9
BC- IK WIL VLIEGEN compleet 2.indd 1
789023 923015
19-01-2009 14:04:06
I K
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 1
W I L
V L I E G E N
19-11-2008 09:58:52
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 2
19-11-2008 09:58:53
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 3
19-11-2008 09:59:18
www.uitgeverijboekencentrum.nl
De columns in dit boekje zijn eerder verschenen in vrouwenmagazine Eva. Boekverzorging: Studio Vrolijk, Margreet Kattouw Schilderijen omslag en binnenwerk: Christa Rosier ISBN 978 90 239 2301 5 NUR 370 Š 2009 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieÍn, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 4
19-11-2008 09:59:19
5
Woord vooraf Van de uitgever krijg ik een royaal aantal pagina’s om mijn woord vooraf te schrijven. Dat vind ik aardig van ze! Want eerlijk gezegd wordt de introductie van dit boek wat anders en daardoor wat uitgebreider dan ik een half jaar geleden had gedacht. De bedoeling was natuurlijk gewoon dat ik de lezer kort en krachtig even warm zou maken voor de inhoud. Die inhoud is hetzelfde gebleven als gepland, dus daar begin ik dan ook maar even mee. Op een dag, drie jaar geleden, behoorde ik plotseling – zonder enige waarschuwing vooraf – tot de 30 vrouwen die die dag te horen kregen dat ze borstkanker hebben. Ja, u hoort het goed! Elke dag treft dat onheilsbericht 30 Nederlandse vrouwen. Dat zijn er ruim 12000 per jaar. Ook al ben je dan niet de enige, in dit geval geldt niet dat gedeelde smart halve smart is. Het trof míj en ík moest de klap incasseren. Ik kan me nog herinneren dat er een alleraardigste chirurg voor mij zat, die de
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 5
19-11-2008 09:59:20
6
oorvijg zeer tegen zijn zin moest gaan uitdelen: ’Ja, mevrouw Rosier, het is wel degelijk kwaadaardig en nog eens een hele grote tumor ook. Het soort gemene kanker dat helaas niet zo snel op een mammogram wordt gezien en dat stiekempjes door kan groeien. Uw borst zal moeten worden geamputeerd.’ Aan de andere kant van het bureau waren mijn man en ik even stilgevallen; ik zei zelfs geen ‘au’. ‘U heeft nu vast het gevoel dat ik het over iemand anders heb’, vervolgde de arts, terwijl hij me medelevend over de rand van zijn brilletje aankeek. Tuurlijk moest het over iemand anders gaan! Ik vond dat mijn ‘knipkaart’ al vol was. In de korte tijd daarvoor was ik mijn zoon en mijn ouders kwijtgeraakt. Het was nu wel eens genoeg. Deze uitslag was vast een ‘vergissing’. Onder invloed ook van mijn mega-optimistische man was ik er tot dan toe van overtuigd geweest dat de onderzoeken zouden aantonen dat de schijf die ik een aantal weken geleden ontdekt had, goedaardig was. Borstkanker zat per slot van rekening ook helemaal niet in mijn familie... Maar de chirurg keek toch echt in mijn richting en het dossier waar hij de gewraakte uitslagen uit haalde, droeg toch echt míjn naam.
