meinema 2014 37
Binnenwerk Folly Hemrica
uitgeverij meinema
14
Stille dingen stil laten De filosoof Wittgenstein schrijft ergens dat je stille dingen stil moet laten. Niet alles is met woorden te zeggen en over sommige dingen moet je niet te veel praten.
Maar het liefst had ik het nog een paar weken stil gehouden om nog even van het idee te genieten. Ik ben er zo door ontroerd, dat mag toch eigenlijk nog niet naar buiten!’
Zoals één van de studentes met wie ik in gesprek raakte, zei: ‘Over een paar weken ga ik trouwen en dat moet natuurlijk iedereen weten, want dan kunnen ze de datum in hun agenda zetten.
Op tv of via Facebook zie je mensen in alle openhartigheid de meest intieme dingen naar buiten brengen. De vraag is of dat met alles kan. Of je jezelf in sommige gevallen niet een slechte dienst bewijst door direct over alles met iedereen te praten. Dat geldt voor de dingen die je ontroeren maar ook zeker voor verdriet.
”Ga niet naar anderen als dat leed u slaat dat de mens kromt, of als een wig hem splijt; ga niet naar anderen: raak uw kracht niet kwijt…” Uit een gedicht van Ida Gerhardt
Soms ben je hard bezig om een nieuw evenwicht in jezelf te vinden. Daar heb je stilte voor nodig. Of een goede vriend die je niets hoeft uit te leggen, maar die jou zonder woorden aanvoelt en weet wat je nodig hebt. Aan een stroom van adviezen heb je weinig als je je eigen kompas kwijt bent. Daarom kun je misschien beter vertrouwen op vrienden, die je binnenkant goed kennen. Zij kunnen je helpen om trouw te zijn aan jezelf. 15
8
Een oefening in stil zijn ‘Wie het druk heeft moet de dag beginnen met een half uur stil zijn. En wie het heel druk heeft moet de dag beginnen met een uur stil zijn!’ Dat is het advies van een oude monnik. Eigenlijk geestig. Want wie het heel druk heeft begint meestal niet met een uurtje niks doen! De oude monnik zou vast zeggen dat ‘stil zijn’ ook iets heel anders is
dan niets doen. Het vraagt geduld en concentratie en ook enige oefening. Daarom volgt hier een oefening in stil zijn. Je zult zien dat het je hart opent en je dag verandert. In plaats van rond te rennen en buiten adem de dag te eindigen, helpt het je om zonder chaos in je hoofd dat te doen wat je moet doen.
Oefening Voor het oefenen van innerlijke rust is het belangrijk je lichaam te ontspannen. Zet je voeten op de grond, houd je rug recht en ontspan je schouders. Leg je handen in je schoot en doe je ogen dicht. Adem rustig in en uit. Ga met je aandacht langs je hele lijf. Begin bij je voeten. Voel hoe zwaar ze zijn en probeer ze te ontspannen. Daarna doe je hetzelfde met je benen, je buik, je schouders, je nek en je hoofd. Eindig met je armen en je handen. Als je ontspannen bent komen er allerlei gedachten. Laat ze rustig komen. Adem ze rustig weg. Na een half uur ben je helemaal tot rust gekomen. Maar misschien moet je het eerst eens een kwartier proberen of vijf minuten en het langzaam opbouwen. Kijk maar wat bij je past.
Je kunt na afloop van deze oefening ook nog een psalm lezen. Misschien heb je in je kast wel een bijbel staan en anders kun je de psalmen op internet opzoeken. In de kloosters lezen ze elke dag psalmen en na zes weken hebben ze alle honderdvijftig gelezen. Daarna beginnen ze weer opnieuw. Zo doen ze het al eeuwen. Het voelt toch wel bijzonder dat je zomaar met ze mee kunt doen, ook al ben je geen kloosterling.
