Voorwoord 50 JAAR!
Toen uw bestuur erop attent gemaakt werd dat 1973 het jaar is dat 50 jaar geleden de eerste KLM-woningen werden
opgeleverd zijn we gaan nadenken op welke manier wij hier aandacht aan konden besteden. Een groot feest? Leuk,
maar kost een hoop geld en is ook weer snel vergeten. Al gauw viel het besluit om een blijvende herinnering aan de afgelopen 50 jaar te maken in de vorm van een bijzondere jubileumuitgave, die nu voor u ligt.
Even wat weetjes: De vijf woontorens zijn gebouwd in opdracht van de KLM en bedoeld als investering om de pensioenen van
het KLM-personeel te waarborgen. De namen op de woontorens werden destijds door de KLM aan de verschillende torens gegeven. Ibis, Reiger, Snip, Uiver en Zwaan, vernoemd naar verschillende
vliegtuigen. In de afgelopen 50 jaar is het beheer over de woontorens nogal gewisseld. Eerst was het in handen van De Boer Hartog Hooft, daarna volgden Dynamis, Coördinatiebouw,
Huurwel en Newomij, de huidige beheerder van de woontorens Ibis, Snip en Uiver. Bij het vrijkomen van huurwoningen in de
torens Zwaan en Reiger werden/worden deze verkocht. Het
beheer hiervan is in handen van een Vereniging van Eigenaren.
Meestal merkten de huurders hier weinig van. In de begintijd
was er een strenge ballotagecommissie, die besliste of je wel of niet mocht huren. Ook was er een huismeester, de eerste persoon waar je met je vragen en klachten naar toe moest. Een soort wandelende Mijn-Newomij dus en er was een vaste
klusjesman die allerlei reparaties/klusjes uitvoerde, wel of niet in opdracht van de beheerder.
1
In maart 2010 werd begonnen met de renovatie van de gevels
van de woontorens. In mei 2011 werden de laatste kozijnen gemonteerd. Voor de huurders was dit een heel vervelende tijd,
veel geluidsoverlast en de gebouwen stonden in de steigers, wat
ook een gevoel van onveiligheid gaf. Men kon immers zomaar naar boven klimmen. Maar we kregen een kerstkrans met
december en een mooie foto van de gerenoveerde woontorens
toen de renovatie klaar was als troost. En het resultaat mocht er zijn. De vijf woontorens zien er prachtig uit!
In 1975, slechts twee jaar na de eerste oplevering van de woontorens, werd de “Huurdersvereniging KLM-woningen Soest” opgericht. 48 jaar lang de belangen van onze huurders
behartigen is ook niet niets. Onze speciale dank gaat dan ook uit naar de vorige bestuurders. Hoe is het de huurders de afgelopen 50 jaar vergaan? Een antwoord hierop is moeilijk te geven: er zijn
verhuizingen geweest en natuurlijk verloop. Maar we hebben bewoners, die hier al heel lang wonen en ook nieuwkomers, bereid gevonden hun ervaringen met ons te delen.
Mede namens het bestuur wens ik u veel leesplezier. Ook de mooie foto’s en illustraties zijn zeer de moeite waard om extra aandacht aan te besteden.
Yvonne Dijkhuis-Blessing
Voorzitter Huurdersvereniging KLM-woningen Soest
2
3
4
Betreed de betoverende wereld van beelden en verhalen, gecreëerd door de Nederlandse fotograaf Wendy Bos. Sinds 2002 is ze gepassioneerd en zelfstandig bezig onder de noemer Wendy Bos Fotoproducties. Van haar kindertijd, waarin ze al met een camera in de hand rondliep, tot haar huidige staat als fotograaf, heeft haar liefde voor fotografie nooit gezwicht. Met een focus op de schoonheid van de natuur, haar fascinatie voor menselijke verhalen en nieuwsgierigheid naar culturele diversiteit, legt ze emoties en momenten vast zoals alleen zij dat kan. 5
Inhoud - Voorwoord - 1
I
- Inleiding - 8
II
-Bewoner van het eerste uur - 12
III
- De Gastvrouw - 44
IV
- Het Parkgilde - 68
V
- Nieuwe bewoner - 90
VI
- Beelden van toen en nu - 102
- Nawoord - 110 6
7
Inleiding WOONVERHALEN
In mei 2022 kwam het bestuur
door een soort ballotagecommissie
het idee om een jubileumboek te
menselijke
van de huurdersvereniging met
en er bestonden strenge edoch
maken over de KLM-woningen. Aan
Wendy
Bos,
en verantwoordelijkheid voor de
fotografe
medebewoners en de omgeving.
