Cover_Psalmenbeeld
20-01-2009
11:12
Pagina 1
‘Ik vind de psalmen machtig. Ze verwoorden eigenlijk alle emoties die je als mens kunt ervaren. Wanhoop, twijfel, pijn en verdriet, maar ook diepe vreugde, verwachting en perspectief. De psalmen geven me het besef dat God mij kent in al mijn emoties, in alles wat ik ervaar in het leven.’ - Henk Pietersma
Ik roep om hulp in dit systeem van dubbelhartigheid ontaard door medeplichtigheid schreeuw ik om hulp het water is als lood zo zwaar door goddeloze trots de bodem van elk woord misleidt maar zie in zwakheid zuchtend en geen stap nog dichterbij hoor ik een zevenvoudig woord ik maak je vrij ik heb gered
Henk Pietersma
Sinds 2004 werkt de Friese kunstenaar Henk Pietersma aan het verbeelden van alle 150 psalmen. Met de schilderijen die hij inmiddels maakte, exposeert Pietersma door het hele land. Voor Laudate selecteerde hij 26 aansprekende schilderijen en maakte er prachtige, persoonlijke gedichten bij. Hiermee ontstond een inspirerend kijkboek bij de psalmen.
psalm 12 red mij (salvum me)
LAUDATE
Een serie unieke schilderijen bij de Psalmen met gedichten van de kunstenaar Ingeleid door ds. Arie van der Veer
Psalmen en beeld
LAUDATE Henk Pietersma www.uitgeverijmozaiek.nl
ISBN 978 90 239 9294 3 | NUR 646
Mozaïek
Laudate
19-01-2009
08:35
Pagina 2
Ontwerp omslag en binnenwerk: Murk Pietersma Illustratie omslag: Psalm 12 (zie pagina 11) De Bijbeltekst in deze uitgave is ontleend aan De Nieuwe Bijbelvertaling. Š Nederlands Bijbelgenootschap 2004 ISBN 978 90 239 9294 3 NUR 646/714 Š 2008 Henk Pietersma, Leeuwarden Alle rechten voorbehouden www.uitgeverijmozaiek.nl www.henkpietersma.nl
Laudate
19-01-2009
08:35
Pagina 3
Psalmen en beeld
LAUDATE Henk Pietersma Moza誰ek
Laudate
19-01-2009
08:35
Pagina 4
woord vooraf
Of ik ‘de psalmen al klaar had’? Hoe vaak werd ik in het verleden op vrijdag daarover gebeld! Niet-ingewijden in de kerkelijke taal zouden er niets van begrijpen. Voor mij was het duidelijk. De koster wilde de liturgie hebben. Want hij wilde voor de zondag de psalmborden op tijd klaarmaken. Al weer zoiets. Psalmborden klaarmaken. Wie zegt dat nu? En wat betekent het?! Ik ben met de Psalmen opgegroeid. Wij zongen op zondag alleen maar psalmen. Een heel enkele keer een gezang. We hadden een psalmboekje met ‘enige gezangen’. Een stuk of acht. Mijn vader, die als koster de psalmborden moest klaarmaken, had voor die gezangen in zijn bak met cijfers een speciaal vakje. Als kinderen konden we aan het psalmbord ook zien of we een zware of een lichte dominee hadden. Want een lichte dominee, hadden we inmiddels geleerd, liet veel meer zingen. ‘Anders kreeg hij de tijd niet vol,’ beweerden oudere mensen. Ik werd dominee, juist in de tijd dat de nieuwe berijming van de Psalmen in de kerken werd ingevoerd. Heel voorzichtig ging dat. Eerst één voor de dienst. Toen één in de dienst. Daarna nog één erbij. Er waren mensen die niet meezongen. Maar dat is nu, na veertig jaar, voorbij. Soms zingen we nog een enkele keer een oude psalm. Tot verbazing van de kleine kinderen. Die kennen er geen een meer. Toch blijf ik ze zelf
Laudate
19-01-2009
08:35
Pagina 5