9
38
Meinema Mystiek & spiritualiteit
• Verrassende blik ‘over de muur’ • Kunst als aanzet om bij levensvragen stil te staan • Vol afbeeldingen van prachtige kunstwerken die in de gevangenis gemaakt zijn
Folly Hemrica
Binnenwerk Levenskunst voor jonge mensen Korte, rake teksten die jonge mensen uitnodigen tot stilte en bezinning op hun eigen levensvragen. Vaak als beeldmeditatie bij een kunstwerk. Een werkboek voor de binnenkant. Te gebruiken als een oefening in levenskunst. Folly Hemrica werkte jarenlang als justitiepredikante en organiseerde vele kunstprojecten met gedetineerden. Vanuit die ervaring sprak ze met een groep studenten over wat ze in de gevangenis aan levenswijsheid had gevonden. In haar werk ontdekte ze dat mensen vaak met dezelfde vragen worstelen en op zoek zijn naar wat het leven verdieping geeft. Kunst blijkt een goede manier te zijn om die zoektocht te verbeelden. De thema’s die in de gevangenis aan de orde waren geweest, bleken ook te raken aan de levensvragen van de studenten: vrijheid, vriendschap, kwetsbaarheid, de noodzaak om af en toe stil te worden.
Folly Hemrica is theoloog en beeldend kunstenaar.
Maart 2014 ISBN 978 90 211 4358 3
9
789021 143583
9
789021 143460
Zie www.follyhemrica.nl
NUR 700, 728 22,5 x 22,5 cm Gebonden, full colour, met illustraties Ca. 120 blz. Ca. € 18,50 Omslagontwerp: Liesbeth Meijer
‘Een boek dat uitnodigt naar binnen te kijken en stil te worden.’ Jasja Nottelman, studentenpredikant in Utrecht en academiepastor aan de PThU.
Meinema Mystiek & spiritualiteit
39
• B ewijst hoe weinig woorden je nodig hebt om veel te zeggen • Zo direct en persoonlijk kan theologie zijn • Vol rake citaten
Stephan de Jong
U doet niets, want U bent God Veertig zeer korte overpeinzingen In veertig zeer korte overpeinzingen, geschreven in een persoonlijke, betrokken stijl, biedt Stephan de Jong een nieuwe visie op Gods handelen in de wereld: God handelt door niets te doen. ‘Duizenden keren per dag lijkt het verstandig om afscheid van God te nemen. Maar ik kan dat niet. Omdat ik zijn aanwezigheid ervaar. Soms is die weldadig, soms weerbarstig. Maar ik kan niet om Hem heen. Hoe kan ik rampen en God rijmen met elkaar? Sinds mijn nichtje van negentien overleed aan leukemie, ruim veertig jaar geleden, peins ik over deze vraag. Ik heb me erbij leren neerleggen dat ik de theologische eindjes niet aan elkaar kan knopen. Maar soms helpen bepaalde inzichten. Bijvoorbeeld dat ik de gedachte moet loslaten dat God handelt in deze wereld. Maar wat doet God dan? Niets dus. Dat zou wel eens van het hoogste belang kunnen zijn.’
Stephan de Jong is predikant in de Protestantse Kerk te Bussum, daarnaast is hij verhalenverteller en beeldend kunstenaar. Hij doceerde enige jaren aan een theologische opleiding in Chili en publiceerde diverse theologische boeken en verhalenbundels. Januari 2014 ISBN 978 90 211 4359 0 NUR 700; 708 Formaat 12 x 20 cm Paperback Ca. 96 blz. Ca. € 12,50 Omslagontwerp: Karel Oosting
40
Boekencentrum Meinema Bijbel &Rubriek theologie
9
789021 143590
• • • •
Op veler verzoek beschikbaar in een nieuwe uitgave Voor alle fans van De kleine prins Korte meditaties in dialoogvorm Mooi cadeauboekje
Jean-Jacques Suurmond
Op reis met de kleine prins Naar het verhaal van Antoine de Saint-Exupéry
Jean-Jacq u es Su u rmond
op reis met de kleine prins naar he t ve rha a l va n
A nto ine de Sa i nt - Ex u pér y meinema
y
In het wereldwijd bekende en geliefde verhaal van de kleine prins zijn etappes van de spirituele weg van ieder mens te ontdekken. De wijze vos neemt de lezer mee op een avontuurlijke, innerlijke reis met de kleine prins. -Goedemiddag, zei ik. -Goedemiddag, zei de vos. - Weet je wat mij dwars zit? - Nou? - Bij het verhaal van de kleine prins krijg ik hetzelfde gevoel als wanneer ik de bijbel lees. Of een ander religieus boek. - En dat is? - Dat ik iets belangrijks mis. Alsof ik de zon zie zonder warmte te voelen. - Of een kippetje eet zonder iets te proeven, zei de vos peinzend. Jij ziet alleen de buitenkant van het verhaal. Dan mis je het wezenlijke...