van beroep en Don van Elst,
beiden bewoners van de KLM-
In 1973 toen de KLM-woningen
om interviews met bewoners
Koningsweg nog een karrenpad
toren UIVER, werd gevraagd
gebouwd
te houden en deze in hun
en
woonomgeving te portretteren.
mogelijk
beeld
te
geven
een
werden
was
zandweggetje.
de
In
de
Boerenstreek liepen de koeien
te loeien en van Overhees had
De inzet was om een zo breed
nog
van
niemand
verhalen
bewoners die al lang wonen in
gehoord.
kwamen
Deze
regelmatig
naar boven tijdens onze rondgang
de KLM-woningen en bewoners
bij de bewoners van de KLM-
die er nog maar kort wonen. In
woningen en deed ons denken aan
2023 is het vijftig jaar geleden dat
Wim Sonneveld met zijn mooie
deze woningen opgeleverd zijn
lied:
en de eerste bewoners hun intrek namen. Zij werden uitgeselecteerd
8
regels: geen overlast
I
“Het tuinpad van mijn vader” De nieuwe tijd, net wat u zegt Maar het maakt me wat melancholiek Ik heb hun vaders nog gekend Ze kochten zoethout voor een cent Ik zag hun moeders touwtjespringen Dat dorp van toen, het is voorbij Dit is al wat er bleef voor mij Een ansicht en herinneringen
Het resultaat ligt nu voor u en
van levensgebeurtenissen zijn wij
trektocht
langs
delen met alle bewoners van deze
belevenis
om
we nemen u mee in een mooie ‘oudere’
en
‘jongere’ bewoners. Een geweldige mee
te
maken
en met mooie, indringende en ontroerende verhalen. Een palet
tegengekomen en dat willen we woningen op een uniek gebied rondom de Johannes Poststraat, de Vrijheidsweg en de Koningsweg te Soest.
9
10
11
Harm Dallinga BEWONER VAN HET EERSTE UUR
12
II
13
14
Harm (1950) groeit op in het
1968 vertrekt hij naar Soest waar
provincie Groningen. Hij woont
heeft hij veertig jaar beoefend. Zijn
boerendorp Kropswolde in de hier met zijn ouders en twee
zussen aan het Zuidlaardermeer. Zijn vader was landbouwer van
aardappelen, rogge, haver, tarwe
en suikerbieten. De familie hield twee koeien voor de melk voor eigen verbruik. Harm peinsde er
hij als kok gaat werken. Dit vak
homoseksualiteit heeft hij tot zijn 23ste jaar verborgen gehouden,
totdat hij in 1973 zijn vriend Albert leert kennen. Harm wordt
vanaf deze periode heel open over zijn
homoseksualiteit
hetgeen
heel bevrijdend voor hem is.
niet over in de voetsporen van
In de SNIP is Harm in 1974 de
“Als enige zoon had ik de boerderij
samen met Albert tot deze in 1992
zijn vader en grootvader te treden: over kunnen nemen maar daar had
ik geen animo voor. Destijds was ik bij wijze van spreken al bang vuile handen te krijgen!”
Harm heeft een beschermde jeugd gehad en noemt zichzelf een
‘moederskindje’. In het dorp ziet
eerste bewoner. Hier woont hij onverwachts overlijdt. Enige jaren later ontmoet hij zijn partner Bert
via het contactblad ‘Oud Roze’.
