven, verhalen van onder anderen Anton Tsjechov, Gerard Walschap, Godfried Bomans en Vonne van der Meer.
Prof. dr. Antoine Bodar is priester, kunsthistoricus, schrijver en gasthoogleraar Christendom, cultuur en media aan de Katholieke Theologische Faculteit Utrecht. Hij woont in Rome. September 2014 ISBN 978 90 211 4374 3
9
789021 143743
NUR 303 13,5 x 21,5 cm Paperback 168 blz. € 15,90 Omslagontwerp: Geert de Koning Foto auteur: Sandra Peerenboom
De media over Kerstverhalen gekozen door Antoine Bodar: Uit ongenoegen over beschikbare kerstverhalen, die hij ‘te kinderachtig of te sprookjesachtig of te ongegrond’ vond, kwam Bodar op het gelukkige idee voor deze originele publicatie. EO-Visie, ****
Het mooist en het ontroerendst vind ik Tolstojs verhaal ‘Waar liefde is, daar is ook God’ en tot mijn vreugde vind ik het in Bodars boek. (…) Ik blijf het verhaal lezen en vind dit het mooiste kerstverhaal. Reformatorisch Dagblad
Meinema Romans & verhalen
43
• Niet eerder kwam het geloof van westerse moslims zo gevarieerd en veelomvattend in beeld • Legt de vinger op blinde vlekken en hiaten aan islamitische en westerse kant
Mohamed Ajouaou
Wie is moslim? Geloof en secularisatie onder westerse moslims Een heldere kijk op de religiositeit van westerse moslims, die de kloof tussen dogma’s en praktijk laat zien. En verrassende vragen stelt bij veronderstellingen die het gesprek over moslims in Nederland vertroebelen.
geloof en secularisatie onder westerse moslims
Hoe ziet de religiositeit van moslims eruit in hun dagelijks leven? Hoe kan die religiositeit – binnen de islam, maar ook door ‘buitenstaanders’ – geïnterpreteerd worden? Wie kan of moet als moslim worden beschouwd? Staat de islam open voor seculiere tendensen? Mohamed Ajouaou gaat op deze vragen in en biedt zo inzicht in de bronnen van de islam en de dagelijkse praktijken van westerse moslims. Daarbij legt hij de kloof bloot tussen dogma’s en praktisering. Hij brengt aspecten van de islamitische religiositeit in kaart die nog nauwelijks aandacht hebben gekregen. Bovendien maakt hij inzichtelijk hoe secularisatie inherent is aan de islam, maar een volstrekt andere gedaante aanneemt dan in het christendom.
Mohamed Ajouaou is universitair hoofddocent Islam aan MEI N EMA
de Vrije Universiteit en hoofd Islamitische geestelijke verzorging bij de Dienst Justitiële Inrichtingen. Eerder was hij adviseur van overheidsinstanties en maatschappelijke
Oktober 2014 ISBN 978 90 211 4376 7
9
NUR 717 14,5 x 22,5 cm Paperback Ca. 240 blz. Ca. € 22,50 Omslagontwerp: Liesbeth Meijer E-book beschikbaar, ISBN 978 90 211 4455 9
44
Meinema Religie & cultuur
789021 143767
organisaties op het gebied van islam en integratie.
• Een uitwerking van Mikkers’ toespraak tijdens de kerkdienst ‘Wij geloven in meer’, gehouden in april 2014, die hem veel reacties opleverde. • Verschijnt rond Prinsjesdag 2014, als de politiek weer van zich laat horen en de tegenstellingen op scherp staan • Mediapartner: IKON
Tom Mikkers
Het voelt echt goed Spiritualiteit van de verdraagzaamheid In onze samenleving staan groepen mensen nog altijd tegenover elkaar. Hoe kunnen we de impasse doorbreken? In dit boekje brengt Tom Mikkers het thema verdraagzaamheid op een persoonlijke, concrete manier dichtbij. ‘Met z’n allen tegen één’ is net zo griezelig als het scanderen van ‘minder, minder, minder’ in een café – vindt Mikkers. We zullen het met elkaar moeten uithouden, ook als mensen fundamenteel anders zijn dan wijzelf. En het leven geeft ons daartoe alle gelegenheid. In het niemandsland waar het leven ingewikkeld wordt, het niet echt goed voelt en het er echt op aan komt, kunnen we leren om de ander te omhelzen zoals hij of zij is. Niets is dan meer wat het lijkt…
Tom Mikkers is algemeen secretaris van de Remonstrantse Broederschap. Hij was initiator van projecten als de glossy Arminius, de Nacht van de Theologie en de liedbundel LICHT. Van hem verschenen eerder Coming Out Churches en Religiestress.
September 2014 ISBN 978 90 211 4375 0
9
789021 143750
NUR 728, 740 11,5 x 20 cm Paperback Ca. 96 blz. Ca. € 8,95 Omslagontwerp: Karel Oosting E-book beschikbaar, ISBN 978 90 211 4458 0
De media over Religiestress: Tom Mikkers
Met zijn beweeglijke geest en gevoel voor taal brengt Mikkers frisse lucht in een lastig debat’
Religiestress
Marijke Laurense in Trouw
2e druk
ISBN 978 90 211 4422 1
Meinema Mystiek & spiritualiteit
45
•U nieke inkijkjes in de geschiedenis van Gouda •K leine verhalen die een breed terrein bestrijken
Paul H.A.M. Abels, Jan Jacobs en Mirjam van Veen (red.)