Jean-Jacques Suurmond werkt als predikant/geestelijk verzorger in een verpleeghuis, is gestalttherapeut en columnist van het dagblad Trouw.
Februari 2014 ISBN 978 90 211 4360 6
9
789021 143606
NUR 728 12 x 20 cm Paperback Ca. 72 blz. Ca. € 10,00 Omslagontwerp: Mulder van Meurs
De media over Meer geluk dan grijsheid:
Jean-Jacques Suurmond
‘Suurmond levert daarmee een toegankelijke bijdrage aan de discussie over hoe lang bejaarden zichzelf moeten kunnen redden en wie wanneer bepaalt of een leven voltooid is.’
Meer geluk dan grijsheid
Trouw
5e druk
ISBN 978 90 211 4341 5
Meinema Mystiek & spiritualiteit
41
Âť Als je troebel water met rust laat, wordt het vanzelf helder. Als woelig water tot rust komt, wordt het langzaam helder. Als iets traag in beweging komt, komt het langzaam tot leven. ÂŤ lao tse (Chinees filofoof, 6e eeuw v. Chr)
<4>
42
Meinema Mystiek & spiritualiteit
<5>
• Cadeauboekje voor rustzoekers • Full colour illustraties, gebonden en prachtig uitgevoerd
Lucie Th. Vermij
Op de levensvreugd Japanse schonen als bron van rust en stilte Levenslust en stilte hoeven elkaar allerminst uit te sluiten. Twintig kleurige tekeningen van Japanse schonen drukken uit hoe belangrijk beide kanten van het leven zijn. Lucie Th. Vermij laat zich inspireren door de beeldtaal van Japanse houtsnedes. Teneinde een beetje rust te vinden in het bestaan als ambitieuze fulltime werkende vrouw begint ze in de avonduren prenten van ontspannen en levensgenietende Japansen te vertalen naar de beeldtaal van deze tijd. In dit boekje staat een selectie van twintig tekeningen, begeleid door teksten die hetzelfde zeggen. Ze gaan over rust, toewijding, evenwicht en plezier (her-) vinden in het leven, in de tijd nemen, in vriend(in-) schappen, muziek, lezen, erotiek, bloemen, lekker eten en drinken. De lezer(es) wordt uitgenodigd zich te laten meevoeren. Met korte teksten van dichters en denkers uit alle tijden en streken.
Lucie Th. Vermij woont en werkt in Amsterdam. In haar professionele leven is zij hoofdredacteur van Boekblad. In haar vrije tijd beweegt zij zich graag in werelden zonder woorden, in die van de beeldende kunst, muziek, de natuur en Byzantijnse kerken. Mei 2013 ISBN 978 90 211 4361 3
9
789021 143613
NUR 728 13 x 18 cm Gebonden, full colour Ca. 48 blz. Ca. € 12,90 Foto auteur: H. van Herk Omslagontwerp: Geert de Koning
Meinema Mystiek & spiritualiteit
43
Willem Marie Speelman
Rijk leven zonder bezit Franciscaanse spiritualiteit als bron voor vernieuwing Franciscus van Assisi leefde in een tijd van ingrijpende veranderingen en moest daarom wel nieuwe manieren van leven uitproberen. In deze tijden van crises en veranderingen is hij dan ook een goede gids die ons kan inspireren om ons leven te verrijken en te verlichten.
Franciscaanse spiritualiteit als bron voor vernieuwing
Willem Marie Speelman
Onze manier van leven ondergaat op tal van terreinen radicale veranderingen. Als we zo niet langer kunnen doorgaan, hoe dan wel? Op tal van terreinen (zorg, kunst, lifestyle, economie) ontstaan nieuwe initiatieven. Die moeten zich nog bewijzen, maar laten al wel zien dat de mens creatief is, als het moet. Dit boek probeert deze ontwikkelingen bij te lichten met behulp van de spiritualiteit van Franciscus van Assisi. Rode draad is Franciscus’ levensmotto: ‘leven zonder eigendom’. Franciscus stond aan het begin van de Moderne Tijd, die nu ten einde loopt en heeft voor dezelfde vragen gestaan als wij. Hij is daarom een bron van inspiratie voor steeds meer mensen, onder wie de huidige paus.
