Op zoek naar het antwoord by Boekencentrum Uitgevers

Op zoek naar het antwoord Vragen van jongeren vandaag voor 16 jaar en ouder

dr. M. van Campen

Vierde, herziene druk

Zoetermeer

www.uitgeverijboekencentrum.nl www.reflector.nu

Vierde druk 2008

Bij dit boekje is de dvd Op zoek naar het antwoord met werkvormen en opdrachten verkrijgbaar onder ISBN 978 90 239 1876 9. De Toelichting en handleiding voor de catecheet is verkrijgbaar bij de uitgeverij onder ISBN 978 90 239 3013 6. Ontwerp omslag: Cees van Rutten, Den Haag Vormgeving: Anton Sinke, Nieuwerkerk a/d IJssel Illustraties: Roel Ottow, Diemen ISBN 978 90 239 3012 9 NUR 746 © 2004 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974 St.b. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.

Inhoud 1.

Wat is er mis met glaasje draaien?

Over occultisme 2.

Dienen of verdienen?

Over het doel van je leven 3.

Maakt het uit waar ik naar luister?

Over muziek 4.

Verslaafd! Hoezo?

Over drugs, drank en roken 5.

Mag ik van mezelf houden?

Over zelfbeeld en zelfliefde 6.

Waarom zou ik er geen eind aan mogen maken?

Over zelfdoding 7.

Wanneer moet dat ding uit?

Over tv- en internetgebruik 8.

Waarom wachten tot ik trouw?

Over liefde en seksualiteit 9.

Rentmeesters of uitbuiters?

Over omgaan met de schepping 10.

Wie zegt dat ik discrimineer?

Over jodenhaat en racisme 11.

Ik ben anders! Kan ik het helpen?

Over homofilie 12.

Waarom mocht ik zelf niet kiezen? Over de kinderdoop

LES

1 Wat is er mis met

glaasje draaien?

O V E R O C C U LT I S M E Verkenning ‘Leerlingen bewusteloos na beoefenen van zwarte magie.’ Dat was de kop van een krantenartikel, nog niet zolang geleden. Wat was er gebeurd? Leerlingen van een middelbare school hadden een les met een boekbespreking over zwarte magie wel erg letterlijk genomen. Vijftien leerlingen probeerden op school het zogenoemde pendelspelletje uit. Daarbij hangt een gewicht aan een draad of kettinkje. Gezamenlijk bewegen moet antwoord op bepaalde vragen geven. Bij de dertien- en veertienjarige leerlingen was de nieuwsgierigheid geprikkeld. De meesten van hen hadden een televisieprogramma gezien over ‘waar gebeurde’ verhalen. De jongeren vroegen tijdens het magische spelletje wanneer ze verkering zouden krijgen en hoe lang ze nog te leven hadden. Daarbij liep de spanning hoog op. Een deel van de groep raakte in paniek. Drie leerlingen vielen flauw en vier klaagden over hoofdpijn. De conciërge die binnenkwam, schrok zo van het tafereel dat hij alarm sloeg. Politie en GGD werden gewaarschuwd. Wat is jouw eerste reactie op zo’n bericht? Zet een plus bij een mening waar je het mee eens bent en een min bij een reactie waar je het niet mee eens bent. ■ Indianenverhaal ■ Gevaarlijk ■ Best leuk om eens te proberen

■ Wel heftiger dingen meegemaakt ■ Verboden voor christenen ■ Zulke voorspellingen komen vaak uit

Bijbelstudie: 1 Samuël 28:4-17 We doen de bijbelstudie dit keer met behulp van de zogeheten manuscriptmethode: –onderstreep dingen die je opvallen –omcirkel dingen die je aanspreken –zet een vraagteken bij dingen die je niet begrijpt –bespreek daarna met elkaar de gemaakte aantekeningen

