De Heidelbergse Catechismus Plano:Layout 3
10-09-2007
13:44
Om de inhoud weer dicht bij de mensen te brengen, heeft dr. W. Verboom de tekst herschreven en waar nodig ingekort. Uitgangspunt daarbij was recht doen aan de inhoud van de catechismus en tegelijk zoveel mogelijk aan te sluiten bij de taal van deze tijd. Het resultaat is een prettig leesbare tekst die de lezer weer onder de indruk brengt van de concreetheid en de actualiteit van dit klassieke boek. Moeilijke woorden worden uitgelegd, ook is soms een catechismusvraag toegevoegd. Met deze nieuwe weergave hoopt dr. Verboom de Heidelbergse Catechismus te behouden voor nieuwe generaties. www.uitgeverijboekencentrum.nl
De Heidelbergse Catechismus door dr. W. Verboom
is na meer dan vier eeuwen nog steeds erg geliefd. Dit belijdenisgeschrift is een leidraad voor leerdiensten en het wordt besproken op de catechese. Ook veel scholen lezen er met de kinderen uit. Door de verandering van onze taal wordt de tekst echter steeds moeilijker leesbaar. Het gevolg is dat de Heidelbergse Catechismus steeds minder gelezen en begrepen wordt.
Pagina 1
Boekencentrum
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 2
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 3
DE HEIDELBERGSE CATECHISMUS Een eigentijdse weergave MET UITLEG VAN WOORDEN
door dr. W. Verboom
Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 4
www.uitgeverijboekencentrum.nl
Ontwerp omslag: Mulder van Meurs, Amsterdam
ISBN 978 90 239 2229 2 NUR 700 Š 2007 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieÍn, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 5
Woord vooraf
Herhaalde malen bereikte mij in de afgelopen jaren de vraag of het niet mogelijk is om de Heidelbergse Catechismus in hedendaags Nederlands weer te geven. Deze vraag kwam enerzijds voort uit waardering en liefde voor het klassieke leerboek van de kerk, anderzijds uit de ervaring dat de taal van de Heidelbergse Catechismus in veel opzichten niet meer de onze is. In deze uitgave doe ik een poging om de Heidelbergse Catechismus in eigentijdse vorm, in de taal van vandaag weer te geven. Daarnaast heb ik allerlei kernwoorden uit het leerboek kort uitgelegd. Ds. H. Veldhuizen, dr. ir. J. van der Graaf en de heer A. Koorevaar, leraar in het basisonderwijs, lazen mee en gaven me waardevolle adviezen. Ik dank hen hiervoor hartelijk. In deze weergave heb ik geprobeerd zo loyaal mogelijk te zijn aan de rijke geloofsinhoud van de Heidelbergse Catechismus en tegelijk een zo helder en eenvoudig mogelijke taal te gebruiken. Ik hoop dat ik aan beide randvoorwaarden voldoende recht gedaan heb. Bij de vragen 30 en 54 van ons leerboek heb ik 5
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 6
enkele vragen tussen haakjes toegevoegd. Zij hebben betrekking op onderwerpen die in onze tijd van belang zijn. Wanneer ik Bijbelteksten citeer, maak ik gebruik van de Herziening van de Statenvertaling. Bij de doelgroep voor deze uitgave denk ik aan leerlingen van basisscholen en kinderen en jongeren die op de kerkelijke catechisatie de Heidelberger leren of er mee werken. Maar deze uitgave kan ook gebruikt worden door gemeenteleden als hulpmiddel bij de catechismuspreek, in kringen en thuis in het gezin. Ik hoop dat deze uitgave tot zegen zal zijn voor velen in de kerk. ‘De Heidelberger, de eenvoudige Heidelberger, houdt daaraan vast, kinderen’ (H.F. Kohlbrugge, op zijn sterfbed).
Harderwijk, W. Verboom
6
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 11
Zondag 1 Vraag 1 Wat is je enige troost? Antwoord Mijn enige troost is, dat ik niet van me zelf ben, maar van Jezus Christus. Hij heeft met zijn bloed voor mijn zonden betaald en mij uit de macht van de duivel verlost. Hij bewaart mij, zodat zonder mijn Vader geen haar van mijn hoofd valt. Alles wat Hij doet, is goed voor mij. Hij verzekert mij door de Heilige Geest van het eeuwige leven en daarom wil ik Hem graag mijn leven lang dienen. Vraag 2 Wat is er voor nodig om getroost te leven en te sterven? Antwoord Drie dingen: 1. dat ik mijn ellende ken en berouw heb over mijn zonde, 2. dat ik geloof in Jezus die mij van mijn ellende verlost, 3. dat ik de Here voor mijn verlossing dankbaar ben. DEEL I
DE ELLENDE VAN DE MENS
Zondag 2 Vraag 3 Waardoor leer je dat je ellendig bent? 11
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 12
5. Geneigd Te vergelijken met een auto, die op een helling op de handrem staat.
7. In zonden ontvangen; erfzonde Vanaf het moment dat ik in de moederschoot begon te leven, deel ik in de zonde van mijn vader en moeder.