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 6
19-11-2008 09:59:21
7
Even lag ik gevloerd als een knock-out geslagen bokser, maar veel tijd om wezenloos voor me uit te staren kreeg ik niet. Want, ook al word je er niet voor betaald, vergis je niet, borstkankerpatiĂŤnt zijn is hard werken! De medische machine werd zonder dralen in werking gezet en ik rende, op de voet gevolgd door mijn echtgenoot, dapper van de ene onderzoekskamer naar het andere scan-, rĂśntgen- of echogebeuren. In elke wachtkamer zag ik de gezichten van lotgenoten. Vrouwen van alle leeftijden die in dezelfde draaimolen zaten. Soms herkende ik dezelfde wezenloze blik en af en toe werden de emoties iemand de baas. In die weken ontstond bij mij het verlangen om de ervaringen op papier te zetten. Gewoon even van je afschrijven, even de zaken herkauwen en verwerken. Maar dat niet alleen. Zou het niet mooi zijn als mijn ontboezemingen van betekenis konden zijn voor anderen? Het vrouwenmagazine Eva had interesse voor mijn dagboek en zo verscheen maandelijks een column. Die columns gingen niet eens zozeer over het medische gebeuren. Mijn bedoeling was niet om uit te weiden over alle ins en outs van behandelingen en medicijnen. Dat konden anderen ongetwijfeld veel
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 7
19-11-2008 09:59:21
8
beter. Wat ik graag wilde, was aan het papier – en daarmee aan de lezers – toevertrouwen wat er allemaal met mijn lichaam, maar ook met de binnenkant gebeurde. Plotseling moest ik leren omgaan met zaken waar ik nog nooit over nagedacht had: kaal worden, in de overgang komen, een borst moeten missen en ja, ook met de dreiging van doodgaan. Wat hadden al deze zaken een impact! Mijn grijze massa maakte overuren. Zo af en toe lukte het me om mijn bespiegelingen te larderen met de (brood)nodige zelfspot. Maar soms ook was het relativeringsvermogen heel erg ver te zoeken en werd een column geschreven met een doos tissues naast de laptop. De God die mij liefheeft en die altijd bij mij is, heeft mij door deze storm heen geloodst. En het kan dan ook niet anders dan dat het geloof in die God regelmatig aan de orde komt in mijn dagboek Ook mijn vragen aan Hem en mijn worstelingen met Hem heb ik eerlijk proberen weer te geven. Het werd een zeer persoonlijk verslag van een reis door een onherbergzaam gebied. Een reis die door heel veel vrouwen gemaakt wordt. Uniek en toch voor heel veel lezers herkenbaar, getuige de vele reacties die ik kreeg. Het dagboek ligt nu voor u. De gebundelde colums, afgewisseld met teksten en citaten en schilderijen die ik heb gemaakt.
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 8
19-11-2008 09:59:21
9
Achterin is een bijlage met handige informatie voor vrouwen die behandeld worden voor borstkanker. Tot zover dus de inhoud. Nu zou ik eigenlijk moeten eindigen in majeur. Ik zou u allemaal kort maar krachtig moeten verzekeren dat het nu gelukkig heel goed met me gaat... De kanker voorbij! Geloof me, dat zou ik graag doen. En ja, het gaat ook eigenlijk heel goed. Ondanks... Toen ik een kortgeleden voor de tweejaarlijkse check naar het ziekenhuis moest, was de nurse practitioner die mij onderzocht er toch niet helemaal gerust op. De linkerborst voelde hard aan. Of ik dat allang had? Tja, wij – mijn man en ik – trokken weer gezamenlijk de schouders op. Het zal wel niets zijn. Toch?? Voor de zekerheid maar even een echo laten maken, gevolgd door een punctie en nog maar eens een biopt. En het ongelooflijke gebeurde. Op een donderdag kregen we de uitslag: borstkanker! Weer heb ik een aantal minuten wezenloos in een stoel gezeten, zelfs niet in staat om even flink te huilen. Borst-ellende in de herhaling! De afgelopen maanden waren één lange deja vu. Ik heb in mijn eigen voetstappen gelopen. Over al die gangen, in al die onderzoekkamers. Dezelfde onzekerheden, dezelfde angsten,
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 9
19-11-2008 09:59:21
10
dezelfde knoop in je maag terwijl je in de wachtkamer zit. En weer die gezichten: jong (soms heel jong), middelbaar oud, opgewekt, vermoeid. Je kijkt elkaar aan en er is, zonder dat er een woord valt, herkenning. Ook de linkerborst moest tenslotte worden geamputeerd en momenteel ga ik door bestraling. Niemand hoeft me meer iets uit te leggen over onderzoeken en behandelingen. Je zou bijna kunnen zeggen dat ik een ‘professional’ ben. Routineus doe ik inmiddels wat er van me verwacht wordt en toch... het went nooit. Heel bewust heb ik heb er ook dit keer voor gekozen om me niet in het patiëntenhoekje te laten zetten, want dat gebeurt namelijk zomaar! In mijn vrije uurtjes, als ik niet onder het bestralingsapparaat lig, praat ik met vrienden en kennissen graag over andere dingen dan borstkanker. Alsjeblieft geen geneuzel over wat de arts zei, en al helemaal geen opsommingen van bijwerkingen van behandelingen en medicijnen. Ik wil persé niet dat deze aandoening mijn leven gaat beheersen en dat ik inderdaad een soort fulltime borstkankerpatiënt word. Er is zoveel meer! Graag wil ik dit woord vooraf even gebruiken om het personeel van het Antonie van Leeuwenhoek ziekenhuis waar ik in de afgelopen jaren ‘kind aan huis’ was, te bedanken.