Nieuwe Bijbelvertaling 4 Toen nu de Filistijnen hun troepen hadden verzameld en waren opgerukt naar Sunem, waar ze hun kamp opsloegen, bracht ook Saul zijn leger op de been en sloeg zijn kamp op in het Gilboagebergte. 5 Maar toen hij het kamp van de Filistijnen zag, greep de angst hem bij de keel. 6 Hij raadpleegde de HEER, maar de HEER gaf geen antwoord: noch in dromen, noch door middel van orakelstenen, noch bij monde van profeten. 7 Daarom beval hij zijn dienaren om voor hem een dodenbezweerster op te sporen. ‘Daar wil ik naartoe gaan om antwoord te vinden op mijn vragen,’ zei hij. Toen zijn dienaren hem vertelden dat er in Endor nog een dodenbezweerster woonde, 8 vermomde hij zich door andere kleren aan te trekken en ging hij met twee dienaren op pad. Midden in de nacht kwamen ze bij de vrouw aan. ‘Wilt u voor mij de geest van een dode raadplegen?’ verzocht hij haar. ‘Ik zal u zeggen wie u moet oproepen.’ 9 Maar de vrouw antwoordde: ‘U weet toch wat Saul heeft gedaan: hij heeft een streng verbod uitgevaardigd op geestenbezwering en waarzeggerij. Waarom probeert u me in de val te lokken? Wilt u me soms de dood in jagen?’ 10 Maar Saul bezwoer haar bij de HEER dat haar niets zou overkomen. 11 ‘Wie moet ik dan voor u oproepen?’ vroeg ze. ‘Samuël,’ antwoordde Saul. 12 Zodra de vrouw Samuël zag, slaakte ze een ijselijke kreet. ‘Waarom hebt u me bedrogen?’ vroeg ze aan Saul. ‘U bent Saul zelf!’ 13 ‘Wees niet bang,’ stelde de koning haar gerust. ‘Maar zeg me, wat ziet u?’ ‘Ik zie een goddelijke gestalte uit de aarde oprijzen,’ antwoordde ze. 14 ‘Hoe ziet hij eruit?’ vroeg Saul. ‘Het is een oude man, gehuld in een mantel.’ Toen wist Saul dat het Samuël was, en hij knielde neer en boog diep voorover. 15 Samuël vroeg aan Saul: ‘Waarom heb je me opgeroepen en mijn rust verstoord?’ ‘Ik zie geen uitweg meer,’ antwoordde Saul. ‘Ik word aangevallen door de Filistijnen en God heeft me in de steek gelaten. Hij geeft geen antwoord meer op mijn vragen, noch bij monde van profeten, noch in dromen. Daarom heb ik u opgeroepen om u te vragen wat ik moet doen.’

1 LES

Statenvertaling (1977) 4 En de Filistijnen kwamen en vergaderden zich, en zij legerden zich te Sunem; en Saul vergaderde gans Israël, en zij legerden zich op Gilboa. 5 Toen Saul het leger der Filistijnen zag, zo vreesde hij, en zijn hart beefde zeer. 6 En Saul vroeg de HEERE; maar de HEERE antwoordde hem niet; noch door dromen, noch door de urim, noch door de profeten. 7 Toen zeide Saul tot zijn knechten: Zoekt mij een vrouw, die een waarzeggende geest heeft, dat ik tot haar ga, en door haar onderzoeke. Zijn knechten nu zeiden tot hem: Zie, te Endor is een vrouw, die een waarzeggende geest heeft. 8 En Saul vermomde zich, en trok andere klederen aan, en ging heen, en twee mannen met hem, en zij kwamen des nachts tot de vrouw, en hij zeide: Voorzeg mij toch door de waarzeggende geest, en doe mij opkomen, die ik tot u zeggen zal. 9 Toen zeide de vrouw tot hem: Zie, gij weet, wat Saul gedaan heeft, hoe hij de waarzegsters en de duivelskunstenaars uit dit land heeft uitgeroeid; waarom stelt gij dan mijn ziel een strik, om mij te doden? 10 Saul nu zwoer haar bij de HEERE, zeggende: Zo waarachtig als de HEERE leeft, indien u een straf om deze zaak zal overkomen! 11 Toen zeide de vrouw: Wie zal ik u doen opkomen? En hij zeide: Doe mij Samuël opkomen. 12 Toen nu de vrouw Samuël zag, zo riep zij met luider stem, en de vrouw sprak tot Saul, zeggende: Waarom hebt gij mij bedrogen? Want gij zijt Saul. 13 En de koning zeide tot haar: Vrees niet; maar wat ziet gij? Toen zeide de vrouw tot Saul: Ik zie goden, uit de aarde opkomende. 14 Hij dan zeide tot haar: Hoe is zijn gedaante? En zij zeide: Er komt een oud man op, en hij is met een mantel bekleed. Toen Saul vernam, dat het Samuël was, zo neigde hij zich met het aangezicht ter aarde, en hij boog zich. 15 En Samuël zeide tot Saul: Waarom hebt gij mij onrustig gemaakt, door mij te doen opkomen? Toen zeide Saul: Ik ben zeer beangstigd, want de Filistijnen voeren krijg tegen mij, en God is van mij geweken, en antwoordt mij niet meer, noch door de dienst der profeten, noch door dromen; daarom heb ik u geroepen, dat gij mij te kennen geeft, wat

