Verbonden in liefde en trouw by Boekencentrum Uitgevers

Verbonden in liefde en trouw Plano

14-10-2009

11:58

Pagina 1

Het huwelijk wordt wel vergeleken met een tweemotorig vliegtuig. De ene motor is die van de liefde, terwijl de andere de trouw symboliseert. Beide motoren zijn nodig om een vliegtuig in de lucht te houden en op de plaats van bestemming te brengen. Omdat het samengaan van liefde en trouw vandaag de dag niet meer vanzelfsprekend is stranden veel huwelijken na korter of langer tijd. Maar liefde en trouw blijven niet vanzelf bestaan. Aan een hechte en sterke relatie moet je werken, want liefhebben is een werkwoord! En daar moet je je ook op voorbereiden. Dit boekje biedt materiaal voor vijf avonden huwelijkscatechese binnen de christelijke gemeente. We vragen ons af wat het eigene is van het christelijke huwelijk en we zoeken naar bouwstenen die de Bijbel ons aanreikt om te groeien in onze relatie tot God en tot elkaar. Welke ‘talen’ van de liefde zijn er en welke ‘taal’ past het beste bij ons? Hoe kunnen we de onderlinge communicatie bevorderen en hoe ga je om met conflicten, seksualiteit en gezinsvorming? En welke valkuilen zijn er in onze tijd die we moeten vermijden? Het zijn stuk voor stuk onderwerpen waar getrouwde mensen mee te maken krijgen. Door middel van bijbelstudie, gesprek en andere werkvormen proberen we meer zicht te krijgen op Gods bedoeling met het huwelijk.

Dr. M. van Campen Verbonden in liefde en trouw Huwelijkscatechese ReflectorCrosspoints

Reflector Crosspoints In deze serie verschijnen boekjes die bestemd zijn voor gelegenheidscatechese. De deeltjes hebben betrekking op belangrijke kruispunten in het leven van mensen. Ze bieden informatie en toerusting rond thema’s zoals het huwelijk, de doop, de bevestiging tot ambtsdrager. ‘Reflector Crosspoints’ is onderdeel van de catechesemethode Reflector en staat onder redactie van dr. M. van Campen.

ISBN 978-90-239-2388-6

9 789023 923886 NUR 711/746

uitgeverijboekencentrum.nl

Boekencentrum

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 2

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 3

Verbonden in liefde en trouw Huwelijkscatechese

dr. M. van Campen

Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 4

www.uitgeverijboekencentrum.nl

Ontwerp omslag: Mulder van Meurs, Amsterdam Vormgeving binnenwerk: Studio Anton Sinke, Nieuwerkerk a/d IJssel Foto omslag: BrunoStock 2009/Foto: Henryk T. Kaiser ISBN 978 90 239 2388 6 NUR 711 / 746 ÂŠ 2009 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieĂŤn, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 5

