Durf te leven by Boekencentrum Uitgevers

MIRJAM VAN DER VEGT overleefde met haar gezin een zwaar ongeval

DURF TE LEVEN Vrij bewegen in een angstige wereld

Boekencentrum

Alle moedigen zijn ooit bang geweest Voor Alex die zelfs in mij gelooft als ik niets onder controle heb

INHOUDSOPGAVE INLEIDING

1. ONZE BANGE WERKELIJKHEID

Opdrachten

Een angstig verhaal uit de Bijbel, deel 1

2. HOE ANGST DOORWERKT IN JE LICHAAM

Opdrachten

Een angstig verhaal uit de Bijbel, deel 2

3. IN DE LIEFDE IS GEEN ANGST

Opdrachten

Een angstig verhaal uit de Bijbel, deel 3

4. WAT ALS?

Opdrachten

Vreugdelessen uit de Bijbel

5. GA EN ONTVANG

Opdrachten

Een reisverhaal uit de Bijbel

6. VERWERKING: LIEFDE HEEFT GEEN HAAST

101

Opdrachten

116

Aanmoediging vanuit de Bijbel

118

INLEIDING ZOEKTOCHT VOORBIJ DE ANGST… Angst: het lijkt bij ons leven te horen zoals water bij de zee. Zelfs mensen die nooit bang lijken te zijn, worden soms toch gedreven door onderliggende angsten. We reageren allemaal anders op angstgevoelens: waar de één wegkruipt in een hoekje, gaat de ander juist harder lopen en bereikt grote hoogten. Maar hoog op de berg gaat het ook niet altijd goed. Dat blijkt wel uit het leven van bekende topmanagers die het ver schopten, maar zichzelf uiteindelijk van het leven beroofden. Van buiten leek alles mooi, maar van binnen leefde de angst voor falen en er niet bij te horen. Succes nam de angst niet weg. Onderstaande onderwerpen komen tussen deze twee kaften aan bod. Als je op één of meerdere bevestigend kunt antwoorden, is dit boek waarschijnlijk iets voor jou: •

Je bent regelmatig onzeker of je iets wel (aan)kunt.

•

Je kunt pas genieten van het leven als je het onder controle hebt.

•

Je voelt je opgejaagd en bent bang dat wanneer je stilstaat alles waar je hard voor gewerkt hebt, in elkaar zal storten.

•

Je bent angstig, maar wilt eigenlijk aan de slag met je hartsverlangen.

•

Je vindt het eng om verbindingen met andere mensen aan te gaan; ze zullen je toch kwetsen. 9

•

Je merkt een verhoogde spierspanning in je lichaam: alsof je steeds alert in de startblokken staat en er geen ruimte voor ontspanning is.

•

Je merkt dat het lastig is om voluit te leven: liever verschuil je je in een hoek, maar daar ben je ook niet tevreden.

•

Je bent bang om je dierbaren te verliezen, of ernstig ziek te worden.

•

Je ervaart verdriet en verbittering over het leven.

•

Je denkt dat jij helemaal geen bang persoon bent (lees dan eerst hoofdstuk 2).

Of:

ZORGEN Angst is een nare emotie: wie herinnert zich niet de nare dromen die hij als kind had. Spoken en griezels die zorgden voor allerlei nachtelijke avonturen die je niet graag nog een keer zou beleven. Die kinderangsten ontgroeien we vaak, maar het leven zadelt ons op met nieuwe angsten. Ook ikzelf heb mijn bange dromen en sinds ik moeder ben, zijn er naast meer verantwoordelijkheden ook meer zorgen bijgekomen. Vooral voordat we op vakantie gingen, kreeg ik soms enge gedachten over wat ons allemaal zou kunnen overkomen. Als ik dan verhalen hoorde van mensen die op vakantie waren verongelukt, dacht ik altijd: dat hadden wij ook kunnen zijn.