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 10
19-11-2008 09:59:21
11
Ik ben blij met de uitstekende behandeling die ik daar gekregen heb en zeker niet alleen in medisch opzicht. Wel honderd keer draaide ik door de deuren van het AvL. En waar ik ook kwam, wie ik ook sprak, altijd werd ik even vriendelijk en voorkomend behandeld. Nooit heb ik me een nummer of een vervelende patiënt gevoeld. Er was tijd en aandacht. Knap vind ik dat! Ik hoop dat die kwaliteit gehandhaafd zal blijven, want dat is zeer in het belang van een groep mensen die zich buitengewoon kwetsbaar voelt. Een ander stel kanjers die de gave hebben om volstrekt ‘stoïcijns’ te blijven als ik het overzicht dreig te verliezen, zijn mijn man en dochter. In hun ogen ben ik nog nooit een patiënt geweest. Beiden onverstoorbaar in hun optimisme. Daar ben ik heel blij mee... Hoe zit dat nou met het vliegen? Gaat dat er nog van komen? Of heb ik de moed misschien inmiddels opgegeven? Eens een kankerpatiënt, altijd een kankerpatiënt?! Echt niet! Ik kan naar waarheid zeggen, dat ik samen met mijn man en dochter van het leven geniet. Er is een horizon, nog zoveel te doen. Ook al zijn er omstandigheden die je naar beneden proberen te trekken: vliegen is mogelijk!
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 11
19-11-2008 09:59:21
12 columns
Zondag,
10 juli
Wat een rare dag. Stralend weer, vrolijke mensen in de kerkdienst. Na de dienst is er een gezellig samenzijn. Tentjes waar je lekkere hapjes kunt krijgen, ballonnen, slingers, uitgelaten kinderen, lachende mensen. Ik probeer me ergens verdekt op te stellen, een beetje aan de rand van het feestgedruis. De zonnebril stevig op de neus, hopend dat niemand de tranen ziet, die onafgebroken blijven komen. Dat vreselijke eenzame gevoel dat ik geen deel heb aan het leven, dat er voor me een donker onoverzichtelijk dal ligt. Morgen... morgen om 14.15 uur hoor ik of ‘het’ uitgezaaid is. De afgelopen weken heb ik bijna dagelijks doorgebracht in het Antonie van Leeuwenhoek-ziekenhuis. Ben totaal door de molen gegaan. Alles is bekeken, gescand, getest, geprikt en gemeten. Ik heb nog nooit zoveel psalmen in mijn hoofd voorbij laten komen. Tijdens de borstpunctie: ‘De Heer is mijn Herder, mij ontbreekt niets.’ Tijdens de mri-scan: ‘Al
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 12
19-11-2008 09:59:21
13 columns
verheft zich een krijg tegen mij, nochtans blijf ik vertrouwen.’ Op de tafel voor de bottenscan: ‘Hij maakt mijn voeten als die der hinden. Hij stelt mij op mijn hoogten.’ Een emotionele week, waarin ik terugga in de tijd. Vier jaar geleden onderging onze zoon Ephraim veel van deze testen tijdens zijn ziekte. Ik stond naast hem toen hij die afschuwelijke tunnel inging voor een mri-scan... Toen had ik het graag van hem overgenomen. Het verdekt opstellen mislukt. Ik word gespot door de halve gemeente. Geknuffeld, gezoend, bemoedigd en sommigen huilen een deuntje met me mee. Iemand vraagt me hoe groot mijn diepvries is. De dames zijn al aan het koken voor het geval ik na de eerste chemokuur aanstaande woensdag niet meer in staat zal zijn om creatief met de maaltijden om te gaan. Ondanks verdriet, ook verbazing en dankbaarheid over zoveel meeleven. Ik hoop zo dat ik nog een tijdje mag blijven!