Na een periode van negentien jaar samenwonen in de SNIP overlijdt Bert. Harm heeft nu al jarenlang een latrelatie met Manuel.
hij zijn toekomst niet liggen. In
II
15
Op
het
platteland
het
kijken
schaatshobby
is
ontstaan.
naar
Harms’
schaatsen
Voor
en
appartement
kerstsfeer versiert.
uitbundig
in
de Olympische Spelen mag je
Jarenlang is voor de kerstdagen
maken. Hij doet drie keer per
georganiseerd
Harm midden in de nacht wakker week aan fitness, maakt graag een
fietstochtje in de omgeving en is
een hartstochtelijk Beatles fan en verzamelaar.
Harm bewaart goede herinneringen aan de bijna vijftig jaar die hij in
SNIP woont. Het mooie uitzicht op het gazon en de vijver bekoort hem nog steeds. In december is
16
zijn
een
samenzang
en
in
de
entree
gepresenteerd
door medebewoonster Lia Dorana.
Ze was een Rotterdamse zangeres,
cabaretière, actrice en bekend van het lied ‘Ik ben Ali Cyaankali’.
Harm: “Het is fijn dat op elke etage een binnenhal is zodat het contact met de buren er altijd is, vooral als je elkaar nodig hebt!” Al met
al woont Harm hier graag: “Het is echt mijn Home Sweet Home!”
II
17
18
19
Lenie Binnendijk BEWONER VAN HET EERSTE UUR
20
II
21
Lenie (1932) is geboren en
Na haar studie ging ze weer bij
welgestelde familie. In 1953
Via de buren ontmoette ze haar
getogen
in
Haarlem
in
een
studeerde ze af aan de opleiding voor
verpleegkundigen
Vronesteyn in Voorburg.
bij
Daarna ging ze verder studeren in
Amsterdam, wat in die tijd heel uitzonderlijk was voor meisjes. Ondanks de tegenwerking van mannen die haar vertelden dat
ze daar niet hoorde, slaagde ze in haar studie.
22
haar ouders in Haarlem wonen.
toekomstige man Coen. Toen ze
trouwden, werd ze ontslagen, wat
in die tijd heel gewoon was. Lenie ging toch door met werken, maar dan bij particulieren. Haar man
steunde haar en samen kregen ze
drie kinderen, twee dochters en een zoon. Helaas overleed hun zoon op vijfjarige leeftijd aan een hersentumor.
II
23
24
Lenie werkte voor het Netherlands
hulp nodig: er zijn mensen die
en werd uitgezonden naar Jemen,
halen. En er is iemand die een
Medicine Corporation Programm
Pakistan, Bangladesh en Indonesië. Ook verbleef ze maandenlang in Nepal. Haar man steunde haar
en ging met haar mee, omdat hij mobiel was met zijn werk bij de inspectie
geneesmiddelen.
kinderen studeerden toen al. In
1983
verhuisden
Lenie
Hun
en
haar man naar Soest, naar de flat
boodschappen, geld en medicijnen keer per week gaat wandelen met
haar, omdat ze niet alleen meer op
straat mag lopen. Lenie is dankbaar voor alle hulp die ze krijgt. Ze
heeft kanker en een hartinfarct overleefd en heeft een ICD die 27 jaar meegaat. “Als ie stopt dan is het klaar maar dat maakt dan niet meer uit” aldus Lenie.
ZWAAN, omdat Lenie als directrice
Lenie
Amersfoort. Hun huis in Bussum
in zijn recht laten staan en eerst
ging werken bij Mariënburg in
werd verkocht en het was de
bedoeling om een nieuw huis te kopen. Maar haar man werd ziek
heeft
wijze
levenslessen
geleerd in haar leven, zoals iedereen goed naar jezelf kijken voordat je over andere mensen gaat oordelen.
en ze bleven om deze reden in de
Haar levensverhaal toont aan dat ze
in 2006 op 76-jarige leeftijd.
heeft gevolgd en veel heeft bereikt
ZWAAN wonen. Haar man overleed
Nu woont Lenie nog steeds in de ZWAAN en wil ze absoluut niet
meer verhuizen. Ze heeft veel
een sterke vrouw is, die haar weg in haar leven. Ze heeft veel verdriet gekend, maar blijft dankbaar voor
wat ze heeft en voor de hulp die ze krijgt van anderen.