TEGENGIF In de zomer van 2013 laadden wij met ons gezin onze auto vol voor een lange rit richting Kroatië. We waren nog geen half uur onderweg toen we een enorme autocrash maakten op de snelweg. Door een wonder werden wij geen headline in de krant van de daaropvolgende dag. Wel confronteerde dit ongeval ons 10

gezin op verschillende manieren met de angsten uit ons eigen leven en met die van anderen. Het blijkt dat bijna iedereen bang is om zoiets ooit eens mee te maken en iedereen wordt op verschillende manieren geconfronteerd met ‘crashes’ in zijn leven. Na het ongeluk voorspelden mensen: ‘Jullie leven zal nu vast voor altijd gekleurd zijn door de angst.’ In eerste instantie gebeurde dat ook, maar al gauw besefte ik dat ik niet op deze manier wilde leven. Dit is toch niet hoe het leven daadwerkelijk bedoeld is, als ik de Bijbel mag geloven? Dit boek is een inspiratiebron voor mijn persoonlijk leven en hierin staat niet voor niets meer dan zeventig keer de zinsnede Wees niet bang opgetekend. God biedt in zijn woord tegengif voor onze eigen bange werkelijkheid. Dus ging ik op zoek naar manieren om Gods werkelijkheid te laten landen in mijn onveilige wereld. Hoe werken zijn beloften in de praktijk en hoe leef je dat je kinderen voor? Hoewel ik de zoektocht aangegaan ben vanuit mijn christelijke wortels, kun jij de tocht meelopen vanuit je eigen perspectief.

AVONTUUR Aan het eind van ieder hoofdstuk vind je een meditatie over een Bijbelgedeelte waarin angst een rol speelt. De vorm van de meditatie komt uit de kloostertraditie. Als je stil op weg gaat met een tekst, kun je er namelijk elke keer nieuwe dingen in ontdekken. In de Bijbelverhalen ontmoet je God, Die de zaken vaak totaal anders aanpakt dan mensen. Dat maakt het lezen van dit boek een avontuurlijke ontdekkingstocht die juist voor angstige mensen interessant is. Om Bijbelteksten te lezen, hoef je niet per se een gelovige te zijn, dus ook als je hier niets mee hebt moedig ik je aan deze gedeeltes niet over te slaan. De Bijbel is wijsheidsliteratuur bij uitstek en voor iedereen een must-read. 11

GELUK BIJ EEN ONGELUK Dit boek gaat verder dan ons verhaal. Het gaat er niet om wat wij meemaakten, maar wel hoe crashes in je bestaan. Je confronteren met je manier van leven. Blijven angst en wantrouwen de boventoon voeren, of is er een andere weg? Dat is een vraag waar ieder mens mee te maken krijgt, zo bleek ook uit de vele reacties die wij op ons ongeluk kregen. Ik hoop dat dit verhaal herkenning oproept, maar ook een aanzet is om je angsten onder ogen te zien en er op een positieve manier mee aan de slag te gaan. Wij kregen geluk bij een ongeluk. Wij waren bang, maar besloten moedig te zijn. Wij ontvingen meer dan we durfden te hopen. Ga je met ons mee op reis? PS: Alle namen uit de voorbeelden die ik noem, zijn gefingeerd om de privacy van de genoemde personen te waarborgen.

1. ONZE BANGE WERKELIJKHEID Geluk bij een ongeluk: slingerend over de weg Het is nog vroeg – half zeven in de ochtend – en al twintig graden. Voor het eerst sinds lange tijd weer een mooie Hollandse zomer, maar toch reizen we vandaag af naar Kroatië, op zoek naar nog meer zon. De meiden zien er al maandenlang naar uit. ‘Gaan we vandaag echt?’ vraagt de jongste smekend als ik haar wakker maak. Met dat ik ‘ja’ zeg, voel ik de twijfel. Ik hoop dat we er aankomen. Ik hoop dat haar stralende hart vandaag niet wordt teleurgesteld. Direct schud ik die vage angstige gedachten weer van mij af. Ik schaar ze onder de bange voorgevoelens dat mijn gezin ooit uit elkaar zal vallen door enge ziektes of kinderen die verdrinken in ondiep water. Afgelopen week heb ik daar meermalen over gedroomd na allerlei verhalen in de media. Die verhalen gaan van mond tot mond en mensen weten er altijd nog wel iets ergs aan toe te voegen. Bij de volgende visite vertel ik die gebeurtenis dan ook weer door, als een fluisterverhaaltje op een kinderpartijtje. Hoe spannender hoe beter. Het leven is geen feest, dat 15