Terug naar Gouda Religieus leven in de maalstroom van de tijd De stad Gouda is doordrenkt met religieuze geschiedenis. Van een bloeiend kloosterleven in de Middeleeuwen tot de eerste opvoering van The Passion, het spektakelstuk over de laatste uren van Jezus. In Gouda bestreden remonstranten en contraremonstranten elkaar ooit op leven en dood, er ontstond een Goudsche Catechismus, en de scholengemeenschap De Driestar belichaamde er de herzuiling van reformatorisch Nederland in de twintigste eeuw. Dat de Vereniging voor Nederlandse Kerkgeschiedenis (VNK) in 1989 juist in Gouda werd opgericht, is geen toeval: ‘Gouda heeft het’. Dat blijkt uit dit jubileumboek ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de VNK. Het bevat niet alleen een aantal boeiende studies over het kerkelijk leven in Gouda maar gaat ook over wat er de voorbije vijfentwintig jaar is gebeurd op het terrein van de geschiedschrijving van religie, geloof en kerk in Nederland.
Met bijdragen van Marieke Abels, Paul Abels, Mirjam de Baar, Henny van Dolder-de Wit, John Exalto, Gertjan Glismeijer, Koen Goudriaan, Jan van Herwaarden, Jan Jacobs, Kees Plaizier, Christiaan Ravensbergen, Mirjam van Veen, Marianna van der Veer, Christiaan Veldman.
Oktober 2014 ISBN 978 90 211 4372 9
9
789021 1437 42 79 7
NUR 704 17 x 24 cm Paperback Ca. 304 blz. Ca. € 28,50 Omslagontwerp: Mulder van Meurs Uitgave i.s.m. Vereniging voor Nederlandse Kerkgeschiedenis Ook onderdeel van de reeks ‘Bijdragen in die Goude’
46
Meinema Maatschappij & geschiedenis
• Een must-read voor professionals in zorg en welzijnswerk •G eeft inzicht in hoe men in verschillende religies omgaat met handicaps • Met praktijkvoorbeelden
Ruth Hessel en André Mulder
Gewoon of beperkt? Hoe jodendom, christendom en islam omgaan met mensen met een handicap Ben je binnen een religieuze gemeenschap welkom met een fysieke beperking of word je met de nek aangekeken? Word je apart gezet, of word je als gewoon en volwaardig gezien, net als iedereen? Dit boek gaat in op ambivalente tendensen in de drie monotheïstische godsdiensten. Mensen met fysieke beperkingen horen er helemaal bij, maar worden tegelijkertijd ook geassocieerd met zonde of straf van God. Ruth Hessel en André Mulder laten zien wat er in de belangrijkste joodse, christelijke en islamitische literatuur over dit onderwerp geschreven is. Ze geven ook een beeld van de opvattingen en de huidige praktijken in Nederland door citaten uit gesprekken met sleutelfiguren uit de drie tradities. Gewoon of beperkt? geeft een inspirerend, maar soms ook onthutsend beeld van religieuze opvattingen en praktijken als het om mensen met fysieke beperkingen gaat.
André Mulder is lector Theologie & Levensbeschouwing aan Christelijke Hogeschool Windesheim. Ruth Hessel is docent godsdienstwetenschap en onderzoeker bij het Lectoraat Theologie & Levensbeschouwing aan Christelijke Hogeschool Windesheim.
November 2014 ISBN 978 90 211 4370 5
9
789021 1437 40 65 0
NUR 700, 740 13,5 x 21,5 cm Paperback Ca. 128 blz. Ca. € 14,95 Omslagontwerp: Mulder van Meurs Uitgave i.s.m. Christelijke Hogeschool Windesheim, Kenniscentrum Educatie E-book beschikbaar, ISBN 978 90 211 4457 3
Christiane Berkvens-Stevelinck Een witte stok met gps ISBN 978 90 211 4347 7
Mozaïek Religie & cultuur
47
• Verschijnt in de reeks jaarboeken voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme na 1800 • Aandacht voor een invloedrijke, nog weinig beschreven beweging
Niels van Driel en Annemarie Houkes (red.)
Het vrijzinnige web Verkenningen naar vrijzinnig-protestantse netwerken (1850-1914) Vrijzinnig-protestanten vormden nooit een massabeweging, maar velen van hen behoorden in de negentiende eeuw tot de maatschappelijke en intellectuele bovenlaag. In deze bundel worden onderdelen van het vrijzinnige netwerk in samenleving, cultuur, wetenschap en politiek blootgelegd.
het vrijzinnige web
Doordat vele vrijzinnig-protestanten uit de maatschappelijke bovenlaag kwamen, is hun invloed in Nederland groot geweest. Hun opvattingen stonden haaks op wat eeuwenlang werd geloofd, maar hebben beslag op vele geesten gelegd, zowel buiten de kerken als daarbinnen. Over de moderne theologie en over allerlei facetten van de moderne richting is veel geschreven. Maar de kringen waarin vrijzinnig-protestanten zich bewogen zijn veel minder bekend. Wie droegen, maatschappelijk gezien, het vrijzinnig-protestantisme in Nederland? En welke netwerken vormden het bindmiddel dat aan het succes van de moderne richting ten grondslag heeft gelegen?
meinema
verkenningen naar vrijzinnig-protestantse netwerken (1850-1914)
onder redactie van niels van driel en annemarie houkes
Met bijdragen van Eric Cossee, Niels van Driel, Annemarie Houkes, Tom-Eric Krijger, Albert de Lange, Herman Noordegraaf en Ernestine van der Wall
December 2014 ISBN 978 90 211 4373 6
9
NUR 686, 700 13,5 x 21,5 cm Paperback Ca. 172 blz. Ca. € 18,90 Omslagontwerp: Marion Rosendahl
48
Meinema Maatschappij & geschiedenis
789021 143736