Willem Marie Speelman is wetenschappelijk medewerker MEINEMA
van het Franciscaans Studiecentrum aan de Tilburg School of Catholic Theology. Hij doet onderzoek naar de lichamelijkheid van spiritualiteit en naar de spiritualiteit in het dage-
Januari 2014 ISBN 978 90 211 4363 7
9
789021 143637
lijks leven. Eerder verscheen van hem Leven met Franciscus.
NUR 700 12,5 x 20 cm Paperback Ca. 128 blz. Ca. € 14,95 Omslagontwerp: Marion Rosendahl E-book beschikbaar, ISBN 978 90 211 4448 1
De media over Leven met Franciscus: Willem Marie Speelman
‘Een heel inspirerende inleiding tot en actualisering van het gedachtegoed van Franciscus’
Leven met Franciscus
Hetgoedeleven.com
ISBN 978 90 211 4334 7
44
Meinema Maatschappij & geschiedenis
• Diepgaand én begrijpelijk • Ook voor wie weinig weet van de christelijke traditie
Onder redactie van Bert Dicou
Goddeeltjes Zeven prominente theologen op zoek naar de ‘Goddeeltjes’ van ons bestaan. Zes grondbegrippen van de christelijke traditie, opnieuw doordacht in de context van het leven in de 21e eeuw. Het wetenschappelijk hoogtepunt van 2012 was de ontdekking van het ‘Goddeeltje’, het elementaire deeltje dat fundamenteel is voor het begrijpen van het universum. Ook theologen houden zich van oudsher met het Goddeeltje bezig en zijn op zoek naar wat fundamenteel is voor het bestaan, gericht op de grenzen van wat we kunnen weten – en daaraan voorbij. Dat is ook de opzet van de zeven boeken uit deze cassette. Zes boeken over zes aspecten van de christelijke traditie, opnieuw doordacht. En een zevende deel waarin de auteurs persoonlijk bevraagd worden op hun inspiratie en drijfveren. Gevarieerd van vorm: niet alleen betogen maar ook interviews, brieven, miniatuur-beschouwingen.
Met bijdragen van zeven theologen uit de remonstrantse traditie: Christa Anbeek, Christiane Berkvens, Koen Holtzapffel, Foeke Knoppers, Pieter Korbee, Peter Nissen en Antje van der Hoek. Mei 2014 ISBN 978 90 211 4357 6
9
789021 143576
NUR 700 15 x 22 cm Cassette met 7 paperbacks Ca. 64 blz. per deeltje Ca. € 24,00 per cassette Uitgave i.s.m. Remonstrantse Broederschap
Zes boeken over zes centrale vindplaatsen van geloof in de christelijke traditie: mens-GeestJezus-God-kerk-toekomst.
Boekencentrum Religie & cultuur
45
• N ieuw licht op het werk van vier geliefde Nederlandse dichters
Martien Brinkman
Hun God de mijne? Over de God van Gerrit Achterberg, Hendrik Marsman, Martinus Nijhoff en Ida Gerhardt Hoe vier grote Nederlandse dichters nieuwe woorden zochten voor ‘God’, en hun tijd ver vooruit waren. Wat zeg ik, als ik God zeg? Dat is een vraag die de dichters van de generatie van Achterberg, Marsman, Nijhoff en Gerhardt intensief heeft beziggehouden. Ze hadden door dat het woord ‘God’ aan slijtage onderhevig was. Het was eerder een stoplap geworden dan een woord dat tot de verbeelding spreekt. Toch lieten ze ‘God’ niet links liggen. Integendeel. Ze namen geen genoegen met het oude vertrouwde. Ze zochten naar nieuwe woorden voor een oud begrip. In hun dichterlijke verwerking van religieuze gedachten zijn ze hun tijd minstens een halve eeuw vooruit. Hun vragen zijn grotendeels ook onze vragen, maar is daarmee hun God ook de onze?
Martien E. Brinkman (1950) is hoogleraar oecumenische/ interculturele theologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Bij Meinema publiceerde hij eerder o.a. De niet-westerse Jezus (2007) en Jezus Incognito (2012).