II
25
26
27
Kees Duin BEWONER VAN HET EERSTE UUR
28
II
29
30
31
32
Kees (1943) brengt zijn jeugd
me maar wel drie pepernoten”. Zo
op jonge leeftijd bij zijn vader
met de pepernoten. Vervolgens
door in Bilthoven. Hij helpt al
in de slagerij. In een gezin met acht kinderen is het in die tijd
belangrijk je steentje bij te
dragen in de familie. Alhoewel Kees nooit de ambitie heeft
gebeurt het dat het jongetje betaalt moet Kees de plakkerige zanderige pepernoten, die uit de jaszak
tevoorschijn komen, daadwerkelijk opeten.
gehad de slagerij over te nemen,
In 1985 komt Kees in de UIVER
actief bij diverse slagerijen, tot
Soest woont. Er is een commissie
blijft hij zijn werkzame leven in Amsterdam aan toe. Kees
herinnert
zich
leuke
anekdotes uit zijn vak. Op een dag komt een jongetje zonder zijn moeder de slagerij binnen lopen
en vraagt om een plakje worst. Van zijn moeder mag het ventje hier
nooit om vragen en Kees antwoordt
dat het plakje worst geld kost.
Het inventieve kind reageert met de woorden “Ik heb geen geld bij
wonen nadat hij al enige jaren in
die toestemming geeft of je in de flat mag komen wonen want
overlast wil men voorkomen. Op
een paar kleine incidenten na, is er nagenoeg geen overlast geweest in al die jaren, zegt Kees. Het verkeer is
behoorlijk
toegenomen
en
daarom heeft Kees zijn slaapkamer naar de andere kant van het
appartement verhuisd. Kees heeft
enige tijd samen gewoond maar woont hier grotendeels alleen.
II
33
“Net zoals ik ooit betaald werd met pepernoten, heeft het leven me geleerd dat zelfs de kleinste gebaren waardevol kunnen zijn in de grote symfonie van herinneringen.”
Zingen in een koor is zijn passie.
zien”. In de hal hangt een collectie
in Amsterdam is absoluut het
onder andere uit Bali, Sri Lanka en
Het optreden in het concertgebouw hoogtepunt.
Zijn driekamerappartement wordt
gesierd met een grote verzameling
batik stempels, maskers en panelen Afrika. Enthousiast toont Kees de
mooie foto’s die hij maakte tijdens een rondreis door Zuid-Afrika.
van kunst en souvenirs uit verre
Kees’ leven is een kleurrijk verhaal,
van zijn vader. Even dacht Kees een
in
landen. De kunstcollectie is geërfd echte schat in huis te hebben, een tekening van Jan Toorop maar bij
het tv-programa Kunst en kitsch werd hij door de expert uit de
droom geholpen met “Wat jammer,
vol herinneringen aan zijn jeugd belevenissen
in
slagerijen en zijn passie voor kunst,
zingen en reizen, dat zich prachtig weerspiegelt in zijn gedetailleerd ingerichte appartement.
ik zou zo graag een origineel willen
34
Bilthoven,
II
35
Lien van de Leen BEWONER VAN HET EERSTE UUR
36
II
37
38
Lien van de Leen (1930) is al
in verschillende plaatsen zoals
bewoner van de KLM-toren, ook
en Soest hebben gewoond. Haar
vier decennia lang een trotse bekend als de ZWAAN. Samen
met
Lien heeft nooit stilgezeten; ze
op aanbeveling van de directie
in de zaak en is nadrukkelijk géén
dit
van
Albert
man
stijlvolle
destijds
bedrijfsleider
Heijn,
Soest-vestiging.
de
man
man overleed in 2018.
betrad
ze
haar
Zwanenburg, Amsterdam, Lisse
onderkomen waar
functie
vervulde Voor
in
haar
Lien
van de
is
Albert Heijn haar ‘kruiwagen’, en ze koestert de overtuiging dat
eenieder gedurende zijn leven een dergelijke steun nodig heeft.
De woonkamer is verfraaid met twee die
schitterende
Lien
en
haar
schilderijen echtgenoot
vereeuwigen, ter ere van hun
gouden huwelijk. Nu op 93-jarige
leeftijd, heeft Lien haar leven gewijd aan het werk in de zaak
van haar man, waar ze samen
heeft altijd een actieve rol gespeeld typische
huisvrouw.