wrijven we elkaar nog maar eens in. En als je de visite gemist hebt, word je bijgepraat via het journaal, waar mensen met ernstige gezichten je vertellen hoe gevaarlijk het is dat het momenteel dertig graden is. Er overlijden daardoor duizend mensen meer dan normaal, wat maakt dat Nederland hoog scoort op de rampenlijst met catastrofes. Ergens in een ver land is weer een oorlog uitgebroken en ja, na de zomer moeten we allemaal gaan bezuinigen. Dus geniet van het leven zolang het nog kan, want morgen wordt alles slechter. De kinderen lijken geen last te hebben van angstige gedachten. Ze springen als vrolijke geitjes hun bed uit en kunnen niet wachten tot we zullen vertrekken. Als de voordeur eindelijk dichtvalt en we allemaal in de auto zitten, zijn we alle vier stil. Een voor een bidden we hardop om bescherming voor de reis, precies zoals we ieder jaar doen. Dat dit gebed om bescherming voor ons, ons huis en de auto het meest besproken gebed uit ons gezinsleven tot nu toe zal worden, weten we dan nog niet. Op de weg is het rustig. De zon tovert een gouden randje om de wolken. ‘Wat is het mooi’, zucht de oudste. Ik zit als eerste achter het stuur en mijn blik gaat van de onbewolkte lucht richting de teller: 120 kilometer per uur. Straks zitten we in Duitsland en kunnen we echt gas geven. Eerst Arnhem voorbij, waar allerlei wegwerkzaamheden zijn. De auto slingert een beetje en ik stuur bij. ‘Er staat een stevige wind’, merkt Alex op. Ik minder wat vaart, maar de windvlaag verdwijnt en ik trap weer op het gas. Geen muziek, alleen de kwebbelende meiden op de achterbank. Wat een heerlijke ochtend…

BWAMM! Schurend metaal. We slingeren van links naar rechts. De rem werkt niet meer. Honderdtwintig kilometer per uur. Links een harde muur. Rechts een betonnen vangrail. Mijn vingers grijpen zich krampachtig vast om het stuur terwijl ik de auto in bedwang probeer te houden. Ik voel dat het niet lukt. Ik moet een keus maken, voordat we omvallen. De weg is te hard. Veel te hard. Het is stil in de auto en stil in mij. Helemaal stil terwijl we met 120 kilometer per uur slingerend over het asfalt razen. De vraag is niet of de klap komt. Maar wanneer.

DURFALS Ben jij wel eens bang of angstig? Er zijn durfals die daar direct ontkennend op antwoorden, maar de vraag is of ze gelijk hebben. Vrijwel ieder mens heeft te maken met angst: dat gevoel begint meestal al bij de geboorte. Via een lange weg verlaat je de vertrouwde plek van de baarmoeder en vanaf je eerste moment op aarde leer je je aanpassen aan je nieuwe omgeving en je angsten te overwinnen. Door aanleg en karaktereigenschappen is de één daar sneller toe in staat dan de ander. Ook in het latere leven zie je dat terug. Waar voor de één ritje naar de tandarts een terugkerend overwinningsmoment is, beklimt de ander de Himalaya en gaat juist op zoek naar nieuwe mogelijkheden om iets spannends te baas te worden. Als je een bergbeklimmer en een tandartsbezoeker naast elkaar zet, is het verleidelijk om te denken dat de Himalayabeklimmer de dapperste is. Toch is dit nog maar de vraag. Want wie was het bangst en ging ondanks dat de uitdaging aan?

VERSCHILLENDE ANGSTEN Je hebt angsten in verschillende soorten en maten. Verlatingsangst, bindingsangst, faalangst, angst voor terrorisme en andere culturen, angst voor jezelf en misschien ook wel angst voor God. Dat laatste is iets wezenlijks anders dan vrees voor God. Waar angst vaak te maken heeft met iets ongrijpbaars, heeft vrees betrekking op iets aanwijsbaars of op iemand. Vrees is vaak gelieerd aan ontzag. In dit boek gaat het vooral over het begrip angst. De Dikke van Dale zegt: angst is een gevoel dat er onheil of gevaar dreigt. Daarbij kun je onderscheid maken tussen:

Irreële angsten. Volgens therapeute Molly Gordon zou je deze angst of FEAR kunnen zien als de afkorting van Fantasy Expectation Appearing Real. En in plaats van dat deze angst je in beweging zet, verlamt hij je regelmatig.