wel zingen. Vooral op heel speciale momenten. Bij een overlijden. Maar ook in periodes van ziekte. Juist dan: de (oude) psalmen. Ik constateer de laatste tijd een (langzame) verandering ten aanzien van de Psalmen. In onze gemeente zingen we nu ook psalmen op een nieuwe wijs. Deze Psalmen voor nu slaan aan. Moderne teksten op moderne muziek! Maar niet alleen daarom. De inhoud van de Psalmen wordt opnieuw ontdekt. En terecht! Psalmen durven immers te zeggen wat wij denken. De Psalmen zijn veelzijdig. Ze gaan echt over alles. Over het leven van elke dag. Over vreugde en verdriet. Over haat en liefde. Over twijfel en zekerheid. Over wanhoop en verrukking... Psalmen zijn een rijkdom. Ze zijn het waard om gelezen en gezongen te worden. Voor alle momenten en in alle situaties van ons leven. Een rabbijn vertelde mij laatst dat zijn moeder hem in het concentratiekamp aanraadde om elke dag een psalm te lezen. Hoeveel troost en kracht had hij als jonge jongen daaraan ontleend! Kunstenaar Henk Pietersma heeft de Psalmen ook (her)ontdekt. Opvallend voor iemand die in zijn (volle evangelie) gemeente niet elke zondag psalmen zingt. Henk staat met de Psalmen op. In zijn atelier staat één tafel waarop de bijbel opengeslagen ligt bij de Psalmen. Elke dag worden ze aan die tafel gelezen en overdacht. Wat God hem in het hart geeft, schrijft hij op. Aan
een andere tafel wordt gewerkt. Daar komen de beelden, de kleuren, de figuren. Hij wil aan die tafel niet denken, maar werken. Tot zijn eigen verbazing herkent hij later in de bijbel wat hij de dag daarvoor heeft geschilderd. Het is elke keer als door een wonder onder zijn handen ontstaan. Als hij aan een schilderij begint, weet hij niet wat het zal worden. Het denken staat dan op de achtergrond. Met denken begint hij elke dag. Aan die andere tafel. Dan zuigt hij zich vol met Gods Woord. Maar aan die andere tafel loopt zijn hart en lopen zijn gevoelens als het ware leeg in vormen, allerlei kleuren en bijzonder materiaal. Ik trok een dag met Henk op. We spraken over zijn werk, en vooral ook over de Psalmen. We voelden een diepe verbondenheid. Ik heb geleerd dat ik anders naar zijn schilderijen moet kijken. Niet alleen met mijn hoofd, maar vooral met mijn hart. Het gebruik van twee tafels zou ook een goed idee bij het ‘lezen’ van dit boek zijn. Eerst de Psalmen lezen en herlezen, en dan de schilderijen bekijken, voelen, ervaren. En dan weer zijn gedichten. Proef wie God is. Daar is deze uitgave voor bedoeld. Arie van der Veer
Laudate
19-01-2009
08:35
Pagina 6
myn skyld
mijn schild psalm 3
Mijn zoon mijn zoon ben je vergeten wie ik was jouw vader die bij elke dreiging van de leugens in de dag jouw angsten heeft bezworen blijf even staan misschien herinner jij je nog mijn schild waarmee ik jou bescherming gaf en jou bemoedigd heb hoe kun je nu mijn vijand zijn leg af die levenloze wet van haat en bid met mij tot god die redding geeft vind rust mijn zoon en leef
1
Een psalm van David, op de vlucht voor zijn zoon Absalom.
U, HEER, bent een schild om mij heen, u bent mijn eer, u houdt mij staande. 5 Roep ik tot de HEER om hulp, hij antwoordt mij vanaf zijn heilige berg. 4
Ik ga liggen, val in slaap en word wakker – de HEER beschermt mij. 7 Ik vrees de tienduizenden niet die mij aan alle kanten omringen. 6
6
Laudate
19-01-2009
08:35
Pagina 7