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 13
19-11-2008 09:59:22
14 columns
Maandag,
11 juli
Voordat we om 14.15 uur verwacht worden voor het ‘tribunaal’, bestaande uit de internist, eerst even een wat luchtiger bezoek aan Meta in Amsterdam. Zij is de dame van de pruiken. Aangezien het een redelijk normaal verschijnsel is dat twee weken na de eerste chemokuur het haar zal gaan uitvallen en ik helaas geen reden heb om aan te nemen dat het in mijn geval anders zal gaan (ik heb een stille hoop), hebben we bij haar een aantal pruiken ‘op zicht’ laten komen. Mijn haar is lang, dus heb ik gekozen voor een halflange pruik. Het model is gearriveerd in verschillende tinten blond. Van opstandig hoogblond tot ingetogen goudkleur. Het heftige hoogblond doet toch een tikkeltje teveel denken aan de dames die zich in bepaalde buurten van Amsterdam ophouden. Afgekeurd! We gaan voor het warmblond. Aangezien ik een royaal hoofd heb (veel inhoud) moet de pruik wat worden opgerekt. Zaterdag klaar. Meta is geweldig. Ze is gewend aan mensen met ‘mijn’ probleem. Als ik in haar gezellige sa-
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 14
19-11-2008 09:59:22
15 columns
lon zit met mijn kopje koffie, is kaal worden opeens niet zo’n big deal meer. Leuke sjaaltjes, mooie pruiken, ze informeert me over make-up workshops. Tja, waar doe ik eigenlijk moeilijk over. Ik zou graag de hele dag bij haar blijven en me ledig houden met de uiterlijke mens, maar er wachten ‘uitslagen’ op ons. 14.10 uur Ik zit met lood in mijn zomerslippers bij balie 3. Hoe zal hij eventueel slecht nieuws brengen? ‘Mevrouw Rosier, helaas is toch gebleken dat...’ , of ‘de botscan heeft ons toch wat reden tot ongerustheid gegeven’, of... Ik laat alle mogelijke intro’s in mijn hoofd weerklinken. Bah, waar is mijn geloof? Mevrouw Rosier? Komt u maar! Samen met mijn man loop ik achter het eenkoppige vuurpeloton aan. Hij kent duidelijk zijn pappenheimers (neurotische patiënten met een overdreven gevoel voor drama) en maakt er korte metten mee: ‘U bent vorige week helemaal door de molen gegaan, ongetwijfeld zeer benieuwd naar de uitslagen. Er zijn geen uitz..............’. De rest hoor ik al niet meer. ‘Ooooohhh, Halleluja!’ roep ik hartgrondig. Hij houdt zich goed en vertrekt geen spier. Er volgt nog een heel referaat over de bijwerkingen van chemotherapie. Maar niets kan
BC Christa Rosier Binnwrk corr ex schtbld.indd 15
19-11-2008 09:59:23