Inhoud Woord vooraf

Het huwelijk in de crisis

Het huwelijk in de Bijbel

Verbonden in liefde en trouw

Communicatie en conflicten in het huwelijk

Seksualiteit en gezinsvorming

Huwelijk en huisgodsdienst

Het huwelijksgesprek ter voorbereiding op de trouwdienst

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 6

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 7

Woord vooraf Als je een rijbewijs wilt behalen, moet je de nodige (dure) lessen nemen en een forse hoeveelheid theorie verwerken. Niemand vindt dat vreemd. Wie auto wil rijden, moet nu eenmaal beschikken over voldoende vaardigheden. En kennis van verkeersborden en verkeersregels is al even onmisbaar. Wanneer een kind een zwemdiploma wil halen, moet het de nodige uren oefenen. Ook daar kijkt niemand van op. Het is voor de eigen veiligheid als een kind goed getraind is, voordat het in het water gaat. Wat moet je doen als je wilt trouwen? Heel weinig. Je hoeft eigenlijk alleen maar naar het gemeentehuis te gaan en daar krijg je op dezelfde dag je trouwboekje mee. De voorbereiding bestaat voornamelijk uit het zoeken naar woonruimte en het aanschaffen van de inrichting. En natuurlijk ook het feest en alles wat daarbij komt kijken. Maar daar heb je de steun van de ceremoniemeesters bij. Vreemd eigenlijk, dat je voor zoiets belangrijks als een huwelijk geen cursus hoeft te volgen. Alsof dat allemaal vanzelf gaat. Na minder dan een jaar kom je er al achter dat het anders is. Trouwen is zo moeilijk niet, maar voor het getrouwd zijn komt heel wat kijken. Ook in de kerk wordt in de regel niet moeilijk gedaan. Meestal blijft de voorbereiding voor het kerkelijke huwelijk beperkt tot een gesprek in de pastorie. Het belangrijkste aandachtspunt is dan in de regel de invulling van de trouwdienst. Gelukkig gaan steeds meer kerkenraden inzien dat we aanstaande echtparen daarmee tekortdoen. Er is meer wat we hen kunnen en moeten meegeven. Op veel plaatsen wordt inmiddels huwelijkscatechese gegeven. Gedurende een aantal avonden komen thema’s ter sprake die te maken hebben met het leven als man en vrouw in het huwelijk. Welke rol speelt het christelijk geloof in je relatie? Hoe ga je om met communicatie en conflicten? Wat zegt de Bijbel over seksualiteit en gezinsvorming? Over deze en andere onderwerpen gaat dit boekje. Het is geboren uit de praktijk. Ik dank de deelnemers aan de huwelijkscatechese in de hervormde gemeente van Zwartebroek-Terschuur voor hun openheid en inbreng toen we deze lessen bespraken. Mijn vrouw was een inspirerende gesprekspartner tijdens het traject van schrijven. Ook nam zij – zoals altijd – het correctiewerk voor haar rekening. Ik ben haar daar zeer erkentelijk voor. Het is mijn wens en mijn gebed, dat dit boekje aanstaande echtparen zal helpen om – onder Gods zegen – hun weg in het huwelijk te vinden en met vreugde te gaan. M. van Campen

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 8

Het huwelijk in de crisis

HST

Verkenning Uit allerlei onderzoeken blijkt dat veel huwelijken onder spanning staan. Mensen die ooit enthousiast aan hun relatie begonnen, hebben gaandeweg het gevoel gekregen dat ze vreemden voor elkaar zijn geworden. Voor anderen is het huwelijk iets uit de oude doos. Het woord huwelijkscrisis is bepaald niet overdreven. In deze eerste les proberen we de achtergronden en de oorzaken daarvan te achterhalen. In sommige bladen luchten mannen of vrouwen hun hart en vragen om advies. Lees onderstaande ontboezeming rustig door en bespreek daarna met elkaar de toegevoegde gespreksvragen. ‘Ik heb 27 jaar een relatie. Vele jaren daarvan zijn niet over rozen gegaan: gebrek aan intimiteit, ontevredenheid bij mijn echtgenoot en kwetsende opmerkingen in mijn richting. Op een gegeven moment was voor mij de maat vol. Ik ging me harder opstellen en accepteerde al die kritiek niet meer. Het gekke was dat mijn partner hierdoor veranderde. Hij werd veel aardiger en was niet meer zo kritisch. Het gevolg van al die jaren was wel dat mijn liefde was weggeëbd. Ik dacht zelfs over een proefscheiding. Mijn echtgenoot ging daar absoluut niet in mee. Hij wilde het gezin in stand houden en stelde voor dat ik dan wel iemand anders ernaast zou mogen hebben (ik had al een aantal keren geopperd voor een open huwelijk te voelen). Ik vond dat een erg royaal gebaar en merkte dat ik me hierdoor anders ten opzichte van hem ging opstellen. Wij leven nu als goede vrienden die wel af en toe seks met elkaar hebben. Maar dat er nu ruimte is voor een ander erbij – als aanvulling op onze relatie – maakt dat ik me goed voel. Hij heeft veel minder behoefte aan een derde, maar vindt het goed dat ik zo leef, als hij er maar niet te veel van merkt. We hebben trouwens twee pubers. Kunnen wij dit volhouden? Mijn partner is nooit zo jaloers geweest, zou dat zo kunnen blijven? Ikzelf zou hierin liever wat opener willen zijn naar onze kinderen, maar daar wil hij niets van weten. Ik zou heel graag jullie mening horen.’ Gespreksvragen: 1 2

Hoe kan een situatie als hierboven worden voorkomen? Wat vind je van de ‘oplossing’ die deze huwelijkspartners bedacht hebben?