LES

ik doen zal. 16 Toen zeide Samuël: Waarom vraagt gij mij toch, daar de HEERE van u geweken en uw vijand geworden is? 17 Want de HEERE heeft voor Zich gedaan, zoals Hij door mijn dienst gesproken heeft; en heeft het koninkrijk van uw hand gescheurd, en Hij heeft dat gegeven aan uw naaste, aan David.

16 Maar Samuël zei: ‘Waarom kom je bij mij om raad? Je weet toch dat de HEER je verlaten heeft en zich nu tegen je heeft gekeerd. 17 De HEER heeft gedaan wat hij bij monde van mij heeft voorzegd: hij heeft het koningschap van je losgescheurd en aan je tegenspeler gegeven, aan David.

Informatie 1 Occultisme is niet van vandaag of gisteren. Letterlijk betekent het woord occult: verborgen, geheim. Door alle eeuwen heen hebben mensen zich beziggehouden met duistere praktijken. Door de verbreiding van het christendom zijn zaken als duivelaanbidding en bezetenheid sterk teruggedrongen. Nu de ontkerkelijking toeslaat, wint het ‘zwarte gat’ duidelijk weer terrein. Wie zo’n vijftig jaar geleden een boekhandel binnenstapte om een boek te kopen over hekserij of waarzeggerij werd door de verkoper wat meewarig aangekeken. Nu kun je in de eerste de beste bibliotheek uitzoeken wat je maar hebben wilt. Soms krijg je het idee dat Nederland bezig is terug te keren naar de dagen van het vroegere heidendom, zoals Willibrord en Bonifatius dat aantroffen. Je komt occultisme tegen in reclame op de televisie, in videoclips van bekende popsterren, in boeken en films. Iemand ontdekte tot zijn grote verbazing in een taalmethode voor het basisonderwijs een hoofdstuk dat helemaal gewijd was aan horoscopen. Er staan in Nederland satanskerken waarin de boze openlijk wordt gediend. Het aantal waarzeggers en wonderdokters groeit met de dag. De wereld van Jomanda en Harry Potter – het paranormale – trekt veel jongeren en ouderen aan, ook christenen. Zelfs topmanagers in bedrijven en politieke machthebbers laten zich bij hun beslissingen soms leiden door bovennatuurlijke zaken. Een bizar voorbeeld is de verdreven dictator Mobotu uit Zaïre. Na zijn politieke val wisten de mensen die zijn huis binnenkwamen niet wat ze zagen. Bordjes met magische formules hingen aan de muren en overal stonden potjes met tovermiddelen. Op jonge leeftijd brak Mobotu radicaal met zijn christelijke (katholieke) opvoeding en keerde terug naar de godsdienst van zijn voorgeslacht. Geesten en magische handelingen speelden daarin een belangrijke rol. Hij liet zich omringen door waarzeggers en toverdokters. Hekserij noemden de christenen in Zaïre het optreden van hun president en keurden het radicaal af. 2 Ter verduidelijking zetten we een paar veel voorkomende vormen van occultisme uit onze tijd even op een rij: Glaasje draaien of ouijabord (van het Franse oui en het Duitse ja) – door het schuiven van een glaasje binnen een kring van letters boodschappen uit de andere wereld opvangen. Horoscoop – via de astrologie of sterrenwichelarij de loop van je leven proberen af