Maart 2014 ISBN 978 90 211 4356 9 NUR 620; 700 13,5 x 21 cm Paperback Ca. 160 blz. Ca. € 19,90 Omslagontwerp: Mulder van Meurs
Martien E. Brinkman Jezus incognito ISBN 978 90 211 43217
46
Meinema Religie & cultuur
9
789021 143569
• V eel verkocht, veel gelezen, veel gezongen: een platina liedboek uit de Gouden Eeuw dat ook nu nog actuele vragen oproept • Voor het eerst sinds de negentiende eeuw worden Camphuysen en zijn Stichtelycke Rymen ontsloten voor een breed publiek
Riet Schenkeveld-van der Dussen
Een platina liedboek uit de Gouden Eeuw Dirck Raphaelszoon Camphuysen, remonstrant en doopsgezind Het best verkochte en meest herdrukte liedboek van de Gouden Eeuw was Stichtelycke rymen van Dirck Raphaelszoon Camphuysen uit 1624. Riet Schenkeveld wekt Camphuysen tot leven door zijn biografie te verbinden met zijn poëzie. Camphuysen was van huis uit doopsgezind en veel van wat hij van thuis had meegekregen bleef voor hem belangrijk. Maar in het theologische en politieke conflict van zijn tijd – culminerend in de synode van Dordrecht – stond hij aan remonstrantse zijde en daarom werd hij verbannen en vervolgd. Zijn liedboek werd echter door een breed publiek gebruikt, inclusief zijn tegenstanders: het pleidooi om in alles Gods wil te doen en deugdzaam te leven, oversteeg kerkelijke grenzen en politieke twisten.
Riet Schenkeveld-van der Dussen is emeritus-hoogleraar historische letterkunde aan de Universiteit van Utrecht.
Reeds verschenen ISBN 978 90 211 4355 2
9
789021 143552
NUR 620; 709 15 x 23 cm Paperback 136 blz. € 16,25 Omslagontwerp: Marjorie Specht Uitgave i.s.m. de Remonstrantse Broederschap en Doopsgezinde Sociëteit
Meinema Religie & ciltuur
47
• V errassende analyse van de ontwikkeling van onze samenleving
Gerard Dekker
Dat Koninkrijk, verwachten we dat nog? Over de ontwikkeling van de samenleving en de houding van het christendom daartegenover Gerard Dekker toont aan dat onze samenleving zich op veel gebieden zeer gunstig ontwikkeld heeft. Hij vraagt zich af: kan dit gezien worden als een realisering van het christelijk visioen van het komende rijk van God? Het antwoord is in veel gevallen: ja! Het christendom heeft sinds zijn bestaan vaak de ontplooiing en voortgang van het leven bevorderd. Vanaf de Verlichting begon de christelijke wereld zich echter te verzetten tegen de groeiende autonomie van mens en wereld. Daardoor vormde ze een rem op de samenlevingsontwikkeling. In dit essay beschrijft Gerard Dekker de ontwikkeling van onze samenleving en toont hij met een keur van gegevens aan dat die op velerlei gebieden zeer gunstig is. Dit kan gezien worden als een realisering van het christelijk visioen van het komende rijk van God, van de nieuwe wereld waarop gerechtigheid woont. Met behulp van het gedachtegoed van Bonhoeffer stelt de schrijver vervolgens dat het christendom zich ten onrechte verzet heeft tegenover het mondig worden van mens en wereld.
Gerard Dekker is emeritus-hoogleraar godsdienstsociologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Reeds verschenen ISBN 978 90 211 4354 5
9
789021 143545
NUR 700; 757 12,5 x 20 cm Paperback 136 blz. € 12,95
De media over Een thematisch dagboek:
Omslagontwerp: Geert de Koning
‘Gerard Dekker heeft het zichzelf niet gemakkelijk gemaakt met de thematische indeling – het was voor hem een puzzelwerk – maar het resultaat is prachtig. Het is een prettig dagboek en tegelijk het oeuvre van Bonhoeffer in vogelvlucht.’ Kerknieuws.nl
Dietrich Bonhoeffer Een thematisch dagboek Samengesteld door Gerard Dekker
48
Meinema Maatschappij & geschiedenis