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 9

1 Trouwen is niet meer van deze tijd. 2 Getrouwd zijn is vandaag moeilijker dan vroeger.

HST

Alternatieve intro Reageer op de volgende stellingen:

Bijbelstudie: Hebreeën 13:1-6 Herziene Statenvertaling 1 Laat de broederliefde blijven. 2 Vergeet de gastvrijheid niet, want hierdoor hebben sommigen zonder het te weten engelen onderdak verleend. 3 Denk aan de gevangenen alsof u zelf ook gevangen bent en denk aan hen die slecht behandeld worden, alsof u ook zelf lichamelijk slecht behandeld wordt. 4 Laat het huwelijk bij allen in ere zijn en het huwelijksbed onbevlekt, maar bedrijvers van hoererij en overspelers zal God oordelen. 5 Laat uw levenswandel zonder geldzucht zijn. Wees tevreden met wat u hebt, want Hij heeft Zelf gezegd: Ik zal u zeker niet loslaten en Ik zal u zeker niet verlaten. 6 Daarom zeggen wij met goede moed: De Heere is voor mij een Helper en ik zal niet vrezen. Wat zal een mens mij doen?

Nieuwe Bijbelvertaling 1 Houd de onderlinge liefde in stand 2 en houd de gastvrijheid in ere, want zo hebben sommigen zonder het te weten engelen ontvangen. 3 Bekommer u om de gevangenen alsof u samen met hen gevangen zat, en om de mishandelden als om mensen die net zo’n lichaam hebben als u. 4 Houd het huwelijk in ere, in alle omstandigheden, en houd het echtelijk bed zuiver, want overspeligen en echtbrekers zal God veroordelen. 5 Laat uw leven niet beheersen door geldzucht, neem genoegen met wat u hebt. Hij heeft immers zelf gezegd: ‘Nooit zal ik u afvallen, nooit zal ik u verlaten,’ 6 zodat we vol vertrouwen kunnen zeggen: ‘De Heer is mijn helper, ik heb niets te vrezen. Wat zouden mensen mij kunnen doen?’

Praat per stel over de volgende vragen. Breng daarna verslag uit in de hele groep. 1

Op welke manier kunnen christenen hun huwelijk in ere houden? (vs. 4). Hoe kunnen wij het huwelijk onteren? 3 Welke twee bedreigingen voor het huwelijk signaleert de briefschrijver met name in zijn tijd (vs. 4b)? Welke overeenkomsten zie je in onze tijd? 4 Welke bemoediging voegt de briefschrijver toe aan zijn vermaningen (vs. 5b en 6)? Wat heeft je dat in verband met het huwelijk te zeggen? 2

Informatie 1 In dit boekje proberen we het eigene van het christelijke huwelijk te ont-

dekken. Intussen leven christenen niet op een eiland. Ze zijn onderdeel van de samenleving en ademen in hetzelfde klimaat als ieder ander. 9

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 10

HST

Daarom beginnen we met een tijdsopname. Hoe wordt vandaag het huwelijk beleefd? Wat zijn de bedreigingen en waar liggen de valkuilen? 2 Volgens het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) is het aantal paren

dat wil trouwen sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw sterk afgenomen. Het dieptepunt was in 2005 toen er slechts 72.000 huwelijken in Nederland werden gesloten. Sinds de Tweede Wereldoorlog was zo’n gering aantal niet meer voorgekomen. In het begin van de jaren zeventig trouwden jaarlijks nog ruim 120.000 paren. Deze teruggang heeft vooral te maken met veranderde opvattingen over relaties. Samenwonen is in onze maatschappij heel gewoon geworden. Sommigen besluiten na verloop van tijd toch naar het gemeentehuis te gaan. Vier op de tien stellen trouwen echter nooit. Zij vinden dat het huwelijk niets toevoegt aan het samenwonen. 3 Naast samenwonen zijn er nog andere verschijnselen die het huwelijk in

de crisis hebben gebracht. We zetten enkele ontwikkelingen op een rij: a Een trend die zich in onze tijd gestaag doorzet, is het vreemdgaan. Dat

je elkaar trouw blijft, is steeds minder vanzelfsprekend. Het wordt in onze samenleving gewoon gevonden wanneer je naast je vaste partner ook een relatie met iemand anders aangaat. Vreemdgaan was vroeger misschien een doodzonde, maar vandaag is het een breed geaccepteerd verschijnsel geworden. Moet kunnen! Men spreekt wel van een ‘open huwelijk’, een huwelijk waarin ook plaats is voor derden. Internet biedt in dit opzicht een breed aantal diensten aan. Tal van websites willen ons helpen om anoniem een partner te vinden met wie je de sleur van je eigen huwelijk kunt doorbreken. Doorgaans is het niet de bedoeling om met zo iemand een blijvende relatie op te bouwen. Nee, een avondje vreemdgaan zonder dat er een haan naar kraait. b Bij onze tijd horen ook alternatieve relaties. Het meest bekend is de lat-