LES

te lezen. De zogeheten dierenriem (een reeks van twaalf tekens) speelt daarbij een belangrijke rol. Tarotkaarten leggen – een kaartspel met 78 tarotkaarten die worden gebruikt om de diepere geheimen in jezelf beter te leren kennen. Ook dienen ze om duidelijkheid te krijgen over partnerkeuze, beroep enz. en om de toekomst te voorspellen. Hekserij – ook wel wicca genoemd. Het is een natuurreligie met magische praktijken. Er is witte en zwarte magie. Witte heksen beloven mensen te genezen of aan een baan te helpen. Zwarte hekserij heeft vaak met satanisme te maken. Spiritisme – het in trance raken en berichten uit de andere wereld doorgeven, bijvoorbeeld van overleden mensen. Magnetisme – met de hand over een zieke plek in iemands lichaam strijken, waarbij de hand genezende uitstraling heeft. 3 Wat zegt de Bijbel over occultisme? Het Woord van God ontkent de macht van de boze niet. Integendeel, steeds weer zien we dingen gebeuren, waar ons verstand niet bij kan. Satan is machtiger dan we soms door hebben. Toen het joodse volk in Kanaän kwam, ontmoette het een wereld vol tovenarij en waarzeggerij. De heide-

LES

nen probeerden op allerlei manieren greep te krijgen op bovenaardse, duistere machten (2 Kon. 17:17; 2 Kron. 33:6). De vraag is niet wat satan allemaal wel en niet kan, maar wat God ons zegt over duivelse praktijken. Het antwoord dat Israël steeds weer te horen kreeg, was klip en klaar: laat je er niet mee in, want het betekent je ondergang (Lev. 19:31; 20:6,27; Jes. 8:19). Het joodse volk mag niet op demonische, bovennatuurlijke krachten vertrouwen, maar alleen op de God van het verbond. Hij heeft beloofd voor zijn kinderen te zorgen, wanneer ze leven in afhankelijkheid en gehoorzaamheid aan Hem. Helaas trapte Israël regelmatig in de valkuil om met de heidenen mee te doen. De ontrouwe koningen gingen meestal voorop. Mede daardoor werd het volk gestraft door het oordeel van de ballingschap (Jes. 2:6; Jer. 27:9; Micha 5:11). 4 In het Nieuwe Testament wordt occultisme al net zo scherp veroordeeld. Wanneer de apostel Paulus tijdens zijn zendingsreis Efeze aandoet, ontdekt hij tal van mensen die in de ban van demonen zijn (Hand. 19:13-20). In die grote havenstad hebben de boze geesten vrij spel. Toverij en magie zijn aan de orde van de dag. De inwoners van de stad staan bekend om hun bijgelovigheid. Kapitalen worden er besteed aan amuletten, aan stenen met geheimzinnige teksten, ter bestrijding van allerlei kwalen. Waarzeggers en waarzegsters kom je op de hoek van elke straat tegen. En ook lopen er heel veel exorcisten rond, duivelbezweerders, die dagelijks druk in de weer zijn met het uitdrijven van demonen. Veel inwoners van Efeze komen tot geloof in Jezus Christus. En wat doen ze dan? Ze gooien hun toverboeken met handleidingen voor occultisme op een grote hoop en steken er de brand in. Weg ermee! Het christelijk geloof en duistere praktijken zijn niet met elkaar te verenigen. Die zijn water en vuur. Ze verdragen elkaar niet. Daarom klinkt telkens weer de oproep om de duivel geen plaats te geven (Ef. 4:27; Jak. 4:7) en om de geestelijke wapenrusting aan te doen, waardoor we sterk staan tegenover de macht van de boze (Ef. 6:10-18). 5 Niet alles wat occult genoemd wordt, is het in werkelijkheid ook. Er zijn veel verhalen in omloop die berusten op boerenbedrog. Iemand schreef dat slechts vijf tot tien procent daarvan echt duivelswerk is. Dat is intussen meer dan genoeg om radicaal afstand te nemen van duistere praktijken. Denk niet te gemakkelijk: het is maar een spelletje, het kan geen kwaad. Wie speelt met de duivel, doet hetzelfde als iemand die voor de grap een leeuwenkooi in Burgers’ Zoo binnenstapt. Dat loopt zelden goed af. Voor je er erg in hebt, kom je in de greep van de duivel en die laat je niet zomaar weer los. Anderzijds hoef je als christen niet achter iedere boom een demon te vermoeden. Satan kan ook te veel eer krijgen. Je kunt de duivel onderschatten, maar ook overschatten. Het allerbelangrijkste is dat je dicht bij de Heere Jezus leeft. Zijn Woord als richtsnoer voor je handelen houdt. Laat de duivel machtig zijn, Jezus Christus heeft hem overwonnen aan het kruis (Kol. 1:13; 2:15). Satan gaat rond als een briesende leeuw, maar het is wel een leeuw aan de ketting. Hij krijgt niet meer speelruimte in het leven van Gods kinderen dan de Heere hem toelaat. Daar mogen christenen op vertrouwen. In de kracht van Jezus kunnen we de boze weerstaan. Door het gebed wordt de macht van de duivel gebroken. Zo mogen we als bevrijde mensen leven.

