DE WINST VAN

Voor veel mensen is het fatsoenlijk verwarmen van de eigen woning onbetaalbaar geworden. Maatregels om de prijsverhoging te dempen lopen bovendien af, waardoor de situatie verder uit de hand kan lopen. Dit maakt het des te belangrijk dat de SP campagne voert om onze energie te nationaliseren. Hoe verliep die campagne tot nu toe, en wat staat ons nog te doen?

‘Wij worden aangesproken op hoge prijzen. Vervolgens denken we: nu moeten we naar de cockpit, maar die is leeg. We hebben iets vermarkt.’ Aan het woord is Gert-Jan Segers, toenmalig fractievoorzitter van de ChristenUnie tijdens het Kamerdebat na Prinsjesdag. De SP is vlak voor de zomer van 2022 om dezelfde reden begonnen met de petitie ‘Kosten Omlaag, Nationaliseer Energie’. Na vele acties en andere activiteiten hebben inmiddels 136.000 mensen de petitie ondertekend.

Winnen

Dat is niet onopgemerkt gebleven. Op 15 november van vorig jaar schreef een directielid van Vattenfall, Alexander Ofwegen, dat ‘de roep om het nationaliseren van de energiemarkt steeds luider klinkt’. Reden voor hem om in een opiniestuk in het AD te schrijven dat energie niet in publieke handen moet komen. Ook schrijft hij dat van Vattenfalls winst ‘geen euro is teruggegaan naar Zweden’. Terwijl uit hun jaarverslagen blijkt dat Vattenfall tussen 2016 en 2021 maar liefst 535 miljoen euro heeft overgemaakt naar hun aandeelhouder, de Zweedse staat.

Wat hebben we, naast een boze Vattenfalldirectie, nog meer bereikt? Het prijsplafond, een compensatie van 190 euro en groeiende steun voor nationalisatie van energie. Dat smaakt naar meer!

Prijsplafond en compensatie

Vanaf het moment dat de energieprijzen door het dak gaan, dringt de SP al aan op het aan banden leggen van de prijzen. Daar wil het kabinet Rutte-Kaag steeds niets van weten: veranderende energieprijzen zouden nu eenmaal bij een vrije energiemarkt horen. En met het oog op de steun voor Oekraïne stelt Kaag: ‘We moeten beseffen dat we collectief een stukje armer zullen worden.’ Met andere woorden: we moeten het maar over hebben voor de markt en Oekraïne.

Ook zou het aan banden leggen van de energieprijzen helemaal niet mogen volgens de EU-regels, zo stelde het kabinet. Dat vertelden ambtenaren op het ministerie van Financiën ten onrechte aan kabinetsleden. Maar niemand belde naar Brussel om dit te checken, zo bleek uit de reconstructie van Nieuwsuur.

Door de extreme energieprijzen groeit de onvrede en de SP weet die te mobiliseren.

Duizenden handtekeningen voor het nationaliseren van energie stromen binnen. De zaterdag voor Prinsjesdag gaan duizenden mensen de straat op om de kosten omlaag te krijgen. De energiebedrijven krijgen liever compensatie via een prijsplafond dan dat zij genationaliseerd worden, dus ook zij spreken hun steun uit voor het prijsplafond.

Zo komen we in korte tijd van ‘kan niet, mag niet en willen we niet’ alsnog tot een prijsplafond. Wat de SP betreft had het geen subsidiehangmat voor de winsten van energiebedrijven moeten worden. Er waren betere alternatieven geweest. Maar zonder onze campagne was er misschien wel niks gekomen.

Toen het hoge woord over het prijsplafond er eindelijk uit was, werd daaraan toegevoegd dat er voor 2022 niks meer mogelijk was. Doordat de SP de onvrede in de samenleving zo goed kon kanaliseren, ging de regering toch nog overstag. Het prijsplafond zou in