relatie: living apart together. Twee geliefden besluiten wel een verhouding aan te gaan, maar geen gezamenlijke huishouding te voeren. Ieder gaat zijn of haar eigen weg, maar op afgesproken momenten ontmoet men elkaar: een weekend of een midweek en natuurlijk ook tijdens de vakanties. Liefde zonder huishoudelijke sleur, zegt men wel. Zonder onder één dak te wonen, kun je toch een min of meer vaste relatie onderhouden. De lat-relatie maakte zijn opmars in de jaren zestig, in de tijd van de hippies, waar men met het motto ‘vrijheid is blijheid’ door het leven ging. Vooral ouderen – vijftigplussers – kiezen tegenwoordig steeds vaker voor een lat-relatie. Iemand met ervaring schreef: ‘Ik vind op zich een lat-relatie ideaal. Zo word je elkaar niet zo snel beu en je bent blij elkaar weer terug te zien. In de tijd dat je alleen bent, doe je ge-

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 11

c Het feit dat echtscheiding als normaal wordt gezien, heeft de drempel

om uit elkaar te gaan voor veel echtparen verlaagd. De flitsscheiding – zonder tussenkomst van een advocaat of rechter – is intussen al weer afgeschaft. Maar dan nog is scheiden een stuk gemakkelijker dan voorheen. Wie rondloopt met het plan om te scheiden, wordt door middel van billboards langs de weg verder geholpen. Advocaten adverteren met aanbiedingen voor ‘Easy scheiding’. Internet helpt je aan het adres voor de goedkoopste procedure. Bij sommige kantoren word je al voor € 500,00 geholpen. Een snelle online scheiding is ook mogelijk. In Nederland gaat één op de drie getrouwde stellen na korter of langer tijd weer uit elkaar. Per jaar vinden er tussen de 35.000 en de 37.000 echtscheidingen plaats. Er wonen in ons land ongeveer 400.000 gescheiden vrouwen en 300.000 gescheiden mannen. Vrouwen zijn gemiddeld 38 en mannen gemiddeld 40 jaar als ze uit elkaar gaan.

HST

woon je ding: je eet wanneer je wilt, je kijkt de programma’s die je wilt zien, enzovoort. Maar met zo’n relatie moet je wel allebei akkoord gaan. En wat heel belangrijk is: je moet elkaar vertrouwen.’

Verwerking 1

Met welke van de bovengenoemde verschijnselen ben je bekend vanuit je eigen omgeving en hoe kijk jij daar tegenaan?

Hoe reageer jij op het feit dat één op de drie huwelijken weer wordt ontbonden? Maak je keuze uit onderstaande antwoorden en leg aan de groep uit waarom je juist deze keuze hebt gemaakt. ■ Doet me niets ■ Zal ons niet overkomen ■ Maakt me bezorgd over de hechtheid van onze eigen relatie ■ Anders, namelijk ……………………

Welke argumenten worden zoal aangedragen om te kiezen voor samenwonen in plaats van trouwen? Wat vind jij van deze motieven?

Reageer op de volgende stellingen: a. Een lat-relatie is minder ideaal dan het lijkt. b. Vrijblijvendheid in een relatie is een vorm van egoïsme. c. Dat het huwelijk vandaag in een crisis verkeert, heeft alles te maken met de toegenomen welvaart.

In de Bijbel zijn diverse voorbeelden van huwelijken waarbij sprake is van meerdere partners: Abraham, Jakob, Elkana, David. Hoe ging het met deze huwelijken en welke leerpunten zie jij voor jezelf in deze situaties?

Verbonden in liefde en trouw_Verbonden in liefde en trouw 05-10-09 22:41 Pagina 12

Noem vijf positieve argumenten die ervoor pleiten om te kiezen voor een huwelijksrelatie. a

HST

b c d e

Een hoogleraar aan een theologische opleiding schreef het volgende:

â&#x20AC;&#x2DC;Ik zou willen dat de gemeente meer openstond voor het bestaan, de waarde en de goede mogelijkheden van samenwoning, homofiele relaties, lat-relaties, leefgemeenschappen. Het lijkt me niet goed om krampachtig vast te houden aan oude vormen als de enige en door God ingesteldeâ&#x20AC;&#x2122; (C.H. Lindijer). a. Wat is je eerste reactie op dit citaat? b. Wat zou jij tegen deze hoogleraar willen zeggen?