Verwerking elkaar (eventueel in groepjes) door over de verschillende antwoorden: 1 = helemaal niet mee eens; 2 = een beetje mee eens; 3 = helemaal mee eens. Cijfer ......... ......... ......... ......... ......... ......... .........

Stelling Het lezen van de horoscoop is onschuldig, zolang je er maar niet in gelooft. Paulusâ&#x20AC;&#x2122; advies om alles te onderzoeken, maar het goede te behouden (1 Thess. 5:21) geldt ook voor occulte zaken. Zwarte Magica uit Donald Duck is even occult als Harry Potter. Er wordt in de kerk te weinig aandacht gegeven aan de macht van de duivel. Als je een levend geloof hebt, hoef je voor satan en zijn invloed niet bang te zijn. Op vrijdag de dertiende kun je beter maar niet op vakantie gaan. Als ik ernstig ziek was en een paranormale genezer kon mij helpen, dan zou ik het doen.

1 LES

1 We houden met elkaar een mini-enquĂŞte. Geef aan in hoeverre je jezelf in een uitspraak herkent. Praat daarna met

2 In Deuteronomium 18:9-14 worden minstens acht vormen van occultisme genoemd. Bespreek in groepjes van drie of

vier de volgende vragen: a Over welke occulte zaken gaat het hier?

b Welke dingen uit dit bijbelgedeelte herken je in onze tijd?

c Waarom wil God niet dat wij meedoen met deze praktijken?

3 Stel je voor dat een vriendin je vertelt dat ze heel angstig is. Ze heeft bange dromen, omdat ze zich met occulte zaken

heeft ingelaten. Wat zou jij doen? Licht je antwoord toe. - met haar bidden - haar aanraden naar haar predikant of ouderling te gaan - haar zeggen dat ze zich niet zo moet aanstellen - met haar naar een christelijke exorcist (duiveluitdrijver) of bevrijdingsdienst gaan - haar aanraden haar zonden te belijden en in de macht van Jezus te geloven

4 Lees met je buurman of buurvrouw 1 Johannes 3:8b. Praat er met elkaar over wat deze tekst te zeggen heeft in verband

met occultisme.