Ze
heeft
een druk leven geleid, naast de opvoeding van hun drie kinderen
en het werk in de zaak. Lien beschouwt dit als een soort dubbel leven, een opmerkelijk perspectief voor een vrouw geboren in 1930.
Haar huidige woning is nog steeds
in de oorspronkelijke staat. Toen de
KLM-woningen
overgingen
naar Newomij, bood de verhuurder
aan om aanpassingen te doen aan de woning, maar Lien vond dat dit
niet nodig was: “De woning zag er al goed genoeg uit.”
II
39
Lien is nauw verbonden met haar
Heijn. Dat is net te ver voor haar!
koestert deze relaties. Ze is van
contact met medebewoners uit
medebewoners in de ZWAAN en nature een sociaal actieve vrouw
en onderneemt veel. Haar dagen worden vaak gevuld met lunches
in ‘De Open Hof ’ en kaartspellen met haar club in ‘Klaarwater’.
Ze ontvangt thuiszorg en haar
huisarts bezoekt haar eens in de vijf weken om haar gezondheid
de ZWAAN, evenals vriendinnen
en kennissen uit vroegere tijden. Tijdens
gesprekken
haalt
Lien
graag herinneringen op aan oud
Soest, zoals de boerderij waar
ze ooit woonde, nu de locatie van de ‘Davos’ ijzerhandel en gereedschapswinkel.
te controleren. De kapster en
Haar levendige verhalen over de
persoonlijke verzorging. Lien is
boeiende
pedicure komen ook langs voor erg tevreden over deze regeling, die
haar
gemoedsrust
biedt.
Natuurlijk blijft ze actief en gaat ze zelfs boodschappen doen bij ‘Hoogvliet’. Neen niet bij Albert
40
Voor sociale interacties heeft Lien
oorlogstijd
getuigen
van
levenservaringen.
haar Nu
haar gedachten weer op volle toeren draaien, zou Lien zonder twijfel een boek kunnen schrijven over haar rijke leven.
II
41
42
43
Sociale verbinding en Gastvrijheid DE GASTVROUW
44
III
45
46
47
De Stralende Gastvrouwen van de KLM-woningen: Pioniers in Verbinding
48
In de moderne wereld van de KLMwoningen zijn er vrouwen die een buitengewone rol vervullen: gastvrouwen en sociale gezichten van de huurdersvereniging. Volgens de definitie in de Dikke van Dale (2022) omvat het begrip gastvrouw twee betekenissen: zij is de vrouw des huizes in relatie tot haar gasten en degenen die zij onderdak verleent, en ze is de vrouw die bezoekers ontvangt bij dienstencentra en officiële bijeenkomsten. Deze beschrijving raakt de essentie van het fenomeen gastvrouw. Tijdens boeiende interviews met deze gastvrouwen kwamen cruciale aspecten naar voren. Het onderhouden van sociale contacten en het zorgen voor elkaar bleken herhaaldelijk centraal te staan in hun werk. Hun unieke manier van het verwelkomen van nieuwe bewoners verdient dan ook oprechte waardering. Ze heten nieuwkomers hartelijk welkom in de hoop dat ze zich snel thuis zullen voelen.
Gastvrijheid, zoals gedefinieerd in de Dikke van Dale, omvat gulheid bij het ontvangen en onderdak bieden aan gasten - een vorm van hospitaliteit die de plicht en deugd van gastvrijheid belichaamt. Het betekent ook het openhartig opnemen of opgenomen worden als gast, waarbij men geniet van het aanbieden, bewijzen, ontvangen en verlenen van gastvrijheid. Deze gastvrouwen zijn de sociale pioniers en gezichten van de bewoners van de KLM-woningen. Ze dragen in grote mate een diepere boodschap uit: de waarde van verbondenheid en sociale betrokkenheid. Hun inzet is een van de kernwaarden die de huurdersvereniging met trots uitdraagt. Stap voor stap creëren deze stralende gastvrouwen een gemeenschap waarin een warm welkom en een gevoel van thuiskomen centraal staan.
III
49
Truus van Drie-Castricum DE GASTVROUW
50
III