1. Mattheüs 22:37-40: ‘U zult liefhebben de Heere uw God, met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand (en met heel uw kracht, Markus 12:33). Dit is het eerste en het grote gebod. En het tweede hieraan gelijk is: U zult uw naaste liefhebben als u zelf. Aan deze twee geboden hangen heel de Wet en de Profeten.’
12
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 13
Antwoord Door de Wet van God. Vraag 4 Wat vraagt God in zijn Wet van jou? Antwoord Dat ik Hem liefheb boven alles en mijn naaste als mezelf, zoals Jezus heeft geleerd.1 Vraag 5 Kun je dat? Antwoord Nee, ik ben vanuit mezelf geneigd om God en mijn naaste te haten. Zondag 3 Vraag 6 Heeft God ons dan wel goed geschapen? Antwoord Ja, God heeft ons heel goed, naar zijn beeld geschapen. Wij kenden Hem in het paradijs en hadden Hem lief. We loofden Hem en waren volmaakt gelukkig. Vraag 7 Hoe komt het dan dat je nu zondig bent? Antwoord Door de zondeval van Adam en Eva (Genesis 3). Daardoor ben ik al zondig vanaf het moment dat ik ontvangen en geboren werd. 13
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 14
8. Wedergeboorte Wedergeboorte is een geboorte van boven af (Johannes 3:3). Het is een algehele vernieuwing van mijn denken, willen, voelen, van mijn handel en wandel, door de Heilige Geest.
11. Rechtvaardig God is rechtvaardig betekent: Hij handelt volgens het recht van zijn Wet.
12. Onze schuld bij God Schuld ontstaat als we iemand te kort doen, omdat we onze verplichtingen niet nakomen. Onze schuld bij God is dat we Hem te kort doen, omdat we het doel van ons leven, namelijk Hem dienen en eren, niet nakomen. 14
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 15
Vraag 8 Kun je dan niet doen wat God van jou vraagt? Antwoord Vanuit mezelf niet. Alleen als ik wedergeboren word door de Heilige Geest. Zondag 4 Vraag 9 Je kunt de Wet van God niet volbrengen. Is het dan niet onrechtvaardig van God, dat Hij dat toch van je vraagt? Antwoord Nee, want dat ik de Wet van God niet doe, is mijn eigen schuld. Vraag 10 Wat betekent dat voor jou? Antwoord Dat ik schuldig ben en Gods straf verdien. Vraag 11 Maar God is toch liefde? Antwoord Ja, maar Hij is ook rechtvaardig. DEEL 2
DE VERLOSSING VAN DE MENS
Zondag 5 Vraag 12 Kun je van je ellende verlost worden? 15
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 16
15-17. Middelaar Een middelaar is iemand die bemiddelt. In dit geval: iemand die bemiddelt tussen God en ons, een tussenpersoon.
16
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 17
Antwoord Ja, als mijn schuld bij God wordt betaald. Vraag 13 Kun je zelf je schuld betalen? Antwoord Nee, door mijn zonden maak ik mijn schuld elke dag groter. Vraag 14 Kan iemand anders je schuld betalen? Antwoord Nee, mijn schuld is zo groot, dat niemand die kan betalen. Het zou ook niet eerlijk zijn als iemand anders voor mijn schuld zou moeten boeten. Zondag 6 Vraag 15-17 Hoe word je dan van je ellende verlost? Antwoord Door een Middelaar, die mens is om mijn straf te dragen en ook God is om mijn straf te kĂşnnen dragen. Vraag 18 Wie is onze Middelaar? Antwoord Onze Here Jezus Christus, die wij van God gekregen hebben. 17
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 18
21. Gerechtigheid Gerechtigheid is in de rechte verhouding tot God staan, leven zoals Hij wil. Genade Genade is Gods gunst; in het bijzonder dat we vrijspraak ontvangen terwijl we dat niet verdienen.
18
70168_Heidelb cath 04-09-2007 15:55 Pagina 19
Vraag 19 Hoe weet je dat? Antwoord Dat heeft God ons beloofd in de Bijbel. Het Oude en het Nieuwe Testament staan vol van het Evangelie dat Jezus onze Middelaar en Verlosser is. Zondag 7 Vraag 20 Worden alle mensen door Jezus verlost? Antwoord Nee, alleen die in Hem geloven. Vraag 21 Wat is geloven? Antwoord Dat ik zeker weet dat het Woord van God waar is en er vast op vertrouw dat ik vergeving, gerechtigheid en redding ontvang, alleen uit genade, om Jezus’ wil. Vraag 22 Wat geloven we als christenen? Antwoord Alles wat ons in het Evangelie beloofd wordt. De Twaalf Artikelen vatten het samen. Vraag 23 Hoe luiden de Twaalf Artikelen?
19