Reële angsten. Deze angst zorgt ervoor dat je lichaam in alerte toestand komt. Het richt je aandacht, verscherpt je blik en levert je lichaam adrenaline voor een buitengewone inspanning om reeël gevaar te doorstaan.

Deze twee angsten kunnen door elkaar heen bestaan. Want als je denkt dat er een echt gevaar dreigt, terwijl dat toch niet zo is, reageert je lichaam daar vanzelf op. De kunst is te ontdekken welke angst je belemmert en welke je positief in beweging zet. Timothy Gallwey en Robert Kriegel, beiden ervaren sporters, maken in hun boek Innerlijk Skiën het volgende onderscheid.

ANGSTTYPE 1: IRREËLE ANGST…

ANGSTTYPE 2: REËLE ANGST…

is gebaseerd op illusie

is gebaseerd op werkelijkheid

bevordert paniek en verwarring

bevordert helderheid en doelgerichtheid

laat je in een hoekje kruipen – het liefst houd je de schijn op

haalt je uit je comfort zone

vermijd de feiten en gaat uit van aannames

verhoogt je bewustzijn en verbreedt je blik

maakt dat je met een activiteit wil stoppen

maakt dat je krachtig voorwaarts gaat

verhoogt je kwetsbaarheid en onvermogen

beroept zich op je vermogen om op gevaar te reageren

ontstaat van binnenuit, vanuit je ‘ego’

zorgt dat je hele lichaam reageert op iets van buitenaf

Irreële angst is gebaseerd op illusies en die moet je volgens de sporters bestrijden met bewustwording. Ze schrijven: ‘Bewustzijn is het licht en illusies zijn de duisternis. We leven allemaal in duisternis, totdat we het licht aandoen.’ Het licht doe je aan door je bewust te worden van het werkelijke gevaar, onze werkelijke capaciteiten en onze werkelijke kwetsbaarheid. Veel mensen zijn bang om te leven en bang om te ‘vliegen’, omdat ze zich laten beheersen door hun irreële angsten. Ze houden zich vast aan wat ze zouden kunnen verliezen, in plaats van dat ze ruimte bieden aan nieuwe kansen en ontdekkingen waarin veel te winnen valt. 20

DURF TE LEVEN

Download de

GRATIS

Anti-Angst poster bij dit boek

Vrij bewegen in een angstige wereld

Vrijwel ieder mens wordt in zijn leven geconfronteerd met bange (voor)gevoelens of de angst voor verlies. Iedere keer als een angstig scenario uitkomt, word je bevestigd in je vermoeden: het leven is onveilig. Ontvankelijk leven als een kind lijkt daarom steeds moeilijker naarmate de jaren verstrijken. Ook in het leven van Mirjam van der Vegt speelde angst een rol. Toen zij met haar gezin een zwaar auto-ongeluk overleefde, ging zij op onderzoek uit. Op welke manier reageer je op crashes in je bestaan en hoe kun je vrij bewegen in een wereld waar veel onzeker is? Op welke manier maak je de reis van je angst naar je verlangen? Een zoektocht met verrassende inzichten die je aanzetten tot een vrijer leven. Bij elk hoofdstuk vind je praktische opdrachten en Bijbelse meditaties rondom angst. Een enorm inspirerend en bemoedigend boek vol herkenning. Het geeft je energie en zin om je diepste verlangens uit te leven. Een absolute aanrader! (Yolenta Pater, coach en loopbaanadviseur aangesloten bij Fluger) Complimenten hoe in dit verhaal een complex en vernietigend fenomeen als angst onder woorden wordt gebracht. Mooie meditaties en praktische oefeningen helpen je om vrijer te leven. (Arie de Rover - counselor en spreker) Mirjam van der Vegt is schrijver, spreker en (stilte)trainer. Eerder schreef zij diverse romans en de bekende Stiltelijn. www.mirjamvandervegt.nl

NUR 707

ISBN 978 90 239 2802 7

789023 928027